MSc στη Διοίκηση και Διαχείριση Έργων και Προγραμμάτων

Transcript

1 MSc στη Διοίκηση και Διαχείριση Έργων και Προγραμμάτων E208 Διοίκηση Τεχνικών Έργων Διάλεξη 1: Η έννοια της Διοίκησης Τεχνικών Έργων Δρ. Λεωνίδας Ανθόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής

2 Περιεχόμενα Η έννοια του τεχνικού έργου Η έννοια της διαχείρισης τεχνικών έργων Η κατασκευαστική βιομηχανία Τα εθνικά συστήματα κατασκευών (συγκρίσεις) Οργανωτικά σχήματα Οι διαδικασίες ορισμένων κατηγοριών τεχνικών έργων Οι πέντε (5) γενικές διεργασίες ενός τεχνικού έργου

3 Η έννοια του τεχνικού έργου Οι διαφορετικές οπτικές ενός τεχνικού έργου Μια γέφυρα ως απλή σύνδεση Όμορφο σύνολο πατημάτων και δοκών Σύνδεση των οχθών Πέρασμα πάνω, κάτω Στόχος επέκτασης Αφετηρία Πέρασμα σε νέες αγορές Σύνδεσμος βορά νότου Τέχνη - εμπόριο

4 Η έννοια του τεχνικού έργου Δομικό Έργο: το προϊόν παραγωγής της κατασκευαστικής επιχείρησης Τεχνικό έργο: το προϊόν παραγωγής της τεχνικής επιχείρησης Άρα: Το αντικείμενο της κατασκευαστικής διαδικασίας. Κατασκευή είναι το αποτέλεσμα του έργου. Συχνά, το υπό εξέλιξη έργο ονομάζεται «κατασκευή». Σημείωση: Κάθε δομικό είναι και τεχνικό έργο / δεν ισχύει το αντίστροφο Τι είδους έργα ανήκουν στα δομικά και τεχνικά έργα: Νέα κατασκευή Επέκταση ή ανακαίνιση ή συντήρηση μιας υποδομής Ερευνητικές εργασίες (μελέτες) που αφορούν στη διερεύνηση, στην ανάλυση ή στο σχεδιασμό κάποιας από τις παραπάνω ενέργειες

5 Η έννοια του τεχνικού έργου Κατηγορίες τεχνικών έργων Α) Βάσει της χρήσης τους Οικοδομικά (κτίρια κατοικιών/σχολικά / βιομηχανικά κλπ.) Συγκοινωνιακά (δρόμοι/αεροδρόμια/σιδηροδρομικά δίκτυα/γέφυρες κλπ.) Υδραυλικά (υδρεύσεις/αποχετεύσεις/εγγειοβελτιωτικά έργα κλπ.) Επικοινωνιακά (δίκτυα επικοινωνιών, οπτικές ίνες, κεραίες κλπ.) Ενεργειακά (μονάδες παραγωγής ενέργειας, πάρκα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κλπ.) Β) Βάσει της μεθόδου κατασκευής, πχ. Από τοιχοποιία Από σκυρόδεμα Προκατασκευές

6 Η έννοια του τεχνικού έργου Χαρακτηριστικά τεχνικών έργων Κάθε έργο είναι μοναδικό Ο κύριος/ιδιοκτήτης ενός τεχνικού έργου δεν κατανοεί τη φύση και την πολυπλοκότητα Στην υλοποίηση συμμετέχουν διαφορετικές ομάδες (συνεργεία), με διαφορετικές δεξιότητες, χωρίς απαραίτητα να υπάρξει συνεργασία και χωρίς να κατανοεί ο κύριος του έργου τα προβλήματα της κατασκευής (π.χ. τεχνική ποιότητα, οικονομία κατασκευής, αρτιότητα κλπ.) Κάθε κατασκευή απαιτεί κινητές εγκαταστάσεις παραγωγής (εργοτάξια). Η σύνθεση, οργάνωση, εγκατάσταση, ασφάλεια και λειτουργία ενός εργοταξίου απαιτεί ξεχωριστή μελέτη. Συνήθως κάθε κατασκευή επηρεάζεται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες υλοποίησης (τόπος κατασκευής) Στο πλαίσιο ενός έργου πραγματοποιείται μετακίνηση του προσωπικού της εταιρείας Δεν είναι δυνατή η αποθεματοποίηση της κατασκευαστικής παραγωγής, καθώς δεν είναι συχνή η επαναχρησιμοποίηση τμημάτων κατασκευών. Οι κατασκευαστικές είναι επιχειρήσεις ετοιμότητας και αναπτύσσουν δραστηριότητες ετοιμότητας (ετοιμότητα ανάληψης έργων). Ο κατασκευαστικός κλάδος δεν μπορεί να επηρεάσει τη ζήτηση του παραγόμενου προϊόντος (π.χ. με διαφήμιση). Δεν είναι πάντοτε εφικτή η τυποποίηση της κατασκευής (λόγω τόπου εγκατάστασης) Η κατασκευαστική παραγωγή είναι παραγωγή κατά παραγγελία (on demand) και ξεκινά με τη σύναψη σύμβασης με τον κύριο του έργου.

7 Η έννοια του τεχνικού έργου Επιπτώσεις τεχνικών έργων Αξιοποίηση εθνικών πόρων Συμβολή στην απασχόληση Ενίσχυση της προσφοράς αγαθών και υπηρεσιών Μεταφορά, ενσωμάτωση και προαγωγή της τεχνολογικής προόδου Τόνωση της οικονομικής δραστηριότητας κυρίως σε περιόδους ύφεσης Συμβολή στην αναδιανομή του πλούτου Περιορισμός της οικονομικής εξάρτησης από το εξωτερικό, ενισχύοντας την εγχώρια παραγωγική δραστηριότητα Αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας

8 Η έννοια του τεχνικού έργου Το έργο παράγει κεφάλαιο: Εργοστάσιο: αγαθά Γραφεία, καταστήματα: υπηρεσίες Νοσοκομεία: υπηρεσίες υγείας Σχολεία: υπηρεσίες εκπαίδευσης Σήραγγες, γέφυρες, δρόμοι: συγκοινωνία Όπερα, ναοί, μνημεία: συμβολισμοί Σπίτια: στέγαση > 50% των επενδύσεων αφορούν σε κατασκευές Ακόμη μεγαλύτερα ποσοστά στις > 10% του ΑΕΠ παράγεται από τα τεχνικά έργα αναπτυσσόμενες χώρες Κύρια δύναμη και δυναμική στις πόλεις, πηγή κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών Δεν πρόκειται για απλή διαδικασία: Ιδέα προσδιορισμός... αξιοποίηση Η αξία προκύπτει από τη συνεργασία διαφορετικών επαγγελματιών

9 Η έννοια του τεχνικού έργου Το τεχνικό έργο ως μηχανή παραγωγή αξίας: Οι κοινωνίες είναι δυναμικές και παράγουν αλλαγή. Η αλλαγή προκύπτει από την ελευθερία και από την επένδυση σε φυσικά αγαθά Κάθε κατασκευή: δημιουργεί κάτι εκεί που δεν υπήρχε τίποτα Το αποτέλεσμα της κατασκευής παράγει αγαθά ή υπηρεσίες Το αποτέλεσμα της κατασκευής παράγει αξία στην κοινωνία Το κέρδος προκύπτει από τη διάθεση χρημάτων, καθώς και υλικών και ανθρώπινων πόρων

10 Η έννοια του τεχνικού έργου Το τεχνικό έργο ως σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών Όλοι οι Οργανισμοί είναι συστήματα επεξεργασίας πληροφοριών: Πρέπει να παρακολουθούν το περιβάλλον, να λαμβάνουν αποφάσεις, να επικοινωνούν και να διαχειρίζονται την επίτευξη των στόχων τους. Στην κατασκευή: η ροή πληροφορίας συνοδεύεται από ροή υλικών και πόρων Στην κατασκευαστική επιχείρηση: η ροή πληροφορίας ακολουθεί τη δομή της επιχείρησης Παράδειγμα: το ποτάμι Ενδιαφέρει η ροή νερού Ωστόσο: Μπορεί να μεταφέρει κορμούς δέντρων Δίκτυο μεταφορών Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Πηγή ζωής, ανάπαυσης και ξεκούρασης Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τη ροή του νερού (κύρια διεργασία) Μπορούμε ωστόσο να ελέγξουμε το δίκτυο του ποταμού (context ροής): Να διαμορφώσουμε τις κοίτες Να συνθέσουμε κανάλια Να παρέμβουμε στην όδευση Να δημιουργήσουμε γέφυρες Αντίστοιχη είναι η ροή πληροφορίας στους οργανισμούς

11 Η έννοια του τεχνικού έργου Στη διαχείριση της πληροφορίας έχει μεγάλη σημασία η αβεβαιότητα: Πηγές αβεβαιότητας: Πολυπλοκότητα (complexity): η πληροφορία είναι διαθέσιμη αλλά η συλλογή και ανάλυσή της κοστίζει σε χρήμα και χρόνο Προβλεψιμότητα (predictability): οι παρελθοντικές πληροφορίες ως αξιόπιστος οδηγός για το μέλλον Ρίσκο (αντί αβεβαιότητας): αν οι διαθέσιμες πληροφορίες προσφέρουν αρκετές λογικές εναλλακτικές Κατά τη σύλληψη ενός τεχνικού έργου (σχέση αβεβαιότητας γνώσης): υψηλό ποσοστό αβεβαιότητας (mission uncertainty) Παράγοντες αβεβαιότητας: Εμπειρία από όμοια / αντίστοιχα έργα Η δυνατότητα εφαρμογής τυποποιημένων συστατικών στοιχείων, λύσεων και μεθόδων στο έργο Η αναγκαιότητα εφαρμογής νέων τεχνολογιών στο έργο Κατά την εκτέλεση του κύκλου ζωής του έργου (σχέση αβεβαιότητας χρόνου) Μείωση της αβεβαιότητας λόγω της ροής πληροφοριών (dynamic uncertainty) Παράγοντες μείωσης της αβεβαιότητας: Ασάφειες στο σχεδιασμό > διευκρινίζονται Γεωτεχνικές έρευνες > ολοκληρώνονται Αδειοδοτήσεις > εγκρίνονται Προμηθευτές > γνωστοποιούν προϊόντα, προσφορές, διαθεσιμότητες Συμβάσεις > υπογράφονται

12 Η έννοια της διαχείρισης τεχνικών έργων Η διαχείριση του τεχνικού έργου: Πρόβλημα που σχετίζεται με την πληροφορία και με την απουσία πληροφόρησης που απαιτείται για τη λήψη αποφάσεων και την εξασφάλιση της ομαλής ροής του έργου. Αποτελεί οργανωσιακή καινοτομία: ο προσδιορισμός μιας ομάδας στελεχών που θα αναλάβει να εξασφαλίσει την αποτελεσματική επίτευξη των στόχων του έργου για λογαριασμό του πελάτη. Η έννοια της διαχείρισης των τεχνικών έργων είναι πολύ παλιά: Κύριος των έργων (master of the works): παραδοσιακά υπεύθυνος της διαχείρισης Η έννοια της διαχείρισης των έργων είναι σύγχρονη (20 ος αιώνας): 1920 στην Αμερικανική Αεροναυπηγία (Έναρξη χρήσης) 1950 στο Αμερικανικό Αμυντικό Πρόγραμμα (Ωρίμανση) 1960 στο Αμερικανικό Διαστημικό Πρόγραμμα (απέκτησε διεθνές ενδιαφέρον) Κατά Morris: Η έννοια της διαχείρισης αφορά στη συνολική διαδικασία της κατασκευής και όχι μόνο στο τρίγωνο κόστος, χρόνος, ποιότητα (π.χ. και stakeholder management, contract management κλπ.) Τα τεχνικά έργα αφορούν σε κεφάλαια και ανθρώπινους πόρους: Κεφάλαια κατασκευής (από τον ιδιοκτήτη και τυχόν χρηματοδότες) Ανθρώπινοι πόροι (συμβολή στη μείωση της αβεβαιότητας) Προμηθευτές («αποθήκες» δεξιοτήτων, υλικών, εξοπλισμού, συστατικών κατασκευής) Διαφορετικό ενδιαφέρον

13 Η έννοια της διαχείρισης τεχνικών έργων Η συνεισφορά των έργων στη δημιουργία αξίας αποκτά απήχηση Διάφοροι Οργανισμοί (π.χ. IPMA, PMI, UK Association for Project Management (APM)) επιχειρούν να προσδιορίσουν τη συνεισφορά της επιτυχούς διαχείρισης έργων στην επιχειρηματικότητα. Οι διαφορετικοί οργανισμοί έχουν συνθέσει Bodies of Knowledge: Προσδιορίζουν τις περιοχές ανταγωνιστικότητας ενός Διαχειριστή Έργων Οι θεματικές του μαθήματος σχετίζονται με το PMBoK Δείκτες μέτρησης προόδου τεχνικών έργων Κατοικία: όγκος οικοδομών ανά κάτοικο Μεταφορικές υποδομές: μήκος δικτύων / Km 2 Υποδομή επικοινωνίας: αριθμός τηλεφώνων / 100 κατοίκους, πλήθος ψηφιακών γραμμών, μήκος υπογείων ή ασύρματων δικτύων κλπ. Υποδομή ενέργειας: εγκατεστημένη ισχύς σε κάθε γεωγραφική περιοχή, ποσοστό χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κλπ. Υποδομή ύδρευσης: μήκος δικτύου, ποσοστό πληθυσμού με πρόσβαση σε ποιοτική ύδρευση κλπ. Υποδομή αποχέτευσης: μήκος δικτύου, ποσοστό πληθυσμού με πρόσβαση σε αποχετευτικό σύστημα κλπ. Υποδομή παιδείας: αριθμός αιθουσών / 100 μαθητές, εμβαδόν εργαστηρίων, αριθμός βιβλιοθηκών, αριθμός Η/Υ ανά 100 μαθητές κλπ. Υποδομή υγείας: αριθμός κλινών / 1000 κατοίκους

14 Η κατασκευαστική βιομηχανία Δομική Βιομηχανία / κλάδος κατασκευών: το σύνολο των κατασκευαστικών επιχειρήσεων Οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις έχουν νομική μορφή Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ο.Ε., είναι συνήθως μεγάλου μεγέθους και αναλαμβάνουν την κατασκευή (ή συχνά και την εμπορία) ενός έργου κατασκευής. Επαγγελματικές κατηγορίες του κλάδου των κατασκευών: Συναφείς επαγγελματικοί κλάδοι: ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, κατασκευής και τοποθέτησης ανελκυστήρων κλπ. Βοηθητικοί επαγγελματικοί κλάδοι: κατασκευή ικριωμάτων, μεταφορικές επιχειρήσεις κλπ. Επιχειρήσεις παραγωγής δομικών υλικών (αδρανή υλικά, τσιμέντο, χάλυβας, άσφαλτος κλπ.) Επιχειρήσεις κατασκευής ή επισκευής μηχανημάτων κατασκευών Επιχειρήσεις κατασκευής εξοπλισμού των τεχνικών έργων (κουφώματα, δάπεδα, υδραυλικός και ηλεκτρολογικός εξοπλισμός κλπ.)

15 Εθνικά Συστήματα Κατασκευών Ορισμός: Το πλαίσιο στο οποίο μια κατασκευαστική επιχείρηση διαμορφώνει και υλοποιεί τη στρατηγική της Παρά το διεθνή ανταγωνισμό, μια χώρα διαθέτει τουλάχιστον έναν τομέα αναφοράς Πχ. αυτοκινητοβιομηχανία, σοκολατοβιομηχανία, φαρμακοβιομηχανία κλπ. Παράγοντες διαμόρφωσης: φυσικοί πόροι, γεωγραφικά πλεονεκτήματα, ιστορικοί παράγοντες, συντεχνίες (πχ. κατά Porter) Διαμόρφωση κατά τομέα δραστηριοποίησης (2 τεχνικές εταιρείες 2 διαφορετικών χωρών παρουσιάζουν ομοιότητες σε σύγκριση με 2 τράπεζες, ενώ μεταξύ τους διαφέρουν) Το κατασκευαστικό σύστημα (actor/system perspective): Προέκυψε για την έκφραση επαγγελματικών κλάδων (αρχιτεκτόνων, μηχανικών, μελετητών και εργολάβων) Ίδρυση: η έκδοση του συστήματος για τους αρχιτέκτονες Δόμηση: η έκδοση για τους πολιτικούς μηχανικούς Κερδοσκοπική οικοδόμηση: η έκδοση για τους εργολάβους Προσδιορίζονται ρόλοι, αρμοδιότητες, υποχρεώσεις Κάθε επαγγελματικός κλάδος εμφανίζει συγκεκριμένη συμπεριφορά στο σύστημα

16 Εθνικά Συστήματα Κατασκευών Σύγκριση συστημάτων: Αγγλοσαξονικό: Η.Π.Α., Μεγ. Βρετανία Όροι ελεύθερης αγοράς Χαμηλά επίπεδα θεσμοθέτησης Χαμηλά επίπεδα προστασίας των εργαζομένων Συλλογικό (corporatist): Γερμανία, Ολλανδία Συνεργασία και διαπραγμάτευση μεταξύ των συλλογικών εταίρων Υψηλό επίπεδο ρύθμισης της αγοράς προς κοινωνικά οφέλη και προστασίας των εργαζομένων Υψηλή εξάρτηση από τις Τράπεζες για χρηματοδότηση Ελεγχόμενο από το δημόσιο (state-led): Γαλλία, Ιαπωνία Παρεμβατισμός του Δημοσίου προς έλεγχο των όρων της αγοράς Υψηλά επίπεδα προστασίας των εργαζομένων Υψηλή εξάρτηση από δημόσιες επενδύσεις για χρηματοδότηση Πρόθεση για ενσωμάτωση εθνικών στόχων στις βιομηχανίες

17 Εθνικά Συστήματα Κατασκευών Η επίδραση ενός εθνικού συστήματος στη διαχείριση τεχνικών έργων: Ευκαιρίες Περιορισμοί Πλαίσιο προμηθειών Νομικό πλαίσιο Εργατικό δίκαιο Χωροταξικό Κατασκευαστική νομοθεσία Επίπεδο συστήματος Σύλληψη ιδέας conception ιαμόρφωση των ενεργειών ιαχείριση control Κατασκευαστικό σχήμα Κατασκευή construction ιαμόρφωση των εταιρειών Επίπεδο ρόλου

18 Εθνικά Συστήματα Κατασκευών Η επίδραση ενός εθνικού συστήματος στη διαχείριση τεχνικών έργων: Το οργανωτικό σχήμα διαφέρει σε κάθε κατασκευή Η κατασκευή αφορά στις ενέργειες που εκτελούνται για λογαριασμό του πελάτη Ο έλεγχος αφορά στο οργανωτικό σχήμα και εξασφαλίζει την τήρηση των προδιαγραφών που τίθενται από τον πελάτη Η κατανομή αρμοδιοτήτων και ισχύος στο οργανωτικό σχήμα προσδιορίζουν το εθνικό σύστημα του 3Cs (conception, control, construction): Επίλυση προβλημάτων της κατασκευής Διαχείριση των περιορισμών που θέτει το κράτος Διαχείριση κινδύνου για λογαριασμό του πελάτη Εκτελεστική νομοθεσία Βέλγιο Σύλληψη ιδέας conception Σύλληψη ιδέας conception Γαλλία Βρετανία Ισπανία Ολλανδία Γαλλία Βρετανία Bureau de control Κατασκευή construction Quantity surveyor Κατασκευή construction Κανονιστική νομοθεσία Ευθύνη του κράτους Γερμανία Ευθύνη του κατασκευαστή

19 Οργανωτικά σχήματα Οργανωτικά Σχήματα στα τεχνικά έργα: Οργάνωση κατά έργο: κάθε τμήμα του έργου είναι η μικρογραφία μιας επιχείρησης Αποκέντρωση αποφάσεων, υπευθυνότητα των απασχολούμενων αλλά και πιθανή σπατάλη ή υποαπασχόληση ανθρώπινων πόρων Οργάνωση κατά λειτουργία: το προσωπικό ομαδοποιείται σύμφωνα με δεξιότητες σε τομείς, οι οποίοι απασχολούνται με όλα τα έργα Αυξημένη παραγωγικότητα για όμοια προϊόντα, αλλά και αποσπασματική αντιμετώπιση του έργου (μειωμένη αίσθηση ευθύνης, δυσκολία προσαρμογής του προσωπικού κλπ.) Οργάνωση κατά πίνακα: συνδυασμός των προηγούμενων σχημάτων. Οι υπάλληλοι οργανώνονται κατά λειτουργία, ενώ αποσπώνται σε έργα κατά ειδικότητα δημιουργώντας σχήματα έργου. Καλύτερη αξιοποίηση των πόρων, αλλά και σύγχυση αρμοδιοτήτων μεταξύ υπευθύνων τμημάτων και υπευθύνων έργων. Οργανόγραμμα: διάγραμμα που καθορίζει: το επίπεδο ιεραρχίας και τη στελέχωση θέσεων εντός της επιχείρησης/οργανισμού τις θέσεων εργασίας, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες τις διαδικασίες για την εκτέλεση των εργασιών (π.χ. ροή πληροφορίας)

20 Οργανωτικά σχήματα Οργάνωση έδρας τεχνικής επιχείρησης: Γενική διεύθυνση: σχεδιάζει μακροχρόνια την επιχείρηση, διαθέτει γραμματεία και συνεργάζεται με τους διευθυντές των επιμέρους διευθύνσεων. Διεύθυνση κατασκευών: παρέχει τεχνικές συμβουλές στα εργοτάξια και εισάγει νέες τεχνικές κατασκευής. Πιθανή διεύθυνση ανά χώρα. Διεύθυνση μηχανικού εξοπλισμού: είναι υπεύθυνη για την προμήθεια ή μίσθωση, στέγαση, συντήρηση, επάνδρωση, εξασφάλιση ανταλλακτικών και εκποίηση μηχανημάτων έργου. Διεύθυνση προσφορών και σχέσεων: παρακολουθεί την προκήρυξη νέων έργων, προκοστολογεί, συντάσσει και υποβάλει προσφορές και παρακολουθεί την πορεία των διαγωνισμών, ενώ αναπτύσσει δημόσιες σχέσεις με φορείς προμήθειας έργων. Διεύθυνση οικονομικών: φροντίζει για την τήρηση των λογιστικών βιβλίων βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, την παρακολούθηση ταμειακής ρευστότητας, την εξασφάλιση χρηματοροών (π.χ. από τράπεζες), τη σύνταξη του προϋπολογισμού της επιχείρησης, ελέγχει τα εργοτάξια. Διεύθυνση προσωπικού και διοικητικής μέριμνας: αρμόδια για τη στελέχωση, εκπαίδευση, κατανομή του προσωπικού σε εργοτάξια, μετακίνηση προσωπικού κλπ., αλλά και για την συντήρηση των γραφείων και την επάρκειά τους με εξοπλισμό λειτουργίας (π.χ. γραφική ύλη). Διεύθυνση προμηθειών: αρμόδια για την εκτέλεση παραγγελιών υλικών από εργοτάξια, τη μεταφορά και τη στέγασή τους σε αποθήκες. Διεύθυνση επιχειρησιακής ανάλυσης: υπεύθυνη για τη σωστή οργάνωση και την παρακολούθηση της ορθής λειτουργίας της επιχείρησης, με την κατάρτιση οργανογραμμάτων και σχημάτων διαδικασιών, την ανάπτυξη οραμάτων και προοπτικών, την ενσωμάτωση και τη χρήση πληροφορικής, την υποστήριξη των έργων κλπ.

21 Οργανωτικά σχήματα Καταμερισμός εργασίας σε εργοτάξιο: Τεχνικός τομέας: αποτελείται από τα τμήματα συνεργείου μηχανικού εξοπλισμού, παραγωγής υλικών, επιμετρήσεων (λογαριασμοί, συγκριτικοί πίνακες, νέες τιμές κλπ.), μελετών (τροποποιήσεις μελέτης, σύνταξη κατασκευαστικών σχεδίων κλπ.) και κατασκευών (συνεργεία εργασιών κατασκευής). Οικονομικός τομέας: περιλαμβάνει το λογιστήριο (τήρηση λογαριασμών εργοταξίου, καταστάσεων αμοιβών προσωπικού, δαπανών προμήθειας και συντήρησης εξοπλισμού κλπ.), το ταμείο (πραγματοποίηση πληρωμών και εισπράξεων) και τις προμήθειες (συγκέντρωση των αναγκών του εργοταξίου, την προμήθεια και τη διάθεσή τους). Διοικητικός τομέας: ασχολείται με τις προσλήψεις, την αλληλογραφία με τον κύριο του έργου και με την τήρηση του αρχείου του έργου. Οργάνωση εργασίας στο εργοτάξιο: Τεχνικός και οικονομολόγος: διευθυντές των αντίστοιχων τομέων Εργοδηγός: επίβλεψη υπεργολάβων Αρχιτεχνίτης: διευθύνει το συνεργείο συντήρησης εξοπλισμού Υπεργοδηγός: επιβλέπει 2 3 εργάτες Αρμοδιότητες στελέχους: οργάνωση και προγραμματισμός εργασιών, παρακολούθηση της εφαρμογής του προγραμματισμού, συντονισμός του προσωπικού και των υπεργολάβων.

22 Τυπικές διεργασίες κατασκευών Οικοδομικά έργα: υποδομές για τη φύλαξη ανθρώπων, ζώων, εξοπλισμού και εμπορευμάτων. Έκδοση οικοδομικής άδειας Προετοιμασία κατασκευής Εκσκαφή χώρου Χωματουργικά Εργασίες μονώσεων Εργασίες σκυροδέματος Ηλεκτρικά Υδραυλικά Λογιστική διαδικασία Τοιχοποιίες Επιχρίσματα Μονώσεις Υδραυλικές εργασίες Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις Σιδηρουργικά Ξυλουργικά Εργασίες δαπέδων Ξύλινη στέγη Λογιστική διαδικασία Ηλεκτρολογικές εργασίες Υδραυλικές εργασίες Κουφώματα εξωτερικά σιδηρουργικά Επιστρώσεις δαπέδων, σκαλοπατιών Χρωματισμοί Ξυλουργικά Λογιστική διαδικασία Λιμενικά έργα: τα έργα και οι εγκαταστάσεις που βρίσκονται στους λιμένες και αποσκοπούν στην μεταφορά ανθρώπων και εμπορευμάτων μέσω θαλάσσιου εδάφους Εκσκαφή θεμελίωσης του χώρου Ρίψη καθαρού αδρανή υλικού (σύνδριμα) Ενίσχυση εξωτερικής θωράκισης από φυσικούς ογκόλιθους Κατασκευή προβλήτας με τσιμέντο (μπλόκια) Σκυροδέτηση μπλοκίων με τσιμέντο Κατασκευή στηθαίου από μπετόν Εκσκαφή των θεμελίων για κατασκευή κρηπιδώματος εντός του ύδατος Τοποθέτηση μεταλλοτύπων εντός της θάλασσας Έγχυση του σκυροδέματος με τρόπο ώστε να μην ξεπλυθούν τα υλικά Αφαίρεση μεταλλοτύπων Κατασκευή καναλιού για ηλεκτροφωτισμό και υδροδότηση

23 Τυπικές διεργασίες κατασκευών Έργα οδοποιίας: διαμόρφωση του εδάφους μέσω σωστή μελέτης και χρησιμοποίησης κατάλληλων υλικών για την δημιουργία μιας ασφαλής ταχείας οδού που εξυπηρετεί στην μεταφορά ανθρώπων και οχημάτων Λήψη τοπογραφικών στοιχείων Προσκόμιση μηχανημάτων και εγκατάσταση εργοταξίου Καθαρισμός της φυτικής γης, εκσκαφές της σκάφης της οδού Διαμόρφωση σκάφης και συμπύκνωση του φυσικού εδάφους Λήψη και μεταφορά των υλικών κατασκευής του επιχώματος Διάστρωση των υλικών του επιχώματος Κατάβρεγμα και συμπύκνωση των υλικών του επιχώματος Μεταφορά των υλικών κατασκευής της υπόβασης Διάστρωση των υλικών υπόβασης Συμπύκνωση των υλικών υπόβασης Μεταφορά των υλικών κατασκευής της βάσης Διάστρωση των υλικών της βάσης Συμπύκνωση των υλικών της βάσης Εκσκαφή θεμελίων των μικρών τεχνικών Κατασκευή θεμελίων των μικρών τεχνικών Ξυλότυπος και σκυροδέτηση Κατασκευή του ασφαλτοτάπητα Κατασκευή ερεισμάτων, κιγκλιδωμάτων προστασίας, επιχωμάτων πρόσβασης Μεταφορά των υλικών και του μηχανολογικού εξοπλισμού

24 Τυπικές διεργασίες κατασκευών Φράγματα: το τεχνικό έργο το οποίο κατασκευάζεται σε κοίτες ποταμών ή χειμάρρων και χρησιμεύει στην κατακράτηση των υδάτων με σκοπό την αξιοποίησή τους, όπως στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, στην ύδρευση και στην άρδευση Καθαρισμός της επιφάνειας έδρασης των έργων Κατασκευή της σήραγγας προσωρινής εκτροπής Κατασκευή του προφράγματος με αδιαπέρατο πυρήνα αργίλου Γενικές εκσκαφές του αριστερού αντερείσματος Γενικές εκσκαφές του δεξιού αντερείσματος Γενικές εκσκαφές της κοίτης του φράγματος Εκσκαφή της πλίνθου αριστερού αντερείσματος Εκσκαφή της πλίνθου δεξιού αντερείσματος και της κοίτης Εκσκαφή του υπερχειλιστή Σκυροδέτηση της πλίνθου (αριστερό αντέρεισμα) Σκυροδέτηση της πλίνθου (δεξιό αντέρεισμα) Σκυροδέτηση της πλίνθου (κοίτη) Κατασκευή τσιμεντενέσεων Κατασκευή του φράγματος Σκυροδέτηση του υπερχειλιστή (στέψη του φράγματος) Σκυροδέτηση του υπερχειλιστή (κατάντι του φράγματος) Σκυροδέτηση πλάκας Σκυροδέτηση τοίχου στέψης

25 Τυπικές διεργασίες κατασκευών ραστηριότητες Οικοδομικά έργα Λιμενικά έργα Έργα οδοποιίας Φράγματα Έκδοση άδειας Χ Χ Χ Χ Λήψη τοπογραφικών Χ Χ Χ Χ στοιχείων Προσκόμιση μηχανημάτων και εγκατάσταση εργοταξίου Χ Χ Χ Χ Προετοιμασία κατασκευής Χ Χ Χ Χ Εκσκαφή χώρου Χ Χ Χ Χ Χωματουργικές εργασίες Χ Χ Χ Χ Εργασίες σκυροδέματος Χ Χ Χ Χ Ηλεκτρικά Υδραυλικά Χ Χ Κατεδαφίσεις Χ χ χ Χ Σιδηρουργικά Ξυλουργικά Χ Χ Χ Χ Συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγηση προκατασκευασμένων στοιχείων Χ Χ Χ Χ Κατεδαφίσεις Χ Χ Χ Επιστρώσεις Χ Χ Συντήρηση Χ Χ Χ Χ Λογιστική διαδικασία Χ Χ Χ Χ

26 Οι Γενικές Βασικές Διεργασίες ενός Τεχνικού Έργου Οι δύο γενικές φάσεις της κατασκευής: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ

27 Οι Γενικές Βασικές Διεργασίες ενός Τεχνικού Έργου Το διαφορετικό ενδιαφέρον των πηγών πόρων οφείλεται στη συμμετοχή τους σε πολλά έργα: Οριζόντια διασύνδεση (κατασκευαστική επιχείρηση που συμμετέχει σε πολλά έργα) Κατακόρυφη διασύνδεση (διαφορετικοί προμηθευτές στο ίδιο έργο) Η διαχείριση της κατασκευής περιλαμβάνει πέντε (5) γενικές διεργασίες: Προσδιορισμός του έργου (mission definition) Κινητροδότηση των πόρων (mobilise the resource base) Εκτέλεση του κύκλου ζωής του έργου (riding project life-cycle) Διοίκηση του οργανωτικού σχήματος (leading project coalition) Διαχείριση των πόρων (maintaining the resource base)

28 Μελέτη περίπτωσης: Η σήραγγα της Μάγχης Υπερκατασκευή (mega project > $500 εκατ.) Κόστος: $15 δις Τεχνικές προδιαγραφές: 3 σήραγγες (1 ανά κατεύθυνση + 1 εκτάκτου ανάγκης) Μήκος: ~48 Km (~35 Km υποθαλάσσια) 50m κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας Τεχνολογία: ~150 Km σήραγγας μηχανικοί, τεχνικοί και εργάτες απασχολήθηκαν 2 εργοτάξια: 1 στη Βρετανική πλευρά, 1 στη Γαλλική που μεταξύ τους ανταγωνίζονταν Το χώμα που εκσκάφτηκε, χρησιμοποιήθηκε για την αύξηση της έκτασης της Μ. Βρετανίας κατά ~365 στρέμματα

29 Μελέτη περίπτωσης: Η σήραγγα της Μάγχης Αντιμετωπίζονταν κατά τη σύλληψη (1994) ως «καταδικασμένο σε αποτυχία» ανέτρεψε τις προσδοκίες στην 6ετία Α) Προσδιορισμός του έργου: πλήρες κινδύνων 3 η απόπειρα: οι προηγούμενες 2 διακόπηκαν λόγω απόσυρσης εμπλεκομένων (οικονομικοί και πολιτικοί λόγοι) Φόβος ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να ξανασυμβεί (το 1987 κέρδισαν οι εργατικοί στην Αγγλία εξαιτίας του) Η ομάδα οδηγήθηκε σε εμπορευματοποίηση της λειτουργίας του > μείωση του εξασφαλισμένου κεφαλαίου Αλλαγή στα σχέδια κατασκευής Δημιουργία ολοκληρωμένου δικτύου συγκοινωνιών (αντί των παραδοσιακών κατασκευών σηράγγων) Μετασχηματισμός από πρόβλημα πολιτικού μηχανικού σε μηχανολόγου μηχανικού

30 Μελέτη περίπτωσης: Η σήραγγα της Μάγχης Β) Κινητροδότηση των πόρων: πλήρες προβλημάτων Οι κατασκευαστές συνέθεσαν την ένωση επιχειρήσεων Transmanche Link (TML) Η ανωτέρω ένωση ανέλαβε και την προώθηση και τη λειτουργία του έργου Επομένως: ο πελάτης ήταν και ο κατασκευαστής στο συμβόλαιο Καχυποψία από τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους (κυρίως από τους Τραπεζικούς Ομίλους) Η ομάδα διοίκησης ασκούσε μεγάλη πίεση δημόσια στην TML Υπήρξαν διαφορετικά συμβόλαια για διαφορετικά τμήματα του έργου Μόνο το συμβόλαιο της σήραγγας βασίζονταν σε κινητροδότηση Τα συμβόλαια προμηθειών βασίζονταν στο μοντέλο τιμολόγησης cost-plus one Οι τερματικοί σταθμοί βασίζονταν σε απ ευθείας πληρωμές (lump sum)

31 Μελέτη περίπτωσης: Η σήραγγα της Μάγχης Γ) Εκτέλεση του κύκλου ζωής του έργου: εξαιρετικά δύσκολη Χρησιμοποιήθηκαν προηγμένα συστήματα διαχείρισης προγραμμάτων και προϋπολογισμού Ωστόσο, δεν μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία διαχείρισης λόγω των συνεχών διαπραγματεύσεων μεταξύ TML και Eurotunnel Δεν υπήρχε κατάλληλη οργανωτική δομή του διαχειριστή του έργου για να εφαρμοστούν αποτελεσματικά εργαλεία και τεχνικές διαχείρισης έργων Υπήρχαν διαρκώς καταστάσεις κρίσεων προγράμματα και προϋπολογισμοί ήταν αποτελέσματα των κρίσεων και των διαπραγματεύσεων Προγράμματα και προϋπολογισμοί εξισορροπούσαν τα αποτελέσματα αντί να στοχεύουν στην υλοποίηση του έργου Παρόλα τα παραπάνω το έργο: πέτυχε αποτελέσματα συγκρίσιμα με άλλα δομικά και μηχανολογικά έργα πέτυχε επιδόσεις καλύτερες των προ μετρήσεων

32 Μελέτη περίπτωσης: Η σήραγγα της Μάγχης Δ) Διοίκηση του οργανωτικού σχήματος : εξαιρετικά δύσκολη Χρησιμοποιήθηκαν πολλά ανώτερα στελέχη διοίκησης Στο εργοτάξιο της Βρετανικής πλευράς υπήρξαν από την αρχή προβλήματα διοίκησης καθώς τα μέλη της TML δεν μπορούσαν να συντονιστούν. Υπήρχε κατανομή των δραστηριοτήτων που επέφερε ατυχήματα και προβλήματα στον προγραμματισμό Υπήρχαν πολιτιστικής φύσης προβλήματα με τη Γαλλική πλευρά Η Βρετανική πλευρά βασίζονταν σε αυστηρό σύστημα ελέγχου, με συστηματική γραφειοκρατία / η Γαλλική εστίαζε στην ανάληψη δράσεων: ωστόσο η διαφοροποίηση αυτή δεν επέφερε προβλήματα

33 Μελέτη περίπτωσης: Η σήραγγα της Μάγχης Ε) Διαχείριση των πόρων: εξαιρετικά δύσκολη Διαφορές μεταξύ Βρετανικής και Γαλλικής μεθόδου Βρετανοί: πραγματιστές έμφαση στη διοίκηση διεργασιών Γάλλοι: τεχνοκράτες έμφαση στην αυτοματοποίηση Βρετανοί: χρησιμοποίησαν εργαζόμενους από διάφορες και μακρινές περιοχές Γάλλοι: χρησιμοποίησαν ντόπιους εργαζόμενους, τεχνικούς δικτύου τρένων > επένδυση στους τοπικούς πόρους > αντιμετώπιση της ανεργίας λόγω της κατάργησης των ναυτικών δρομολογίων του περάσματος