ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Transcript

1 ΚΤΙΡΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΜΠΙΚΑΣ Καθηγητής, Εργαστήριο Οικοδοµικής & Φυσικής του Κτιρίου Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Περιβαλλοντικές επιπτώσεις Οι επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο περιβάλλον συγκεκριµενοποιούνται µε το φαινόµενο της παγκόσµιας υπερθέρµανσης, την εξάντληση µη ανανεώσιµων φυσικών πόρων, την καταστροφή της στιβάδας του όζοντος, την αποψίλωση των δασών, τα τοξικά απόβλητα, τη διόγκωση των ποσοτήτων απορριµµάτων, την αδυναµία αποτελεσµατικής ταφής τους και πολλά άλλα. Σηµαντικό µέρος των προβληµάτων αποδίδεται, µε βάση τεκµηριωµένα στοιχεία, σε δραστηριότητες που σχετίζονται µε το κτισµένο περιβάλλον και τα κτίρια.

2 οικοδοµική δραστηριότητα και περιβάλλον Ο επαναπροσδιορισµός των στόχων υλοποίησης του πλαισίου της οικοδοµικής δραστηριότητας µε βάση τους άξονες της βιώσιµης ανάπτυξης,, µπορεί να οδηγήσει στην εξοικονόµηση ενέργειας και φυσικών πόρων, σε υγιεινά κτίρια και οικοδοµικά υλικά, σε οικολογική και κοινωνικά ευαίσθητη αξιοποίηση της γης, σε αποτελεσµατικές συγκοινωνίες και σε ενίσχυση των τοπικών οικονοµιών και κοινωνιών. Βιώσιµη όµηση Η δηµιουργία και η υπεύθυνη διατήρηση ενός υγειούς δοµηµένου περιβάλλοντος που στηρίζεται στις αρχές της ορθολογικής αξιοποίησης των πόρων και της οικολογίας ( CIB / W82) Η βιώσιµη δόµηση επιδιώκει την ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας και φυσικών πόρων για όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής των κτιρίων, από τις φάσεις του σχεδιασµού και της κατασκευής τους, µέχρι τις φάσεις της χρήσης, της ανακαίνισης και της αποµάκρυνσής τους. Μέρος του αειφόρου σχεδιασµού, αποτελεί ο βιοκλιµατικός σχεδιασµός.

3 Ο βιοκλιµατικός σχεδιασµός επιδιώκει την αξιοποίηση των θετικών παραµέτρων του τοπικού κλίµατος,όπως: την ηλιακή ενέργεια για την θέρµανση και τους δροσερούς ανέµους για τη φυσική ψύξη των κτιρίων, αλλά και την αποφυγή -άµυνα έναντι των δυσµενών επιδράσεων του κλίµατος. Με τρόπο που να περιορίζεται ή και να µηδενίζεται η κατανάλωση συµβατικής ενέργειας, ενώ παράλληλα µειώνονται οι εκποµπές αερίων ρύπων και κυρίως CO2. Περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της κατασκευής κτιρίων Σπατάλη φυσικών πόρων Υπερδιασταλόγηση ως προς τις πραγµατικές ανάγκες Υψηλά ποσά ενέργειας Υψηλή απόθεση απορριµµάτων Μεγάλος αριθµός δοµικών προϊόντων και standards. Παραγωγή που δεν συµπορεύεται µε τη ζήτηση

4 συνολικές ροές ενέργειας Παραγωγή υλικών Κατασκευή του κτιρίου εξόρυξη βιοµηχανική επεξεργασία µεταφορές εργοταξιακή κατασκευή Συντήρηση ανακαίνιση Λειτουργία του κτιρίου Αποµάκρυνση του κτιρίου Μετατροπές κατά τη λειτουργία του κτιρίου Θέρµανση - ψύξη - φωτισµός ζεστό νερό - Η/Μ εγκαταστάσεις Αποδόµηση - εναπόθεση - ανακύκλωση ΡΟΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

5 ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ δι άγραµµα ροής ρ υ λι κών & ενέργει ας Ενέργεια Ενέργεια Ενέργεια Εκποµπές Εκποµπές Υλικά Εκποµπές Κατανάλωση α! υλών Παραγωγή Υλικών Παραγωγή στοιχείων cradle to cradle αντί για cradle to grave Απόθεση Κατεδάφιση Ανακύκλωση Επανάχρηση Συντήρηση Στοιχείων κτιριο Ενέργεια Απορρίµµατα Ενέργεια Εκποµπές

6 Σύνθεση παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ανά χώρα ΧΩΡΑ ΛΙΓΝ ΙΤΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ Φ ΥΣ. ΑΕΡΙΟ Υ ΡΟΗΛΕΚΤΡ ΠΥΡ. ΕΝΕΡ ΆΛΛΟ ΑΠΟ ΟΣΗ ΕΛΛΑ Α 69,27 21,39 0,19 9,12 0 0,02 26,1 ΑΥΣΤΡΙΑ 10,32 3,06 15,15 68,11 0 3,36 52,8 ΒΕΛΓΙΟ 25,9 1,76 13,67 1,65 55,55 1,46 31,4 ΤΣΕΧΙΑ 73,91 0,97 0,79 3,73 20,1 0,69 25,2 ΑΝΙΑ 77,65 9, ,08 0 2,58 49,6 ΦΙΛΑΝ ΙΑ 26,7 2,27 10,38 20,23 30,08 10,34 45,5 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 55,55 1,68 8,08 4,53 28,83 1,34 31,2 ΓΑΛΛΙΑ 5,37 1,57 0,78 15,39 76,47 0,43 31,31 ΙΤΑΛΙΑ 11,6 50,83 19,78 17,63 0 0,16 32,6 ΟΛΛΑΝ ΙΑ 35,86 4,81 52,2 0,11 4,99 2,02 31,5 ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 40,53 31, ,44 0 3,98 33,2 ΙΣΠΑΝΙΑ 40,22 8,76 2,25 14,73 33,25 0,79 29,1 ΣΟΥΗ ΙΑ 2,19 2,45 0,47 45,64 47,62 1,63 44,7 ΕΛΒΕΤΙΑ 0 0,59 1, ,48 1,66 41,6 Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ 42,68 10,58 17,38 2,04 26,52 0,8 30,9 Παράγοντες καθορισµού των ενεργειακών-περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων στις κύριες φάσεις του κύκλου ζωής του κτιρίου µέχρι τη φάση κατασκευής του κτιρίου: - Tο πλήθος των σταδίων επεξεργασίας, που διατρέχει ένα υλικό, προϊόν ή στοιχείο, από τη φάση της εξόρυξης της πρώτης ύλης µέχρι την τελική του µορφή και ενσωµάτωσή του στη κατασκευαστική δοµή του κτιρίου. Υλικά που προέρχονται απευθείας από τη φύση ( π.χ. φυσική πέτρα), ή προκύπτουν µε απλές και σύντοµες αλυσίδες παραγωγής (π.χ. προϊόντα φυσικού ξύλου), αποτελούν γενικά, ευνοϊκότερες επιλογές. Σε περιπτώσεις περισσότερο σύνθετων αλυσίδων παραγωγής η ενεργειακή επιβάρυνση είναι ιδιαίτερα υψηλή (µέταλλα, προϊόντα από συνθετικά υλικά, κ.λπ.). - H εντοπιότητα των υλικών (ως παράγoντας που µειώνει την ενέργεια µεταφοράς).

7 Παράγοντες καθορισµού του ενεργειακού-περιβαλλοντικού ισοζυγίου στις κύριες φάσεις του κύκλου ζωής του κτιρίου κατά τη φάση χρήσης του κτιρίου: H αντοχή στη χρήση και η αδιατάρακτη εκπλήρωση της λειτουργίας του στη διάρκεια της προγραµµατισµένης ή αναµενόµενης ζωής του. Σχεδιασµός, κατασκευή και υλικά, που συµβάλλουν στην εξοικονόµηση ενέργειας λειτουργίας του κτιρίου (π.χ. ενεργειακός σχεδιασµός,θερµοµονωτικά υλικά,ορθή εφαρµογή των θερµοµονωτικών κατασκευαστικών λύσεων.) H µικρή συχνότητα συντήρησης ή επιδιόρθωσης. H δυνατότητα εύκολων, µη καταστροφικών επεµβάσεων αντικατάστασης ή τµηµατικής ανανέωσης.

8 Παράγοντες καθορισµού του ενεργειακού-περιβαλλοντικού ισοζυγίου στις κύριες φάσεις του κύκλου ζωής του κτιρίου 3. κατά τις φάσεις µετά τη χρήση: Οι ποσότητες ενέργειας που απαιτεί η αποµάκρυνση, κατεδάφιση, αποξήλωση, ανακύκλωση. H δυνατότητα για εύκολη αποσυναρµολόγηση ή αποξήλωση και διαχωρισµό υλικών που απαιτούν διαφορετική περαιτέρω επεξεργασία (σύνθετα οικοδοµικά προϊόντα όπως π.χ. θερµοµονωτικές πλάκες µε επιστρώσεις αλουµινίου δεν επιτρέπουν εύκολο διαχωρισµό). H εκµετάλλευση της δυνατότητας θετικής συνεισφοράς στο συνολικό ενεργειακό ισοζύγιο (πχ. µε ανάκτηση ενέργειας µε καύση). Συµµετοχή της εµπεριεχόµενης ενέργειας στο συνολικό ενεργειακό προφίλ του κτιρίου χωρίς εξοικονόµηση κατασκευή & κατεδάφιση λειτουργία ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ 68% εξοικονόµηση ΜΕ ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ 83% εξοικονόµηση ΜΕ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ

9 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΑΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ Οι κ ο ν ο µ ία φυσ. πό ρ ων - Με ί ωσ η επιπτώσεων Κα τ α ν ά λ ωσ η ενέργειας Κα τ α ν ά λ ωσ η νερού Κα τ α ν ά λ ωσ η πρ ώτ ων Υλ ών - Υλ ι κ ών Θε ώρ η σ η κύκλου ζωής Στρατηγικές επεµβάσεις Στ άδ ι α λήψης αποφάσε ων Στ άδ ι α κατασκε υής λειτουργίας Σχκτιρίου ε δ ι ασµ ός κύκλου ζωής Αν θ ρ ωπο κ ε ν τ ρ ικός σχεδι ασµ ός ι ατ ήρηση φυσι κών όρων δι αβί ωσης αστι κός σχεδι ασµ ός Σχ ε δ ι ασµ ός γι α Άν ε σ η υγιεινήασφάλε ι α Η οικονοµία-εξοικονόµηση των πόρων και η µείωση των επιπτώσεων σχετίζεται µε τον έλεγχο των εισερχοµένων και εξερχόµενων του συστήµατος Η θεώρηση του κύκλου ζωής περιλαµβάνει όλα τα στάδια λήψης αποφάσεων που σχετίζονται µε το κτίριο, όπου αναλύονται διεξοδικά όλες οι διεργασίες που πραγµατοποιούνται Ο ανθρωποκεντρικός σχεδιασµός σχετίζεται µε παραµέτρους της οικολογίας άλλά και της άνετης - υγιεινούς και ασφαλούς διαβίωσης του ανθρώπου στο κτίριο και το κτισµένο περιβάλλον

10 Οι κ ο ν ο µ ία τ ων πό ρ ων - µ εί ωση τ ων επι πτώσεων Κα τ α ν ά λ ωσ η ενέργειας -Εφαρµογή παθητικών συστηµάτων - ΑΠΕ -Χαµηλή εµπεριεχόµ ενέργεια υλικών -Μηχανολογικός εξοπλισµού υψηλής απόδοσης -Έλεγχος ενέργειας µεταφορών -Έλεγχος ενέργειας κατασκευής -Θερµοµόνωση Κα τ α ν ά λ ωσ η νερού -Έλεγχος κατανάλωσης νερού κατά τη παραγωγή και χρήση -Συλλογή βρόχινου νερού για δεύτερες χρήσεις -Ανακύκλωση και καθαρισµών όµβριων Κα τ α ν ά λ ωσ η Α! Υλ ών - Υλ ι κ ών -Ορθή διαστασιολόγηση κτιρίου -Αποκατάσταση υφιστάµενων κατασκευών -Χρήση ανακυκλωµένων υλικών -Χρήση τοπικών υλικών Θε ώρ η σ η µ ε βάση τ ον κύκλο ζ ωής Στ άδ ι α σχεδι ασµ ού - λήψης -Τοπογραφία αποφάσε ων -Αρχιτεκτονική λύση -Επιλογή κριτηρίων κτιρίου - υλικών -Περιβαλλοντικό προφίλ Κα τ α σ κ ε υ ή λει τουργί α κτι ρί ου -Εφαρµογή προγραµµ. συντήρησης -Χρήση µη τοξικών υλικών -Ποιότητα εσ. Χώρου -Μείωση απορριµµάτων -Έλεγχος επιπτώσεων κατά τη χρήση Αρ χ έ ς κύκλου ζωής Ανακύκλωση υλικών Επανάχρηση υλικών ιαχωρισµός υλικών Ανακατασκευή κτιρίου

