Ιουνίου «Vegas» Athens Metro Mall. ώρα: ώρα: Συναυλία. Ενημέρωση: «Σακχαρώδης Διαβήτης»

Transcript

1 23-25 Ιουνίου 2012 Athens Metro Mall Ενημέρωση: «Σακχαρώδης Διαβήτης» 25 Ιουνίου 2012 ώρα: Ομιλίες Α. Βαζαίου 1 Χ. Δημοσθενόπουλος 2 25 Ιουνίου 2012 ώρα: Συναυλία «Vegas» 1 Παιδίατρος, Διευθύντρια, Α Παιδιατρική Κλινική, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου, Νοσοκομείο Παίδων «Π&Α Κυριακού» 2 Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος, Μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας

2

3 ADV-WM-02/2012

4 Υποστηρίζουμε την εκστρατεία ενημέρωσης και την κάρτα προνομίων για το Σακχαρώδη Διαβήτη ΚΕΕΛΠΝΟ Αθήνα: Αγράφων 3-5, Μαρούσι. Τηλεφωνικό Κέντρο: , ΚΕΕΛΠΝΟ Θεσσαλονίκη: Εγνατίας 76, 6 ος Όροφος, Θεσσαλονίκη. Τηλ. Επικοινωνίας & Fax: ,

5 χαιρετισμός προεδρου Ο σκοπός της Ελληνικής Ομοσπονδίας Διαβήτη (ΕΛΟΔΙ) είναι η ενημέρωση και υποστήριξη των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη. Το έντυπο που κρατάτε στα χέρια σας είναι μια ακόμη προσπάθεια της ΕΛΟΔΙ και της «Κάρτας προνομίων» διαβήτη για ενημέρωση. Και όταν λέμε ενημέρωση εννοούμε να γνωρίζουμε όλοι ανεξαιρέτως τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης και πως αντιμετωπίζεται. Γιατί πολλές φορές οι μη σωστές πληροφορίες δημιουργούν και εσφαλμένες εντυπώσεις. Για τη σωστή σας λοιπόν ενημέρωση, σας γνωρίζουμε ότι έχετε στη διάθεσή σας: το site της ομοσπονδίας, το site της «Κάρτας προνομίων» διαβήτη το περιοδικό «Σακχαρώδης Διαβήτης φροντίδα για όλους» τους συλλόγους μας και τις ενημερωτικές ομιλίες των επιστημόνων που ασχολούνται με τον σακχαρώδη διαβήτη. Μια τέτοια ομιλία μπορείτε να παρακολουθήσετε στο metro mall, στον σταθμό Αγίου Δημητρίου, στις 25 Ιουνίου 2012 και ώρα: 19.30, με ομιλητές την κ. Αδριανή Βαζαίου, Παιδίατρο, διευθύντρια Διαβητολογικού Κέντρου Νοσοκομείου Παίδων «Π & Α Κυριακού» και τον κ. Χάρη Δημοσθενόπουλο, κλινικό διαιτολόγο βιολόγο, προϊστάμενος διαιτολογικού τμήματος ΓΝΑ Λαϊκό. Θα ενημερωθείτε και σίγουρα θα διασκεδάσετε με το συγκρότημα των Vegas. Και επειδή είναι καλοκαίρι σας γνωρίζουμε επίσης ότι: Τα πληρώματα των Blue Star και Superfast Ferries είναι εκπαιδευμένα στο να προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες σε περίπτωση ανάγκης στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, κάνοντας έτσι το ταξίδι πιο ξέγνοιαστο και ακόμη πιο ευχάριστο. Ο Πανελλήνιος Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Ανοιχτής Θαλάσσης (Π.Ο.Ι.Α.Θ.) προσφέρει μεγάλες εκπτώσεις στους κατόχους της «Κάρτας Προνομίων» στα μαθήματα ιστιοπλοΐας ανοιχτής θαλάσσης. Μην ξεχνάτε να ενημερώνεστε συνεχώς για την «Κάρτα Προνομίων» διαβήτη και για το τι σας προσφέρει! Το να την αποκτήσετε είναι πολύ εύκολο. Χρησιμοποιήστε την. Ο πρόεδρος της ΕΛΟΔΙ Δ. Συκιώτης

6 Σακχαρώδης Διαβήτης x 6 Αναζητώντας την ιδανική άσκηση Το πρόγραμμα της ιδανικής σωματικής άσκησης θα πρέπει να περιλαμβάνει τρία είδη δραστηριότητας: αεροβική ενδυνάμωση ασκήσεις ευελιξίας/ stretching Πηγή: American Diabetes Association Αεροβική γυμναστική Αυξάνει τους παλμούς της καρδιάς, βάζει σε κίνηση τους μυς και αυξάνει τον ρυθμό της αναπνοής. Για τους περισσότερους ανθρώπους ο στόχος είναι 30 λεπτά αεροβικής γυμναστικής την ημέρα, 5 μέρες την εβδομάδα. Ξεκινάμε με 5-10 λεπτά την ημέρα και αυξάνουμε προοδευτικά τη δραστηριότητά μας. Μπορούμε να επιλέξουμε κάτι από τα παρακάτω: περίπατο ή βάδισμα σε διάδρομο χορό, όποιο είδος μας αρέσει low impact αεροβική σε γυμναστήριο πατινάζ με rollerblades ή σε παγοδρόμιο κολύμβηση τένις ποδήλατο και στατικό ποδήλατο Μυική ενδυνάμωση Με 2-3 επαναλήψεις την εβδομάδα οι ασκήσεις ενδυνάμωσης θα μας βοηθήσουν να δυναμώσουμε καίγοντας περισσότερες θερμίδες. Επίσης λειτουργούν προληπτικά για τον έλεγχο του βάρους. Πώς θα το πετύχουμε: ακολουθούμε πρόγραμμα ενδυνάμωσης με βάρη στο γυμναστήριο σηκώνουμε ελαφρά βάρη στο σπίτι κάνουμε σουηδική γυμναστική Ασκήσεις ευελιξίας και στρέτσινγκ Διατηρούμε την ελαστικότητα στο σώμα και περιορίζουμε έτσι τον κίνδυνο τραυματισμού. Ελαφρύ stretching για 5-10 λεπτά βοηθάει το σώμα να ζεσταθεί και προετοιμαστεί για την αεροβική, το περπάτημα ή το κολύμπι. Το συνδυάζουμε με το προγραμμα αεροβικής Κάνουμε yoga ή pilates Κάνουμε stretching πριν από κάθε άσκηση y

