Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 4 Νοεμβρίου 2010

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 4 Νοεμβρίου 2010 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Η πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων έφθασε το -11,8% σε ετήσια βάση τον Αύγ. 10, έναντι -10% τον Ιούλ. 10, ενώ στο 8μηνο. 10 η μείωση του δείκτη περιορίσθηκε στο -2,7%. Η εξέλιξη αυτή συνεπάγεται πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης, πιθανότατα άνω του -6,0% στο 3 ο 3μηνο. 10, μετά από πτώση κατά - 4,2% στο 2 ο 3μηνο. 10 και αύξησή κατά 1,3% στο 1 ο 3μηνο. 10. Από την άλλη πλευρά, συνοδεύεται από πολύ μεγαλύτερη μείωση των εισαγωγών αγαθών κατά -33% και -29,8% τον Ιούλ.10 και τον Αύγ. 10 αντίστοιχα. Επομένως, η αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ από τη σημαντική μείωση του όγκου των λιανικών πωλήσεων στο 3 ο 3μηνο. 10 υπερ-αντισταθμίζεται από την θετική επίπτωση στο ΑΕΠ της πτώσης των εισαγωγών αγαθών στο ίδιο 3μηνο. Επίσης, σημειώνεται η μικρή βελτίωση, από τα πολύ χαμηλά επίπεδα, του οικονομικού κλίματος στη χώρα τον Οκτ. 10 και ιδιαίτερα η βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία, τις κατασκευές και τις υπηρεσίες. Ωστόσο, η μεγάλη υποχώρηση του όγκου των λιανικών πωλήσεων, καθώς και των πωλήσεων αυτοκινήτων και κατοικιών οφείλεται κυρίως στην σημαντική εξασθένιση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη χώρα μας, με τον σχετικό δείκτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να διαμορφώνεται στο υπέρμετρα χαμηλό επίπεδο του -72 τον Οκτ. 10 έναντι -11 στη Ζώνη του Ευρώ. Η εκτιμώμενη πτώση στο πραγματικό εγχώριο διαθέσιμο εισόδημα κατά 4%-5% το 2010 (μετά από τη συνεχή αύξησή του με υψηλότερους ρυθμούς στην περίοδο ) δεν δικαιολογεί μια τόσο μεγάλη εξασθένιση στην κατανάλωση. Αρκεί να σημειωθεί ότι οι εισπράξεις από άμεσους φόρους (εκτός της έκτακτης εισφοράς) ήταν μειωμένες στο 9μηνο. 10 κατά -13,0% από τα πολύ χαμηλά επίπεδά τους στο 9μηνο. 09. Επίσης, ανακοινώθηκε ότι τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού ήταν μειωμένα στο 10μηνο. 10 κατά -3,0% έναντι του 10μήνου του Οι εξελίξεις αυτές δεν δείχνουν υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και δεν δικαιολογούν τη μεγάλη πτώση των λιανικών πωλήσεων στο 2 ο και στο 3 ο 3μηνο. 10. Αντίθετα, η σημαντική μείωση της κατανάλωσης και των επενδύσεων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αβεβαιότητα που προκαλείται στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις από τη συνεχή προβολή επίσημων εκτιμήσεων για αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση στην προσπάθεια της χώρας μας για επίτευξη της αναγκαίας δημοσιονομικής προσαρμογής. Πολλές φορές γίνεται, επίσης, λόγος περί υπέρμετρης φορολογικής επιβάρυνσης της οικονομίας, όταν τα φορολογικά έσοδα το 2010 έχουν αυξηθεί ελάχιστα ή καθόλου, ιδίως σε σύγκριση με το Τέλος, επισήμως προβλέπεται πτώση του πραγματικού ΑΕΠ κατά -4,0% το 2010 και επιπλέον κατά -3,0% και το 2011, με πολύ μεγάλη περαιτέρω αύξηση της ανεργίας. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον είναι φυσιολογικό το κάθε νοικοκυριό με ορθολογική συμπεριφορά να σπεύσει από την τρέχουσα περίοδο να περιορίσει ανάλογα την κατανάλωσή του και κάθε επιχειρηματίας τις επενδύσεις του για να προσαρμοσθεί σε αυτό το αρνητικό κλίμα. Για να δοθεί σοβαρή προοπτική εξόδου της χώρας από τη μεγάλη κρίση στην οποία έχει περιέλθει, θα πρέπει να επιταχυνθούν οι επενδύσεις του ΕΣΠΑ (η είσπραξη των σχετικών επιχορηγήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση διαμορφώθηκε σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο για 2 ο συνεχόμενο έτος) και να προωθηθούν οι συμπράξεις δημοσίου-ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), οι ιδιωτικοποιήσεις και η εκμετάλλευση της δημόσιας περιουσίας. Η πρόβλεψη για μείωση του ΑΕΠ κατά -3,0% το 2011 δεν συμβαδίζει, όμως, με τα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας. Η πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά -3,4% το 2010, θα αποτελέσει μια πολύ χαμηλή βάση που θα περιορίσει το ποσοστό περαιτέρω υποχώρησης το Για παράδειγμα, ο όγκος των λιανικών πωλήσεων τον Αύγ. 10 διαμορφωνόταν σε επίπεδα κατά -15,5% χαμηλότερα από το Πόσο χαμηλότερα θα πέσει; Έτσι, η πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης το 2011 εκτιμάται στο -2,5%. Επίσης, η αύξηση των εξαγωγών θα είναι πολύ μεγαλύτερη το 2011, μετά τη μικρή αύξησή τους (κατά 1,0%) το 2010, και θα έχει μεγαλύτερη θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ. Αντίθετα, η πτώση των επενδύσεων σε πραγματικές τιμές στην περίοδο ήταν τόσο μεγάλη (από 42 δις το 2007 σε 29 δις το 2010) ώστε η περαιτέρω πτώση τους το 2011 να είναι φυσιολογικά περιορισμένη. Η πτώση αυτή θα περιορισθεί και λόγω της αναγκαίας εντατικοποίησης της προσπάθειας για υλοποίηση του ΕΣΠΑ , τη σταδιακή προώθηση των ΣΔΙΤ και την αύξηση των επενδύσεων στην ενέργεια και σε άλλους τομείς. Τέλος, η πτώση των εισαγωγών θα συνεχισθεί και κατά το Τα ανωτέρω σηματοδοτούν τη σημαντική επιβράδυνση της πτωτικής πορείας του ΑΕΠ στο -1,0% το 2011 (ονομαστικό ΑΕΠ: +0,5%), από -3,2% το 2010 (ονομαστικό ΑΕΠ: + 0,4%). Η πτώση του ΑΕΠ το 2011 είναι ήδη μια εξαιρετικά οδυνηρή εξέλιξη για την ελληνική οικονομία και θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην απασχόληση σε πολλούς παραγωγικούς κλάδους. Εάν, ωστόσο, συνοδευθεί με την προσπάθεια για ενίσχυση των επενδύσεων, τη χρήση των διαθεσίμων επενδυτικών πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και από άλλες πηγές (Κίνα, Κατάρ, κ.ά.) και με εκλογίκευση της λειτουργίας των ΔΕΚΟ και του δημόσιου τομέα γενικότερα, μπορεί να θέσει τις βάσεις για την είσοδο της οικονομίας σε ικανοποιητική αναπτυξιακή πορεία από το 2012.

