Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 17 Ιανουαρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 17 Ιανουαρίου 2014 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Οι εξελίξεις στους βασικούς οικονομικούς δείκτες στους τελευταίους μήνες του 2013 δείχνουν ότι η χώρα βρίσκεται ακόμη σε πορεία πτώσης του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο Ωστόσο ενισχύθηκαν περαιτέρω οι προσδοκίες ότι αυτή η πτώση έχει επιβραδυνθεί σημαντικά, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για θετική αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης σε ετήσια βάση από το 1 ο 3μηνο του Ειδικότερα, οι πιο σημαντικές οικονομικές εξελίξεις στο 4 ο 3μηνο 2013 ήταν περιληπτικά οι ακόλουθες: Πρώτον, σταθεροποιήθηκε το οικονομικό κλίμα στη χώρα, με το σχετικό δείκτη (ESI), που καταρτίζεται από το ΙΟΒΕ και ανακοινώνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να διαμορφώνεται σε υψηλά επίπεδα (βλέπε Διάγραμμα), στο 91,1 στο 4 ο 3μηνο 2013 (Δεκ.2013: 90,9), από 91,3 στο 3 ο 3μηνο 2013, 82,73 στο 4 ο 3μηνο 2012 και 79,7 στο 3 ο 3μηνο Ειδικότερα, αξιοσημείωτη είναι η βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο 4 ο 3μηνο 2013 στο - 65,4 (Δεκ.2013: -63,3), από -73,2 στο 3 ο 3μηνο Πηγή: Ευρωπαική Επιτροπή Διάγραμμα. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) Ελλάδα Παρά την ανωτέρω βελτίωση, οι δείκτες οικονομικού κλίματος και καταναλωτικής εμπιστοσύνης επιβαρύνονται ακόμη από σχετικά μεγάλη αβεβαιότητα που προκύπτει: Από τη νέα επιμήκυνση των διαπραγματεύσεων της ελληνικής κυβέρνησης με την Τρόικα όσον αφορά την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης για την αποδέσμευση της δόσης των 4,9 δις η οποία έπρεπε να είχε εκταμιευτεί στο 4 ο 3μηνο Ωστόσο, η πολύ καλή πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής και η σαφής επιβράδυνση της πτώσης του ΑΕΠ το 2013 (που αναμένεται τώρα στο -3,7%, από -4,2% που προέβλεπε η Τρόικα) σηματοδοτούν την προοπτική για έγκαιρη ολοκλήρωση αυτών των διαπραγματεύσεων. Ήδη ανακοινώθηκε ότι ο προϋπολογισμός της κεντρικής κυβέρνησης στο 12μηνο του 2013 χωρίς τις εισπράξεις της χώρας από τις Κεντρικές Τράπεζες της ΖτΕ - είχε πρωτογενές έλλειμμα 1,3 δις, έναντι πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 2,67 δις που προβλεπόταν στην Εισηγητική Έκθεση του Π2014, Αυτή η εξέλιξη ΖτΕ στη δημοσιονομική προσαρμογή και η αναμενόμενη έγκαιρη ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με την Τρόικα θα συμβάλλει στη νέα σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος και της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη χώρα από το 1 ο 3μηνο Αβεβαιότητες που αφορούν τις πολιτικές εξελίξεις θα περιοριστούν σταδιακά και τελικά θα εκλείψουν με τη συνέχιση της πορείας βελτίωσης της ελληνικής οικονομίας και με την εξασφάλιση της ανάκαμψης και ικανοποιητικής ανάπτυξής της από το 2014 και στα επόμενα έτη. Η ανάκαμψη και η ανάπτυξη θα υλοποιηθούν κατά κύριο λόγο με την ταχεία αύξηση της διεθνώς ανταγωνιστικής απασχόλησης και τη μείωση της ανεργίας από το Θα στηριχθούν ασφαλώς στην ενεργοποίηση των επενδύσεων στα έργα υποδομής που ήδη προωθούνται από το τρέχον έτος, με τη συνέχιση και της εντυπωσιακής πορείας ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού που ήδη μας δείχνει το δρόμο από το Επιπλέον, η μεγάλη βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας που επιτεύχθηκε στην περίοδο και τα αναμφισβήτητα συγκριτικά της πλεονεκτήματα θα συμβάλουν τελικά (με την περαιτέρω μείωση και της αβεβαιότητας) και στην προσέλκυση σημαντικών επιχειρηματικών επενδύσεων στους κλάδους της οικονομίας που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα, ενισχύοντας περαιτέρω την αυξητική πορεία των ελληνικών εξαγωγών και την υποκατάσταση εισαγωγών, σε αντιστροφή των τάσεων φυγής των επιχειρήσεων που επικράτησαν στην Ελλάδα στη δεκαετία του Αυτά βέβαια θα συμβούν εάν συνεχιστεί και ενταθεί ο προσανατολισμός της οικονομικής πολιτικής προς την σταθερότητα και την εγκατάλειψη του κρατισμού, με ταυτόχρονη μεγαλύτερη τόνωση της ιδιωτικής επιχειρηματικότητας. Το κράτος δεν παράγει, απλώς διανέμει ότι παράχθηκε με την σκληρή εργασία και αποταμίευση των άλλων. Και, βεβαίως, η διανομή χωρίς θεσμούς γίνεται πεδίο παράνομου πλουτισμού από ανθρώπους που δήθεν κόπτονται για τους φτωχούς και αδύναμους. Δεύτερον, επιβεβαιώθηκε η πολύ καλή πορεία του ελληνικού τουρισμού και στο 4 ο 3μηνο 2013 κατά το οποίο οι αφίξεις ξένων τουριστών ήταν αυξημένες κατά 20,2% σε ετήσια βάση και ανήλθαν στα 1,263,7 χιλ., από 1.051,1 χιλ. στο 4 ο 3μηνο 2012 και 1.141,1 στο 4 ο 3μηνο Επίσης, τα έσοδα από τον εξωτερικό τουρισμό ήταν αυξημένα κατά 20,2% τον Οκτ.2013 και ανάλογη αναμένεται να είναι η αύξησή τους σε ολόκληρο το 4 ο 3μηνο Αυτή η καλή πορεία του τουρισμού αναμένεται να συμβάλλει στην περαιτέρω επιβράδυνση της πτώσης του ΑΕΠ της χώρας και στο 4 ο 3μηνο Τρίτον, η ανωτέρω καλή πορεία του τουρισμού συνέβαλε και στην ελαχιστοποίηση της πτώσης της μισθωτής απασχόλησης κατά -32,21 χιλ. άτομα στο 4 ο 3μηνο 2013, μετά τη μεγάλη αύξησή της κατά 75,17 χιλ. άτομα στο 3 ο 3μηνο 2013, έναντι της πτώσης της απασχόλησης κατά -104,61 στο 4 ο 3μηνο 2012, από

2 τη μικρή αύξησή της κατά 14,7 χιλ. άτομα στο 3 ο 3μηνο 2012 και έναντι της πολύ μεγάλης πτώσης της απασχόλησης κατά -137,02 χιλ. άτομα στο 4 ο 3μηνο 2011, από την πτώση της κατά -18,87 χιλ. άτομα και στο 3 ο 3μηνο 2011 (βλέπε τον Πίνακα 1.). Η σημαντική βελτίωση της αγοράς εργασίας το 2013 είναι εμφανής από τον Πίνακα 1, και αυτή η βελτίωση αποτελεί την πιο ευνοϊκή εξέλιξη που συνέβη στην ελληνική οικονομία το Πίνακας 1. Μεταβολή της απασχόλησης με βάση τα στοιχεία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ o 3μηνο -18,9 14,7 75,2 4o 3μηνο -137,0-104,6-32,2 Έτος -125,9-70,6 133,5 Βέβαια, ανεργία εξακολουθεί να παραμένει σε υψηλά επίπεδα (στο 26,9% τον Οκτ.2013 και στο 27,0% στο 10μηνο.2013), σύμφωνα με τα μη εποχικών διορθωμένα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ που αφορούν το σύνολο των εργαζομένων (όχι μόνο τους μισθωτούς στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας). Επίσης, η απασχόληση ήταν μειωμένη κατά -4,2% σε ετήσια βάση στο 10μηνο.2013 και αναμένεται να σημειώσει πτώση κατά -3,7% το 2013 ως σύνολο, από -8,1% το Ωστόσο, ο ρυθμός πτώσης της απασχόλησης επιβραδύνεται ταχύτατα (από -6,7% στο 2μηνο Ιαν.-Φεβρ.2013, στο -1,9% στο 2μηνο Σεπτ.-Οκτ.2013) και από τις αρχές του 2014 αναμένεται θετικός ρυθμός αύξησης της απασχόλησης σε ετήσια βάση, με αύξησή της κατά 0,6% το 2014 ως σύνολο και με μείωση του ποσοστού ανεργίας στο 26,6% το 2014, από 27,1% το 2013 και από 24,1% το Γενικά, η βελτίωση στην αγορά εργασίας ήταν πολύ πιο σημαντική από ότι αναμενόταν το Ωστόσο, το πρόβλημα της υψηλής ανεργίας, το οποίο αντικατοπτρίζει το μεγάλο ύψος της μη ανταγωνιστικής απασχόλησης (στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα) που χρηματοδοτούσε ο υπέρμετρος δανεισμός από το εξωτερικό έως το 2009 με αποτέλεσμα την χρεοκοπία και την μεγάλη κρίση, εξακολουθεί να αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ελλάδα. Η μείωση της ανεργίας στα επόμενα έτη θα είναι σταδιακή, διότι από εδώ και πέρα δεν υπάρχει πλέον η δυνατότητα της απασχόλησης για την απασχόληση. Υπάρχει μόνο η δυνατότητα της απασχόλησης για πραγματική παραγωγή και προσφορά ανταγωνιστικών αγαθών και υπηρεσιών στην εγχώρια και την παγκόσμια οικονομία. Από την άλλη πλευρά, η ουσιαστική ελαστικοποίηση και εκλογίκευση της λειτουργίας της αγοράς εργασίας, που θεσπίστηκε και εγκαθιδρύθηκε τα τελευταία έτη, μπορεί να συμβάλει στην ταχύτερη αύξηση της απασχόλησης με τις πρώτες τάσεις ανάκαμψης της οικονομίας. Επιπλέον, σημαντική συμβολή στην αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να προκύψει και από την ήδη σχεδιαζόμενη σημαντική μείωση των εργοδοτικών εισφορών στα ασφαλιστικά ταμεία. Τέταρτον, στον τομέα της ιδιωτικής κατανάλωσης σημειώνεται ουσιαστική επιβράδυνση της πτώσης του δείκτη όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου στο -2,3% τον Οκτ.2013, από πτώση της κατά -5,6% τον Σεπτ.2013, -9,2% τον Αύγ.2013 και κατά -14,3% τον Ιούλ ,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0% 14,0% 16,0% 18,0% Διάγραμμα 1. Μεταβολή του δείκτη όγκου των πωλήσεων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου (εκτός καυσίμων) o 3μηνο 2ο 3μηνο 3ο 3μηνο Σεπτέμβριος Οκτώβριος Ετσι, η πτώση του δείκτη αναμένεται τώρα να περιοριστεί στο -2,5% στο 4 ο 3μηνο.2013 ως σύνολο, έναντι της μεγάλης πτώσης του κατά -9,9% στο 3 ο 3μηνο.2013, -8,7% στο 2 ο 3μηνο.2013 και - 12,4% στο 1 ο 3μηνο Επιπλέον, σημαντική αύξηση σημειώθηκε στις πωλήσεις αυτοκινήτων κατά 16,2% στο 4 ο 3μηνο.2013, μετά την αύξησή τους κατά 6,4% στο 3 ο 3μηνο.2013 και κατά 7,0% στο 2 ο 3μηνο.2013 και την πτώση τους κατά -30,9% στο 4 ο 3μηνο Με αυτά τα δεδομένα, και η ιδιωτική κατανάλωση, που κατέγραψε (σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ) εντυπωσιακή πτώση κατά - 8,1% στο 3 ο 3μηνο.2013 αναμένεται να σημειώσει πολύ μικρότερη πτώση (περί το -3,5%) στο 4 ο 3μηνο Πέμπτον, συνεχίζεται η πτώση της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας, η οποία ανήλθε στο -5,8% τον Νοέμ.2013, από χαμηλότερα επίπεδα πτώσης στους προηγούμενους μήνες, με μικρή πτώση κατά - 1,9% σε ετήσια βάση στο 11μηνο Ειδικότερα τον Νοέμ.2013, η πτώση της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό (-1,55 π.μ.) στην πτώση της παραγωγής παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα κατά -13.7%, μετά την αύξησή της κατά 53,1% τον Νοέμ.2012 (+6,0 π.μ.). Επομένως, χωρίς το πετρέλαιο η παραγωγή των λοιπών κλάδων της μεταποιητικής βιομηχανίας θα ήταν αυξημένη τον Νοέμ Ειδικότερα σημειώνεται η αύξηση της παραγωγής προϊόντων καπνού (Νοέμ.2013: +28,9%, 11μηνο.2013: +1,3%), χημικών προϊόντων (Νοέμ.2013: -1,1%, 11μηνο.2013: +1,9%), φαρμακευτικών προϊόντων (Νοέμ.2013: +1,6%, 11μηνο.2013: +12,8%), προϊόντων από ελαστική και πλαστική ύλη (Νοέμ.2013: +5,4%, 11μηνο.2013: +1,3%), μηχανήματα και είδη εξοπλισμού (Νοέμ.2013: -8,0%, 11μηνο.2013: +2,1%), μηχανοκίνητα οχήματα (Νοέμ.2013: +22,8%, 11μηνο.2013: -8,0%). Επίσης, περιορίζεται η πτώση των μη μεταλλικών ορυκτών (Νοέμ.2013: -4,0%, 11μηνο.2013: -1,0%) και της παραγωγής ποτών (Νοέμ.2013: -1,4%, 2

3 11μηνο.2013: -2,6%) Γενικότερα, πτωτικές πιέσεις στη βιομηχανική παραγωγή ασκούν ακόμη: α) η συνεχιζόμενη μεγάλη πτώση της εγχώριας οικοδομικής δραστηριότητας (με σημαντική αρνητική επίπτωση στην παραγωγή των κλάδων των μη μεταλλικών ορυκτών, του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων, των επίπλων, κ.ά.), β) η διατήρηση εκτός λειτουργίας μεγάλων υπό κρατικό έλεγχο επιχειρήσεων λόγω της πλήρους διακοπής των παραγγελιών από τις ένοπλες δυνάμεις (ναυπηγεία, ΕΑΣ, κ.ά.) και, επίσης, γ) η πτώση και των εξαγωγών αγαθών τους τελευταίους μήνες σε κλάδους όπως τα παράγωγα πετρελαίου, τα βασικά μέταλλα και τα προϊόντα από μέταλλο (λόγω μεγάλης πτώσης των διεθνών τιμών τους), καθώς και στους παραδοσιακούς κλάδους της κλωστοϋφαντουργίας και στα έτοιμα ενδύματα. Αξιοσημείωτη είναι η πτώση της παραγωγής στον κλάδο των τροφίμων κατά -5,8% τον Νοέμ.2013 και κατά -5,3% στο 11μηνο.2013, η οποία οφείλεται αφενός στη διακοπή της παραγωγής μιας μεγάλης βιομηχανίας τροφίμων και αφετέρου στη μείωση της εγχώριας ζήτησης λόγω και της σημαντικής μείωσης των εγχώριων εισοδημάτων. Τέλος σημειώνεται ότι ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία ανήλθε στο 87,8 το 2013, από 77,2 το 2012, αλλά διαμορφωνόταν τον Δεκ.2013 στο 83,4, πολύ χαμηλότερα από το 96,1 τον Σεπτ.2013 και στα ίδια επίπεδα με τον Δεκ Αντίθετα, ο δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στη μεταποιητική βιομηχανία διαμορφώνεται πλέον κοντά στο 50, δείχνοντας σταθεροποίηση της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας, από πολύ χαμηλότερα επίπεδα τους προηγούμενους μήνες. Τα ανωτέρω δείχνουν ότι η πορεία σταθεροποίησης και ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται ήδη σε προχωρημένο στάδιο, με την επίτευξη μεγαλύτερων του αναμενομένου πλεονασμάτων στο πρωτογενές ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας. Αυτό που απαιτείται από εδώ και πέρα είναι συνέπεια και επιμονή στην εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής και στην προσπάθεια αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία για να επιτευχθεί τελικά η ανάκαμψη και η είσοδος της χώρας σε μια σταθερή αναπτυξιακή πορεία, με την εκμετάλλευση της σημαντικά βελτιωμένης διεθνούς ανταγωνιστικότητάς της και των αξιόλογων συγκριτικών της πλεονεκτημάτων σε σημαντικούς παραγωγικούς τομείς, όπως προαναφέρθηκε. Όλοι οι παράγοντες της πολιτικής και της οικονομικής ζωής της χώρας (Κυβέρνηση, Αντιπολίτευση και Τρόικα) έχουν υποχρέωση να συμβάλουν στην επίτευξη των ανωτέρω στόχων για να επιτευχθεί η οριστική έξοδος από την κρίση με ταχεία αύξηση της απασχόλησης και με όσο το δυνατό ταχύτερη μείωση της ανεργίας σε αποδεκτά επίπεδα για τη χώρα μας. Παγκόσμια Οικονομία Η πιο σημαντική εξέλιξη στην παγκόσμια οικονομία στο προηγούμενο 7ήμερο ήταν η ανακοίνωση των στοιχείων για την πολύ μικρή αύξηση της απασχόλησης στην οικονομία των ΗΠΑ (εκτός του γεωργικού τομέα) τον Δεκ Η αύξηση αυτή δεν ξεπέρασε τις , ενώ οι αγορές ανέμεναν αύξηση κατά περίπου Παρά το ότι η εξέλιξη αυτή συνοδεύτηκε και από την πτώση του ποσοστού ανεργίας (που καταρτίζεται από άλλη έρευνα) στο 6,7% του εργατικού δυναμικού τον Δεκ.2013, από 7,0% στους προηγούμενους μήνες, και παρά το ότι πολλοί αναλυτές και επενδυτές προσπαθούν να την δικαιολογήσουν εκ των υστέρων με αναφορά στις κακές καιρικές συνθήκες τον Δεκ.2013, γεγονός είναι ότι οι αγορές επηρεάστηκαν αρνητικά τις πρώτες ημέρες, με αποτέλεσμα την πτώση των χρηματιστηριακών αγορών και την μικρή άνοδο των αγορών ομολόγων έως την Δευτέρα Στη συνέχεια, ωστόσο, ανακοινώθηκε η καλύτερη του αναμενομένου αύξηση των λιανικών πωλήσεων στις ΗΠΑ τον Δεκ.2013 και στη Ζώνη του Ευρώ τον Νοέμ.2013, για να επανέλθουν οι χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ, αλλά και στην Ευρώπη και στην Ασία, σε θετική πορεία την 14 η και 15 η Ιαν Γενικά, οι επενδυτές στις αρχές του 2014 φαίνεται να πιστεύουν ότι στο τρέχον έτος θα βελτιωθούν ουσιαστικά οι οικονομικές εξελίξεις στις μεγάλες αναπτυγμένες οικονομίες και ότι και οι χρηματιστηριακές αγορές θα σημειώσουν περαιτέρω άνοδο μετά τη σημαντική άνοδό τους το Ωστόσο, σε αυτό το γενικά ευνοϊκό περιβάλλον οι όποιες οπισθοδρομικές εξελίξεις, όπως η πολύ μικρή αύξηση της απασχόλησης στις ΗΠΑ το Δεκ.2013, δημιουργούν αβεβαιότητα και σκεπτικισμό μεταξύ των επενδυτών όσον αφορά την υλοποίηση στην πράξη των ευνοϊκών προβλέψεων για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας το Πάντως, υπέρ των ευνοϊκών εξελίξεων στην παγκόσμια οικονομία το 2014 συνηγορούν η επιτυχημένη 1 η έκδοση κοινοπρακτικού 5ετούς ομολόγου από την Πορτογαλία (που επιδιώκει έξοδο από το Μνημόνιο τον Ιούνιο 2014), καθώς και ο μακροπρόθεσμος δανεισμός του Ιταλικού δημοσίου με εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια. Πιο αναλυτικά: Στις ΗΠΑ, η αύξηση των νέων θέσεων εργασίας στους τομείς εκτός του γεωργικού (NFPs) κατά μόλις τον Δεκ.2013 αιφνιδίασε τις αγορές, καθώς υπολείπονταν σημαντικά του μέσου όρου που εκτιμούσαν οι επενδυτές ( ). Όπως προαναφέρθηκε, η εξέλιξη αυτή αποδίδεται (εκ των υστέρων) στις άσχημες καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν τον Δεκ.2013 στις ΗΠΑ, αν και η αύξηση των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα κατά τον ίδιο μήνα - σύμφωνα με την έκθεση ADP - προδίκαζαν μια εξίσου ικανοποιητική αύξηση και των NFPs. Συνολικά το 2013 η οικονομία των ΗΠΑ δημιούργησε κατά μέσο όρο θέσεις εργασίας/ μήνα, από θέσεις εργασίας ανά μήνα το Σημαντική εξέλιξη αποτελεί η υποχώρηση της ανεργίας στο 6,7% τον Δεκ.2013, από 7,0% το Νοεμ.2013, που αποτελεί το χαμηλότερο ποσοστό των τελευταίων 5 ετών. Η μείωση του ποσοστού της ανεργίας οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι ορισμένοι άνεργοι έπαψαν να αναζητούν εργασία. Πολλοί αναλυτές και επενδυτές θεωρούν ότι παραπάνω εξελίξεις στην αγορά εργασίας αν επιβεβαιωθούν από μη ικανοποιητική εξέλιξη στον τομέα αυτό και τον Ιαν.2014, θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Fed στην επανεξέταση του χρονοδιαγράμματος περιορισμού του 3

4 προγράμματος αγορών ομολόγων που αποφάσισε τον Δεκ Επομένως, το ενδιαφέρον των επενδυτών να μετατοπίζεται τώρα στη διήμερη συνάντηση του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Fed την Ιανουαρίου. Πάντως, σε πρόσφατες δηλώσεις του το μέλος του Δ.Σ. της Fed και επικεφαλής της FED την Atlanta αναφέρθηκε στην προοπτική περαιτέρω μείωσης του προγράμματος αγοράς ομολόγων της FED κατά $10 δις (από τον Φεβρ.2014)., καθώς εκτιμά ότι η ανάπτυξη των ΗΠΑ το 2014 θα κυμανθεί σε σχετικά υψηλό επίπεδο, μεταξύ 2,5%-3,0%. Υπενθυμίζεται ότι τα πρακτικά της συνεδρίασης του FOMC της Fed την , επιβεβαίωσαν την άποψη ότι η πλειονότητα των μελών συμφώνησε ότι η καλυτέρευση των συνθηκών στην αγορά εργασίας δικαιολογεί την επιβράδυνση του ρυθμού αγοράς ομολόγων. Ωστόσο, τα μέλη εξέφρασαν την ανησυχία τους για το χαμηλό πληθωρισμό ο οποίος διαμορφώνεται σε επίπεδα αρκετά χαμηλότερα του στόχου της FED, ενώ δεν δέχτηκαν να αλλάξουν τον στόχο για το ποσοστό ανεργίας (προκειμένου να προχωρήσει η άρση των έκτακτων μέτρων επεκτατικής νομισματικής πολιτικής) από το 6,5%. Όπως προαναφέρθηκε, το ποσοστό ανεργίας ήδη μειώθηκε στο 6,7% τον Δεκ Η εξέλιξη αυτή δεν φαίνεται να σηματοδοτεί την έναρξη της πολιτικής αύξησης των επιτοκίων παρέμβασης από την FED πριν από τα μέσα του Ωστόσο, πολλά θα διευκρινιστούν στη συνεδρίαση της FOMC στα τέλη Ιαν.2014, όπως προαναφέρθηκε. Ικανοποιητική κρίνεται η πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής στην οικονομία των ΗΠΑ, αφού, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, ο ομοσπονδιακός προϋπολογισμός εμφάνισε πλεόνασμα $ 53 δις τον Δεκ.2013, με αποτέλεσμα το 1ο 3μηνο του δημοσιονομικού έτους , το έλλειμμα να περιορισθεί σε ετήσια βάση κατά 41%, στα $174 δις. Η εξέλιξη αυτή, καθώς και η συμφωνία που επιτεύχθηκε για τον προϋπολογισμό των ΗΠΑ, θα ληφθούν επίσης υπόψη στον σχεδιασμό της νομισματικής πολιτικής της FED. Σε κάθε περίπτωση, μετά τις ανωτέρω εξελίξεις στην αγορά εργασίας οι επενδυτές θα δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στα οικονομικά αποτελέσματα ορισμένων σημαντικών εισηγμένων επιχειρήσεων που θα ανακοινώσουν εντός της τρέχουσας εβδομάδας, όπως οι τράπεζες JPMorgan, Citigroup και Goldman Sachs για το 4 ο 3μηνο Η θετική πορεία της παγκόσμιας οικονομίας το 2014 επιβεβαιώνεται τώρα και με τη δήλωση της επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) ότι το Ταμείο θα προβεί σε αναθεώρηση προς τα πάνω των εκτιμήσεών του για την πορεία της παγκόσμιας ανάπτυξης. Ωστόσο το ΔΝΤ στα πλαίσια προληπτικού ελέγχου, προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα παγκόσμια οικονομική κρίση στην ομάδα των ήδη 25 ελεγχόμενων χωρών από το 2010 πρόσθεσε τέσσερα νέα κράτη, την Δανία, την Φινλανδία, τη Νορβηγία και την Πολωνία, των οποίων οι χρηματοπιστωτικοί τομείς θα ελέγχονται στο εξής σε τακτική βάση. Ειδικότερα, το ΔΝΤ θα αξιολογεί την οικονομική κατάσταση αυτών των χωρών κάνοντας χρήση μιας νέας μεθοδολογίας, όπου θα μπορεί να ελέγχει κατά πόσο οι τράπεζες ενός κράτους είναι εκτεθειμένες σε τράπεζες άλλων κρατών, καθώς και τις σχέσεις μεταξύ του δημόσιου τομέα ενός κράτους και του τραπεζικού του κλάδου. Στην Ευρωζώνη, το ΔΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στη συνεδρίασή του την 10 η Ιαν.2014 διατήρησε αμετάβλητα τα επιτόκια παρέμβαση στο ιστορικά χαμηλό του 0,25%, ενώ ο Διοικητής της ΕΚΤ έδωσε νέες διαβεβαιώσεις στους επενδυτές ότι θα συνεχίσει να εφαρμόζει την διευκολυντική νομισματική πολιτική και ότι θα δράσει με κάθε διαθέσιμο μέσο, εάν συνεχισθεί η καθοδική πορεία του πληθωρισμού. Η ΕΚΤ εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα για μια μακρά χρονική περίοδο και σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα θα ενισχυθεί σταδιακά προς το στόχο του 2%. Ωστόσο η ΕΚΤ δεν αναμένει να εμφανισθούν φαινόμενα αρνητικού πληθωρισμού. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της Eurostat, ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 0,8% τον Δεκ.2013, από 0,9% τον Νοέμ Ο Διοικητής της ΕΚΤ σημείωσε ότι η εμπιστοσύνη στην Ευρωζώνη επιστρέφει σταδιακά, χωρίς, ωστόσο, αυτό να σημαίνει ότι η κρίση αποτελεί οριστικά παρελθόν. Ψήφο εμπιστοσύνης στην Ευρωζώνη και στην μεγαλύτερη οικονομία της έδωσαν οι οίκοι αξιολόγησης Fitch και S&P. Συγκεκριμένα, ο οίκος Fitch επιβεβαίωσε τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση του προσωρινού μηχανισμού στήριξης EFSF στο ΑΑ+, καθώς διατηρείται η δέσμευση των χωρών που συμμετέχουν στον μηχανισμό για συνέχιση της συνεισφορά τους ενώ παράλληλα εκτιμά ότι ο κίνδυνος διάσπασης της Ευρωζώνης παραμένει χαμηλός. Ο οίκος S&P, διατήρησε την άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ για τη Γερμανία με σταθερές τις προοπτικές, λόγω ισχυρής ανταγωνιστικότητας της οικονομίας και υιοθέτησης πολιτικών δημοσιονομικής πειθαρχίας. Ωστόσο με ενδιαφέρον αναμένεται η αξιολόγηση του οίκου S&P για την Πορτογαλία, στις 17 Ιανουαρίου, μετά τη θερμή υποδοχή που έτυχε η 5-ετής ομολογιακή έκδοση της χώρας από τους επενδυτές. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με νέο κανονισμό της ΕΕ, οι οίκοι αξιολόγησης που δραστηριοποιούνται εντός Ευρώπης, είναι υποχρεωμένοι να ενημερώνουν για τον χρόνο επανεξέτασης της πιστοληπτικής αξιολόγησης μιας χώρας. Η αγορά εκτιμά ότι το πιθανότερο σενάριο είναι η S&P να αναβαθμίσει τις προοπτικές για τη χώρα. Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι αναλυτές φαίνεται να αμφιβάλλουν ακόμη για το κατά πόσο η Πορτογαλία θα μπορέσει να τα καταφέρει χωρίς να χρειασθεί και 2 ο πακέτο ενίσχυσης. Στην Ισπανία, οριακή αύξηση για 2 ο συνεχόμενο 3μηνο κατέγραψε το ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο.2013 σε 3μηνιαία βάση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης. Αυτό θεωρείται ότι οριοθετεί το τέλος της οικονομικής ύφεσης, η οποία διήρκεσε 2-έτη. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 4

5 0,3% σε 3μηνιαία βάση στο 4ο 3μηνο.2013, από +0,1% το 3ο 3μηνο Μετά από αυτό, η πτώση του ΑΕΠ της Ισπανίας θα περιοριστεί στο -1,3% το 2013 και αναμένεται θετική ανάπτυξη 0,7% το Στην Ιαπωνία, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διαμορφώθηκε στα 592,8 δις τον Νοέμ.2013, στο υψηλότερο επίπεδο από το 1985 έναντι 380 δις που εκτιμούσε η αγορά. Το μεγάλο έλλειμμα αποδίδεται κατά μεγάλο ποσοστό στην αύξηση των εισαγωγών κυρίως λόγω καυσίμων. Στην Κίνα, ο πληθωρισμός υποχώρησε εκ νέου τον Δεκ και διαμορφώθηκε σε 2,5%, από 3,0% το Νοέμ Η εξασθένιση του πληθωρισμού τον τελευταίο μήνα του 2013 αποδίδεται κυρίως στη σχετικά μικρή αύξηση των τιμών των τροφίμων. Ωστόσο, αναμένεται άνοδος των τιμών τον Ιαν. 2014, καθώς συμπίπτει με τον εορτασμό του κινεζικού νέου έτους και παραδοσιακά συνοδεύεται με άνοδο των τιμών των τροφίμων. Εξελίξεις στην πραγματική οικονομία: Στις ΗΠΑ, η εορταστική περίοδος των Χριστουγέννων και του Νέου Έτους, είχε θετικό αντίκτυπο στην αγορά εργασίας με αποτέλεσμα οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας να υποχωρήσουν κατά την εβδομάδα έως και να διαμορφωθούν στις που αποτελεί και το χαμηλότερο επίπεδο από τα τέλη Νοεμ Ωστόσο, θα πρέπει να αναφερθεί, ότι τα στοιχεία για τις αιτήσεις εμφανίζονται αρκετά ευμετάβλητα στις αρχές Ιανουαρίου, λόγω τέλους της εορταστικής περιόδου. Επίσης, η σημαντική αυτή βελτίωση όσον αφορά τις αιτήσεις στα ταμεία ανεργίας δεν αντικατοπτρίστηκε και στα στοιχεία για την αύξηση της απασχόλησης στην οικονομία των ΗΠΑ (εκτός του γεωργικού τομέα) όπως προαναφέρθηκε. Από την άλλη πλευρά, η καλή εορταστική περίοδος αντικατοπτρίστηκε στην καλύτερη του αναμενομένου αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 0,2% (ή κατά 0,7% χωρίς τα αυτοκίνητα, τη βενζίνη και τα υλικά οικοδομών) σε μηνιαία βάση το Δεκ.2013 που, σε συνδυασμό με την αύξησή τους στους προηγούμενους μήνες σηματοδοτούν (σύμφωνα με εκτιμήσεις του Capital Economics) αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης σε σταθερές τιμές κατά 4,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 4 ο 3μηνο.2013, Στη ΖτΕ, τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι θα υπάρξει βελτίωση της οικονομίας στο 4 ο 3μηνο Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) σημείωσε άνοδο για 8 ο κατά σειρά μήνα, με αποτέλεσμα να ανέλθει τον Δεκ.2013, στο 100,0 (μακροπρόθεσμος μέσος όρος) έναντι 98,4 τον Νοέμ Οι υποδείκτες του δείκτη ESI που ενισχύθηκαν περισσότερο ήταν αυτός των υπηρεσιών και της βιομηχανίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος κατέγραψε άνοδο σε όλες τις οικονομίες της ΖτΕ (με σχετική σταθερότητα στην Ελλάδα). Ειδικότερα, βελτίωση καταγράφηκε και στον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης ο οποίος ωστόσο συνεχίζει να κινείται σε αρνητικά επίπεδα, στο -13,6 τον Δεκ.2013, από -15,4 τον Νοέμ Η βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης αποτυπώθηκε και στην πορεία του όγκου των λιανικών πωλήσεων που τον Νοέμ.2013 σημείωσε αύξηση κατά 1,4% σε μηνιαία βάση (μεγαλύτερη άνοδος της τελευταίας 10-ετίας). Η αύξηση αυτή σε μηνιαία βάση προήλθε κυρίως από την άνοδο των πωλήσεων σε προϊόντα εκτός τροφίμων. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τη Eurostat η πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων στην Ελλάδα (προσαρμοσμένων ως προς τις εργάσιμες ημέρες) περιορίστηκε στο -0,9% τον Οκτ (εκτίμηση ΕΛΣΤΑΤ: -2,3%), έναντι -5,2% τον Σεπτ.2013, -7,7% τον Αύγ.2013 και -13,9% τον Ιούλ.2013., Η ανεργία συνεχίζει να αποτελεί το σημαντικότερο πρόβλημα της ΖτΕ (12,1% Νοέμ.2013), με την ανεργία των νέων (κάτω των 25 ετών) να διαμορφώνεται στη ΖτΕ, στο 24,2%. Η Ισπανία εμφανίζει στους νέους το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (Νοέμ.2013: 57,7%). Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε τον Νοέμ.2013 κατά 1,8% σε μηνιαία βάση και κατά 3,0% σε ετήσια βάση, λόγω μεγαλύτερης αύξησης της παραγωγής κεφαλαιουχικών αγαθών. Ωστόσο, οι χώρες του Βορά της ΖτΕ εξακολουθούν να εμφανίζουν μεγαλύτερο δυναμισμό όσον αφορά την αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής. Στις αγορές κεφαλαίου, συνεχίσθηκε το αγοραστικό ενδιαφέρον για τους ευρωπαϊκούς ομολογιακούς τίτλους, το τελευταίο 7ήμερο. Τα ευρωπαϊκά ομόλογα και κυρίως αυτά των χωρών του Νότου συγκεντρώνουν το επενδυτικό ενδιαφέρον, καθώς εκτιμάται ότι η δημοσιονομική κρίση βαίνει στο τέλος της. Σε χαμηλό 7μήνου διαμορφώθηκε η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου της Πορτογαλίας, μετά την επιτυχημένη προσπάθεια της χώρας να επιστρέψει στις αγορές, μέσω έκδοσης 5-ετούς ομολόγου, ακολουθώντας το παράδειγμα της Ιρλανδίας. Συγκεκριμένα την η Πορτογαλία άντλησε το ποσό των 3,25 δις μέσω της έκδοσης 5-ετών ομολόγων, στην οποία οι συνολικές προσφορές ανήλθαν στα 11 δις, ενώ το μέσο κόστος δανεισμού υποχώρησε στο 4,657% έναντι 6,40% της τελευταίας αντίστοιχης δημοπρασίας το Με την συγκεκριμένη έκδοση η Πορτογαλία καλύπτει περίπου το 31% των δανειακών της αναγκών για το Αξίζει να σημειωθεί ότι το 16% της εκδόσεως καλύφθηκε από ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία ενώ η ζήτηση ήταν υψηλή από αλλοδαπούς θεσμικούς επενδυτές αφού απορρόφησαν το 88% της έκδοσης. Επίσης, το Ιταλικό δημόσιο άντλησε συνολικά 8,2 δις μέσω ομολογιακών εκδόσεων την Συγκεκριμένα, αντλήθηκαν 4,0 δις μέσω ομολόγων λήξης 2016 με μέσο κόστος δανεισμού 1,51% (χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάρ.2010), από 1,79% στην προηγούμενη αντίστοιχη δημοπρασία. Επίσης, μέσω ομολόγων λήξης 2021 αντλήθηκαν 2,5 δις με μέσο κόστος 3,17% και δείκτη υπερκάλυψης 1,38 φορές. Τέλος, ομολόγων λήξης 2028 αντλήθηκαν 1,695 δις με μέσο επιτόκιο 5

6 4,26% (χαμηλό από Φεβ.2013) από 4,59% της αντίστοιχης τελευταίας δημοπρασίας / μβ / μβ Ελλάδα 1 7,59% 7,98% Ισπανία 3,81% 3,90% Υ Υ Ιταλία 3,90% 3,93% Πορτογαλία B 5,31% 5,49% Γαλλία O C 2,50% 2,52% N D Ολλανδία D 2,16% 2,19% 3 S Γερμανία S 1,84% 1,91% Πηγή: Reuters Η διαφορά απόδοσης του 10-ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με το αντίστοιχο γερμανικό, υποχώρησε στις 347 μ.β. από 358 μ.β. πριν από μια εβδομάδα και έναντι των μ.β., που ήταν στις αρχές του Αντιθέτως, η διαφορά αποδόσεων του 10ετούς ιταλικού ομολόγου έναντι του 10-ετούς γερμανικού αυξήθηκε στις 206 μ.β., από 203 μ.β., πριν μια εβδομάδα. Η απόδοση του 10-ετούς ομολόγου των ΗΠΑ την υποχώρησε στο 2,86%, από 3,00% την , μετά την πολύ μικρή αύξηση της απασχόλησης τον Δεκ Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι έξι βασικών νομισμάτων εμφανίζει σε εβδομαδιαία βάση τάσεις σταθεροποίησης στο 80,63 ( ) από 80,65 ( ). Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3658 USD/EUR την από 1,3667 USD/EUR ( ) έχοντας, ωστόσο, διολισθήσει στο 1,3574 USD/EUR την που αποτελεί τη χαμηλότερη μέτρηση από την Με ενδιαφέρον αναμένεται η ομιλία του περιφερειακού διοικητή της Fed του Ντάλλας Richard Fisher, καθώς ήταν υπέρ μιας πιο επιθετικής μείωσης των μηνιαίων αγορών ομολόγων από την Fed, υποστηρίζοντας τη μείωση των σχετικών μηνιαίων αγορών κρατικών ομολόγων και τιτλοποιημένων στεγαστικών δάνειων σε $ 65 δις από τον Ιαν.2013, αντί των $ 75 δις που αποφάσισε η FOMC. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Πληθωρισμός: Ο αρνητικός πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ διαμορφώθηκε στο -1,7% τον Δεκ.2013, από -2,9% το Νοέμ.2013 και +0,8% τον Δεκ.2012, μετά την επαναφορά των τιμών στα προ των εκπτώσεων του 1 ου 10ημέρου του Νοεμ.2013 επίπεδα. Ειδικότερα, η επαναφορά των τιμών στα προ των εκπτώσεων επίπεδα είχε αυξητική επίπτωση στον πληθωρισμό του Δεκ.2013 κατά +0,85 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.). Επίσης, αυξητική επίπτωση στον πληθωρισμό του Δεκ.2013 είχαν οι τιμές των νωπών φρούτων-λαχανικών κατά 0,07 π.μ. και οι τιμές του πετρελαίου θέρμανσης και των καυσίμων αυτοκινήτων κατά 0,13 π.μ.. Από την άλλη πλευρά, πτωτική επίπτωση στον πληθωρισμό του Δεκ.2013 είχαν οι τιμές των κρεάτων (-0,06 π.μ.), τα ενοίκια κατοικιών (-0,01 π.μ.) και οι τιμές των αυτοκινήτων (-0,02 π.μ.). Βέβαια, με αυτές τις εξελίξεις ο πληθωρισμός εξακολουθεί να διαμορφώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο από όλες τις χώρες στην ΕΕ-27, όπου ο μέσος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 1,0% το Νοέμ.2013 από 0,9% τον Οκτ.2013 και 1,3% τον Σεπτ Ο δομικός πληθωρισμός (που δεν επηρεάζεται από τις αυξομειώσεις στις τιμές των καυσίμων και των φρέσκων φρούτων και λαχανικών) διαμορφώθηκε επίσης υψηλότερα, στο -1,8% τον Δεκ.2013 από -2,9% το Νοέμ.2013 (αποκατάσταση των τιμών μετά το 10ημέρου των εκπτώσεων τον Νοέμ.2013) και -1,8% τον Οκτ Όπως φαίνεται στον Πίνακα που ακολουθεί, μεγάλες αυξήσεις τιμών σε ετήσια βάση τον Δεκ.2013 σημειώθηκαν στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας (18,7%), στα φάρμακα (+25,3%) και στον καπνό (+4,1%). Αντίθετα, μειώσεις καταγράφηκαν στα ενοίκια κατοικιών (-9,4%), στον οπτικοακουστικό εξοπλισμό-υπολογιστές (-7,5%), στις τηλεφωνικές υπηρεσίες (-1,2%), στις οικιακές υπηρεσίες (-3,1%), στα αυτοκίνητα (-5,8%), στα δίδακτρα (-4,0%), στα εστιατόρια ζαχαροπλαστεία καφενεία (-3,1%), στα έπιπλα (-2,4%) και στα κουρεία κομμωτήρια (-4,6%). Συμβολή στον Πληθωρισμό Κύριων Κατηγοριών Προϊόντων Η στερλίνα διαπραγματευόταν την στα 1,6366 USD/GBP και με το ευρώ στις 0,8341 GBP/EUR. Σημειώνεται ότι την η στερλίνα είχε καταγράψει την υψηλότερη τιμή από τον Σεπτ.2010 έναντι του ευρώ στις 0,8226 GBP/EUR. Αγαθά και Υπηρεσίες % μεταβολή τιμών Δεκ.2012/Δεκ Επίπτωση στον πληθωρισμό Δεκ.2012 % μεταβολή τιμών Δεκ.2013/Δεκ Επίπτωση στον πληθωρισμό Δεκ.2013 Δημητριακά και παρασκευάσματα -1,6-0,04-1,8-0,04 Γαλακτομικά και αυγά 1,0 0,03 2,3 0,06 Καπνός -1,3-0,04 4,1 0,13 Ένδυση και υπόδηση 5,3 0,45-3,0-0,26 Ενοίκια κατοικιών -4,0-0,13-9,4-0,29 Έπιπλα-Καλύμματα δαπέδου -4,2-0,05-2,4-0,03 Ηλεκτρισμός 16,3 0,31 18,7 0,42 Πετρέλαιο Θέρμανσης 37,9 1,20-1,3-0,06 Καύσιμα αυτοκινήτου 4,2 0,25-1,5-0,10 Αυτοκίνητα -1,7-0,07-5,8-0,22 Τηλεφωνικές υπηρεσίες -3,9-0,17-1,2-0,05 Οικιακές υπηρεσίες -6,4-0,08-3,1-0,04 Ασφάλιστρα μεταφορών -1,2-0,03-12,0-0,22 Οπτικοακουστικός εξοπλισμός-υπολογιστές -5,2-0,04-7,5-0,06 Φάρμακα -15,4-0,15 25,3 0,20 Δίδακτρα -3,9-0,11-4,0-0,11 Υπηρεσίες αναψυχής -4,5-0,05-2,2-0,02 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. Ο μέσος πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ για το 2013 διαμορφώθηκε στο -0,9%, έναντι 1,5% το 2012, ενώ σε αρνητικά επίπεδα αναμένεται να κινηθεί ο πληθωρισμός και κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2014, με τον μέσο πληθωρισμό να εκτιμάται στο -1,1% στο 6

7 τρέχον έτος, -0,5% τον Δεκ.2014). Αντίθετα, θετικός πληθωρισμός αναμένεται από τον Μάρτιο του Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό του 2014 στηρίζονται κυρίως στην υπόθεση ότι οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου σε ευρώ θα διαμορφωθούν με όχι μεγάλες αποκλίσεις από τις τιμές του Δεκ ,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% Ιαν 11 Αναμενόμενη εξέλιξη του πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ το 2014 και το 2015 Μαϊ 11 Σεπ 11 Πληθωρισμός (ΔΚΤ) Ιαν : -1,0% 2014: -1,3% 2015: +0,4% Μαϊ 12 Σεπ 12 Ιαν 13 Αγορά Εργασίας: Απασχόληση-Ανεργία με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ: Σύμφωνα με τα μη εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των απασχολουμένων (15-74 ετών) μειώθηκε κατά 47,1 χιλ. άτομα τον Οκτ. 2013, μετά την αύξησή τους κατά 5,4 χιλ. άτομα τον Σεπτ.2013, ως αποτέλεσμα και της λήξης της τουριστικής περιόδου. Έτσι, ο αριθμός των απασχολουμένων μειώθηκε στις 3.604,7 χιλ. τον Οκτ.2013, από 3.651,7 χιλ. τον Σεπτ.2013 και 3.739,5 χιλ. τον Οκτ Η μείωση των απασχολουμένων σε ετήσια βάση ήταν -3,6% τον Οκτ.2013, από -0,3% τον Σεπτ.2013 και έναντι της μεγάλης πτώσης του κατά -7,8% τον Οκτ Η υποχώρηση της απασχόλησης σε μηνιαία βάση τον Οκτ.2013 συνέβαλε στη μικρή αύξηση της ανεργίας στις 1.326,2 χιλ. από 1.315,2 χιλ. τον Σεπτ.2013 και 1.284,1 χιλ. τον Οκτ.2012 με αποτέλεσμα το ποσοστό ανεργίας να διαμορφωθεί στο 26,9% του εργατικού δυναμικού τον Οκτ.2013 από 26,5% τον Σεπτ.2013 και 26,9% τον Αύγ Η ανωτέρω αύξηση της ανεργίας οφείλεται αποκλειστικά στη μείωση της απασχόλησης και συνέβη παρά την καταγραφείσα μείωση του εργατικού δυναμικού κατά -36,8 χιλ. άτομα εντός του Οκτ Ήτοι, το εργατικό δυναμικό διαμορφώθηκε στα 4.930,8 χιλ. άτομα τον Οκτ.2013 από 4.967,6 χιλ. άτομα τον Σεπτ.2013 και 5.023,6 χιλ. τον Οκτ.2012 καταγράφοντας σχετικά μεγάλη μείωση κατά -1,8% σε ετήσια βάση. Μαϊ 13 Σεπ 13 Προβλέψεις Alpha Ιαν 14 Μαϊ 14 Σεπ 14 Ιαν 15 Μαϊ 15 Σεπ 15 Διάγραμμα. Μηνιαίες μεταβολές Εργατικού Δυναμικού - Απασχολούμενων- Ανέργων σε χιλ. 70 Απασχολούμενοι κινητός μέσος 6 μηνών σε χιλ σε χιλ Άνεργοι Ιαν-10 Απρ-10 Ιουλ-10 Οκτ-10 Ιαν-11 Απρ-11 Ιουλ-11 Οκτ-11 Ιαν-12 Απρ-12 Ιουλ-12 Οκτ-12 Ιαν-13 Απρ-13 Ιουλ-13 Οκτ-13 * εποχικώς διορθωμένα στοιχεία Εργατικό Δυναμικό Επισημαίνεται ότι με βάση τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία για την απασχόληση και την ανεργία που δημοσιεύει η ΕΛΣΤΑΤ, η απασχόληση υποχώρησε στα 3.597,8 χιλ. άτομα τον Οκτ.2013, από 3.619,6 χιλ. άτομα τον Σεπτ.2013 και 3.692,3 χιλ. άτομα τον Οκτ Υποχώρησε δηλαδή κατά 21,2 χιλ. άτομα έναντι του Σεπτ.2013 και κατά 94,5 χιλ. άτομα έναντι του Οκτ Από την άλλη πλευρά, η ανεργία μειώθηκε στις 1.387,5 χιλ. τον Οκτ.2013, από 1.388,6 χιλ. τον Σεπτ.2013, αλλά το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε ελαφρώς στο 27,8% του εργατικού δυναμικού τον Οκτ.2013, από 27,7% τον Σεπτ.2013 (κυρίως λόγω της μείωσης του εργατικού δυναμικού) και 26,1% τον Οκτ Η άνοδος του ποσοστού ανεργίας συνοδεύεται από μεταβολές στη σύνθεση των ανέργων, ως προς το φύλο, την ηλικιακή διάρθρωση και το εκπαιδευτικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, αυξήθηκε εκ νέου το ποσοστό ανεργίας των νέων στο κλιμάκιο ηλικιών έτη στο 57,9% τον Οκτ.2013, από 51,9% τον Σεπτ Στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία επίσης αυξήθηκε στο 37,8% τον Οκτ.2013 από 36,8% τον Σεπτ Αντίθετα, στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία υποχώρησε στο 23,8% τον Οκτ.2013 από 24,4% τον Σεπτ Τέλος, στο κλιμάκιο ηλικιών η ανεργία παρέμεινε στο 20,3% τον Οκτ.2013, όπως και τον Σεπτ Το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας εξακολουθεί να εντοπίζεται στην Ήπειρο-Δυτική Μακεδονία (Οκτ.2013: 29,7%, Οκτ.2012: 27,8%), στη 7

8 Μακεδονία και Θράκη (Οκτ.2013: 28,7%, Οκτ.2012: 26,8%), στην Αττική (Οκτ.2013: 28,3%, Οκτ.2012: 27,7%), και ακολουθούν η Πελοπόννησος-Δυτική Ελλάδα και Ιόνια Νησιά (Οκτ.2013: 27,2%, Οκτ.2012: 23,5%), η Κρήτη (Οκτ.2013: 26,7%, Οκτ.2012: 24,5%), η Θεσσαλία-Στερεά Ελλάδα (Οκτ.2013: 26,5%, Οκτ.2012: 26,3%, και τα νησιά του Αιγαίου (Οκτ.2013: 26,3%, Οκτ.2012: 17,6%). Βιομηχανική Παραγωγή: Ο δείκτης παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας σημείωσε νέα πτώση κατά -5,8% σε ετήσια βάση τον Nοε.2013, από -5.9% τον Οκτ.2013 και έναντι μείωσης -0,3% τον Νοε Το 11μηνο 2013 η πτώση της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας διαμορφώθηκε στο -1,9%, μετά την πτώση της κατά -4,6% στο 11μηνο Με βάση τα στοιχεία του παρακάτω πίνακα, επισημαίνονται οι ακόλουθες εξελίξεις: Στον σημαντικό κλάδο των τροφίμων, που έχει τη μεγαλύτερη στάθμιση μεταξύ των κλάδων της μεταποίησης, σημειώθηκε πτώση της παραγωγής στο 11μηνο.2013 κατά -5,3% σε ετήσια βάση. Η πτώση αυτή οφείλεται τόσο στη σημαντική μείωση των εγχώριων εισοδημάτων που έχει επηρεάσει τη ζήτηση για τρόφιμα στην εγχώρια αγορά, όσο και σε παράγοντες που σχετίζονται με την προσφορά. Από την πλευρά της ζήτησης έχει παρατηρηθεί μείωση της καταναλωτικής δαπάνης για τρόφιμα μέσω του εξορθολογισμού των αγοραστικών συνηθειών και της στροφής των καταναλωτών προς φθηνότερα τρόφιμα. Από την πλευρά της προσφοράς η διακοπή λειτουργίας εταιριών του κλάδου (π.χ. όμιλος Nutriant Κατσέλης) επηρέασαν αρνητικά την εξέλιξη της παραγωγής μετά τον Μάιο Μικρή σχετικά πτώση παρουσίασε η παραγωγή των ποτών κατά -2,6% σε ετήσια βάση στο 11μηνο 2013, και κατά -1,4% σε ετήσια βάση τον Νοεμ.2013, η οποία οφείλεται κατά κύριο λόγο στην μείωση της ζήτησης σε ορισμένους υπο-κλάδους (π.χ., μεγάλη πτώση της κατανάλωσης χυμών). Επίσης, τον Μάιο 2013 σημειώθηκε αύξηση στην παραγωγής μπύρας και αλκοολούχων ποτών, εν αναμονή αυξημένης τουριστικής κίνησης το καλοκαίρι 2013 σε σχέση με το Έτσι η παράγωγή ποτών παρουσιάζεται σχετικά μειωμένη τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες. Όσον αφορά τα παράγωγα πετρελαίου, με συντελεστή στάθμισης 11,3% στον γενικό δείκτη, καταγράφηκε αύξηση της παραγωγής κατά 5.8% σε ετήσια βάση στο 11μηνο 2013, αλλά σημαντική πτώση της παραγωγής κατά -13,7% σε ετήσια βάση τον Νοεμ.2013, από το πολύ υψηλό επίπεδό της τον Νοεμ.2012 όπου είχε σημειωθεί αύξηση κατά 53,1% σε ετήσια βάση. Γενικότερα, παρά τη συνεχόμενη μείωση της εγχώριας αγοράς καυσίμων, η βιομηχανία παραγώγων πετρελαίου αύξησε την παραγωγή της το 11μηνο του 2013, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς απ' ό,τι το Τούτο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των εξαγωγών του κλάδου, κυρίως σε γειτονικές χώρες και αντισταθμίζει σε γενικές γραμμές τις απώλειες που προκύπτουν από τους μειωμένους όγκους πωλήσεων στην εσωτερική αγορά. Πάντως, μείωση σημειώνεται και στις εξαγωγές παραγώγων πετρελαίου τους τελευταίους μήνες. Μεταβολή (%, σε ετήσια βάση) της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας σε βασικούς κλάδους Στάθμιση στον Ιανουάριος -Νοέμβριος ΔκτΠΜΒ Τρόφιμα 18.23% -5.3% -3.2% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 11.30% 5.8% 23.6% Μη μεταλλικά ορυκτά 10.30% -1.0% -17.7% Βασικά μέταλλα 8.00% -6.7% -5.9% Ποτά 6.00% -2.6% -8.4% Χημικά προϊόντα 5.34% 1.9% -13.3% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 5.10% -12.5% -11.0% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική υλή 4.20% 1.3% -9.8% Είδη Ένδυσης 3.40% -3.5% -7.2% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 3.10% -11.4% -20.9% Ηλεκτρολογικός Εξοπλισμός 3.00% -11.1% -6.8% Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 2.30% 1.0% -10.5% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 2.05% 2.1% -16.1% Καπνός 1.90% 1.3% -6.9% Φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα 1.74% 12.8% -4.5% Έπιπλα 1.54% -19.4% -30.5% Ηλεκτρ.Υπολ.-Ηλεκτρον. & Οπτικά προϊόντα 1.21% 25.7% -2.8% Ξύλο και φελός 1.20% -25.4% -30.1% Μηχανοκινητα οχήματα 0.80% -8.0% -13.1% Δκτ Παραγωγής Μεταποιητικής Βιομηχανίας % -1.9% -4.6% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. Η παραγωγή των βασικών μετάλλων ήταν μειωμένη κατά -1,7% τον Νοεμ.2013 και κατά -6,7% στο 11μηνο Επίσης, η παραγωγή του κλάδου της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων ήταν μειωμένη κατά -12,1% τον Νοέμ.2013 και επίσης κατά -12,5% στο 11μηνο Η παραγωγή των κλάδων αυτών υποχωρεί μετά το 2011, καθώς επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό αρνητικά από την καθίζηση της εγχώριας οικοδομικής και γενικότερης κατασκευαστικής και επενδυτικής δραστηριότητας, ενώ έχει σημειωθεί και μεγάλη πτώση των διεθνών τιμών των προϊόντων του κλάδου με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται οι εξαγωγές με θετικά κέρδη. Ειδικότερα η μεγαλύτερη μείωση της ζήτησης των προϊόντων αλουμινίου και χαλκού στην εγχώρια αγορά, η καθοδική πορεία των τιμών στη διεθνή αγορά και η μειωμένη ζήτηση προφίλ αλουμινίου σε γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, επιτάχυναν τη μείωση της εγχώριας παραγωγής των προϊόντων αυτών το 2013 σε σχέση με το Αντίθετα, σημαντική αύξηση συνεχίζει να παρουσιάζει η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων κατά 12,8% στο 11μηνο 2013 (11μηνο.2012: -4,5%). Παρά την συνεχή μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αυξάνει την παραγωγή της και το 11μηνο.2013 παρουσίασε την μεγαλύτερη αύξηση σε ετήσια βάση από όλους τους κλάδους της μεταποίησης. Τα αίτια σχετίζονται με τη στροφή των ελληνικών βιομηχανιών φαρμάκου στις αγορές του εξωτερικού και τη σύναψη συνεργασιών με πολυεθνικές εταιρίες του κλάδου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σύναψη συμφωνίας το περασμένο καλοκαίρι μεταξύ της Βιανέξ με την πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία Farmaserv-Lilly, στην οποία η Βιανέξ ανέλαβε την αποκλειστική παραγωγή στην Ελλάδα ενός σημαντικού ενέσιμου αντιβιοτικού φαρμάκου. Επίσης οι ελληνικές φαρμακευτικές εταιρίες δραστηριοποιούνται ενεργά στην παραγωγή 8

9 γενοσήμων φαρμάκων, καθώς αυτό το κομμάτι της αγοράς παρουσιάζει σημαντική αύξηση Φεβ-09 Μαϊ-09 Αυγ-09 Νοε-09 Φεβ-10 Μαϊ-10 Αυγ-10 Νοε-10 Φεβ-11 Μαϊ-11 Αυγ-11 Νοε-11 Φεβ-12 Μαϊ-12 Αυγ-12 Νοε-12 Φεβ-13 Μαϊ-13 Αυγ-13 Νοε-13 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Μεταποιητική Παραγωγή (2005=100) % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6 μηνών Δείκτης Εμπιστοσύνης στην Βιομηχανία 10% -5% -10% -15% -20% Τέλος, συνεχίζεται η σημαντική πτώση της παραγωγής στους κλάδους της ένδυσης και των κλωστοϋφαντουργικών υλών, οι οποίοι δεν φαίνεται να είναι ακόμη σε θέση να υποκαταστήσουν τις πολύ ανταγωνιστικές εισαγωγές από χώρες χαμηλού κόστους, ούτε να αυξήσουν τις εξαγωγές τους που σημειώνουν μεγάλη πτώση, ή στασιμότητα. Επίσης, μεγάλη πτώση σημειώνει το 2013 και η παραγωγή του κλάδου του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (Οκτ.2013: -16,3%, 11μηνο.2013: -11,1%) κυρίως λόγω του περαιτέρω καταποντισμού της εγχώριας οικοδομικής δραστηριότητας και της υποχώρησης των εξαγωγών του κλάδου. Ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανικής Παραγωγής, μειώθηκε κατά -3,9% σε ετήσια βάση στο 11μηνο 2013, έναντι πτώσης του κατά -3,6% στο 11μηνο Η μείωση του Γενικού Δείκτη της Βιομηχανίας προήλθε από: (1) Την αναφερθείσα μείωση της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας (-1,9%). (2) Τη μείωση της εξορυκτικής δραστηριότητας (11μηνο 2013: -10,5%, 11μηνο 2012: 1,3%) που είναι κυρίως αποτέλεσμα της πτώσης της εξόρυξης άνθρακα και λιγνίτη κατά -15,3%, λόγω των σημαντικών βροχοπτώσεων και της επακόλουθης αυξημένης λειτουργίας των σταθμών παραγωγής Η/Ε από τα Υδροηλεκτρικά και άλλες ΑΠΕ. Όσον αφορά την εξόρυξη πετρελαίου, σημειώνεται η πρόσφατη συμφωνία για την πώληση του συνόλου της παραγωγής πετρελαίου από τα κοιτάσματα του Πρίνου (που εκμεταλλεύεται η Energean Oil & Gas) στην πολυεθνική ΒΡ. Η συμφωνία αυτή αναμένεται να αυξήσει την παραγωγή του κλάδου στο μέλλον. Πρόκειται για συμβόλαιο αξίας $ 500 εκατ., που ουσιαστικά σηματοδοτεί την επαναδραστηριοποίηση της BP στην Ελλάδα. Η πολυεθνική ΒΡ είχε αποχωρήσει από τη χώρα το 2009 μεταβιβάζοντας τις εμπορικές της δραστηριότητες στον όμιλο των ΕΛΠΕ. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι η παραγωγή πετρελαίου αναμένεται να αυξηθεί από βαρέλια ημερησίως στα με σημαντική συμβολή της ανωτέρω συμφωνίας. Υπενθυμίζεται, τέλος, ότι η Εταιρία Energean Oil & Gas υλοποιεί επενδυτικό πρόγραμμα ύψους $ 60 εκατ. για γεωτρήσεις στην περιοχή της Καβάλας, ενώ έχει ανακηρυχτεί νικήτρια και στο διαγωνισμό για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων στην περιοχή των Ιωαννίνων. 5% 0% (3) Τη μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά -8,2%, (11μηνο 2012: -2,8%), λόγω των ήπιων καιρικών συνθηκών το χειμώνα και το καλοκαίρι του 2013 σε σχέση με το 2012 που μείωσαν τη χρήση Η/Ε για θέρμανση αλλά και για κλιματισμό. 4) Τη μείωση της παροχής νερού κατά -2,8% στο 11μηνο 2013 (11μηνο 2012: 1,3%). Εξελίξεις στον Τουρισμό: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), ο αριθμός των αφίξεων ξένων τουριστών στα κυριότερα αεροδρόμια της Χώρας (με απευθείας αεροπορικές πτήσεις από το εξωτερικό- charters) σημείωσε νέα μεγάλη άνοδο κατά +16,1% σε ετήσια βάση και τον Δεκ.2013, έναντι αύξησής του κατά +19,7% και +21,4% τον Νοέμ.2013 και τον Οκτ.2013 αντίστοιχα. Ως αποτέλεσμα οι τουριστικές αφίξεις το φθινόπωρο και τον Δεκ.2013 σημείωσαν υψηλά ιστορικό επίπεδο. Πίνακας: Αριθμός Αεροπορικών Αφίξεων (σε κύρια αεροδρόμια) / /2012 Ιαν ,28% -12,87% Φεβρ ,48% -6,49% Μάρτ ,15% -0,10% Απρ ,38% -9,90% Μάιος ,35% 18,04% Ιούνιος ,14% 14,58% Ιούλιος ,83% 8,33% Αύγουστος ,50% 10,03% Σεπτέμβριος ,23% 12,24% Οκτώβριος ,62% 21,38% Νοέμβριος ,96% 19,72% Δεκέμβριος ,89% 16,05% Σύνολο ,46% 10,79% Πηγή: ΣΕΤΕ. Εν τέλει, το 2013 σημειώθηκε σημαντική αύξηση των αεροπορικών αφίξεων κατά +10,8% σε ετήσια βάση (2013: 12,6 εκατ., 2012: 11,4 εκατ.), έναντι μείωσής τους κατά -2,5% το Η ανωτέρω πρωτοφανής αύξηση του τουριστικού ρεύματος ακόμη και στους εκτός τουριστικής σαιζόν μήνες, υπερκέρασε και τις ποιο αισιόδοξες εκτιμήσεις, τόσο του υπουργείου τουρισμού, όσο και των άλλων παραγόντων του ελληνικού τουρισμού. Η εξαιρετική εικόνα του ελληνικού τουρισμού του 2013 στοιχειοθετείται και από τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ). Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ΥΠΑ, οι αφίξεις εξωτερικού, στο σύνολο των αεροδρομίων της χώρας, οι αφίξεις αυξήθηκαν το 2013 κατά +9,0%, έναντι μείωσής τους κατά -4,1% το Ενθαρρυντικό στοιχείο ήταν και ο σημαντικά βραδύτερος ρυθμός μείωσης των αφίξεων των κατοίκων εσωτερικού σε -1,9% το 2013, έναντι πτώσης κατά -7,0% το Η τουριστική κίνηση του 2014 προοιωνίζεται ευνοϊκότερη του 2013, καθώς για το 2014 έχουν υπογραφεί συμβόλαια προ-κρατήσεων σημαντικά αυξημένα σε σύγκριση με το Είναι ενδεικτικό ότι οι επιχειρηματικές προσδοκίες (στοιχεία ΙΟΒΕ) στα «Ξενοδοχεία- Εστιατόρια» αυξήθηκαν τον Δεκ.2013 στις 74,9 μον. έναντι 68,9 τον Νοέμ.2013 και 63,3 τον Δεκ Βάσει των στοιχείων του ΣΕΤΕ στο 2013, η μεγαλύτερη αύξηση των διεθνών αφίξεων σε ετήσια βάση σημειώθηκε στα αεροδρόμια: Της Καλαμάτας 9

10 (+61,3%), της Μυκόνου και Σαντορίνης (+26,7% και +22,1%), του Ηρακλείου και των Χανίων (+17,2%, +19,8%), της Κεφαλονιάς της Κέρκυρας και της Ζακύνθου (+17,5%, +12,4% και +15,2%), της Ρόδου και Κω (+10,9% και +15,4%), του Ακτίου και του Αράξου (+8,8% και +5,8%), της Καβάλας (+7,0%) και της Σκιάθου (+0,9%), της Θεσσαλονίκης (+3,4%) και των Αθηνών (+2,5%). Αντίθετα, μείωση σημειώθηκε στις αφίξεις του αεροδρομίου της Σάμου (-4,3%). Επισημαίνεται η εμφανής βελτίωση της εικόνας του αεροδρομίου των Αθηνών το 2013, καθώς οι αφίξεις αυξήθηκαν σημαντικά στους τρείς κυρίως μήνες του 2013 όπως προκύπτει από τα διψήφια ποσοστά, σε ετήσια βάση, των διεθνών αφίξεων (Δεκ. 13:+14,4%, Νοέμ. 13: +17,0%. Οκτ. 13: +12,7%), έναντι της συνολικής πτώσης τους κατά -5,2% στο 4 ο 3μηνο Η βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας της πόλης και η προώθηση του συνεδριακού τουρισμού, συνέτειναν στον σημαντικά αυξημένο αριθμό αφίξεων στον αερολιμένα των Αθηνών. Μάλιστα η πλειονότητα των αφιχθέντων τουριστών στην Αθήνα παρέμειναν στην πόλη, επισκεπτόμενοι σε σημαντικό αριθμό τουριστικούς προορισμούς εγγύς των Αθηνών. Με βάση τις έως σήμερα εξελίξεις εκτιμάται ότι συνολικά το 2013 οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που θα έρθουν στην Ελλάδα με κάθε μέσο μεταφοράς θα πλησιάσουν τα 18,0 εκατ.(έναντι 15,5 εκατ. το 2012), ενώ οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό συμπεριλαμβανομένης και της κρουαζιέρας ενδέχεται να υπερβούν και τα 12,0 δις (έναντι 10,45 δις το 2012). Η σημαντική βελτίωση της τουριστικής κίνησης το 2013 αποδίδεται κυρίως στην σαφώς ενισχυμένη προς τα έξω εικόνα της Ελλάδος συγκριτικά με τον αρνητικό αντίκτυπο του 2012, στη βελτίωση της ξενοδοχειακής υποδομής με τη λειτουργία νέων και υπερσύγχρονων ξενοδοχειακών μονάδων και ενοικιαζομένων οικιών και δωματίων και την αναβάθμιση των παλαιότερων, αλλά και στις ελκυστικές τιμές των πακέτων και γενικότερα των τιμών των τουριστικών καταλυμάτων. Θετικά για τον ελληνικό τουρισμό είναι τα μηνύματα και από το διεθνές τουριστικό πλαίσιο, καθώς σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, οι διεθνείς αφίξεις αυξήθηκαν κατά +5,1% το 2013, έναντι +4,1% το 2012, λόγω της διακριτής συμβολής από τη σημαντική άνοδο των προορισμών προς την Ευρώπη (2013: +6,0%, 2012: +3,5%). Σε υψηλό, εξάλλου, επίπεδο κινήθηκε το τουριστικό ρεύμα προς την Ασία και Νησιά του Ειρηνικού (2013: +6,0, 2012: +6,8%) και την Αφρική (2013: +5,8 2012: +6,8%), ενώ οριακή άνοδο παρουσίασαν οι προορισμοί προς τη Μέση Ανατολή, έναντι της κάθετης πτώσης του 2012 (2013: +0,3%, 2012: -5,6%) Ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα, που καταρτίζεται από το ΙΟΒΕ και δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σημείωσε το 2013 εμφανή, βελτίωση, καθώς αυξήθηκε σημαντικά στις 90,4 μον., έναντι 80,0 μον. το 2012 και 80,6 μον. το Η θετική αυτή εξέλιξη δείχνει την αποκατάσταση συνθηκών εξόδου από τη μεγάλη οικονομική ύφεση, την άμβλυνση της οικονομικής αβεβαιότητας και την υπόθαλψη συνθηκών για την θετική εξέλιξη του ΑΕΠ το Ειδικότερα, Ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στις 90,9 μον. τον Δεκ.2013, έναντι 91,2 μον. τον Νοέμ.2013,σχηματιζόμενος σε ακόμη χαμηλότερο επίπεδο, τόσο από τους αντίστοιχους δείκτες της ΖτΕ όσο και της ΕΕ-28, οι οποίοι ισχυροποιήθηκαν περαιτέρω τον Δεκ.2013 (ΖτΕ: Δεκ. 13: 100,0, Νοέμ. 13: 98,4. ΕΕ-28: Δεκ.2013: 103,5, Νοέμ.2013: 102,1, Οκτ. 13: 101,7. Η εξέλιξη των βασικών κλαδικών δεικτών (με βάση και τα στοιχεία των ερευνών του ΙΟΒΕ) το 2013 και τον Δεκέμβριο του ιδίου έτους έχει ως ακολούθως: Στη Βιομηχανία, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών παρουσίασε πτώση στο 83,4 τον Δεκ.2013, από 88,4 τον Οκτ.2013 και από το υψηλό 96,1 τον Σεπτ Η επιδείνωση αυτή είναι αντίθετη με την αξιοσημείωτη άνοδο του Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) στη βιομηχανία, στο 49,6 τον Δεκ.2013, από 49,2 τον Νοέμ.2013, 45,3 μον. τον Μάιο.2013 έναντι 41,2 μον. κατά μέσο όρο το Επισημαίνεται η αύξηση του δείκτη της παραγωγής που ανήλθε στις 50,6 μον. τον Νοέμ.2013 για πρώτη φορά από το 2008, έναντι 47,7 τον Οκτ.2013 και 41,2 τον Νοέμ Επίσης, από τα αναλυτικά στοιχεία του ΙΟΒΕ, που καταρτίζουν τον δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία, προκύπτει βελτίωση όσον αφορά στους μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής (Δεκ.2013: 4,4 μήνες, Σεπτ.2013: 3,7, Δεκ.2012: 3,6), και επιδείνωση όσον αφορά την παραγωγή το προσεχές 3μηνο έναντι του Σεπτ.2013 (Δεκ.2013: -2,0, Νοέμ.2013: -4,5, Σεπτ.2013: +15,2 και Δεκ.2012: - 9,2) και ανάλογη επιδείνωση όσον αφορά τις πωλήσεις στο προσεχές 3μηνο. Επίσης, αρνητικές είναι οι προβλέψεις για την εξέλιξη των τιμών των προϊόντων. Θετικές εξακολουθούν να είναι οι προβλέψεις για τις εξαγωγές (λιγότερο, ωστόσο, θετικές από 5μηνο Φεβρ.-Ιουν.2013)., Συνολικά, πάντως, το 2013 σημειώθηκε σημαντική αύξηση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία, στις 87,8 μον., έναντι 77,2 μον. το 2012 και 76,9 μον. το Η βελτίωση αυτή προήλθε από: α) Τη σημαντική βελτίωση των προβλέψεων για την εξέλιξη της παραγωγής στο προσεχές 3-μηνο (2013: +6,5, 2012: -4,5). β) Τη σημαντική επίσης ενίσχυση των εκτιμήσεων για τις πωλήσεις στο προσεχές 3-μηνο (2013: +7,7, 2002: -4,6) και για τις τρέχουσες πωλήσεις (2013: -5,4, 2012: -22,8). γ) Τη συνεχή καλυτέρευση των προσδοκιών για τις βιομηχανικές εξαγωγές στους προσεχείς μήνες (2013: +13,2, 2012: +12,0, 2011: +8,8). δ) Στο Λιανικό Εμπόριο, οι επιχειρηματικές προσδοκίες κατέγραψαν σημαντική άνοδο στις 75,5 μον. τον Δεκ.2013, από 74,6 μον. τον Νοέμ.2013, 69,4 μον. τον Σεπτ.2013 και από το χαμηλό των 59,4 μον. τον Δεκ Η αντίστροφη εξέλιξη του δείκτη 10