11 Ανθρωποκεντρι κός σχεδι ασµ ός ι ατ ήρηση φυσι κών όρων -Έλεγχος δι αβί των ωσης επιπτώσεων από το κτίριο στο φυσικό περιβάλλον -Σεβασµό στη χλωρίδα - πανίδα -Προστασία υδροφόρου ορίζοντα -Σεβασµός στη παραδοσιακή δόµηση & κατασκευές Ασ τ ι κ ό ς σχεδι ασµ ός -Χωροταξία και πολεοδοµία µε επίκεντρο τον άνθρωπο -Κατάλληλα συστήµατα αστικών µεταφορών - ιευκόλυνση των πεζών -Εύκολη πρόσβαση Σχ ε δ ι ασµ ός γι α Άν ε σ η Θερµική υγι- ει οπτική νή-ασφάλε άνεση ι α ακουστική -Ευκολία λειτουργίας µηχανισµών -Εύκολη πρόσβαση -Ασφάλεια κατά τη χρήση και κυκλοφορία -Σχεδιασµός για άτοµα µε ειδικές ανάγκες ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ - ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ - ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΚΠΕΜΠΟΜΕΝΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ ΚΑΙ ΒΛΑΒΕΡΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΚΑΙ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ - ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΒΑΡΥΝΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΓΟΝΤΩΝ

12 Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΑΕΙΦΟΡΙΑΣ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΕΤΑΙ ΜΕ: ΘΕΣΠΙΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΙΑΤΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΠΕ Ο ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΑΛΛΗΛΩΝ ΜΕΘΟ ΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ Έλεγχος παρακολούθηση των επιπτώσεων Με: είκτες Indicators (=/= indices) Τιµές συγκριτικής αξιολόγησης - Benchmarks Συντελεστές βαρύτητας Weighting Συνδυασµούς των παραπάνω µε τη µορφή εργαλείων

13 είκτες Indicators Κατηγορίες Κινητήριες δυνάµεις: Driving forces Πιέσεις: Pressures Κατάσταση: State Επίπτωση: Impact Έλεγχος των επιπτώσεων (Περιβαλλοντικοί Αειφορικοί) ) για δοµικά υλικά / κτίρια / οικιστικά σύνολα Μέτρα απόκρισης : Responses Έλεγχος των επιπτώσεων Τιµές συγκριτικής αξιολόγησης Η µεθοδολογική προσέγγιση εκφρασµένη σε τιµές συγκριτικής αξιολόγησης περιλαµβάνει: Τη νοµική υποχρεωτικότητα τιµές προερχόµενες από κανονισµούς, νοµοθεσία. Τη γενική τάση εκφρασµένη σε µέσους όρους Τιµές από βέλτιστες διαθέσιµες πρακτικές Τη µελέτη τιµών στόχων που προέρχονται από σενάρια είτε από γενικές πολιτικές

14 Παραδείγµατα δεικτών ανά κατηγορία Για τα δοµικά προϊόντα Κατανάλωση πρώτων υλών, ενέργειας, νερού = δ.πίεσης Τεχνική διάρκεια ζωής, εφαρµογή,.. = δ.κατάστασης Υγιεινή & ασφάλεια,...= δ.επίπτωσης Για τα κτίρια Κατανάλωση πρώτων υλών, ενέργειας, νερού = δ.πίεσης ιάρκεια ζωής, IAQ, Άνεση, οπτική άνεση = δ.κατάστασης Υγιεινή & ασφάλεια, = δ.επίπτωσης Μεταβολές αγοράς, ζήτησης, τιµές = δ.κινητήριας δύναµης ο µ ή υ πολογι στι κών εργαλεί ων Πληροφορική Βάση Μεταφορές Υλικά Εκποµπές Υπολογισµοί Ενέργεια Αποτίµηση Αποτελέσµατα εδοµένα χρήστη οµή υπολογιστικών εργαλείων

15 AG 21 για την αειφόρο κατασκευή Οι πηγές της βρίσκονται στη συνθήκη του Άµστερνταµ, όπου συµφωνήθηκε η ανάγκη για ενσωµάτωση των απαιτήσεων της προστασίας του περιβάλλοντος στις κοινοτικές πολιτικές και τις δραστηριότητες, µε προοπτική την προώθηση της βιώσιµης ανάπτυξης. Οι προτεινόµενες στρατηγικές περιλαµβάνουν «µια σταδιακή µεταβολή στους τρόπους ζωής και τις καταναλωτικές συνήθειες και µια παραγωγή που µπορεί να αποδεσµεύσει την οικονοµική ανάπτυξη από την εξάντληση των πόρων και τη µόλυνση» και αναγνωρίζουν ότι «η ενίσχυση της ανακαίνισης, της επανάχρησης και του εκσυγχρονισµού των υφιστάµενων κτιρίων» είναι ζωτικής σηµασίας. Προς τη βιοµηχανία στάλθηκε ισχυρό µήνυµα να παράσχει συστηµατικές, διαφανείς και έγκυρες/επιβεβαιώσιµες επιβεβαιώσιµες πληροφορίες για τα προϊόντα της. AG 21 για την αειφόρο κατασκευή Στόχοι της AG 21 on Sustainable Construction: Να υπάρξει ένα γενικό πλαίσιο και µια ενιαία ορολογία για τις εθνικές, περιφερειακές, ή τοµεακές AG Να αποτελέσει ένα συνδετικό στοιχείο ανάµεσα στις γενικές AG, όπως την έκθεση Brundlandt και τη Habitat Agenda µε τις εθνικές/ περιφερειακές πρωτοβουλίες για ανάπτυξη δράσεων για το δοµηµένο περιβάλλον και τη κατασκευή. Η ανάπτυξη µιας στρατηγικής για την προώθηση και την εφαρµογή στα κτίρια φιλικών προς το περιβάλλον υλικών, την ενεργειακή αποτελεσµατικότητα και τη διαχείριση των απορριµµάτων µε στόχο τη συµβολή στη βιωσιµότητα/αειφορία αειφορία.

16 AG 21 on sustainable construction AG 21 on sustainable construction

17 AG 21 on sustainable construction AG 21 on sustainable construction

18 Παρατηρήσεις Η σύγχρονη δόµηση εγκλωβίζεται σε στενά χρονοδιαγράµµατα. Πολλά νέα κτίρια αποτελούν µεµονωµένα πρωτότυπα, χωρίς να υπάρχει ο χρόνος για ωρίµανση των λύσεων ή για τις αναγκαίες διορθώσεις. Η σύγχρονη δόµηση θα πρέπει να δηµιουργεί προοπτικές πάνω και πέρα από απλές περιβαλλοντικές βελτιώσεις. Θα πρέπει να αποτελεί τη βάση για επαναφορά στη δόµηση αρχών, που ενυπάρχουν στα συστήµατα και τους κύκλους της φύσης, για µεγαλύτερη αξιοποίηση των τοπικών ενεργειακών και υδατικών πόρων και για σεβασµό στο µέλλον. Απαιτείται µια αρχιτεκτονική που να αρνείται την προσωρινότητα, τη ταχύτητα ή τη µόδα. Χρήσιµα µαθήµατα για τη σύγχρονη βιώσιµη δόµηση µπορούν να αντληθούν από την παγκόσµια αρχιτεκτονική παράδοση που χαρακτηρίζεται από αργές εξελικτικές διαδροµές, µε σταδιακή συσσώρευση της εµπειρίας.