7

8 Σακχαρώδης Διαβήτης x 8 Σακχαρώδης Διαβήτης & ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη ζωή ενός ατόμου με σακχαρώδη διαβήτη. Υπάρχουν λοιπόν κάποιοι διατροφικοί κανόνες που πρέπει να ακολουθούνται και η κατά το δυνατόν απαρέγκλιτη τήρησή τους εξασφαλίζει μια απόλυτα φυσιολογική ζωή. Διατήρηση του σωματικού βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα (ΔΜΣ: Kgr/m 2 ). Το 55% της ενεργειακής πρόσληψης (ημερήσια προσλαμβανόμενες θερμίδες) καλύπτεται μέσω υδατανθράκων. Οι υδατάνθρακες διακρίνονται σε απλούς όπως π.χ. ζάχαρη, μέλι, γλυκά και σε σύνθετους ζυμαρικά, πατάτες, όσπρια. Οι σύνθετοι υδατάνθρακες απορροφώνται βραδύτερα από τους απλούς. Ο περιορισμός των σακχάρων κάτω από το 10% της ενεργειακής πρόσληψης. Η χρήση υποκατάστατων ζάχαρης συνιστάται. Δεν παραλείπουμε κανένα γεύμα της ημέρας. Τα γεύματα γίνονται καθημερινά στις ίδιες ώρες. Ο σχετικός περιορισμός των κορεσμένων λιπαρών είναι απαραίτητος. Η κατανάλωση πρωτεϊνών, εφόσον δεν υπάρχει βλάβη στα νεφρά, είναι φυσιολογική. Αυξημένη πρόσληψη αντιοξειδωτικών (βιταμίνη C, E, β καροτένιο). Αυξημένη πρόσληψη ω 3 λιπαρών οξέων (λιπαρά ψάρια). Αυξημένη πρόσληψη υδατοδιαλυτών φυτικών ινών. Μειώστε στο ελάχιστο την κατανάλωση του αλκοόλ. 1-2 ποτηράκια κόκκινο κρασί μερικές φορές την εβδομάδα πιθανόν να ωφελούν την υγεία της καρδιάς αλλά και του κυκλοφορικού συστήματος. Καταναλώνετε τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη.

