ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΥΠΟΚΡΙΣΙΜΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΥΠΟΚΡΙΣΙΜΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΟΣΙΜΕΤΡΙΑ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟΥ ΥΠΟΚΡΙΣΙΜΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΑΧΤΣΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Α.Ε.Μ. : 953 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΣΑΒΒΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 21

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΤΟ ΝΕΤΡΟΝΙΟ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΕΤΡΟΝΙΟΥ ) ΤΟ ΦΟΡΤΙΟ..6 2) Η ΜΑΖΑ ) Η ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΤΡΟΝΙΟΥ.7 4) SPIN..7 5) ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΡΟΠΗ ) ΚΥΜΑΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ.8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΡΟΠΟΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ..9 1) ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ 1 2) ΙΝΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ 1 3) ΜΗ ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ.1 4) ΑΡΠΑΓΗ ΝΕΤΡΟΝΙΟΥ 1 5) ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΟΣ... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΥΡΗΝΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ 1 Β(n,a) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 : ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΤΑΧΕΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 : ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ 5.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΜΕ ΑΕΡΙΟ ΓΕΜΙΣΜΑ 15 1) ΓΕΝΙΚΑ 15 2) ΘΑΛΑΜΟΣ ΙΟΝΙΣΜΟΥ..17 3) ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΣ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗΣ ) ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΩΝ 19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 : ΣΧΑΣΗ 6.1 ΓΕΝΙΚΑ.21 2

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 : ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ 1 Β 7.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ BF 3. ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑ, ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΤΟΙΧΩΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥ BF ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΑΚΤΙΝΩΝ ΓΑΜMA ΑΠΟΔΟΣΗ ΤΩΝ BF ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 : ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ 8.1 ΜΕΣΗ ΛΟΓΑΡΙΘΜΙΚΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΙΣΧΥΣ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΣ ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗΣ ΛΗΘΑΡΓΙΑ ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ.34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 : ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ 9.1 ΓΕΝΙΚΑ.35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Ο ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ...37 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞH 1.1 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ..39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ 2.1 ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΦΥΣΙΚΗ ΔΟΣΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΟΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΟΣΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ...65 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...71 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ...72 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ..73 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Στην εργασία αυτή γίνεται μια περιγραφή της δουλειάς η οποία είχε ως αντικείμενο μελέτης την μέτρηση της δόσης των διαφευγόντων νετρονίων από υποκρίσιμο πυρηνικό αντιδραστήρα. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε αναλογικός απαριθμητής με αέριο γέμισμα BF 3. Η πλειοψηφία των μετρήσεων έγινε στο πεδίο του υποκρίσιμου πυρηνικού αντιδραστήρα. Για τον σκοπό αυτό πήραμε διάφορες μετρήσεις σε δεκατρείς θέσεις.σε κάθε μία από τις δεκατρείς αυτές θέσεις πήραμε δύο μετρήσεις :i ) Η πρώτη με γυμνό, τον απαριθμητή BF 3 ii) Η δεύτερη με τον απαριθμητή μας BF 3 εντός κυλίνδρου από κάδμιο. Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται τρία διαγράμματα για κάθε θέση ( συνολικά δηλ 39 διαγράμματα ) όπου : Αρχικά απεικονίζεται η μέτρηση νετρονίων με BF 3 χωρίς Cd, στην συνέχεια απεικονίζεται η μέτρηση νετρονίων με BF 3 με χρήση Cd, τέλος απεικονίζεται η διαφορά των δύο παραπάνω ( καθαρά θερμικά νετρόνια ).Η εξαγωγή των αποτελεσμάτων γίνεται με την ολοκλήρωση των φασμάτων από (1 έως 39). Βέβαια η ολοκλήρωση αυτή γίνεται από το κανάλι 2 έως το κανάλι 4, διότι εκεί υπάρχουν οι δύο κορυφές του φάσματος που αντιστοιχούν στις δύο αντιδράσεις 1 Β(n,a). Στην συνέχεια υπολογίζουμε την ροή των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση μέτρησης. Η διαδικασία είναι η εξής : Αρχικά ανάγουμε τις τιμές των ολοκληρωμάτων των θερμικών νετρονίων στο χρόνο του ενός sec. Στην συνέχεια διαιρούμε τις παραπάνω τιμές με τον συντελεστή μετατροπής του ανιχνευτή 9,55 ( counts/(n/cm 2 ) ). Έτσι λοιπόν η ροή Φ θα ισούται : Φ = R ( counts/sec ) / 9,55 ( counts/(n/cm 2 )) όπου R : Η τιμή του ολοκληρώματος και Φ: Ροή(n/cm 2 sec). Η διαδικασία λοιπόν της μέτρησης της δόσης των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση μέτρησης είναι η εξής : Αρχικά πολλαπλασιάζουμε τις παραπάνω τιμές της ροής των θερμικών νετρονίων με τον συντελεστή μετατροπής του ανιχνευτή: 9,8(pSv /(n/cm 2 ) ). Έτσι λοιπόν η δόση Δ θα ισούται : Δ = Φ (n /cm 2 sec) * 9,8 (psv /(n/cm 2 ) όπου Δ : Δόση (psv / sec) και Φ : Ροή ( n / cm 2 sec). Τελευταίο βήμα είναι ο υπολογισμός του λόγου της φυσικής δόσης σε ( msv / h) με την δόση των θερμικών νετρονίων σε ( msv / h ) στο περιβάλλον του υποκρίσιμου πυρηνικού αντιδραστήρα σε κάθε θέση του συστήματος. 4

5 A summary of the diplomatic work in the English language This report deals with the measurement of the dose of the escaping neutrons from a nuclear reactor. For this purpose an analogical detector filled with gas BF 3 has been used. The majority of the measurements has been taken from the field of the nuclear reactor. In order to measure the escaping neutrons we took several measurements in thirteen different positions. In each of these thirteen positions we took two measurements: i ) The first one with a naked detector BF 3, ii) The second one with the detector BF 3 inside a cylinder of Cd. In this report three diagrams for every position are represented (totally 39 diagrams) where: Initially it is represented the neutrons s measurement with BF 3 but without any Cd, next is the presentation of the neutrons s measurement with BF 3 but also by using Cd and at the end it is represented the difference between the two above mentioned methods (clear thermal neutrons). The extraction of the results has been achieved through the completion of the spectra (from 1 to 39). Of course this completion is done from channel 2 until the channel 4, and that is because the two picks of the spectrum that correspond to the two reactions 1 Β(n,a) do exist there. We calculate the flow of the thermal neutrons in every measurement s position. The procedure is the following: 1. We bring the results of the sums of the thermal neutrons to that time of the one sec. 2. We divide the above prices with the conversion factor of the detector: 9,55(counts/(n/cm 2 ) ). So the flow Φ will be equal to Φ = R( counts/sec ) / 9,55( counts/(n/cm 2 )) where R : The price of the sum and Φ : Flow ( n / cm 2 sec). So the measurement procedure of the dose of the thermal neutrons in every position is the following: We multiply the above prices of the flow of the thermal neutrons with the conversion factor of the detector: 9,8(pSv /(n/cm 2 ) ). So the dose Δ will be equal to: Δ = Φ (n /cm 2 sec) * 9,8 (psv /(n/cm 2 ) where Δ : Dose (psv / sec) and Φ: Flow ( n / cm 2 sec). The last step is the calculation of the fraction of the natural dose in ( msv/h ) to the dose of the thermal neutrons in( msv/h ) in the environment of the nuclear reactor in every position of the system.. 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Εισαγωγή ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟ ΝΕΤΡΟΝΙΟ Η ανακάλυψη του νετρονίου ξεκίνησε ουσιαστικά από την Γερμανία στο τέλος του 193 όταν και δημοσιεύτηκε η εργασία των Bothe και Βecker, σχετικά με την ύπαρξη διεισδυτικής ακτινοβολίας, προερχόμενης από την ακτινοβόληση ελαφρών στοιχείων με σωμάτια άλφα από πηγή 21 Po. Ακολούθησαν και άλλα πειράματα από τους Curie και Joliot, οι οποίοι προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τα πειραματικά τους αποτελέσματα θεωρώντας ότι η άγνωστη διεισδυτική ακτινοβολία είναι υψηλής ενέργειας, ακτίνες γ. ΣΧΗΜΑ : 1 ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΤΩΝ JOLIOT CURIE Την υπόθεση των ακτίνων γ απέρριψε ο Άγγλος φυσικός Chadwich ο οποίος πρότεινε ότι η διεισδυτική ακτινοβολία αποτελείται από σωμάτια παρόμοια με τα πρωτόνια, αλλά ηλεκτρικά ουδέτερα. Τα σωμάτια αυτά ονόμασε νετρόνια και υπολόγισε την μάζα τους μέσω της αντίδρασης : Be 14 + α Ν 14 + n 1.2 Ιδιότητες του νετρονίου 1) ΤΟ ΦΟΡΤΙΟ Υποθέτουμε ότι το φορτίο του νετρονίου είναι μηδέν. Η έλλειψη φορτίου καθιστά το νετρόνιο διεισδυτικό δηλ μπορεί να διατρέξει πολλά μέτρα αέρα χωρίς να παράγει ούτε ένα ζεύγος ιόντων. Πειραματικά αποτελέσματα έδειξαν ότι εάν το νετρόνιο έχει φορτίο αυτό δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από 1-18 e. 6

7 2) Η ΜΑΖΑ Η μάζα του νετρονίου μπορεί να μετρηθεί με πολλούς τρόπους, μόνο όμως με πυρηνικές αντιδράσεις, επειδή η έλλειψη φορτίου δεν επιτρέπει τη χρήση φασματόμετρου μάζας. Ακριβέστερη μέτρηση της μάζας του νετρονίου έγινε από τους Chadwick και Golldhaber το 1934 μέσω της αντίδρασης : 2 D + γ 1 H + n + Q Η μάζα του νετρονίου μετρήθηκε ως εξής : Γνωρίζουμε την ενέργεια των γ, τις μάζες του 2 D και του 1 H. Μετρώντας την ενέργεια του 1 Η με τον ανιχνευτή και υποθέτουμε ότι το Q διαμοιράζεται μεταξύ του 1 Η και του n. Τελικά από τις αρχές διατήρησης της ενέργειας και ορμής υπολογίζουμε την μάζα του νετρονίου. Σήμερα γνωρίζουμε ότι η μάζα του νετρονίου ισούται : mn = 1,86 amu ή m n = 939,57 MeV/c 2 3) Η ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΤΡΟΝΙΟΥ Το ελεύθερο νετρόνιο είναι ασταθές με χρόνο ημιζωής 15.5 min. Η αντίδραση διάσπασης είναι η εξής : n p + e - + v + Q 4) SPIN Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι το νετρόνιο έχει spin ½ h. Οι ενδείξεις βασίζονται κυρίως πάνω στη μελέτη της ενέργειας σύνδεσης και του spin του δευτερονίου. 5) ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΡΟΠΗ Η μαγνητική ροπή του νετρονίου είναι μεγάλη και έχει μετρηθεί με μεγάλη ακρίβεια. Η μαγνητική ροπή του νετρονίου είναι συνέπεια του spin του και μιας εσωτερικής συγκρότησης φορτίων. Το νετρόνιο μπορεί να εμφανίζεται χωρίς φορτίο, όμως έχει τόσο θετικό φορτίο όσο και αρνητικό. Το θετικό φορτίο κατανέμεται προς το κέντρο του νετρονίου ενώ το αρνητικό προς την περιφέρεια. Επομένως η μαγνητική ροπή -1,91 πυρηνικές μαγνητόνες, ενώ το πρωτόνιο έχει μαγνητική ροπή 2,79 πυρηνικές μαγνητόνες. 6) ΚΥΜΑΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Σύμφωνα με την κβαντομηχανική πρέπει το νετρόνιο να εμφανίζει κυματικές ιδιότητες. Το μήκος κύματος του νετρονίου κινητικής ενέργειας Ε και ορμής Ρ. Λ = h / p = h / (2ME) 1/2 7

8 1.3 Ενεργειακή ταξινόμηση νετρονίων Στον πίνακα 1.1 παρίσταται η ενεργειακή ταξινόμηση των νετρονίων ΠΙΝΑΚΑΣ 1.1 ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ / ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΡΑΔΕΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΨΥΧΡΑ ~,1 ev ΒΡΑΔΕΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΘΕΡΜΙΚΑ ~,25 ev ΒΡΑΔΕΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΕΠΙΘΕΡΜΙΚΑ ~,5 ev ΒΡΑΔΕΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ 1-1 ev ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1keV - 5keV ΤΑΧΕΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ 5keV - 1MeV ΠΟΛΥ ΤΑΧΕΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ 1MeV - 5MeV ΥΠΕΡΤΑΧΕΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ 5MeV - 1GeV ΣΧΕΤΙΚΙΣΤΙΚΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ > 1GeV 8

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 2 ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ 2.1 Εισαγωγή Ακτινοβολώντας διάφορα υλικά με ακτινοβολίες (α,β,γ, κ.λ.π) αυτό έχει σαν συνέπεια την πρόκληση πυρηνικών αντιδράσεων στους πυρήνες των υλικών. Ο αριθμός των πυρηνικών αντιδράσεων ανά μονάδα χρόνου υπολογίζεται από την σχέση : dν/dt = ΦΜσ όπου Ν = ο αριθμός αντιδράσεων στο ακτινοβολούμενο υλικό Φ = ο αριθμός των σωματιδίων της ακτινοβολίας ανά cm2/sec Μ= ο αριθμός των ατόμων του στόχου σ = ενεργός διατομή της αντίδρασης Στην περίπτωση όπου μετά την ακτινοβόληση οι πυρήνες που αντέδρασαν παραμένουν σταθεροί τότε το υλικό δεν έχει ενεργότητα. Όταν όμως οι πυρήνες βρεθούν σε διεγερμένη κατάσταση τότε καθίστανται ραδιενεργοί. Όταν σχηματισθεί μεγάλος αριθμός ραδιενεργών ατόμων θα έχουμε διασπάσεις ο αριθμός των οποίων θα ελαττώνεται με τον χρόνο ακολουθώντας τον εκθετικό νόμο της ραδιενεργού διάσπασης : Ι = Ι o e -λt O αριθμός των διασπάσεων ανά μονάδα χρόνου καλείται ενεργότητα του υλικού η δε διαδικασία παραγωγής ραδιενεργών πυρήνων ενεργοποίηση. 2.2 Τρόποι αλληλεπίδρασης των νετρονίων με την ύλη Λόγω της απουσίας φορτίου τα νετρόνια αλληλεπιδρούν με την ύλη κυρίως με πυρηνικές δυνάμεις (δηλ δεν αλληλεπιδρούν με δυνάμεις Coulomb λόγω του ότι αυτές είναι δυνάμεις ανάμεσα σε φορτία). Ανάλογα με την ενέργεια τους τα νετρόνια αλληλεπιδρούν με την ύλη με ένα ή περισσότερους από τους παρακάτω τρόπους: 1) ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ 2) ΙΝΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ 3) ΜΗ ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ 4) ΑΡΠΑΓΗ ΝΕΤΡΟΝΙΟΥ 5) ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 9

10 1) ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ Κατά την ελαστική σκέδαση ενός νετρονίου με ένα πυρήνα, ένα μέρος της ενέργειας του νετρονίου μεταφέρεται στον ανακρουόμενο πυρήνα εξαρτάται ισχυρά από την μάζα του πυρήνα και δίνεται από την σχέση : Ε tr = E n 4M a M n cos 2 θ / (M a + M n ) 2 Όπου Ε tr = μεταφερόμενη ενέργεια Ε n = αρχική ενέργεια νετρονίου M a = μάζα του πυρήνα M n = μάζα του νετρονίου θ= γωνία σκέδασης Η ελαστική σκέδαση είναι σημαντικός τρόπος αλληλεπίδρασης των νετρονίων για ενέργειες μέχρι περίπου τα 14 MeV. 2) ΙΝΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ Το νετρόνιο συλλαμβάνεται από ένα πυρήνα του μέσου σχηματίζοντας σύνθετο πυρήνα σε μεταβατική κατάσταση. Το νετρόνιο εκπέμπεται με διαφορετική ενέργεια του αρχικού. Ο δημιουργούμενος πυρήνας βρίσκεται σε διεγερμένη κατάσταση και αποδιεγείρεται εκπέμποντας ακτινοβολία γάμμα. Κατά τις αντιδράσεις αυτού του τύπου η μεταφερόμενη ενέργεια στο μέσο προέρχεται από τα φωτόνια της αποδιέγερσης. 3) ΜΗ ΕΛΑΣΤΙΚΗ ΣΚΕΔΑΣΗ Στην περίπτωση της μη ελαστικής σκέδασης το σωμάτιο που εξέρχεται από τον πυρήνα δεν είναι νετρόνιο αλλά ένα σωμάτιο, συνήθως σωμάτιο άλφα. Μερικές φορές ο δημιουργούμενος πυρήνας είναι σε διεγερμένη κατάσταση και κατά αποδιέγερση εκπέμπεται ακτινοβολία γάμμα.οι μη ελαστικές σκεδάσεις είναι πιο πιθανές στις υψηλότερες ενέργειες νετρονίων ( > 5 MeV ). 4) ΑΡΠΑΓΗ ΝΕΤΡΟΝΙΟΥ Η αρπαγή νετρονίου διαφέρει από την μη ελαστική μόνο ως προς την περιοχή ενεργειών που είναι σημαντικό το φαινόμενο. Η αρπαγή είναι φαινόμενο κατά το οποίο ο πυρήνας συλλαμβάνει ένα νετρόνιο, στις χαμηλές ενέργειες νετρονίων, και εκπέμπεται είτε κάποιο σωματίδιο είτε ακτινοβολία γ. Η ενεργός διατομή αρπαγής νετρονίων ελαττώνεται αυξανόμενης της ενέργειας των νετρονίων. Υπάρχουν περιοχές (στην επιθερμική περιοχή) όπου η ενεργός διατομή είναι πολύ υψηλή, οι περιοχές συντονισμού. Στις θερμικές περιοχές η ενεργός διατομή είναι ανάλογη του 1/u όπου u η ταχύτητα του νετρονίου. 5) ΘΡΥΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Είναι μια διαδικασία σύλληψης νετρονίου κατά την ποία ο πυρήνας θρυμματίζεται σε πολλά κομμάτια. Το φαινόμενο είναι σημαντικό για ενέργειες νετρονίων πάνω από τα 1 MeV. 1

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Εισαγωγή ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ Τα νετρόνια ανιχνεύονται με πυρηνικές αντιδράσεις που έχουν σαν αποτέλεσμα την παραγωγή ενεργειακών φορτισμένων σωματιδίων όπως πρωτόνια, σωματίδια άλφα κ.λ.π. Κάθε τύπος απαριθμητή είναι συνδυασμός κάποιου υλικού, στόχος, που μετατρέπει τα νετρόνια σε φορτισμένα σωματίδια και ενός από τους υπάρχοντες απαριθμητές. Επειδή η ενεργός διατομή της αντίδρασης των νετρονίων εξαρτάται ισχυρά από την ενέργεια τους, έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές ανίχνευσης νετρονίων για διάφορες ενεργειακές περιοχές. Τα βραδέα νετρόνια παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον μ αποτέλεσμα να έχει αναπτυχθεί μια πληθώρα απαριθμητών νετρονίων που χρησιμοποιούνται κυρίως για την μέτρηση και τον έλεγχο ροής νετρονίων και της στάθμης ισχύος των πυρηνικών αντιδραστήρων. 3.2 Πυρηνικές αντιδράσεις για την ανίχνευση νετρονίων Στην αναζήτηση πυρηνικών αντιδράσεων που μπορεί να φανούν χρήσιμες στην ανίχνευση νετρονίων πρέπει να λάβουμε υπόψη κάποιους παράγοντες. Καταρχήν η ενεργός διατομή της αντίδρασης πρέπει να είναι όσο το δυνατόν μεγαλύτερη έτσι ώστε να μπορούν να κατασκευαστούν αποτελεσματικοί ανιχνευτές μικρών διαστάσεων. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ιδιαίτερα για ανιχνευτές των οποίων ο στόχος είναι σε μορφή αερίου. Επίσης πρέπει το νουκλίδιο που χρησιμοποιείται ως στόχος να είναι σε υψηλή ισοτοπική αναλογία στο φυσικό στοιχείο ή διαφορετικά πρέπει να κατασκευαστεί μια οικονομική πηγή εμπλουτισμού του στοιχείου με το αντίστοιχο ισότοπο. Σε πολλές εφαρμογές έντονα πεδία ακτίνων γάμμα συνυπάρχουν με νετρόνια. Έτσι η επιλογή της αντίδρασης θα πρέπει να δίνει την ικανότητα για διάκριση των ακτίνων γάμμα από τα νετρόνια. Σημαντικός παράγοντας εδώ είναι η τιμή του Q της αντίδρασης που πιστοποιεί την ενέργεια που απελευθερώνεται μετά τη σύλληψη του νετρονίου. Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του Q τόσο μεγαλύτερη είναι και η ενέργεια που μοιράζεται στα προϊόντα της αντίδρασης και τόσο πιο εύκολος θα είναι ο διαχωρισμός των γάμμα από τα νετρόνια. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι όλες οι κοινές αντιδράσεις χρησιμοποιούνται για να ανιχνεύσουν τα προϊόντα των νετρονίων ( οι ακτίνες γάμμα που παράγονται από τη σύλληψη νετρονίου χρησιμοποιούνται σε ειδικούς ανιχνευτές νετρονίων, αλλά εφαρμόζονται σπάνια ). Τα πιθανά προϊόντα της αντίδρασης είναι : ΝΟΥΚΛΙΔΙΟ ΣΤΟΧΟΥ + ΝΕΤΡΟΝΙΟ ΑΝΑΚΡΟΥΟΜΕΝΟΣ ΠΥΡΗΝΑΣ ΠΡΩΤΟΝΙΟ ΣΩΜΑΤΙΟ ΑΛΦΑ ΘΡΑΥΣΜΑΤΑ ΣΧΑΣΗΣ Όλες οι αντιδράσεις μετατροπής είναι εξώθερμες έτσι ώστε η κινητική ενέργεια των προϊόντων της αντίδρασης καθορίζεται μόνο από την τιμή του Q της αντίδρασης και δεν εξαρτάται ή εξαρτάται ελάχιστα από την ενέργεια των νετρονίων. 11

12 Επίσης σημαντικός παράγοντας στη σχεδίαση του ανιχνευτή που διανύουν τα προϊόντα της αντίδρασης μέσα στον ανιχνευτή. Αν θέλουμε να παγιδεύσουμε όλη κινητική τους ενέργεια, ο ανιχνευτής θα πρέπει να σχεδιαστεί έτσι ώστε αυτά να σταματούν αφού είναι ακόμα μέσα του. Αν το μέσο του ανιχνευτή είναι στερεό αυτή η απαίτηση εύκολα πραγματοποιείται επειδή η απόσταση που διανύουν δεν εκτείνεται περισσότερο από μερικά δέκατα του χιλιοστού για κάθε στερεό μέσο. Αν το μέσο είναι αέριο οι τιμές της εμβέλειας των προϊόντων ( τυπικές τιμές αυτές των μερικών εκατοστών ) μπορούν να συγκριθούν με τις διαστάσεις του ανιχνευτή, οπότε κάποιες φορές υπάρχουν απώλειες. Αν ο ανιχνευτής είναι αρκετά μεγάλος ώστε αυτές οι απώλειες να θεωρούνται αμελητέες, η συνάρτηση αντίδρασης μπορεί να είναι απλή, αποτελούμενη μόνο από μία κορυφή. ΣΧΗΜΑ : 1 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΜΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΣΕ ΠΟΛΥ ΜΕΓΑΛΟ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο ανιχνευτής θα εμφανίζει ένα πολύ ευρύ πλατώ και συγχρόνως αυξάνεται η ικανότητα του για διάκριση των γεγονότων με μικρό πλάτος σήματος π.χ ακτίνες γ. Αν όμως υπάρχουν απώλειες θα υπάρχει μια ουρά στις χαμηλές ενέργειες και οι επιδόσεις του απαριθμητή θα μειωθούν. 3.3 Η αντίδραση 1 Β(n,a) Η πιο κοινή αντίδραση που χρησιμοποιείται για την ανίχνευση νετρονίων είναι η αντίδραση 1 Β(n,a). Η αντίδραση μπορεί να γραφεί ως εξής : 1 Β + n 5 7 Li + a Q = 2,792 MeV 3 7 Li* + a Q = 2,31 MeV 3 12

13 όπου η διακλάδωση δείχνει ότι το προϊόν της αντίδρασης μπορεί να σχηματιστεί είτε στην βασική είτε στην διεγερμένη κατάσταση. ( Η διεγερμένη κατάσταση, με μέσο χρόνο αποδιέγερσης ~ 1-13 sec, αποδιεγείρεται στην βασική κατάσταση μ εκπομπή γάμμα ενέργειας,48 MeV). Όταν η αντίδραση επάγεται από θερμικά νετρόνια ( ενέργεια,25ev) περίπου το 94 % των αντιδράσεων οδηγεί στην διεγερμένη κατάσταση και μόνο περίπου το 6 % στην βασική. Και στις δύο περιπτώσεις το Q της αντίδρασης είναι μεγάλο (2,31 και 2,792 MeV) σε σύγκριση με την ενέργεια των βραδέων νετρονίων (<,5eV) μ αποτέλεσμα η κινητική ενέργεια των προϊόντων (Li και άλφα) να καθορίζεται βασικά μόνο από την τιμή του Q. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια της πληροφορίας της ενέργειας των νετρονίων. Επειδή η ορμή των νετρονίων είναι πολύ μικρή, τα προϊόντα της αντίδρασης κινούνται σ αντίθετες διευθύνσεις και η κινητική τους ενέργεια είναι καθορισμένη : Ε Li =,84 MeV Ε a = 1,47 MeV Ο υπολογισμός έγινε θεωρώντας τον κλάδο που οδηγεί στην διεγερμένη κατάσταση του 7 Li. Για την περίπτωση της βασικής κατάστασης οι ενέργειες των προϊόντων αυξάνονται κατά ~ 21 %. Η ενεργός διατομή της αντίδρασης για θερμικά νετρόνια είναι 384 barns και είναι αντιστρόφως ανάλογη της των νετρονίων. Η αντίδραση 1 Β(n,a) χρησιμοποιείται πάρα πολύ για την ανίχνευση των νετρονίων λόγω της μεγάλης ενεργού διατομής και της μεγάλης σχετικά συγκέντρωσης του 1 Β στο φυσικό Β (~ 19,8 %). 13

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Εισαγωγή ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ TΑΧΕΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ Η πιο σπουδαία διαδικασία για την ανίχνευση ταχέων νετρονίων είναι η ελαστική σκέδαση. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, ένα νετρόνιο δίνει μέρος της ενέργειας του στον σκεδαζόμενο πυρήνα μ αποτέλεσμα να κινηθεί, ο ανακρουόμενος πυρήνας. Η ενέργεια που μεταφέρεται στους ανακρουόμενους πυρήνες από βραδέα νετρόνια είναι πολύ μικρή μ αποτέλεσμα ο ανακρουόμενος πυρήνας να μη μπορεί να προκαλέσει κάποιο σήμα σ έναν απαριθμητή. Όταν όμως η ενέργεια των νετρονίων φτάσει στην περιοχή των kev, ο ανακρουόμενος μπορεί να ν ανιχνευθεί άμεσα. Αυτό θεωρείται πολύ βασικό για την ανίχνευση των ταχέων νετρονίων. Ο πιο κοινός στόχος είναι το υδρογόνο. Η ενεργός διατομή της ελαστικής σκέδασης νετρονίων από το υδρογόνο είναι μεγάλη και η εξάρτηση της από την ενέργεια πλήρως γνωστή. Όμως το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ένα προσπίπτον νετρόνιο μπορεί να δώσει όλη του την ενέργεια σε έναν πυρήνα υδρογόνου, ενώ σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση μόνο ένα κλάσμα της ενέργειας του νετρονίου δίνεται στον πυρήνα. Για τον λόγο αυτό τα ανακρουόμενα πρωτόνια μπορούν να ανιχνευθούν εύκολα και αποτελούν την βάση μιας ποικιλίας απαριθμητών ταχέων νετρονίων. Ενδιαφέρον σημείο για τις εφαρμογές των απαριθμητών ταχέων νετρονίων είναι η μέτρηση της ενέργειας των νετρονίων. Σ όλες τις μεθόδους ανίχνευσης των βραδέων νετρονίων, η πληροφορία της ενέργειας των νετρονίων χάνονταν λόγω της μεγάλης ενέργειας που απελευθερώνονταν από τις αντιδράσεις. Στην περίπτωση που η ενέργεια των νετρονίων παύει να είναι μικρή σε σχέση με το Q της αντίδρασης, η ενέργεια των προϊόντων της αντίδρασης μεταβάλλεται κι εξαρτάται από την ενέργεια των νετρονίων. Ο ακριβής προσδιορισμός της ενέργειας μιας αντίδρασης μπορεί να οδηγήσει στον υπολογισμό της ενέργειας των νετρονίων. Στην ελαστική σκέδαση το Q της αντίδρασης είναι μηδέν. Έτσι από την ενέργεια των ανακρουόμενων πυρήνων μπορεί εύκολα να προκύψει η ενέργεια των νετρονίων. Τα όργανα και οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της ενέργειας των ταχέων νετρονίων αποτελούν την φασματοσκοπία ταχέων νετρονίων. Σε μερικές περιπτώσεις ο σκοπός της μέτρησης είναι απλά να καταγραφεί η παρουσία ταχέων νετρονίων χωρίς την αντίστοιχη μέτρηση της ενέργειας τους. Οι απαριθμητές νετρονίων αυτού του τύπου παρουσιάζουν σημαντική εξάρτηση της απόδοσης τους από την ενέργεια, αλλά όταν η ενέργεια των νετρονίων δεν μεταβάλλεται σημαντικά μπορούν να δώσουν χρήσιμες πληροφορίες για τις μεταβολές της ροής των ταχέων νετρονίων. 14

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 5 ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ 5.1 Εισαγωγή Με τον όρο απαριθμητής εννοούμε μια συσκευή όπου η ακτινοβολία αλληλεπιδρά με την ύλη. Τα προϊόντα της αλληλεπίδρασης συλλέγονται κατάλληλα και έχουν σαν αποτέλεσμα την παρουσία κάποιου ηλεκτρικού παλμού στην έξοδο της συσκευής ( σύγχρονοι απαριθμητές ). Οι σύγχρονοι απαριθμητές μπορούν να χωριστούν σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τα χαρακτηριστικά τους : α) απαριθμητές με αέριο γέμισμα : Εδώ ο ανιχνευτής είναι κάποιο αέριο σε κατάλληλη πίεση και σύνθεση που βρίσκεται σε περιοχή όπου μπορούμε να εφαρμόσουμε μια διαφορά δυναμικού. Η ακτινοβολία παράγει ζεύγη ιόντων τα οποία με την βοήθεια του εξωτερικού πεδίου κινούνται και συλλέγονται. Τα ιόντα αυτά δημιουργούν ηλεκτρικό παλμό τον οποίο μπορούμε κατόπι να αναδείξουμε με κατάλληλες ηλεκτρονικές μονάδες. β) απαριθμητές σπινθηρισμών : Εδώ η ενέργεια που αποτίθεται στον ανιχνευτή παρουσιάζεται σαν σπινθήρας φωτός μικρής διάρκειας. Το φως με κατάλληλες διατάξεις, τους φωτοπολλαπλασιαστές, μετατρέπεται σε ηλεκτρικό παλμό τον οποίο μπορούμε να αναδείξουμε με κατάλληλες ηλεκτρονικές μονάδες. γ) απαριθμητές στερεάς κατάστασης : Εδώ ο ανιχνευτής είναι κάποιος ημιαγωγός ( Si,Ge). Τα ζεύγη ηλεκτρονίου οπής που παράγονται από την ακτινοβολία συλλέγονται, όπως στους απαριθμητές με αέριο γέμισμα και δημιουργούν ηλεκτρικό παλμό. δ) ειδικοί απαριθμητές : Εδώ μπορούν να καταταχθούν όλοι οι υπόλοιποι απαριθμητές που δεν μπορούν να καταταχθούν σε μια από τις παραπάνώ κατηγορίες. 5.2 Απαριθμητές με αέριο γέμισμα 1) ΓΕΝΙΚΑ Ας θεωρήσουμε ένα λεπτό στρώμα αερίου, π.χ 1cm αργό υπό κανονικές συνθήκες, ανάμεσα σε δύο ηλεκτρόδια. Ένα σωματίδιο ελάχιστης ιονιστικής ικανότητας θα ελευθερώσει περίπου 12 ζεύγη ιόντων. Αν αυτό το φορτίο συλλεχθεί σε ένα ηλεκτρόδιο τότε το ύψος του σήματος θα είναι : V = Q/C = ne/c Για n = 12 και C = 1pF έχουμε V ~ 2μV. Το σήμα αυτό είναι πολύ μικρό και δεν μπορεί να αναδειχθεί με οποιασδήποτε ηλεκτρονικές μονάδες. Αν όμως ανάμεσα στα ηλεκτρόδια εφαρμοστεί ένα πολύ ισχυρό πεδίο τότε μπορεί να συμβεί πολλαπλασιασμός των φορτίων με αποτέλεσμα ένα ισχυρό σήμα με ύψος μερικές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερο. Αυτός ο απαριθμητής με παράλληλα ηλεκτρόδια έχει πολλούς περιορισμούς. 1. το ύψος του σήματος εξαρτάται από το μήκος της χιονοστιβάδας, δηλ από το σημείο όπου πέρασε το σωματίδιο. 2. δεν υπάρχει αναλογία μεταξύ του ύψους του σήματος και της ενέργειας που αποτέθηκε στον ανιχνευτή. 15

16 3. λόγω της ομοιογένειας του ηλεκτρικού πεδίου σε όλο τον χώρο του ανιχνευτή ο απαριθμητής φτάνει γρήγορα σε κατάσταση αυτοτελούς εκκένωσης με αποτέλεσμα να μην έχουμε μεγάλο πολλαπλασιασμό φορτίων. Η λειτουργία του απαριθμητή έχει ως ακολούθως : To ηλεκτρικό πεδίο κινεί τα ηλεκτρόνια προς την άνοδο και τα θετικά ιόντα προς την κάθοδο. Στο σχήμα 1 παρουσιάζεται το ύψος του παλμού στην άνοδο σαν συνάρτηση της διαφοράς δυναμικού ανόδου - καθόδου. Όταν το δυναμικό είναι μικρό συλλέγεται ένα μέρος από το παραγόμενο φορτίο γιατί η πιθανότητα επανασύνδεσης των ιόντων είναι σημαντική. Η πιθανότητα επανασύνδεσης μειώνεται καθώς αυξάνεται το δυναμικό και μετά από μια τιμή τάσης όλο το παραγόμενο φορτίο συλλέγεται. Για μια ορισμένη περιοχή δυναμικού η ένταση του πεδίου είναι τόση που επιτρέπει μεν την συλλογή όλου του παραγόμενου φορτίου αλλά δεν επιτρέπει τον πολλαπλασιασμό των φορτίων. Σε αυτή την περιοχή δυναμικού το φορτίο που συλλέγεται είναι σταθερό και ανεξάρτητο από την διαφορά δυναμικού. Σε αυτήν την περιοχή λέμε ότι ο απαριθμητής μας λειτουργεί σαν θάλαμος ιονισμού. Μετά από ένα ορισμένο δυναμικό, που ονομάζεται δυναμικό κατωφλίου V T, το πεδίο κοντά στην άνοδο είναι τόσο ισχυρό ώστε να αρχίσει πολλαπλασιασμός φορτίων. Αναπτύσσεται χιονοστιβάδα, που η μορφή της είναι σαν σταγόνα, όπου όλα τα ηλεκτρόνια βρίσκονται στο μπρος τμήμα της σταγόνας και τα θετικά ιόντα στο πίσω. Λόγω της μικρής διαμέτρου της ανόδου η χιονοστιβάδα περιβάλει τη άνοδο, σχήμα 2. Τα ηλεκτρόνια συλλέγονται και τα θετικά ιόντα, τα μισά από τα οποία έχουν παραχθεί στην τελευταία ελεύθερη διαδρομή, αρχίζουν να κινούνται προς την κάθοδο. Το φορτίο που συλλέγεται είναι ανάλογο του φορτίου που αποτέθηκε στον απαριθμητή. Ο λόγος του φορτίου που συλλέγεται προς το αρχικό φορτίο λέγεται παράγοντας πολλαπλασιασμού. Για μια ορισμένη περιοχή δυναμικού ο παράγοντας πολλαπλασιασμού εξαρτάται μεν από την τιμή του δυναμικού αλλά, για σταθερές συνθήκες λειτουργίας, είναι σταθερός και ανεξάρτητος από το αρχικό φορτίο που παράγεται στον απαριθμητή. Στην περιοχή αυτή ο απαριθμητής μας λειτουργεί σαν αναλογικός απαριθμητής. Για ακόμη μεγαλύτερο δυναμικό η αναλογία συλλεγόμενου φορτίου, αρχικού φορτίου σταδιακά χάνεται λόγω της παραμόρφωσης του πεδίου από τα πολλά φορτία χώρου που δημιουργούνται γύρω από την άνοδο. Η περιοχή αυτή, που λέγεται περιοχή περιορισμένης αναλογικότητας, τελειώνει εκεί όπου τα φορτία χώρου είναι τόσα πολλά ώστε το συλλεγόμενο φορτίο να είναι ανεξάρτητο από το αρχικό φορτίο που δημιουργήθηκε από το σωματίδιο. Επιπλέον παράγονται μέσα στον απαριθμητή φωτόνια είτε από την πέδηση των ηλεκτρονίων ή από διεγερμένα άτομα του αερίου και η εκκένωση εξαπλώνεται σε όλο τον απαριθμητή με αποτέλεσμα η άνοδος να σκεπάζεται, σε όλο της το μήκος, από μια κουβέρτα ηλεκτρονίων και θετικών ιόντων. Ο απαριθμητής μας λειτουργεί τώρα σαν απαριθμητής Geiger Muller. 16

17 ΣΧΗΜΑ : 1 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΩΝ ΜΕ ΑΕΡΙΟ ΓΕΜΙΣΜΑ. ΣΧΗΜΑ : 2 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΙΑΣ ΧΙΟΝΟΣΤΙΒΑΔΑΣ ΣΑΝ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΕ ΕΝΑΝ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ. 2) ΘΑΛΑΜΟΣ ΙΟΝΙΣΜΟΥ Η συνήθης μορφή του θαλάμου ιονισμού είναι κυλινδρική με κάποιο ευγενές αέριο σαν γέμισμα. Η πίεση του αερίου ποικίλει ανάλογα με το είδος της ακτινοβολίας που πρόκειται να ανιχνευθεί. Σε ορισμένες περιπτώσεις αντί των ευγενών αερίων χρησιμοποιούνται άλλα αέρια ή υγρά π.χ BF 3, υγρό αργό. Ο θάλαμος ιονισμού λειτουργεί σε τέτοια δυναμικά ώστε όλα τα παραγόμενα ιόντα από ένα σωματίδιο να συλλέγονται και να μη γίνεται πολλαπλασιασμός φορτίων, περιοχή θαλάμου ιονισμού στο σχήμα 1. 17

18 Επειδή ο αριθμός των ιόντων που παράγονται στον θάλαμο είναι πολύ μικρός, το ύψος του παλμού που μας δίνει είναι της τάξης μερικών μv. Ένας τέτοιος μικρός παλμός είναι πάρα πολύ δύσκολο να αναδειχθεί με την χρήση ηλεκτρονικών μονάδων γιατί ο θόρυβος από τις ηλεκτρονικές μονάδες είναι συγκρίσιμος, αν όχι μεγαλύτερος από το ύψος του παλμού. Το ύψος του παλμού από έναν θάλαμο ιονισμού, όταν αναδειχθεί, είναι ανάλογο της ενέργειας που αποτέθηκε στον απαριθμητή. Ο θάλαμος ιονισμού χρησιμοποιείται κυρίως για την μέτρηση της ροής σωματιδίων μετρώντας το ρεύμα που διαρρέει τον θάλαμο. Τυπικά κυκλώματα για την χρήση του θαλάμου ιονισμού παρουσιάζονται στο σχήμα 3. ΣΧΗΜΑ : 3 ΤΥΠΙΚΕΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΕΣ ΘΑΛΑΜΟΥ ΙΟΝΙΣΜΟΥ. 3) ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΣ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗΣ Ονομάζεται έτσι γιατί υπάρχει αναλογία μεταξύ του ύψους του παλμού και της ενέργειας που αποτίθεται στον απαριθμητή. Λειτουργεί στην αναλογική περιοχή του σχήματος 1 όπου ο παράγοντας πολλαπλασιασμού είναι μεγαλύτερος από 1. Το γέμισμα του απαριθμητή αποτελείται από μείγμα κάποιου ευγενούς αερίου και κάποιας οργανικής ένωσης σε αέρια μορφή. Το σχήμα του είναι κυλινδρικό και κατά την κατασκευή του λαμβάνεται πρόνοια ώστε το πεδίο να είναι ομοιόμορφο σε όλο το μήκος της ανόδου. Οι αναλογικοί απαριθμητές παρουσιάζονται σε δύο τύπους, τους κλειστούς και τους συνεχούς ροής. Οι κλειστού τύπου κλείνονται αεροστεγώς μετά την κατασκευή τους και έτσι δεν υπάρχει δυνατότητα ανανέωσης του γεμίσματος τους το οποίο καταστρέφεται με την χρήση. Οι κλειστού τύπου απαριθμητές έχουν περιορισμένη ζωή. Ο όρος περιορισμένη δεν αναφέρεται στον χρόνο αλλά στον ολικό αριθμό σωματιδίων που μπορούν να ανιχνευθούν. Στους απαριθμητές συνεχούς ροής το γέμισμα συνεχώς ανανεώνεται. Το γέμισμα, με πίεση λίγο μεγαλύτερη από την ατμοσφαιρική μπαίνει στον απαριθμητή και εκτοπίζει το παλιό γέμισμα που βγαίνει στην ατμόσφαιρα. Στο σχήμα 4 παρουσιάζεται τυπική διάταξη για την λειτουργία του αναλογικού απαριθμητή. Επειδή οι αναλογικοί απαριθμητές συνήθως χρησιμοποιούνται στην φασματοσκοπία μαλακών ακτίνων Χ και γάμμα και φορτισμένων σωματιδίων, ένα τμήμα των κυλινδρικών τοιχωμάτων έχει αντικατασταθεί με κατάλληλο λεπτό παράθυρο ώστε αφ ενός η η/μ ακτινοβολία να υφίσταται πολύ μικρή εξασθένηση, αφ 18

19 ετέρου η σωματιδιακή ακτινοβολία να μη χάνει ενέργεια κατά την διέλευσή της από το παράθυρο. ΣΧΗΜΑ : 4 ΤΥΠΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ. 4) ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΛΟΓΙΚΩΝ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΩΝ Στο σχήμα 5 παρουσιάζεται ένας αναλογικός απαριθμητής και οι ποιο κοινές σχεδιαστικές λεπτομέρειες του. Το λεπτό σύρμα της ανόδου στερεώνεται και στα δύο άκρα σε μονωτές που παρέχουν στεγανές συνδέσεις για την ανοδική τάση. Η κάθοδος συνήθως γειώνεται με αποτέλεσμα στην άνοδο να εφαρμόζεται θετική υψηλή τάση. Για την μέτρηση νετρονίων ή ακτίνων γάμμα υψηλής ενέργειας η κάθοδος έχει πάχος μερικά mm. Για ακτινοβολία γάμμα χαμηλών ενεργειών, ακτίνες Χ και σωματιδιακή ακτινοβολία προβλέπεται ένα λεπτό παράθυρο που βρίσκεται είτε σε μια περιοχή της καθόδου ή περιβάλλει όλη την κάθοδο σε κάποιο ύψος στο μέσο της καθόδου. ΣΧΗΜΑ : 5 ΤΟΜΗ ΕΝΟΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΥ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ ΠΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΤΗΚΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ. Η καλή ενεργειακή διακριτική ικανότητα σε έναν αναλογικό απαριθμητή εξαρτάται δραστικά από την εξασφάλιση του ίδιου παράγοντα πολλαπλασιασμού για όλα τα ηλεκτρόνια. Η πιο σημαντική επίδραση, που μπορεί να καταστρέψει την 19

20 αναλογικότητα, είναι η παραμόρφωση κατά μήκος του απαριθμητή, του ακτινικού ηλεκτρικού πεδίου. Μια τέτοια πηγή είναι η μεταβολή της διαμέτρου του σύρματος κατά μήκος της ανόδου. Επειδή η ακτίνα του σύρματος δεν είναι σταθερή σε όλο το μήκος της ανόδου, ο παράγοντας πολλαπλασιασμού θα μεταβάλλεται από σημείο σε σημείο. Επειδή, όσο μεγαλύτερη είναι η ακτίνα του σύρματος τόσο μεγαλύτερη είναι η ομοιομορφία του, αυτή η επίδραση μπορεί να ελαχιστοποιηθεί χρησιμοποιώντας πιο χοντρά σύρματα. Όμως σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει να αυξηθεί η ανοδική τάση για να έχουμε τον ίδιο παράγοντα πολλαπλασιασμού. Άλλη αιτία που προκαλεί παραμόρφωση του ηλεκτρικού πεδίου είναι επιδράσεις από τα άκρα του σωλήνα. Εδώ το πεδίο παραμορφώνεται λόγω της παρουσίας των άκρων του σωλήνα και από οποιοσδήποτε άλλες αγώγιμες δομές στα άκρα. Έτσι ο παράγοντας πολλαπλασιασμού στα άκρα είναι συνήθως διαφορετικός από ότι στον υπόλοιπο όγκο του σωλήνα. Η πιο κοινή λύση για το πρόβλημα αυτό είναι να σχεδιαστεί έτσι ο απαριθμητής ώστε στα άκρα να μη συμβαίνει πολλαπλασιασμός φορτίων και να υπάρχει απότομη αλλαγή του πεδίου μεταξύ των νεκρών περιοχών και του ενεργού χώρου του απαριθμητή. Ένας τρόπος να επιτευχθεί αυτό είναι οι λεγόμενοι σωλήνες διόρθωσης πέρατος. Όπως δείχνεται στο σχήμα 5, οι σωλήνες διόρθωσης πέρατος είναι αγώγιμοι σωλήνες μικρού μήκους και διαμέτρου πολλές φορές μεγαλύτερης από την διάμετρο του σύρματος. Η τάση που εφαρμόζεται σε αυτούς είναι ίδια με την ανοδική αλλά επειδή η διάμετρος τους είναι μεγαλύτερη δεν συμβαίνει πολλαπλασιασμός φορτίων στην περιοχή τους. Το τέλος των σωλήνων διόρθωσης πέρατος καθορίζει την αρχή του ενεργού χώρου του απαριθμητή. Εναλλακτικά οι σωλήνες διόρθωσης πέρατος μπορεί να λειτουργούν σε κάποιο δυναμικό μεταξύ του δυναμικού της ανόδου και της καθόδου. Με κατάλληλη επιλογή αυτού του δυναμικού πετυχαίνεται η μικρότερη αλλοίωση του πεδίου στον ενεργό χώρο του απαριθμητή. 2

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 6 ΣΧΑΣΗ 6.1 Γενικά Σαν σχάση ορίζεται η αντίδραση : X(x,y i )Y 1 Y 2 Kατά την οποία κάποιο σωματίδιο x αλληλεπιδρά με τον πυρήνα Χ και παράγονται δύο πυρήνες Υ 1 και Υ 2. Η δημιουργία των δύο βαρέων θραυσμάτων συνοδεύεται από ένα αριθμό ελαφρών σωματιδίων y i. Σχάση μπορεί να γίνει με νετρόνια, πρωτόνια, δευτερόνια κλπ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σχάση με θερμικά νετρόνια. Από τους πυρήνες που σχάζονται με θερμικά νετρόνια αναφέρουμε τους 235 U και 239 P. Τα θραύσματα της σχάσης δεν έχουν την ίδια μάζα αλλά το ένα είναι βαρύτερο και το άλλο ελαφρύτερο. Επίσης τα ζεύγη των θραυσμάτων είναι διαφορετικά. Η κατανομή των θραυσμάτων εξαρτάται από τον πυρήνα που σχάζετε από το σωματίδιο που προκαλεί τη σχάση και από την ενέργεια του σωματιδίου. Τυπική κατανομή θραυσμάτων σχάσης από τους πυρήνες 233 U, 235 U, 239 P με θερμικά νετρόνια, παρουσιάζεται στο σχήμα 1. ΣΧΗΜΑ : 1 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΘΡΑΥΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΧΑΣΗ ΤΩΝ 233 U, 235 U, 239 P, ΣΑΝ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΖΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ. Στο σχήμα 2 παρουσιάζονται οι κατανομές των θραυσμάτων σχάσης του 235 U με θερμικά νετρόνια και με νετρόνια 14 MeV. 21

22 ΣΧΗΜΑ : 2 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΘΡΑΥΣΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΧΑΣΗ ΤΟΥ 235 U, ΜΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΝΕΤΡΟΝΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΝΕΤΡΟΝΙΑ 14 ΜeV. Όπως φαίνεται από τα σχήματα 1 και 2 η κατανομή των μαζών των θραυσμάτων της σχάσης είναι ασύμμετρη με μέγιστα περί τις τιμές μαζικού αριθμού A=14 και A=95. Το ελάχιστο της κατανομής παρουσιάζεται περί την τιμή A=12 που είναι και η τιμή που αντιστοιχεί στη συμμετρική σχάση. Ο λόγος του μεγίστου προς το ελάχιστο της κατανομής εξαρτάται από τον σχαζόμενο πυρήνα και από την ενέργεια του σωματιδίου που προκαλεί τη σχάση. Όπως φαίνεται στο σχήμα 2 η συμμετρική σχάση έχει 1 φορές μεγαλύτερη συνεισφορά όταν η σχάση επάγεται από νετρόνια 14 MeV από αυτήν όταν η σχάση επάγεται από θερμικά νετρόνια. Επίσης ο λοβός της κατανομής που παρουσιάζεται περί το A=14 έχει μία έξαρση στην τιμή A=132 ανεξάρτητα από τον σχαζόμενο πυρήνα το είδος του σωματιδίου που επάγει τη σχάση αλλά και την ενέργεια αυτού. Αναμφισβήτητα η έξαρση αυτή σχετίζεται με τους κλειστούς φλοιούς πρωτονίων ( Z=5) και νετρονίων ( Ν=82) που προβλέπονται από το πρότυπο συγκρότησης του πυρήνα κατά φλοιούς. Είναι γνωστό ότι όσο αυξάνεται ο ατομικός αριθμός η κοιλάδα σταθερότητας των πυρήνων αποκλίνει από την ευθεία Z = N. Δηλαδή οι σταθεροί πυρήνες με μεγάλο Z έχουν μεγαλύτερη περίσσεια νετρονίων από ότι οι πυρήνες με μικρότερο Z. Συνέπεια αυτού είναι τα θραύσματα της σχάσης να έχουν πλεόνασμα νετρονίων και να είναι ασταθή. Η αστάθεια μπορεί να αρθεί με πολλούς τρόπους. Ένας τρόπος είναι η αποβολή νετρονίων από τα θραύσματα αμέσως μετά την σχάση σε χρόνο 1-14 sec. Αυτά είναι τα 99% των νετρονίων που παράγονται κατά την σχάση και ονομάζονται σύγχρονα νετρόνια. Νετρόνια μπορεί να εκπεμφθούν από τα θραύσματα πολύ μεταγενέστερα σε χρόνο μέχρι και αρκετά λεπτά μετά τη σχάση. Τα νετρόνια αυτά ονομάζονται καθυστερημένα και είναι κατά μέσο όρο το,75% του συνόλου των νετρονίων που παράγονται ανά σχάση. Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται οι κύριες ομάδες καθυστερημένων νετρονίων από τη σχάση του 235 U. 22

23 Στον πίνακα 1 παρίσταται η ενεργειακή ταξινόμηση των νετρονίων ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Τ (sec) Ενέργεια (MeV) Ποσοστό %,23 -,273,61,41,748 2,3,45,2568 6,22,41, ,6,46, ,7,25,215 Σ= 1,98 Σ=,65 Τα καθυστερημένα νετρόνια παίζουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της στάθμης των αντιδραστήρων παρά το μικρό ποσοστό τους σε σχέση με το σύνολο των εκπεμπόμενων ανά σχάση νετρονίων. Η ενέργεια των νετρονίων που παράγονται από την κυμαίνεται από λίγα kev μέχρι περίπου 2 MeV. Στο σχήμα 3 παρουσιάζεται η ενεργειακή κατανομή των νετρονίων από τη σχάση του 235 U. ΣΧΗΜΑ : 3 Ενεργειακή κατανομή των νετρονίων σχάσεως του 235 U. Η ερμηνεία της σχάσης δόθηκε από τους Bohr και Wheeler το Η ερμηνεία της σχάσης στηρίχθηκε στο πρότυπο πυρήνα υγρής σταγόνας. Η ερμηνεία με το πρότυπο της υγρής σταγόνας είναι πολύ ικανοποιητική αν και για να ερμηνευτούν ορισμένα πειραματικά αποτελέσματα πρέπει να λαμβάνεται επιπλέον υπόψη το πρότυπο πυρήνα κατά φλοιούς και το ζευγάρωμα των νουκλεονίων του ιδίου τύπου. Σύμφωνα με τον ημιεμπειρικό τύπο μάζας του Weizsacker οι όροι που επηρεάζονται από την μορφή του πυρήνα είναι ο όρος που εκφράζει την ενέργεια 23

24 επιφάνειας και ο όρος που εκφράζει την ενέργεια Coulomb με συνολική συνεισφορά στην ενέργεια σύνδεσης : E to = E c + E s Όπου E c = 3(Ze) 2 /5R o η ενέργεια Coulomb για σφαιρικό πυρήνα με ακτίνα R o E s = 4πR o 2 Ω η ενέργεια επιφάνειας που είναι γινόμενο της σφαιρικής επιφάνειας του πυρήνα επί την επιφανειακή τάση Ω. Ορίζεται σαν συντελεστής σχασιμότητας ο λόγος : X= E s / 2E s Για τιμές του συντελεστή σχασιμότητας μικρότερες του ένα η σταγόνα θα είναι σταθερή σε μικρές παραμορφώσεις αλλά για τιμές του χ μεγαλύτερες της μονάδας δεν θα υπάρχει ενεργειακό φράγμα δυναμικού για να εμποδίσει τον άμεσο διαχωρισμό της σταγόνας. Οι ενέργειες επιφάνειας και η ενέργεια Coulomb μπορούν να εκφραστούν σαν συνάρτηση του μαζικού αριθμού Α και του πυρηνικού φορτίου Ζ αν γίνει προσαρμογή των πειραματικών τιμών των πυρηνικών μαζών με τον ημιεμπειρικό τύπο μάζας του Weizsäcker. Προκύπτουν οι ακόλουθες μορφές για τις ενέργειες αυτές : E c =,713Ζ 2 /Α 1/3 E s = 17,8A 2/3 Από τις δύο αυτές σχέσεις προκύπτει ότι : X=Z 2 /5,13A Από την παραπάνω σχέση μπορούν να υπολογιστούν για διάφορες τιμές του Ζ 2 /Α τιμές του χ και να γίνει έλεγχος της σχασιμότητας διαφόρων πυρήνων. Είναι φανερό ότι η σχασιμότητα ενός πυρήνα εξαρτάται από το κατά πόσο μετά την απορρόφηση του οποιουδήποτε εξωτερικού σωματιδίου το σύστημα είναι σε θέση να υπερβεί ένα κρίσιμο δυναμικό ώστε στη συνέχεια να οδηγηθεί σε σχάση. ΣΧΗΜΑ : 4 Φράγμα δυναμικού των θραυσμάτων σχάσεως ως συνάρτηση της μεταξύ των θραυσμάτων απόστασης. Ο κατακόρυφος άξονας στο σχήμα 4 εκφράζει το άθροισμα των μαζών των σωματιδίων που απαρτίζουν τον πυρήνα μείον την ενέργεια σύνδεσης. Στο επάνω μέρος του σχήματος φαίνεται παραστατικά η μορφή του πυρήνα στα διάφορα χαρακτηριστικά σημεία καμπύλης. Όταν η ενέργεια που αποκτά ο σύνθετος πυρήνας 24

25 ξεπεράσει μια τιμή που καθορίζεται από το φράγμα δυναμικού που εμποδίζει την σχάση, τότε ο πυρήνας παραμορφώνεται τόσο ώστε τελικά να σχασθεί. Η τιμή αυτή, δηλαδή το ύψος του φράγματος εξαρτάται από τον πυρήνα στόχο αλλά και από σωματίδιο βλήμα. Για παράδειγμα η σχάση του 235 U με θερμικά νετρόνια είναι δυνατή γιατί με την απορρόφηση ενός θερμικού νετρονίου το σύστημα αποκτά επιπλέον ενέργεια περίπου 7 MeV ενώ το φράγμα σχάσης είναι περίπου 5,5 MeV. Όμως το 238 U με την απορρόφηση θερμικού νετρονίου αποκτά επιπλέον ενέργεια μόνο 5 MeV, ενέργεια που δεν είναι αρκετή ώστε το σύστημα να ξεπεράσει το φράγμα σχάσης και κατά συνέπεια το 238 U δεν σχάζετε με θερμικά νετρόνια. Αντίθετα με ενεργειακά νετρόνια ο ίδιος πυρήνας αποκτά την απαραίτητη ενέργεια και σχάζετε. Η εκτόνωση του σύνθετου πυρήνα 238 U που έχει προκύψει μετά την απορρόφηση θερμικού νετρονίου γίνεται με εκπομπή ακτινοβολίας γ. Οι φάσεις της σχάσης φαίνονται στο σχήμα 5. ΣΧΗΜΑ : 5 Διαδοχή των φάσεων της σχάσης ενός πυρήνα. Μετά την εκπομπή των σύγχρονων νετρονίων ακολουθεί σε χρόνο 1-14 sec εκπομπή ακτίνων γ από τα θραύσματα. Αυτές οι ακτίνες γ λέγονται σύγχρονες γ. Πολύ αργότερα σε χρόνο 1-1 sec ακολουθεί η εκπομπή των καθυστερημένων νετρονίων, η β διάσπαση και η εκπομπή ακτίνων γ. Ανά σχάση το ποσό ενέργειας που εκλύεται είναι περίπου 2 MeV. Η ενέργεια αυτή αποδίδεται κυρίως σαν κινητική ενέργεια στα θραύσματα σχάσης, ένα μέρος όμως απάγεται από τα νετρόνια, τις ακτίνες β, τις ακτίνες γ και τα νετρίνο. Το πώς κατανέμεται η ενέργεια της σχάσης στα διάφορα προϊόντα της σχάσης φαίνεται στον πίνακα 2. 25

26 Στον πίνακα 2 παρίσταται η μέση εκλυόμενη ανά σχάση ενέργεια Φορέας ενέργειας ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Ενέργεια (MeV) Κινητική ενέργεια θραυσμάτων 167 Κινητική ενέργεια νετρονίων 6 Σύγχρονες ακτίνες γ 5 Ακτίνες β 8 Αντινετρίνο 12 Ακτίνες γ από ραδιενέργεια 6 Σύνολο 24 26

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Εισαγωγή ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΠΟΥ ΒΑΣΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ 1 Β Ένας ευρέως χρησιμοποιούμενος απαριθμητής βραδέων νετρονίων είναι ο αναλογικός απαριθμητής BF 3. Tο τριφθοριούχο βόριο, που είναι αέριο, χρησιμοποιείται σαν στόχος για την μετατροπή των βραδέων νετρονίων σε φορτισμένα σωματίδια και σαν αέριο γέμισμα του αναλογικού απαριθμητή. Το BF 3 επικρατεί λόγω των καλών του ιδιοτήτων σαν γέμισμα του αναλογικού απαριθμητή. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί φυσικό Β ή Β εμπλουτισμένο σε 1 Β. 7.2 BF 3. Ενεργειακό φάσμα, επίδραση των τοιχωμάτων Το σχήμα 5.1 (α) δείχνει το ιδανικό ενεργειακό φάσμα που αναμένεται από έναν BF 3 μεγάλων διαστάσεων. Για έναν μεγάλο BF 3 σχεδόν όλες οι αντιδράσεις συμβαίνουν μακριά από τα τοιχώματα του απαριθμητή με αποτέλεσμα όλη η κινητική ενέργεια των προϊόντων της αντίδρασης να αποτίθεται στον απαριθμητή. Όταν οι διαστάσεις του σωλήνα του απαριθμητή είναι συγκρίσιμες με την εμβέλεια των προϊόντων της αντίδρασης, τότε κάποια από τα προϊόντα της αντίδρασης δεν αποθέτουν όλη τους την κινητική ενέργεια στον απαριθμητή με αποτέλεσμα να προκύπτει παλμός με μικρότερο ύψος. Το αθροιστικό αποτέλεσμα επιδράσεων αυτού του τύπου λέγεται επίδραση των τοιχωμάτων στους απαριθμητές με αέριο γέμισμα. Επίσης η εμβέλεια των σωματιδίων άλφα που παράγονταί από την αντίδραση είναι της τάξης του cm για τυπικές πιέσεις BF 3, όλοι οι πρακτικά χρησιμοποιούμενοι σωλήνες είναι αρκετά μικροί, όσον αφορά την διάμετρο, με αποτέλεσμα να είναι σημαντική η επίδραση των τοιχωμάτων. Το σχήμα 5.1 (β) δείχνει το αναμενόμενο φάσμα στην περίπτωση που η επίδραση των τοιχωμάτων είναι σημαντική. Η κύρια μεταβολή από το φάσμα του σχήματος 5.1 (α) είναι η προσθήκη ενός συνεχούς τμήματος στα αριστερά των κορυφών που αντιστοιχεί στην μερική απόθεση της κινητικής ενέργειας των προϊόντων στο αέριο του απαριθμητή. Επειδή τα νετρόνια δεν έχουν σημαντική ορμή, τα δύο παράγωγα της αντίδρασης κινούνται σε αντίθετες διευθύνσεις. Αν το σωματίδιο άλφα χτυπήσει στα τοιχώματα του σωλήνα, τότε το 7 Li κατευθύνεται μακριά από τα τοιχώματα και είναι πολύ πιθανό να αποθέσει όλη του την ενέργεια στο αέριο. Αντίστοιχα αν το 7 Li χτυπήσει στα τοιχώματα του σωλήνα, το σωματίδιο άλφα από την ίδια αντίδραση έχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να αποθέσει όλη του την ενέργεια στο αέριο. Έτσι αναμένουμε να δούμε απώλειες λόγω των τοιχωμάτων για ένα μόνο από τα προϊόντα της αντίδρασης. Υπάρχουν δύο δυνατότητες : 1. Το σωματίδιο άλφα χτυπά τα τοιχώματα αφού έχει αποθέσει κάποιο κλάσμα της ενέργειας του στο αέριο, ενώ το 7 Li αποδίδει όλη του την ενέργεια στο αέριο, ή 2. Το 7 Li χτυπά τα τοιχώματα αφού έχει αποθέσει μέρος της ενέργειας του και το σωματίδιο άλφα αποδίδει όλη του την ενέργεια στο αέριο. Στην πρώτη περίπτωση, η αντίδραση μπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε απόσταση από το τοίχωμα από ως την εμβέλεια των άλφα. Το ποσό της ενέργειας που αποτίθεται στο αέριο αντίστοιχα μεταβάλλεται από( Ε Li + ) ως ( Ε Li + 27

28 E a ),όπως δείχνεται στο σχήμα 5.2. Επειδή όλες οι θέσεις για την αντίδραση είναι λίγο πολύ πιθανές, η κατανομή της αποτιθέμενης ενέργειας θα είναι περίπου ομοιόμορφη μέσα σε αυτά τα όρια, σχήμα 5.3 (α). Ανάλογα ισχύουν και για την δεύτερη περίπτωση όπου η ενέργεια μεταβάλλεται από ( Ε α + ) ως ( Ε α + E Li ), σχήμα 5.3 (β). Η συνδυασμένη κατανομή απόθεσης ενέργειας, για όλα τα γεγονότα όπου κάποιο από τα προϊόντα της αντίδρασης χτυπά τα τοιχώματα, θα είναι το άθροισμα των δύο περιπτώσεων, σχήμα 5.3 (γ). Επιπλέον, θα υπάρχει βέβαια και η κατανομή από αντιδράσεις όπου κανένα από τα προϊόντα τους έφτασε στα τοιχώματα. Το συνεχές που οφείλεται στην επίδραση των τοιχωμάτων θα εκτείνεται από την E Li (,84 MeV ) ως την Ε Li + E a ( 2,31 MeV ). Αναφερόμαστε μόνο στην περίπτωση που η αντίδραση οδηγεί στην διεγερμένη κατάσταση του 7 Li, επειδή η πιθανότητα της αντίδρασης που οδηγεί στην βασική κατάσταση του 7 Li είναι πολύ μικρή. Ο BF 3 είναι ένα παράδειγμα απαριθμητή του οποίου το ενεργειακό φάσμα δεν μας δίνει καμιά πληροφορία για την ενέργεια των εισερχόμενων νετρονίων, αλλά είναι συνάρτηση μόνο των διαστάσεων και της γεωμετρίας του απαριθμητή. Σε μετρήσεις ρουτίνας δεν χρειάζεται να καταγράφεται το φάσμα του BF 3. Αντίθετα επιλέγεται το σημείο λειτουργίας από το πλατώ ώστε να έχουμε την σταθερότερη λειτουργία και να μην επηρεάζεται σημαντικά η ευαισθησία του απαριθμητή στα νετρόνια. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί τοποθετώντας το κατώφλι ενός διευκρινιστή στο σημείο Α του σχήματος 5.1 (β). Κάτω από αυτές τις συνθήκες θα καταμετρώνται όλοι οι παλμοί που οφείλονται στα νετρόνια και θα απορρίπτονται γεγονότα που δίνουν παλμούς μικρότερου ύψους, όπως οι ακτίνες γάμμα ΣΧΗΜΑ : 5.1 (α) ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗΣ ΟΠΟΥ ΑΠΟΔΙΔΕΤΑΙ ΟΛΗ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΗς ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ. 28

29 ΣΧΗΜΑ : 5.1 (β) ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΤΟΙΧΩΜΑΤΩΝ ΣΧΗΜΑ : 5.2 ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΚΟΝΤΑ ΣΤΑ ΤΟΙΧΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ 29

30 ΣΧΗΜΑ : 5.3 (α) ΤΟ ΣΩΜΑΤΙΔΙΟ ΑΛΦΑ ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΤΟΙΧΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ ΣΧΗΜΑ : 5.3 (β) ΤΟ ΑΡΙΘΜΗΤΗ 7 Li ΚΙΝΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣ ΤΑ ΤΟΙΧΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΣΧΗΜΑ : 5.3 (γ) ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΦΑΣΜΑ 3

31 7.3 Κατασκευή του BF 3 Η απόδοση στα νετρόνια ενός απαριθμητή BF 3 μπορεί να αυξηθεί και η επίδραση των τοιχωμάτων να μειωθεί μεγαλώνοντας τις διαστάσεις του απαριθμητή. Παρόμοια βελτίωση μπορεί να επιτευχθεί αυξάνοντας την πίεση του BF 3. Ο Fowler (Rev. Sci. Instrym. 34,731(1963)) ανακοίνωσε την επιτυχή κατασκευή και λειτουργία του BF 3 με διάμετρο σωλήνα μέχρι 15 cm και μήκος 18 cm. Η περιοχή πιέσεων του αερίου ήταν 1 εώς 6 torr ( ~13-8 kpa). Πιέσεις στην περιοχή 2 έως 3 torr ( ~27-4 kpa) έδωσαν την καλύτερη διακριτική ικανότητα, ενώ η κορυφή του φάσματος διαπλατύνονταν σε μεγαλύτερες πιέσεις λόγω επανασύνδεσης των ιόντων και σχηματισμού αρνητικών ιόντων. Σε πολλές περιπτώσεις ανίχνευσης νετρονίων, όπου η καλή διακριτική ικανότητα δεν παίζει σημαντικό ρόλο. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν υψηλότερες πιέσεις. Στο εμπόριο είναι διαθέσιμοι BF 3 με πίεση μερικές ατμόσφαιρες, αν και χρησιμοποιούνται ευρύτερα πιέσεις στην περιοχή 5 έως 6 torr ( ~67-8 kpa). 7.4 Διαχωρισμός ακτίνων γάμμα Ένα σημαντικό πλεονέκτημα των BF 3 είναι η ικανότητα τους να διαχωρίζουν ικανοποιητικά τα νετρόνια από τις ακτίνες γάμμα όπου συνήθως συνοδεύουν την ροή των νετρονίων που πρόκειται να μετρηθεί. Οι ακτίνες γάμμα αλληλεπιδρούν κυρίως με τα τοιχώματα του σωλήνα και παράγουν δευτερογενή ηλεκτρόνια τα οποία μπορούν να δημιουργήσουν ιονισμό στο αέριο του απαριθμητή. Επειδή η ισχύς πέδησης των ηλεκτρονίων στα είναι πολύ χαμηλή, ένα ηλεκτρόνιο θα αποθέσει μόνο ένα μικρό μέρος της ενέργειας του στο αέριο πριν φτάσει στα απέναντι τοιχώματα του απαριθμητή. Έτσι αναμένεται ότι οι περισσότερες γάμμα έχουν σαν αποτέλεσμα την δημιουργία παλμών μικρού ύψους που βρίσκονται αριστερά του σημείου Α στο σχήμα 5.1 (β). Έτσι με την χρήση ενός διευκρινιστή μπορούν να διαχωριστούν οι ακτίνες γάμμα χωρίς σημαντική επίδραση στην απόδοση ανίχνευσης νετρονίων. Όμως αν η ροή των γάμμα είναι σημαντικά υψηλή, μπορεί να προκύψουν επιπλοκές που θα μειώσουν την αποτελεσματικότητα αυτού του διαχωρισμού. Στους μεγάλους ρυθμούς μπορεί να προκύψουν αλληλεπικαλύψεις παλμών με αποτέλεσμα το ύψος του παλμού που θα προκύψει να είναι μεγαλύτερο ακόμη κι από την κύρια κορυφή του φάσματος. Αυτοί οι παλμοί μπορεί να αναιρεθούν χρησιμοποιώντας γραμμικό ενισχυτή με pile up reject or και επιλέγοντας κατάλληλα την σταθερά χρόνου του ενισχυτή. Σε πάρα πολύ υψηλούς ρυθμούς ακτίνων γάμμα υπάρχει ένδειξη ότι συμβαίνουν χημικές μεταβολές στο BF 3 με αποτέλεσμα την παραμόρφωση του φάσματος των νετρονίων. Αν η παραμόρφωση είναι μεγάλη τότε δεν είναι δυνατό να διαχωριστούν οι ακτίνες γάμμα από τα νετρόνια. 31

32 7.5 Απόδοση των BF 3 Η απόδοση σε νετρόνια που προσπίπτουν κατά μήκος του άξονα ενός BF 3 δίνεται προσεγγιστικά από την σχέση : (-Σα (Ε) L) ε(ε) = 1- e όπου Σα(Ε) είναι η μακροσκοπική ενεργός διατομή απορρόφησης νετρονίων ενέργειας Ε από το 1 Β και L το ενεργό μήκος του απαριθμητή. Χρησιμοποιώντας την σχέση ε(ε) = 1- e (-Σα (Ε) L) υπολογίστηκε ότι η απόδοση ενός BF 3 μήκους 3 cm με πίεση 6 torr ( 1 Β 96% ) είναι 91,5% για θερμικά νετρόνια και μόλις 3,8% για νετρόνια ενέργειας 1 ev. Έτσι ένας BF 3 που εκτίθεται σε ροή νετρονίων διαφόρων ενεργειών θα αποκρίνεται κυρίως στα βραδέα νετρόνια. Η παραπάνω σχέση υπερεκτιμά ελαφρώς την απόδοση ενός BF 3 γιατί συνήθως υπάρχουν κοντά στα άκρα του σωλήνα περιοχές όπου η συλλογή των φορτίων δεν είναι ικανοποιητική με αποτέλεσμα την μείωση της απόδοσης σε νετρόνια. Σε τέτοιους απαριθμητές η απόδοση πρέπει να υπολογίζεται πειραματικά. Αυτές οι νεκρές περιοχές μπορεί να ελαττωθούν σχεδιάζοντας κατάλληλα τα άκρα του σωλήνα. Οι περισσότεροι BF 3 έχουν γέμισμα εμπλουτισμένο 1 Β( ~96%). Επειδή όμως το BF 3 δεν είναι το ιδανικό αέριο για αναλογικούς απαριθμητές, κάποιοι κατασκευαστές χρησιμοποιούν σαν αέριο του απαριθμητή μείγμα BF 3 και Ar. Η απόδοση ενός τέτοιου απαριθμητή είναι μικρότερη, αλλά η ενεργειακή διακριτική ικανότητα του είναι καλύτερη και το πλατώ μεγαλύτερο από ότι σε έναν απαριθμητή με καθαρό BF 3. 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 8 ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ 8.1 Μέση λογαριθμική μείωση της ενέργειας των νετρονίων Καθώς το νετρόνιο κινείται μέσα σε έναν υλικό μέσο, υφίσταται μεγάλο αριθμό συγκρούσεων μέχρι τελικά να απορροφηθεί από κάποιον πυρήνα ή σπανιότερα να διασπασθεί. Η μέση τιμή της λογαριθμικής μείωσης της ενέργειας ανά σκέδαση ορίζεται ως η μέση τιμή της διαφοράς lne 1 - lne 2 ή ln (E 1 /E 2 ), όπου Ε 1 η ενέργεια του νετρονίου πριν την σκέδαση και Ε 2 η ενέργεια μετά την σκέδαση. Η ποσότητα αυτή συμβολίζεται με ξ και ισούται : ξ = lne 1 - lne 2 = lne 1 /E 2 Η ολική λογαριθμική μείωση για Ν i συγκρούσεις θα είναι Ν i ξ, δηλ Ν i ξ = lne ο /E i 8.2 Ισχύς επιβράδυνσης και λόγος επιβράδυνσης Σε έναν αντιδραστήρα ενδιαφέρον έχει και ο συνολικός αριθμός των νετρονίων που θα επιβραδυνθούν, ο οποίος εξαρτάται από την πιθανότητα σκέδασης. Το γινόμενο ξσ s ονομάζεται ισχύς επιβράδυνσης, όπου Σ s η μακροσκοπική ενεργός διατομή σκέδασης του επιβραδυντή. Για μίγματα ή χημικές ενώσεις η ισχύς επιβράδυνσης ισούται : ξσ s = Σ ξ i Σ si i Ο λόγος επιβράδυνσης ο οποίος χαρακτηρίζει την δραστικότητα ενός επιβραδυντή ισούται : λόγος επιβράδυνσης = ξσ s / Σ α 8.3 Ληθαργία Με τον όρο ληθαργία εννοούμε την ποσότητα που δίνεται από την σχέση : u = ln E o /E όπου E o η αρχική ενέργεια του νετρονίου που αντιστοιχίζεται σε ληθαργία μηδέν. 33

34 8.4 Διάχυση των νετρονίων Η γενική μορφή της εξίσωσης του πλήθους των νετρονίων στον αντιδραστήρα είναι : dn / dt = παραγωγή - διαφυγή απορρόφηση όπου n είναι η πυκνότητα των νετρονίων και dn / dt είναι η μεταβολή της με τον χρόνο. Αν το σύστημα βρίσκεται σε σταθερή κατάσταση όπου dn / dt =, τότε : παραγωγή = διαφυγή + απορρόφηση Για να εξασφαλίσουμε την σωστή λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα θα πρέπει να γνωρίσουμε καλά τις τρεις παραμέτρους, δηλ την παραγωγή την διαφυγή και την απορρόφηση των νετρονίων. Ο υπολογισμός της παραγωγής νετρονίων από τις σχάσεις και της απορρόφησης νετρονίων γίνεται γνωρίζοντας καλά τις ενεργές διατομές των αντιδράσεων των νετρονίων με τα υλικά του αντιδραστήρα. Η διαφυγή των νετρονίων γίνεται μετά από πολλαπλές σκεδάσεις. Για τον υπολογισμό της διαφυγής των νετρονίων μπορούμε να εφαρμόσουμε τους νόμους της κλασικής μηχανικής. Εάν θεωρήσουμε μεγάλο αριθμό νετρονίων τότε υπάρχει καθαρή μετακίνηση νετρονίων από περιοχές με μεγάλη πυκνότητα προς περιοχές με μικρότερη πυκνότητα. Η μετακίνηση αυτή, η οποία χαρακτηρίζεται ως διάχυση, μπορεί να υπολογιστεί με σχετικά απλά μαθηματικά. 34

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Γενικά ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ Ο πυρηνικός αντιδραστήρας αποτελείται από τα εξής μέρη : α) τον πυρήνα ο οποίος περιέχει πυρηνικά καύσιμα τον επιβραδυντή το ψυκτικό τον ανακλαστήρα β) τις ράβδους ελέγχου γ) το δοχείο υψηλής πίεσης δ) θωράκιση προστασίας Η λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα βασίζεται στην σχάση ισοτόπων όπως το U 235,U 233 και P 249. Σε κάθε σχάση παράγονται δύο θραύσματα ραδιενεργά και περίπου 2-3 νετρόνια. Το μεγαλύτερο ποσοστό των νετρονίων παράγονται σχεδόν ταυτόχρονα με την σχάση, σε χρόνο 1-14 sec και ονομάζονται σύγχρονα νετρόνια. Τα παραγόμενα θραύσματα σχάσης συνεχίζουν να εκπέμπουν νετρόνια ακόμη και λίγες ώρες μετά την σχάση. Τα νετρόνια αυτά ονομάζονται καθυστερημένα νετρόνια και ο αριθμός τους μειώνεται σημαντικά με τον χρόνο. Ο συνολικός αριθμός που εκπέμπονται ανά σχάση για κάθε σχάσιμο ισότοπο είναι ο εξής : U 233 2,5 νετρόνια / σχάση U 235 2,43 νετρόνια / σχάση P 249 2,9 νετρόνια / σχάση Ένα νετρόνιο το οποίο παράγεται κατά την σχάση έχει τις παρακάτω πιθανές διεξόδους. α) Να συλληφθεί από ένα σχάσιμο πυρήνα προκαλώντας νέα σχάση και παραγωγή νετρονίων. β) Να συλληφθεί από έναν πυρήνα, σχάσιμο ή μη σχάσιμο, προκαλώντας κάποια πυρηνική αντίδραση. γ) Να διαφύγει από τον αντιδραστήρα ύστερα από πολλαπλές σκεδάσεις. Όταν η πιθανότητα να συμβεί σχάση υπερβεί μια τιμή, τότε έχουμε παραγωγή αλυσιδωτής πυρηνικής αντίδρασης η οποία μπορεί να είναι ελεγχόμενη ή εκρηκτική. Η εξέλιξη μιας αλυσιδωτής πυρηνικής αντίδρασης εκφράζεται από τον πολλαπλασιαστικό παράγοντα Κ ο οποίος ορίζεται ως εξής : 35

36 Κ = ο αριθμός των νετρονίων μιας γενιάς / ο αριθμός των νετρονίων της προηγούμενης γενιάς Για Κ = 1 Η κατάσταση χαρακτηρίζεται κρίσιμη και είναι σταθερή. Η κατάσταση αυτή είναι η επιθυμητή για την καλή λειτουργία ενός πυρηνικού αντιδραστήρα. Για Κ < 1 Η κατάσταση χαρακτηρίζεται υποκρίσιμη. Ο αριθμός των σχάσεων μειώνεται γρήγορα και το σύστημα επανέρχεται στην αρχική κατάσταση. Επειδή η αλυσιδωτή αντίδραση δεν μπορεί να αυτοσυντηρηθεί, στον υποκρίσιμο αντιδραστήρα, τοποθετούμε μια πηγή νετρονίων ώστε να συμπληρώσουμε τα διαφυγόντα νετρόνια. Για Κ > 1 Η κατάσταση χαρακτηρίζεται υπερκρίσιμη και ο αριθμός των σχάσεων αυξάνει ραγδαία με αποτέλεσμα την παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων ενέργειας σε μικρό χρονικό διάστημα. Το σύστημα επανέρχεται στην υποκρίσιμη κατάσταση όταν μειωθεί η συγκέντρωση του σχάσιμου υλικού στο σύστημα. Ο παράγων Κ για αντιδραστήρα περιορισμένων διαστάσεων ονομάζεται δραστικός πολλαπλασιαστικός παράγων. Στους θερμικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες η παραγόμενη ενέργεια προέρχεται κυρίως από την σχάση του U 235. Όμως το U 238 σχάζετε με μικρή πιθανότητα και μόνο με ταχέα νετρόνια ενέργειας μεγαλύτερης από 1MeV. Τα νετρόνια που παράγονται από τις σχάσεις είναι ταχέα και συνεπώς πριν υποβιβαστεί η ενέργεια τους στον επιβραδυντή προκαλούν έναν αριθμό σχάσεων με το U 238. Το ουράνιο U 238 αντιδρά με τα νετρόνια του αντιδραστήρα ως εξής : U n U 239 σχάση με ταχέα νετρόνια > 1MeV U n U 239 U γ ΣΧΗΜΑ : 1 Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΤΡΟΝΙΟΥ ΣΕ ΕΝΑΝ ΘΕΡΜΙΚΟ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ 36

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : Γενικά Ο ΠΥΡΗΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ ΤΟΥ Α.ΠΘ O υποκρίσιμος πυρηνικός αντιδραστήρας του εργαστηρίου Ατομικής και Πυρηνικής Φυσικής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ( σχήμα 1 ) είναι κατασκευή της NUCLEAR CHICAGO CORPORATION. ΣΧΗΜΑ : 1 Ο ΥΠΟΚΡΊΣΙΜΟΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ ΤΟΥ Α.Π.Θ. Είναι ανοιχτής δεξαμενής με επιβραδυντή κοινό, αφαλατωμένο νερό. Το σχάσιμο υλικό είναι 2494 Kg φυσικού ουρανίου σε μορφή U 3 O 8 ( UO 2.2UO 3 ), σε ράβδους περίπου των δύο κιλών έκαστη. Για να αποφευχθεί οποιαδήποτε μόλυνση τα φυσίγγια του ουρανίου έχουν στεγανό περίβλημα από αλουμίνιο. Υπάρχουν 27 γεμάτοι με ουράνιο σωλήνες οι οποίοι με την βοήθεια οδηγών κυψελίδων σχηματίζουν το πλέγμα του σχάσιμου υλικού. Στο κέντρο του πλέγματος υπάρχει διάκενο όπου τοποθετείται η πηγή των νετρονίων ( σχήμα 2 ), η οποία είναι 241 Am-Be ενεργότητας 5Ci. Η μέγιστη τιμή της ροής των θερμικών νετρονίων του αντιδραστήρα ισούται : Φ = 1,8 E + 4 (n / cm2 sec) Ενώ η μέγιστη τιμή της δόσης των θερμικών νετρονίων του αντιδραστήρα ισούται : Δ = 1,76 E + 5 (psv / sec) 37

38 ΣΧΗΜΑ : 2 ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΤΟΜΗ ΤΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ Η πηγή αυτή άγεται από τον ( κάδο διαφυλάξεως ) στη θέση της μέσα στον αντιδραστήρα με τηλεχειρισμό. Ο κάδος διαφυλάξεως της πηγής έχει διάμετρο 59cm και ύψος 74cm και αποτελείται από παραφίνη και βόρακα. 38

39 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 1 ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΑΞΗ Οι μετρήσεις της εργασίας αυτής λήφθηκαν με την διάταξη που φαίνεται στο σχήμα 1 ΣΧΗΜΑ : 1 ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗΣ : O αναλογικός απαριθμητής BF 3 που χρησιμοποιήθηκε, είναι το μοντέλο 2291 της LND,INC. Tο αέριο αυτό γέμισμα βρίσκεται υπό πίεση 7 torr και οι εξωτερικές διαστάσεις του σωλήνα είναι διαγώνιες 1,31 inches και μήκος 12,125 inches. H περιοχή της τάσης λειτουργίας είναι 18 εώς 21 volt. H τάση τροφοδοσίας που χρησιμοποιήθηκε για το συγκεκριμένο πείραμα ήταν 19 volt. ΠΡΟΕΝΙΣΧΥΤΗΣ : Ο ρόλος του προενισχυτή είναι ο εξής : α) Προσαρμογή αντιστάσεων για την γραμμή μεταφοράς β) ενίσχυση του σήματος ώστε να μειωθεί η επίδραση του θορύβου κατά την διάδοση γ) αλλαγή του εύρους συχνοτήτων ώστε μόνο το τμήμα του σήματος που περιέχει τις πληροφορίες να μεταδίδεται στα υπόλοιπα ηλεκτρονικά. ΕΝΙΣΧΥΤΗΣ : Μια από τις κύριες λειτουργίες ενός ενισχυτή είναι να αυξάνει την περιοχή της αναλογικής εξόδου του προενισχυτή σε μια περιοχή που μπορεί να μετρηθεί με μεγαλύτερη ευκολία και ακρίβεια. Στο συγκεκριμένο πείραμα η ενίσχυση που τέθηκε ήταν 24 ( coarse gain 2, fine gain 1,2 ) ώστε οι κορυφές των θερμικών νετρονίων να βρίσκονται στο κέντρο του φάσματος. 39

40 MCA ( MULTI ANALYZER ) : Ο αναλυτής πολλών καναλιών είναι ένα πολύπλοκο όργανο με το οποίο μπορούμε να κάνουμε βασικά δύο εργασίες α) Ανάλυση ύψους παλμών. Με τον όρο ανάλυση ύψους παλμών εννοούμε την λειτουργία κατά την οποία όταν ο MCA δεχθεί ένα σήμα στην είσοδο του, ανάλογα με την ενέργεια που το σήμα αυτό, θα αυξηθεί κατά μία μονάδα το ύψος του παλμού στο κανάλι που αντιστοιχεί στην ενέργεια αυτή β) Μελέτη εξέλιξης φαινομένων συναρτήσει του χρόνου. Η/Υ : Στην οθόνη του υπολογιστή εμφανίζεται τελικά το φάσμα που βγάζει στην έξοδο του ο MCA. Το φάσμα αυτό μπορεί να επεξεργαστεί κατάλληλα και να δώσει διάφορα αποτελέσματα όπως είναι κεντροειδή κορυφών, εμβαδά κορυφών, το εμβαδόν ολόκληρου του φάσματος κ.α. Στο πλαίσιο NIM είναι προσαρμοσμένα τόσο το τροφοδοτικό υψηλής τάσης όσο και ο ενισχυτής. Ο αναλογικός μας απαριθμητής BF 3 είναι συνδεδεμένος με την πηγή μέσω του προενισχυτή. Το σήμα από τον απαριθμητή οδηγείται στον προενισχυτή μέσω του καλωδίου υψηλής τάσης και από εκεί στον ενισχυτή μέσω ομοαξονικού καλωδίου. Στον ενισχυτή μας το σήμα μπορεί να ενισχυθεί εώς και 75 φορές ανάλογα με το πείραμα μας ενώ ταυτόχρονα μορφοποιείται. Ο συγκεκριμένος ενισχυτής ήταν ταυτόχρονα και αναλυτής ενός καναλιού και έχει ενσωματωμένο ψηφιακό καταμετρητή. Η έξοδος του ενισχυτή ήταν συνδεδεμένη με αναλυτή πολλών καναλιών, o οποίος ήταν προσαρμοσμένος σε Η/Υ. Το φάσμα εμφανίζονταν στην οθόνη με χρήση του λογισμικού προγράμματος PCA-II (TNI) και υπήρχε δυνατότητα άμεσης εκτύπωσης ή μαγνητικής αποθήκευσης. Η μορφή του σήματος από τον ενισχυτή ήταν δυνατόν να παρατηρηθεί από τον παλμογράφο. 4

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ : 2 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΑ Στόχος της εργασίας αυτής, όπως έχει ήδη αναφερθεί είναι η δοσιμετρία νετρονίων γύρο από τον χώρο του υποκρίσιμου πυρηνικού αντιδραστήρα. Για τον σκοπό αυτό πήραμε διάφορες μετρήσεις σε δεκατρείς θέσεις, όπως φαίνεται και στο σχήμα 1: ΣΧΗΜΑ 1 : ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΚΡΙΣΙΜΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ ΤΟΥ Α.Π.Θ 41

42 ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ Σε κάθε μία από τις δεκατρείς αυτές θέσεις πήραμε δύο μετρήσεις : i ) Η πρώτη με γυμνό, τον απαριθμητή BF 3 ii) Η δεύτερη με τον απαριθμητή μας BF 3 εντός κυλίνδρου από κάδμιο Είναι γνωστό ότι το κάδμιο έχει μεγάλη ενεργό διατομή σύλληψης θερμικών νετρονίων, επομένως στην δεύτερη περίπτωση ο απαριθμητής δεν καταγράφει θερμικά νετρόνια.. Παρακάτω παρουσιάζονται τρία διαγράμματα για κάθε θέση ( συνολικά δηλ 39 διαγράμματα ) όπου : Αρχικά απεικονίζεται η μέτρηση νετρονίων με BF 3 χωρίς Cd Στην συνέχεια απεικονίζεται η μέτρηση νετρονίων με BF 3 με χρήση Cd Τέλος απεικονίζεται η διαφορά των δύο παραπάνω ( καθαρά θερμικά νετρόνια) Πρέπει να σημειωθεί, ότι η χρονική διάρκεια των μετρήσεων του ανιχνευτή εντός κυλίνδρου από κάδμιο, ήταν αρκετά μεγαλύτερη από ότι στην περίπτωση του γυμνού ανιχνευτή αφού τα γεγονότα στην πρώτη περίπτωση είναι λιγότερα. Για τον λόγο αυτό τα φάσματα πού πήραμε με τον ανιχνευτή εντός κυλίνδρου από κάδμιο ανάγονται στον χρόνο που πήραμε τα φάσματα με τον ανιχνευτή μας γυμνό, ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση τους. 42

43 Διάγραμμα 1 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 1 με BF 3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 2 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 1 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC 3,5 3 2,5 2 1,5 1,5 Διάγραμμα 3 Διαφορά ( διάγραμμα 1 - διάγραμμα 2 ) COUNTS PER 6 SEC

44 Διάγραμμα 4 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 2 με BF3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 5 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 2 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC 3 2,5 2 1,5 1,5 Διάγραμμα 6 Διαφορά ( διάγραμμα 4 - διάγραμμα 5 ) COUNTS PER 6 SEC

45 Διάγραμμα 7 Mέτρηση νετρονίων στην θέση 3 με BF3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 8 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 3 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 9 Διαφορά ( διάγραμμα 7 - διάγραμμα 8 ) COUNTS PER 6 SEC

46 Διάγραμμα 1 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 4 με BF 3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 11 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 4 με BF3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC 2 1,5 1,5 Διάγραμμα 12 Διαφορά ( διάγραμμα 1 - διάγραμμα 11 ) COUNTS PER 6 SEC

47 Διάγραμμα 13 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 5 με BF 3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 14 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 5 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6SEC 1,5 1,5 Διάγραμμα 15 Διαφορά ( διάγραμμα 13 - διάγραμμα 14 ) COUNTS PER 6 SEC

48 Διάγραμμα 16 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 6 με BF3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 17 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 6 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 18 Διαφορά ( διάγραμμα 16 - διάγραμμα 17 ) COUNTS PER 6 SEC

49 Διάγραμμα 19 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 7 με BF3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 2 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 7 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 21 Διαφορά ( διάγραμμα 19 - διάγραμμα 2 ) COUNTS PER 6 SEC

50 Διάγραμμα 22 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 8 με BF 3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 23 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 8 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 24 Διαφορά ( διάγραμμα 22 - διάγραμμα 23 ) COUNTS PER 6 SEC

51 Διάγραμμα 25 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 9 με BF 3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 26 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 9 με BF3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 27 Διαφορά ( διάγραμμα 25 - διάγραμμα 26 ) COUNTS PER 6 SEC

52 Διάγραμμα 28 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 1 με BF 3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 29 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 1 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 3 Διαφορά ( διάγραμμα 28 - διάγραμμα 29 ) COUNTS PER 6 SEC

53 Διάγραμμα 31 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 11 με BF3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 32 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 11 με BF3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 33 Διαφορά ( διάγραμμα 31 - διάγραμμα 32 ) COUNTS PER 6 SEC

54 Διάγραμμα 34 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 12 με BF3 χωρίς Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 35 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 12 με BF3 με χρήση Cd COUNTS PER 6 SEC Διάγραμμα 36 Διαφορά ( διάγραμμα 34 - διάγραμμα 35 ) COUNTS PER 6 SEC

55 Διάγραμμα 37 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 13 με BF 3 χωρίς Cd COUNTS PER 8435 SEC Διάγραμμα 38 Μέτρηση νετρονίων στην θέση 13 με BF 3 με χρήση Cd COUNTS PER 8435 SEC Διάγραμμα 39 Διαφορά ( διάγραμμα 37 - διάγραμμα 38 ) COUNTS PER 8435 SEC

56 ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ Το επόμενο βήμα είναι η εξαγωγή των αποτελεσμάτων με την ολοκλήρωση των φασμάτων από (1 έως 39). Βέβαια η ολοκλήρωση αυτή γίνεται από το κανάλι 2 έως το κανάλι 4, διότι εκεί υπάρχουν οι δύο κορυφές του φάσματος που αντιστοιχούν στις δύο αντιδράσεις 1 Β(n,a). Στον παρακάτω πίνακα 2.1 φαίνονται όλες οι τιμές των ολοκληρωμάτων των θέσεων του συστήματος. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.1 : ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΘΕΣΗ ΧΡΟΝΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ (SEC) ΠΑΛΜΟΙ ΟΛΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΑΝΑ 6 SEC ΠΑΛΜΟΙ ΜΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΑΝΑ 6 SEC ΠΑΛΜΟΙ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΑΝΑ 6 SEC ± 58,94 73,33 ± 8, ,66 ± 59, ± 45,33 5,66 ± 7,11 2,33 ± 45, ± 47,58 52,66 ± 7, ,33 ± 48, ± 41,15 41,33 ± 6, ,66 ± 41, ± 25,96 17,66 ± 4,2 656,33 ± 26, ± 3,64 21,99 ± 4, ± 3, ± 77,97 129,66 ± 11, ,33 ± 78, ± ± 13, ± 12, ± 12, ± 15, ,5 ± 121, ± 115, ± 15, ± 116, ± 246,4 1299,5 ±36, ,5 ± 248, ± 28,67 82 ± 28, ± 21, ± 122,35 ΑΝΑ 8435 SEC 433,99 ± 2,83 ΑΝΑ 8435 SEC ± 124,11 ΑΝΑ 8435 SEC Θα πρέπει να τονισθεί ότι τα παραπάνω σφάλματα τόσο των παλμών των ολικών νετρονίων, όσο και των μη θερμικών νετρονίων βρέθηκαν από την σχέση : σ = ( R ) 1/2 Όπου R : ολοκλήρωμα Ενώ τα σφάλματα των θερμικών νετρονίων υπολογίζονται μέσω της σχέσης : σ = ( (σ Σ ) 2 + (σ M ) 2 ) 1/2 σ Σ : σφάλμα συνολικών νετρονίων σ M : σφάλμα μη θερμικών νετρονίων 56

57 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΟΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ Στην συνέχεια θα υπολογίσουμε την ροή των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση μέτρησης. Η διαδικασία είναι η εξής : 1.Ανάγουμε τις τιμές των ολοκληρωμάτων των θερμικών νετρονίων στο χρόνο του ενός sec. 2.Διαιρούμε τις παραπάνω τιμές με τον συντελεστή μετατροπής του ανιχνευτή: 9,55(counts/(n/cm 2 ) ) Έτσι λοιπόν η ροή Φ θα ισούται : Φ = R( counts/sec ) / 9,55( counts/(n/cm 2 )) όπου R : Η τιμή του ολοκληρώματος Φ : Ροή ( n / cm 2 sec) Στον παρακάτω πίνακα 2.2 φαίνονται οι τιμές των ολοκληρωμάτων των θερμικών νετρονίων ( counts /sec ) σε κάθε θέση, καθώς και η ροή των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση ( n / cm 2 sec). ΠΙΝΑΚΑΣ 2.2 : ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΩΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΘΕΣΗ, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Η ΡΟΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΘΕΣΗ ΘΕΣΗ ΠΑΛΜΟΙ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΑΝΑ SEC ΡΟΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ Φ( n/cm 2 sec ) 1 5,64E+ ± 9,7E-2 5,93E-1 ± 1,E-2 2 3,33E+ ± 7,45E-2 3,49E-1 ± 7,8E-3 3 3,67E+ ± 7,8E-2 3,84E-1 ± 8,16E-3 4 2,76E+ ± 6,8E-2 2,89E-1 ± 7,12E-3 5 1,9E+ ± 4,2E-2 1,15E-1 ± 4,4E-3 6 1,53E+ ± 5,E-2 1,6E-1 ± 5,2E-3 7 9,91E+ ± 1,28E-1 1,4E+ ± 1,34E-2 8 1,7E+1 ± 1,68E-1 1,78E+ ± 1,75E-2 9 2,32E+1 ± 1,96E-1 2,43E+ ± 2,5E-2 1 2,2E+1 ± 1,91E-1 2,3E+ ± 2,E ,87E+1 ± 4,5E-1 1,3E+1 ± 4,24E ,12E+1 ± 3,44E-1 7,46E+ ± 3,6E ,72E-1 ± 1,42E-3 1,8E-2 ± 1,49E-4 57

58 Θα πρέπει να τονισθεί ότι τα παραπάνω σφάλματα βρέθηκαν ως εξής : Στην περίπτωση των παλμών των θερμικών νετρονίων ανά sec μέσω της σχέσης σ 1 = 1/α σ θ Όπου α = 6, πλήν της θέσης 13 όπου το α ισούται με 8435 σ θ = Το σφάλμα των παλμών των θερμικών νετρονίων ανά 6 sec Στην περίπτωση της ροής των θερμικών νετρονίων μέσω της σχέσης β = 9,55 σ 2 = 1/β σ 1 σ 1 = Το σφάλμα των παλμών των θερμικών νετρονίων ανά sec 58

59 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ Τώρα θα υπολογίσουμε την δόση των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση μέτρησης. Η διαδικασία είναι η εξής : 1. Πολλαπλασιάζουμε τις παραπάνω τιμές της ροής των θερμικών νετρονίων με τον συντελεστή μετατροπής του ανιχνευτή: 9,8(pSv /(n/cm 2 ) ) Έτσι λοιπόν η δόση Δ θα ισούται : Δ = Φ (n /cm 2 sec) * 9,8 (psv /(n/cm 2 ) όπου Δ : Δόση psv / sec Φ : Ροή ( n / cm 2 sec) Στον παρακάτω πίνακα 2.3 φαίνονται οι τιμές της δόσης των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση, ανά sec, ανά h, ανά year. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3 : ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΘΕΣΗ, ΑΝΑ SEC, ΑΝΑ h, ΑΝΑ YEAR. ΘΕΣΗ ΔΟΣΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ( psv/ sec ) ΔΟΣΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ( psv/ h ) ΔΟΣΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ( psv/ year ) 1 5,81E+ ± 9,8E-2 2,9E+4 ± 3,53E+2 1,83E+8 ± 3,9E+6 2 3,42E+ ± 7,64E-2 1,23E+4 ± 2,75E+2 1,8E+8 ± 2,41E+6 3 3,76E+ ± 8,E-2 1,35E+4 ± 2,88E+2 1,19E+8 ± 2,52E+6 4 2,84E+ ± 6,98E-2 1,2E+4 ± 2,51E+2 8,94E+7 ± 2,2E+6 5 1,12E+ ± 4,31E-2 4,4E+3 ± 1,55E+2 3,54E+7 ± 1,36E+6 6 1,57E+ ± 5,1E-2 5,65E+3 ± 1,83E+2 4,95E+7 ± 1,61E+6 7 1,2E+1 ± 1,31E-1 3,66E+4 ± 4,73E+2 3,21E+8 ± 4,14E+6 8 1,75E+1 ± 1,72E-1 6,3E+4 ± 6,17E+2 5,52E+8 ± 5,41E+6 9 2,39E+1 ± 2,1E-1 8,59E+4 ± 7,23E+2 7,52E+8 ± 6,34E+6 1 2,25E+1 ± 1,96E-1 8,12E+4 ± 7,6E+2 7,11E+8 ± 6,18E ,1E+2 ± 4,16E-1 3,65E+5 ± 1,5E+3 3,2E+9 ± 1,31E ,31E+1 ± 3,53E-1 2,63E+5 ± 1,27E+3 2,31E+9 ± 1,11E ,77E-1 ± 1,46E-3 6,37E+2 ± 5,24E+ 5,58E+6 ± 4,59E+4 59

60 Θα πρέπει να τονισθεί ότι τα παραπάνω σφάλματα βρέθηκαν ως εξής : Στην περίπτωση της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv / sec ) μέσω της σχέσης Όπου σ 3 = γ σ 2 γ = 9,8 σ 2 = Το σφάλμα της ροής των θερμικών νετρονίων Φ( n/cm 2 sec ) Στην περίπτωση της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv / h) μέσω της σχέσης Όπου σ 4 = δ σ 3 δ = 36 σ 3 = Το σφάλμα της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv / sec ) Στην περίπτωση της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv / year ) μέσω της σχέσης Όπου σ 5 = ε σ 4 ε= 876 σ 4 = Το σφάλμα της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv / h ) Παρακάτω παρουσιάζεται το διάγραμμα της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv/sec ) συνάρτηση της θέσης του συστήματος. 1,2E+2 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 ( Δόση θερμικών νετρονίων συνάρτηση της θέσης του συστήματος ) ΔΟΣΗ ( psv / sec ) 1,E+2 8,E+1 6,E+1 4,E+1 2,E+1,E ΘΕΣΗ 6

61 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΦΥΣΙΚΗ ΔΟΣΗ Το επόμενο βήμα είναι η σύγκριση των τιμών της δόσης των θερμικών νετρονίων στο περιβάλλον του υποκρίσιμου πυρηνικού αντιδραστήρα με την φυσική δόση. Η φυσική δόση οφείλεται τόσο στην κοσμική ακτινοβολία, όσο και τα φυσικά ραδιονουκλίδια που είναι συστατικά της γης και φυσικά των τροφών. Η ετήσια δόση από φυσικές πηγές ανέρχεται στα 2,4 msv. Στον παρακάτω πίνακα 2.4 φαίνονται οι τιμές της δόσης των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση, σε msv / h. ΠΙΝΑΚΑΣ 2.4 : ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΘΕΣΗ, ΣΕ (msv / h). ΘΕΣΗ ΔΟΣΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ( msv / h ) 1 2,9E-5 ± 3,53E-7 2 1,23E-5 ± 2,75E-7 3 1,35E-5 ± 2,88E-7 4 1,2E-5 ± 2,51E-7 5 4,4E-6 ± 1,55E-7 6 5,65E-6 ± 1,83E-7 7 3,66E-5 ± 4,73E-7 8 6,3E-5 ± 6,17E-7 9 8,59E-5 ± 7,23E-7 1 8,12E-5 ± 7,6E ,65E-4 ± 1,5E ,63E-4 ± 1,27E ,37E-7 ± 5,24E-9 61

62 Παρακάτω παρουσιάζεται ένα διάγραμμα σύγκρισης μεταξύ της δόσης των θερμικών νετρονίων σε ( msv / h ) και της φυσικής δόσης σε ( msv / h ) συνάρτηση της θέσης του συστήματος. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η φυσική δόση σε ( msv / h ) ανέρχεται σε 2,74E-4. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 41 (ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΟΣΗΣ) ΦΥΣΙΚΗ ΔΟΣΗ ΔΟΣΗ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ 4,E-4 3,5E-4 ΔΟΣΗ (msv / h) 3,E-4 2,5E-4 2,E-4 1,5E-4 1,E-4 5,E-5,E ΘΕΣΗ 62

63 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΟΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΟΣΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΕ ( msv / h ) Τελευταίο βήμα είναι ο υπολογισμός του λόγου της φυσικής δόσης σε ( msv / h ) με την δόση των θερμικών νετρονίων σε ( msv / h ) στο περιβάλλον του υποκρίσιμου πυρηνικού αντιδραστήρα σε κάθε θέση του συστήματος. Το αποτέλεσμα απεικονίζεται στον πίνακα 2.5 ΠΙΝΑΚΑΣ 2.5 : Ο ΛΟΓΟΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΕ ΚΑΘΕ ΘΕΣΗ. ΘΕΣΗ ΛΟΓΟΣ 1 1,31E+1 ± 2,21E-1 2 2,23E+1 ± 4,98E-1 3 2,3E+1 ± 4,33E-1 4 2,69E+1 ± 6,61E-1 5 6,78E+1 ± 2,6E+ 6 4,85E+1 ± 1,57E+ 7 7,49E+ ± 9,67E-2 8 4,35E+ ± 4,26E-2 9 3,19E+ ± 2,68E-2 1 3,37E+ ± 2,93E ,51E-1 ± 3,9E ,4E+ ± 5,3E ,3E+2 ± 3,54E+ Θα πρέπει να τονισθεί ότι τα παραπάνω σφάλματα βρέθηκαν ως εξής : Όπου Στην περίπτωση της δόσης των θερμικών νετρονίων ( msv / h ) μέσω της σχέσης σ 6 = 1/ζ σ 4 Ζ= 1-9 σ 4 = Το σφάλμα της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv / h ) 63

64 Στην περίπτωση του λόγου μεταξύ της φυσικής δόσης σε ( msv / h ) με την δόση των θερμικών νετρονίων σε ( msv / h ) μέσω της σχέσης Όπου Έστω u = η / x, όπου du / dx = - η / x 2 Σύμφωνα με τον τύπο μετάδοσης σφάλματος σ u 2 = ( du / dx ) 2 σ x 2 Καταλήγουμε τελικά στην σχέση σ 7 = η σ x / x 2 η= 2,74E-4 σ x = Το σφάλμα της δόσης των θερμικών νετρονίων ( msv / h ) x = η τιμή της δόσης των θερμικών νετρονίων σε κάθε θέση, σε ( msv / h ) Παρακάτω παρουσιάζεται το διάγραμμα 42 του λόγου της φυσικής δόσης σε ( msv / h ) με την δόση των θερμικών νετρονίων σε ( msv / h ). ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 42 ( ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΟΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΟΣΗ ΤΩΝ ΘΕΡΜΙΚΩΝ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΕ ΛΟΓΑΡΙΘΜΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ) 1,E+3 1,E+2 ΛΟΓΟΣ 1,E+1 1,E+ 1,E ΘΕΣΗ 64

65 ΑΝΑΛΥΣΗ Ανάλυση του διάγραμματος της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv/sec ) συνάρτηση της θέσης του συστήματος. Παρακάτω παρουσιάζεται το διάγραμμα της δόσης των θερμικών νετρονίων ( psv/sec ) συνάρτηση της θέσης του συστήματος. Στο συγκεκριμένο διάγραμμα χρησιμοποιήθηκε λογαριθμική κλίμακα. Παρατηρούμε ότι δόση των θερμικών νετρονίων στις θέσεις 11 και 12 είναι κατά δύο τάξης μεγαλύτερη από τις θέσεις ( 1,2,3,4,5,6 ), κατά μία τάξη μεγαλύτερη στις θέσεις( 7,8,9,1 ), και κατά τρεις τάξης μεγαλύτερη στην θέση(13). 1,E+3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 43 ( Δόση θερμικών νετρονίων συνάρτηση της θέσης του συστήματος ) 1,E+2 ΔΟΣΗ ( psv / sec ) 1,E+1 1,E+ 1,E ΘΕΣΗ 65

66 Με βάση το παραπάνω διάγραμμα οι θέσεις του συστήματος φαίνονται στο σχήμα 2. ΣΧΗΜΑ 2: ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΧΩΡΟΥ ΤΟΥ ΥΠΟΚΡΙΣΙΜΟΥ ΠΥΡΗΝΙΚΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ ΤΟΥ Α.Π.Θ 66

Σχάση. X (x, y i ) Y 1, Y 2 1.1

Σχάση. X (x, y i ) Y 1, Y 2 1.1 Σχάση Το 1934 ο Fermi βομβάρδισε Θόριο και Ουράνιο με νετρόνια και βρήκε ότι οι παραγόμενοι πυρήνες ήταν ραδιενεργοί. Οι χρόνοι ημισείας ζωής αυτών των νουκλιδίων δεν μπορούσε να αποδοθούν σε κανένα ραδιενεργό

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 7: Αλληλεπιδράσεις νετρονίων & πυρηνική σχάση

Διάλεξη 7: Αλληλεπιδράσεις νετρονίων & πυρηνική σχάση Διάλεξη 7: Αλληλεπιδράσεις νετρονίων & πυρηνική σχάση Αλληλεπιδράσεις νετρονίων Το νετρόνιο ως αφόρτιστο νουκλεόνιο παίζει σημαντικό ρόλο στην πυρηνική φυσική και στην κατανόηση των πυρηνικών αλληλεπιδράσεων.

Διαβάστε περισσότερα

Ε ι σ α γ ω γ ή στo Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής

Ε ι σ α γ ω γ ή στo Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής Ε ι σ α γ ω γ ή στo Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής Γενικές Πληροφορίες - I ιστοσελίδα μαθήματος http://eclass.uoa.gr Κωδικός μαθήματος στο eclass PHYS211 Γενικές Πληροφορίες - II χώρος άσκησης Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Το µοντέλο της υγρής σταγόνας

Το µοντέλο της υγρής σταγόνας Μ.Ζαµάνη 4-11-2010 Το µοντέλο της υγρής σταγόνας Για την ερµηνεία του φαινοµένου της σχάσης θεωρήθηκε ότι ένας πυρήνας που σχάζεται µοιάζει µε σταγόνα υγρού, ασυµπίεστη και οµοιόµορφα φορτισµένη. Η παροµοίωση

Διαβάστε περισσότερα

λ Ε Πχ. Ένα σωματίδιο α έχει φορτίο +2 όταν επιταχυνθεί από μια διαφορά Για ακτίνες Χ ή ακτινοβολία γ έχουμε συχνότητα

λ Ε Πχ. Ένα σωματίδιο α έχει φορτίο +2 όταν επιταχυνθεί από μια διαφορά Για ακτίνες Χ ή ακτινοβολία γ έχουμε συχνότητα Μονάδες Ενέργειας 1 ev = 1,602 10-19 J 1 fj(= 10-15 J) = 6,241 10 3 ev Πχ. Ένα σωματίδιο α έχει φορτίο +2 όταν επιταχυνθεί από μια διαφορά δυναμικού 1000 V αποκτά ενέργεια 2 kev Για ακτίνες Χ ή ακτινοβολία

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα Παρουσίασης 2.1

Περιεχόµενα Παρουσίασης 2.1 Πυρηνική Τεχνολογία - ΣΕΜΦΕ Κ ε φ ά λ α ι ο 2 ο Π α ρ ο υ σ ί α σ η 2. 1 1 Περιεχόµενα Παρουσίασης 2.1 1. Αρχή Λειτουργίας των ΠΑΙ : Η Σχάση 2. Πυρηνική Ηλεκτροπαραγωγή ΠΗΣ 3. Πυρηνικά Υλικά και Τύποι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

Η απορρόφηση των φωτονίων από την ύλη βασίζεται σε τρεις µηχανισµούς:

Η απορρόφηση των φωτονίων από την ύλη βασίζεται σε τρεις µηχανισµούς: AΣΚΗΣΗ 5 ΦΑΣΜΑΤΟΣΚΟΠΙΑ ΑΚΤΙΝΩΝ-γ (1 o ΜΕΡΟΣ) - Βαθµονόµηση και εύρεση της απόδοσης του ανιχνευτή - Μέτρηση της διακριτικότητας ενέργειας του ανιχνευτή 1. Εισαγωγή Η ακτινοβολία -γ είναι ηλεκτροµαγνητική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ 1. ΧΡΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΡΑΔΙΟΝΟΥΚΛΙΔΙΩΝ 2. ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΟΥ ΔΙΑΣΠΑΣΗΣ 3. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΑΚΤΙΝΩΝ-γ 4. ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΑΚΤΙΝΩΝ-γ (ΑΝΟΡΓΑΝΟΙ ΚΡΥΣΤΑΛΛΙΚΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΡΑ ΙΟΧΗΜΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΡΑ ΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΡΑ ΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Ατοµικός αριθµός (Ζ): Μαζικός αριθµός (Α) : Ισότοπα : Ισοβαρή: Νοuκλίδιο: Ολικός αριθµός των πρωτονίων ενός πυρήνα. Χαρακτηρίζει το στοιχείο. Άθροισµα του αριθµού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ

ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΗ ΝΕΤΡΟΝΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 5 ΧΡΟΝΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α-Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή φράση, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ

ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΥΛΗ Η σχέση της σ κάθε τρόπου απορρόφησης φωτονίων-γ από το νερό συναρτήσει της ενέργειας των φωτονίων φαίνεται στο σχήμα: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΤΡΙΤΗ 22 MAIΟΥ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΤΡΙΤΗ 22 MAIΟΥ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 o ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΤΡΙΤΗ 22 MAIΟΥ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 22 MAIΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ ο Στις ερωτήσεις -4 να γράψετε στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 0 ΜΑΪΟΥ 204 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 22 MAIΟΥ 2007 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ ο Στις ερωτήσεις -4 να γράψετε στο

Διαβάστε περισσότερα

Ανιχνευτές σωματιδίων

Ανιχνευτές σωματιδίων Ανιχνευτές σωματιδίων Προκειμένου να κατανοήσουμε την φύση του πυρήνα αλλά και να καταγράψουμε τις ιδιότητες των στοιχειωδών σωματιδίων εκτός των επιταχυντικών συστημάτων και υποδομών εξίσου απαραίτητη

Διαβάστε περισσότερα

Niels Bohr ( ) ΘΕΜΑ Α

Niels Bohr ( ) ΘΕΜΑ Α ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Niels Bohr (885-962) ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α -Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και, δίπλα το γράμμα που

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση 1 Η υπέρυθρη ακτινοβολία α συμμετέχει

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 11-12: Ασκήσεις στην Πυρηνική Φυσική

Διάλεξη 11-12: Ασκήσεις στην Πυρηνική Φυσική Διάλεξη -: Ασκήσεις στην Πυρηνική Φυσική ) Υπολογισμός ενέργειας σύνδεσης ανά νουκλεόνιo για 56 Fe από τον πίνακα ατομικών μαζών και σύμφωνα με το πρότυπο της υγρής σταγόνας. (Ατομικές μάζες: M( 56 F)=55.934939,

Διαβάστε περισσότερα

Απορρόφηση ακτινοβολίας-β από την ύλη

Απορρόφηση ακτινοβολίας-β από την ύλη ΑΣΚΗΣΗ 3 Απορρόφηση ακτινοβολίας-β από την ύλη 1. Εισαγωγή Η β-διάσπαση είναι το συλλογικό όνοµα τριών φαινοµένων, στα οποία εκπέµπονται ηλεκτρόνια και ποζιτρόνια υψηλής ενέργειας ή πραγµατοποιείται σύλληψη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 0 ΜΑΪΟΥ 0 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΘΕΜΑ Α ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΚΥΡΙΑΚΗ 13/04/2014 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΔΕΚΑΤΡΕΙΣ (13) ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΥΤΟΔΙΟΡΘΩΣΗΣ Στις ερωτήσεις Α1

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ

Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΤΟΥ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΑΣΚΗΣΗ 1 Άτομα αερίου υδρογόνου που βρίσκονται στη θεμελιώδη κατάσταση (n = 1), διεγείρονται με κρούση από δέσμη ηλεκτρονίων που έχουν επιταχυνθεί από διαφορά δυναμικού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ κβαντισμένη h.f h = J s f = c/λ h.c/λ

ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ κβαντισμένη h.f h = J s f = c/λ h.c/λ ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Άτομα μόρια Από 10-10 m ως 10-6 m Συνήθεις μονάδες: 1 Å (Angstrom) = 10-10 m (~ διάμετρος ατόμου Υδρογόνου) 1 nm = 10-9 m 1 μm = 10-6 m Διαστάσεις βιομορίων. Πχ διάμετρος σφαιρικής πρωτεΐνης

Διαβάστε περισσότερα

Πυρηνική Επιλογής. Τα νετρόνια κατανέμονται ως εξής;

Πυρηνική Επιλογής. Τα νετρόνια κατανέμονται ως εξής; Πυρηνική Επιλογής 1. Ποιος είναι ο σχετικός προσανατολισμός των σπιν που ευνοεί τη συνδεδεμένη κατάσταση μεταξύ p και n; Η μαγνητική ροπή του πρωτονίου είναι περί τις 2.7 πυρηνικές μαγνητόνες, ενώ του

Διαβάστε περισσότερα

1. Ιδιότητες των πυρήνων

1. Ιδιότητες των πυρήνων . Ιδιότητες των πυρήνων To πρότυπο του Rutherford για το άτομο είναι όμοιο με αυτό του ηλιακού μας συστήματος. Το άτομο είναι σχεδόν άδειο στο εσωτερικό του. Ο πυρήνας ενός ατόμου μπορεί να θεωρηθεί σαν

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πυρήνας του Ατόμου

Ο Πυρήνας του Ατόμου 1 Σκοποί: Ο Πυρήνας του Ατόμου 15/06/12 I. Να δώσει μία εισαγωγική περιγραφή του πυρήνα του ατόμου, και της ενέργειας που μπορεί να έχει ένα σωματίδιο για να παραμείνει δέσμιο μέσα στον πυρήνα. II. III.

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 4: Ραδιενέργεια

Διάλεξη 4: Ραδιενέργεια Σύγχρονη Φυσική - 216: Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 4/4/16 Διάλεξη 4: Ραδιενέργεια Βασικοί τρόποι αποδιέγερσης Όπως γνωρίζουμε στην φύση υπάρχουν σταθερές πυρηνικές καταστάσεις αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Συμπέρασμα: η Η/Μ ακτινοβολία έχει διπλή φύση, κυματική και σωματιδιακή.

Συμπέρασμα: η Η/Μ ακτινοβολία έχει διπλή φύση, κυματική και σωματιδιακή. ΑΤΟΜΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Άτομα μόρια Από 10-10 m ως 10-6 m Συνήθεις μονάδες: 1 Å (Angstrom) = 10-10 m (~ διάμετρος ατόμου Υδρογόνου) 1 nm = 10-9 m 1 μm = 10-6 m Διαστάσεις βιομορίων. Πχ διάμετρος σφαιρικής πρωτεΐνης

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη Φυσική : Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 18/04/16

Σύγχρονη Φυσική : Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 18/04/16 Διάλεξη 13: Στοιχειώδη σωμάτια Φυσική στοιχειωδών σωματίων Η φυσική στοιχειωδών σωματιδίων είναι ο τομέας της φυσικής ο οποίος προσπαθεί να απαντήσει στο βασικότατο ερώτημα: Ποια είναι τα στοιχειώδη δομικά

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2000 Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Ζήτηµα 1ο Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σύµφωνα

Διαβάστε περισσότερα

i. 3 ii. 4 iii. 16 Ε 1 = -13,6 ev. 1MeV= 1, J.

i. 3 ii. 4 iii. 16 Ε 1 = -13,6 ev. 1MeV= 1, J. ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Θέµα Α Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και, δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη φράση η οποία συµπληρώνει σωστά την ηµιτελή πρόταση.

Διαβάστε περισσότερα

γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης (6-12- 2016) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 γ - διάσπαση Τύποι διασπάσεων Ενεργειακά Ακτινοβολία πολυπόλων Κανόνες επιλογής Εσωτερικές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 2ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 5 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2000

Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2000 Ζήτηµα 1ο Θέµατα Φυσικής Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου 2 Στις ερωτήσεις 1-5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σύµφωνα µε το πρότυπο

Διαβάστε περισσότερα

α. φ 1. β. φ 2. γ. φ 3. δ. φ 4. Μονάδες 5

α. φ 1. β. φ 2. γ. φ 3. δ. φ 4. Μονάδες 5 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 1 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1ο Στις ημιτελείς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ SPECT

ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ SPECT ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ SPECT ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Δ. ΚΟΥΤΣΟΥΡΗΣ Εισαγωγή Πυρηνική Ιατρική: διαγνωστικές και θεραπευτικές διαδικασίες που απαιτούν την εισαγωγή ραδιενέργειας στον οργανισμό με ενδοφλέβια ένεση,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΙ ΕΙΣ 007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜ 1o Στις ερωτήσεις 1- να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Η υπέρυθρη ακτινοβολία

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη των χαρακτηριστικών της β - ραδιενεργού εκποµπής

Μελέτη των χαρακτηριστικών της β - ραδιενεργού εκποµπής ΑΠ2 Μελέτη των χαρακτηριστικών της β - ραδιενεργού εκποµπής 1. Σκοπός Η εργαστηριακή αυτή άσκηση µελετά τα χαρακτηριστικά της β - ακτινοβολίας. Πιο συγκεκριµένα υπολογίζεται πειραµατικά η εµβέλεια των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 0 ΜΑΪΟΥ 015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α. Ι. Οδηγία: Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ Α. Ι. Οδηγία: Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Ι. Οδηγία: Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Αν θέλουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 1. ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΙΟΝΤΙΣΜΟΥ ΑΕΡΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6.ΜΕΤΡΗΤΕΣ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 1. ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΙΟΝΤΙΣΜΟΥ ΑΕΡΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6.ΜΕΤΡΗΤΕΣ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6.ΜΕΤΡΗΤΕΣ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1. ΑΠΑΡΙΘΜΗΤΕΣ ΙΟΝΤΙΣΜΟΥ ΑΕΡΙΩΝ Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Στις παρακάτω ερωτήσεις 1-4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Στις παρακάτω ερωτήσεις 1-4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑ ο ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗ Στις παρακάτω ερωτήσεις, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Ο λαµπτήρας φθορισµού:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003

ΦΥΣΙΚΗ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2003 ΦΥΣΙΚΗ Γ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 3 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ ο Στις ερωτήσεις - να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Λέγοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΘΕΜΑ Α Ηµεροµηνία: Κυριακή 13 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ 1. ύο µονοχρωµατικές ακτινοβολίες Α και Β µε µήκη κύµατος στο κενό

Διαβάστε περισσότερα

γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο

γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης ( ) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο γ - διάσπαση Δήμος Σαμψωνίδης (21-11- 2017) Στοιχεία Πυρηνικής Φυσικής & Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων 5 ο Εξάμηνο 1 γ - διάσπαση Τύποι διασπάσεων Ενεργειακά Ακτινοβολία πολυπόλων Κανόνες επιλογής Εσωτερικές

Διαβάστε περισσότερα

Ακτίνες επιτρεπόμενων τροχιών (2.6)

Ακτίνες επιτρεπόμενων τροχιών (2.6) Αντικαθιστώντας το r με r n, έχουμε: Ακτίνες επιτρεπόμενων τροχιών (2.6) Αντικαθιστώντας n=1, βρίσκουμε την τροχιά με τη μικρότερη ακτίνα n: Αντικαθιστώντας την τελευταία εξίσωση στη 2.6, παίρνουμε: Αν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Οριζόντια και κατακόρυφη κατανομή ροής νετρονίων σε υποκρίσιμο πυρηνικό αντιδραστήρα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Οριζόντια και κατακόρυφη κατανομή ροής νετρονίων σε υποκρίσιμο πυρηνικό αντιδραστήρα ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Οριζόντια και κατακόρυφη κατανομή ροής νετρονίων σε υποκρίσιμο πυρηνικό αντιδραστήρα Αλέξανδρος Κετικίδης ΑΕΜ:13299 2/6/14 κ.στούλος Περίληψη Σκοπός του πειράματος είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ραδιενέργεια Ένα τρομακτικό όπλο ή ένα μέσον για την έρευνα και για καλλίτερη ποιότητα ζωής; Για πόσο μεγάλες ενέργειες μιλάμε; Κ.-Α. Θ.

Ραδιενέργεια Ένα τρομακτικό όπλο ή ένα μέσον για την έρευνα και για καλλίτερη ποιότητα ζωής; Για πόσο μεγάλες ενέργειες μιλάμε; Κ.-Α. Θ. Ραδιενέργεια Ένα τρομακτικό όπλο ή ένα μέσον για την έρευνα και για καλλίτερη ποιότητα ζωής; Για πόσο μεγάλες ενέργειες μιλάμε; Ραδιενέργεια 1896: Ανακάλυψη από τον Henry Becquerel (βραβείο Nobel 1903)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΦΟΡΤΙΣΜΕΝΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ

ΕΜΒΕΛΕΙΑ ΦΟΡΤΙΣΜΕΝΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ ΜΒΛΙΑ ΦΟΡΤΙΣΜΝΩΝ ΣΩΜΑΤΙΔΙΩΝ μβέλεια είδος (φορτίο, μάζα) & ενέρεια Φ.Σ. μβέλεια πυκνότητα, Ζ & Α του Α.Μ. μβέλεια σωματιδίων-α 1. Κινούνται σε ευθεία ραμμή μέσα στο Α.Μ.. Στα στερεά και υρά μικρότερη εμβέλεια

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1 ο Στις ημιτελείς προτάσεις 1.1

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικά ή τεχνητά ραδιονουκλίδια

Φυσικά ή τεχνητά ραδιονουκλίδια ΠΗΓΕΣ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ Φυσικά ή τεχνητά ραδιονουκλίδια π.χ. 60 Co, 137 Cs, Sr, Επιταχυντικές μηχανές π.χ. επιταχυντές e, επιταχυντές ιόντων Y Πυρηνικοί αντιδραστήρες π.χ. ακτινοβολία-γ, νετρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Πρόοδος µαθήµατος «οµικής και Χηµικής Ανάλυσης Υλικών» Χρόνος εξέτασης: 3 ώρες

Πρόοδος µαθήµατος «οµικής και Χηµικής Ανάλυσης Υλικών» Χρόνος εξέτασης: 3 ώρες 21 Οκτωβρίου 2009 Πρόοδος µαθήµατος «οµικής και Χηµικής Ανάλυσης Υλικών» Χρόνος εξέτασης: 3 ώρες 1) α. Ποια είναι η διαφορά µεταξύ της ιονίζουσας και της µη ιονίζουσας ακτινοβολίας; β. Ποιες είναι οι γνωστότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΜΑΪΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΜΑΪΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΜΑΪΟΥ 2003 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ 1ο Στις ημιτελείς προτάσεις 1.1 έως 1.4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 5 ΜΑΙΟΥ 6 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ ο Στις ερωτήσεις -4 να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Μια εισαγωγή στις Ακτίνες Χ. Πηγές ακτίνων Χ Φάσματα ακτίνων Χ O νόμος του Moseley Εξασθένηση ακτινοβολίας ακτίνων Χ

Μια εισαγωγή στις Ακτίνες Χ. Πηγές ακτίνων Χ Φάσματα ακτίνων Χ O νόμος του Moseley Εξασθένηση ακτινοβολίας ακτίνων Χ Μια εισαγωγή στις Ακτίνες Χ Πηγές ακτίνων Χ Φάσματα ακτίνων Χ O νόμος του Moseley Εξασθένηση ακτινοβολίας ακτίνων Χ Πειράματα Φυσικής: Ακτινοβολία Ακτίνων Χ Πηγές Ακτίνων Χ Οι ακτίνες Χ ή ακτίνες Roetge,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Στις παρακάτω ερωτήσεις 1-4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ. Στις παρακάτω ερωτήσεις 1-4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 008 Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ ο ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις παρακάτω ερωτήσεις -, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα, το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση..

Διαβάστε περισσότερα

Α2. Στο πρότυπο του Bohr, ο λόγος της κινητικής προς τη δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου είναι ίσος με: α. β. γ. δ.

Α2. Στο πρότυπο του Bohr, ο λόγος της κινητικής προς τη δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου είναι ίσος με: α. β. γ. δ. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 01/02/2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΑΡΧΩΝ ΜΑΡΚΟΣ ΘΕΜΑ Α Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑ.Λ. Β ΟΜΑ ΑΣ ΦΥΣΙΚΗ I ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΕΠΑ.Λ. Β ΟΜΑ ΑΣ ΦΥΣΙΚΗ I ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ 1 ΕΠΑ.Λ. Β ΟΜΑ ΑΣ ΦΥΣΙΚΗ I ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις 1- και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σχετικά µε τις ιδιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ ο ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Στις ερωτήσεις - να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.. Το έτος 2005 ορίστηκε ως έτος Φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙ ΕΣ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 0 ΜΑΪΟΥ 204 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 2006 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΗ Γ' ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ 6 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1- να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σύµφωνα µε την

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδες 5. 3. Η υπεριώδης ακτινοβολία. α. με πολύ μικρό μήκος κύματος δεν προκαλεί βλάβες στα κύτταρα του δέρματος. β. δεν προκαλεί φθορισμό.

Μονάδες 5. 3. Η υπεριώδης ακτινοβολία. α. με πολύ μικρό μήκος κύματος δεν προκαλεί βλάβες στα κύτταρα του δέρματος. β. δεν προκαλεί φθορισμό. ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 3 ΙΟΥΛΙΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ ο Στις ερωτήσεις -4 να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Φυσικών της Ώθησης

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ. Επιµέλεια: Οµάδα Φυσικών της Ώθησης ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιµέλεια: Οµάδα Φυσικών της Ώθησης ΘΕΜΑ A ΕΘΝΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 0 Παρασκευή, 0 Μαΐου 0 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗ Στις ερωτήσεις Α -Α να γράψετε στο τετράδιό σας τον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Αναλογικός Ανιχνευτής ολίσθησης και Σύστημα λήψης δεδομένων CAMAC

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Αναλογικός Ανιχνευτής ολίσθησης και Σύστημα λήψης δεδομένων CAMAC ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Αναλογικός Ανιχνευτής ολίσθησης και Σύστημα λήψης δεδομένων CAMAC Αλέξανδρος Κετικίδης ΑΕΜ:13299 28/4/14 κ.σαμψωνίδης Περίληψη Σκοπός της άσκησης είναι η μελέτη του αναλογικού

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Πληροφορίες - I. Εισαγωγή στo Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής. Γενικές Πληροφορίες - II. Εργαστήριο Κορμού ΙΙ. ιστοσελίδα μαθήματος

Γενικές Πληροφορίες - I. Εισαγωγή στo Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής. Γενικές Πληροφορίες - II. Εργαστήριο Κορμού ΙΙ. ιστοσελίδα μαθήματος Θεόδωρος Μερτζιμέκης tmertzi@phys.uoa.gr @tmertzi Εισαγωγή στo Εργαστήριο Πυρηνικής Φυσικής Γενικές Πληροφορίες - I ιστοσελίδα μαθήματος http://eclass.uoa.gr/courses/phys211 Γενικές Πληροφορίες - II Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 21 ΜΑΪΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 21 ΜΑΪΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 21 ΜΑΪΟΥ 2008 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1 ο Για τις ημιτελείς προτάσεις 1.1

Διαβάστε περισσότερα

Α2. Στο πρότυπο του Bohr, ο λόγος της κινητικής προς τη δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου είναι ίσος με: α. β. γ. δ.

Α2. Στο πρότυπο του Bohr, ο λόγος της κινητικής προς τη δυναμική ενέργεια του ηλεκτρονίου του ατόμου του υδρογόνου είναι ίσος με: α. β. γ. δ. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 01/02/2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΑΡΧΩΝ ΜΑΡΚΟΣ ΘΕΜΑ Α Οδηγία: Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1 ο ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1. Σύμφωνα με την ηλεκτρομαγνητική

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 25 ΜΑΙΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

2. Ατομικά βάρη στοιχείων από φάσματα μάζας

2. Ατομικά βάρη στοιχείων από φάσματα μάζας Σκοπός 2. Ατομικά βάρη στοιχείων από φάσματα μάζας Με βάση το φάσμα του αερίου νέου (Ne) και την εκατοστιαία φυσική αναλογία των ισοτόπων του, θα βρείτε μια μέθοδο μέτρησης των ισοτοπικών αφθονιών από

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΜΟΝΟ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑ FRANK-HERTZ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΕΝΟΣ ΑΤΟΜΟΥ

ΠΕΙΡΑΜΑ FRANK-HERTZ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΕΝΟΣ ΑΤΟΜΟΥ ΠΕΙΡΑΜΑ FRANK-HERTZ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΔΙΕΓΕΡΣΗΣ ΕΝΟΣ ΑΤΟΜΟΥ Η απορρόφηση ενέργειας από τα άτομα γίνεται ασυνεχώς και σε καθορισμένες ποσότητες. Λαμβάνοντας ένα άτομο ορισμένα ποσά ενέργειας κάποιο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4

Διαβάστε περισσότερα

Μέγεθος, πυκνότητα και σχήμα των πυρήνων. Τάσος Λιόλιος Μάθημα Πυρηνικής Φυσικής

Μέγεθος, πυκνότητα και σχήμα των πυρήνων. Τάσος Λιόλιος Μάθημα Πυρηνικής Φυσικής Μέγεθος, πυκνότητα και σχήμα των πυρήνων Τάσος Λιόλιος Μάθημα Πυρηνικής Φυσικής ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Ποιο είναι το μέγεθος των πυρήνων; Τι πυκνότητα έχουν οι πυρήνες; Πως κατανέμεται η πυρηνική ύλη στον πυρήνα; Πώς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Β ΦΑΣΗ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2015 Β ΦΑΣΗ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Ηµεροµηνία: Μ. Τετάρτη 8 Απριλίου 2015 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ηµιτελείς προτάσεις Α1 Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 6: Φυσική Ραδιενέργεια και πυρηνικές αντιδράσεις

Διάλεξη 6: Φυσική Ραδιενέργεια και πυρηνικές αντιδράσεις Διάλεξη 6: Φυσική Ραδιενέργεια και πυρηνικές αντιδράσεις Φυσική Ραδιενέργεια Οι ραδιενεργοί πυρήνες ταξινομούνται σε δύο βασικές κατηγορίες. Αυτούς που υπήρχαν και υπάρχουν στην φύση πριν από την πρώτη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ & ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΣΩΜΑΤΙΑ Ν. Γιόκαρης,, (Κ.Ν.( Παπανικόλας) & Ε. Στυλιάρης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ,, 2016 Φλοιώδης Δομή των Πυρήνων Η σύζευξη Spin Τροχιάς (L S)( Διέγερση και Αποδιέγερση

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές αρχές ακτινοφυσικής Π. ΓΚΡΙΤΖΑΛΗΣ

Γενικές αρχές ακτινοφυσικής Π. ΓΚΡΙΤΖΑΛΗΣ Γενικές αρχές ακτινοφυσικής Π. ΓΚΡΙΤΖΑΛΗΣ Μέρος πρώτο ΣΚΟΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Να εξηγηθούν βασικές έννοιες της φυσικής, που θα βοηθήσουν τον φοιτητή να μάθει: Τι είναι οι ακτίνες Χ Πως παράγονται Ποιες είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα, που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 2 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΘΕΜΑ 1 ο Στις ερωτήσεις 1-4

Διαβάστε περισσότερα

γ-διάσπαση Διάλεξη 17η Πετρίδου Χαρά Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου

γ-διάσπαση Διάλεξη 17η Πετρίδου Χαρά Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου γ-διάσπαση Διάλεξη 17η Τμήμα G3: Κ. Κορδάς & Χ. Πετρίδου 1 Τι θα μάθουμε σήμερα 2 Τι είναι η γ-διάσπαση γ-αποδιέγερση ηλεκτρόνια εσωτερικών μετατροπών εσωτερική δημιουργία ζεύγους (e + e - ) Πως προκύπτει?

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

Γ ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΘΕΜ ΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΣ Γ ΤΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΙ ΕΠΛ (ΟΜΔ Β ) ΚΥΡΙΚΗ 13/04/2014 - ΕΞΕΤΖΟΜΕΝΟ ΜΘΗΜ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΙΔΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ (8) ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις ερωτήσεις 1 4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2013

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2013 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ Ηµεροµηνία: Κυριακή 7 Απριλίου 201 ιάρκεια Εξέτασης: ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Στις παρακάτω ερωτήσεις 1 έως 4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό

Διαβάστε περισσότερα

Γ' ΤΑΞΗ ΓΕΝ.ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Γ' ΤΑΞΗ ΓΕΝ.ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Επαναληπτικά Θέµατα ΟΕΦΕ 009 Γ' ΤΑΞΗ ΓΕΝ.ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ ο Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ερωτήσεις - και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Εύρεση της περιοχής λειτουργίας και της τάσης εργασίας του απαριθµητή Geiger-Müller

Εύρεση της περιοχής λειτουργίας και της τάσης εργασίας του απαριθµητή Geiger-Müller AΣΚΗΣΗ 1 Εύρεση της περιοχής λειτουργίας και της τάσης εργασίας του απαριθµητή Geiger-Müller 1. Εισαγωγή Ο ανιχνευτής Geiger-Müller, που είναι ένα από τα πιο γνωστά όργανα µέτρησης ιονίζουσας ακτινοβολίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Χρονική φασματοσκοπία- χρήση συστήματος TAC-μέτρηση μικρών χρόνων ζωής

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Χρονική φασματοσκοπία- χρήση συστήματος TAC-μέτρηση μικρών χρόνων ζωής ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ 2 ΕΡΓΑΣΙΑ: Χρονική φασματοσκοπία- χρήση συστήματος TAC-μέτρηση μικρών χρόνων ζωής Αλέξανδρος Κετικίδης ΑΕΜ:13299 1/6/14 κ.χαρδάλας Περίληψη Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η μέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ: Ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός ραδιοϊσοτόπων με την μέθοδο της γ φασματοσκοπίας. Γιαννούλης Ευάγγελος.

ΤΙΤΛΟΣ: Ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός ραδιοϊσοτόπων με την μέθοδο της γ φασματοσκοπίας. Γιαννούλης Ευάγγελος. 1 ΤΙΤΛΟΣ: Ποιοτικός και ποσοτικός προσδιορισμός ραδιοϊσοτόπων με την μέθοδο της γ φασματοσκοπίας ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Καραβαγγέλη Μαριάννα ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ: 13.11.2015 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ: Αργυριάδου

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 8: Πυρηνική ενέργεια από αντιδράσεις σχάσης. Πυρηνική σύντηξη

Διάλεξη 8: Πυρηνική ενέργεια από αντιδράσεις σχάσης. Πυρηνική σύντηξη Σύγχρονη Φυσική - 06: Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων /04/6 Διάλεξη 8: Πυρηνική ενέργεια από αντιδράσεις σχάσης. Πυρηνική σύντηξη Πυρηνική ενέργεια O άνθρωπος εδώ και δεκαετίες θέλησε

Διαβάστε περισσότερα

Οργανική Χημεία. Κεφάλαια 12 &13: Φασματοσκοπία μαζών και υπερύθρου

Οργανική Χημεία. Κεφάλαια 12 &13: Φασματοσκοπία μαζών και υπερύθρου Οργανική Χημεία Κεφάλαια 12 &13: Φασματοσκοπία μαζών και υπερύθρου 1. Γενικά Δυνατότητα προσδιορισμού δομών με σαφήνεια χρησιμοποιώντας τεχνικές φασματοσκοπίας Φασματοσκοπία μαζών Μέγεθος, μοριακός τύπος

Διαβάστε περισσότερα

Πηγές Πηγές Ταχέων Ηλεκτρονίων internal conversion internal conversion

Πηγές Πηγές Ταχέων Ηλεκτρονίων internal conversion internal conversion Πηγές Ταχέων Ηλεκτρονίων internal conversion Ένας πυρήνας σε διεγερμένη κατάσταση (πχ μετα από β-διάσπαση) που για διάφορους λόγους δεν μπορεί να διασπασθεί μέσω εκπομπής γ ακτινοβολίας. Η ενέργεια διέγερσης

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη Φυσική : Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 19/04/16

Σύγχρονη Φυσική : Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 19/04/16 Διάλεξη 15: Νετρίνα Νετρίνα Τα νετρίνα τα συναντήσαμε αρκετές φορές μέχρι τώρα: Αρχικά στην αποδιέγερση β αλλά και αργότερα κατά την αποδιέγερση των πιονίων και των μιονίων. Τα νετρίνα αξίζει να τα δούμε

Διαβάστε περισσότερα

I. ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗ

I. ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗ I. ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΙΧΝΕΥΤΗ Α. Ακτινοβολία υποβάθρου (Background radiation) Εξαιτίας της κοσµικής ακτινοβολίας που βοµβαρδίζει συνεχώς την ατµόσφαιρα της γης και της ύπαρξης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θέμα Α ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΘΕΜΑΤΑ ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1-Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και, δίπλα, το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή φράση η οποία συμπληρώνει σωστά την ημιτελή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 0 ΜΑΪΟΥ 05 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Στις ερωτήσεις Α-Α4

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΜΑΪΟΥ 2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Θέμα Α Στις ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 5: Αποδιέγερσεις α και β

Διάλεξη 5: Αποδιέγερσεις α και β Σύγχρονη Φυσική - 206: Πυρηνική Φυσική και Φυσική Στοιχειωδών Σωματιδίων 05/04/6 Διάλεξη 5: Αποδιέγερσεις α και β Αποδιέγερση α Όπως ειπώθηκε και προηγουμένως κατά την αποδιέγερση α ένας πυρήνας μεταπίπτει

Διαβάστε περισσότερα

Αλληλεπίδρασηφορτισµένων σωµατιδίωνµετηνύληκαιεφαρµογές

Αλληλεπίδρασηφορτισµένων σωµατιδίωνµετηνύληκαιεφαρµογές Αλληλεπίδρασηφορτισµένων σωµατιδίωνµετηνύληκαιεφαρµογές ηµήτρης Εµφιετζόγλου Εργ. ΙατρικήςΦυσικής Παν/µιο Ιωαννίνων demfietz@cc.uoi.gr, demfietz@yahoo.gr http://users.uoi.gr/demfietz/ Φορτισµένα 1 Φορτισµένα

Διαβάστε περισσότερα