Μυϊκός τραυματισμός. Δρ. Πασχάλης Βασίλειος

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μυϊκός τραυματισμός. Δρ. Πασχάλης Βασίλειος"

Σαούλ Σαμαράς
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Μυϊκός τραυματισμός Δρ. Πασχάλης Βασίλειος

2 Μορφολογία μυϊκού κυττάρου (σαρκομέριο)

3 Μορφολογία μυϊκού κυττάρου (σαρκομέριο)

4 Σαρκομέριο

5 Μορφολογία μυϊκού κυττάρου (σαρκομέριο)

6 Κινητικότητα εγκάρσιων γεφυρών

7 Κινητικότητα εγκάρσιων γεφυρών

8 Σαρκοπλασματικό δίκτυο Εγκάρσια σωληνάρια

10 Μυϊκός τραυματισμός Εκτέλεση ασυνήθιστης για το μυ άσκησης προκαλεί σημαντική μεταβολή στη δομή και στη λειτουργία της μυϊκής ίνας (Friden et al. 1983; Newham et al. 1987).

11 Πρόκληση μυϊκού τραυματισμού Ομόκεντρη άσκηση Ισομετρική άσκηση Έκκεντρη άσκηση (κατηφορικό τρέξιμο) Κατά την έκκεντρη συστολή ο μυς παράγει δύναμη μεγαλώνοντας το μήκος του (Nordin and Frankel, 2001).

12 Μυϊκός τραυματισμός

13 Μυϊκός τραυματισμός Η γραμμή Ζ είναι η περισσότερο ευάλωτη περιοχή του σαρκομερίου στην οποία γίνεται εμφανής η επίδραση της έκκεντρης άσκησης (Friden et al. 1983).

14 Μυϊκός τραυματισμός Παράλληλα συμβαίνει καταστροφή των μυϊκών ινών και του σαρκειλίματος, διάταση των ζωνών Α και Ι, αποδιοργάνωση των οργανιλίων και αύξηση του μεγέθους των μιτοχονδρίων (Friden et al. 1984).

15 Μυϊκός τραυματισμός Προπόνηση έκκεντρων συστολών Υπερδιάταση σαρκοµερίων, στο κέντρο των µυϊκών ινών Σχισίµατα στο σαρκείληµα, είσοδος ιόντων Ca 2+ από τον σαρκολπασµατικό δίκτυο. Τα ιόντων Ca 2+ ενεργοποιούν πρωτεάσες και φωσφολιπάσες Καταστροφή δοµικών πρωτεϊνών, και λίπη µεµβρανών Οι φωσφολιπάσες ελευθερώνουν λιπαρά οξέα τα οποία οξειδώνονται σε ελεύθερες ρίζες

16 Δείκτες μυϊκού τραυματισμού Μυϊκές πρωτεΐνες στο αίμα (CK, Mb) Υποκειμενική αίσθηση του καθυστερημένου μυϊκού πόνου Εύρος της κίνησης Μυϊκή απόδοση (έκκεντρη, ομόκεντρη, ισομετρική)

17 Μυϊκές πρωτεΐνες Η κρεατινική κινάση είναι από τους πιο ευαίσθητους δείκτες του μυϊκού τραυματισμού. Σχετικά μεγάλη πρωτεΐνη (80 kda) μεταφέρεται μέσω της λέμφου στην συστηματική κυκλοφορία. Η συγκέντρωσή της κορυφώνεται μεταξύ 72 και 120 ωρών μετά την προπόνηση.

18 Μυϊκές πρωτεΐνες Η μυοσφαιρίνη είναι ένας από τους δείκτες του μυϊκού τραυματισμού. Σχετικά μικρή πρωτεϊνη (17 kda) μεταφέρεται μέσω της συστηματικής κυκλοφορίας. Η συγκέντρωσή της κορυφώνεται μεταξύ 24 και 72 ωρών μετά την προπόνηση.

19 Κρεατινική κινάση CK (U/L) Baseline Time (h) Paschalis et al., 2005

20 Καθυστερημένος μυϊκός πόνος Οι μύες εμφανίζουν πρήξιμο και ευαισθησία στο άγγιγμα. Ο καθυστερημένος μυϊκός πόνος κορυφώνεται στις 48 ώρες περίπου μετά την άσκηση. Ο καθυστερημένος μυϊκός πόνος επιδεινώνεται όταν εκτελεστούν επιπλέον έκκεντρες συστολές.

21 Καθυστερηµένος µυϊκός πόνος 7 DOMS Baseline Time (h) Paschalis et al., 2005

22 Εύρος της κίνησης Το εύρος της κίνησης προσδιορίζεται με παθητική διάταση μέχρι ο δοκιμαζόμενος να αισθανθεί την παραμικρή δυσφορία. Η μεγαλύτερη μείωση του εύρους της κίνησης παρατηρείται 48 ώρες περίπου μετά την άσκηση.

23 Εύρος της κίνησης 160 ROM (o) Baseline Time (h) Jamurtas et al., 2004

24 Μυϊκή απόδοση Μετά από ασυνήθιστη για το μυ προπόνηση, παρατηρείται μια σημαντική πτώση της παραγωγής δύναμης. Ακολουθεί μια περίοδος, περίπου 120 ωρών, αργής αποκατάστασης της δύναμης στα φυσιολογικά επίπεδα.

25 Μυϊκή απόδοση 330 EPT (Nm ) Baseline Time (h) Paschalis et al., 2005

Αίσθηση της θέσης στο χώρο µετά από έκκεντρη άσκηση Μυϊκές άτρακτοι Η αύξηση της παθητικής τάσης µετά την έκκεντρη άσκηση µπορεί να αποφορτίσει µηχανική τις µυϊκές ατράκτους (Brockett et al, 1997)

27 Αίσθηση της θέσης στο χώρο µετά από έκκεντρη άσκηση Μυϊκές άτρακτοι Η αύξηση της παθητικής τάσης µετά την έκκεντρη άσκηση µπορεί να αποφορτίσει µηχανική τις µυϊκές ατράκτους (Brockett et al, 1997) και να οδηγήσει τους δοκιµαζόµενους να τοποθετήσουν το µέλος πιο κοντά στην έκταση. Μετά την έκκεντρη άσκηση, µεγαλύτερη µυϊκή δραστηριότητα απαιτείται για την συγκράτηση του µέλους, µε ταυτόχρονη δραστηριοποίηση περισσότερων µυϊκών ατράκτων και πιθανώς µικρότερο µήκος µυός. Μυϊκές άτρακτοι

28 Paschalis et al. 2007, Muscle Nerve

29 Γωνία αντίδρασης µετά από έκκεντρη άσκηση Η µείωση του αριθµού των λειτουργούντων σαρκοµερίων µειώνει την ταχύτητα µείωσης του µήκους της µυϊκής ίνας και έτσι µειώνει το ρυθµό αύξησης της τάσης του µυός. Η αύξηση της συνολικής ενδοτικότητας των µυϊκών ινών εξαιτίας των κατεστραµµένων σαρκοµερίων (Morgan et al, 2004), οδηγεί στην καθυστερηµένη αύξηση της τάσης ως απάντηση στην διάταση του µυός (Whitehead et al, 2001). Διαταραχή της παροχής πληροφοριών από τις µυϊκές ατράκτους, την άρθρωση και τους υποδοχείς του δέρµατος (McCloskey 1978; Refshauge et al, 1995) µπορεί να προκαλέσει αύξηση της γωνίας αντίδρασης.

30 Paschalis et al. 2007, Muscle Nerve

31 Αίσθηση της δύναµης µετά από έκκεντρη άσκηση 1. Ως αποτέλεσµα του µυϊκού τραυµατισµού, οι δοκιµαζόµενοι προσπαθούσαν να αναπαράγουν την προσπάθεια που κατέβαλαν και όχι τη δύναµη που εφάρµοσαν. 2. Ως αποτέλεσµα του µυϊκού τραυµατισµού, είχαµε µια αύξηση της παρακίνησης µέσω του κεντρικού νευρικού συστήµατος που συνοδεύτηκε από αύξηση της αίσθησης της προσπάθειας. 3. Ο πόνος µετά την έκκεντρη άσκηση µπορεί να οδήγησε σε µείωση της διεγερσιµότητας του κινητικού φλοιού, µε αποτέλεσµα τη µείωση της δύναµης. Προστασία του µυός κατά την περίοδο της αποκατάστασης από τον µυϊκό τραυµατισµό (Proske et al, 2003). Κινητικός φλοιός: υπεύθυνος για την παραγωγή νευρικών ώσεων που ελέγχουν την εκτέλεση κινήσεων µέσω της σύσπασης και χαλάρωσης των µυών.

32 Τραύμα αποσηραγγοποίησης Εγχείρηση σε αγγεία που προκαλεί περιορισμό της κυκλοφορίας του αίματος ακολουθούμενο από αύξησή της, δημιουργεί αύξηση της συγκέντρωσης της κρεατινικής κινάσης στον ορό του αίματος και ιστολογικές αλλαγές σε δείγματα μυϊκής βιοψίας. Η απότομη αύξηση της κυκλοφορίας του αίματος προκαλεί μεγάλη αύξηση της οξειδωτικής φωσφωρυλίωσης και αύξηση των ελευθέρων ριζών προκαλώντας μυϊκό τραυματισμό.

33 Τραύμα αποσηραγγοποίησης Τραύμα αποσηραγγοποίησης μπορεί να προκαλείται και από την βλάβη των τριχοειδών αγγείων με καταστροφή του ενδοθηλίου τους, μαχανισμός που μπορεί να συμβαίνει και μετά από ασυνήθηστη άσκηση (Jones and Round. 1997). Τα τραυματισμένα τριχοειδή προκαλούν οίδημα καθώς και αύξηση της αιματικής ροής επιδεινώνοντας τον τραυματισμό των μυοϊνιδίων. Έχουν βρεθεί αυξημένα επίπεδα οξειδάσης της ξανθίνης που είναι πηγή ελεύθερων ριζών οξυγόνου στα κύτταρα του ενδοθηλίου των τριχοειδών στον έξω πλατύ που εκτέλεσε προπόνηση έκκεντρων συστολών (Hellsten et al. 1997).

34 Πρόοδος τραυματισμού Στις 24 ώρες μετά την άσκηση υπάρχουν λίγες ενδείξεις καταστροφής οι οποίες επικεντρώνονται στην αποδιοργάνωση των γραμμών Ζ μέρες μετά την άσκηση ένας σημαντικός αριθμός μυϊκών ινών έχει καταστραφεί. Παράλληλα υπάρχει μεγάλος αριθμός μονοπύρηνων κυττάρων μέσα και γύρω από την περιοχή της αποδιοργάνωσης των μυϊκών ινών. (Jones and Newham 1986).

35 Αποκατάσταση-Προσαρμογή Σε μια περίοδο 2-3 εβδομάδων μετά την άσκηση έχει αποκατασταθεί το μεγαλύτερο μέρος του μυϊκού τραυματισμού (Round & Tolfree 1986). Οι μυϊκές ομάδες δημιουργούν προσαρμογές στην άσκηση αυτή που διατηρούνται μέχρι 6 μήνες μετά την άσκηση (Nosaka et al. 2001).

38 Επαναλαμβανόμενη έκκεντρη άσκηση (repeated bout effect) Η επανάληψη της έκκεντρης άσκησης μετά από περίπου 2 εβδομάδες (μείωση των συμπτωμάτων του μυϊκού τραυματισμού) προκαλεί μικρότερη αρνητική επίδραση στον μυ (Nosaka et al. 2001).

39 45 a 135 b Torgue (Nm) 35 # # Time (days) ROM ( O ) # # # Time (days) 8 6 c 8 6 d DOMS (1-10) 4 2 # # DOMS (1-10) 4 2 # # Time (days) CK (U/L) # # Time (days) e Time (days) Paschalis et al. Eur J Appl Physiol. 2008

40 Paschalis et al. Eur J Appl Physiol. 2008

41 Paschalis et al. Eur J Appl Physiol. 2008

42 Paschalis et al. Eur J Appl Physiol. 2008

43 A weekly bout of eccentric exercise is sufficient to induce health-promoang effects PASCHALIS V, NIKOLAIDIS MG, THEODOROU AA, PANAYIOTOU G, FATOUROS IG, KOUTEDAKIS Y, JAMURTAS AZ Med Sci Sports Exerc May 27. [Epub ahead of print]

44 Επαναλαμβανόμενη έκκεντρη άσκηση Εβδομαδιαία έκκεντρη άσκηση οδηγεί σε αύξηση της μυϊκής δύναμης αν και η αύξηση της δύναμης εξαρτάται από τον τύπο της άσκησης

45 Α Eccentric torque (Nm) B 160 Concentric torque (Nm) C 180 Isometric torque (Nm) Time (weeks) Paschalis et al. Med Sci Sports Exerc. 2010

46 Δορυφορικά κύτταρα Τα δορυφορικά κύτταρα, αποτελούνται από πυρήνα και πολύ μικρό κυτταρόπλασμα. Βρίσκονται στην περιφέρεια της μυϊκής ίνας και έχουν δικό τους σαρκείλημα. Διαχωρίζονται από τη μυϊκή ίνα με βασική μεμβράνη (ομοιογενές στρώμα εξωκυτταρικών πρωτεϊνών).

47 Δορυφορικά κύτταρα

48 Δορυφορικά κύτταρα Αποκατάσταση του τραυματισμού Αντιδρώντας σε κάποιο άγνωστο μήνυμα ενεργοποιούνται τα δορυφορικά κύτταρα, πολλαπλασιάζονται και μετακινούνται προς την κατεστραμμένη περιοχή. Εκεί διαφοροποιούνται σε μυοβλάστες και αναπτύσσονται με την ίδια διαδικασία που συναντάται στο έμβρυο (McComas 1996).

49 Δορυφορικά κύτταρα

52 A weekly bout of eccentric exercise is sufficient to induce health-promoang effects PASCHALIS V, NIKOLAIDIS MG, THEODOROU AA, PANAYIOTOU G, FATOUROS IG, KOUTEDAKIS Y, JAMURTAS AZ Med Sci Sports Exerc May 27. [Epub ahead of print]

53 A 0.80 B 4.8 TG (mmol/l) TC (mmol/l) pre 48 h pre 48 h Week 1 Week pre 48 h pre 48 h Week 1 Week 8 C 1.9 D HDLC (mmol/l) pre 48 h pre 48 h Week 1 Week 8 LDLC (mmol/l) pre 48 h pre 48 h Week 1 Week 8 E TC/HDLC pre 48 h pre 48 h Week 1 Week 8 Paschalis et al. Med Sci Sports Exerc. 2010

Σχετικά έγγραφα

Μυϊκή ύναµη, Τραυµατισµοί & Μυϊκή Καταστροφή

Μυϊκή ύναµη, Τραυµατισµοί & Μυϊκή Καταστροφή Γιάννης Κουτεντάκης, BSc, MA. PhD Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Περιεχόµενο Μαθήµατος Έλλειµµα δύναµης ή µ. ανισορροπίες αποτελούν την