9 Σακχαρώδης Διαβήτης x 9 Γλυκαιμικός Δείκτης (GI): Το εργαλείο στην Δίαιτα του Διαβήτη Όλο και πιο συχνά λέγεται ότι η διατροφή που πρέπει να ακολουθεί ένας διαβητικός είναι η διατροφή που θα έπρεπε να ακολουθεί κάθε υγιές άτομο καθώς χαρακτηρίζεται από ισορροπημένες επιλογές τόσο σε ποσότητα όσο και ποιότητα τροφίμων. Μεταξύ των θρεπτικών συστατικών που επισημαίνονται από τους ειδικούς της υγείας, είναι τα λιπαρά, οι φυτικές ίνες, η χοληστερόλη, τα σάκχαρα και τα τελευταία χρόνια όλο και πιο συχνά γίνονται συστάσεις σχετικά με το Γλυκαιμικό Δείκτη των τροφίμων. Τι είναι ο γλυκαιμικός δείκτης; Παλαιότερα και σύγχρονα δεδομένα δείχνουν ότι η μεταγευματική αύξηση του σακχάρου του αίματος, που προκαλείται από τη λήψη διαφόρων υδατανθρακούχων τροφών (ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά, όσπρια, δημητριακά, γάλα, φρούτα, λαχανικά), δεν είναι η ίδια ακόμα και όταν λαμβάνονται οι ίδιες ακριβώς ποσότητες υδατανθράκων. Έτσι, καθιερώθηκε η έννοια του γλυκαιμικού Δείκτη (GI ή ΓΔ) με στόχο τη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη. Ο γλυκαιμικός δείκτης (GI ή ΓΔ) δείχνει πόσο αυξάνουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα 2-3 ώρες μετά την κατανάλωση ενός τροφίμου σε σύγκριση με ένα τρόφιμο αναφοράς (γλυκόζη). Με τη βοήθεια του Γλυκαιμικού Δείκτη τα άτομα με διαβήτη μπορούν να σχεδιάσουν τα γεύματά τους κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλούν μεγάλες αυξομειώσεις στο αίμα τους. Ο Γλυκαιμικός Δείκτης επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες με κυριότερους τους εξής: το είδος του τροφίμου, την παρουσία φυτικών ινών, την ωριμότητα του, τον τρόπο και χρόνο μαγειρέματός του. Η κλίμακα ταξινόμησης των τροφών βάσει του Γλυκαιμικού Δείκτη κυμαίνεται από 0 έως 100.Ένα τρόφιμο θεωρείται χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη εάν έχει τιμή < 55, μέτριου γλυκαιμικού δείκτη εάν έχει τιμή και υψηλού γλυκαιμικού δείκτη εάν έχει τιμή > 70. Ποια είναι τελικά η χρησιμότητα της γνώσης του Γλυκαιμικός Δείκτη ενός τροφίμου; Ο Γλυκαιμικός Δείκτης είναι ένα χρήσιμο εργαλείο όταν ακολουθούμε ειδικό διαιτολόγιο για τον έλεγχο του σακχάρου αλλά και όταν κάνουμε δίαιτα για την διατήρηση ή την απώλεια βάρους. Τα τρόφιμα με χαμηλό Γλυκαιμικός Δείκτη απελευθερώνουν αργά και σταθερά γλυκόζη και συνεπώς ενέργεια στο σώμα, με αποτέλεσμα να δίνουν ένα παρατεταμένο αίσθημα κορεσμού και να μειώνουν το αίσθημα της πείνας. Αντίθετα, η απότομη αύξηση του σακχάρου που προκαλούν τα τρόφιμα με υψηλό Γλυκαιμικός Δείκτη οδηγούν στη συνέχεια και σε απότομη μείωσή του (υπογλυκαιμία), με αποτέλεσμα να πεινάς πάλι πολύ γρήγορα. Βάλτε λοιπόν τον Γλυκαιμικό Δείκτη στο διαιτολόγιό σας και απολαύστε ισορροπημένη αλλά και γευστική διατροφή. Αυτό που έχει σημασία είναι να επιλέγουμε σωστά και όχι να στερούμαστε. Ακόμα και στα επιδόρπια, μια κατηγορία τροφίμων που πρέπει να επιλέγουμε με μεγάλη προσοχή, υπάρχουν πλέον γευστικές λύσεις σε μεγάλη ποικιλία. Στα S/M μπορούμε να βρούμε διάφορες επιλογές από επιδόρπια χωρίς ζάχαρη, με χαμηλό Γλυκαιμικό Δείκτη, φυτικές ίνες, χαμηλά λιπαρά και θερμίδες. y

10 Σακχαρώδης Διαβήτης x 10 Α ν δ ρ ι α ν Η Β α ζ Α ι ο υ, Παιδίατρος, Διευθύντρια, Α Παιδιατρική Κλινική, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Νοσοκομείο Παίδων «Π&Α Κυριακού» Σακχαρώδης Διαβήτης: Κάπνισμα & Ναρκωτικά Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 1 (ΣΔΤ1); Ο ΣΔΤ1 είναι μια πάθηση που οφείλεται στην έλλειψη μιας ορμόνης που λέγεται ινσουλίνη και εμφανίζεται συνήθως στην παιδική ηλικία και σε νέα άτομα. Επειδή στην πάθηση αυτή καταστρέφονται τα κύτταρα που παράγουν την ινσουλίνη πρέπει η ορμόνη να δοθεί υπό τη μορφή ενέσεων. Η ινσουλίνη δεν δίνεται από το στόμα υπό τη μορφή δισκίων γιατί καταστρέφεται από τα οξέα του στομάχου και δεν είναι πλέον αποτελεσματική. Πως αντιμετωπίζεται ο ΣΔΤ1; Η αντιμετώπιση του ΣΔΤ1 είναι σύνθετη γιατί εκτός από τις καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης, απαιτείται συνδυασμός πολλαπλών άλλων παραγόντων όπως η σωστή διατροφή, η οποία στην πραγματικότητα είναι η διατροφή που θα έπρεπε να ακολουθούμε όλοι μας, η άσκηση και η ψυχολογική υποστήριξη του ατόμου και της οικογένειάς του. Στην πραγματικότητα το άτομο με ΣΔΤ1 πασχίζει σε όλη του τη ζωή να διατηρεί τα επίπεδα του σακχάρου όσο το δυνατόν πιο κοντά στα φυσιολογικά όρια, αποφεύγοντας τόσο την υπογλυκαιμία, όσο και την υπεργλυκαιμία/κετοξέωση. Για να πετύχει αυτήν την λεπτή ισορροπία απαιτούνται συχνές μετρήσεις σακχάρου αίματος και προσαρμογή της δόσης της ινσουλίνης ανάλογα με το φαγητό, τα επίπεδα σακχάρου αίματος και το βαθμό σωματικής άσκησης. Η ιδανική ισορροπία είναι αυτή που εξασφαλίζει τον άριστο γλυκαιμικό έλεγχο και προστατεύει το άτομο από τις χρόνιες επιπλοκές της νόσου, που είναι η μικροαγγειοπάθεια (νεφροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια και νευροπάθεια) και η μακροαγγειοπάθεια (στεφανιαία νόσος, εγκεφαλικά επεισόδια, περιφερική αρτηριακή νόσος). Ωστόσο, δεν παρουσιάζουν όλα τα άτομα με ΣΔΤ1 επιπλοκές. Η εμφάνισή τους έχει άμεση σχέση με τη ρύθμιση του σακχάρου αίματος. Για αυτό, είναι επιτακτικός στόχος η διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου αίματος όσο το δυνατόν πλησιέστερα στο φυσιολογικό για όλο το υπόλοιπο της ζωής τους. Στην περίπτωση αυτή μειώνεται σημαντικά ο κίνδυνος των επιπλοκών. Κάπνισμα και Σακχαρώδης Διαβήτης Το κάπνισμα αποτελεί τη μεγαλύτερη επιδημία του αιώνα, η οποία προκαλεί περισσότερους θανάτους από όσους έχει προκαλέσει η πανούκλα και το AIDS μαζί. Κάθε δεύτερος καπνιστής πεθαίνει από πάθηση που σχετίζεται με το κάπνισμα όπως καρκίνο των πνευμόνων, του στόματος, του οισοφάγου, της ουροδόχου κύστεως κλπ χρόνια πνευμονοπάθεια του τύπου βρογχίτιδας/βρογχεκτασίας, και καρδιαγγειακή νόσο (έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο). Οι γυναίκες που παντρεύονται καπνιστή άνδρα έχουν κίνδυνο να εμφανίσουν καρδιαγγειακή νόσο 91% ακόμα και εάν δεν καπνίζουν οι ίδιες, είναι δηλαδή παθητικές καπνίστριες. Το κάπνισμα προκαλεί εθισμό. Αν και πουλιέται ελεύθερα στη χώρα μας είναι στην πραγματικότητα ένα «νόμιμο» ναρκωτικό. Κάθε 14 χρονος που αρχίζει κάπνισμα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται όπως κάποιος που έχει φυματίωση και μπορεί να μολύνει τους γύρω του. Δυστυχώς, το κάπνισμα είναι πολύ διαδεδομένο στη χώρα μας. Υπάρχουν έφηβοι που το ξεκινούν πολύ νωρίς ακόμα και από τα χρόνια με ολέθριες επιπτώσεις στην υγεία τους. Εκτός από τους παραπάνω κινδύνους το κάπνισμα μειώνει την απόδοση στον αθλητισμό. Το κάπνισμα επηρεάζει το έμβρυο. Οι γυναίκες που καπνίζουν έχουν κίνδυνο να γεννήσουν παιδιά λιποβαρή για την ηλικία κύησης τα οποία όταν μεγαλώσουν θα έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση και σακχαρώδη διαβήτη. Οι κύριες βλαπτικές ουσίες του τσιγάρου είναι η νικοτίνη και το μονοξείδιο του άνθρακα.

11 Ταινίες Μέτρησης Γλυκόζης Αίματος Σύστημα Παρακολούθησης Γλυκόζης Αίματος

12 Σακχαρώδης Διαβήτης x 12 Τα παιδιά απορροφούν την νικοτίνη με διπλάσιο ρυθμό από τους ενήλικες μέσω του παθητικού καπνίσματος. Τα μικρά παιδιά είναι ακόμα πιο ευαίσθητα. Τα παιδιά καπνιστών έχουν αυξημένα επίπεδα μολύβδου και καδμίου στο αίμα τους. Οι έφηβοι με ΣΔΤ1 οι οποίοι καπνίζουν, έχουν πέρα από τους υπόλοιπους κινδύνους που αναφέρθηκαν παραπάνω και μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν επιπλοκές της νόσου του τύπου της μικροαγγειοπάθειας ή μακροαγγειοπάθειας και διπλάσιο κίνδυνο θανάτου από τους μη καπνιστές με ΣΔΤ1. Έχει αποδειχθεί ότι η διακοπή του καπνίσματος βελτιώνει το γλυκαιμικό έλεγχο και μειώνει τον κίνδυνο θανάτου. Η διακοπή του καπνίσματος αποτελεί το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος στον εαυτό του. Ο ευκολότερος βέβαια τρόπος είναι να μη ξεκινήσει κανείς το κάπνισμα. Για να διακόψει ένα άτομο το κάπνισμα, χρειάζεται πρώτα να συμφιλιωθεί με την ιδέα της διακοπής αυτού και να προετοιμασθεί ψυχολογικά. Για όσους έχουν εθισθεί και επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα, καλύτερο είναι να συμβουλευθούν τον ιατρό τους ώστε να ενισχυθεί η προσπάθειά τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Εθιστικές ουσίες και Σακχαρώδης Διαβήτης Στην κορυφή των εθιστικών ουσιών είναι η ηρωϊνη και η μορφίνη οι οποίες χρησιμοποποιούνται ως αναλγητικά φάρμακα σε περιπτώσεις μεγάλου πόνου. Κύριες παρενέργειες είναι ο εθισμός και η χρόνια δυσκοιλιότητα. Η ηρωϊνη είναι κατασταλτική ουσία, προκαλεί αποπροσανατολισμό, ντελίριουμ, σύγχιση και εμφανίζει συνέργεια με το αλκοόλ και τις βενζοδιαζεπίνες. Ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η ενδοφλέβια χορήγηση της ουσίας αυτής. Η ηρωϊνη είναι φονιάς. Η χρήση της συνοδεύεται από μεγάλο αριθμό θανάτων. Τα άτομα που κάνουν χρήση ενδοφλέβιας χορήγησης ηρωϊνης κινδυνεύουν, επίσης, από ΑΙDS, ηπατίτιδα Β, ή C, αποστήματα, βακτηριδιακή ή μυκητιασική ενδοκαρδίτιδα και τοξική λευκοεγκεφαλοπάθεια. Η ανοχή στην ουσία μπορεί να οδηγήσει σε μοιραία υπερδοσολογία. Η ηρωίνη προκαλεί ναυτία και εμέτους για αυτό και κάποιοι θάνατοι από την ουσία οφείλονται σε εισρόφηση. Η ουσία αυτή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για όλα τα άτομα, ιδίως για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη αφού, εκτός των άλλων, αυξάνει τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας και την εσφαλμένη εκτίμηση ως προς τη ρύθμιση των σακχάρων αίματος. Μια άλλη κατηγορία εθιστικών ουσιών είναι αυτά που «ανεβάζουν» το άτομο όπως οι αμφεταμίνες, μεθαμφεταμίνες, το έκσταση και τα διεγερτικά, ουσίες που είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς στα κλάμπ, και τα ρέϊβ πάρτυ. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος αφυδάτωσης με το χορό. Τα φάρμακα αυτά καταστέλλουν την όρεξη και αυξάνουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμίας. Είναι εξαιρετικά επικίνδυνα για άτομα με ΣΔΤ1 αλλά και για όλους τους νέους που τα δοκιμάζουν. Το έκσταση έχει κατηγορηθεί ότι προκαλεί δυσκολία στη συγκέντρωση, τρίξιμο δοντιών ιδίως κατά τη διάρκεια του ύπνου, ξηροστομία και δίψα. Μετά τη χρήση του ακολουθεί περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας το άτομο αισθάνεται ιδιαίτερα «πεσμένο». Η κοκαϊνη είναι εξαιρετικά επικίνδυνη και εθιστική ουσία, ιδίως η μορφή που ονομάζεται κράκ. Η κοκαϊνη προκαλεί ευφορία, μεγάλη αυτοπεποίθηση, απώλεια όρεξης, αϋπνία ακόμα και παράνοια. Μετά το αρχικό αποτέλεσμα που μπορεί να κρατήσει 15 λεπτά, το άτομο αισθάνεται κατεσταλμένο και «πεσμένο». Μια από τις παρενέργειες της ουσίας είναι η παραισθησιακή παρασίτωση κατά τη διάρκεια της οποίας τα άτομα έχουν την παραίσθηση ότι έχουν παράσιτα κάτω από το δέρμα τους και ξύνονται μέχρι να το ματώσουν. Ο θάνατος μπορεί να προέλθει από καταστολή της αναπνοής ή αρρυθμία. Μια άλλη κατηγορία φαρμάκων είναι οι βενζοδιαζεπίνες. Οι βενζοδιαζετπίνες είναι φάρμακα που χορηγούνται σε άτομα που έχουν δυσκολίες στον ύπνο ή άγχος. Τα άτομα που παίρνουν τέτοιες ουσίες είναι ομιλητικά, εμφανίζουν διέγερση, και επιθετικότητα. Η χρήση βενζοδιαζεπινών από άτομα με σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένες εκτιμήσεις ως προς την αξιολόγηση του σακχάρου ή ακόμα και σε παράλειψη της δόσης. Μια άλλη εθιστική ουσία είναι η κάνναβις ή αλλιώς μαριχουάνα ή χόρτο που βρίσκεται στα ξεραμένα φύλλα του αντίστοιχου φυτού. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η κάνναβις είναι επικίνδυνη τόσο για τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία. Αυξάνει τις σφύξεις και μειώνει την αρτηριακή πίεση. Τα ξεραμένα φύλλα της μαριχουάνας περιέχουν ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν βλάβη του DNA και να αυξήσουν τον κίνδυνο του καρκίνου όσο και το τσιγάρο. Περιέχουν καρκινογόνες ουσίες σε ποσοστό 50% περισσότερες από το τσιγάρο. Έχει αποδειχθεί ότι κάπνισμα 3-4 τσιγάρων μαριχουάνας καθημερινά προκαλεί τέτοια βλάβη των ιστών όσο 20 τσιγάρα καπνού την ημέρα. Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη όταν συνδυάζεται με το αλκοόλ. Προκαλεί πείνα και επομένως μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα του σακχάρου στα άτομα με ΣΔΤ1. Τα παραισθησιογόνα όπως το LSD μπορούν να «ταξιδεύσουν το άτομο» για μεγάλο διάστημα όπως 7-12 ώρες. Είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη γιατί μπορεί κάποιος να χάσει τον έλεγχο με σοβαρές συνέπειες για την υγεία του, όπως επικίνδυνη υπογλυκαιμία. Η κεταμίνη η οποία είναι αναισθητικό που χρησιμοποιείται κυρίως από τους κτηνιάτρους είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη όταν συνδυάζεται με το αλκοόλ. Προκαλεί αδυναμία κίνησης και παραισθήσεις. Είναι γνωστό ως φάρμακο που χρησιμοποιείται για βιασμό γιατί επηρεάζει την μνήμη. y

13 Γραμμή Υποστήριξης Μελών A B B O T T CLUB ΠΡΟΝΟΜΙΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΙΑΒΗΤΗ

14 Σακχαρώδης Διαβήτης x 14 Χ a ρ η σ δ Η μ ο σ θ ε ν ο π ο υ λ ο σ, Κλινικός Διαιτολόγος-Βιολόγος, Μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας Τι νέο υπάρχει στη διατροφική αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη; Η διαιτητική θεραπεία του διαβήτη, αποτελεί ένα βασικό, ίσως το σημαντικότερο, τμήμα της συνολικής θεραπευτικής παρέμβασης στον σακχαρώδη διαβήτη. Αυτό ισχύει, λόγω της άμεσης σχέσης που υπάρχει μεταξύ της συνολικής δίαιτας και της θεραπευτικής διαχείρισης της νόσου, η οποία πρέπει να παρέχεται από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό (γιατρό-διαβητολόγο και κλινικό διαιτολόγο), σε σωστές συνθήκες και με διάθεση του απαιτούμενου χρόνου, ώστε να εξατομικεύεται. Τις τελευταίες δεκαετίες οι συστάσεις για τη δίαιτα στο ΣΔ τροποποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό, διαμορφώνοντας πλέον ένα πιο «ελεύθερο» διαιτολόγιο, με σαφείς κανόνες και οδηγίες, αλλά ταυτόχρονα με λιγότερες απαγορεύσεις και με περισσότερες επιλογές. Κάποια από τα νεώτερα δεδομένα σχετικά με τη δίαιτα στο Σακχαρώδη Διαβήτη δίνονται παρακάτω: 1) Η ιδανική αναλογία των βασικώνθρεπτικών συστατικών Στα σύγχρονα διαιτολόγια για τον διαβήτη, οι υδατάνθρακες δεν απαγορεύονται και έχουν τη θέση τους σε ποσοστό 40-55%. Απλά, συστήνονται πλέον τρόφιμα υψηλά σε ίνες και με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Τρόφιμα όπως η πατάτα, το ψωμί και τα ζυμαρικά ενσωματώνονται στο συνολικό διαιτολόγιο, χωρίς να θεωρούνται «διατροφικό λάθος». Ακόμη και τα απλά σάκχαρα συστήνονται σε ποσοστό έως 10%. 2) Με ποια δίαιτα μπορούμε να επιτύχουμε την ιδανική απώλεια βάρους; Η απώλεια βάρους είναι ίσως η πρώτη σύσταση που δίνεται πάντα στα άτομα με διαβήτη τύπου 2 κυρίως, για να μειωθεί η αντίσταση της ινσουλίνης. Αν και παλιότερα για αυτή την απώλεια συστήνονταν μόνο συμβατικές υποθερμιδικές και χαμηλές σε λίπος δίαιτες, με κατώτερη πρόσληψη υδατανθράκων τα 130 γραμμάρια ανά ημέρα, σήμερα οι μεγάλοι οργανισμοί όπως ο ADA, συστήνουν ακόμα και διαιτολόγια χαμηλών υδατανθράκων (low-cab), έως και για έναν χρόνο.

15

16 Σακχαρώδης Διαβήτης x 16 3) Άσκηση & σωματική δραστηριότητα Πόσο σημαντική είναι; Πλέον, παράλληλα με τις διατροφικές αλλαγές, συστήνεται και η αλλαγή του συνολικού τρόπου ζωής, με απώλεια βάρους (7-10%) και συστηματική φυσική δραστηριότητα (στόχος για τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα). Τα άτομα με διαβήτη ωθούνται στο να γίνουν πιο δραστήρια στην καθημερινότητά τους, δεδομένου ότι η κίνηση-άσκηση έχει θετικότατες επιπτώσεις στο συνολικό γλυκαιμικό έλεγχο, αλλά και στην προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος, ενώ δε συστήνεται μόνο η αερόβια άσκηση, αλλά και η αναερόβια με την άσκηση με αντιστάσεις. 4) Αλκοόλ Η πρόσληψη αλκοόλης δεν απαγορεύεται συνολικά για τα άτομα με ΣΔ. Ο κανόνας που ισχύει για τη λήψη οινοπνεύματος, από άτομα με ΣΔ, αφορά την κατανάλωση της με μέτρο, όχι όμως από υπέρβαρα ή υπερτασικά άτομα, άτομα με ιστορικό νευροπάθεια, ηπατοπάθειας ή παγκρετατίτιδας και πάντα μετά από ή παράλληλα με τη λήψη. Συγκεκριμένα, οι ισχύουσες συστάσεις δίνουν μέχρι 1 μονάδα αλκοόλης για τις γυναίκες και μέχρι 2 για τους άντρες ημερησίως (μια μονάδα αλκοόλης (unit) = με 355 ml μπύρας, 150 ml κρασιού, 45 ml λικέρ και περιέχει 15 γραμμάρια αλκοόλης). 5) Πρωτεΐνη Η σύσταση για την πρόσληψη συνολικών πρωτεϊνών είναι 15-20% της συνολικής προσλαμβανομένης ενέργειας. Γνωρίζοντας ότι η διαιτητική πρωτεΐνη μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της ινσουλινικής αντίδρασης, χωρίς ταυτόχρονη αύξηση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος, οι ισχύουσες συστάσεις αναφέρουν ότι δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της οξείας ή την πρόληψη της βραδινής υπογλυκαιμίας. Τα άτομα με ΣΔ θα πρέπει να αποφεύγουν να ακολουθούν για μεγάλος διάστημα, διαιτολόγια υψηλά σε πρωτεΐνη, ως μέσο για την απώλεια του σωματικού βάρους, όσο οι μελέτες πάνω στις μακροχρόνιες επιπτώσεις πρωτεϊνικής πρόσληψης μεγαλύτερης του 20% δεν έχουν δώσει ακόμα ξεκάθαρα αποτελέσματα, κυρίως για τη νεφρική λειτουργία. 6) Ξηροί καρποί Οι ξηροί καρποί είναι πλούσιοι σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και ωμέγα 3, αποτελούν καλές πηγές φυτικών πρωτεϊνών και είναι πλούσιοι σε φυτικές ίνες, βιταμίνες και πολλά μέταλλα (ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο), ενώ έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Μελέτες πάνω στη σχέση της κατανάλωσης ξηρών καρπών, με το μεταβολικό σύνδρομο και τον σακχαρώδη διαβήτη, έδειξαν ότι πέρα από τη βελτίωση του προφίλ των λιπιδίων και τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, υπάρχουν θετικές επιπτώσεις στην υγεία και στο συνολικό έλεγχο των διακυμάνσεων της μεταγευματικής γλυκαιμίας, με την κατάλληλη προσθήκη τους πριν ή μαζί με τα υδατανθρακούχα γεύματα ή σνακ. 7) Ξύδι & κανέλα Τα τελευταία χρόνια, μέσα από την επιστημονική μελέτη και στη χώρα μας, έχει φανεί πως διατροφικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα η κανέλα και το ξύδι, που για πολλά χρόνια δεν συμπεριλαμβάνονταν στη δίαιτα των ατόμων με ΣΔ, μπορούν να παίξουν θετικό ρόλο στη ρύθμιση του ζαχάρου. Συγκεκριμένα, αποδείχθηκε ότι η κανέλα περιέχει μια ουσία που μιμείται την ινσουλίνη, ενεργοποιεί τους κυτταρικούς υποδοχείς της και δρα εντός των κυττάρων σε συνέργεια με την ινσουλίνη. 8) Πρόληψη διαβήτη τύπου 2 & Σωματικό βάρος: Δεδομένου ότι η μέτρια απώλεια βάρους μειώνει την αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης, συστήνεται πλέον σε όλα τα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα υψηλού κινδύνου για εφάνιση σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (με τιμή σακχάρου νηστείας > 100 mg/dl ή με 2-ωρες μεταγευματικές τιμές σακχάρου άνω του 140 mg/dl) και τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c) 5,7-6,4%. Για τα άτομα αυτά, ακόμη και μια μέτρια απώλεια βάρους, που δεν ξεπερνά το 7-10% του αρχικού βάρους είναι αποδοτική, πάντα βέβαια σε συνδυασμό με φυσική δραστηριότητα, 150 λεπτά/εβδομάδα π.χ. καθημερινό περπάτημα. y

17

18 Σακχαρώδης Διαβήτης x 18 ΝΕΡΟ πηγήζωής Το νερό αποτελεί μια από τις κύριες πηγές τροφοδοσίας του ανθρώπινου οργανισμού σε ανόργανα άλατα τα οποία είναι απαραίτητα για την καλή λειτουργία του. Τα κύρια στοιχεία που επιδρούν στον ανθρώπινο οργανισμό και πρέπει να αναζητούμε στο νερό που πίνουμε είναι τα εξής: Νάτριο Το νάτριο βοηθά στο μηχανισμό μεταφοράς των αμινοξέων και υδατανθράκων. Νερό με χαμηλό νάτριο είναι κατάλληλο για όσους προτιμούν δίαιτα πτωχή σε αυτό και κυρίως τους υπερτασικούς. Μαγνήσιο Η έλλειψη Μαγνησίου στον ανθρώπινο οργανισμό συνδέεται με σοβαρές παθολογικές καταστάσεις και ασθένειες όπως: Καρδιακή προσβολή, δημιουργία θρόμβων στην καρδιά και στον εγκέφαλο, συσσώρευση ασβεστίου στα νεφρά, στην καρδιά και τα αγγεία επειδή ο οργανισμός δεν απορροφά το ασβέστιο όταν υπάρχει έλλειψη μαγνησίου, ανησυχία, μυϊκοί σπασμοί, σύγχυση, καρδιακή αρρυθμία, κατάθλιψη, αποπροσανατολισμός. Το Μαγνήσιο είναι απαραίτητο συστατικό των οστών και των δοντιών και είναι απαραίτητο για την υγεία των επινεφριδίων. Οι βασικές λειτουργίες στις οποίες είναι απαραίτητο το Μαγνήσιο είναι η ενεργοποίηση των ενζύμων που απελευθερώνουν την ενέργεια από τη ζάχαρη του αίματος, η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος, η σύνθεση πρωτεΐνης στα κύτταρα, σύνθεση ορμονών και προσταγλανδινών, ο σχηματισμός ενζύμων για την αντιμετώπιση αλλεργικών αντιδράσεων και εκζεμάτων και η δημιουργία αδαμαντίνης των δοντιών. Θεραπευτικά, το Μαγνήσιο χρησιμοποιείται για την πρόληψη και αντιμετώπιση πληθώρας ασθενειών και παθολογικών καταστάσεων, όπως η πρόληψη καρδιακών παθήσεων και θρόμβων, η μείωση των επιπέδων χοληστερίνης στο αίμα, η θεραπεία προβλημάτων προστάτη, η θεραπεία κατάθλιψης, νευρομυικών διαταραχών και ο έλεγχος σπασμών σε εγκύους και σε επιληπτικούς. Η Συνιστώμενη Ημερήσια Ποσότητα Πρόσληψης Μαγνησίου (ΣΗΔ) για τους ενήλικες έχει καθοριστεί στα mg. Παρόλο που το Μαγνήσιο υπάρχει σε πληθώρα φυσικών τροφών, η επεξεργασία τους μειώνει τα αποθέματά τους σε Μαγνήσιο. Επομένως, η πρόσληψη μαγνησίου με την πόση νερού πλούσιου σε αυτό, αποκαθιστά την ισορροπία που απαιτείται με τον πιο φυσικό τρόπο. Ασβέστιο Η λειτουργία του ασβεστίου στο ανθρώπινο σώμα είναι αντιαλλεργική, είναι διουρητικό, επιδρά στην πήξη του αίματος και στη ρύθμιση του περιφερικού και κεντρικού νευρικού συστήματος καθώς επίσης δρα αρνητικά στην υπέρταση. Επιδημιολογικές μελέτες (Clayton, 1975) έδειξαν ότι σε περιοχές που χρησιμοποιούσαν νερό με μεγάλη συγκέντρωση ασβεστίου υπήρχε μικρότερο ποσοστό θνησιμότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις, σε σύγκριση με περιοχές όπου το πόσιμο νερό περιείχε χαμηλές συγκεντρώσεις ασβεστίου (Μήτρακας, Ποιοτικά Χαρακτηριστικά και Επεξεργασία Νερού). Η απορρόφηση ασβεστίου εξαρτάται άμεσα από τη συνύπαρξή του στη διατροφή με το μαγνήσιο. Για να αναπτύξει το σώμα του και να διασφαλίσει το μεταβολισμό και τις διάφορες λειτουργίες του ο άνθρωπος αντλεί τα απαραίτητα στοιχεία από το εξωτερικό περιβάλλον, κυρίως μέσα από την τροφή του. Το πιο απαραίτητο θρεπτικό συστατικό εξακολουθεί να παραμένει το νερό. «Ζωτικότερον γης, ύδωρ» είπε ο Αριστοτέλης. Το ανθρώπινο σώμα λειτουργεί μέσα από ένα «κυκλοφορικό χείμαρρο» ο οποίος μεταφέρει τα θρεπτικά συστατικά στα διάφορα σημεία του. Το νερό εισέρχεται στο σώμα μας ως πόσιμο ή σε συνδυασμό με άλλες τροφές ή ποτά μεταφέροντας ανόργανα άλατα σε ποσότητες πολύ μικρές σε σχέση σε σχέση με την ποσότητά του των οποίων όμως η ευνοϊκή ή δυσμενής επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό είναι σημαντική. Οι ενήλικες χρειάζονται ημερησίως 35g έως 50g νερού ανά κιλό βάρους του σώματός τους ενώ τα νήπια κάτω από τις ίδιες συνθήκες χρειάζονται αντίστοιχα 100g έως 150g δηλαδή τρεις φορές περισσότερο από ότι οι ενήλικες. y