19 Θετικά αποτελέσµατα θα µπορούσε να προκαλέσει ο σταδιακός εµπλουτισµός των «παραδοσιακών» παραµέτρων αξιολόγησης των προσφορών του κατασκευαστικού κλάδου µε παραµέτρους περιβαλλοντικής ποιότητας και µε κριτήρια κόστους κύκλου ζωής Αυτό σηµαίνει εξασφάλιση των προϋποθέσεων εφαρµογής δεικτών και εργαλείων αξιολόγησης Οι στρατηγικές µε στόχο την αειφορία του τοµέα της κατασκευής κτιρίων µπορούν να προσδιορισθούν για διάφορους τοµείς και για διάφορες κατηγορίες κτιρίων ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Επέκταση του αστικού πράσινου και των ελεύθερων χώρων Ορθολογική χρήση της γης Σχεδιασµός µε στόχο την υψηλή ποιότητα και την εξασφάλιση του επιθυµητού επιπέδου απόδοσης στο σύνολο της διάρκειας ζωής Αυξηµένη διάρκεια ζωής/µακροβιότητα Ειδική αντιµετώπιση του υφιστάµενου κτιριακού δυναµικού. Πολιτική συντήρησης/ ανακαίνισης/ αναβάθµισης του υφιστάµενου κτιριακού δυναµικού ΕΝΕΡΓΕΙΑ Εξοικονόµηση ενέργειας στα νέα κτίρια Θερµοµονωτικά µέτρα Ενεργειακός σχεδιασµός Βιοκλιµατικές αρχές Πολιτική ενίσχυσης της εφαρµογής ανανεώσιµων ενεργειακών πηγών στα κτήρια

20 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Κριτήρια προστασίας µη ανανεώσιµων φυσικών πόρων κατά την επιλογή των υλικών Εξοικονόµηση φυσικών πόρων κατά την κατασκευαστική διαδικασία Επιλογή και εφαρµογή φιλικών προς το περιβάλλον υλικών Επιλογή τοπικών υλικών Υποστήριξη τοπικών και παραδοσιακών τεχνικών Επιλογή υλικών µε χαµηλή ενέργεια παραγωγής(εµπεριεχόµενη ενέργεια) Ανακύκλωση υλικών Εξοικονόµηση πόσιµου νερού Συλλογή και χρήση βρόχινου νερού ΝΕΑ ΚΤΙΡΙΑ Εφαρµογή των αρχών της αειφορικής δόµησης στα νέα κτίρια, σε όλες τις διαστάσεις του κύκλου ζωής. Έλεγχος και διασφάλιση της εφαρµογής των αρχών αυτών µε κατάλληλα µέσα αξιολόγησης Η εφαρµογή των αρχών της αειφορίας στη δόµηση/την κατασκευαστική βιοµηχανία και το κτισµένο περιβάλλον, σηµαίνει πορεία που κινείται συνυπολογίζοντας µε συνέπεια τις περιβαλλοντικές, τις οικονοµικές και τις κοινωνικές συνιστώσες της ανάπτυξης. Οι στρατηγικές υποστήριξης και προώθησης της αειφορικής δόµησης θα πρέπει να καλύπτουν τόσο τα νέα έργα όσο και το µεγάλο απόθεµα των υφιστάµενων κτιρίων

21 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΑ ΚΤΙΡΙΑ Εφαρµογή µέτρων εξοικονόµησης ενέργειας Προγραµµατισµένη συντήρηση Εξασφάλιση σταθερών επιθυµητών επιπέδων λειτουργικότητας στη διάρκεια της ζωής Βέλτιστη αξιοποίηση του υπάρχοντος κτιριακού αποθέµατος σε συνάρτηση µε περιβαλλοντικά κριτήρια Συντήρηση, ανακαίνιση, αναβάθµιση των παραδοσιακών και ιστορικών κτιρίων µε βάση επιστηµονικές αρχές. Προσεκτική αξιοποίησή τους για νέες χρήσεις µε εφαρµογή φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών. Μείωση της ενέργειας λειτουργίας και των επιπτώσεων στο άµεσο περιβάλλον. Χρήση µόνωσης µε την ελάχιστη δυνατή εµπεριεχόµενη ενέργεια, αλλά µε καλό αερισµό Χρήση χαµηλής κατανάλωσης φωτιστικών και ηλεκτρικών συσκευών Χρήση παθητικής και ενεργητικής ηλιακής ενέργειας όπου είναι εφικτό Χρήση παθητικών και φυσικών συστηµάτων αερισµού αντί των µηχανικών. Σχεδιασµός σε αρµονική σχέση µε τον περίγυρο.αποφυγή διατάραξης των τοπικών οικοσυστηµάτων. Επανάχρηση των οµβρίων επιτόπου. Χρήση και ανακύκλωση των υδάτων προς αποχέτευση τοπικά αν είναι εφικτό. Προσπάθεια µείωσης των εκποµπών σωµατιδίων από τα υλικά εκτός και αν υπάρχουν καλοί περιβαλλοντικοί έλεγχοι και αποφυγή υλικών που παράγουν τοξικά χηµικά υποπροϊόντα. Μη απόρριψη κατασκευαστικών απορριµµάτων σε χωµατερές, αλλά επανάχρησή τους επιτόπου.

22 επίλογος η εναρµόνιση στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις αποτελεί ζήτηµα πρώτης και επείγουσας προτεραιότητας οι σύγχρονες διαδικασίες σχεδιασµού και κατασκευής πρέπει να προσανατολίζονται στην εφαρµογή συνολικών κριτηρίων, συµπληρώνοντας τον ενεργειακό σχεδιασµό µε παραµέτρους του κύκλου ζωής, ευέλικτες αρχιτεκτονικές και κατασκευαστικές λύσεις και επιλογή οικοδοµικών προϊόντων και κατασκευαστικών λύσεων µε βάση τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά τους. Προτάσεις Συστηµατική καταγραφή & διερεύνηση περιβαλλοντικών προβληµάτων αστικών συνόλων, και υποδοµών Συστηµατική έρευνα για κτίρια διαφόρων ηλικιών µε καταγραφή φθορών /βλαβών/ δυνατών επεµβάσεων/ παθολογίας κλπ µε στόχο: την επισήµανση των βασικών προβληµάτων λόγω παλαιότητας, την ανάπτυξη µιας γενικότερης στρατηγικής επεµβάσεων αναβάθµισης (λειτουργικής, ενεργειακής, περιβαλλοντικής) και τη δηµιουργία ενός υπόβαθρου στήριξης για ένα υποσχόµενο και ευρύ πεδίο δραστηριοποίησης του τεχνικού κόσµου (µελετητών/ κατασκευαστών / παραγωγών υλικών/φορέων )

23 Θεσµικές ρυθµίσεις Προώθηση της µελέτη και κατασκευής νέων κτιρίων και πολεοδοµικών συνόλων υψηλής περιβαλλοντικής και ενεργειακής απόδοσης στις αρχές του αειφόρου - περιβαλλοντικού σχεδιασµού. Θέσπιση µηχανισµών ελέγχου, πιστοποίησης και διαχείρισης που θα εγγυώνται, σε µεσοπρόθεσµη βάση, τη συνέπεια, τη συνέχεια και την ορθή εφαρµογή των επιµέρους δράσεων. Αναµόρφωση της οικοδοµικής δραστηριότητας (µέσα από την ιδιωτική πρωτοβουλία) µε επεµβάσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού κελύφους και των κεντρικών εγκαταστάσεων θέρµανσης, ψύξης, φωτισµού, ζεστού νερού χρήσης υφισταµένων κτιρίων και πολεοδοµικών συνόλων. Ανάπτυξη και προβολή κατάλληλλων υλικών και τεχνολογιών αναβάθµισης. Πιθανά πεδία: Θερµουγροµόνωση/ πυρασφάλεια Υλικά κ. Συστήµατα ενίσχυσης φέροντος οργανισµού Υλικά κ. Συστήµατα αναδιαµόρφωσης εσωτερικής διαρρύθµισης και ποιοτικής αναβάθµισης χώρων Εγκαταστάσεις Πρόσθετα ενεργειακά συστήµατα/ στοιχεία αξιοποίησης ανανεώσιµων πηγών Ανάπτυξη τεχνολογίας και εξοπλισµού υλοποίησης των επεµβάσεων ανακαίνισης/αναβάθµισης Ανάπτυξη πλαισίου µε στόχο τον προγραµµατισµένοθεσµοθετηµένο περιοδικό έλεγχο και την προγραµµατισµένη συντήρηση. Συµπλήρωση θεσµικού πλαισίου