ΑΜΕΣΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΛΕΙΨΑΝΑ (Μέρος 2ο)

Transcript

1 ΑΜΕΣΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΛΕΙΨΑΝΑ (Μέρος 2ο)

2 Ύμνοι του Μεσομήδη Ύμνος στον Ήλιο, Ύμνος στη Μούσα (Καλλιόπη) και Ύμνος στη Νέμεση. Πρώτος δημοσίευσε ο Vincenzo Galilei, Dialogo della Musica antica e della moderna (Φλωρεντία 1581, σ. 97). Στον Μεσομήδη αποδίδεται αναντίρρητα η σύνθεση του Ύμνου στη Νέμεση και, από ορισμένους, πιθανώς και του Ύμνου στον Ήλιο".

3 Ύμνος εις Μούσαν - Μεσομήδους του Κρητός 2ος αι. μ.χ. Άειδε Μούσά μοι φίλη, μολπής δ' εμής κατάρχου, αύρη δε σων απ' άλσεων εμάς φρένας δονείτω. Καλλιόπεια σοφά, Μουσών προκαθαγέτι τερπνών, και σοφέ Μυστοδότα, Λατούς γόνε, Δήλιε, Παιάν, ευμενείς πάρεστέ μοι. Ψάλλε, αγαπητή σε μένα, Μούσα, κι αρχή δώσε στο τραγούδι μου, αύρα ας έλθει από τα άλση σου να δονήσει τις φρένες μου! Σοφή Καλλιόπη, ηγήτειρα των αγαπημένων Μουσών, και Συ σοφέ Μυστοδότη, τέκνο της Λητούς, Δήλιε, Παιάν, ευμενείς, παρασταθήτε μου!

4 Απόσπασμα από το πρώτο Στάσιμο (στίχοι ) από τον Ορέστη του Ευριπίδη Πρόκειται για το τελευταίο έργο του Ευριπίδη που διδάχτηκε στην Αθήνα το 408 π.χ. Ήταν γραμμένο για τον χορό των Αργείων γυναικών οι οποίες ικετεύουν τις τρομερές Ευμενίδες («καθιετεύομαι καθικετεύομαι»») και θρηνούν («κατολοφύρομαι κατολοφύρομαι») για την κακή μοίρα του Ορέστη. Η μουσική είναι τονισμένη από τον Ευριπίδη στο εναρμόνιο γένος και προορίζεται για ανδρικό χορό (που υποδύεται γυναίκες).

5 Περιέχονται 33 νότες, σε έξι γραμμές, από τις οποίες καμιά δεν είναι ολοκληρωμένη. Βρέθηκε το 1892 στην συλλογή παπύρων του Αρχιδούκα Rainer Ferdinand της Αυστρίας. Το απόσπασμα ανακαλύφθηκε και δημοσιεύτηκε από τον παπυρόλογο Karl Wessely. Ο πάπυρος τοποθετείται χρονολογικά από τον Wessely στον 1ο αι. μ. Χ., ενώ άλλοι τον τοποθετούν στο 200 π.χ.

6 Χορός [316] Αἰαῖ, δρομάδες ὦ πτεροφόροι ποτνιάδες θεαί, ἀβάκχευτον αἳ θίασον ἐλάχετ' ἐν [320] δάκρυσι καὶ γόοις, μελάγχρωτες εὐμενίδες, αἵτε τὸν ταναὸν αἰθέρ' ἀμπάλλεσθ', αἵματος τινύμεναι δίκαν, τινύμεναι φόνον, καθικετεύομαι καθικετεύομαι, [325] τὸν Ἀγαμέμνονος γόνον ἐάσατ' ἐκλαθέσθαι λύσσας μανιάδος φοιταλέου. Φεῦ μόχθων, οἵων, ὦ τάλας, ὀρεχθεὶς ἔρρεις, τρίποδος ἄπο φάτιν, ἃν ὁ Φοῖβος ἔλακε, δε- [330] ξάμενος ἀνὰ δάπεδον, ἵνα μεσόμφαλοι λέγονται μυχοί. [332] Ἰὼ Ζεῦ, τίς ἔλεος, τίς ὅδ' ἀγὼν φόνιος ἔρχεται, [335] θοάζων σε τὸν μέλεον, ᾧ δάκρυα δάκρυσι συμβάλλει πορεύων τις ἐς δόμον ἀλαστόρων ματέρος αἷμα σᾶς, ὅ σ' ἀναβακχεύει; [340] Ὁ μέγας ὄλβος οὐ μόνιμος ἐν βροτοῖς [339] κατολοφύρομαι κατολοφύρομαι. [341] Ἀνὰ δὲ λαῖφος ὥς τις ἀκάτου θοᾶς τινάξας δαίμων κατέκλυσεν δεινῶν πόνων ὡς πόντου λάβροις ὀλεθρίοισιν ἐν κύμασιν. [345] Τίνα γὰρ ἔτι πάρος οἶκον ἕτερον ἢ τὸν ἀπὸ θεογόνων γάμων, τὸν ἀπὸ Ταντάλου, σέβεσθαί με χρή;

7 κατολοφύρομαι κατολ οφύρομαι ματέρος αἷμα σᾶς, ὅ σ ἀναβακχεύει, ὁ μέγας ὄλβος οὐ μόνιμος ἐν βροτοῖς, ἀνὰ δὲ λαῖφος ὥς τις ἀκάτου θοᾶς τινάξας δαίμων κατέκλυσεν δεινῶν πόνων ὡς πόντου λάβροις ὀλεθρίοισιν ἐν κύμασιν Θρηνώ της μάνας σου το αίμα στην τρέλα σε οδηγεί. Τόπο η μακαριότητα στους θνητούς μόνιμο δεν έχει σαν πανί άρμενου γοργοτάξιδου ο θεός την τινάζει σε λάβρα και ολέθρια κύματα πόνων δεινών, σαν σε θάλασσα.

8 Ύμνος στην Αγία Τριάδα 3ος 4ος αι. μ.χ. P. Oxy. 1786

9 Χριστιανικός ύμνος με αρχαιοελληνική σημειογραφία. Ανακαλύφθηκε από τον Α. S. Hunt το 1918 σ' έναν πάπυρο στην Oξύρυγχο της Αιγύπτου. Δημοσιεύτηκε στον 15ο τόμο των παπύρων Oξυρύγχου (The Oxyrhynchus Papyri 1922) και μεταγράφηκε στη νεότερη σημειογραφία από τον Η. Stuart Jones.

10 Πρόκειται για τον ποιο πρόσφατο χρονολογικά ύμνο με αρχαία ελληνική σημειογραφία και ταυτόχρονα αποτελεί το πρωιμότερο δείγμα χριστιανικής υμνωδίας. Η μελωδία είναι διατονική έχει έκταση διαπασών.

11 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο "Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων" έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.