19

20 Σακχαρώδης Διαβήτης x 20 Μύθοι &αλήθειες...σχετικά με το Σακχαρώδη Διαβήτη Πηγή: American Diabetes Association 1. Μύθος: ο διαβήτης δεν είναι σοβαρή ασθένεια. Αλήθεια: Ο διαβήτης προκαλεί περισσότερους θανάτους ετησίως από τον καρκίνο του μαστού και το AIDS μαζί. Δύο στους τρεις διαβητικούς πεθαίνουν από καρδιαγγειακές παθήσεις. 2. Μύθος: αν είσαι παχύσαρκος ή υπέρβαρος θα αναπτύξεις διαβήτη τύπου 2. Αλήθεια: Η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου αλλά υπάρχουν και άλλοι όπως η κληρονομικότητα και η ηλικία. Άλλωστε οι περισσότεροι παχύσαρκοι δεν αναπτύσσουν διαβήτη τύπου Μύθος: αν τρως πολύ ζάχαρη θα εμφανίσεις διαβήτη. Αλήθεια: Όχι βέβαια. Ο διαβήτης τύπου 1 οφείλεται σε γενετικά χαρακτηριστικά και άγνωστους παράγοντες. Ο τύπου 2 σε γενετικά χαρακτηριστικά και στον τρόπο ζωής. Η άσκηση και ο έλεγχος του βάρους είναι σημαντικοί παράγοντες για την καλή κατάσταση της υγείας. 4. Μύθος: οι διαβητικοί πρέπει να τρώνε ειδικές τροφές για διαβητικούς. Αλήθεια: Η υγιεινή διατροφή έχει κοινούς κανόνες για όλους και είναι η μέτρια κατανάλωση άλατος και ζάχαρης, λαχανικά, φρούτα και σιτηρά ολικής αλέσεως κάθε μέρα. 5. Μύθος: οι διαβητικοί δεν πρέπει να τρώνε γλυκά και σοκολάτα. Αλήθεια: Αν το πλάνο της διατροφής το επιτρέπει και το άτομο ασκείται καθημερινά, τότε μπορεί να απολαύσει ένα γλυκό για επιδόρπιο. 6. Μύθος: αν έχεις διαβήτη δεν κάνει να τρως ψωμί, πατάτες και μακαρόνια. Αλήθεια: και τα τρία αποτελούν μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Το ψωμί και τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, οι πατάτες, το ρύζι, τα φασόλια και το καλαμπόκι μπορούν να συμπεριληφθούν στο διατροφικό πλάνο αλλά σε μικρή μερίδα. 7. Μύθος: οι διαβητικοί κολλάνε πιο εύκολα ιώσεις και γρίπη. Αλήθεια: Δεν είναι πιθανότερο να κολλήσουν οι διαβητικοί το κρυολόγημα ή την ίωση. Ωστόσο συνίσταται στους διαβητικους να κάνουν κάθε χρόνο το εμβόλιο της γρίπης διότι οποιαδήποτε ασθένεια μπορεί να φέρει εκτός ελέγχου τον διαβήτη και να δημιουργήσει σοβαρές επιπλοκές. y

21

22

23

24

25

26 με την ευγενική Υποστηριξη

27

28