Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Επιβεβαιώθηκε η ταχεία επιβράδυνση της πτωτικής πορείας του ΑΕΠ στο -2,98% στο 3 ο 3μηνο, από πτώση κατά -3,66% στο 2 ο 3μηνο, -5,49% στο 1 ο 3μηνο (Διάγραμμα). Στο 9μηνο η πτώση του ΑΕΠ περιορίστηκε στο -3,99% και με αναμενόμενη πτώση κάτω του -2,9% στο 4 ο 3μηνο η πτώση του ΑΕΠ το ως σύνολο αναμένεται να διαμορφωθεί πιθανώς ελάχιστα κάτω του -3,7%, όπως ήταν η εκτίμησή μας από την αρχή του έτους. 4% 2% 0% 2% 4% 6% 8% Ελλάδα: Προβλέψεις για το ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) : -3,7% 2014: +1,1% 3,0% 1,0% 1,4% 0,3% 2,9% ΑΕΠ Alpha Bank προβλέψεις 10% Q4 Q2 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q3 Q1 Q f 2014f 1,8% Είναι πολύ μεγάλης σημασίας για την Ελλάδα το γεγονός ότι η ανωτέρω τάση σημαντικού περιορισμού της ύφεσης εμφανίστηκε έγκαιρα, από το 2 ο 3μηνο του και επιβεβαιώθηκε και επιταχύνθηκε στο 3 ο 3μηνο, συμβάλλοντας στην αποκαθήλωση των προσδοκιών που υπήρχαν για πτώση του ΑΕΠ άνω του -5,0% το και για επίσης μεγάλη πτώση του και Ανατράπηκε έτσι η διαμόρφωση ακόμη πιο αρνητικού επενδυτικού κλίματος για τη χώρα από αυτό που υπήρχε έως το τέλος του Αντίθετα, η ταχεία επιβράδυνση της πτώσης του ΑΕΠ συνέβαλε στην αξιοσημείωτη βελτίωση του οικονομικού κλίματος για τη χώρα, όπως γίνεται εμφανές από την ήδη σημαντική εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων στη χώρα. Μάλιστα, αξιοσημείωτη εξέλιξη στον τομέα αυτό αποτελεί η πώληση του Αστέρα Βουλιαγμένης σε Κοινοπραξία με επικεφαλής την AGC Equity Partners έναντι του υψηλού τιμήματος των 400 εκατ. Η εισροή επιχειρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό αναμένεται να επιταχυνθεί το 2014 με την εντατικοποίηση της υλοποίησης του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων από το οποίο, με βάση τον Π2014, που ήδη ψηφίστηκε από τη Βουλή, αναμένεται να εισπραχθούν έσοδα άνω των 3,5 δις στο επόμενο έτος. Άλλωστε, συνεχίζονται απρόσκοπτα οι εισροές ξένων επιχειρηματικών κεφαλαίων στο ελληνικό χρηματιστήριο, όπου ο Νοέμβριος ήταν ο 13 ος μήνας στον οποίο οι εισροές επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό ήταν μεγαλύτερες από τις εκροές. Επιπλέον των ανωτέρω, είναι επίσης πολύ σημαντικό το ότι η επιβράδυνση της πτωτικής πορείας του ΑΕΠ σημειώθηκε σε συνδυασμό με τη σημαντική αύξηση της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας όπου η καθαρή αύξηση της απασχόλησης (προσλήψεις απολύσεις-οικειοθελείς αποχωρήσεις) ανήλθε στα 130,7 χιλ. άτομα στο 10μηνο Ιαν-Οκτ., από -16,5 χιλ. άτομα στο 10μηνο.2012 και -44,3 χιλ. άτομα στο 10μηνο Επίσης, νέα αύξηση της απασχόλησης σημειώθηκε τον Σεπτ. και με βάση τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού (ΕΕΔ) της ΕΛΣΤΑΤ, με τη συνολική απασχόληση να διαμορφώνεται στα 3,64 εκατ. τον Σεπτ., έχοντας αυξηθεί κατά 5,5 χιλ. άτομα περίπου σε σχέση με τον Αύγ.. Ειδικότερα, σημειώθηκε αύξηση της απασχόλησης κατά 0,4% σε 3μηνιαία βάση στο 2 ο 3μηνο και επίσης νέα αύξηση κατά 0,4% σε 3μηνιαία βάση στο 3 ο 3μηνο. Όσον αφορά την ανεργία η ΕΛΣΤΑΤ στα εποχικά διορθωμένα στοιχεία την παρουσιάζει ως αυξημένη τον Σεπτ. κατά 73,1 χιλ. άτομα έναντι του Ιαν.. Ωστόσο αυτή η αύξηση οφείλεται αποκλειστικά στην εκτιμώμενη άνοδο του εργατικού δυναμικού στην ίδια περίοδο κατά 96,6 χιλ. άτομα, και παρά την αύξηση της απασχόλησης στην ίδια περίοδο κατά 23,4 χιλ. άτομα. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό και με την πολύ καλύτερη του αναμενομένου πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής (όπως προκύπτει από τα στοιχεία εκτέλεσης του Π στο 10μηνο Ιαν.-Οκτ.), αναμένεται να συμβάλουν στην αναγκαία περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος στη χώρα και ιδιαίτερα στην περαιτέρω βελτίωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, στην επανέναρξη της τάσης επιστροφής των καταθέσεων στην Ελλάδα και στην επιβράδυνση του ρυθμού πτώσης της κατανάλωσης, με αποτέλεσμα την περαιτέρω επιτάχυνση της πορείας προς την ανάκαμψη της οικονομίας. Ήδη υπάρχουν καλές προοπτικές για την συνέχιση της επιβράδυνσης της πτωτικής πορείας του ΑΕΠ στο 4 ο 3μηνο, με την πτώση του να περιορίζεται στο -2,8%, και για μικρή θετική αύξηση του ΑΕΠ στο 1 3μηνο Έτσι, μετά την πτώση του ΑΕΠ κατά -3,7% το, αναμένεται εύλογα η αύξησή του κατά 1,1% το 2014 και η είσοδος της χώρας σε μια πορεία υγιούς ανάπτυξης με μέσο ετήσιο ρυθμό άνω του 3,0% από το Άλλωστε ήδη από το 2014 αναμένεται αύξηση της απασχόλησης περί το 0,6%, με μείωση της ανεργίας στο 24,5% του εργατικού δυναμικού σε εθνικολογιστική βάση, από 25,5% το. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η πτώση του ΑΕΠ κατά -3,0% στο 3 ο 3μηνο. σημειώθηκε: α) Παρά τη μεγάλη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -39,6% σε πραγματικές τιμές στο 3 ο 3μηνο με αρνητική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ κατά - 1,21 π.μ. β) Την πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά -8,1% που είχε αρνητική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ σε αυτό το 3μηνο κατά -5,52 μον. γ) Την ταυτόχρονη αύξηση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 2,3%, παρά την νέα μεγάλη πτώση της εγχώριας ζήτησης κατά -7,2% σε ετήσια βάση. Η εξέλιξη αυτή εξηγείται σε κάποιο βαθμό από

2 την αύξηση των αποθεμάτων και των στατιστικών διαφορών κατά τρόπο που συνεπάγονται θετική επίπτωση στη μεταβολή του ΑΕΠ κατά 2,9 π.μ. Σε κάθε περίπτωση, η πορεία προς την ανάκαμψη της οικονομίας θα μπορούσε να επιταχυνθεί ακόμη περισσότερο εάν αντιμετωπίζονταν έγκαιρα και αποτελεσματικά μια σειρά από αναίτιες δυσλειτουργίες και καθυστερήσεις στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Συγκεκριμένα, η εμμονή της Κυβέρνησης να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα εξοντωτικής φορολογίας των ακινήτων που εκ των πραγμάτων συνεπάγεται την πλήρη διακοπή της λειτουργίας της αγοράς ακινήτων, έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Αποτελεί όντως ουσιαστικό εμπόδιο στην ταχύτερη ανάκαμψη της οικονομίας, η επιβολή της 4πλής φορολογίας στην κατοχή ακινήτων το και επιπλέον η εφαρμογή της πολύ υψηλής φορολογίας μεταβίβασης ακινήτων σε υπέρμετρα υψηλές αντικειμενικές αξίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι επιταχύνθηκε περαιτέρω και στο 3 ο 3μηνο η κατακόρυφη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες στο -39,6%, μετά την μεγάλη πτώση τους κατά - 36,8% στο 2 ο 3μηνο., κατά -34,5% στο 1 ο 3μηνο και κατά -35,7% στο 4 ο 3μηνο Έτσι, η άμεση συμβολή του καταποντισμού των επενδύσεων αυτών στην πτώση του ΑΕΠ στο 1 ο 9μηνο εξακολουθεί να διαμορφώνεται στις -1,4 ποσοστιαίες μονάδες (π.μ.), παρά το ότι οι επενδύσεις αυτές είχαν ήδη καταποντιστεί στα 5,9 δις (3,5% του ΑΕΠ) το 2012, από 26,1 δις. (12,4% του ΑΕΠ) το 2007 (Βλέπε το Διάγραμμα που ακολουθεί). σε δις Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 2002 Επενδύσεις σε Κατοικίες Έτσι, για το ως σύνολο εκτιμάται τώρα ότι οι επενδύσεις σε οικοδομές θα περιοριστούν στα 4,0 δις (2,4% του ΑΕΠ και 19,1% των συνολικών επενδύσεων), Θα περιοριστούν δηλαδή σε επίπεδα χαμηλότερα του 0,6% της αξίας του συνόλου των οικιστικών ακινήτων στην Ελλάδα που, ακόμα και στα κατάβαθα της κρίσης που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα, εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 650 δις. Ακόμα και αν η περίοδος ζωής κάθε οικιστικού ακινήτου υπερέβαινε τα 100 έτη, μόνο για αντικατάσταση ή/και ανακαίνιση των ακινήτων απαιτούνται επενδύσεις σε ακίνητα στην Ελλάδα άνω των 8,0 δις ετησίως, από 4,0 δις που θα διαμορφωθούν το Σημειώνεται επιπλέον ότι η συνολική επίπτωση στην πτώση του ΑΕΠ και στην αύξηση της ανεργίας από την πλήρη διακοπή της λειτουργίας της αγοράς ακινήτων το είναι ασφαλώς πολύ μεγαλύτερη από τις -1,4 π.μ. Εάν ληφθούν υπόψη και οι έμμεσες επιδράσεις, τότε η επίπτωση πιθανότατα υπερβαίνει τις 2,5 π.μ. Πολλοί σημαντικοί παραγωγικοί κλάδοι της χώρας (μη μεταλλικά ορυκτά, έπιπλα, ηλεκτρολογικός εξοπλισμός, κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, κ.ά.) και επίσης σημαντικές επαγγελματικές τάξεις έχουν καθηλωθεί σε υπέρμετρα χαμηλά επίπεδα παραγωγής και εγχώριου κύκλου εργασιών λόγω του ανεξέλεγκτου καταποντισμού της οικονομικής δραστηριότητας στην αγορά ακινήτων. Μάλιστα, ο καταποντισμός της οικοδομικής δραστηριότητας συνεχίζεται έως και τον Σεπτ., όπου ό όγκος των νέων οικοδομών (σε κυβικά μέτρα), με βάση τις εκδοθείσες νέες άδειες οικοδομών, μειώθηκε κατά -37,1% σε ετήσια βάση τον Σεπτ. και διαμορφώθηκε στις 738,2 χιλ. m 3, από χιλ. m 3 τον Σεπτ Από τα ανωτέρω προκύπτει το πόσο μεγάλη σημασία θα είχε ο εξορθολογισμός της φορολογίας επί των ακινήτων από το Σε αυτά τα πλαίσια με την εφαρμογή του πρώτου σχεδίου για τον νέο φόρο ακινήτων με σημαντικά διευρυμένη φορολογική βάση (του ΕΝΦΑ), σε συνδυασμό με τη σημαντική μείωση του συντελεστή του φόρου επί των συναλλαγών ακινήτων σε επίπεδα κάτω του 3,0%, έτσι ώστε να εξουδετερώνεται η απαγορευτική επίπτωση στις συναλλαγές ακινήτων από την μη προσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, θα μπορούσε να αναμένεται σημαντική αύξηση των συναλλαγών σε ακίνητα και αύξηση των επενδύσεων σε ακίνητα σε επίπεδα άνω των 7,0 δις από το Ωστόσο, με τον ΕΦΙΑ+ΦΑΠ που κατατίθεται στη Βουλή άμεσα, επιβάλλεται και πάλι διπλός φόρος στα ακίνητα και στην περιουσία σε ακίνητα που υπερβαίνει σε αντικειμενική αξία τα , πράγμα που συνεχίζει να αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στην επανεκκίνηση της αγοράς ακινήτων, παρά την αναμενόμενη μείωση του φορολογικού συντελεστή στις συναλλαγές ακινήτων που είναι προς την σωστή κατεύθυνση. Πέραν, όμως, της μείωσης των επενδύσεων στα ακίνητα, συνεχίστηκε στο 1 ο 9μηνο του η καθήλωση και των επενδύσεων που εξαρτώνται από το κράτος, με τις δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων να διαμορφώνονται στο ελάχιστο επίπεδο των 2,77 δις έναντι προγραμματισμού για επενδύσεις 4,35 δις. Επίσης, τα προγράμματα των συγχρηματοδοτούμενων επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα από το ΕΣΠΑ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων είχαν ενεργοποιηθεί σε πολύ χαμηλότερο βαθμό από ότι είχε σχεδιαστεί έως το τέλος του 1 ου 9μήνου. Πάντως, αξιοσημείωτη είναι η διακοπή της πτωτικής πορείας των επενδύσεων σε λοιπές κατασκευές (εκτός των κατοικιών) που σημείωσαν αύξηση κατά 6,9% στο 3 ο 3μηνο., από +5,7% στο 2 ο 3μηνο και μετά την αύξησή τους κατά 0,7% στο 1 ο 3μηνο. Ωστόσο, παρά την αύξησή τους οι επενδύσεις αυτές αναμένεται να διαμορφωθούν στα 5,94 δις το, έναντι 9,62 δις το 2009 και άνω των 8,4 δις 2

3 ακόμη και το έτος Η επανέναρξη από τις αρχές του 2014 της κατασκευαστικής διαδικασίας στους 4- οδικούς άξονες της χώρας, καθώς και η εντατικότερη προώθηση σημαντικών έργων ΣΔΙΤ και άλλων έργων συγχρηματοδοτούμενων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναμένεται να συμβάλλουν στην αύξηση των δαπανών για επενδύσεις στον τομέα των λοιπών κατασκευών σε επίπεδα υψηλότερα των 6,8 δις το Μάλιστα, αυτές οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές αναμένεται να συμβάλλουν και στην ανάκαμψη των επενδύσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό (που μειώθηκαν κατά -10,5% στο 9μηνο.) και των επενδύσεων σε εξοπλισμό μεταφορών (που αυξήθηκαν κατά 3,8% και στο 9μηνο.). Αυτές οι εξελίξεις, σε συνδυασμό με τη διακοπή της πτώσης των επενδύσεων σε κατοικίες, αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 7,5% το, μετά τη νέα σημαντική πτώση τους κατά -9,3% το. Ο περιορισμός της ύφεσης στο 2 ο και στο 3 ο 3μηνο έγινε δυνατός παρά τις εξαιρετικά δυσμενείς εξελίξεις στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον για την Ελλάδα, εξαιτίας κυρίως του προγράμματος «διάσωσης» της Κύπρου που επιβλήθηκε από το Eurogroup και το ΔΝΤ στα τέλη Μαρτίου. Η κρίση αυτή συνέβαλε στην πτώση των ελληνικών εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και του κύκλου εργασιών στη βιομηχανία μετά τον Μάρτιο του και επίσης στη διακοπή της ανοδικής πορείας των καταθέσεων στις ελληνικές τράπεζες από τον Απρίλιο του. Συνέβαλε επίσης σε σημαντικό βαθμό και στην πτώση του πλεονάσματος του εξωτερικού ισοζυγίου των διεθνών μεταφορών (κυρίως των καθαρών εισπράξεων από την ναυτιλία), που με τη σειρά του συνέβαλε στην πτώση του ΑΕΠ στο 1 ο 9μηνο. κατά -0,5 π.μ. Επίσης, ο περιορισμός της πτώσης του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο. έγινε δυνατός παρά την εκτιμώμενη από την ΕΛΣΤΑΤ κατακόρυφη πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά -8,1%, με ταυτόχρονη αύξηση των εισαγωγών αγαθών κατά 2,6% και των εισαγωγών υπηρεσιών κατά 1,1%. Ειδικότερα, η ιδιωτική κατανάλωση εκτιμάται από την ΕΛΣΤΑΤ ότι ήταν δραματικά μειωμένη κατά 2,5 δις σε ετήσια βάση στο 3 ο 3μηνο του, όταν οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό στο 3μηνο αυτό ήταν αυξημένες κατά 841 εκατ. (+12,8%) και οι πληρωμές για εισαγωγές αυτοκινήτων ήταν αυξημένες κατά 35,1% σε ετήσια βάση στο ίδιο 3μηνο. Είναι προφανές ότι η πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης στο 3 ο 3μηνο σχετίζεται με την τεράστια πτώση κατά -28% των πωλήσεων των πολυκαταστημάτων στο 3μηνο αυτό, που με τη σειρά της οφείλεται στην έξοδο από την αγορά δύο μεγάλων πολυκαταστημάτων καθώς και ενός ομίλου επιχειρήσεων στον κλάδο των τροφίμων, χωρίς να είναι βέβαιο ότι οι εξελίξεις αυτές συνεπάγονται αυτόματα και πραγματική πτώση της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Από την άλλη πλευρά, η θετική επίπτωση του τομέα του τουρισμού στη συγκράτηση της ύφεσης στο 3 ο 3μηνο ήταν πολύ σημαντική. Ειδικότερα, μόνο η άμεση επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ από την εντυπωσιακή αύξηση των εισπράξεων από τον εξωτερικό τουρισμό κατά 12,9% σε ετήσια βάση σε αυτό το 3μηνο ανήλθε στις 1,8 π.μ.. Επιπλέον και στο 3μηνο αυτό σημειώθηκε μικρή σχετικά αύξηση του κύκλου εργασιών στον τομέα των υπηρεσιών παροχής καταλύματος και εστίασης κατά +1,2%, μετά την αύξησή της κατά +5,2% στο 2 ο 3μηνο και την πτώση της κατά -11,5% στο 3 ο 3μηνο και κατά -16,9% στο 1 ο 3μηνο. Γενικότερα, οι καθαρές εξαγωγές (εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών μείον εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών) είχαν θετική επίπτωση στον περιορισμό της πτώσης του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο. μόνο κατά 1,12 π.μ., έναντι 3,52 π.μ. στο 2 ο 3μηνο, εξαιτίας του γεγονότος της αύξησης των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 2,3% στο 3 ο 3μηνο. Ειδικότερα, οι εξαγωγές αγαθών, σύμφωνα με τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών, ήταν και πάλι αυξημένες στο 1 ο 9μηνο κατά 3,4% σε πραγματικές τιμές Αυτό δείχνει ότι οι εξαγωγές αγαθών συνεχίζουν απρόσκοπτα να συμβάλουν θετικά στην πορεία εξόδου της χώρας από την κρίση. Από την άλλη μεριά, οι εξαγωγές υπηρεσιών ήταν ελάχιστα αυξημένες κατά 0,6% στο 9μηνο 2913, παρά τη μεγάλη αύξηση των εισπράξεων από τον τουρισμό, επηρεασμένες αρνητικά από την μεγάλη πτώση κατά -11,14 των εισπράξεων από τη ναυτιλία στο 9μηνο αυτό, όπως προαναφέρθηκε. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα και με τα στοιχεία των εμπορευματικών συναλλαγών της ΕΛΣΤΑΤ οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή φαίνεται να καταγράφουν πτώση κατά -4,3% τον Οκτ., μετά την αύξησή τους κατά 2,0% τον Σεπτ. και την πτώση τους κατά -5,2% τον Αύγ.. Έτσι, οι εξαγωγές αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή ήταν ελαφρά μειωμένες κατά -1,9% στο 10μηνο, μετά τη μικρή αύξησή τους κατά 0,4% στο 10μηνο Η πτώση αυτή μπορεί να αποδοθεί στους ακόλουθους παράγοντες: (1) Η κρίση στην Κύπρο συνέβαλε στην πτώση των εξαγωγών προς τη χώρα αυτή κατά 182 εκατ. στο 1 ο 7μηνο (τελευταία στοιχεία) και, όπως εκτιμάται, κατά άνω των 250 εκατ. στο 10μηνο. (2) Η εντυπωσιακή αύξηση του ξένου τουρισμού στην Ελλάδα τον Μάιο Οκτώβριο συνέβαλε στην κατανάλωση εγχωρίως πολλών εξαγώγιμων προϊόντων. Επιπλέον, το σημειώνεται μεγάλη πτώση των εξαγωγών βαμβακιού (-60,2%) και των εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας (- 30,5%) για λόγους που σχετίζονται με απότομη αλλαγή των συνθηκών στις διεθνείς αγορές και επίσης σημειώνεται πτώση στις εξαγωγές των υπο κρατικό έλεγχο βιομηχανιών που βρίσκονται σε φάση δραστικής αναδιάρθρωσης. Σε κάθε περίπτωση η πορεία ενίσχυσης της εξωστρέφειας της εγχώριας παραγωγής και της οικονομίας γενικότερα συνεχίζεται απρόσκοπτα και κατά το, παρά τη μικρή υποχώρηση των εξαγωγών αγαθών χωρίς πετρελαιοειδή στο 10μηνο. Παγκόσμια Οικονομία Στο προηγούμενο 7ήμερο το επενδυτικό ενδιαφέρον, επικεντρώθηκε: i) Στις ΗΠΑ, όπου η αύξηση του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο (2 η εκτίμηση) 3

4 αναθεωρήθηκε προς τα πάνω στο 3,6% σε ετησιοποιημένη βάση, από 2,8% που ήταν η 1 η εκτίμηση, και επιπλέον καλύτερα του αναμενομένου ήταν και στοιχεία για την ανεργία και τις νέες θέσεις εργασίας που προστέθηκαν στην οικονομία τον Νοέμβριο, δείχνοντας ότι η οικονομική κατάσταση στη μεγάλη αυτή χώρα εμφανίζει πρόσθετες τάσεις βελτίωσης. ii) Στις προοπτικές για τη μελλοντική πορεία των επιτοκίων, καθώς για την ΕΚΤ και για άλλες Κεντρικές Τράπεζες πραγματοποιήθηκε ήδη η τελευταία συνεδρίαση του ΔΣ τους για το για τον καθορισμό της νομισματικής τους πολιτικής, από την οποία, ιδιαίτερα για την ΕΚΤ, ενισχύονται οι προοπτικές που υπάρχουν για περαιτέρω ενίσχυση της ρευστότητας στην οικονομία, αν αυτό καταστεί αναγκαίο. Πιο αναλυτικά: Στις ΗΠΑ, η αύξηση των νέων θέσεων εργασίας κατά τον Νοεμ., αλλά και η μείωση του ποσοστού ανεργίας σε χαμηλό πενταετίας, στο 7,0% (βλέπε διάγραμμα), εντυπωσίασε τους επενδυτές που τώρα αρχίζουν να αναθεωρούν προς το καλύτερο τις προβλέψεις τους για τη μελλοντική πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ. Σημειώνεται ότι το μέσο ποσοστό της ανεργίας στις ΗΠΑ από το 1980 έως σήμερα προσδιορίζεται στο 6,4%. Επιπλέον, θετική εξέλιξη αποτελεί και η άνοδος του ΑΕΠ των ΗΠΑ κατά 3,6% σε ετησιοποιημένη βάση (1 η εκτίμηση: 2,8%), το 3 ο 3μηνο έναντι 2,5% στο 2 ο 3μηνο και η οποία σε μεγάλο ποσοστό αποδίδεται στην αύξηση των αποθεμάτων των επιχειρήσεων. Ωστόσο, μια σειρά οικονομικών δεικτών υποδηλώνει ότι η καλή πορεία του ΑΕΠ θα συνεχισθεί και το 4 ο 3μηνο με αποτέλεσμα η αγορά να προσδοκά αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ για το σύνολο του κατά 1,7% ποσοστό που όμως υπολείπεται αρκετά του 2,7% που αποτελεί το μέσο ετήσιο ρυθμό της περιόδου Με τα ανωτέρω, ενισχύθηκαν οι εκτιμήσεις που θέλουν την οικονομία των ΗΠΑ να αναπτύσσεται με έμφαση στον βιομηχανικό κλάδο και λιγότερο στον τομέα των υπηρεσιών, και την αγορά εργασίας να ανακάμπτει με σταδιακούς ρυθμούς. Τα θετικά οικονομικά στοιχεία αυξάνουν τις προσδοκίες της αγοράς ότι σύντομα ακόμα και εντός του Δεκεμβρίου η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) θα ανακοινώσει τη σταδιακή μείωση του προγράμματος ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας (QE3) που συνεχίζεται έως σήμερα με αγορά από την FED κρατικών και άλλων ομολόγων ύψους $ 85 δις μηνιαίως. Ωστόσο, ο Πρόεδρος της Fed Μπεν Μπερνάνκι, ενδεχομένως να μη θελήσει στην τελευταία συνεδρίαση της θητείας του να αναλάβει την ευθύνη μιας τόσο σοβαρής κίνησης και να θελήσει να μετατοπίσει το βάρος της απόφασης στην διάδοχο του Τζάνετ Γιέλεν. Το σίγουρο είναι ότι αργά ή γρήγορα η Fed θα αναγκασθεί να προβεί στον περιορισμό του προγράμματος αγοράς ομολόγων και οι αγορές σήμερα είναι περισσότερο έτοιμες σε αυτό το ενδεχόμενο από ότι ήταν το περασμένο καλοκαίρι. Οι επενδυτές έχουν ήδη αρχίσει να διακρίνουν υψηλότερα επίπεδα επιτοκίων γεγονός που αποτυπώνεται στις ομολογιακές αποδόσεις. Ειδικότερα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαμορφώθηκε στο 2,82% την , ενώ στις είχε αγγίξει το επίπεδο του 2,93% που αποτελεί το υψηλότερο επίπεδο από τις Ωστόσο μια άνοδος της απόδοσης αναμένεται να κορυφώσει περί το 3,0%, καθώς δε θα συνοδευτεί από μια αύξηση του βασικού επιτοκίου (Federal funds rate) τουλάχιστον μέχρι το τέλος του Αρκετά ενδιαφέρουσες αξιολογούνται οι δηλώσεις του περιφερειακού διοικητού της Fed του Σαιντ Λούις και μέλους του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Fed με δικαίωμα ψήφου, ότι οποιαδήποτε μείωση του ρυθμού αγοράς ομολόγων θα είναι μικρού μεγέθους, καθώς ο πληθωρισμός κινείται σε χαμηλά επίπεδα. Όσον αφορά τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία, στις ΗΠΑ η προσωπική κατανάλωση των ιδιωτών αυξήθηκε κατά 0,3% σε ετήσια βάση τον Οκτ. και η καταναλωτική εμπιστοσύνη, όπως αυτή αποτυπώνεται με τον δείκτη Thomson Reuters/University of Michigan ανήλθε στο 82,5 τον Δεκ. (υψηλό 5μηνου) από 75,1 τον Νοεμ.. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ικανοποιητική αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και στο 4 ο 3μηνο. Επίσης, στην αγορά εργασίας εντυπωσιακή ήταν και η νέα πτώση των εβδομαδιαίων αιτήσεων για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας κατά την εβδομάδα έως στις Στην παγκόσμια οικονομία, οι έως σήμερα αποφάσεις των Κεντρικών Τραπεζών δείχνουν μια στάση αναμονής, εν μέσω χαμηλού πληθωρισμού. Οι συναντήσεις των Συμβουλίων Νομισματικής Πολιτικής την περασμένη εβδομάδα, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ), της ΤτΑγγλίας και της ΤτΚαναδά δεν επεφύλαξαν εκπλήξεις για τους επενδυτές, καθώς απεφάσισαν να διατηρήσουν αμετάβλητα τα βασικά τους επιτόκια. Ειδικότερα, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, μετά τη συνεδρίαση του ΔΣ της την 5 η Δεκεμβρίου προσπάθησε να περάσει ένα μήνυμα ευνοϊκής προοπτικής, σημειώνοντας ότι εάν αποφασιστεί η προσφορά ενός νέου προγράμματος 3ετους μακροχρόνιας χρηματοδότησης (Long Term Refinancing Operations LTRO-3), η ΕΚΤ θα επιδιώξει αυτή τη φορά να εξασφαλίσει ότι αυτό το νέο πρόγραμμα θα συμβάλει περισσότερο στην αύξηση της πιστωτικής επέκτασης στην πραγματική 4

5 οικονομία. Επιπλέον ανέφερε ότι τα μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ συζήτησαν ακόμα και την περίπτωση να μειωθεί το επιτόκιο καταθέσεων σε αρνητικό επίπεδο. Προς το παρόν, η ΕΚΤ διατήρησε την πρόβλεψη για συρρίκνωση του ΑΕΠ της ΖτΕ το κατά -0,4% και για ενίσχυσή του κατά 1,1% το 2014 και κατά 1,5% το Η ανάπτυξη του 2014 αναμένεται να προέλθει από ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των επενδύσεων. Όσον αφορά τις τρέχουσες εξελίξεις, στη ΖτΕ, επιβεβαιώθηκε η αύξηση του ΑΕΠ κατά +0,1% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο, από +0,3% το 2 ο 3μηνο. Σε ετήσια βάση, ο ρυθμός συρρίκνωσης του ΑΕΠ περιορίστηκε στο -0,4% στο 3 ο 3μηνο, από -0,6% το 2 ο 3μηνο. Η αδυναμία της ιδιωτικής κατανάλωσης δεν διευκολύνει την ανάκαμψη, ενώ πρόσθετη ανησυχία πηγάζει και από την υποχώρηση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης τον Νοέμ.. Στη Γερμανία η άνοδος του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στο +0,3% (σε 3μηνιαία βάση) στο 3 ο 3μηνο, από +0,7% το 2 ο 3μηνο, αλλά αυτό συνέβη λόγω μείωσης κυρίως των εξαγωγών. Στην Ισπανία, το ΑΕΠ αυξήθηκε για πρώτη φορά μετά από 6 συνεχή τρίμηνα αρνητικών επιδόσεων. Σημειώνεται, επίσης, η νέα πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων στη ΖτΕ κατά -0,2% σε μηνιαία βάση και κατά -0,1% σε ετήσια βάση τον Οκτ., καθώς και η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής κατά -1,1% σε μηνιαία βάση τον ίδιο μήνα, με αύξησή της, όμως, κατά 0,2% σε ετήσια βάση. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν χαμηλή αύξηση του ΑΕΠ της ΖτΕ και στο 4 ο 3μηνο.. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η Κυβέρνηση εκτιμά τώρα ότι το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,4% το, από 0,1% το 2012 και να ενισχυθεί περαιτέρω κατά 2,4% το 2014 και 2,2% το Σημειώνεται ότι στο 9μηνο, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,8% σε ετήσια βάση στηριζόμενο από τους τομείς των υπηρεσιών και των κατασκευών. Το ονομαστικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 3,6% το και κατά 4,5% τα έτη 2014 και Όσον αφορά τον μέσο πληθωρισμό εκτιμάται να διαμορφωθεί στο 2,6% το, από 2,8% το 2012 και να υποχωρήσει στο 2,3% το 2014 και στο 2,1% το Οι τιμές των κατοικιών αναμένεται να αυξηθούν κατά 5,0% το 2014 και κατά 7,0% το 2015, ενώ η ανεργία θα υποχωρήσει από το 7,9% το 2012 στο 7,6% το, και στη συνέχεια στο 7,1% το 2014 και 7,0% το Τέλος, η κυβέρνηση εκτιμά ότι το δημόσιο χρέος από 75,5% του ΑΕΠ που εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί το οικονομικό έτος -14, θα κορυφωθεί στο 80% του ΑΕΠ το και θα υποχωρήσει στη συνέχεια. Στην Σλοβενία, η αγορά αναμένει την ανακοίνωση των ελέγχων ποιότητας ενεργητικού (Asset Quality Review-AQR) και των προσομοιώσεων ακραίων καταστάσεων (stress tests) την για τον τραπεζικό κλάδο της χώρας. Σύμφωνα με το Reuters η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών απαιτεί 5 δισ. ήτοι περί το 15% του ΑΕΠ της χώρας, αρκετά κοντά στην εκτίμηση της Fitch, η οποία εκτιμά τις κεφαλαιακές ανάγκες στα 4,6 δις. Ωστόσο, τα ποσά αυτά είναι σαφώς υψηλότερα από την αρχική εκτίμηση της κυβέρνησης για 1,2 δις. Πρόσφατα ο πρωθυπουργός της χώρας ανακοίνωσε ότι η Σλοβενία διαθέτει επαρκή ρευστά διαθέσιμα ύψους επίσης 5 δισ..σημειώνεται ότι ο τραπεζικός κλάδος της Σλοβενίας στο 9μηνο είχε ζημιές ύψους 567 εκατ. έναντι ζημιών 115 εκατ. το αντίστοιχο 9μηνο του 2012, με τις επισφάλειες να αγγίζουν τα 8,0 δις περίπου ήτοι το 23% του ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι από το 2008 το χρέος της χώρας ήταν μόλις 22% του ΑΕΠ, ενώ σήμερα διαμορφώνεται στο 63% του ΑΕΠ με προοπτικές περαιτέρω ανόδου λόγω ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Η Κυβέρνηση φαίνεται να επιδιώκει την μεταφορά σημαντικού τμήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών, τα οποία ανέρχονται περί το 17,4% του συνολικού δανειακού χαρτοφυλακίου σύμφωνα με το EIU, σε κακή τράπεζα (bad bank) που έχει δημιουργηθεί για τον σκοπό αυτό. Η Σλοβενία προσπαθεί να αποφύγει την ένταξή της στον μηχανισμό στήριξης ΕΕ/ΔΝΤ/ΕΚΤ, επιχειρώντας δια ιδίων μέσων την εξυγίανση του συστήματος υγείας της χώρας και γενικότερα του δημοσίου τομέα σε συνδυασμό με ιδιωτικοποιήσεις. Η αγορά ομολόγων της Σλοβενίας δεν εμφανίζει σημάδια έντονης ανησυχίας, με την απόδοση στα 10-ετή ομόλογα να διαμορφώνεται στο 5,6% και των 5-ετών στο 4,5%. Στην Κίνα, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου ανήλθε το Νοέμ. στα $ 33,8 δις, από $ 31,6 δις τον Οκτ. και αποτελεί το υψηλότερο των τελευταίων 5ετών. Οι εξαγωγές σε ΗΠΑ και αναδυόμενες οικονομίες συνέχισαν την ανοδική τους πορεία εν αντιθέσει με εκείνες προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενθαρρυντικό στοιχείο για την πορεία του ΑΕΠ η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 10,0% σε ετήσια βάση το Νοέμ., έναντι ρυθμού 10,3% τον Οκτ.. Στην ίδια κατεύθυνση και η αύξηση των λιανικών πωλήσεων κατά 13,7% σε ετήσια βάση το Νοέμ., από 13,3% τον Οκτ.. Είναι σαφές ότι η Κίνα συνεχίζει να κινείται με υψηλούς αναπτυξιακούς ρυθμούς αλλά σίγουρα όχι με εκείνους που μας είχε συνηθίσει στο παρελθόν. Στην Ιαπωνία, η αύξηση του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 0,3% σε 3μηνιαία βάση το 3ο 3μηνο (2 η μέτρηση), έναντι αρχικής εκτίμησης για +0,5% και έναντι +0,9% το 2ο 3μηνο. Η αναθεώρηση σε χαμηλότερα επίπεδα αποδίδεται κυρίως στην μικρότερη αύξηση των αποθεμάτων. Για την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας, η κυβέρνηση ενέκρινε μια δέσμη οικονομικών μέτρων ύψους 18,6 τρις, που εκτιμάται ότι θα αυξήσουν το ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ κατά 1% και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Μια σειρά δαπανών ύψους 5,5 τρις προορίζονται αποκλειστικά για να αντισταθμίσουν την αρνητική επίδραση από την επικείμενη αύξηση του φόρου κατανάλωσης. Στις αγορές κεφαλαίου, της Ευρώπης πτωτικές τάσεις καταγράφηκαν το τελευταίο 7ημερο στην πλειονότητα των ομολογιακών τίτλων, ωστόσο τα ιταλικά ομόλογα στην αρχή της τρέχουσας 5

6 εβδομάδας άρχισαν να μειώνουν τις απώλειες, καθώς η άνοδος της βιομηχανικής παραγωγής τον Οκτ. σε επίπεδα υψηλότερα των προσδοκιών της αγοράς, αυξάνουν την πιθανότητα ανάκαμψης της οικονομίας της χώρας ενισχύοντας και τις προοπτικές εξόδου από τη δημοσιονομική κρίση. Κέρδη κατέγραψαν οι τίτλοι σε Ελλάδα και Ισπανία. Ειδικότερα, η απόδοση του 10ετούς ομολόγου της Ισπανίας διαμορφώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 30 ημερών / μβ / μβ Ελλάδα 1 8,43% 8,51% Ισπανία 4,09% 4,15% Υ Υ Ιταλία 4,12% 4,07% Πορτογαλία B 5,99% 5,79% Γαλλία O C 2,44% 2,18% N D Ολλανδία D 2,15% 2,05% 10 S Γερμανία S 1,84% 1,73% Πηγή: Bloomberg Οι ελληνικοί τίτλοι συνεχίζουν να συγκεντρώνουν το αγοραστικό ενδιαφέρον μετά την απόφαση της Moody s να αναβαθμίσει το αξιόχρεο της Ελλάδας στο Caa3. Τέλος, η διαφορά απόδοσης του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου έναντι του αντίστοιχου γερμανικού, αυξήθηκε σε εβδομαδιαία βάση στις 415 μ.β. από 406 μ.β. ενώ το αντίστοιχο spread του 10ετούς ιταλικού ομολόγου υποχώρησε στις 228 μ.β. από 234 μ.β. που ήταν προ εβδομάδος. Αγορές συναλλάγματος: Ο σταθμισμένος δείκτης δολαρίου ο οποίος μετρά την επίδοση του δολαρίου έναντι 6 βασικών νομισμάτων σταθεροποιήθηκε στο 80,10 την , από 80,88 την 2.12., καταγράφοντας απώλειες στην εβδομάδα κατά 0,9%. Το ευρώ διαπραγματευόταν στα 1,3750 USD/EUR την από 1,3545 USD/EUR την 2.12., από το υψηλό 1,3768 USD/EUR την Η ενίσχυση του ευρώ το τελευταίο διάστημα αποδίδεται στην επιστροφή επενδυτικών κεφαλαίων στην Ευρώπη, τα οποία είχαν απομακρυνθεί λόγω της δημοσιονομικής κρίσης. Αξιοσημείωτη είναι η άνοδος του ευρώ έναντι του γιεν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 5 ετών (141,80 JPY/EUR την ). Θετικά επηρέασε τη στερλίνα η άνοδος του δείκτη τιμών κατοικιών RICS τον Νοεμ. στο 58 από 57 τον Οκτ.. Η στερλίνα σε εβδομαδιαία βάση κατέγραψε κέρδη έναντι του δολαρίου ΗΠΑ κατά 0,3% αφού άγγιξε το υψηλότερο επίπεδο από τον Αυγ.2011 και απώλειες έναντι του ευρώ κατά 1,1%. Η στερλίνα διαπραγματευόταν με το δολάριο στα $1,6425 και με το ευρώ στις 0,8360 την από $1,6371 και 0,8270 την ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Πληθωρισμός: Ο αρνητικός πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ έλαβε μεγαλύτερες διαστάσεις τον Νοέμ., αφού διαμορφώθηκε στο -2,9% το μήνα αυτό από -2,0% τον Οκτ. και +1,0% το Νοέμ Κύρια αιτία της έξαρσης του αρνητικού πληθωρισμού ήταν το 10ήμερο εκπτώσεων που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Νοέμ., το οποίο σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ αφαίρεσε από τον πληθωρισμό 1,0 επιπλέον ποσοστιαία μονάδα. Επιπλέον, πτωτική επίπτωση στον πληθωρισμό του Νοεμ. κατά -0,11 π.μ. είχαν τα Φρούτα Λαχανικά Πατάτες, ενώ η βενζίνη και το πετρέλαιο θέρμανσης είχαν αυξητική επίπτωση στον πληθωρισμό κατά 0,22 π.μ. Βέβαια, με αυτές τις εξελίξεις ο πληθωρισμός εξακολουθεί να διαμορφώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο από όλες τις χώρες στην ΕΕ-27, όπου ο μέσος πληθωρισμός μειώθηκε επίσης στο 0,9% τον Οκτ. από 1,3% τον Σεπτ. και 1,5% τον Αύγ.. Αγαθά και Υπηρεσίες % μεταβολή τιμών Νοέμ.2012/ Νοέμ.2011 Επίπτωση στον πληθωρισμό Νοέμ.2012 % μεταβολή τιμών Νοέμ./ Νοέμ.2012 Επίπτωση στον πληθωρισμό Νοέμ. Δημητριακά και παρασκευάσματα -1,0-0,02-2,5-0,06 Γαλακτομικά και αυγά 1,4 0,04 1,7 0,05 Καπνός -1,8-0,06 4,7 0,15 Ένδυση και υπόδηση 2,4 0,21-11,5-1,01 Ενοίκια κατοικιών -3,6-0,11-8,9-0,27 Έπιπλα-Καλύμματα δαπέδου -4,5-0,06-3,0-0,04 Ηλεκτρισμός 16,3 0,31 18,7 0,41 Πετρέλαιο Θέρμανσης 39,4 1,25-3,4-0,15 Καύσιμα αυτοκινήτου 3,8 0,23-2,2-0,14 Αυτοκίνητα -2,8-0,11-5,3-0,20 Τηλεφωνικές υπηρεσίες -1,9-0,08-4,2-0,18 Οικιακές υπηρεσίες -8,0-0,10-3,3-0,04 Ασφάλιστρα μεταφορών -1,2-0,02-12,0-0,22 Οπτικοακουστικός εξοπλισμός-υπολογιστές -5,7-0,05-7,6-0,06 Φάρμακα -15,4-0,15 25,3 0,20 Δίδακτρα -3,6-0,10-4,2-0,11 Νοσοκομεία & κλινικές 3,6 0,04-1,7-0,02 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. Συμβολή στον Πληθωρισμό Κύριων Κατηγοριών Προϊόντων Ο δομικός πληθωρισμός (που δεν επηρεάζεται από τις αυξομειώσεις στις τιμές των καυσίμων και των φρέσκων φρούτων και λαχανικών) διαμορφώθηκε χαμηλότερα στο -2,9% το Νοέμ. (λόγω του 10ημέρου των εκπτώσεων), από -1,8% τον Οκτ. και -1,9% τον Σεπτ.. Όπως φαίνεται στον Πίνακα, εκτός από τις μεγάλες αυξήσεις σε ετήσια βάση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας (18,7%) και των φαρμάκων (+25,3%, για λόγους που αναλύθηκαν στο Εβδομαδιαίο Δελτίο της 13 ης Νοεμβρίου ) σημειώθηκαν επίσης σημαντικές μειώσεις τιμών σε αρκετά προϊόντα, όπως στα ασφάλιστρα μεταφορών (-12,0%), στα ενοίκια κατοικιών (-8,9%), στον οπτικοακουστικό εξοπλισμόυπολογιστές (-7,6%), στις τηλεφωνικές υπηρεσίες 6

7 κατά -4,2%, στις οικιακές υπηρεσίες (-3,3%), στα αυτοκίνητα (-5,3%), στα δίδακτρα (-4,2%), στα εστιατόρια ζαχαροπλαστεία καφενεία (-2,9%), στα έπιπλα (-3,0%) και στα κουρεία κομμωτήρια (-4,2%). Ο μέσος πληθωρισμός με βάση το ΔΤΚ αναμένεται τώρα να διαμορφωθεί στο -1,0% το, έναντι 1,5% το 2012, ενώ σε αρνητικά επίπεδα αναμένεται να κινηθεί ο πληθωρισμός και κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2014 (με τον μέσο πληθωρισμό να αναμένεται τώρα στο -1,3% το 2014, -0,5% τον Δεκ.2014). Αντίθετα, θετικός πληθωρισμός αναμένεται από τον Μάρτιο του Οι εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό του 2014 στηρίζονται κυρίως στην υπόθεση ότι οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου σε ευρώ θα διαμορφωθούν με όχι μεγάλες αποκλίσεις από τις τιμές του Νοέμ.. 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% Ιαν 11 Αναμενόμενη εξέλιξη του πληθωρισμού με βάση το ΔΤΚ το 2014 και το 2015 Μαϊ 11 Σεπ 11 Ιαν 12 : -1,0% 2014: -1,3% 2015: +0,4% Πληθωρισμός (ΔΚΤ) Μαϊ 12 Σεπ 12 Ιαν 13 Βιομηχανική Παραγωγή: Ο δείκτης παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας σημείωσε νέα πτώση κατά -5,9% σε ετήσια βάση τον Οκτ., από -4,0% τον Σεπτ. και έναντι αύξησης 3,7% τον Οκτ Το 10μηνο η πτώση της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας διαμορφώθηκε ήταν στο -1,7%, μετά την πτώση της κατά -5,0% στο 10μηνο Με βάση τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα, επισημαίνονται στο 10μηνο τα εξής: Στον σημαντικό κλάδο των τροφίμων που έχει τη μεγαλύτερη στάθμιση απ όλους τους κλάδους της Μαϊ 13 Σεπ 13 Προβλέψεις Alpha Μεταβολή (%, σε ετήσια βάση) της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας σε βασικούς κλάδους Στάθμιση στον Ιανουάριος -Οκτώβριος ΔκτΠΜΒ 2012 Τρόφιμα 18,23% -5,2% -2,8% Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 11,30% 8,1% 20,8% Μη μεταλλικά ορυκτά 10,30% -0,7% -18,6% Βασικά μέταλλα 8,00% -7,1% -4,7% Ποτά 6,00% -2,7% -8,5% Χημικά προϊόντα 5,34% 2,2% -13,3% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 5,10% -12,4% -11,3% Προϊόντα από ελαστική και πλαστική υλή 4,20% 0,5% -10,0% Είδη Ένδυσης 3,40% -2,1% -8,7% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες 3,10% -10,2% -22,3% Ηλεκτρολογικός Εξοπλισμός 3,00% -10,5% -7,4% Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 2,30% 1,2% -10,3% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 2,05% 3,3% -19,5% Καπνός 1,90% -1,1% -5,4% Φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα 1,74% 12,1% -5,0% Έπιπλα 1,54% -21,6% -31,6% Ηλεκτρ.Υπολ.-Ηλεκτρον. & Οπτικά προϊόντα 1,21% 21,0% -2,2% Ξύλο και φελός 1,20% -24,9% -30,9% Μηχανοκινητα οχήματα 0,80% -10,2% -11,1% Δκτ Παραγωγής Μεταποιητικής Βιομηχανίας 100,00% -1,7% -5,0% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. Ιαν 14 Μαϊ 14 Σεπ 14 Ιαν 15 Μαϊ 15 Σεπ 15 μεταποίησης σημειώθηκε πτώση της παραγωγής κατά -5,2% σε ετήσια βάση. Η πτώση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην διακοπή της παραγωγής ενός σημαντικού ομίλου επιχειρήσεων στον κλάδο των τροφίμων (Nutriant - Κατσέλης) και σε γενικότερες ανακατατάξεις που σημειώνονται στον κλάδο αυτό, π.χ., μεγάλη πτώση της παραγωγής χυμών, στο αποκορύφωμα της 6ετούς ύφεσης στην οικονομία και της μεγάλης πτώσης της εγχώριας κατανάλωσης. Πτώση επίσης παρουσίασε η παραγωγή των ποτών κατά -2,7% σε ετήσια βάση στο 10μηνο, και κατά -11,7% σε ετήσια βάση τον Οκτ., η οποία οφείλεται σε διαφορετική εξέλιξη του κύκλου της παραγωγής εντός του. Η μεγάλη αύξηση της παραγωγής μπύρας τον Μάιο και τον Ιούνιο, λόγω της έξαρσης ενωρίτερα της τουριστικής περιόδου κατά το τρέχον έτος και αντίστοιχη σημαντική μείωση τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες. Όσον αφορά τα παράγωγα πετρελαίου, με συντελεστή στάθμισης 11,3% στον γενικό δείκτη, καταγράφηκε αύξηση της παραγωγής κατά 8,1% σε ετήσια βάση στο 10μηνο, αλλά σημαντική πτώση της παραγωγής κατά -15,7% σε ετήσια βάση τον Οκτ., από το πολύ υψηλό επίπεδό της τον Οκτ.2012 όπου είχε σημειωθεί αύξηση κατά 48,6% σε ετήσια βάση. Γενικότερα, παρά τη συνεχόμενη μείωση της εγχώριας αγοράς καυσίμων, η βιομηχανία παραγώγων πετρελαίου αύξησε την παραγωγή της το 10μηνο του, αν και με χαμηλότερους ρυθμούς απ' ό,τι το Τούτο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των εξαγωγών του κλάδου στη γειτονική Τουρκία και σε άλλες χώρες. Αφορά κυρίως ντίζελ και αντισταθμίζει σε γενικές γραμμές τις απώλειες που προκύπτουν από τους μειωμένους όγκους πωλήσεων στην εσωτερική αγορά. Η αύξηση των εξαγωγών ενδεχομένως να μην μεταφραστεί σε αύξηση της κερδοφορίας των εταιριών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο λόγω της πτώσης των τιμών και της έντασης του διεθνούς ανταγωνισμού. Η παραγωγή των βασικών μετάλλων ήταν μειωμένη κατά -4,5% τον Οκτ. και κατά -7,1% στο 10μηνο. Επίσης, η παραγωγή του κλάδου της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων ήταν μειωμένη κατά -4,9% τον Οκτ. και κατά -12,4% στο 10μηνο. Η παραγωγή των κλάδων αυτών υποχωρεί μετά το 2011, καθώς επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό αρνητικά από την καθίζηση της εγχώριας οικοδομικής και γενικότερης κατασκευαστικής και επενδυτικής δραστηριότητας, ενώ έχει σημειωθεί και μεγάλη πτώση των διεθνών τιμών των προϊόντων του κλάδου με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται οι εξαγωγές με θετικά κέρδη. Ειδικότερα η μεγαλύτερη μείωση της ζήτησης των προϊόντων αλουμινίου και χαλκού στην εγχώρια αγορά, η καθοδική πορεία των τιμών στη διεθνή αγορά και η μειωμένη ζήτηση προφίλ αλουμινίου σε γειτονικές χώρες των Βαλκανίων, επιτάχυναν τη μείωση της εγχώριας παραγωγής το σε σχέση με το Σήμερα, είναι σε εξέλιξη η συζήτηση για 7

8 τις δυνατότητες που υπάρχουν για μείωση του κόστους ενέργειας που επιβαρύνει σημαντικά αυτούς τους κλάδους κατά τρόπο που να γίνει ξανά ανταγωνιστική η εξαγωγική τους δραστηριότητα. Αντίθετα, σημαντική αύξηση συνεχίζει να παρουσιάζει η παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων κατά 13,6% τον Οκτ. (Οκτ.2012: +7,5%) και κατά 12,1% στο 10μηνο (10μηνο.2012: -5,0%). Παρά την συνεχή μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αυξάνει τον παράγωγή της και το 10 μηνο παρουσίασε την μεγαλύτερη αύξηση σε ετήσια βάση από όλους τους κλάδους της μεταποίησης. Τα αίτια σχετίζονται με τη στροφή των ελληνικών βιομηχανιών φαρμάκου στις αγορές του εξωτερικού και τη σύναψη συνεργασιών με ξένα δίκτυα διανομής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σύναψη συμφωνίας το περασμένο καλοκαίρι μεταξύ της Βιανέξ με την πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία Farmaserv-Lilly όπου η Βιανέξ ανέλαβε την αποκλειστική παραγωγή στην Ελλάδα του ενέσιμου αντιβιοτικού φαρμάκου Voncon, που χορηγείται για νοσοκομειακές και ανθεκτικές λοιμώξεις. Η Βιανέξ θα παράγει περίπου 10 εκατ. τεμάχια ετησίως, τα οποία θα εξάγονται όλα στην Κίνα. Επίσης οι ελληνικές φαρμακευτικές εταιρίες δραστηριοποιούνται και στην παραγωγή γενοσήμων φαρμάκων, καθώς αυτό το κομμάτι της αγοράς παρουσιάζει σημαντική αύξηση. Τέλος, συνεχίζεται η σημαντική πτώση της παραγωγής στους κλάδους της ένδυσης και των κλωστοϋφαντουργικών υλών, οι οποίοι δεν φαίνεται να είναι ακόμη σε θέση να υποκαταστήσουν τις πολύ ανταγωνιστικές εισαγωγές από χώρες χαμηλού κόστους, ούτε να αυξήσουν τις εξαγωγές τους που σημειώνουν μεγάλη πτώση, ή στασιμότητα σε ορισμένους υπο-κλάδους στο 7μηνο.. Επίσης, μεγάλη πτώση σημειώνει το και η παραγωγή του κλάδου του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (Οκτ.: -20%, 10μηνο.: -10,5%) κυρίως λόγω του περαιτέρω καταποντισμού της εγχώριας οικοδομικής δραστηριότητας και της υποχώρησης των εξαγωγών του κλάδου Μεταποιητική Παραγωγή (2005=100) % ετήσια μεταβολή κινητός μέσος 6 μηνών (%ΥοΥ) Δείκτης Εμπιστοσύνης στην Βιομηχανία 10% -5% -10% -15% -20% Ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανικής Παραγωγής, μειώθηκε κατά -3,8% σε ετήσια βάση στο 10μηνο, έναντι πτώσης του κατά -3,6% στο 10μηνο Η μείωση του Γενικού Δείκτη της Βιομηχανίας προήλθε από: (1) Την αναφερθείσα μείωση της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας (-1,7%). 5% 0% (2) Τη μείωση της εξορυκτικής δραστηριότητας (10μηνο : -9,5%, 10μηνο 2012: 1,9%) που είναι κυρίως αποτέλεσμα της πτώσης της εξόρυξης άνθρακα και λιγνίτη κατά -14,1%, λόγω των σημαντικών βροχοπτώσεων και της επακόλουθης αυξημένης λειτουργίας των σταθμών παραγωγής Η/Ε από τα Υδροηλεκτρικά και άλλες ΑΠΕ. (3) Τη μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά -8,6%, μετά την πτώση της κατά -1,8% στο 10μηνο 2012, λόγω επίσης των πολύ καλών καιρικών συνθηκών που μείωσαν τη χρήση Η/Ε για θέρμανση αλλά και για κλιματισμό. 4) Τη μείωση της παροχής νερού κατά -2,7% στο 10μηνο (10μηνο 2012: 1,3%). Σχετικά με τη συμβολή των επιμέρους κλάδων της μεταποίησης στη μεταβολή της μεταποιητικής παραγωγής κατά σειρά σημασίας (βλ. Πίνακα), σημειώνεται ότι αυξητικά συνεισέφεραν κυρίως οι κλάδοι των παραγώγων πετρελαίου, των βασικών φαρμάκων και των χημικών προϊόντων. Αντίθετα, αρνητικά επέδρασαν κυρίως οι κλάδοι των τροφίμων, των βασικών μετάλλων και της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων, των επίπλων, των επισκευών και εγκαταστάσεων και της οικοδομικής ξυλείας. Οι εξελίξεις αυτές συμβαδίζουν με την πορεία των δεικτών της ιδιωτικής ζήτησης και της οικοδομικής δραστηριότητες. Πίνακας: Συμβολή των κλάδων στην μεταβολή του συνόλου της μεταποίησης 10μηνο. Κλάδοι Μεταποίησης Παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα 1.40% Βασικά φαρμακευτικά προϊόντα 0.58% Χημικά προϊόντα 0.11% Ηλεκτρονικοί υπολογιστές 0.07% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού 0.05% Προϊόντα από ελαστική ύλη 0.04% Χαρτί και προϊόντα από χαρτί 0.03% Δέρματα είδη υπόδησης 0.00% Άλλες μεταποιητικές δραστηριότητες 0.01% Καπνός 0.02% Μη μεταλλικά ορυκτά 0.03% Είδη Ένδυσης 0.03% Λοιπός εξοπλισμός μεταφορών 0.05% Μηχανοκίνητα οχήματα 0.05% Κλωστουφαντουργικές ύλες 0.11% Εκτυπώσεις 0.14% Έπιπλα 0.15% Ποτά 0.19% Ξύλο και φελλός 0.22% Ηλεκτρολογικός εξοπλισμός 0.28% Επισκευή και εγκατάσταση μηχανημάτων εξοπλισμού 0.33% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων 0.59% Βασικά μέταλλα 0.72% Τρόφιμα 1.23% Σύνολο 1.7% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Αγροτικός Τομέας: Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στον αγροτικό τομέα αποτελεί άμεση αναγκαιότητα για την ενίσχυση του κλάδου και της συμβολής του στην ανάκαμψη της οικονομίας και στην αύξηση της απασχόλησης. Στο πλαίσιο αυτό δρομολογούνται προωθητικά και διαθρωτικά μέτρα 8

9 που αφορούν τον εκσυγχρονισμό του κλάδου, υπό την νέα CAP Ειδικότερα, σύμφωνα και με δήλωση του αρμόδιου υπουργού αγροτικής ανάπτυξης και τροφίμων, προκηρύσσεται άμεσα το πρόγραμμα εγκατάστασης νέων αγροτών για το 2014 που αφορά τουλάχιστον αγρότες με αρχική επιδότηση έως 20 χιλ.. Επίσης προκηρύσσονται νέα συγχρηματοδοτούμενα επενδυτικά σχέδια με σκοπό την ενίσχυση νέων καινοτόμων καλλιεργειών και τον εκσυγχρονισμό ή και επέκταση των υφιστάμενων. Το Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας (ΤΑΕ), που λειτουργεί ως χρηματοδοτική μονάδα του Εθνικού Ταμείου Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης, δανειοδοτεί τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα με ευνοϊκότερους όρους σε σχέση με την αγορά. Συγκεκριμένα, τα επιτόκια δανεισμού ανέρχονται στο 3,87% για τους επαγγελματίες αγρότες και στο 4,1% για τους άλλους επενδυτές. Το Ταμείο διαθέτει για την δανειοδότηση των αγροτικών επιχειρήσεων κεφάλαια ύψους 253 εκατ. τα οποία προκύπτουν από την συνεπένδυση κεφαλαίων του ταμείου και των τραπεζών που συμμετέχουν. Επιπλέον, στις 4 Δεκεμβρίου αποτυπώθηκαν σε σχετικό ΦΕΚ τροπολογίες για τον καθορισμό της διαδικασίας υπαγωγής αιτήσεων ενίσχυσης μεταποίησης και εμπορίας γεωργικών προϊόντων σε προγράμματα ενίσχυσης. Η παραπάνω απόφαση καθορίζει τους κανόνες που διέπουν την υπαγωγή επενδύσεων στο Μέτρο 123Α «αύξηση της αξίας των αγροτικών προϊόντων». Το σύνολο της δημόσιας δαπάνης που απαιτείται για την υλοποίηση του Μέτρου ανέρχεται για το σε 36 εκατ., για το 2014 σε 62 εκατ. και για το 2015 σε 145 εκατ. Ενισχύονται οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη μεταποίηση και εμπορία των γεωργικών προϊόντων, καθώς και οι επενδύσεις που συμβάλουν στην αναβάθμιση της μεταποιητικής υποδομής, που προωθούν την καινοτομία και τηρούν τους σύγχρονους κανόνες ασφαλείας τροφίμων. Επιπλέον, ενισχύονται οι επιχειρήσεις που παράγουν προϊόντα ποιότητας ή πιστοποιημένα τρόφιμα (ΠΟΠ, ΠΓΕ, «νησιωτικό», «ορεινό» κλπ.), που συμβάλουν στην προστασία του περιβάλλοντος και του καταναλωτή και στην ευζωία των ζώων. Τέλος ενισχύονται οι προσπάθειες εξεύρεσης νέων αγορών και η εξαγωγική δραστηριότητα. Όσον αφορά στην οικονομική ενίσχυση των επενδύσεων προωθούνται αιτήσεις προϋπολογισμού 100 χιλ - 5 εκατ. (80% των πόρων του προγράμματος ) και επενδύσεις 5 εκατ εκατ. (20% των πόρων του προγράμματος). Συνολικά, από τη κατανομή των κεφαλαίων της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) προβλέπονται για την Ελλάδα, από τον πρώτο πυλώνα, άμεσες ενισχύσεις 384 ανά εκτάριο κατ έτος και από το δεύτερο πυλώνα 163 ανά εκτάριο καλλιεργούμενης γης κατ έτος. Η συνολική καλλιεργούμενη γη στην Ελλάδα ανήλθε το 2012 σε 4,2 εκ. εκτάρια από 3,8 το Σύμφωνα με δηλώσεις του αναπληρωτή υπουργού αγροτικής ανάπτυξης και τροφίμων έχει δοθεί έμφαση και στον κτηνοτροφικό τομέα. Συγκεκριμένα, επιταχύνθηκε η αδειοδότηση των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και μειώθηκε το σχετικό κόστος, καθώς δεν απαιτούνται πλέον περιβαλλοντικές μελέτες. Προωθήθηκε η νομιμοποίηση των αυθαίρετων σταβλικών εγκαταστάσεων και του συνοδευτικού κτίσματος. Δίνεται η δυνατότητα εγκατάστασης σφαγείων μικρής δυναμικότητας σε νησιά έως 600 μ 2 χιλ., χωρίς οι κτηνοτρόφοι να επιβαρύνονται το κόστος μεταφοράς των ζώων προς σφαγή σε σφαγεία άλλων περιοχών. Τέλος καθορίστηκαν οι ελληνικές ποικιλίες ψυχανθών που προορίζονται για ζωοτροφές, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης από εισαγωγές κτηνοτροφικών φυτών. Οικοδομική Δραστηριότητα: Συνεχίσθηκε και τον Σεπτ. η πτώση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, με βάση τις άδειες οικοδομών (ΕΛΣΤΑΤ), καθώς μειώθηκε κατά -37,1%, σε ετήσια βάση, από -30,4% τον Αύγ. και από -46,6% τον Σεπτ Στο 9μηνο ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας μειώθηκε κατά -32,5%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -26,3% το 9μηνο Παράλληλα, στο 9μηνο σημειώθηκε και ανάλογη πτώση του αριθμού των εκδοθεισών οικοδομικών αδειών κατά -34,1% (9μηνο 2012: -32,1%). Γενικά, διατηρείται - ή επιδεινώνεται περαιτέρω - η εξαιρετικά αρνητική εικόνα της αγοράς των ιδιωτικών κατασκευών το. Εξακολουθεί, πάντως, η άνοδος, της επενδυτικής δραστηριότητας σε κτίρια, που άρχισε από το, σε περιφέρειες, όπως η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (Σεπτ. 13: +108,5%, Αύγ.:+13,6%) και η Δυτική Μακεδονία (Σεπτ. 13: +92,0%, Αύγ. 13: +59,8%). Πίνακας. Αριθμός νέων κατοικιών Ιανουάριος Φεβρουάριος Μάρτιος Απρίλιος Μάιος Ιούνιος Ιούλιος Αύγουστος Σεπτέμβριος Οκτώβριος Νοέμβριος Δεκέμβριος ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Συνεχίζεται και η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας στον κλάδο των οικιστικών ακινήτων, εξαιτίας και της οικονομικής πολιτικής, που θεώρησε ότι ήταν φυσιολογική η 6πλή φορολογική επιβάρυνση των ακινήτων στο κρίσιμο έτος για την ανάκαμψη της οικονομίας. Η πτώση προκύπτει κυρίως από τις ακόλουθες μεταβλητές: 9

10 Α. Την κάθετη πτώση του αριθμού των οικιστικών μονάδων που ολοκληρώθηκαν το 2012 και στο 7μηνο Είναι ενδεικτικό ότι στο 7μηνο (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία ΕΛΣΤΑΤ), ολοκληρώθηκαν μόλις κατοικίες σε όλη τη Χώρα, έναντι το 7μηνο 2012 και το 7μηνο 2007 (βλ. Πίνακα). Β. Την πτώση των εμπορικών τιμών στην αγορά κατοικιών (ΤτΕλλάδος: τιμές διαμερισμάτων: 9μηνο : -10,9%, 9μηνο 2012: -11,3%) και μισθωτικών αξιών ( : 11μηνο: -6,4%, 11μηνο 12: -2,3%), όπως και στην πτώση του αριθμού των συναλλαγών επί οικιστικών ακινήτων (εκτίμηση : 22,5 χιλ., 2012: 30,7 χιλ., έναντι των 148,2 χιλ. το 2007). Γ. Την προαναφερθείσα (βλέπε την Επισκόπηση) πολύ μεγάλη πτώση των επενδύσεων σε κατοικίες κατά -36,8% σε σταθερές τιμές, σε ετήσια βάση, στο 9μηνο., έναντι πτώσης κατά -32,0% στο 9μηνο.2012 (9μηνο 11: -16,2%). Δ. Στην περαιτέρω μείωση κατά -16,7%, σε ετήσια βάση, στο 1 ο 6μηνο του δείκτη οικοδομικών έργων (ΕΛΣΤΑΤ), έναντι μείωσής του κατά -30,1% στο 1 ο 6μηνο Ε. Στη συνεχιζόμενη μείωση της παραγωγής ετοίμου σκυροδέματος (ΕΛΣΤΑΤ) κατά -9,3% το 10μηνο, έναντι πτώσης του κατά -41,9% στο 10μηνο,2012 και -33,4% στο 10μηνο Αντίθετα, η ζήτηση από το εξωτερικό αρχίζει να συμβάλει στην οικοδομική δραστηριότητα, δεδομένου ότι η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων (Πηγή: ΤτΕλλάδος) αυξήθηκε κατά +33,2% στο 9μηνο. σε 92,3 εκατ. από 69,3 εκατ. στο 9μηνο Πωλήσεις ΙΧ Αυτοκινήτων: Σημαντική άνοδο σημείωσαν οι πωλήσεις ΙΧ επιβατικών αυτοκινήτων στο 3μηνο Σεπτ.-Νοέμ.. Ειδικότερα, στο 3μηνο αυτό επωλήθησαν καινούργια ΙΧ αυτοκίνητα, έναντι στο αντίστοιχο 3μηνο του 2012 (+14,7%). Τον Νοέμ. κυκλοφόρησαν νέα ΙΧ αυτοκίνητα, έναντι τον Νοέμ.2012, σημειώνοντας έτσι αξιόλογη αύξηση κατά +32,7% (βλ. Πίνακα). Επίσης, στο και το 11μηνο. οι πωλήσεις αυτοκινήτων παρουσίασαν άνοδο κατά +2,3% σε ετήσια βάση, έναντι της μεγάλης πτώσης τους κατά -42,1% στο 11μηνο Σημειώνεται επίσης και η σημαντική βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στον κλάδο των ΙΧ αυτοκίνητων, με τον σχετικό δείκτη του ΙΟΒΕ να ανέρχεται στις 93,5 μον. τον Νοέμ., έναντι 70,2 μον. τον Νοέμ.2012, ενώ στο 3μηνο Σεπτ.- Νοέμ. ο δείκτης αυξήθηκε κατά +30,8% σε ετήσια βάση. Παράλληλα, περιορίστηκαν σημαντικά τον Νοέμ. οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις πωλήσεις στο επόμενο 3μηνο (Νοέμ. 13: -8,0, Οκτ. 13: -24,0), αμβλύνθηκαν οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις (Νοέμ. 13: -18, Οκτ. 13: -35) και μειώθηκαν τα αποθέματα (Νοέμ. 13: -17,Οκτ. 13: -34). Τέλος, η δαπάνη για εισαγωγές αυτοκινήτων αυξήθηκε κατά +9,8% στο 9μηνο. (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΤτΕλλάδος), σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά -34,2% στο 9μηνο Ιαν Φεβ Μαρτ Απρ Μάιος Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπτ Οκτ Νοε Δεκ Έτος Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Νέες εγγραφές Ι.Χ. επιβατικών αυτοκινήτων Εξελίξεις στον Τουρισμό: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), ο αριθμός των αφίξεων ξένων τουριστών στα κυριότερα αεροδρόμια της Χώρας (με απευθείας αεροπορικές πτήσεις από το εξωτερικό, charters) σημείωσε νέα θεαματική αύξηση τον Νοέμ. κατά +20,5%, σε ετήσια βάση, έναντι +21,5% τον Οκτ., +12,2,0% και +10,0% τον Σεπτ. και Αύγ. αντίστοιχα. Παράλληλα, στο 11μηνο. σημειώθηκε σημαντική αύξηση των αεροπορικών αφίξεων κατά +10,8%, σε ετήσια βάση, έναντι μικρής υποχώρησής τους κατά -2,5% το 11μηνο Η ανωτέρω αξιόλογη αύξηση του τουριστικού ρεύματος τον Νοέμβριο είναι πρωτοφανής στον ελληνικό τουρισμό και μαζί με την αισθητή άνοδο των αφίξεων τον Οκτ και Σεπτ. αιτιολογεί τον κυβερνητικού στόχο επέκτασης της τουριστικής περιόδου μέχρι και το τέλος του φθινοπώρου. Πίνακας: Αριθμός Αεροπορικών Αφίξεων (σε κύρια αεροδρόμια) /2011 /2012 Ιαν ,28% -12,87% Φεβρ ,48% -6,49% Μάρτ ,15% -0,10% Απρ ,38% -9,90% Μάιος ,35% 18,04% Ιούνιος ,14% 14,58% Ιούλιος ,83% 8,33% Αύγουστος ,50% 10,03% Σεπτέμβριος ,23% 12,24% Οκτώβριος ,62% 21,38% Νοέμβριος ,96% 20,53% Σύνολο ,48% 10,72% Πηγή: ΣΕΤΕ. Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ), οι αφίξεις εξωτερικού στο σύνολο των αεροδρομίων της Χώρας αυξήθηκαν στο 10μηνο. (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) κατά +8,8%, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά -4,0% στο 10μηνο Ενθαρρυντικό ήταν και ο σημαντικά βραδύτερος μείωσης των αφίξεων των κατοίκων εσωτερικού σε -2,4% στο 10μηνο., έναντι μείωσης κατά -7,5% στο 10μηνο Η τουριστική κίνηση του 2014 προοιωνίζεται ευνοϊκότερη του, καθώς για τη 2014 έχουν υπογραφεί συμβόλαια προ-κρατήσεων σημαντικά αυξημένα σε σύγκριση με την ίδια εποχή του. 10

11 Κατά τον ΣΕΤΕ στο 11μηνο., η μεγαλύτερη αύξηση των διεθνών αφίξεων σε ετήσια βάση σημειώθηκε στα αεροδρόμια: Της Καλαμάτας (+61,3%), της Μυκόνου και Σαντορίνης (+26,7% και +22,1%, του Ηρακλείου και των Χανίων (+17,2%, +19,4%), της Κεφαλονιάς της Κέρκυρας και της Ζακύνθου (+17,5%, +12,4% και +15,2%), της Ρόδου και Κω (+11,3% και +15,4%), του Ακτίου και του Αράξου (+8,8% και +5,8%), της Καβάλας (+6,9%) και της Σκιάθου (+0,9%), της Θεσσαλονίκης (+2,9%) και των Αθηνών (+2,1%). Αντίθετα, μείωση σημειώθηκε στις αφίξεις του αεροδρομίου της Σάμου (-4,3%). Επισημαίνεται η βελτίωση της εικόνας του αεροδρομίου των Αθηνών το, καθώς οι αφίξεις αυξήθηκαν σημαντικά κατά +18,2% και +12,7% τον Νοέμ. και Οκτ., σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης τους κατά -1,3% και -11,2% τον Νοέμ και Οκτ Η βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας της πόλης και η προώθηση του συνεδριακού τουρισμού συνέτειναν στον σημαντικά αυξημένο αριθμό αφίξεων στον αερολιμένα των Αθηνών. Μάλιστα η πλειονότητα των αφιχθέντων τουριστών το στην Αθήνα παρέμειναν στην πόλη ως αποκλειστικό τουριστικό προορισμό. Με βάση τις έως σήμερα εξελίξεις εκτιμάται ότι συνολικά το οι αφίξεις αλλοδαπών τουριστών που θα έρθουν στην Ελλάδα με κάθε μέσο μεταφοράς θα πλησιάσουν τα 18,0 εκατ.(έναντι 15,5 εκατ. το 2012), ενώ οι εισπράξεις από τον εξωτερικό τουρισμό ενδέχεται να υπερβούν και τα 11,5 δισ. (έναντι 10,0 δισ. το 2012). Σημαντική συμβολή στις εισπράξεις του έχει και η κρουαζιέρα που αναπτύσσεται ταχύτατα, κατά πολύ πέραν των αρχικών εκτιμήσεων, μετά την άρση των περιοριστικών διατάξεων. Η σημαντική βελτίωση της τουριστικής κίνησης το αποδίδεται κυρίως στην σαφώς ενισχυμένη προς τα έξω εικόνα της Χώρας μας συγκριτικά με τον αρνητικό αντίκτυπο του 2012, στη βελτίωση της ξενοδοχειακής υποδομής με τη λειτουργία νέων και υπερσύγχρονων ξενοδοχειακών μονάδων και ενοικιαζομένων οικιών και δωματίων και την αναβάθμιση των παλαιότερων, αλλά και στις ελκυστικές τιμές των πακέτων και γενικότερα των τιμών των τουριστικών καταλυμάτων. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Θετικές είναι οι ενδείξεις για την ανάκαμψη της οικονομίας σύμφωνα με τη δεύτερη εκτίμηση, για την αύξηση του ΑΕΠ στο 3 ο 3μηνο, η οποία διαμορφώθηκε σε 3,6% σε ετησιοποιημένη βάση (1 η εκτίμηση: 2,8%), έναντι 2,5% στο 2 ο 3μηνο και 2,8% το Σύμφωνα με τους αναλυτές η αισθητή αύξηση του ΑΕΠ οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην συσσώρευση αποθεμάτων των επιχειρήσεων, η οποία συνέβαλε στην αύξηση του ΑΕΠ κατά +1,68 π.μ. Η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης ήταν 1,4%, έναντι 1,8% στο 2 ο 3μηνο και 2,2% το 2012 και συνέβαλε κατά +0,96 π.μ. στο ΑΕΠ, πολύ λιγότερο από ότι στα προηγούμενα 3μηνα. Οι επενδύσεις των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 3,5%, από 4,7% στο 2 ο 3μηνο και 7,3% το 2012 και συνέβαλαν κατά +0,81 π.μ. στο ΑΕΠ, ενώ οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν κατά 13,0% και συνέβαλαν κατά +0,38 π.μ. αντίστοιχα. Η συμβολή του εξωτερικού τομέα (καθαρές εξαγωγές) ήταν +0,07 π.μ. Οι κυβερνητικές δαπάνες αυξήθηκαν ελαφρώς κατά 0,4%, έναντι μείωσης κατά -0,4% στο 2 ο 3μηνο και -1,0% το Ταυτόχρονα, αυξήθηκε ο πληθωρισμός με βάση τον Αποπληθωριστή της Ιδιωτικής Κατανάλωσης (PCE price index) στο 2,0% στο 3 ο 3μηνο από -0,1% στο 2 ο 3μηνο. Ο δομικός πληθωρισμός με βάση τον δείκτη αυτόν διαμορφώθηκε στο 1,5% στο 3 ο 3μηνο από 0,6% στο 2 ο 3μηνο Ετήσια Μεταβολή ΑΕΠ ΗΠΑ 1980-ε Μια σειρά στοιχείων συνηγορεί σε ισχυρό 4 ο 3μηνο όσον αφορά την οικονομία των ΗΠΑ και η αγορά (Bloomberg consensus) εκτιμά την αύξηση του ΑΕΠ των ΗΠΑ για το στο 1,7% (με ετήσια αύξηση κατά 1,8% το 4 ο 3μηνο του ) και επιπλέον αύξηση στο 2,6% το 2014 και στο 3% το Η προσωπική κατανάλωση των ιδιωτών αυξήθηκε κατά 0,3% σε ετήσια βάση τον Οκτ. από 0,2% τον Σεπτ.. Το διαθέσιμο εισόδημα υποχώρησε ελαφρώς κατά -0,2% τον Οκτ. από αύξηση κατά +0,5% τον προηγούμενο μήνα, με αποτέλεσμα, το ποσοστό αποταμίευσης να μειωθεί στο 4,8% τον Οκτ. από 5,2% τον Σεπτ.. Οι καταναλωτές εμφανίστηκαν πιο αισιόδοξοι καθώς η καταναλωτική εμπιστοσύνη με βάση τον δείκτη Thomson Reuters/University of Michigan αυξήθηκε στο 82,5 τον Δεκ. (υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 5 μηνών), έναντι 75,1 το Νοεμ. και 73,2 τον Οκτ.. Η άνοδος του δείκτη επηρεάστηκε κυρίως από τη βελτιωμένη εικόνα της αγοράς εργασίας, όπως αναλύεται ακολούθως. Σημαντική ήταν η βελτίωση της αγοράς εργασίας, καθώς η αύξηση της διαμορφώθηκε στις 203 χιλ. το Νοέμ.. Ταυτόχρονα αναθεωρήθηκε ελαφρώς προς τα κάτω η σχετική εκτίμηση για τον Οκτ. στις 200 χιλ. (από 204 χιλ.), αλλά προς τα πάνω για τον Σεπτ. στις 175 χιλ. (από 163 χιλ.). Το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο 7,0% το Νοέμ. από 7,3% τους δύο προηγούμενους 11

12 μήνες. Πιο αναλυτικά, η μεγαλύτερη αύξηση της απασχόλησης σε μηνιαία βάση παρατηρήθηκε στον κλάδο των υπηρεσιών του ιδιωτικού τομέα (+196 χιλ.), στο λιανικό εμπόριο (+ 22,3 χιλ.), στα επαγγέλματα γραφείου (+35 χιλ.), στον τομέα της φιλοξενίας (+17 χιλ.), στον κλάδο της παραγωγής αγαθών (+44 χιλ.), στις κατασκευές (+17 χιλ.), στη μεταποίηση (+27 χιλ.), στον τομέα του χονδρικού εμπορίου (+6,8 χιλ.) και στο τομέα των μεταφορών (30,5%). Αντίθετα, μείωση των θέσεων απασχόλησης σημειώθηκε στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών (-3,0 χιλ.) και της Πληροφόρησης (-1 χιλ.). Τέλος, η απασχόληση στον δημόσιο τομέα αυξήθηκε κατά 7 χιλ. Οι εβδομαδιαίες αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας, σημείωσαν σημαντική μείωση κατά 23 χιλ. την εβδομάδα έως και διαμορφώθηκαν στις 298 χιλ. ενώ ο μέσος όρος 4 εβδομάδων, διαμορφώθηκε στις 322,25 χιλ., σημαντικά χαμηλότερα από τις 400 χιλιάδες. Με βάση προηγούμενες δηλώσεις του Διοικητή της FED, η έναρξη της διαδικασίας μείωσης του προγράμματος της ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας στις ΗΠΑ συναρτάται με την πτώση της ανεργίας στο 6,5% κάνοντας αρκετούς αναλυτές να υποστηρίξουν ότι οι πιθανότητες για αρχή αυτής της διαδικασίας από τον τρέχοντα μήνα ανέρχονται στο 50%. Πάντως, οι επόμενες εβδομάδες είναι κρίσιμες όσον αφορά την λήψη της απόφασης για αλλαγή της κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ, πολιτική που εφαρμόζεται έως σήμερα με σημαντικές επιπτώσεις στην ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας τόσο στις ΗΠΑ όσο και παγκοσμίως, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες οικονομίες Αύξηση Απασχόλησης στης ΗΠΑ (χιλ.) 1980 US NON FARM PAYROLLS 1/12/80 1/8/82 1/4/84 1/12/85 1/8/87 1/4/89 1/12/90 1/8/92 1/4/94 1/12/95 1/8/97 1/4/99 1/12/00 1/8/02 1/4/04 1/12/05 1/8/07 1/4/09 1/12/10 1/8/12 Τέλος, στον τομέα της παραγωγής οι εργοστασιακές παραγγελίες μειώθηκαν ελαφρά κατά -0,9% σε μηνιαία βάση τον Οκτ. από 1,8% τον Σεπτ. και -0,1% τον Αύγ.. ΖτΕ: Επιβεβαιώθηκε η πολύ μικρή αύξηση στο ΑΕΠ κατά +0,1% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο, από +0,3% το 2 ο 3μηνο. Η οικονομία δεν κατάφερε να ανακάμψει με εντονότερο ρυθμό, παρά την εντυπωσιακή βελτίωση στους δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης αλλά και στους δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών. Ενδεικτικά, σημειώνεται ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος στη ΖτΕ διαμορφώθηκε στο 94,9 το 3 ο 3μηνο, από 89,8 το 2 ο 3μηνο (βλ. Διάγραμμα), ενώ βελτίωση σημειώθηκε στους αντίστοιχους δείκτες στις επιμέρους χώρες. Σε ετήσια βάση, το ΑΕΠ σημείωσε πτώση κατά -0,4% στο 3 ο 3μηνο, από -0,6% το 2 ο 3μηνο. 120,0 115,0 110,0 105,0 100,0 95,0 90,0 85,0 80,0 75,0 70,0 I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV I IIIIIIV Πηγές:Bloomberg ΖτΕ: ΑΕΠ (% ετήσια μεταβολή) και Δκτ. Οικονομικού Κλίματος Δκτ. Οικονομικού Κλίματος ΑΕΠ (% ΥοΥ) % μεταβολή ΑΕΠ στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες οικονομίες 3ο 3μηνο 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο 4ο 3μηνο 2012 ΖτΕ 0,1 0,3-0,2-0,5 Γερμανία 0,3 0,7 0,0-0,5 Γαλλία -0,1 0,5-0,1-0,2 Ιταλία -0,1-0,3-0,6-0,9 Oλλανδία 0,1 0,0-0,3-0,6 Ισπανία 0,1-0,1-0,4-0,8 Πορτογαλία 0,2 1,1-0,4-1,9 Ην. Βασίλειο 0,8 0,7 0,4-0,3 ΗΠΑ 0,7 0,6 0,3 0,0 ετήσια βάση 3ο 3μηνο 3μηνιαία βάση 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο 4ο 3μηνο 2012 ΖτΕ -0,4-0,6-1,2-1,0 Γερμανία 0,6 0,5-0,3 0,3 Γαλλία 0,2 0,5-0,4-0,3 Ιταλία -1,9-2,2-2,5-3,0 Oλλανδία -0,8-1,7-1,4-1,5 Ισπανία -1,2-1,6-2,0-2,1 Πορτογαλία -1,0-2,0-4,1-3,8 Ην. Βασίλειο 1,5 1,3 0,2-0,2 ΗΠΑ 1,6 1,6 1,3 2,0 Πηγή: Eurostat Σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας στην ανάκαμψη της οικονομίας, παραμένει η αδύναμη ιδιωτική κατανάλωση, όπως φαίνεται και από την πορεία των λιανικών πωλήσεων. Όσο δε, συνεχίζει η υψηλή ανεργία και η μείωση της απασχόλησης, δύσκολα θα ενισχυθεί η καταναλωτική δαπάνη, καθώς οι καταναλωτές παραμένουν απαισιόδοξοι για τις μελλοντικές οικονομικές συνθήκες. Τα ανωτέρω αποτυπώνονται και στην εξέλιξη του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ο οποίος ενώ είχε ανοδική πορεία έως τον Οκτ., τον Νοέμ. υποχώρησε και πάλι στο -15,4. Ωστόσο, τα χαμηλά επιτόκια που διαμορφώνονται στην αγορά ενδεχομένως να δώσουν κάποια ώθηση στην κατανάλωση. Παράλληλα, η σημαντική αύξηση των εισαγωγών που υπερκάλυψε την αύξηση των εξαγωγών είχε ως αποτέλεσμα την αρνητική συμβολή του εξωτερικού τομέα στο ΑΕΠ, κατά -0,3 π.μ. σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο. Όσον αφορά στις επιμέρους οικονομίες, και στη Γερμανία η αύξηση του ΑΕΠ περιορίσθηκε σημαντικά στο 3μηνο αυτό, στο +0,3% σε 3μηνιαία βάση, από +0,7% το 2 ο 3μηνο, λόγω της πολύ μεγάλης αρνητικής επίπτωσης των καθαρών εξαγωγών στο ΑΕΠ (-0,4 π.μ.). Από την άλλη πλευρά, στη Γαλλία και την Ιταλία το ΑΕΠ μειώθηκε, δείχνοντας τα προβλήματα ανάπτυξης που αντιμετωπίζουν οι σημαντικές αυτές για τη ΖτΕ χώρες. Ικανοποιητική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 12

13 στην Ισπανία, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά +0,1%, για πρώτη φορά μετά από 6 συνεχή 3μηνα πτώσης. Ειδικότερα, η εξέλιξη των συνιστωσών που αφορούν στο ΑΕΠ το 3 ο 3μηνο ήταν η ακόλουθη: α) Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε μόλις κατά 0,1% σε 3μηνιαία βάση (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), έναντι αύξησής της κατά 0,2% το 2 ο 3μηνο, ενώ σε ετήσια βάση η κατανάλωση ήταν μειωμένη κατά -0,4%, από -0,6% το 2 ο 3μηνο. Οι προοπτικές περαιτέρω αύξησης της κατανάλωσης (η οποία αποτελεί το 60% του ΑΕΠ) τα επόμενα 3μηνα είναι αβέβαιες. Η Ε. Επιτροπή εκτιμά μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης στη ΖτΕ κατά -0,7% το και αύξησή της κατά μόλις +0,6% το Από νεότερα στοιχεία που δημοσιεύθηκαν προκύπτει ότι οι λιανικές πωλήσεις σημείωσαν νέα μείωση κατά -0,2% σε μηνιαία βάση τον Οκτ., από -0,6% τον Σεπ., ενώ σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά -0,1%, έναντι αύξησης +0,3% τον Σεπ.. Η μείωση προήλθε κυρίως από την πτώση στις πωλήσεις στα καύσιμα αυτοκινήτων κατά -1,1% σε μηνιαία βάση τον Οκτ.. Αξιοσημείωτο είναι το ότι οι πωλήσεις μειώθηκαν σε μηνιαία βάση όχι μόνο στις χώρες της περιφέρειας (για παράδειγμα στην Ισπανία -1,8%), αλλά και τις πλεονασματικές χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπως στη Γερμανία (Οκτ.: -0,8%), και στην Αυστρία (Οκτ.: -0,8%). Με αυτά τα δεδομένα, αν δεν επιδιωχθεί μια πιο δυναμική αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης στις πλεονασματικές χώρες της ΖτΕ (Γερμανία, Αυστρία, Ολλανδία) η επίτευξη ικανοποιητικών ρυθμών ανάπτυξης στις χώρες του κοινού νομίσματος θα είναι πολύ δύσκολη. ZτΕ: ΑΕΠ (% μεταβολή) 3μηνιαία βάση 3ο 3μηνο 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο 3ο 3μηνο ετήσια βάση 2ο 3μηνο 1ο 3μηνο ΑΕΠ 0,1 0,3-0,2-0,4-0,6-1,2 Ιδιωτική Κατανάλωση 0,1 0,2-0,1-0,4-0,6-1,2 Δημόσια Κατανάλωση 0,2 0,0 0,3 0,6 0,2-0,1 Κεφαλαιακές Επενδύσεις 0,4 0,2-1,9-2,5-3,5-5,6 Εξαγωγές 0,2 2,1-1,0 0,8 1,3 0,1 Εισαγωγές 1,0 1,6-1,2 0,5-0,3-2,0 Πηγή: Eurostat β) Οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου σημείωσαν και πάλι αύξηση κατά 0,4% σε 3μηνιαία βάση, από +0,2% το 2 ο 3μηνο. Η βελτίωση αυτή αποδίδεται στον τερματισμό της πτωτικής πορείας των επενδύσεων στον κλάδο των κατασκευών, με μηδενική μεταβολή αυτών των επενδύσεων στο 3 ο 3μηνο., έναντι πτώσης κατά -0,4% σε 3μηνιαία βάση το 2 ο 3μηνο. Η βελτίωση στο δείκτη ΡΜΙ στη μεταποίηση στο 51,6 τον Νοέμ., δηλαδή σε επίπεδο που συμβαδίζει με αύξηση της παραγωγής στον κλάδο, δείχνει ότι οι επενδύσεις έχουν περιθώριο να βελτιωθούν περαιτέρω τα επόμενα 3μηνα. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει μείωση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου συνολικά το κατά -3,3%, από -4,0% το 2012, ενώ το 2014 αναμένει αύξησή τους κατά +1,9%. γ) Στον εξωτερικό τομέα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν μόλις κατά +0,2% το 3 ο 3μηνο (+0,8% σε ετήσια βάση), ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,0% και κατά +0,5% σε ετήσια βάση. Σημειώνεται ότι και στη Γερμανία, οι εξαγωγές σημείωσαν πολύ μικρή αύξηση κατά μόλις +0,1% το 3 ο 3μηνο ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 0,8%. Συνεπώς ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε αρνητικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά -0,3 π.μ. από +0,3 π.μ. το 2 ο 3μηνο, ενώ σε ετήσια βάση είχαν θετική συμβολή κατά +0,2 π.μ., από +0,7 π.μ. το 2 ο 3μηνο. Η Ε. Επιτροπή προβλέπει ότι ο εξωτερικός τομέας θα συμβάλει θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ τόσο το (+0,6 π.μ.) όσο και το 2014 (+0,3 π.μ.). Ωστόσο, από το 2014 και έπειτα η θετική αυτή επίδραση θα είναι περιορισμένη, γεγονός που δείχνει ότι η ανάκαμψη θα στηρίζεται και στην ενίσχυση της εγχώριας ζήτησης. Τέλος, δ) η μεταβολή των αποθεμάτων είχε θετική επίπτωση στην αύξηση του ΑΕΠ κατά +0,3 π.μ. σε 3μηνιαία βάση στο 3 ο 3μηνο, από -0,1 π.μ. το 2 ο 3μηνο, γεγονός που επιβεβαιώνεται εν μέρει και από την αύξηση των νέων βιομηχανικών παραγγελιών στο 3μηνο αυτό στη Γερμανία. Όσον αφορά στις εξελίξεις στον τομέα της νομισματικής πολιτικής, η ΕΚΤ κατά την τελευταία συνεδρίαση του έτους, άφησε αμετάβλητο το βασικό επιτόκιο αναχρηματοδότησης στο 0,25%, το βασικό επιτόκιο καταθέσεων στο 0% και το βασικό επιτόκιο δανεισμού στο 0,75%. Η ΕΚΤ επιβεβαίωσε την πρόβλεψη για πτώση του ΑΕΠ το κατά 0,4% και την ενίσχυσή του κατά 1,1% το 2014 και κατά 1,5% το Ο μέσος εναρμονισμένος πληθωρισμός εκτιμάται για το 2014 στο 1,4% και για το 2015 στο 1,1%, κάτω από το όριο του 2%. Η ανάπτυξη του 2014 αναμένεται να προέλθει από ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 0,7%, μετά την πτώση της κατά -0,6% το και την ενίσχυση των επενδύσεων κατά 1,6% το 2014 μετά από πτώση κατά -3,0% το. Επίσης, σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι εξαγωγές αναμένεται να ενισχυθούν κατά 3,7% το 2014 μετά από άνοδο κατά 1,1% το και οι εισαγωγές κατά 3,5% μετά από πτώση κατά -0,1% το. Όμως η ανάπτυξη το 2014 δεν συνοδεύεται από μείωση της ανεργίας που αναμένεται στο 12%, από 12,1% το. Η καλύτερη επίδοση του ΑΕΠ το 2015 θα εξαρτηθεί από την περαιτέρω ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,2% και των επενδύσεων κατά 2,8% ενώ η ανεργία θα μειωθεί οριακά στο 11,8%. Το δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται στο -2,6% του ΑΕΠ το 2014 από -3,2% το 2012 και στο -2,4% το Ο Διοικητής της ΕΚΤ ανέφερε ότι τα μέλη του ΔΣ της τράπεζας συζήτησαν εν συντομία την περίπτωση να μειωθεί το επιτόκιο καταθέσεων σε αρνητικό επίπεδο. Επίσης άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για παροχή νέων μακροπρόθεσμων δανείων προς τις τράπεζες για την παροχή χρηματοδότησης προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Σύμφωνα με δηλώσεις του Προέδρου της ΕΚΤ, είναι έτοιμη να δράσει προκειμένου να συνεχίζει να στηρίζει την οικονομία, ιδιαίτερα δε, αν τελικά ο πληθωρισμός διαμορφωθεί σε ακόμη χαμηλότερο επίπεδο από αυτό που προβλέπει η ΕΚΤ. Ιαπωνία: Η κυβέρνηση της Ιαπωνίας ενέκρινε ένα πακέτο οικονομικής στήριξης ύψους 18,6 τρις. Σε 13

14 αυτό το πακέτο περιλαμβάνεται ποσό 5,5 τρις το οποίο προορίζεται για δαπάνες που θα στηρίξουν την οικονομία αμβλύνοντας την επίδραση της επερχόμενης αύξησης του φόρου κατανάλωσης. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, τα μέτρα θα ενισχύσουν το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας κατά 1 ποσοστιαία μονάδα και θα δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Συγκεκριμένα, το πακέτο περιλαμβάνει 3,1 τρις για επισκευές ζημιών που προήλθαν από το σεισμό του 2011 και υποδομές, 1,4 τρις για επενδύσεις που σχετίζονται με τους Ολυμπιακούς αγώνες του 2020 και 600 δις για επιδόματα σε πολίτες με χαμηλό εισόδημα. Επίσης, το Μάρ.2014 η κυβέρνηση θα προχωρήσει στη σταδιακή κατάργηση της προσαύξησης του 2,0% στη φορολογία των επιχειρήσεων και η επίδραση αυτού του μέτρου θα ανέλθει σε 1,0 τρις. Σύμφωνα με τη 2 η εκτίμηση, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ της Ιαπωνίας διαμορφώθηκε σε 0,3% σε 3μηνιαία βάση το 3 ο 3μηνο και ήταν χαμηλότερος τόσο έναντι του 0,5% σύμφωνα με την 1 η εκτίμηση όσο και έναντι του 0,9% το 2 ο 3μηνο, αλλά και έναντι των προβλέψεων των αναλυτών. Η προς τα κάτω αναθεώρηση προήλθε από τη μικρότερη από την αναμενόμενη αύξηση των αποθεματικών του ιδιωτικού τομέα που έτσι συνέβαλαν κατά 0,2 π.μ. στην αύξηση του ΑΕΠ, έναντι συμβολής τους κατά 0,4 π.μ. σύμφωνα με την 1 η εκτίμηση. Επίσης, οι επιχειρηματικές επενδύσεις παρέμειναν αμετάβλητες, ενώ σύμφωνα με την 1 η εκτίμηση είχαν αυξηθεί κατά 0,2% σε 3μηνιαία βάση. Παράλληλα, στο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ συνέβαλαν θετικά οι δημόσιες δαπάνες κατά 0,4 π.μ., η ιδιωτική κατανάλωση κατά 0,1 π.μ., και οι ιδιωτικές επενδύσεις κατά 0,1 π.μ. Από την άλλη πλευρά, αρνητικά συνέβαλαν οι καθαρές εξαγωγές κατά -0,5 π.μ.. Τα δύο επόμενα 3μηνα ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ της Ιαπωνίας αναμένεται να επιταχυνθεί καθώς εκτιμάται ότι θα επηρεαστεί θετικά από την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης πριν την εφαρμογή του αυξημένου φόρου κατανάλωσης τον Απρ. 2014, ενώ στο 2 ο 3μηνο του 2014 η αύξηση του ΑΕΠ αναμένεται να επιβραδυνθεί. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (ΙΤΣ) παρουσίασε έλλειμμα στα 59 δις τον Οκτ., από έλλειμμα 125 δις τον Σεπτ. (εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία). Ωστόσο, οι αναλυτές ανέμεναν πλεόνασμα αυτό το μήνα. Το έλλειμμα προήλθε κυρίως από την υψηλή εσωτερική ζήτηση η οποία, παρά το αδύναμο γιεν και το υψηλό κόστος της ενέργειας, προκαλεί την αύξηση των εισαγωγών. Το έλλειμμα στο ΙΤΣ αναμένεται να περιοριστεί το 2014 καθώς η αύξηση του φόρου κατανάλωσης αναμένεται να περιορίσει την εσωτερική ζήτηση. Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης αυξήθηκε το Νοέμ. σε 42,5 από 41,2 τον Οκτ. οπότε είχε σημειώσει τη δεύτερη μεγαλύτερη υποχώρηση από το σεισμό του Μάρ.2011 κυρίως λόγω της ανακοίνωσης την 1 η Οκτ. της αύξησης του φόρου κατανάλωσης από τον Απρ Ο δείκτης παρέμεινε σε χαμηλότερο επίπεδο από αυτό που ήταν στις αρχές του, κυρίως λόγω του υψηλού πληθωρισμού που επηρεάζει αρνητικά τα εισοδήματα. Άνοδο παρουσίασαν οι υποδείκτες που αφορούν την απασχόληση, το συνολικό επίπεδο ζωής και την αύξηση του εισοδήματος, ενώ υποχώρηση σημείωσε ο υποδείκτης που αφορά την προθυμία για αγορά διαρκών αγαθών. Ο δείκτης δραστηριότητας της έρευνας των παρατηρητών της οικονομίας (Economy Watchers Survey-EWS) αυξήθηκε σε 53,5 το Νοέμ. από 51,5 τον Οκτ., όπως είχαν προβλέψει οι αναλυτές. Ο υποδείκτης που αφορά τη μέλλουσα κατάσταση σημείωσε περαιτέρω αύξηση φτάνοντας στο 54,8, από 54,4 τον Οκτ., σε νέο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 7 μηνών. Κίνα: Ο πληθωρισμός υποχώρησε το Νοέμ. σε 3,0% από 3,2% τον Οκτ., λόγω, κυρίως, της μείωσης των τιμών των λαχανικών που είχαν αυξηθεί σημαντικά το Νοέμ Ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος το Νοέμ. στο 1,8%. Τους επόμενους μήνες ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα παραμείνει σταθερός καθώς δεν αναμένεται αύξηση των τιμών των τροφίμων, ενώ η τραπεζική χρηματοδότηση περιορίζεται. Το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε σε $ 33,8 δις το Νοέμ., έναντι $ 31,6 δις τον Οκτ. και ήταν το υψηλότερο από τον Ιαν Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 12,7% σε ετήσια βάση, έναντι 5,6% τον Οκτ., υπερβαίνοντας κατά πολύ τις προβλέψεις των αναλυτών. Η αύξηση των εξαγωγών οφείλεται κυρίως στην επίδραση βάσης καθώς το Νοέμ είχαν μειωθεί. Οι εξαγωγές στις ΗΠΑ και στις αναδυόμενες οικονομίες συνέχισαν να αυξάνονται, ενώ οι εξαγωγές στην Ευρωπαϊκή Ένωση υποχώρησαν. Παράλληλα, οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 5,3% σε ετήσια βάση το Νοέμ., έναντι 7,6% τον Οκτ., με χαμηλότερο ρυθμό από τις προβλέψεις των αναλυτών. Ειδικότερα, χαμηλότερες ήταν οι εισαγωγές εμπορευμάτων για εσωτερική χρήση. Η βιομηχανική παραγωγή παρουσίασε αύξηση κατά 10,0% σε ετήσια βάση το Νοέμ., έναντι 10,3% τον Οκτ., ελαφρά χαμηλότερη από τις προβλέψεις των αναλυτών. Η παραγωγή των επιχειρήσεων υπό κρατικό έλεγχο αυξήθηκε, ενώ η παραγωγή των ιδιωτικών επιχειρήσεων υποχώρησε. Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά 13,7% σε ετήσια βάση το Νοέμ., έναντι 13,3% τον Οκτ. και υψηλότερα από τις προβλέψεις των αναλυτών και υψηλότερη αύξηση μέσα στο. Ο δείκτης PMI των μη μεταποιητικών επιχειρήσεων υποχώρησε το Νοέμ. σε 56,0, έναντι 56,3 τον Οκτ.. Ο υποδείκτης του τομέα των υπηρεσιών μειώθηκε σε 54,1 από 54,8 τον προηγούμενο μήνα, ενώ ο υποδείκτης του τομέα των κατασκευών αυξήθηκε σε 63,5, έναντι 62,0 τον Οκτ.. Ο υποδείκτης των νέων παραγγελιών υποχώρησε το Νοέμ., για 2 ο συνεχή μήνα, στο 51,0 από 51,6 τον Οκτ. λόγω της μείωσης του υποδείκτη νέων παραγγελιών του τομέα των υπηρεσιών. Ο 14

15 υποδείκτης προσδοκιών των επιχειρήσεων, ανήλθε σε 61,3 από 60,5 τον Οκτ. καθώς οι επιχειρήσεις παρέμειναν αισιόδοξες για τις προοπτικές ανάπτυξης του τομέα. Πορτογαλία: Η Πορτογαλία αναμένεται να εξέλθει από το 3-ετές Μνημόνιο (συνολικό πακέτο ύψους 78 δισ.) τον Ιούν.2014 και να αναλάβει την ιδιοκτησία των απαιτούμενων αλλαγών στο μετέπειτα διάστημα. Η οικονομική κατάσταση της χώρας πριν την έξοδό της από το Μνημόνιο είναι η ακόλουθη. Η αγορά αναμένει (Bloomberg consensus), ότι το ΑΕΠ της χώρας θα μειωθεί κατά -2,0% το, ενώ η Κυβέρνηση προβλέπει πτώση κατά -1,8%, μετά την πτώση του κατά -3,25% το 2012 και κατά -1,3% το Ασθενική ανάπτυξη κατά 0,2% αναμένεται για το 2014 και κατά 0,9% το Σημειώνεται, πάντως, η αύξηση του ΑΕΠ της Πορτογαλίας κατά 1,1% σε 3μηνιαία βάση στο 2 ο 3μηνο και κατά 0,2% στο 3 ο 3μηνο, ενώ στο 9μηνο η πτώση του ΑΕΠ ήταν -2,4% σε ετήσια βάση. Η ανεργία αναμένεται στο 16,8% το και στο 17,7% το 2014, με οριακή πτώση της κάτω από το 17% το Όσον αφορά την δημοσιονομική προσαρμογή, στόχος είναι το έλλειμμα του προϋπολογισμού να υποχωρήσει στο 4% του ΑΕΠ το 2014, από 5,9% το και 6,4% το 2012, υποχωρώντας επίσης στο 2,5% το 2015, ενώ το δημόσιο χρέος αναμένεται να κορυφωθεί στο 127,8% του ΑΕΠ το, από 124,1% το 2012 και να υποχωρήσει στο 125,7% το 2015 (ΕΕ, Φθινοπωρινές προβλέψεις ). Αναλυτές εκτιμούν ότι οι ακαθάριστες δανειακές ανάγκες της χώρας ανέρχονται στα 26 δισ. το 2014 και στα 25 δισ. ευρώ το 2015, ποσά όχι μικρά για το μέγεθος της χώρας (Bloomberg). Η Πορτογαλία πάντως ξεκίνησε την ανακύκλωση (rollover) του χρέους της μέσω της επιτυχούς ανταλλαγής ομολόγων που έληγαν το με δύο νέα ομόλογα ύψους 6,56 δισ. που λήγουν τον Οκτ (με απόδοση 4,67%) και τον Ιούν.2018 (με απόδοση 4,90%), γεγονός που χαρακτηρίσθηκε από την Moody s credit positive. Κατά την Moody s οι δανειακές ανάγκες το 2014 ανέρχονται στα 23,2 δις, ή 13,8% του ΑΕΠ ενώ το 2015 ανέρχονται στα 16,3 δις, ή 9,5% του ΑΕΠ με την προϋπόθεση της πλήρους ανακύκλωσης των εντόκων γραμματίων. Επίσης, η Moody s εκτιμά ότι τα μεσο-μακροπρόθεσμα ομόλογα της Πορτογαλίας που λήγουν τα επόμενα 5-έτη ανέρχονται κατά μέσο όρο στα 10,7 δις περίπου ετησίως. Έναντι αυτών το 2014 η Πορτογαλία θα λάβει επιπλέον 7,9 δις από το πακέτο βοήθειας, ενώ διατηρεί ήδη και σημαντικά αποθεματικά που θα ανέλθουν στο τέλος του τρέχοντος έτους στα 13 δις. Η Πορτογαλία ξεκινά την προ-χρηματοδότηση του 2015 σχετικά ενωρίς μέσα στο 2014 και σύμφωνα με την Citigroup, ανοίγει ο δρόμος για ένα κοινοπρακτικό δάνειο 5-ετούς διάρκειας τον Φεβρ.2014 ύψους 3-3,5 δις. Στην προσπάθεια για επιτυχή έκβαση του εγχειρήματος αναμένεται να συμβάλει και το κρατικό ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων με αγορές κρατικών τίτλων αξίας 2 δις το και άλλων 2 δις το Το επιτόκιο του 10-ετούς ομολόγου έχει υποχωρήσει στο επίπεδο του 6% μετά την άνοδό του στο ιστορικό 17,4% τον Ιαν. του 2012 και του 5- ετούς στο 5,0% από το ιστορικό 22,9% τον Ιαν Σήμερα το spread με τα γερμανικά ομόλογα 5-ετούς ή 10-ετούς διάρκειας είναι στο σχετικά υψηλό επίπεδο των 4,2 π.μ., ενώ η πιστοληπτική ικανότητα της χώρα είναι ακόμα σε καθεστώς junk. Τέλος η Πορτογαλία ιδιωτικοποίησε επιτυχώς τις Ταχυδρομικές της Υπηρεσίες πουλώντας το 70% αυτών και αντλώντας 578 εκατ. που ήταν μέρος της συμφωνίας της χώρας με τους πιστωτές της. Στον τραπεζικό τομέα της Πορτογαλίας συνεχίζεται η απομόχλευση, με 3-ετή αρνητικό ρυθμό μεταβολής στα δάνεια από το 2010, ενώ οι καταθέσεις μετά από πτώση το 2012 συνεχίζουν να μειώνονται οριακά και μέσα στο. O λόγοw δανείων προς καταθέσεις έχει μειωθεί από 161,5% το 2009 στο 122,6% στο 1 ο 6μηνο. Τα αυξανόμενα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αποτελούν, σύμφωνα με την Fitch, τον μεγαλύτερο κίνδυνο για τις τράπεζες, παρά το ότι ο σχηματισμός νέων NPLs φαίνεται να επιβραδύνεται τα τελευταία 3μηνα. Η μεγάλη άνοδος των επισφαλειών στην Πορτογαλία, που εκτιμώνται σε άνω από 12,5% στο 3 ο 3μηνο, αποδίδεται στον επιχειρηματικό τομέα με εκτιμώμενες επισφάλειες άνω του 16% με αιχμή τον κατασκευαστικό κλάδο (επισφάλειες 23,7%), το real estate (επισφάλειες 17,3%) και τον εμπορικό τομέα (επισφάλειες 15,6%), ενώ στα νοικοκυριά οι επισφάλειες είναι χαμηλές, κοντά στο 8,0% (με τα στεγαστικά στο 6,0%). Η άνοδος των μη εξυπηρετούμενων δανείων αναμένεται να συνεχιστεί και το 2014 με βραδύτερο ρυθμό αν και οι κίνδυνοι από νέες επισφάλειες στον κατασκευαστικό τομέα, στην αγορά ακινήτων και στην καταναλωτική πίστη παραμένουν ισχυροί. Επιπλέον, υπάρχει ο κίνδυνος από κάποια αρνητική μεταβολή στην αξιολόγηση των κρατικών ομολόγων που εξακολουθούν να διακρατούν οι τράπεζες. H κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών εκτιμάται ότι το όλες θα έχουν Core Tier 1 άνω του 10%, όπως επιβάλει η ΤτΠ με κάλυψη των επισφαλειών πάνω από 50%. Η ισχυρή κερδοφορία του τραπεζικού συστήματος της Πορτογαλίας μετατράπηκε σε ζημιές από το 2011 έως και σήμερα, υπό την πίεση κυρίως της απότομης ανόδου των μη εξυπηρετούμενων δανείων και της σταδιακής μείωσης του καθαρού περιθωρίου στα επιτόκια (NIM) από 1,9% το 2009 στο 1,1% το 1 ο 6μηνο του. Το χαμηλό NIM οφείλεται στα πολύ χαμηλά επιτόκια αναφοράς της αγοράς με τα οποία είναι συνδεδεμένα τα επιτόκια των περισσοτέρων δανείων μέσω σταθερών περιθωρίων. Ιρλανδία: Η κακή τράπεζα ΝΑΜΑ ετοιμάζεται να πωλήσει ακίνητα και δάνεια ονομαστικής αξίας 1,8 δις έναντι του ποσού των 1,0 δις το 2014, επωφελούμενη από το καλό κλίμα που υφίσταται στην αγορά ακινήτων. Ήδη τον περασμένο Μάιο η ΝΑΜΑ πούλησε εμπορικά ακίνητα ονομαστικής αξίας 800 εκατ. στην Starwood Capital έναντι 200 εκατ., ενώ σύντομα θα προβεί σε ακόμα δύο πωλήσεις δανείων και ακινήτων ύψους 80 εκατ. και 120 εκατ. αντίστοιχα. Η ΝΑΜΑ ιδρύθηκε το

16 και ανέλαβε να αγοράσει από τις τράπεζες κακά δάνεια ονομαστικής αξίας 74 δις και τελικά μετά την πτώση των τιμών είχε ένα χαρτοφυλάκιο δανείων πραγματικής αξίας 32 δις. Τα τελευταία τρία έτη κατόρθωσε να αντλήσει 15 δις σε μετρητά και 6 δις σε ενοίκια αξιοποιώντας την θέση της στην αγορά. Πούλησε ακίνητα αξίας 7 δισ. στην Μ. Βρετανία, ενώ απομένουν άλλα 7 δις προς πώληση. Η ΝΑΜΑ ευελπιστεί έως το 2020 να έχει ιδιωτικοποιήσει το σύνολο του χαρτοφυλακίου της χωρίς να οφείλει τίποτα στην Κυβέρνηση. Την περασμένη εβδομάδα η ΝΑΜΑ αποπλήρωσε ομόλογα αξίας 7,5 δις., ποσό που αντιστοιχεί στο 1/4 των αρχικών ομολόγων που εκδόθηκαν με εγγύηση από το κράτος για να αγοράσει η ΝΑΜΑ από τις τράπεζες τα κακά τους δάνεια το Καθώς η Ιρλανδία βγαίνει από το 3-ετές της Μνημόνιο στις 14/12/, τα επιτόκια των 10-ετών και 5-ετών ομολόγων της είναι σήμερα χαμηλά στο 3,6% και 2,2% αντιστοίχως ενώ τα spreads με τα γερμανικά ομόλογα είναι 1,8 π.μ. και 1,4 π.μ.. Τα 10- ετή και 5-ετή ομόλογα της χώρας σημείωσαν ιστορικά υψηλά στο 14,1% και 17,3% αντίστοιχα στις 18/7/2011 πριν υποχωρήσουν στα σημερινά τους επίπεδα. Όσον αφορά τις μακροοικονομικές εξελίξεις στη χώρα παρατηρείται βελτίωση στην αγορά εργασίας, με την ανεργία να μειώνεται στο 12,5% τον Νοέμ. (χαμηλό 3,5 ετών), ενώ η ΤτΙ προβλέπει άνοδο του ΑΕΠ κατά περίπου 2,0% ετησίως το 2014 και το 2015 μετά από μικρή άνοδο το, λόγω ανόδου της εσωτερικής ζήτησης σε συνδυασμό με δυνατές εξαγωγές. Ο Υπ. Οικονομικών αναμένει αναβάθμιση της χώρας από την Moody s (είναι στην μη επενδυτική βαθμίδα), καθώς η Ιρλανδία βγαίνει από το Μνημόνιο (συνολικό πακέτο 67,5 δισ.) που μπήκε το 2010 με διαθέσιμο χρηματοδοτικό απόθεμα άνω των 20 δις για την χρηματοδότηση της έως τα μέσα το Σημειώνεται ότι η Ιρλανδία σε μόνο δύο τράπεζες της, τις μεγαλύτερες της χώρας, Bank of Ireland και Αllied Irish Bank, έδωσε βοήθεια 64 δισ. για να αποφύγουν την κατάρρευση. Λετονία: Εισέρχεται στην Ευρωζώνη από ενώ για πρώτη φορά εντάχθηκε στην ΕΕ την Πληθυσμός 2,041,763 (Eurostat, 2012). Το εθνικό νόμισμα lats (LVL) καταργείται στις και αντικαθίσταται από το ευρώ ενώ η ισοτιμία του ευρώ είναι 1 = 0, Latvian lat Νοτιανατολική Ευρώπη Αλβανία: Ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης S&P υποβάθμισε κατά μία βαθμίδα την Αλβανία σε Β από Β+ με αρνητικές προοπτικές, καθώς ανησυχεί για την πορεία του δημόσιου χρέους. Ειδικότερα, για το ο οίκος εκτιμά ότι το χρέος θα διαμορφωθεί στο 67% του ΑΕΠ, ενώ την περίοδο , το δημοσιονομικό έλλειμμα κατά μέσο όρο δεν θα μειωθεί σημαντικά και θα κινηθεί περί το -4,0% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τον S&P, το ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 1,2% το και τα μεταναστευτικά εμβάσματα να προσεγγίσουν περίπου το 6%-7% του ΑΕΠ. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας δεν αντιμετωπίζει προβλήματα, καθώς η κεφαλαιακή επάρκεια διαμορφώνεται στο 17% και ο λόγος δανείων/ καταθέσεις στο 60%, ωστόσο το υψηλό ποσοστό των επισφαλών δανείων (24%) δρα ανασταλτικά στην πιστωτική επέκταση. Με βάση την εκτέλεση του Π στο 9μηνο, η κυβέρνηση της Αλβανίας εκτιμά ότι το έλλειμμα του Π θα αγγίξει τα ΑLL -83,5 εκατ. ήτοι το -6,1% του ΑΕΠ, από ALL -60,9 εκατ. ή -4,5% του ΑΕΠ που εκτιμούσε τον Μαρτ.. Αιτία της αυξητικής αναθεώρησης του ελλείμματος αποτελεί η πρόβλεψη για συνολικά έσοδα ALL 321,9 εκατ., έναντι στόχου για ALL 360,7 εκατ.) και για συνολικές δαπάνες ALL 405,4 εκατ., λαμβάνοντας υπόψη και τα πρόσθετα μέτρα ύψους ALL 16,1 εκατ. που ελήφθησαν τον Οκτ.. Η πτώση των εσόδων κατά 4,0% σε ετήσια βάση στο 9-μηνο και η αύξηση των δαπανών κατά 8,3%, οφείλονται στη δημοσιονομική χαλάρωση λόγω της μακράς προεκλογικής περιόδου έως τον Σεπ. που σχηματίστηκε η νέα κυβέρνηση. Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων, όπως εκτιμά η ΤτΑλβανίας θα είναι η άνοδος του χρέους στο 65,7% του ΑΕΠ το από 61,4% του ΑΕΠ το Κύπρος: Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία της Στατιστικής Αρχής, η πτώση του ΑΕΠ διαμορφώθηκε τελικά στο -5,5% στο 9μηνο έναντι -7,7% που εκτιμά η Τρόικα συνολικά για το (αναθεωρημένες προβλέψεις). Ειδικότερα, το ΑΕΠ διαμορφώθηκε το 9μηνο στα εκατ. έναντι εκατ. στο 9μηνο Η μεγάλη συρρίκνωση της οικονομίας αποδίδεται κυρίως στην ύφεση που πλήττει τον κατασκευαστικό κλάδο και στην πτώση της κατανάλωσης. Συγκεκριμένα η συνεισφορά του κατασκευαστικού κλάδου στο ΑΕΠ στο 9μηνο περιορίσθηκε στα 474 εκατ. έναντι στα 671 εκατ. στο 9μηνο 2012, ήτοι συρρίκνωση της τάξης του 29,4% σε ετήσια βάση. Μεγάλη συρρίκνωση υπέστη όμως και ο τομέας του χονδρικού και λιανικού εμπορίου (-5,0% ετήσια βάση) λόγω της μειωμένης κατανάλωσης και περιορισμού των εισαγωγών. Η συρρίκνωση του τομέα κατά 119 εκατ. ωστόσο αντισταθμίστηκε σε ένα μεγάλο ποσοστό από τα έσοδα του τουρισμού, τα οποία συνεχίζουν να κινούνται σε αρκετά ικανοποιητικά επίπεδα και πέραν του 9μηνου. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Στατιστικής Αρχής, τα έσοδα από τον τουρισμό τον Οκτ. ήταν αυξημένα κατά 16,6% σε ετήσια βάση αγγίζοντας τα 246,6 εκατ. ενώ στο 10μηνο η ετήσια αύξηση ήταν 9,2% με αποτέλεσμα τα έσοδα να διαμορφωθούν στα εκατ. Ωστόσο, οι αφίξεις τουριστών την περίοδο Ιαν.-Οκτ. σημείωσαν μείωση κατά -2,5% στα Στο Eurogroup της αποφασίσθηκε η εκταμίευση της τελευταίας δόσης για το από τον ESM ύψους 100 εκατ. ενώ στις το ΔΝΤ θα απελευθερώσει την δόση των 86 εκατ. 16

17 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία * ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) 3,5-0,2-3,1-4,9-7,1-6,4-3,7 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,6 4,3-1,6-6,3-7,7-9,1-6,7 Δημόσια Κατανάλωση 7,1-2,6 4,9-8,7-5,2-4,2-4,5 Ακαθάριστες Επενδύσεις 22,8-14,3-13,7-15,0-19,6-19,2-9,3 - Κατοικίες 25,6-33,6-20,7-21,6-18,0-32,9-35,0 - Εξοπλισμός 27,4-4,8-18,4-8,2-18,1-17,4-3,0 Ανεργία (%) 8,3 7,7 9,5 12,5 17,7 24,3 27,0 Συνολική Απασχόληση 1,4 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,5 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,8 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 3,1 4,9 5,2 0,1-2,4-6,4-6,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 21,5 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,0 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -6,5-9,8-15,7-10,7-9,5-6,1-2,0 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -12,4-13,3-10,3-9,2-8,6-2,2 1,0 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ και ΔΟΜ Alpha Bank. * Εκτίμηση Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας έτος Q1 Q2 Q3 Q4 έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων) -8,7-12,1-11,4-9,9-13,8-11,8-10,9 (8μην.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -29,8-36,0-49,9-45,7-30,9-41,7 2,3 (11μην.) Οικοδομική Δραστηριότητα -37,7 1,9-26,2-43,7-44,1-30,6-32,5 (9μην.) Μεταποίηση -8,5-9,6-3,9-3,8 1,9-3,9-1,7 (10μην.) Δείκ της Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 43,6 40,0 41,3 42,0 41,4 41,2 49,2 (Νοεμ.) Δείκ της Οικονομικού Κλίματος 80,6 78,5 79,0 79,7 82,7 80,0 90,3 (Ιαν.-Νοέμ.) Δείκ της Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 76,9 72,9 77,6 76,7 81,6 77,2 88,2 (Ιαν.-Νοέμ.) Δείκ της Εμπιστοσύνης Καταναλωτών ,9 (Ιαν.-Νοέμ.) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -3,1-4,0-4,8-4,5-4,0-4,0-3,9 (Οκτ.) Επιχειρήσεις -2,0-3,3-4,1-4,9-4,4-4,4-4,8 (Οκτ.) - Βιομηχανία 0,1-2,3-3,4-4,2-2,1-2,1-2,6 (Οκτ.) - Κατασκευές -7,4-6,8-6,8-6,6-1,9-1,9 0,2 (Οκτ.) - Τουρισμός -2,3-0,5-0,2-0,2 1,1 1,1-1,4 (Οκτ.) Νοικοκυριά -3,9-4,4-4,4-4,2-3,8-3,8-3,5 (Οκτ.) - Καταναλωτική Πίστη -6,4-6,8-5,3-5,3-5,1-5,1-4,7 (Οκτ.) - Στεγαστικά Δάνεια -2,9-3,4-3,6-3,7-3,4-3,4-3,1 (Οκτ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 3,3 2,0 1,5 1,3 1,1 1,5-2,9 (Νοέμ.) Δομικός Πληθωρισμός 1,5 0,9 0,7 0,3-0,5 0,3-2,9 (Νοέμ.) Δείκ της Τιμών Διαμερισμάτων -5,5-10,2-10,8-12,6-13,2-11,7-10,9 (3ο 3μην) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,40 0,41 0,42 0,42 0,42 0,42 0,33 (Οκτ.) Δάνεια προς επιχειρήσεις 7,46 7,81 7,67 7,52 7,45 7,61 7,13 (Οκτ.) Καταναλωτικ ών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 12,37 11,41 11,26 11,22 10,76 11,16 10,73 (Οκτ.) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 4,71 4,13 3,78 3,31 3,16 3,60 2,98 (Οκτ.) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 15,75 24,74 25,40 23,69 16,16 16,16 8,24 (Νοέμ.) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -7,1-6,7-6,4-6,7-5,7-6,4-4,0 (9μηνο) Τελική Κατανάλωση -7,2-7,4-7,2-8,9-8,7-8,1-7,2 (9μηνο) Επενδύσεις -19,6-22,8-21,5-21,5-10,3-19,2-11,6 (9μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 0,3 4,2-3,0-4,2-4,8-2,4 2,0 (9μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -7,3-14,9-12,9-18,7-8,1-13,7-5,5 (9μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 20,2 4,9 10,4 16,1 22,0 22,0 16,8 (9μην.) Εισαγωγές Αγαθών 47,5 10,8 21,5 31,7 41,6 41,6 29,7 (9μην.) Εμπορικό Ισοζύγιο -27,2-5,9-11,1-15,7-19,6-19,6-12,9 (8μην.) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 8,8 2,2 5,0 13,8 16,3 16,3 18,2 (9μην.) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 32,4 37,5 45,5 88,0 83,4 83,4 141,4 (9μην.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -18,4-3,7-6,0-1,9-3,3-3,3 5,3 (9μην.) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) -0,40-0,5 0,6 1,9 0,3 2,3 0,9 (9μην.) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) -19,6-36,5-34,4-3,9-24,2-99,1-7,5 (9μην.) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 680,4 729,0 611,0 739,0 908,0 908, ,7 (Νοέμ.) (% μεταβολή ΓΔ) -51,9 7,1-10,2 8,6 33,4 33,4 47,8 (Νοέμ.) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 11,8 13,4 11,5 13,6 17,7 17,7 38,5 (Νοέμ.) Πηγή: Τράπ εζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ.