Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών 8 Ιουλίου 2009

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών 8 Ιουλίου 2009 Γενική Επισκόπηση Ελληνική Οικονομία: Εντυπωσιακή ήταν η αύξηση του δείκτη οικονομικού κλίματος τον Ιούν. 09, που βελτιώθηκε για τρίτο κατά σειρά μήνα και έφθασε τις 59,0 μον., από 49,5 μον. τον Μάιο. 09 και 46,6 μον. τον Απρ. 09. Η βελτίωση αυτή οφείλεται στη σημαντική αύξηση των δεικτών επιχειρηματικών προσδοκιών στους βασικούς κλάδους (βιομηχανία, λιανικό εμπόριο, κατασκευές και υπηρεσίες), αλλά και στη βελτίωση των καταναλωτικών προσδοκιών. Πτώση κατά -9,6% σημείωσαν οι διεθνείς αφίξεις στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας τόσο στο 1 ο 6μηνο. 09, όσο και τον Ιούν. 09, ενώ οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό ήταν μειωμένες κατά -11,6% στο 1 ο 4μηνο. 09. Στο εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο του 0,5% διατηρήθηκε ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ στην Ελλάδα και τον Ιούν. 09. Στους επόμενους μήνες ο πληθωρισμός αναμένεται να διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα και να αυξηθεί στη συνέχεια, κυρίως λόγω της πολύ χαμηλής βάσης του δείκτη τον Νοέμ. 08 και τον Δεκ. 08. Ως εκ τούτου ο μέσος πληθωρισμός θα διαμορφωθεί στο 1,2% το 2009, από 4,2% το ΗΠΑ, ΖτΕ και Παγκόσμια Οικονομία: Η πιο σημαντική εξέλιξη στην παγκόσμια οικονομία το προηγούμενο 7ήμερο ήταν η μεγαλύτερη του αναμενομένου πτώση της απασχόλησης και αύξηση της ανεργίας στις ΗΠΑ και στη Ζώνη του Ευρώ τον Ιούν. 09 και τον Μάιο. 09 αντίστοιχα. Ειδικότερα, η απασχόληση μειώθηκε κατά 467 χιλ. άτομα στις ΗΠΑ τον Ιούν. 09, ενώ για τη μείωση του ποσοστού ανεργίας απαιτείται αύξησή της κατά περισσότερο από 100 χιλ. άτομα μηνιαίως. Έτσι, το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 9,5%, με προοπτική να ανέλθει άνω του 10,5% στο 1 ο 6μηνο του Είναι χαρακτηριστικό ότι οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας εξακολουθούν να διαμορφώνονται άνω των 600 χιλ., ενώ για σταθεροποίηση της αγοράς εργασίας ο αριθμός αυτός δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 200 χιλ. Ανάλογη είναι η επιδείνωση της αγοράς εργασίας στη Ζώνη του Ευρώ, καθώς το ποσοστό ανεργίας ανήλθε επίσης στο 9,5%, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει αύξησή του στο 9,9% το 2009 και στο 11,5% το Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την επάνοδο της αβεβαιότητας για τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία στα επόμενα 3μηνα και συνέβαλαν σε μεγάλη διόρθωση των τιμών των μετοχών στα μεγάλα χρηματιστήρια, με ταυτόχρονη ανάκαμψη των αγορών κρατικών ομολόγων. Έτσι, την οι χρηματιστηριακοί δείκτες των ΗΠΑ υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο των 10-εβδομάδων, ενώ οι αποδόσεις στα 10ετή ομόλογα αναφοράς των ΗΠΑ μειώθηκαν στο 3,43% την , από άνω του 3,8% πριν ένα μήνα. Αντιστράφηκε, επίσης, και η αυξητική πορεία των τιμών του πετρελαίου, αφού τα στοιχεία για την απασχόληση προσγείωσαν τις αγορές σε πιο ρεαλιστικές εκτιμήσεις για την προοπτική ανάκαμψης και την αναπτυξιακή πορεία των οικονομιών των ΗΠΑ και της ΖτΕ και της παγκόσμιας οικονομίας γενικότερα, τόσο το 2009, όσο και το Μάλιστα, η αβεβαιότητα για τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο όταν κάποια στελέχη της Κυβέρνησης των ΗΠΑ, αλλά και οικονομικοί αναλυτές, δήλωσαν ότι απαιτείται ενδεχομένως και ένα 2 ο δημοσιονομικό πακέτο για την ενίσχυση της οικονομίας των ΗΠΑ, πράγμα που συνεπάγεται, προφανώς, ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί έως σήμερα δεν είναι αρκετά για να εξασφαλίσουν την έξοδο της παγκόσμιας οικονομίας από την ύφεση. Η επιδείνωση των προσδοκιών για ανάκαμψη των οικονομιών συνέβη παρά το ότι τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη ΖτΕ συνεχίσθηκαν οι ευνοϊκές εξελίξεις στον τομέα της παραγωγής, με σημαντική βελτίωση των δεικτών οικονομικού κλίματος και των δεικτών υπευθύνων προμηθειών (ISM στις ΗΠΑ και PMI στην ΖτΕ, το Ην. Βασίλειο, την Κίνα και αλλού). Επίσης, σημειώθηκε εντυπωσιακή αύξηση των βιομηχανικών παραγγελιών στη Γερμανία. Οι εξελίξεις αυτές σηματοδοτούν μικρότερη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής, η οποία σε συνδυασμό και με τη μικρότερη πτώση των λιανικών πωλήσεων το 2 ο 3μηνο. 09, σηματοδοτούν σημαντικά μικρότερη μείωση του ΑΕΠ στις ΗΠΑ και στη ΖτΕ το 2 ο 3μηνο. 09 από ότι το 1 ο 3μηνο. 09. Γενικά, όμως, η σημαντική βελτίωση της αγοράς εργασίας των ΗΠΑ και της ΖτΕ αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για να καταστεί δυνατή η ουσιαστική ανάκαμψη των οικονομιών αυτών στο 2 ο 6μηνο. 09 ή από τις αρχές του Όσο η αγορά εργασίας παραμένει σε κρίση, η ανάκαμψη θα είναι προσωρινή. Με υψηλή ανεργία δεν μπορεί να προσδοκάται η επίτευξη διατηρήσιμων θετικών ρυθμών αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης. Επίσης, με αυξανόμενη ανεργία θα είναι πολύ δύσκολη η ανακοπή της πτωτικής πορείας της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Με αυτά τα δεδομένα, η διαφαινόμενη σήμερα βελτίωση στους δείκτες δραστηριότητας στην παραγωγή δεν θα έχει επίσης διάρκεια αν δεν υπάρξει σαφής θετική συμβολή στην ανάπτυξη από τον τομέα των καθαρών εξαγωγών των ΗΠΑ και της ΖτΕ. Μια τέτοια συμβολή, όμως, μπορεί να προκύψει μόνο με σημαντική ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης και των εισαγωγών στις χώρες με μεγάλα πλεονάσματα στα ισοζύγια των εξωτερικών πληρωμών τους.

2 Ελληνική Οικονομία Πληθωρισμός: Σταθερός στο 0,5% παρέμεινε ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ τον Ιούν. 09, όπως και τον Μάιο. 09 (χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 41 ετών), από 1,0% τον Απρ. 09, 1,3% τον Μάρτ. 09 και 4,9% τον Μάιο. 08. Ο πληθωρισμός διατηρήθηκε στο χαμηλό επίπεδο του 0,5% παρά το ότι η αύξηση των τιμών της βενζίνης τον Ιούνιο του 2008 κατά 5,8% ήταν υψηλότερη από την αύξησή της τον Ιούν. 08 κατά 3,9%. Η μεγαλύτερη αυξητική επίπτωση στον πληθωρισμό από την βενζίνη τον Ιούν. 09 αντισταθμίσθηκε από την αποτροπή εφέτος των διάχυτων μικρο-αυξήσεων που επιβάρυναν τον πληθωρισμό στο 1 ο 6μηνο. 08. Σε αυτό συμβάλλει η μεγάλη μείωση της εγχώριας ζήτησης, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Επίσης, οι σχετικά καλές καιρικές συνθήκες συντελούν στη διαμόρφωση αυξημένης προσφοράς φρούτων λαχανικών και πατάτας, με αποτέλεσμα να διατηρούνται οι τιμές και αυτών των προϊόντων σε χαμηλά επίπεδα, όπως και τον Ιούν. 08. Ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε στο 2,1% τον Ιούν. 09, όπως και τον Μάιο. 09, από 2,7% τον Απρ. 09 και 3,3% τον Ιαν. 09. Συμβολή στον Πληθωρισμό των Κατηγοριών Προϊόντων Αγαθά και Υπηρεσίες % μεταβολή τιμών Ιούν.'08/ Ιούν.'07 Επίπτωση στον πληθωρισμό Ιούν.'08 % μεταβολή τιμών Ιούν.'09/ Ιούν.'08 Επίπτωση στον πληθωρισμό Ιούν.'09 Δημητριακά-Παρασκευάσματα 15,8% 0,37 1,3% 0,03 Κρέατα (γενικά) 4,2% 0,16 2,5% 0,10 Γαλακτοκομικά και Αυγά 7,4% 0,24-3,2% -0,10 Ελαιόλαδο -3,5% -0,03-4,8% -0,03 Φρούτα-Λαχανικά (νωπά) 6,3% 0,15 13,0% 0,31 Πατάτες (νωπές) -17,3% -0,07 26,0% 0,08 Διατροφή 6,2% 1,03 3,1% 0,52 Είδη Ένδυσης και Υπόδησης 3,2% 0,29 2,9% 0,26 Ενοίκια Κατοικιών 3,8% 0,14 3,9% 0,15 Επισκ.και Συντήρηση Κατοικίας 4,5% 0,10 5,3% 0,12 Ηλεκτρικό Ρεύμα 6,9% 0,11 6,5% 0,11 Πετρέλαιο Θέρμανσης 38,6% 0,76-36,4% -0,95 Βενζίνη 17,6% 0,73-16,8% -0,78 Αστικές Συγκοινωνίες 20,0% 0,10 7,2% 0,04 Τηλεφωνικές Υπηρεσίες -3,3% -0,14-0,7% -0,03 Οπτικο-Ακουστικός Εξοπλισμός -4,5% -0,04-3,8% -0,03 Βιβλία-Εφημερίδες-Περιοδικά 6,3% 0,09 1,3% 0,02 Οικιακές Υπηρεσίες 6,5% 0,09 2,9% 0,04 Νοσοκομεική Περίθαλψη 6,0% 0,08 5,0% 0,07 Υγεία 3,7% 0,28 2,8% 0,21 Σερβιριζόμενα Είδη 5,5% 0,18 2,2% 0,07 Άλλες υπηρεσίες 4,3% 0,04 2,9% 0,03 Δίδακτρα 4,6% 0,12 4,7% 0,13 Πληθωρισμός ΔΤΚ 4,9% 0,5% Πηγή: ΕΣΥΕ Ειδικότερα, ο δομικός πληθωρισμός, εξακολουθεί να επιβαρύνεται από τις σχετικά υψηλές αυξήσεις των τιμών των μη εμπορεύσιμων προϊόντων (δηλαδή των εγχώριων αγαθών και υπηρεσιών που δεν αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό από το εξωτερικό), όπως: νοσοκομειακή περίθαλψη (5,0%), οικιακές υπηρεσίες (2,9%), υγεία (3,7%), σερβιριζόμενα είδη (5,5%), δίδακτρα (4,7%), αστικές συγκοινωνίες (7,2%), άλλες υπηρεσίες (2,9%), ηλεκτρικό ρεύμα (6,5%), ενοίκια κατοικιών (3,9%), κ.ά. Οι αυξήσεις τιμών στα νοσοκομεία, τις αστικές συγκοινωνίες, στα τέλη κυκλοφορίας και σε άλλες κρατικές υπηρεσίες επιβάλλονται για να γίνει δυνατή η αναγκαία μείωση των ελλειμμάτων των κρατικών αυτών υπηρεσιών. Έτσι, ο δομικός πληθωρισμός επιβαρύνεται όταν το κράτος προσπαθεί να μειώσει τα ελλείμματά του τα οποία, ωστόσο, καλύπτονται και πάλι από τους φορολογούμενους. Ειδικότερα, στον τομέα της υγείας το κράτος αυξάνει τις τιμές στα νοσοκομεία και τις ιατρικές επισκέψεις για να μειώσει τα ελλείμματα των νοσοκομείων αλλά με αυτόν τον τρόπο αυξάνει τα ελλείμματα των ασφαλιστικών ταμείων. Τα τελευταία καλύπτονται επίσης από τον Προϋπολογισμό. Επιπλέον, αυξητική επίπτωση κατά 0,31 ποσοστιαίες μονάδες στον 12μηνο πληθωρισμό του Ιουν. 09 είχαν και τα φρούτα-λαχανικά-πατάτες. Αντίθετα, πτωτική επίπτωση στο 12μηνο πληθωρισμό είχαν: α) Η πτώση της τιμής της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης κατά -16,8% και -36,4% αντίστοιχα, σε ετήσια βάση, που συμβάλλουν στην πτώση του 12μηνου πληθωρισμού κατά -1,73 ποσοστιαίες μονάδες. β) Η πτώση των τιμών των αυτοκινήτων, με πτωτική επίπτωση κατά -0,41 π.μ. γ) Η πτώση των τιμών του νωπού παστεριωμένου γάλακτος με πτωτική επίπτωση -0,10 π.μ.. Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ, αναμένεται τώρα να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω των πρόσφατων αυξήσεων των τιμών της βενζίνης και των τελών στην κινητή τηλεφωνία, λόγω της αυξημένης έμμεσης φορολογίας. Ο μέσος πληθωρισμός το 2009 εκτιμάται στο 1,2% με την υπόθεση ότι η μέση τιμή του πετρελαίου δεν θα αυξηθεί άνω των $ 68/βαρέλι. Επομένως, ο δομικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω και να διαμορφωθεί στο 2,4% κατά μέσον όρο το Επιχειρηματικές & Καταναλωτικές Προσδοκίες (Δείκτες ΙΟΒΕ): Εντυπωσιακή ήταν η αύξηση του δείκτη οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα τον Ιούν. 09, για τρίτο κατά σειρά μήνα, στις 59,0 μον., από 49,5 μον. τον Μάιο. 09 και 46,6 μον. τον Απρ. 09. Βελτίωση παρουσίασε και ο αντίστοιχος δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ-27, Ιουν. 09: 71,1, Μάιος 09: 67,9, ΖτΕ, Ιουν. 09: 73,3, Μάιος 09: 70,2). Στην Ελλάδα, η αύξηση του δείκτη οικονομικών κλίματος προήλθε από όλους τους οικονομικούς τομείς. Ειδικότερα: α) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία αυξήθηκε τον Ιουν. 09 στο 76,0 από 70,9 τον Μάιο. 09. Η εικόνα της βιομηχανίας είναι σήμερα αισθητώς βελτιωμένη δεδομένου ότι: 1) Ο δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) αυξήθηκε Ιουν. 09 στο 47,7 από 46,1 τον Μάιο. 09 έναντι 38,2 τον Μάρτ ) Το ισοζύγιο απαντήσεων των μεταποιητικών επιχειρήσεων για την παραγωγή στους προσεχείς 3-4 μήνες σημείωσε την υψηλότερη επίδοση από τον Οκτ. 08 (Ιουν. 09: +5, Μάιος. 09: +4, Μαρτ. 09: -13). Ισχυροποιήθηκαν επίσης και οι προβλέψεις για τις πωλήσεις στους προσεχείς μήνες, αφού το σχετικό ισοζύγιο απαντήσεων αυξήθηκε τον Ιουν. 09 στο +11 από +9 τον Μάιο ) Αυξήθηκαν οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής στους 4,4 τον Ιουν. 09 από τους 4,0 τον Μάιο ) Βελτιώθηκαν οι προβλέψεις για την απασχόληση. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπει μείωση της απασχόλησης στο επόμενο διάστημα μειώθηκε στο 23,0% τον Ιουν. 09 από 28,0% τον Μάιο ) Αυξήθηκε, έστω και οριακά, το ποσοστό χρήσης του εργοστασιακού δυναμικού στο 2

3 70,2 τον Ιουν. 09 από 69,6 τον Μάιο ) Οι περισσότερες βιομηχανικές επιχειρήσεις δηλώνουν ότι έχει βελτιωθεί η ανταγωνιστική τους θέση το τελευταίο 3μηνο στην εγχώρια αγορά, στην ΕΕ και τις τρίτες χώρες. β) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Κατασκευές αυξήθηκε σημαντικά τον Ιουν, 09 στο 69,0 από 52,8 τον Μάιο. 09. Η αύξηση αυτή προήλθε από την άνοδο των επιχειρηματικών προσδοκιών στην κατασκευή δημοσίων έργων (Ιουν. 09: 94,0 Μάιος. 09: 57,9). Αντίθετα, στις ιδιωτικές κατασκευές, ο δείκτης υποχώρησε τον Ιουν. 09 στο 38,9 από 45,5 τον Μάιο 09. Η πτώση αυτή προήλθε: (1) Από τη μείωση του δείκτη των «λοιπών ιδιωτικών κατασκευών» (Ιουν. 09: 35,0, Μάιος 09: 42,9), που αναφέρονται στην κατασκευή εμπορικών κέντρων, τραπεζικών καταστημάτων και βιομηχανικών κτιρίων. (2) Από την μείωση του δείκτη εμπιστοσύνης στην κατασκευή κατοικιών στο 51,5 τον Ιουν. 09 από 55,0 τον Μάιο 09. Παρά τη μείωση του δείκτη εμπιστοσύνης στην κατασκευή κατοικιών, οι προβλέψεις τους για τους μήνες εξασφαλισμένης δραστηριότητας αυξήθηκαν στους 13,3 τον Ιουν. 09 από 7,5 τον Μάιο 09. γ) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο αυξήθηκε επίσης τον Ιουν 09 στο 90,4 από 80,7 τον Μάιο 09 και 64,5 τον Απρ. 09, επίδοση που είναι η καλύτερη από τον περυσινό Ιούλιο. Η αύξηση αυτή προέρχεται κυρίως από την αδιάπτωτη άνοδο του κλάδου «Οχήματα-Ανταλλακτικά» μετά τη μείωση των τελών ταξινόμησης στα ΙΧ, σε συνδυασμό με τις προσφορές και τις εκπτωτικές πολιτικές των αντιπροσωπειών αυτοκινήτων. Θετική εξέλιξη για τον κλάδο συνιστά η ενίσχυση των προβλέψεων για την απασχόληση (Ιουν. 09: +17, Μάιος 09: +13, Απρ. 09: -10). Επίσης ο δείκτης απασχόλησης στο λιανικό εμπόριο (ΕΣΥΕ) αυξήθηκε κατά 3,9%, σε ετήσια βάση, το 1 ο 3μηνο. 09 από 0,5% το 1 ο 3μηνο. 08. Ο κλάδος του λιανικού εμπορίου προσφέρει θετική ροή νέων θέσεων εργασίας στο 1 ο 6μηνο 2009 παρά τη διεθνή οικονομική κρίση. Από τους επιμέρους κλάδους, ο δείκτης εμπιστοσύνης στα «Τρόφιμα-Ποτά-Καπνός» κατέγραψε μείωση στο 80,4 μετά τη σημαντική άνοδο του Μαΐου (Μάιος 09: 82,4, Απρ. 09: 62,4), στα «Υφάσματα-Ένδυση-Υπόδηση» σημειώθηκε νέα μικρή άνοδος (Ιουν. 09: 83,1, Μάιος 09: 79,7, Απρ. 09: 78,6), στα «Οχήματα-Ανταλλακτικά» συνεχίζεται η έντονη άνοδος των προσδοκιών (Ιουν. 09: 111,8, Μάιος. 09: 82,7, Απρ. 09: 58,8, Μάρτ. 09: 35,1). Τέλος, ο δείκτης εμπιστοσύνης στα Πολυκαταστήματα μειώθηκε σημαντικά τον Ιουν. 09 στο 94,1 από 106,7 τον Μάιο. 09 δ) Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Υπηρεσίες, αυξήθηκε οριακά τον Ιουν. 09 (Ιουν. 09: 75,3, Μάιος 09: 73,2, Απρ. 09: 66,7, Μάρτ. 09: 66,0, Φεβρ. 09: 64,5). Αυξητικά στον δείκτη επέδρασε, αφενός η κατηγορία των «Ενδιάμεσων Χρηματοπιστωτικών-πλην Τραπεζών-Οργανισμών» (Ιουν. 09: 94,4, Μάιος 09: 71,7) και αφετέρου των «Διάφορων Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων: εταιρίες συμβούλων, διαφημιστικές κ.ά» (Ιουν. 09: 65,7, Μάιος 09: 51,2). Ανάκαμψη παρουσίασε και ο δείκτης προσδοκιών στις «Υπηρεσίες Πληροφορικής και Ανάπτυξης» (Ιουν. 09: 67,9, Μάιος 09: 60,4). Ωστόσο, ο δείκτης προσδοκιών στα «Ξενοδοχεία- Εστιατόρια» παρέμεινε τον Ιουν. 09 στο επίπεδο του Μάιου 09 (72,8), έναντι 71,0 τον Απρ. 09 και 57,7 τον Φεβρ. 09. Οι επιχειρηματικές προσδοκίες στα «Ταξιδιωτικά Πρακτορεία» μετά την άνοδό τους τον Μάιο. 09 στο 93,9 από 58,6 τον Απρ. 09, υποχώρησαν ελαφρώς τον Ιουν. 09 στο 92,2. ε) Ο δείκτης εμπιστοσύνης Καταναλωτών, βελτιώθηκε τον Ιουν. 09, καθώς διαμορφώθηκε στο -45, γεγονός που αποτελεί την καλύτερη επίδοση του τελευταίου 12μήνου. Διόρθωση σημειώθηκε και στον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στη ΖτΕ (Ιουν. 09: -25, Μάιος 09: -28) και στην ΕΕ-27 (Ιουν. 09: -23, Μάιος 09: -31). Από την ανάλυση του δείκτη προκύπτει ότι: βελτιώθηκαν οι εκτιμήσεις των εγχώριων νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση στο προσεχές 12μηνο, περιορίζεται η απαισιοδοξία για την οικονομική κατάσταση της χώρας, αυξάνεται οριακά η πρόθεση για μείζονες αγορές (έπιπλα οικιακές συσκευές κ.λπ.), περιορίζεται ο φόβος της ανεργίας και οι αρνητικές προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Πωλήσεις Αυτοκινήτων: Ο αριθμός των ΙΧ επιβατηγών αυτοκινήτων, που κυκλοφόρησαν για πρώτη φορά (ΕΣΥΕ), διαμορφώθηκε τον Ιουν. 09 στις (πτώση -11,3% σε ετήσια βάση), έναντι όμως μείωσής τους κατά -33,0% τον Μάιο 09, -48,7% τον Απρ. 09 και -9,3% τον Ιουν. 08. Σημειώνεται ότι το 2008 ο αριθμός των ΙΧ επιβατηγών αυτοκινήτων που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα ανήλθε στις 4.990,3 χιλ. έναντι χιλ. το 2007, 3.161,5 χιλ. το 2000, χιλ. το 1990 και χιλ. το 1985, με αποτέλεσμα να αναλογεί το ,2 ΙΧ αυτοκίνητα ανά ένα νοικοκυριό, έναντι 1,0 το 2004 και 0,8 το Η δαπάνη για εισαγωγές ΙΧ αυτοκινήτων υποχώρησε σημαντικά το 1 ο 4μηνο. 09 στα 763,2 εκατ. έναντι 1.310,6 εκατ. το 1 ο 4μηνο. 08, γεγονός που σχετίζεται και με τη μείωση των πωλήσεων ΙΧ επιβατηγών αυτοκινήτων κατά -29,4%, σε ετήσια βάση, το 1 ο 6μηνο. 09. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Μεγαλύτερη της αναμενομένης ήταν η πτώση της απασχόλησης τον Ιουν. 09, κατά 467 χιλ., μετά την αναθεωρημένη προς τα κάτω πτώση της κατά 322 χιλ. τον Μάιο. 09, 519 χιλ. τον Απρ. 09, και 681 χιλ. τον Φεβρ. 09. Από αυτήν την εξέλιξη, το ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 9,5% (υψηλότερο επίπεδο τα τελευταία 26 έτη) τον Ιούν. 09 από 9,4% τον Μάιο. 09 και 8,9% τον Απρ. 09. Η απασχόληση εξακολουθεί να μειώνεται στην μεταποίηση (-136 χιλ.), στις κατασκευές (-79 χιλ.), στον τομέα των υπηρεσιών (- 244 χιλ.) και στην παραγωγή καταναλωτικών αγαθών (-223 χιλ.), ενώ σημειώνεται και η μείωση της απασχόλησης στον κρατικό τομέα κατά -52 χιλ., έναντι -10 χιλ,. τον Μάιο. 09. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι η αγορά εργασίας εξακολουθεί να λειτουργεί υπό συνθήκες κρίσης, πράγμα που 3