2 Παγκόσμια Οικονομία Στις ΗΠΑ επιβεβαιώνονται οι προσδοκίες ότι η ανάπτυξη επιβραδύνεται ουσιαστικά, με την αύξηση του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο. 10 να περιορίζεται στο 2,0% σε ετησιοποιημένη βάση (παρά τη σημαντική αύξηση κατά 2,6% της εγχώριας ιδιωτικής κατανάλωσης), από 1,6% στο 2 ο 3μηνο. 10, 3,7% στο 1 ο 3μηνο. 10 και 5,01% στο 4 ο 3μηνο. 09. Επίσης, περαιτέρω επιβράδυνση στο 1,2% αναμένεται στο 4 ο 3μηνο. 10, περιορίζοντας τον ρυθμό ανάπτυξης για το 2010 στο 2,7%, από -2,6% το Η συνεχιζόμενη διαμόρφωση των καταναλωτικών προσδοκιών σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, οι πολύ αρνητικές εξελίξεις στην αγορά ακινήτων μετά την κατάργηση των φοροαπαλλαγών στην αγορά κατοικιών και η πολύ αργή αύξηση της απασχόλησης, με την ανεργία να διαμορφώνεται στο πολύ υψηλό 9,6% δείχνουν ότι η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης δεν μπορεί να συνεχισθεί και στα επόμενα 3μηνα. Επίσης, το 3 ο 3μηνο. 10 αναμένεται να είναι το τελευταίο 3μηνο στο οποίο η αύξηση των αποθεμάτων είχε σημαντική θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ (1,5 π.μ.). Επομένως, η ανάπτυξη της οικονομίας των ΗΠΑ θα περιορισθεί δραστικά αν οι καθαρές εξαγωγές συνεχίσουν να έχουν σημαντική αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ (3 ο 3μηνο. 10: -2,01 π.μ., 2 ο 3μηνο. 10: -3,5 π.μ.). Η ανακοίνωση από τη FED νέων σημαντικών μέτρων ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στην οικονομία των ΗΠΑ (αγορά κρατικών τίτλων ύψους $ 600 δις με ρυθμό $ 75 δις μηνιαίως) επιδιώκει κυρίως την αποτροπή νέων τοποθετήσεων στις αγορές ομολόγων των ΗΠΑ από τις Κεντρικές τράπεζες της Κίνας και της Ιαπωνίας και από ιδιώτες και στη μείωση του ελλείμματος του εξωτερικού ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών των ΗΠΑ μέσω της δημιουργίας συνθηκών σταδιακής διολίσθησης του δολαρίου. Παρά το ότι οι δυνατότητες επιτυχίας αυτής της πολιτικής αμφισβητούνται, η δυναμική ενεργοποίησή της αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στο Ευρώ και το Γιέν όσο και στην παγκόσμια οικονομία. Εκτιμάται ότι η ανάπτυξη στις ΗΠΑ θα περιοριστεί στο 2,1% το 2011 και ότι η FED δεν θα προχωρήσει σε αύξηση επιτοκίων από το 0,0%-0,25% σήμερα έως το τέλος του Στη ΖτΕ σημειώθηκε εντυπωσιακή ανάκαμψη των μεγάλων αναπτυγμένων οικονομιών και της ΖτΕ ως σύνολο στο 2 ο 3μηνο. 10, ενώ οι βασικές μεταβλητές της συγκυρίας δείχνουν ότι η υψηλή ανάπτυξη θα συνεχισθεί και στο 3 ο 3μηνο. 10. Ειδικότερα, η αύξηση του ΑΕΠ ανήλθε στο 1,0% σε 3μηνιαία βάση (1,9% σε ετήσια βάση) στο 2 ο 3μηνο. 10, από 0,3% (0,8%) στο 1 ο 3μηνο. 10 και 0,2% (-2,0%) στο 4 ο 3μηνο. 10. Σημαντική συμβολή στην εξέλιξη αυτή είχε και η μεγάλη διολίσθηση του Ευρώ έναντι των βασικών νομισμάτων παγκοσμίως στο 2 ο 3μηνο. 10, η οποία ήταν αποτέλεσμα της κρίσης δημοσίου χρέους την Ελλάδα και τις χώρες της Νότιας Ευρώπης και την Ιρλανδία. Ωστόσο, το Ευρώ σημείωσε δυναμική ανατίμηση στο 3 ο και στο 4 ο 3μηνο, 10, κυρίως λόγω της προαναφερθείσας εξασθένισης της θέσης του δολαρίου, και αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη των χωρών της ΖτΕ στα δύο αυτά 3μηνα. Σχετικά αναμένεται ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα περιορισθεί στο 0,5% σε 3μηνιαία βάση στο 3 ο 3μηνο. 10 και στο 0,3% στο 4 ο 3μηνο. 10, διαμορφώνοντας την αύξηση του ΑΕΠ το 2010 στο 1,7%. Για το 2011 αναμένεται επιβράδυνση της ανάπτυξης της ΖτΕ στο 1,4%, λόγω και της επιβράδυνσης του ρυθμού αύξησης της καταναλωτικής δαπάνης και του ΑΕΠ των ΗΠΑ. Στα πλαίσια αυτά δεν αναμένεται αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ τουλάχιστον έως το τέλος του Επίσης, η ΕΚΤ θα εξακολουθήσει να παρέχει διευκολύνσεις στις τράπεζες των χωρών που δεν έχουν πρόσβαση στη διατραπεζική αγορά κατά τη διάρκεια του 2011, ενώ και οι παρεμβάσεις της στις αγορές κρατικών ομολόγων θα συνεχιστούν, ιδιαίτερα μετά τη νέα διαταραχή που προκλήθηκε στις αγορές δημοσίου χρέους των χωρών της Νότιας Ευρώπης και της Ιρλανδίας στο τελευταίο 15ήμερο. Αυτή η διαταραχή στις αγορές (σημαντική αύξηση των spreads και των CDS) προκλήθηκε από την απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ-27 για τη δημιουργία ενός μόνιμου μηχανισμού αντιμετώπισης των κρίσεων στις αγορές δημοσίου χρέους των χωρών μελών, στον οποίο ένα μέρος του κόστους των διευθετήσεων που θα πραγματοποιούνται θα αναλαμβάνεται και από τους δανειστές. Η απόφαση αυτή (παρά το ότι δεν έχει ακόμη εξειδικευτεί) είχε αρνητικές συνέπειες στις αγορές κρατικών ομολόγων, ιδιαίτερα της Ελλάδος της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας. Σε αυτό το περιβάλλον οι αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ, που είχαν διακοπεί πλήρως για τέσσερις εβδομάδες, ενδέχεται να συνεχιστούν. Στην Ιαπωνία η αύξηση του ΑΕΠ περιορίστηκε σημαντικά στο 0,4% σε ετησιοποιημένη βάση στο 2 ο 3μηνο. 10, από 4,4% στο 1 ο 3μηνο. 10, ενώ η μεγάλη ανατίμηση του Γιέν θέτει σημαντικές προκλήσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας αυτής, η οποία εξακολουθεί να στηρίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις καθαρές εξαγωγές. Η Εγχώρια ζήτησης την Ιαπωνία εξακολουθεί να συμβάλλει αρνητικά στην ανάκαμψη της ίδιας και της παγκόσμιας οικονομίας. Η Κυβέρνηση της Ιαπωνίας εξακολουθεί να βεβαιώνει ότι θα συνεχίσει τις αναγκαίες παρεμβάσεις για να αποτρέψει την ανατίμηση του Γιέν, ενώ η ΤτΙαπωνίας έχει ανακοινώσει νέα μέτρα ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στην οικονομία με στόχο επίσης την αποτροπή της περαιτέρω ανατίμησης του Γιέν. Παρόλα αυτά το Γιέν διαμορφώνεται σήμερα στα 80,3 JPY/USD και απειλεί να ανέλθει σε επίπεδα κάτω των 80 JPY/USD. Σε αυτά τα πλαίσια, η αύξηση του ΑΕΠ της Ιαπωνίας αναμένεται τώρα στο 2,9% το 2010 και στο 0,9% το 2011, από -5,2% και -1,2 το 2009 και το Γενικά, η ανάπτυξη στην παγκόσμια οικονομία αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά το 2010 και το 2011 από τη μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας κατά 10% και 9,5% αντίστοιχα και από την αύξηση του ΑΕΠ της Ινδίας κατά 8,5% και 8,3% αντίστοιχα. Επίσης, αξιοσημείωτη αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να έχουν χώρες όπως η Βραζιλία (7,7%, 4,8%), η Ρωσία (3,5%, 3,6%) και η Τουρκία (8,5%, 5,0%). Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 2

3 Ελληνική Οικονομία Λιανικές Πωλήσεις: Ο γενικός δείκτης όγκου των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο (εκτός των καυσίμων και των λιπαντικών αυτοκινήτων) παρουσίασε μείωση κατά -12,0% σε ετήσια βάση τον Αύγ. 10, έναντι -5,8% τον Αύγ. 09. Ωστόσο, στο 8μηνο του 2010 ο δείκτης αυτός ήταν μειωμένος μόνο κατά -2,9% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του στο 8μηνο. 09 κατά -10,5% σε ετήσια βάση. Ετήσιες Ποσοστιαίες Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Όγκου Λιανικών Πωλήσεων Κατηγορίες Καταστημάτων Ιαν.-Αύγ.'10 Ιαν.-Αυγ.'09 Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων -2,2-7,0 Πολυκαταστήματα -10,6-9,0 Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός -1,6-2,7 Φαρμακευτικά-Καλλυντικά 3,5-0,2 Ένδυση-Υπόδηση -8,0 5,5 Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη -6,1-19,3 Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη -1,1-28,2 Γενικός Δείκτης Όγκου -2,7-12,8 Γενικός Δείκτης Όγκου εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών -2,9-10,5 Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ. Όσον αφορά στις κύριες κατηγορίες καταστημάτων, στο 8μηνο. 10, ο όγκος των πωλήσεων στα καταστήματα ειδών διατροφής μειώθηκε κατά -2,4% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του κατά -6,6% στο 8μηνο. 09, ενώ ο όγκος των πωλήσεων των λοιπών καταστημάτων (εκτός των καταστημάτων ειδών διατροφής, καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων) σημείωσε πτώση κατά -3,6% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης του κατά -14,0% στο 8μηνο. 09. Όπως προκύπτει από τον Πίνακα, ο δείκτης όγκου των πωλήσεων παρουσίασε στο 8μηνο. 10 σημαντική μείωση στα πολυκαταστήματα (-10,6%) και στα καταστήματα ένδυσης-υπόδησης (-8,0%), ενώ μικρή ήταν η μείωση του όγκου των πωλήσεων στον κλάδο βιβλίων-χαρτικών (-1,1%). Η ανωτέρω σημαντική πτώση του δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο και στις κατηγορίες του συνδέεται με τα ακόλουθα: α) Με τις περικοπές των μισθολογικών αμοιβών στον δημόσιο τομέα (μέσες ακαθάριστες αποδοχές 2010: -12,8%, 2009: +5,2%) και της μέσης σύνταξης του δημοσίου κατά -10,5% (2009: 0,0%), ενώ μικρότερες είναι οι μειώσεις μισθών και συντάξεων στον ιδιωτικό τομέα. Επίσης, η άνοδος της ανεργίας στο 12% τον Ιούλ. 10, από 9,5% το 2009 συμβάλλει στην μείωση των καταναλωτικών δαπανών. Από την άλλη πλευρά, η πτώση των εισπράξεων από τους άμεσους φόρους κατά -7,8% στο 9μηνο. 10 (-13% χωρίς την έκτακτη εισφορά στις κερδοφόρες επιχειρήσεις) δείχνει ότι η πτώση του διαθεσίμου εισοδήματος το 2010 ήταν μικρότερη από ότι αναμενόταν αρχικά. β) Με την πτώση των τιμών των κατοικιών (διαμερισμάτων) κατά -5,7% στο 2 ο 3μηνο. 10, μετά την πτώση τους κατά -2,5% στο 2 ο 3μηνο. 09. Ωστόσο, οι τιμές των ενοικίων συνεχίζουν να αυξάνονται, ενώ το αποτέλεσμα πλούτου από τη μείωση της αξίας της ακίνητης περιουσίας δεν είναι τόσο ισχυρό στην Ελλάδα. γ) με τη μείωση της καταναλωτικής πίστης (Σεπτ. 10: πτώση κατά -1,9%, Δεκ. 09: 1,8%). Ωστόσο, οι εξελίξεις και προοπτικές στον τομέα των λιανικών πωλήσεων και εν γένει της κατανάλωσης, προσδιορίζονται στην τρέχουσα περίοδο κατά κύριο λόγο από τις προσδοκίες και από τον βαθμό εμπιστοσύνης των καταναλωτών όσον αφορά την ανάπτυξη της οικονομίας, την απασχόλησή τους και τα εισοδήματά τους στη βραχυχρόνια και στη μεσομακροχρόνια περίοδο. Οι δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης σημειώνουν δραματική επιδείνωση το 2010 και έφτασαν να μειωθούν στο -72 τον Οκτ. 10 από το -67 τον Σεπτ. 10 και -38 τον Νοέμ. 09. Επίσης, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις κατασκευές είχε μειωθεί στο -66 τον Σεπτ. 10, από το επίσης χαμηλό -31 τον Νοέμ. 09, για να βελτιωθεί σημαντικά στο -48 τον Οκτ. 10, όταν προωθήθηκαν κάπως οι κρατικές επενδύσεις και οι επενδύσεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση και υλοποιείται ταχύτερα το ΠΔΕ. Όσον αφορά το δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στον τομέα των κατοικιών, διαμορφωνόταν στο 26,75 τον Σεπτ. 10, από το 41,03 τον Απρ. 10. Τέλος, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο υποχώρησε τον Σεπτ. 10 στο 53,4 από 91,4 τον Σεπτ. 09, αντανακλώντας τις εκτιμήσεις για τεράστια πτώση του ΑΕΠ και της εγχώριας ζήτησης και για αύξηση της ανεργίας σε δραματικά υψηλά επίπεδα, όχι μόνο το 2010 αλλά και το Πιστωτική Επέκταση: Ο ρυθμός ανόδου της χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα (επιχειρήσεις και νοικοκυριά) επιβραδύνθηκε περαιτέρω στο 1,2% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 10 από 1,5% τον Αύγ. 10, 2,3% τον Ιούλ. 10, 4,1% τον Δεκ. 09 και 5,4% τον Σεπτ. 09. Η μηνιαία καθαρή ροή νέων πιστώσεων ανήλθε στο 1,01 δις τον Σεπτ. 10, από αρνητική καθαρή ροή ύψους 1,09 δις τον Αύγ. 10. Ειδικότερα, η μηνιαία καθαρή ροή πιστώσεων ήταν θετική ύψους 1,12 δις προς τις επιχειρήσεις, αλλά αρνητική, ύψους 0,175 εκατ. προς τους ιδιώτες και τα μη κερδοσκοπικά ιδρύματα. Γενικά, ο ρυθμός της πιστωτικής επέκτασης εξακολουθεί να διατηρείται σε θετικό επίπεδο εν μέσω των εξαιρετικά αντίξοων συνθηκών για την οικονομία και τις τράπεζες, εξαιτίας της κρίσης του δημοσίου χρέους και της υπέρμετρης υποβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητας του ελληνικού δημοσίου. Εξαιτίας της αβεβαιότητας που συνεπάγεται η δημοσιονομική εκτροπή και η κρίση στην αγορά των ελληνικών κρατικών ομολόγων, έχει μειωθεί σημαντικά η καταναλωτική εμπιστοσύνη και η ζήτηση καταναλωτικών και στεγαστικών δανείων και έχει αυξηθεί το κόστος του χρήματος για τις τράπεζες και για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Όπως προκύπτει από τον Πίνακα, η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις επιβραδύνθηκε ελαφρώς στο 2,2% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 10, από 2,3% τον Αύγ. 10, 3,4% τον Ιούλ. 10, 5,0% τον Δεκ. 09 και 6,9% τον Σεπτ. 09. Επιβράδυνση σημειώθηκε στους περισσότερους κλάδους, ωστόσο, ικανοποιητική παραμένει η αύξηση της πιστωτικής Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 3

4 επέκτασης προς τον τουρισμό (+4,4%), τη ναυτιλία (+8,6%) και τον κλάδο Ηλεκτρισμός-Φωταέριο- Ύδρευση (+26,1%). Αντίθετα, σημειώνεται η αρνητική μεταβολή των πιστώσεων προς το εμπόριο (-2,3%, επιταχύνθηκε η πτώση) και τη βιομηχανία (- 1,9%, επιβραδύνθηκε η πτώση), η οποία συνδυάζεται και με την προαναφερθείσα μεγάλη πτώση των λιανικών πωλήσεων τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 2010 και με τη συνεχιζόμενη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής. Η αύξηση της χρηματοδότησης του τομέα των κατασκευών επιταχύνθηκε στο 3,3% τον Σεπτ. 10, από 1,2% τον Ιούλ. 10, πράγμα που δείχνει την εκτιμώμενη σταδιακή ανάκαμψη των επενδύσεων σε κατασκευές εκτός κατοικιών. Χρηματοδότηση προς τον Ιδιωτικό Τομέα (ετήσιοι ρυθμοί μεταβολής) Σεπτ.'10 Αύγ.'10 Δεκ.'09 Σεπτ.'09 Σύνολο ιδιωτικού τομέα 1,2 1,5 4,1 5,4 Α. Επιχειρήσεις 2,2 2,3 5,0 6,9 -Γεωργία 1,2 2,3 3,7 4,5 -Βιομηχανία -1,9-2,9-3,5-1,0 -Εμπόριο -2,3-0,7 4,2 7,6 -Τουρισμός 4,4 4,6 7,8 5,1 -Ναυτιλία 8,6 4,5 4,0 5,7 -Λοιπά Χρημ/κά Ιδρύματα 2,3 2,9 5,8 12,0 -Κατασκευές 3,3 1,8 2,7 2,4 -Ηλεκτρισμός-Φωταέριο-Ύδρευση 26,1 24,0 14,7 11,3 -Μεταφορές, Επικοινωνίες πλήν Ναυτιλίας -0,6 0,2 25,5 13,9 -Λοιπά 5,5 6,8 9,7 13,4 B. Νοικοκυριά 0,1 0,6 3,1 3,9 -Καταν/κή Πίστη + Λοιπά Καταν/κά -1,9-1,3 1,8 2,9 -Στεγαστικά Δάνεια 1,0 1,6 3,7 4,3 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Ο ετήσιος ρυθμός ανόδου των δανείων προς τα νοικοκυριά επιβραδύνθηκε τον Σεπτ. 10 στο 0,1% σε ετήσια βάση, από 0,6% τον Αύγ. 10, 1,0% τον Ιούλ. 10, 3,1% τον Δεκ. 09 και 3,9% τον Σεπτ. 09. Ειδικότερα, ο ρυθμός αύξησης των στεγαστικών δανείων υποχώρησε στο 1,0% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 10, από 1,6% τον Αύγ. 10, 1,9% τον Ιούλ. 10, 3,7% τον Δεκ. 09 και 4,3% τον Σεπτ. 09. Η ροή νέων πιστώσεων στον κλάδο ήταν αρνητική τον Σεπτ. 10 κατά 66 εκατ. Ο 12μηνος ρυθμός ανόδου των καταναλωτικών δανείων διαμορφώθηκε στο -1,9% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. 10, από -1,3% τον Αύγ. 10, -0,9% τον Ιούλ. 10, 1,8% τον Δεκ. 09 και 2,9% τον Σεπτ. 09. Η καθαρή ροή νέων πιστώσεων στον κλάδο ήταν επίσης αρνητική τον Σεπτ. 10 κατά 167 εκατ. Η κάμψη της ροής των καταναλωτικών δανείων προκύπτει και από την μεγάλη πτώση της ζήτησης για διαρκή κυρίως (σε μεγάλο βαθμό εισαγόμενα) καταναλωτικά αγαθά και, ιδιαιτέρως, αυτοκίνητα. Δημοσιονομική Προσαρμογή: Από την Ενδιάμεση Έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική της Τραπέζης της Ελλάδος τον Οκτώβριο του 2010, προκύπτουν τα ακόλουθα: Η Eurostat σχεδιάζει την ένταξη στη γενική Κυβέρνηση ορισμένων ελλειμματικών κρατικών οργανισμών (κυρίως του τομέα των συγκοινωνιών και της αμυντικής βιομηχανίας) που έως σήμερα βρίσκονταν εκτός της γενικής Κυβέρνησης. Η ενέργεια αυτή σημαίνει ένταξη των υποχρεώσεων των οργανισμών αυτών στο χρέος της γενικής κυβέρνησης (χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα περιουσιακά στοιχεία αυτών των οργανισμών) και η αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης με τα λειτουργικά ελλείμματα αυτών των οργανισμών πέραν των κρατικών επιχορηγήσεων. Επιπλέον, από την επανεκτίμηση του πλεονάσματος των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) προέκυψε μικρό έλλειμμα το 2009, αντί για πλεόνασμα 1,3 δις σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Προσχεδίου του Π2011. Η πρακτική αυτή θα έχει ως συνέπεια την αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης το 2009 και ενδεχομένως και το 2010 (στο βαθμό που τα ελλείμματα των υπό ένταξη οργανισμών υπερβούν τις ήδη καταχωρημένες στο έλλειμμα κρατικές επιχορηγήσεις και το πλεόνασμα των ΟΤΑ και των ΟΚΑ είναι μικρότερο από αυτό που έχει εκτιμηθεί ( 2,35 δις). Σημειώνεται, πάντως, ότι το 2010 έχουν μειωθεί σημαντικά οι συντάξεις και έχει ενταθεί η προσπάθεια για πάταξη της εισφοροδιαφυγής. Επίσης, έχουν μειωθεί οι δαπάνες των Ταμείων για φάρμακα και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Επίσης, στον ΟΤΑ έχει μειωθεί σημαντικά η απασχόληση και οι μισθοί του προσωπικού τους. Σε κάθε περίπτωση, το πλεόνασμα των ΟΤΑ και των ΟΚΑ αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά από το 2011 και το 2012, λόγω της περαιτέρω εκλογίκευσης της λειτουργίας τους και κυρίως, λόγω της σταδιακής εφαρμογής των διατάξεων του νέου ασφαλιστικού νόμου. Επίσης, τα ελλείμματα των ΔΕΚΟ θα μειωθούν με την σταδιακή εκλογίκευση της λειτουργίας τους και με την αύξηση του βαθμού ανάκτησης από τους χρήστες του κόστους των υπηρεσιών που προσφέρουν. Τέλος, η γενική κυβέρνηση δεν θα επιβαρύνεται στο μέλλον από την κατάπτωση των εγγυήσεων των δανείων που συνάπτουν οι ΔΕΚΟ που θα συμπεριληφθούν στη γενική κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση, πολλά από τα έσοδα από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της εισφοροδιαφυγής αναμένεται να εισπραχθούν το 2011, αντί του Με αυτά τα δεδομένα, το χρέος της γενικής κυβέρνησης δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 132% του ΑΕΠ το 2010 (με την υπόθεση ότι τα χρέη των ΔΕΚΟ που θα ενταχθούν στη γενική κυβέρνηση το 2009 και το 2010 θα ανέλθουν γύρω στα 22 δις), και το 136% το 2011 (με την υπόθεση της είσπραξης τουλάχιστον 2,0 δις από ιδιωτικοποιήσεις κατά το έτος αυτό). Από το 2012 το έλλειμμα θα μειωθεί κάτω του 5,0% του ΑΕΠ και το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ μπορεί να λάβει πτωτική πορεία και να διαμορφωθεί και πάλι γύρω στο 100% του ΑΕΠ περί το Σε αυτή την εξέλιξη συμβάλει αποφασιστικά η αναμόρφωση του Συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων της χώρας η οποία θα αρχίσει να έχει σημαντική επίπτωση στη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων από το 2011 και μετά. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Η αύξηση του ΑΕΠ επιταχύνθηκε ελαφρά στο 2,0% σε ετησιοποιημένη βάση στο 3 ο 3μηνο. 10, έναντι της αύξησής του κατά 1,7% στο 2 ο 3μηνο. 10 και κατά 3,7% στο 1 ο 3μηνο. 10. Κύριοι παράγοντες που Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 4

5 συνέβαλαν στην αύξηση του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο. 10 ήταν: α) Η σημαντική αύξηση των αποθεμάτων στον μη αγροτικό τομέα η οποία είχε θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,51 π.μ. σε ετησιοποιημένη βάση. Ήταν το 5 ο κατά σειρά 3μηνο στο οποίο η αύξηση των αποθεμάτων συμβάλλει θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ. Από τα επόμενα 3μηνα η αύξηση των αποθεμάτων μπορεί να αρχίσει να έχει αρνητική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ. ΗΠΑ: ΑΕΠ % μεταβολή σε ετησιοποιημένη βάση 3ο 3μηνο '10 πρώτη εκτίμηση 2ο 3μηνο '10 τελική εκτίμηση 1ο 3μηνο '10 4ο 3μηνο '09 ΑΕΠ 2,0 1,7 3,7 5,6 Κατ.Δαπάνη 2,6 2,2 1,9 1,6 Διαρκή Αγαθά 6,1 6,8 8,8 0,4 Επιχ. Επενδύσεις 9,7 17,2 7,8 5,3 Επενδ. σε Κατοικίες -29,1 25,7-12,3 3,8 Εξαγωγές 5,0 9,1 11,4 22,8 Εισαγωγές 17,4 33,5 11,2 15,8 Πηγή: Bureau of Economic Analysis β) Η πολύ ικανοποιητική αύξηση της ιδιωτικής καταναλωτικής δαπάνης κατά 2,6% σε ετησιοποιημένη βάση στο 3 ο 3μηνο. 10, από 2,2% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 1,9% στο 1 ο 3μηνο. 10. Η εξέλιξη αυτή είναι σημαντική και δείχνει ότι οι ΗΠΑ συνέβαλαν σημαντικά στην εγχώρια και στην παγκόσμια ανάπτυξη στο 9μηνο. 10 με την σημαντική αύξηση της εγχώριας ιδιωτικής κατανάλωσης, παρά την μεγάλη πίεση που υπάρχει στη χώρα αυτή για αύξηση της ιδιωτικής αποταμίευσης. Ειδικότερα, συνεχίσθηκε ο υψηλός ρυθμός αύξησης της κατανάλωσης διαρκών καταναλωτικών αγαθών κατά 6,1%, έναντι 6,8% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 8,8% στο 1 ο 3μηνο. 10, ενώ ο ρυθμός αύξησης της κατανάλωσης μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών ήταν στο 1,3% από 1,9% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 4,2% στο 1 ο 3μηνο. 10. γ) Ένα μεγάλο μέρος της αύξησης της εγχώριας καταναλωτικής δαπάνης αντικατοπτρίζεται στη μεγάλη αύξηση των εισαγωγών κατά 17,4% στο 3 ο 3μηνο. 10, μετά την αύξησή τους κατά 33,5% στο 2 ο 3μηνο. 10 και κατά 11,2% στο 1 ο 3μηνο. 10. Η εξέλιξη αυτή συνδυάσθηκε με την σχετικά χαμηλή αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 5,0% σε ετησιοποιημένη βάση και είχε ως συνέπεια την μεγάλη αρνητική επίπτωση των καθαρών εξαγωγών στην αύξηση του ΑΕΠ κατά -2,01 π.μ. στο 3 ο 3μηνο. 10, έναντι -3,5 π.μ. στο 2 ο 3μηνο. 10. δ) Στον τομέα των επενδύσεων, επιβραδύνθηκε η αύξηση των επιχειρηματικών επενδύσεων, στο 9,7% σε ετησιοποιημένη βάση στο 3 ο 3μηνο. 10, έναντι 17,2% στο 2 ο 3μηνο. 10 και 7,8% στο 1 ο 3μηνο. 10. Αντίθετα, οι επενδύσεις σε κατοικίες σημείωσαν κατακόρυφη πτώση κατά -29,1% σε ετησιοποιημένη βάση στο 3 ο 3μηνο. 10, έναντι της αύξησής τους κατά 25,7% στο 2 ο 3μηνο. 10 και της πτώσης κατά - 12,3% στο 1 ο 3μηνο. 10. Εκτιμάται ότι η απότομη μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες αντικατοπτρίζει στρέβλωση στην αγορά ακινήτων, μετά τη λήξη του μέτρου της φορολογικής απαλλαγής. Με αυτά τα δεδομένα, η αύξηση του ΑΕΠ το 2010 ως σύνολο αναμένεται τώρα στο 2,7%, έναντι της πτώσης του κατά -2,6% το 2009 και κατά -0,04% το Επίσης, χωρίς θετική επίδραση στην αύξηση του ΑΕΠ από τις καθαρές εξαγωγές, η ανάπτυξη στις ΗΠΑ το 2011 δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 2,0%, έναντι του 3,5%-4,5% που προβλέπει η FED. Όσον αφορά την ιδιωτική κατανάλωση, ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών του Thomson Reuters/University of Michigan, υποχώρησε οριακά στο 67,7 τον Οκτ. 10 από 68,2 τον Σεπτ. 10, 68,9 τον Αύγ. 10 και 67,8 τον Ιούλ. 10. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι η μικρή βελτίωση του αντίστοιχου δείκτη του Conference Board τον Οκτ. 10, από τα πολύ χαμηλά επίπεδα του Σεπτ. 10, δεν αποτελεί ουσιαστικά υπολογίσιμη βελτίωση. Το προσωπικό εισόδημα υποχώρησε ελαφρώς τον Σεπτ. 10 κατά -0,1% σε μηνιαία βάση, από 0,4% τον Αύγ. 10, ενώ και η προσωπική κατανάλωση αυξήθηκε αντίστοιχα κατά 0,2% (0,1% σε πραγματικές τιμές), από 0,5% τον προηγούμενο μήνα. Το ποσοστό αποταμίευσης διαμορφώθηκε στο 5,3% τον Σεπτ. 10 από 5,6% τον Αύγ. 10 και 5,7% τον Ιούλ. 10. Η πιο ευνοϊκή εξέλιξη σημειώθηκε στον τομέα της παραγωγής, όπου ο δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (ISM) στη μεταποίηση ενισχύθηκε στο 56,9 τον Οκτ. 10 από 54,4 τον Σεπτ. 10, 56,3 τον Αύγ. 10 και 55,5 τον Ιούλ. 10. Επίσης, ο δείκτης Chicago PMI ενισχύθηκε οριακά στο 60,6 τον Οκτ. 10 από 60,4 τον Σεπτ. 10, 56,7 τον Αύγ. 10 και 62,3 τον Ιούλ. 10. Οι δαπάνες για κατασκευές σημείωσαν μικρή μη αναμενόμενη αύξηση κατά 0,5% σε μηνιαία βάση τον Σεπτ. 10, έναντι μείωσης κατά -0,2% τον Αύγ. 10. Σε ετήσια βάση, τον Σεπτ. 10 οι εν λόγω δαπάνες μειώθηκαν κατά -10,4%. Η αύξηση οφείλεται στην αύξηση των δαπανών για δημόσια έργα. Στην αγορά εργασίας, ευνοϊκή εξέλιξη θα πρέπει να θεωρηθεί η μείωση των αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ, κατά 21 χιλ. άτομα την εβδομάδα που έκλεισε στις στις 434 χιλ., ενώ ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 453,25 χιλ. Ωστόσο, παρά την ευνοϊκή αυτή εξέλιξη, η διαμόρφωση ακόμη των εβδομαδιαίων νέων αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας σε επίπεδα άνω των 430 χιλ. εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχίες για τη βιωσιμότητα της ανάκαμψης της οικονομίας, αφού η βιώσιμη ανάκαμψη συνδυάζεται με μείωση των εβδομαδιαίων αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας σε επίπεδα κάτω των 400 χιλ. Ζώνη του Ευρώ: Συνεχίζονται οι εξελίξεις που δείχνουν ικανοποιητική ανάπτυξη της οικονομίας της ΖτΕ, με κύρια ατμομηχανή τις καθαρές εξαγωγές, ιδιαίτερα της Γερμανίας. Οι εξελίξεις δείχνουν ότι η αύξηση του ΑΕΠ μπορεί και να ξεπεράσει το 1,7% το Ειδικότερα, ο δείκτης Οικονομικού Κλίματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη ΖτΕ βελτιώθηκε περαιτέρω στο 104,1 τον Οκτ. 10, από 103,6 τον Σεπτ. 10, και 102,3 τον Αύγ. 10. Η εξέλιξη αυτή συμβαδίζει με ανάπτυξη κατά 0,5% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. 10. Ωστόσο, στασιμότητα παρουσιάζει ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη ΖτΕ που διαμορφώθηκε στο -12 τον Οκτ. 10, από - 11 τον Αύγ. 10, εξέλιξη που δείχνει τις ανησυχίες των Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 5

6 καταναλωτών για τις μελλοντικές οικονομικές εξελίξεις, καθώς συνεχίζουν τα έντονα προβλήματα στην αγορά εργασίας όλων των χωρών μελών εκτός της Γερμανίας. Στον κρίσιμο τομέα της κρίσης δημοσίου χρέους που επιβαρύνει τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης και την Ιρλανδία, η σημαντική εξομάλυνση που σημειώθηκε κατά τη διάρκεια του Οκτ. 10 διαταράχθηκε τις τελευταίες ημέρες από την αρνητική επίπτωση που είχε για τις αγορές χρέους των υπερχρεωμένων χωρών η απόφαση του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δημιουργία μονίμου μηχανισμού αντιμετώπισης κρίσεων χρέους στην Ένωση. Με τον νέο Μηχανισμό θα προβλέπεται ότι ένα μέρος του κόστους της κρίσης θα υποχρεούνται να αναλάβουν οι δανειστές. Ωστόσο, η νέα διαταραχή στις Ευρωπαϊκές αγορές δημοσίου χρέους δεν συνέβαλε στην υποχώρηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ, η οποία πλησιάζει τα 1,41 USD/EUR λόγω κυρίως της αδυναμίας του δολαρίου που προκαλείται από την αναμενόμενη δυναμική παρέμβαση της FED με την ανακοίνωση ενός νέου πακέτου μέτρων ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στην οικονομία των ΗΠΑ. Σε αυτό το περιβάλλον, οι κυριότερες εξελίξεις στη ΖτΕ στο προηγούμενο 7ήμερο ήταν οι ακόλουθες: Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στην βιομηχανία βελτιώθηκε περαιτέρω στο 0 τον Οκτ. 10, από -1 τον Σεπτ. 10 και -2 τον Αύγ. 10, παρά τις ανησυχίες των επιχειρηματιών που προκύπτουν από την ανατιμητική πορεία του Ευρώ, εξέλιξη που δείχνει ότι η παραγωγή συνεχίζει να στηρίζει την ανάπτυξη της ΖτΕ και στο 4 ο 3μηνο. 10. Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών στην Μεταποίηση Οκτ. 10 Σεπ. 10 Αύγ. 10 Ιούλιος.'10 Ιούνιος.'10 ΖτΕ 54,6 53,7 55,1 56,7 55,6 Γερμανία 56,6 55,1 58,2 61,2 58,4 Γαλλία 55,2 56,0 55,1 53,9 54,8 Ιταλία 53,0 52,6 52,8 54,4 54,3 Ισπανία 51,2 49,6 51,2 51,6 51,2 Ιρλανδία 50,9 48,4 51,1 51,4 51,8 Πηγή: Reuters Επιπλέον, και ο δείκτης PMI στη μεταποίηση της ΖτΕ αναθεωρήθηκε προς τα πάνω στο 54,6 τον Οκτ. 10, (54,1 αρχικά), από 53,7 τον Σεπτ. 10 (χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιαν. 10), σηματοδοτώντας τη συνέχιση της ικανοποιητικής ανάπτυξης της βιομηχανικής παραγωγής, μετά από ικανοποιητική αύξησή της κατά 2,5% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο. 10. Σημειώνεται η εκ νέου αύξηση του δείκτη PMI στη μεταποιητική βιομηχανία στη Γερμανία στο 56,6, από 55,1 τον Σεπ. 10, επιβεβαιώνοντας τις προσδοκίες για αύξηση του ΑΕΠ της το 2010 άνω του 3,2%. Αντίθετα, στη Γαλλία ο δείκτης PMI στη μεταποιητική βιομηχανία περιορίσθηκε στο 55,2 τον Οκτ. 10, από 56,0 τον Σεπτ. 10, εξέλιξη που συμβαδίζει με επιβράδυνση της οικονομίας το 2 ο 6μηνο. 10, καθώς έχει επηρεασθεί αρνητικά και από την ανατιμητική πορεία του Ευρώ. Τέλος, βελτίωση του δείκτη και διαμόρφωσή του άνω του 50 σημειώθηκε στην Ιταλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία, παρά τα προγράμματα δραστικής δημοσιονομικής προσαρμογής και μείωσης της πολύ υψηλής δανειακής επιβάρυνσης του ιδιωτικού τομέα που σημειώνεται στις χώρες αυτές. Γενικά, οι ανωτέρω εξελίξεις σηματοδοτούν ότι η αύξηση του ΑΕΠ των οικονομιών της ΖτΕ θα είναι στο 1,7% το 2010, λόγω κυρίως της υψηλής ανάπτυξης της Γερμανίας. Ωστόσο, παραμένουν τα ερωτηματικά για τη δυνατότητα περαιτέρω ενίσχυσης της ανάπτυξης της ΖτΕ το 2011 και στα προσεχή έτη, ιδιαίτερα καθώς οι περισσότερες κυβερνήσεις υιοθετούν δραστικά μέτρα για την εξυγίανση των δημοσιονομικών προβλημάτων τους, ενώ και η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα περιορίσει τον εξαγωγικό τομέα της Γερμανίας, κάτι που δεν έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα. Ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες Σεπ. 10 Αύγ. 10 Ιούλιος 10 Ιούνιος 10 Μάιος. 10 ΖτΕ 10,1 10,0 10,0 10,0 10,0 Γερμανία 6,7 6,8 7,0 7,3 7,3 Γαλλία 10,0 10,0 9,9 9,9 9,9 Ιταλία 8,3 8,1 8,3 8,3 8,5 Ισπανία 20,8 20,6 20,4 20,2 20,0 Ιρλανδία 14,1 13,9 13,8 13,7 13,6 Ολλανδία 4,4 4,5 4,6 4,5 4,5 Πηγή: Eurostat Στην αγορά εργασίας της ΖτΕ, το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 10,1% τον Σεπ. 10, από το αναθεωρημένο προς τα κάτω 10,0% τον Αύγ. 10 (υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούν. 98), ωστόσο κάποια βελτίωση διαφαίνεται από τον υπο-δείκτη της απασχόλησης του ενοποιημένου δείκτη ΡΜΙ στη ΖτΕ, ο οποίος εξακολουθεί να διατηρείται άνω του 50 και τον Οκτ. 10. Στη Γερμανία το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε περαιτέρω στο 6,7% (μέτρηση της Eurostat), όπως και στην Ολλανδία (Σεπ. 10: 4,5%), η οποία διατηρεί το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ, ενώ αντίθετα περαιτέρω άνοδος σημειώθηκε στην Ισπανία, στο 20,8% τον Σεπ. 10, αλλά και την Ιρλανδία. Στη Γερμανία, από νεότερα στοιχεία προκύπτει ότι ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε για 16 ο συνεχή μήνα, αν και περιορισμένα, κατά -3 χιλ. σε μηνιαία βάση τον Οκτ. 10, από -37 χιλ. τον Σεπτ. 10, από - 20 χιλ. τον Αύγ. 10, ενώ το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο 7,5%, από 7,6% τον Αύγ.10 και 8,2% τον Οκτ. 10. Ο αριθμός των ανέργων ανήλθε στα 3,153 εκατ. τον Οκτ. 10. Ωστόσο ερωτηματικό παραμένει η περαιτέρω τόνωση της κατανάλωσης, καθώς και οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν και πάλι κατά -2,3% σε μηνιαία βάση τον Σεπ. 10, από -0,4% τον Αύγ. 10, ενώ σε ετήσια βάση οι πωλήσεις αυξήθηκαν ελάχιστα, κατά 0,4%. Συνεπώς, όπως προβλέπει και το ΔΝΤ, η κατανάλωση θα συνεχίσει να είναι αδύναμη. Η αύξησή της προβλέπεται να είναι μηδενική (0,0%) το 2010 και +0,9% το 2011, από πτώση κατά -0,2% το 2009, παρά την βελτίωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας. Ο πληθωρισμός στη ΖτΕ, εκτιμάται ότι ανήλθε στο 1,9% τον Οκτ. 10, από 1,8% τον Σεπτ. 10, από 1,6% τον Αύγ. 10 και 1,7% τον Ιούλ. 10, άνοδος η οποία οφείλεται στην αύξηση της τιμής της ενέργειας και δεν ελλοχεύει κίνδυνος πληθωριστικών πιέσεων, καθώς δεν αναμένεται άνοδος του πληθωρισμού άνω του 1,4% το 2010 και 1,6% το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 6

7 Στην αγορά χρήματος, βελτιώνονται σταδιακά οι συνθήκες χρηματοδότησης, καθώς η προσφορά χρήματος Μ3 αυξήθηκε κατά 1,0% τον Σεπ. 10, από 1,1% τον Αύγ. 10 και +0,2% τον Ιούλ. 10. Η χρηματοδότηση προς τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 2,8% τον Σεπ. 10, από 2,9% σε ετήσια βάση τον Αύγ. 10, με τα στεγαστικά δάνεια να αυξάνονται κατά 3,4% για 3 ο συνεχή μήνα, ενώ τα καταναλωτικά δάνεια συνεχίζουν να μειώνονται κατά -0,9%, από πτώση κατά -0,4% τον Αύγ. 10 και -0,6% τον Ιούλ. 10. Η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις παρέμεινε για 13 ο συνεχή μήνα αρνητική στο -0,6% τον Σεπ. 10, από -1,1% τον Αύγ. 10, και -1,4% τον Ιούλ. 10, ενώ συνολικά η χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε κατά 1,2% τον Σεπ. 10, όπως και τον Αύγ. 10. Βέβαια, οι εξελίξεις στον τομέα αυτό δεν είναι ακόμη τόσο ευνοϊκές ώστε να επιτρέψουν στην ΕΚΤ αλλαγή νομισματικής πολιτικής. Συνεπώς, με τις συνθήκες που διαμορφώνονται, αναμένεται διατήρηση του βασικού επιτοκίου στο σημερινό χαμηλό επίπεδο τουλάχιστον μέχρι τέλος του % 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% ΖτΕ: Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας Στεγαστικά Επιχειρηματικά Κατ. Πίστη -4% Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 7

8 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη, 4 Νοεμβρίου 2010 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) 4,9 2,9 4,5 4,5 2,0-2,0-3,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 3,0 2,3-1,8-3,0 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 7,7 0,6 9,6-10,5 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 4,9-7,4-13,9-10,7 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-29,1-22,0-22,0 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 9,1 6,3-15,9-8,0 Μεταποίηση 1,2-0,8 2,0 2,2-4,7-11,2-5,0 Ανεργία (%) 10,2 9,5 8,6 8,0 7,4 9,5 12,0 Συνολική Απασχόληση 0,9 1,5 2,5 1,3 1,2-1,1-2,6 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,2 4,5 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 1,8 3,7 4,6 3,5 3,9 5,8 1,4 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,8 19,7 20,0 15,9 3,3-1,5 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-2,6-3,6-7,8-13,6-7,9 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-12,6-9,9-8,0 *προβλέψεις ΔΟΜ Τριμηνιαία στοιχεία III IV διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) 2,3-1,4-9,3-8,6-6,0-2,9 (8μην 10) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 4,3-7,0-17,4 2,4-5,9-33,9 (9μην 10) Οικοδομική Δραστηριότητα -5,0-17,1-27,6-32,6-21,3-24,8 (7μην 10) Βιομηχανική Παραγωγή (μεταποίηση) 2,2-4,7-11,2-10,6-8,3-5,3 (8μην 10) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 53,7 50,4 45,3 49,0 48,0 44,7 (9ος 10) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 107,9 93,4 70,6 72,9 78,5 66,6 (9ος 10) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 102,8 91,9 72,1 76,6 75,0 78,4 (9ος 10) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -28,0-46,0-46,0-44,0-36,0-67,0 (9ος 10) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 21,5 15,9 4,2 5,4 4,2 1,2 (9ος 10) Επιχειρήσεις 20,6 18,7 5,1 6,9 5,1 2,2 (9ος 10) - Βιομηχανία 11,2 15,8-3,5-1,0-3,5-1,9 (9ος 10) - Κατασκευές 29,5 35,2 2,7 2,4 2,7 3,3 (9ος 10) - Τουρισμός 23,8 19,7 7,8 5,1 7,8 4,4 (9ος 10) Νοικοκυριά 22,4 12,8 3,1 3,9 3,1 0,1 (9ος 10) - Καταναλωτική Πίστη 22,4 16,0 2,0 3,3 2,0-1,9 (9ος 10) - Στεγαστικά Δάνεια 21,9 11,5 3,7 4,3 3,7 1,0 (9ος 10) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 2,9 4,2 1,2 0,7 2,0 5,6 (9ος 10) Δομικός Πληθωρισμός 2,9 3,4 2,4 2,1 2,0 3,6 (9ος 10) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων 5,1 1,7-3,4-3,4-3,5-3,7 (6μην 10) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 1,14 1,17 0,56 0,45 0,37 0,39 (8ος 10) Χορηγήσεων Επιχειρήσεων (Βραχυχρόνια) 7,54 7,61 6,07 5,84 5,80 6,47 (8ος 10) Καταναλωτικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 10,39 11,03 11,53 11,44 11,32 12,11 (8ος 10) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 4,93 5,31 4,08 3,81 3,63 4,02 (8ος 10) Euribor 3μηνών 4,28 2,89 0,70 0,72 0,70 0,89 (9ος 10) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 4,50 4,80 5,17 4,66 4,97 10,45 (9ος 10) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 4,5 2,0-2,0-1,7-2,5-3,7 (2 ο 3μην 10) Τελική Κατανάλωση 3,9 2,0 0,3 1,1 0,3-5,1 (2 ο 3μην 10) Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 4,9-7,4-13,9-18,6-25,8-18,6 (2 ο 3μην 10) Εξαγωγές αγαθών & υπηρεσιών 5,8 4,0-18,1-21,7-15,5-5,0 (2 ο 3μην 10) Εισαγωγές αγαθών & υπηρεσιών 7,1 0,2-14,1-16,5-18,0-13,5 (2 ο 3μην 10) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 17,5 19,8 15,3 11,3 15,3 10,7 (8μην 10) Εισαγωγές Αγαθών 58,9 63,9 46,1 34,5 46,1 30,7 (8μην 10) Εμπορικό Ισοζύγιο -41,5-44,1-30,8-23,2-30,8-20,0 (8μην 10) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 13,5 13,2 6,1 6,4 6,1 4,2 (8μην 10) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 32,5% 29,9% 19,8% 27,5% 19,8% 20,9% (8μην 10) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -28,1-30,9-24,7-16,8-24,7-15,0 (8μην 10) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) -2,5 1,7 1,1 1,6 1,1 0,5 (8μην 10) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 17,4 16,4 27,1 23,1 27,1-18,1 (8μην 10) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 5.123, , , , , ,4 (10ος 10) (% μεταβολή) 17,9-65,5 22,9-6,8 22,9-42,0 (10ος 10) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 85,7 27,7 34,6 40,0 34,6 25,4 (10ος 10) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΛ. ΣΤΑΤ.