4 επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι οι νέες προσλήψεις εργαζομένων διαμορφώνονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα στην τρέχουσα περίοδο. Έτσι, δεν επιβεβαιώνονται οι προσδοκίες για γρήγορη ανάκαμψη της οικονομίας που ενθαρρύνονται από την ευνοϊκή εξέλιξη άλλων οικονομικών δεικτών. Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα την επάνοδο της αβεβαιότητας για τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία στα επόμενα 3μηνα και συνέβαλαν σε μεγάλη διόρθωση των τιμών των μετοχών στα μεγάλα χρηματιστήρια, με ταυτόχρονη ανάκαμψη των αγορών κρατικών ομολόγων. Έτσι, την οι χρηματιστηριακοί δείκτες των ΗΠΑ υποχώρησαν στο χαμηλότερο επίπεδο 10-εβδομάδων, ενώ οι αποδόσεις στα 10ετή ομόλογα αναφοράς των ΗΠΑ μειώθηκαν στο 3,43% την , από άνω του 3,8% πριν από ένα μήνα. Αντιστράφηκε, επίσης, και η αυξητική πορεία των τιμών του πετρελαίου, αφού τα στοιχεία για την απασχόληση προσγείωσαν τις αγορές σε πιο ρεαλιστικές εκτιμήσεις για την προοπτική ανάκαμψης και την αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ και της παγκόσμιας οικονομίας τόσο το 2009, όσο και το Μάλιστα, η αβεβαιότητα για τις εξελίξεις στην οικονομία ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο όταν κάποια στελέχη της Κυβέρνησης των ΗΠΑ, αλλά και οικονομικοί αναλυτές, δήλωσαν ότι απαιτείται ενδεχομένως και ένα 2 ο δημοσιονομικό πακέτο για την ενίσχυση της οικονομίας των ΗΠΑ Πάντως, ο αριθμός των ανέργων που εντάχθηκαν για πρώτη φορά στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ μειώθηκε κατά 16 χιλ. στις 614 χιλ. την εβδομάδα που έκλεισε την , αντιστρέφοντας πλήρως την αύξησή τους την προηγούμενη εβδομάδα. Η εξέλιξη αυτή ενισχύει τις προσδοκίες για συνέχιση της επιβράδυνσης του ρυθμού μείωσης της απασχόλησης στις ΗΠΑ από τον Ιούλ. 09 και στους επόμενους μήνες. Ωστόσο, η εγγραφή, ακόμη και σήμερα, άνω των 600 χιλ. εβδομαδιαίως στα ταμεία ανεργίας των ΗΠΑ αποτελεί πολύ υψηλό επίπεδο και δείχνει ότι η οικονομία βρίσκεται ακόμη σε κρίση. Αυτό, άλλωστε καταγράφεται και από τον Δείκτη Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης του Conference Board που υποχώρησε σημαντικά στο 49,3 τον Ιούν. 09 από το 54,8 τον προηγούμενο μήνα, αντανακλώντας τις απαισιόδοξες εκτιμήσεις των καταναλωτών για την αγορά εργασίας και, πιθανώς, την αύξηση των τιμών της βενζίνης ΗΠΑ: Μεταβολή της Απασχόλησης (σε χιλ, κινητός μέσος 3 μηνών) Πηγή: Bloomberg Ωστόσο, οι οικονομικές εξελίξεις δείχνουν μεγαλύτερη αισιοδοξία στον τομέα της παραγωγής: Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών στη μεταποίηση (ISM manufacturing) αυξήθηκε ελαφρά τον Ιούν. 09 στο 44,8 από 42,8 τον Μάιο. 09, 40,1 τον Απρ. 09 και 36,3 τον Μάρτ. 09, δείχνοντας ότι συνεχίζεται η πτώση της παραγωγής στη μεταποιητική βιομηχανία αλλά με σημαντικά επιβραδυμένο ρυθμό από ότι στους προηγούμενους μήνες. Αρνητική εξέλιξη θεωρείται η μείωση του υποδείκτη των νέων παραγγελιών στο 49,2 τον Ιούν. 09, από 51,1 τον Μάιο. 09. Πάντως, το επίπεδο του γενικού δείκτη συμβαδίζει με περιορισμένη μείωση του ΑΕΠ στο 2 ο 3μηνο. 09, κατά -0,55% σε 3μηνιαία βάση, έναντι πτώσης του κατά -1,5% το 1 ο 3μηνο. 09. Η εκτίμηση αυτή ενισχύεται επίσης: α) Από την άνοδο του δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών Chicago PMI στο 39,9 τον Ιούν. 09, από 34,9 τον Μάιο. 09, με αύξηση του υποδείκτη της απασχόλησης στο 28,9, από 25,0 τον Μάιο. 09. β) Από την αύξηση του δείκτη ISM στους κλάδους εκτός της μεταποίησης που ανήλθε στο 47,0 τον Ιούν. 09, από 44,0 τον Μάιο. 09, με σημαντική άνοδο του υποδείκτη των νέων παραγγελιών εξαγωγικών προϊόντων στο 54,5, από 47,0 τον Μάιο. 09, αλλά με βελτίωση και του υποδείκτη της απασχόλησης. Η εξέλιξη του δείκτη αυτού ενισχύει την προοπτική ανάκαμψης του σημαντικού τομέα των υπηρεσιών. γ) Από την νέα αύξηση των εργοστασιακών παραγγελιών κατά 1,2% σε μηνιαία βάση τον Μάιο. 09, από +0,5% τον Απρ. 09 και - 1,9% τον Μάρτ ΗΠΑ: ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) και Δείκτης ISM στην Μεταποίηση ISM ΑΕΠ % 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% Από την άλλη πλευρά, οι δαπάνες στον κατασκευαστικό τομέα μειώθηκαν κατά -0,9% σε μηνιαία βάση τον Μάιο. 09 έναντι +0,6% τον Απρ. 09. Σε ετήσια βάση οι δαπάνες αυτές ήταν σημαντικά μειωμένες κατά -11,6%. Τέλος, ενθαρρυντική ήταν η αύξηση του αριθμού των κατοικιών των οποίων επίκειται η πώληση κατά 0,1% σε μηνιαία βάση και 6,7% σε ετήσια βάση τον Μάιο. 09, μετά από αύξησή τους κατά 7,1% σε μηνιαία βάση τον Απρ. 09. Συμπερασματικά, η σημαντικότερη βελτίωση της αγοράς εργασίας των ΗΠΑ αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για να επιβεβαιωθούν οι προσδοκίες αξιοσημείωτης ανάκαμψης της οικονομίας των ΗΠΑ από το 2 ο 6μηνο. 09, με συνέχιση της οικονομικής μεγέθυνσης και το Όσο όμως η αγορά εργασίας των ΗΠΑ παραμένει σε κρίση, η ανάκαμψη 4

5 θα είναι προσωρινή. Με υψηλή ανεργία δεν μπορεί να προσδοκάται η επίτευξη διατηρήσιμων θετικών ρυθμών αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης. Επίσης, με αυξανόμενη ανεργία θα είναι πολύ δύσκολη η ανακοπή της πτωτικής πορείας της αγοράς ακινήτων των ΗΠΑ. Με αυτά τα δεδομένα, η διαφαινόμενη σήμερα βελτίωση στους δείκτες δραστηριότητας στην παραγωγή των ΗΠΑ δεν θα έχει επίσης διάρκεια αν δεν υπάρξει σαφής θετική συμβολή στην ανάπτυξη από τον τομέα των καθαρών εξαγωγών των ΗΠΑ. Μια τέτοια συμβολή, όμως, μπορεί να προκύψει μόνο με τη σημαντική ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης και των εισαγωγών στις χώρες με μεγάλα πλεονάσματα στα ισοζύγια των εξωτερικών πληρωμών τους. Ωστόσο, οι έως σήμερα εξελίξεις και στον τομέα αυτό είναι άκρως αποθαρρυντικές. Οι πλεονασματικές χώρες, ενώ επιδεικνύουν ενδείξεις ανάκαμψης της παραγωγής τους, εξακολουθούν να επιδιώκουν την ανάκαμψη των οικονομιών τους μέσω της περεταίρω αύξησης των καθαρών εξαγωγών τους. Αυτή η επιδίωξη των πλεονασματικών χωρών θα μπορούσε ενδεχομένως να ικανοποιηθεί προσωρινά αν η Κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσιζε την εφαρμογή ενός νέου δημοσιονομικού πακέτου ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης στις ΗΠΑ. Ήδη κάποιοι σημαντικοί αναλυτές και κυβερνητικοί παράγοντες θεωρούν αυτήν την πολιτική, της νέας ενίσχυσης της εγχώριας ζήτησης στις ΗΠΑ με ένα 2 ο δημοσιονομικό πακέτο, ως απολύτως αναγκαία. Ωστόσο, ήδη το 1 ο δημοσιονομικό πακέτο των ΗΠΑ, σε συνδυασμό με τις δαπανηρές κρατικές παρεμβάσεις για την στήριξη και την αναχρηματοδότηση των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων, συμβάλλουν στην αύξηση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης των ΗΠΑ στο 12% του ΑΕΠ το Επομένως, η τυχόν εφαρμογή ενός πρόσθετου πακέτου θα μπορούσε να αυξήσει περαιτέρω το έλλειμμα αυτό ενισχύοντας τις πιέσεις για έγκαιρη διόρθωσή του. Έτσι, η όποια αύξηση της ζήτησης λόγω της δημοσιονομικής επέκτασης των ΗΠΑ το 2009 και το 2010, θα αντιστρεφόταν και με το παραπάνω προκειμένου να γίνει δυνατή η μείωση των ελλειμμάτων από το 2011 και τα επόμενα έτη. Οι πλεονασματικές χώρες δεν μπορούν πια να επιτύχουν την ανάπτυξη των οικονομιών τους με περαιτέρω αύξηση των καθαρών εξαγωγών τους. Οι χώρες αυτές μπορούν να επιτύχουν διατηρήσιμη θετική ανάπτυξη μόνο με σημαντική αύξηση της εγχώριας ζήτησης (και ιδιαίτερα της κατανάλωσης) στις δικές τους οικονομίες. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να συμβάλουν στην επίτευξη θετικών ρυθμών ανάπτυξης και από τις ελλειμματικές χώρες, δηλαδή σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, οι χώρες της Ζώνης του Ευρώ εκτός της Γερμανίας και της Ολλανδίας, οι χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, κ.ά.. Ζώνη του Ευρώ: Μολονότι στο προηγούμενο 7ήμερο σημειώθηκαν ορισμένες πολύ ευνοϊκές εξελίξεις στις οικονομίες της ΖτΕ, είναι εμφανές ότι η πιο σημαντική εξέλιξη ήταν η μεγάλη αύξηση της ανεργίας τον Μάιο. 09 στο 9,5% του εργατικού δυναμικού, δηλαδή στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 10-ετών. Επιπλέον, όλες οι εκτιμήσεις δείχνουν περαιτέρω σημαντική αύξηση της ανεργίας στη ΖτΕ στους επόμενους μήνες. Η εξέλιξη αυτή επισκιάζει σε μεγάλο βαθμό τη σημαντική ανάκαμψη του δείκτη ΡΜΙ στη μεταποίηση τον Ιούν. 09 και των βιομηχανικών παραγγελιών στη Γερμανία τον Μάιο. 09, με σταθεροποίηση του δείκτη PMI στις υπηρεσίες στα επίπεδα του Μαΐου. 09. Επίσης, οι αρνητικές εξελίξεις στην απασχόληση επισκιάζουν τις ευνοϊκές προσδοκίες που δημιουργούνται από τη σημαντική βελτίωση των δεικτών επιχειρηματικού και οικονομικού κλίματος στη Ζώνη του Ευρώ. Πιο αναλυτικά: Οι αρνητικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας στην ΖτΕ εξακολουθούν να αποτελούν τον πιο ισχυρό παράγοντα που αποτρέπει την έγκαιρη και διατηρήσιμη ανάκαμψη των οικονομιών της Ζώνης του Ευρώ. Ο αριθμός των ανέργων αυξήθηκε κατά 273 χιλ. τον Μάιο. 09 και ως εκ τούτου, το ποσοστό ανεργίας ανήλθε σε υψηλό επίπεδο 10 ετών, στο 9,5%, από 9,3% τον Απρ. 09. Συνολικά από τον Μάιο. 08 η μείωση της απασχόλησης στη ΖτΕ εκτιμάται σε 3,4 εκατ., ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε προβλέψει άνοδο του ποσοστού ανεργίας στη ΖτΕ στο 9,9% το 2009 και στο 11,5% το Άνοδος του ποσοστού ανεργίας παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις επιμέρους οικονομίες, εκτός από τη Γερμανία, όπου το ποσοστό παρέμεινε σταθερό στο 7,7%. Αυτό οφείλεται κυρίως στην εκτεταμένη εφαρμογή από τις Γερμανικές επιχειρήσεις του μέτρου της επιδοτούμενης μερικής απασχόλησης για λιγότερες ημέρες την εβδομάδα ή για λιγότερες ώρες ημερησίως σε ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων τους, αντί της απόλυσης ενός μέρους από αυτούς και της πλήρους απασχόλησης των υπολοίπων. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι αν δεν αποκατασταθεί μια πιο ομαλή ροή παραγγελιών για τις επιχειρήσεις στους επόμενους μήνες, η αύξηση της ανεργίας και στη Γερμανία θα είναι ταχύτερη. Αξιοσημείωτη είναι η συνεχής άνοδος του ποσοστού ανεργίας στην Ισπανία στο 18,7% τον Μάιο. 09, ενώ αντίθετα, το ποσοστό διατηρείται σημαντικά χαμηλότερο στην Ολλανδία, μόλις στο 3,2%, με εφαρμογή και εδώ επιδοτούμενων συστημάτων μερικής απασχόλησης των εργαζομένων. Πάντως, η μερική απασχόληση δεν στηρίζει την καταναλωτική δαπάνη στην Ολλανδία, η οποία ήταν μειωμένη κατά -2,4% σε πραγματικές τιμές στο 1 ο 3μηνο. 09 και κατά -3,6% τον Απρ. 09. Σημαντική, ωστόσο, αύξηση της ανεργίας και στην Ολλανδία αναμένεται στο 2 ο 6μηνο. 09. Ποσοστό Ανεργίας στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες Μάιος. 09 Απρ. 09 Ιαν. 09 ΖτΕ 9,5 9,3 8,6 Γερμανία 7,7 7,7 7,3 Γαλλία 9,3 9,1 8,6 Ιταλία 7,0 Ισπανία 18,7 18,0 14,7 Ιρλανδία 11,7 11,1 9,4 Ην Βασίλειο 6,8 Πηγή: Reuters 5

6 Οι λιανικές πωλήσεις στη ΖτΕ μειώθηκαν περισσότερο του αναμενομένου κατά -0,4% σε μηνιαία βάση τον Μάιο. 09, έναντι αύξησής τους κατά 0,1% τον Απρ. 09, ενώ σε ετήσια βάση η μείωση ήταν -3,3%, έναντι μείωσής της κατά -2,5% τον Απρ. 09. Η εξέλιξη αυτή δείχνει ότι είναι πολύ πιθανό η μείωση της καταναλωτικής δαπάνης στη ΖτΕ στο 2 ο 3μηνο. 09 να είναι μικρότερη από την πτώση της κατά -0,9% σε 3μηνιαία βάση στο 1 ο 3μηνο. 09. Ωστόσο, η πτώση του πληθωρισμού στο -0,1% τον Μάιο. 09 δεν έχει ακόμη οδηγήσει σε αύξηση της πραγματικής καταναλωτικής δαπάνης και άρα αποδυναμώνεται ακόμη περισσότερο η πιθανότητα ανάκαμψης της οικονομίας μέσα στο Ιδιαίτερα ευνοϊκή εξέλιξη ήταν η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 0,4% σε μηνιαία βάση τον Μάιο. 09 στη Γερμανία, η οποία πραγματοποιήθηκε παρά τη μεγάλη αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων λόγω των παρεχόμενων ισχυρών κινήτρων. Αυτό συνέβαλε στον περιορισμό της πτώσης των πωλήσεων σε ετήσια βάση στο - 0,8%. Αντίθετα, σημαντική ήταν η πτώση των λιανικών πωλήσεων τον Μάιο. 09 στην Πορτογαλία και την Ισπανία κατά -2,7% και -6,3% αντίστοιχα σε ετήσια βάση. Στον τομέα της παραγωγής, σημειώνεται σταδιακή βελτίωση όπως προαναφέρθηκε καθώς: α) Οι δείκτες PMI, αν και εξακολουθούν να διαμορφώνονται κάτω του 50 για 13 ο συνεχή μήνα, δείχνουν επιβράδυνση της πτωτικής πορείας. Ειδικότερα, ο δείκτης ΡΜΙ στη μεταποίηση στη ΖτΕ ανήλθε στο 42,6 τον Ιούν. 09, από 40,7 τον Μάιο. 09, ενώ άνοδος σε υψηλό επίπεδο ενός έτους, στο 44,9 τον Ιούν. 09 σημειώθηκε και στον υποδείκτη των νέων παραγγελιών. Επιπλέον, ο αντίστοιχος δείκτης PMI στις υπηρεσίες παρέμεινε σχεδόν σταθερός τον Ιούν. 09 στο 44,7, από 44,8 τον Μάιο. 09, δείχνοντας ότι η ανάκαμψη στον τομέα των υπηρεσιών δεν θα αρχίσει άμεσα. Σημαντική ωστόσο είναι η άνοδος του υποδείκτη των επιχειρηματικών προσδοκιών στο 62,3 τον Ιούν. 09, από 59,1 τον Μάιο. 09. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Capital Economics το επίπεδο του δείκτη PMI στις υπηρεσίες συμβαδίζει με πτώση του ΑΕΠ της ΖτΕ κατά -0,5% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο. 09, έναντι πτώσης του κατά -2,5% στο 1 ο 3μηνο. 09. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη τις μη ικανοποιητικές εξελίξεις στην ιδιωτική κατανάλωση και στις καθαρές εξαγωγές της ΖτΕ, μια πιο ολοκληρωμένη εκτίμηση είναι για πτώση του ΑΕΠ της ΖτΕ στο 2 ο 3μηνο. 09 κατά -0,9%, με συνέχιση, όμως της πτωτικής του πορείας και στα επόμενα 3μηνα του 2009 και με πτώση του ΑΕΠ της ΖτΕ το 2009 ως σύνολο κατά -4,8%. Δείκτης ΡΜΙ στην μεταποίηση - στις υπηρεσίες ΡΜΙ μεταποίηση ΡΜΙ υπηρεσίες Ιούν. 09 Μάιος. 09 Ιαν. 09 Ιούν. 09 Μάιος. 09 Ιαν. 09 ΖτΕ 42,6 40,7 34,4 44,7 44,8 42,2 Γερμανία 40,9 39,6 32,0 45,2 45,2 45,2 Γαλλία 45,9 43,3 37,9 47,2 48,3 42,6 Ιταλία 42,7 41,1 36,1 42,3 43,1 41,1 Ισπανία 42,8 39,8 31,5 41,2 39,1 31,8 Ιρλανδία 42,5 39,4 32,6 42,3 39,5 34,3 Ην Βασίλειο 47,0 45,4 35,8 51,6 51,7 42,5 Πηγή: Reuters Όσον αφορά τις επιμέρους οικονομίες της ΖτΕ, στην Γερμανία παρατηρείται αύξηση του δείκτη PMI της μεταποίησης στο 40,9 τον Ιούν. 09, από 39,6 τον Μάιο. 09, εξέλιξη ενθαρρυντική, δεδομένης της βελτίωσης και του δείκτη επιχειρηματικού κλίματος Ifo για 3 ο συνεχή μήνα. Ήδη, στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας, οι πωλήσεις αυτοκινήτων αυξήθηκαν κατά 40% τον Ιούν. 09, ενώ οι νέες εγγραφές αυτοκινήτων υπολογίζονται άνω των 3,1 εκατ., δείχνοντας ότι το πρόγραμμα χρηματοδότησης του συγκεκριμένου κλάδου είναι αποτελεσματικό. Ο δείκτης PMI των υπηρεσιών στη Γερμανία παρέμεινε στο 45,2 όπως και τον Μάιo. 09. Πάντως, η πιο ευνοϊκή εξέλιξη στη Γερμανία ήταν η αύξηση των βιομηχανικών παραγγελιών κατά 4,4% σε μηνιαία βάση τον Μάιο. 09. Με βάση τις έως σήμερα εξελίξεις, οι παραγγελίες αυτές είναι αυξημένες κατά 19,4% σε εποχικά διορθωμένη ετησιοποιημένη βάση, από πτώση τους κατά -46% στην ίδια βάση στο 1 ο 3μηνο. 09. Στην ανάκαμψη των παραγγελιών στο 2 ο 3μηνο. 09 συμβάλλουν περισσότερο οι παραγγελίες από το εξωτερικό, ενώ και οι σημαντικές ενισχύσεις στην αγορά των αυτοκινήτων βοηθούν στην αύξηση των παραγγελιών στην εγχώρια αγορά. Ανάλογη ανοδική πορεία ακολούθησαν και οι δείκτες PMI στη μεταποίηση στην Γαλλία και Ιταλία, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης στις υπηρεσίες μειώθηκε ελαφρά, επιβεβαιώνοντας τα έντονα προβλήματα που εξακολουθούν να υπάρχουν στον κλάδο των υπηρεσιών. Τέλος, στην Ισπανία ο δείκτης στην μεταποίηση ανήλθε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιo. 08, στο 42,8 τον Ιούν. 09 ωστόσο η εκ νέου μεγάλη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής κατά - 20,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο. 09, επιβεβαιώνει την παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας. Πάντως, και στην Ισπανία, οι ενισχύσεις που δόθηκαν από την κυβέρνηση στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας είχαν ως αποτέλεσμα την περιορισμένη μείωση των πωλήσεων αυτοκινήτων κατά -15,9% σε ετήσια βάση τον Ιούν. 09, έναντι πτώσης τους κατά -38,7% τον Μάιο. 09. Στις υπηρεσίες ο αντίστοιχος δείκτης PMI στην Ισπανία βελτιώθηκε στο 41,2 τον Ιούν. 09, από 39,1 τον Μάιο. 09, εξέλιξη πάντως που δεν αποτελεί ακόμη ένδειξη ανάκαμψης του τομέα των υπηρεσιών, όπως φαίνεται και από τις δυσμενείς εξελίξεις στην αγορά εργασίας. 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% -10,0% -15,0% -20,0% 2000Q1 Τιμές Ακινήτων σε τρέχουσες τιμές (% 3μηνιαία μεταβολή) 2001Q1 Ιταλία Ην. Βασίλειο ΕΕ-27 Ελλάδα 2002Q1 2003Q1 Πορτογαλία ΖτΕ Ιρλανδία Ισπανία 2004Q1 2005Q1 2006Q1 Πηγή: Financial Times 2007Q1 2008Q1 2009Q1 Στην αγορά ακινήτων της ΖτΕ συνεχίζεται η πτωτική τάση, καθώς οι τρέχουσες τιμές των κατοικιών μειώθηκαν κατά -3,5% σε ετήσια βάση το 1 ο 3μηνο. 09, έναντι μείωσης -0,8% το 4 ο 3μηνο. 08, ενώ συνολικά 6

7 στην ΕΕ-27 οι τιμές μειώθηκαν κατά -5,1%, έναντι πτώσης τους κατά -2,3% το 4 ο 3μηνο. 08 αντίστοιχα. Η ΕΚΤ διατήρησε το βασικό επιτόκιο στο 1,0% στις , όπως αναμενόταν, ενώ τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί έως σήμερα για την ενίσχυση της ρευστότητας, όπως η αγορά καλυμμένων ομολόγων ύψους 60 δις, κρίνονται ως επαρκή από την ΕΚΤ. Συνεπώς η ΕΚΤ δεν προτίθεται να προχωρήσει στην υιοθέτηση επιπλέον μέτρων ποσοτικής διευκόλυνσης της ρευστότητας. Επίσης, συνεχίζεται η διαρκής παροχή ρευστότητα στις εμπορικές τράπεζες, μέτρο ωστόσο που δεν έχει οδηγήσει ακόμα σε αύξηση της πιστωτικής επέκτασης, όπως φαίνεται από την σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της προσφοράς χρήματος Μ3 και τον Μάιο. 09. Τα επιτόκια παρέμβασης εκτιμάται τώρα ότι θα παραμείνουν στο 1,0%, τουλάχιστον έως και το τέλος του 1 ου 6μήνου του Αντίθετα, η ΤτΣουηδίας προχώρησε σε μείωση του επιτοκίου παρέμβασής της στο 0,25%, επίπεδο το οποίο θα διατηρήσει για αρκετό διάστημα, καθώς η οικονομία διανύει περίοδο έντονης ύφεσης, με προβλεπόμενη μείωση του ΑΕΠ περί το -5,0% το 2009, μετά τη μεγάλη πτώση του κατά -6,5% το 1 ο 3μηνο. 09. Μ. Βρετανία: Μεγαλύτερη της αναμενόμενης ήταν η μείωση του ΑΕΠ κατά -2,4% σε τριμηνιαία βάση στο 1 ο 3μηνο. 09 (αρχική εκτίμηση: -1,9%) έναντι της πτώσης του κατά -1,8% το 4 ο 3μηνο. 08. Σε ετήσια βάση, η μείωση ήταν -4,9% το 1 ο 3μηνο. 09 (αρχική εκτίμηση: -4,1%) έναντι -1,8% το 4 ο 3μηνο. 08. Η μείωση του ΑΕΠ, είναι η μεγαλύτερη των τελευταίων 50 ετών (από το 2 ο 3μηνο του 1958). Επίσης, ένα άλλο αποθαρρυντικό στοιχείο είναι η εκτίμηση ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2009 εκτιμάται ότι θα φθάσει το 12% του ΑΕΠ. Στον εξωτερικό τομέα, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε περισσότερο του αναμενομένου, στις 8,540 εκατ. (2,5% του ΑΕΠ) το 1 ο 3μηνο. 09 έναντι 8,771 εκατ. το 4 ο 3μηνο. 08. Στον τομέα της αγοράς ακινήτων, οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν οριακά, κατά 0,9% σε μηνιαία βάση τον Ιούν. 09, μειώνοντας την πτώση τους στο -9,3% σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -11,3% τον Μάιο. 09. Τα θετικά στοιχεία συγκαταλέγονται η άνοδος του δείκτη υπευθύνων προμηθειών στη μεταποίηση (CIPS/Markit) στο 52,1 τον Ιουν. 09 από 48,1 τον Μάιο. 09, καθώς και η βελτίωση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης στο -25 τον Ιούν. 09 από -27 τον προηγούμενο μήνα. Τουρκία: Το ΑΕΠ κατέγραψε μεγάλη πτώση στο 1 ο 3μηνο. 09 κατά -13,8% σε ετήσια βάση, από -6,2% το 4 ο 3μηνο. 08 και +1,1% συνολικά το Η μείωση προήλθε κυρίως από την πτώση των ιδιωτικών επενδύσεων κατά -36,0% και της καταναλωτικής δαπάνης κατά -9,2%. Κυβερνητικά στελέχη τώρα εκτιμούν ότι το ΑΕΠ ενδέχεται να συρρικνωθεί κατά περίπου -4,5% έως -5,0% σε ετήσια βάση το 2009 υπερβαίνοντας την επίσημη κυβερνητική εκτίμηση μείωσής του κατά -3,6%. Από την πλευρά του το ΔΝΤ εκτιμά ότι η υποχώρηση θα αγγίξει το -5,1%. Μετά από αυτές τις εξελίξεις προκύπτει εντονότερα η ανάγκη σύναψης συμφωνίας με το ΔΝΤ για εξασφάλιση της αναγκαίας χρηματοδότησης, για την αντιμετώπιση της έντονης ύφεσης, ιδιαιτέρως ενόψει των προβλημάτων στα δημόσια οικονομικά, που περιορίζουν τις δυνατότητες της κυβέρνησης για τη λήψη μέτρων ενίσχυσης της οικονομίας. Ο πληθωρισμός με βάση τον δείκτη τιμών καταναλωτή διαμορφώθηκε στο 5,7% τον Ιούν. 09, από 5,2% τον Μάιο. 09 και 10,61% τον Ιουν. 08. Εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός για το 2009 ως σύνολο θα παραμείνει κάτω από τον επίσημο κυβερνητικό στόχο (7,5%). Επιπλέον, ο πληθωρισμός με βάση τον δείκτη τιμών παραγωγού παραμένει αρνητικός στο -1,9% τον Ιούν. 09 από -2,5% τον Μάιο. 09 και +17,0% τον Ιούν. 08. Η ΤτΤουρκίας έχει προχωρήσει με ταχύ ρυθμό σε μειώσεις του βασικού επιτοκίου κατά 800 μονάδες βάσης σωρευτικά από τον Νοέμ. 08 στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 8,75% και αναμένεται ότι στο επόμενο διάστημα η ΤτΤουρκίας θα προβεί και σε νέα μείωση κατά 50 μονάδες βάσης με στόχο τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας. Στον εξωτερικό τομέα, το εμπορικό έλλειμμα μειώθηκε κατά -49,1% σε ετήσια βάση τον Μάιο. 09 και διαμορφώθηκε στα $ 3,5 δις, υπερβαίνοντας τις προβλέψεις ($ 3,2 δις). Οι εξαγωγές υποχώρησαν κατά -41%, στα $ 7,359 δις και αντίστοιχα οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -43,9%, στα $ 10,836 δις. Βουλγαρία: Οι εκλογές της προηγούμενης εβδομάδας ανέδειξαν νικητή το σχετικά νέο κόμμα «Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας» (GERB) που συγκέντρωσε το 39,7% των ψήφων (116 από τις 240 έδρες), έναντι 17,7% (40 έδρες) του Σοσιαλιστικού Κόμματος (BSP). Το GERB είναι κεντροδεξιό κόμμα που συστήθηκε το 2006 και το οποίο ηγείται από τον δήμαρχο της Σόφιας Μπόικο Μπόρισοφ. Εκκρεμεί ο σχηματισμός της νέας κυβέρνησης, χωρίς, όμως, να αναμένονται μακρόχρονες διαβουλεύσεις καθώς το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν ξεκάθαρο. Η προεκλογική πρόταση του GERB επικεντρώθηκε στην ανάγκη για πάταξη της διαφθοράς και για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των Ευρωπαϊκών εταίρων στην οικονομία της Βουλγαρίας. Ο προεκλογικός προγραμματισμός του GERB έχει θέσει προτεραιότητα στην διασφάλιση του δημοσιονομικού πλεονάσματος και του καθεστώτος της σταθερής συναλλαγματικής ισοτιμίας, καθώς και στην επίσπευση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων ώστε να μπορέσει να επωφεληθεί πλήρως η Βουλγαρία από τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Υπενθυμίζεται ότι το 2008 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «πάγωσε» κονδύλια που προορίζονταν για την Βουλγαρία ύψους $ 700 εκατ., λόγω της ανεπαρκούς προόδου στον τομέα της πάταξης της διαφθοράς. Σύμφωνα με το GERB, αν δεν είναι εφικτή η αποφυγή του δημοσιονομικού ελλείμματος εύλογος στόχος θα πρέπει να είναι η συγκράτηση του κάτω από το 2% του ΑΕΠ. Επίσης, το GERB έχει ταχθεί υπέρ της άμεσης εκκίνησης συζητήσεων με το ΔΝΤ ώστε να εξασφαλισθούν επαρκείς χρηματοδοτικοί πόροι για την σταθερότητα του συναλλαγματικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος και την ανάκαμψη της οικονομίας. 7

8 Υπενθυμίζεται ότι το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -3,5% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 09 κυρίως λόγω της μείωσης της εγχώριας ζήτησης κατά -9,9%. Πρόσφατα στοιχεία επιβεβαιώνουν την ύφεση στην οικονομία. Ειδικότερα, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -16,5% σε ετήσια βάση τον Απρ. 09 και ο δείκτης τιμών παραγωγού μειώθηκε κατά -3,2% σε ετήσια βάση τον Μάιο. 09. Ειδικά στην μεταποίηση οι τιμές μειώθηκαν κατά -10,5%. Σερβία: Το ΑΕΠ μειώθηκε λιγότερο του αναμενομένου κατά 3,5% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 09, αλλά η αβεβαιότητα για τον χρονικό ορίζοντα εξόδου από την κρίση παραμένει. Από στελέχη της ΤτΣερβίας εκτιμάται μείωση του ΑΕΠ το 2009 μεταξύ -2,0% και -6,0%. Η ύφεση είναι ιδιαιτέρως έντονη στη μεταποιητική βιομηχανία, όπου η παραγωγή μειώθηκε κατά -19,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο. 09 και κατά -21,1% τον Απρ. 09, μετά από πτώση του κατά -20,9% σε ετήσια βάση στο 1 ο 3μηνο. 09. Η πτώση της παραγωγής στον κατασκευαστικό κλάδο ήταν -14,4%, στον κλάδο τον ορυχείων και λατομείων -7,4% και στο εμπόριο -6,2%. Από την άλλη πλευρά, οι κλάδοι των μεταφορών, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των λοιπών υπηρεσιών είχαν θετική ανάπτυξη κατά 10,7%, 5,9% και 2,0%, αντίστοιχα. Η επίδραση της μειωμένης παραγωγής σε συνδυασμό με την σχετική σταθεροποίηση του εγχώριου νομίσματος (RSD) στην αγορά συναλλάγματος (όπου το RSD ανατιμήθηκε κατά 11,9% έναντι του Δολαρίου και κατά 1,5% έναντι του Ευρώ από τον Μάρτ. 09), οδήγησαν τον πληθωρισμό με βάση τον δείκτη τιμών λιανικών πωλήσεων στο 9,8% τον Ιούν. 09 από 10,4% τον Μάιο. 09 και 12,1% τον Ιούν. 09. Παρά την άμβλυνση των πληθωριστικών πιέσεων η ΤτΣερβίας άφησε αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο στα 13% αναμένοντας την εξέλιξη του ΔΤΚ που είχε αυξηθεί κατά 9,1% σε ετήσια (2,1% σε μηνιαία) βάση τον Μάιο. 09. Στην πρόσφατη συμφωνία της Κυβέρνησης με το ΔΝΤ εμπεριέχεται οικονομικός όρος για την επίτευξη πληθωρισμού με βάση τον ΔΤΚ εντός της κλίμακας 6%-10% στο τέλος του Ιουν. 09, στόχος που αναμένεται ότι θα επιτευχθεί. Από την άλλη ο οικονομικός όρος για περιορισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος στα RSD 35 δις το 1 ο 6μηνο. 09 δεν επιτεύχθηκε καθώς το έλλειμμα ανήλθε στα RSD 52,9 δις. Η κυβέρνηση της Σερβίας έχει δηλώσει ανοικτά την επιθυμία της για αναθεώρηση του όρου για δημοσιονομικό έλλειμμα στο 4% του ΑΕΠ από 3% που είναι τώρα. Ωστόσο, το ΔΝΤ υπογραμμίζει την ανάγκη να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την συγκράτηση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Επίσης, μετά την προγραμματισμένη αποτίμηση της προόδου της Σερβίας στην επίτευξη των όρων του δανείου τον Αύγουστο, το ΔΝΤ θα αποφασίσει για την εκταμίευση της 2ης δόσης του δανείου ύψους 696 εκατ. την Η οικονομική ύφεση έχει προκαλέσει απότομη μείωση στο εμπορικό έλλειμμα κατά -33,4% σε ετήσια βάση στο 5μηνο. 09 καθώς οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -29,1% έναντι μείωσης των εξαγωγών κατά -24,1% την ίδια περίοδο. Η δε υποχώρηση της πιστωτικής επέκτασης προς τον ιδιωτικό τομέα στο 12,5% σε ετήσια βάση τον Μάιο. 09 επιβεβαιώνει την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας. Ειδικότερα, η αύξηση των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις επιβραδύνθηκε στο 21% τον Μάιο. 09 (από 22,4% τον Απρ. 09 και 24,8% τον Δεκ. 09) ενώ αρνητική αύξηση κατά -1,4% είχαν οι πιστώσεις προς τα νοικοκυριά, από 0,8% τον Απρ. 09 και 8,4% τον Δεκ

9 Εβδομαδιαίο Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών 8 Ιουλίου 2009 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) 4,9 2,9 4,5 4,0 2,9-1,0 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,7 4,3 4,8 3,0 2,2 0,5 Δημόσια Κατανάλωση 2,9 1,2 0,0 7,7 0,6 1,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις 0,1-3,6 8,1 9,7-5,2-11,1 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-29,1-16,7 - Κατασκευές -5,6 0,6 5,8 1,6-14,6-4,5 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 9,1-9,6-6,7 Μεταποίηση 1,2-0,8 2,3 2,2-4,7-9,5 Ανεργία (%) 10,2 9,5 8,6 8,0 7,4 8,7 Συνολική Απασχόληση 0,9 1,5 2,5 1,3 1,2-0,2 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,2 Δείκτης Τιμών Παραγωγού (εγχώρια αγορά, μέσα επίπεδα) 3,5 5,9 6,9 3,3 8,6-5,0 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 1,8 3,7 4,6 6,3 5,7 5,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,8 20,6 20,9 16,4 6,0 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-2,6-3,6-5,0-5,5 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (κεφαλαιακές μεταβιβάσεις, % ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-12,7-8,5 *Προβλέψεις ΔΟΜ Alpha Bank Τριμηνιαία στοιχεία III IV διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) 8,0 2,3-1,4-2,6-4,0-10,2 (4μην 09) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 0,5 4,3-7,0-4,8-22,6-29,5 (6μην 09) Οικοδομική Δραστηριότητα -19,5-5,0-17,1-16,4-23,9-16,3 (3μην 09) Βιομηχανική Παραγωγή (μεταποίηση) 0,8 1,8-4,2-3,2-8,2-12,2 (4μην 09) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 52,4 53,7 50,4 51,6 43,8 47,7 (6ος 09) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 103,0 108,4 89,0 90,6 68,0 59,0 (6ος 09) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 101,5 102,8 91,9 93,3 76,7 76,0 (6ος 09) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -33,0-28,0-46,0-50,0-55,0-45,0 (6ος 09) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 21,1 21,5 16,4 19,5 15,9 8,8 (5ος 09) Επιχειρήσεις 17,2 20,6 19,8 22,5 18,7 10,2 (5ος 09) - Βιομηχανία 9,8 11,2 17,0 17,4 20,3 5,9 (5ος 09) - Κατασκευές 27,9 29,5 36,6 39,5 35,2 15,8 (5ος 09) - Τουρισμός 11,5 23,8 20,8 29,4 19,7 10,9 (5ος 09) Νοικοκυριά 25,7 22,4 12,8 16,3 12,8 7,3 (5ος 09) - Καταναλωτική Πίστη 23,9 22,4 13,7 20,7 13,7 8,1 (5ος 09) - Στεγαστικά Δάνεια 26,3 21,9 11,4 14,9 11,5 6,9 (5ος 09) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 3,2 2,9 4,2 4,7 2,9 0,5 (6ος 09) Δομικός Πληθωρισμός 2,7 2,9 3,4 3,7 3,5 2,1 (6ος 09) Δείκτης Τιμών Παραγωγού (εγχώρια αγορά) 6,9 3,3 8,6 11,9 1,0-9,5 (5ος 09) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,98 1,14 1,17 1,18 1,18 0,74 (3ος 09) Χορηγήσεων Επιχειρήσεων (Βραχυχρόνια) 7,18 7,54 7,61 7,84 7,48 6,38 (3ος 09) Καταναλωτικών Δανείων 10,37 10,39 11,03 11,04 11,6 11,87 (3ος 09) Στεγαστικών Δανείων (άνω των 10 ετών) 4,64 4,61 4,80 4,96 4,87 4,75 (3ος 09) Euribor 3μηνών 3,08 4,28 2,89 5,28 2,89 1,37 (3ος 09) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 4,07 4,50 4,80 4,97 5,03 5,50 (3ος 09) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 4,5 4,0 2,9 2,7 2,4 0,3 (1 ο 3μην 09) Τελική Κατανάλωση 3,9 3,9 2,4 2,2 1,0 1,1 (1 ο 3μην 09) Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 9,2 4,9-11,5-16,4-5,3-6,3 (1 ο 3μην 09) Εξαγωγές 10,9 3,1 2,2 0,8-1,6-20,2 (1 ο 3μην 09) Εισαγωγές 9,7 6,7-4,4-9,5-5,2-16,8 (1 ο 3μην 09) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 16,2 17,5 19,8 15,0 19,8 4,9 (4μην 09) Εισαγωγές Αγαθών 51,4 58,9 63,9 49,2 63,9 15,2 (4μην 09) Εμπορικό Ισοζύγιο -35,3-41,5-44,1-34,2-44,1-10,4 (4μην 09) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 14,6 13,5 13,2 12,6 13,2 0,9 (4μην 09) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 41,4% 32,5% 29,9% 36,7% 29,9% 8,4% (4μην 09) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -20,6-27,9-27,9-21,6-27,9-9,5 (4μην 09) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 0,9-2,5 1,7 1,1 1,7 0,9 (4μην 09) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 8,1 17,4 16,4 18,0 16,4 8,0 (4μην 09) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 4.394, , , , , ,0 (6ος 09) (% μεταβολή) 19,9 17,9-65,5-44,2-65,5-35,8 (6ος 09) Χρηματιστηριακή Αξία (%ΑΕΠ) 74,1 85,7 27,7 43,7 27,7 33,6 (6ος 09) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΣΥΕ