Αξιολόγηση στην εκπαίδευση

Transcript

1 Αξιολόγηση στην εκπαίδευση

2 Βασικές συνιστώσες της εκπαιδευτικής διαδικασίας Εξέταση Αξιολόγηση Βαθμολογία

3 Έννοια και ορισμοί

4 Ορισμοί Δεν υπάρχει ομοφωνία μεταξύ των θεωρητικών, όσον αφορά την έννοια και το περιεχόμενο του όρου «αξιολόγηση»

5 Ορισμοί Αξιολόγηση Διαρκής διαδικασία που έχει μεγάλη σχέση και αλληλεπίδραση με τους σκοπούς της αγωγής (Mathews, 1973)

6 Ορισμοί Αξιολόγηση είναι διαδικασία κρίσης της αξίας ενός προσώπου, ενός προϊόντος, μιας διαδικασίας ή ενός προγράμματος. (Δημητρόπουλος, 1991; Κασσωτάκης, 2003)

7 Αξιολόγηση Ορισμοί Ευρύς όρος που αναφέρεται στη διαδικασία συλλογής πληροφοριών, επεξεργασίας αυτών των πληροφοριών και λήψης αποφάσεων. Howell & Nolet (2000, p. 3)

8 Αξιολόγηση «Είναι η διαδικασία εξέτασης και εκτίμησης της επίδοσης των μαθητών για να προσδιοριστεί η πρόοδός τους, σύμφωνα με τους στόχους του προγράμματος» (NASPE, 1995, σ.104).

9 Αποσαφήνιση όρων Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ των όρων «μέτρηση» και «αξιολόγηση» Με τον πρώτο καθορίζουμε τη μετρική διαδικασία Με τον δεύτερο εκφέρουμε κρίση για την αξία του μετρηθέντος αποτελέσματος Φράγκος (2002)

10 Αποσαφήνιση όρων Δοκιμασία είναι όργανο συλλογής πληροφοριών Μέτρηση είναι διαδικασία συλλογής πληροφοριών Αξιολόγηση είναι διαδικασία υπολογισμού της αξίας των πληροφοριών (Mathews, 1973)

11 Η βαθμολογία δεν πρέπει να ταυτίζεται με την αξιολόγηση Η βαθμολογία αποτελεί μια σχετικά ανεξάρτητη παιδαγωγική πράξη που ακολουθεί την εξέταση και αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή

12 Αντικείμενα αξιολόγησης Οι εκπαιδευτικοί στόχοι Οι μέθοδοι και τα μέσα διδασκαλίας Τα προγράμματα Η απόδοση των εκπαιδευτικών, των μαθητών και των σχολικών μονάδων Αντικείμενο αξιολόγησης ο εαυτός (αυτοαξιολόγηση)

13 Γιατί είναι απαραίτητη η αξιολόγηση των μαθητών Για να βελτιώσουμε γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες Για να δώσουμε κίνητρα Για να ανακαλύψουμε τα ισχυρά σημεία και τις αδυναμίες Για να επιβραβεύσουμε επιτυχίες Για να δώσουμε αναφορά στα παιδιά στους γονείς και στις διοικητικές αρχές

14 Θεμελιώδη ζητήματα αξιολόγησης 1. Ποιος αξιολογεί 2. Τι αξιολογεί 3. Με ποια κριτήρια αξιολογεί

15 Εκπαιδευτική αξιολόγηση Εξωτερική αξιολόγηση Σχόλια και παρατηρήσεις #1 1. Η εξωτερική αξιολόγηση γίνεται από το κράτος 2. Η εξωτερική αξιολόγηση επιβλήθηκε από τους υποστηρικτές της τεχνοκρατικής ιδεολογίας που θεώρησαν την κοινωνική ζωή στο σύνολό της ως ένα είδος «μηχανής» 3. Ο εξωτερικός έλεγχος του ανθρώπου βασίστηκε στις αρχές του ορθολογικού προγραμματισμού και στόχευε στην αύξηση της παραγωγικότητας

16 Εκπαιδευτική αξιολόγηση Εξωτερική αξιολόγηση Σχόλια και παρατηρήσεις #2 4. Το σχολείο θεωρήθηκε ως «βιομηχανικός κλάδος» όπου μεταποιείται, μέσω της εκπαιδευτικής διαδικασίας η «πρώτη ύλη» δηλαδή οι μαθητές 5. Η εκπαίδευση θεωρήθηκε ως μεγάλη βιομηχανία παραγωγής εργατικών δυνάμεων

17 Η εξωτερική αξιολόγηση υπηρετεί τους παρακάτω ουσιαστικούς σκοπούς: 1. Επέκταση του κρατικού παρεμβατισμού στην εκπαίδευση. Η επιδίωξη αυτή έχει σχέση με την απόλυτη συμμόρφωση των εκπαιδευτικών στους στόχους της κυβερνητικής πολιτικής 2. Αποτελεσματικός έλεγχος στην κατηγοριοποίηση των μαθητών. Επιδιώκεται από πολύ νωρίς ο περιορισμός του αριθμού των μαθητών που θα προχωρήσουν στις επόμενες βαθμίδες. Οι τεχνοκράτες, χωρίς κανένα συναισθηματισμό, αναλαμβάνουν να «πείσουν» τους αδύναμους μαθητές ότι πρέπει να περάσουν στη «ζωή της εργασίας»

18 Αμφισβήτηση της εξωτερικής αξιολόγησης

19 Γιατί αμφισβητείται η εκπαιδευτική αξιολόγηση; Μεταφέρεται με τρόπο αυθαίρετο η ευθύνη για μειωμένη αποδοτικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, από τους ανώτερους στους κατώτερους φορείς. Επιβάλλεται ασφυκτικός ιδεολογικός και διοικητικός έλεγχος του σχολείου.

20 Γιατί αμφισβητείται η εκπαιδευτική αξιολόγηση; Με την εκπαιδευτική αξιολόγηση επιδιώκεται η ιδεολογική χειραγώγηση, ο πειθαναγκασμός και η υποταγή του μαθητή και του δασκάλου στις κυβερνητικές επιλογές. Η αντικειμενικότητα της εκπαιδευτικής αξιολόγησης φαλκιδεύεται από τη στιγμή που ο δημιουργός ενός εκπαιδευτικού συστήματος είναι ταυτόχρονα και ο αξιολογητής του.

21 Γιατί αμφισβητείται η εκπαιδευτική αξιολόγηση; Οι αξιολογητές ενός συστήματος δεν μπορούν να είναι αμερόληπτοι και αντικειμενικοί όταν εξαρτώνται οικονομικά από τους δημιουργούς του συγκεκριμένου συστήματος. Η εκπαιδευτική αξιολόγηση είναι άδικη, διότι οι σχεδιαστές της δεν παίρνουν υπόψη τους τις άνισες ευκαιρίες που προσφέρονται σε μαθητές με διαφορετική κοινωνική προέλευση.

22 Γιατί αμφισβητείται η εκπαιδευτική αξιολόγηση; Η εκπαιδευτική αξιολόγηση γίνεται συχνά με σκοπό τον περιορισμό των δαπανών για την εκπαίδευση. Τα περισσότερα συστήματα εκπαιδευτικής αξιολόγησης που εφαρμόστηκαν μέχρι σήμερα στηρίζονται στη λογική της επιλογής και της απόρριψης.

23 Αρνητική στάση απέναντι στην αξιολόγηση και τη βαθμολογία 1. Επιχειρήματα που στηρίζονται στην ψυχολογίζουσα παιδαγωγική (οι βαθμοί προκαλούν ψυχικά τραύματα) 2. Επιχειρήματα που στηρίζονται στην κοινωνιολογίζουσα παιδαγωγική 1. Η βαθμολογία και η αντίληψη για την πάλη των τάξεων 2. Η βαθμολογία και η σχολική πρακτική της νέας αγωγής 3. Οι βαθμοί και η κοινωνική ανισότητα στο σχολείο 4. Η βαθμολογία και η «αντιαυταρχική αγωγή» 3. Επιχειρηματολογία που στηρίζεται στη μπιχεβιοριστική παιδαγωγική (οι βαθμοί ως ανταμοιβή)

24 Αρνητική στάση απέναντι στη βαθμολογία Επιχειρήματα που στηρίζονται στην ψυχολογίζουσα παιδαγωγική Οι βαθμοί προκαλούν ψυχικά τραύματα, ανταγωνισμό, άγχος, στρες, απογοήτευση, αφόρητο ψυχολογικό κλίμα και τη βίαιη αντίδραση των γονέων Τα παιδιά που παίρνουν χαμηλούς βαθμούς, σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να φτάσουν στην αυτοκτονία

25 Επιχειρήματα για την κατάργηση της βαθμολογίας Επιχειρήματα που στηρίζονται στην ψυχολογίζουσα παιδαγωγική 1. Η βαθμολογία θεωρείται ψυχολογικό πρόβλημα. 2. «Η βαθμολογία υποδαυλίζει τον ανταγωνισμό». 3. «Αποθαρρύνει τους αδύναμους μαθητές, καθώς η χαμηλή βαθμολογία εκλαμβάνεται ως αδυναμία. 4. «Η βαθμολογία προκαλεί ψυχικά τραύματα». 5. «μόνο 16% των παιδιών έχει Δείκτη Νοημοσύνης πάνω από το κανονικό. Θέλουμε τη βαθμολογία μόνο για αυτά τα παιδιά; 6. «Οι μαθητές που παίρνουν κακούς βαθμούς τρώνε ξύλο στο σπίτι τους». 7. Η βαθμολογία γίνεται αιτία να αυτοκτονούν οι νέοι».

26 Αρνητική στάση απέναντι στη βαθμολογία Επιχειρήματα που στηρίζονται στην κοινωνιολογίζουσα παιδαγωγική Η βαθμολογία και η αντίληψη για την πάλη των τάξεων Η βαθμολογία και η σχολική πρακτική της νέας αγωγής Οι βαθμοί και η κοινωνική ανισότητα στο σχολείο Η βαθμολογία και η «αντιαυταρχική αγωγή»

27 Επιχειρήματα για την κατάργηση της βαθμολογίας Επιχειρήματα που στηρίζονται στην κοινωνιολογίζουσα παιδαγωγική Η βαθμολογία και η αντίληψη για την πάλη των τάξεων Η βαθμολογία προκαλεί ανταγωνισμό, ζήλια και φθόνο. Η βαθμολογία προκαλεί την έπαρση του δυνατού. Οι μαθητές πρέπει να διαπαιδαγωγηθούν στη συνεργασία των «τάξεων». Η ικανοί μαθητές έχουν αυξημένες πιθανότητες να είναι τα αυριανά μέλη της ηγετικής κοινωνικής τάξης, θα πρέπει να συνηθίσουν σε μικρές «θυσίες» με το να μην τους απονέμονται οι άριστοι βαθμοί. Η λιγότερο ικανοί μαθητές πρέπει να μάθουν να δέχονται τη μοίρα τους με το να είναι ευχαριστημένοι ότι δεν «διαπομπεύονται» με τη χαμηλή βαθμολογία.

28 Επιχειρήματα για την κατάργηση της βαθμολογίας Επιχειρήματα που στηρίζονται στην κοινωνιολογίζουσα παιδαγωγική Η βαθμολογία και η σχολική πρακτική της νέας αγωγής Προσήλωση στις απόψεις του Rousseau όπως τις έχει εκθέσει στον «Αιμίλιο». Μεταφυσική απολυτοποίηση της ελευθερίας και της ατομικότητας του παιδιού, μια φανατική πίστη στις απεριόριστες δυνατότητες αυτενέργειάς του, μια λατρεία που απομάκρυνε τον επιστημονικό έλεγχο. Κυριάρχησε ο αυτοσχεδιασμός και ο ερασιτεχνισμός. Παιδοκεντρισμός. Στο «Σχολείο του Λαού» του C. Freinet εντοπίστηκαν θετικά στοιχεία της κίνησης της Νέας Αγωγής. Συνειδητή πειθαρχία, δημοκρατικές αρχές.

29 Επιχειρήματα για την κατάργηση της βαθμολογίας Επιχειρήματα που στηρίζονται στην κοινωνιολογίζουσα παιδαγωγική Οι βαθμοί και κοινωνική ανισότητα στο σχολείο Οι βαθμοί κατατάσσουν τους μαθητές ανάλογα με την κοινωνική τους προέλευση. «Δεν μπορούμε να μετράμε με το ίδιο μέτρο τον πεινασμένο και το χορτάτο. Με την κατάργηση της βαθμολογίας μετριάζουμε τις ταξικές διαφορές». Ακόμα και οι χαρακτηρισμοί «καλός» «όχι καλός» κατατάσσουν κοινωνικά τους μαθητές. Η κοινωνιολογική κριτική των βαθμών αφήνει στο απυρόβλητο τις αιτίες που χωρίζουν τους μαθητές σε προνομιούχους και μη προνομιούχους

30 Επιχειρήματα για την κατάργηση της βαθμολογίας Επιχειρήματα που στηρίζονται στην κοινωνιολογίζουσα παιδαγωγική Οι βαθμοί και η «αντιαυταρχική αγωγή» Έμφαση στην αντιεξουσιαστική και αναρχική αντίληψη. Η διατύπωση των «αντι»θέσεων για το αυταρχικό σχολείο συνδέει αυτή την κίνηση με την Νέα Αγωγή. Θίγεται ιδιαίτερα ο αυταρχικός ρόλος του δασκάλου. Ο κυριότερος εκφραστής της αντιαυταρχικής αγωγής είναι ο Νηλ, «είναι προτιμότερο να βγάλει το σχολείο έναν ευτυχισμένο οδοκαθαριστή παρά έναν νευρωτικό σοφό»

31 Αρνητική στάση απέναντι στη βαθμολογία Επιχειρήματα που στηρίζονται στην μπιχεβιοριστική παιδαγωγική Ναι στην αξιολόγηση, όχι στη βαθμολογία Οι βαθμοί ως μέσο για την τροποποίηση της συμπεριφοράς Οι βαθμοί ως ανταμοιβή για την ενίσχυση της επιθυμητής συμπεριφοράς Διαμορφωτική αξιολόγηση

32 Συμπεράσματα 1. Η κατάργηση της βαθμολογίας οδηγεί στην ποιοτική υποβάθμιση της παιδείας 2. Η κατάργηση της βαθμολογίας συντελείται στη βάση της λογικής «πονάει κεφάλι κόψε κεφάλι» 3. Επιχειρηματολογία για την κατάργηση της βαθμολογίας δεν έχει καμιά σχέση με τις σύγχρονες παιδαγωγικές τάσεις

33 Είναι οι βαθμοί ένοχοι για τα ψυχολογικά προβλήματα των μαθητών και το διαχωρισμό τους σε κοινωνικές κατηγορίες; Οι βαθμοί είναι ένα μέσο καταγραφής της σχολικής επίδοσης Οι βαθμοί δείχνουν τις επιτυχίες που έχουν τα προνομιούχα από κοινωνικής άποψης παιδιά και τις δυσκολίες που συναντούν τα παιδιά που προέρχονται από λαϊκά στρώματα

34 Είναι οι βαθμοί ένοχοι για τα ψυχολογικά προβλήματα των μαθητών και το διαχωρισμό τους σε κοινωνικές κατηγορίες; Είναι πέρα για πέρα παράλογο να πιστεύουν κάποιοι ότι με την κατάργηση των βαθμών θα πάψει να υφίσταται η διάκριση των μαθητών σε κοινωνικές κατηγορίες Είναι γεγονός ότι στις σχολικές επιτυχίες ή αποτυχίες αντανακλώνται οι κοινωνικές ανισότητες, τις οποίες προκαλεί το κοινωνικό σύστημα και όχι οι βαθμοί

35 Είναι οι βαθμοί ένοχοι για τα ψυχολογικά προβλήματα των μαθητών και το διαχωρισμό τους σε κοινωνικές κατηγορίες; Ακόμα και όταν οι βαθμοί και οι έλεγχοι απουσίαζαν παντελώς, βρέθηκε ότι το ποσοστό των μαθητών με συμπτώματα «ψυχωτικού κλονισμού» ήταν μεγάλο Δεν φταίνε οι βαθμοί για τα ψυχολογικά προβλήματα, αλλά η κοινωνική σύγκριση και ο ανταγωνισμός που γίνεται με βάση τους βαθμούς

36 Αξιολόγηση στη Φυσική Αγωγή

37 Από την επιστημονική κοινότητα προτείνεται ως πρωταρχικός σκοπός της φυσικής αγωγής η δια βίου άσκηση για την υγεία (Παπαϊωάννου, Θεοδωράκης & Γούδας, 1999; Καρανταΐδου, 1999; Ζουνχιά, 1998; Virgilio, 1997; Shephard, 1995; Pate & Hohn, 1994; Armstrong & Biddle, 1992; Blair & Meredith, 1994; Mahon, Ignico & Marsh, 1993; Sallis & McKenzie, 1991; Corbin, 1991, Θεοδωράκης, 1990 κ.ά.).

38 Παράγοντες που δυσκολεύουν την αξιολόγηση Ο μεγάλος αριθμός μαθητών ανά καθηγητή Ο περιορισμένος αριθμός ωρών Φυσικής Αγωγής ανά εβδομάδα

39 Στόχοι της Φυσικής Αγωγής Ψυχοκινητικό Γνωστικό Συναισθηματικό τομέα

40 Στις μικρότερες τάξεις επιδιώκουμε... τη γνώση του σώματος την ανάπτυξη της αίσθησης του χώρου και του χρόνου την ανάπτυξη του συντονισμού (ακουστικούκινητικού, οπτικού - κινητικού) τη βελτίωση της στατικής και δυναμικής ισορροπίας την πλευρική κίνηση την καλλιέργεια του ρυθμού την ανάπτυξη των βασικών κινητικών δεξιοτήτων την ανάπτυξη φυσικής κατάστασης

41 Στις μεγαλύτερες τάξεις επιδιώκουμε... Την ανάπτυξη της γενικής φυσικής κατάστασης Την ανάπτυξη αθλητικών δεξιοτήτων Τη μύηση στη βασική τεχνική των αθλημάτων Την τελειοποίηση των στοιχείων που αναπτύχθηκαν στις προηγούμενες τάξεις

42 Στόχοι για πρόοδο και όχι για κατάταξη

43 Στοιχεία που εξετάζουμε και αξιολογούμε, με βάση τους στόχους της Φυσικής Αγωγής Φυσική ανάπτυξη των μαθητών Φυσική κατάσταση που συνδέεται με την υγεία Φυσική κατάσταση που συνδέεται με την αθλητική απόδοση Βασικές κινητικές δεξιότητες Γνώσεις των μαθητών (θεωρητικές) Στάσεις και συναισθήματα για τη συστηματική κινητική δραστηριότητα

44 Τεχνικές εξέτασης και αξιολόγησης, με βάση τους στόχους της Φυσικής Αγωγής Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης της φυσικής ανάπτυξης των μαθητών. Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης που συνδέεται με την υγεία Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης της φυσικής κατάστασης που συνδέεται με την αθλητική απόδοση

45 Τεχνικές εξέτασης και αξιολόγησης, με βάση τους στόχους της Φυσικής Αγωγής Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης των βασικών κινητικών δεξιοτήτων Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης των γνώσεων των μαθητών (θεωρητικών) Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης των στάσεων και συναισθημάτων των μαθητών για τη συστηματική κινητική δραστηριότητα

46 Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης των βασικών κινητικών δεξιοτήτων (μικρές τάξεις) Δοκιμασίες δεξιοτήτων που βασίζονται κυρίως στην παρατήρηση (ποιοτικές) Καταγραφή των παρατηρήσεων σε φύλλα ελέγχου ή κλίμακες κατάταξης

47 Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης των αθλητικών δεξιοτήτων (μεγάλες τάξεις) Εξειδικευμένες δοκιμασίες αθλητικών δεξιοτήτων Όταν αξιολογούνται δεξιότητες αθλοπαιδιών, να διεξάγονται σε συνθήκες όμοιες με αυτές του παιχνιδιού (Strand & Wilson, 1993)

48 Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης των γνώσεων των μαθητών Γραπτές δοκιμασίες στην αίθουσα διδασκαλίας (ερωτηματολόγιο πολλαπλών επιλογών, σωστού-λάθους, πολλαπλών επιλογών με εικόνες κλπ) Καταμέτρηση καρτών

49 Τεχνικές εξέτασης & αξιολόγησης των στάσεων & συναισθημάτων των μαθητών Σφυγμομέτρηση (exit-poll) με «χαμογελαστά πρόσωπα» Ερωτηματολόγια Συζήτηση με τους μαθητές Φύλλα ελέγχου

50 Σύγχρονες τάσεις αξιολόγησης στη Φυσική Αγωγή Αυθεντική αξιολόγηση (Hopple, 1995, Melograno, 1996 Αξιολόγηση της κινητικής δραστηριότητας των μαθητών

51 Αυθεντική αξιολόγηση Η συλλογή πληροφοριών σε συνθήκες του «αληθινού κόσµου» έχει ορισθεί ως αυθεντική αξιολόγηση

52 Αυθεντική αξιολόγηση Οι δεξιότητες των µαθητών εκτιµούνται σε κανονικές συνθήκες αγώνα και ελέγχονται µε βάση µια κλίµακα αξιολόγησης. Αυτός ο τρόπος θεωρείται καλύτερος από το να απομονώνεται µια δεξιότητα & να αξιολογείται µέσω ενός τεστ µόνο (Melograno, 1999).

53 Αυθεντική αξιολόγηση Απαιτεί τόσο από τους δασκάλους όσο και από τους µαθητές να ασχολούνται µε µια συνεχόµενη διαδικασία αξιολόγησης µε αποτέλεσµα να προάγεται η αυτό-αξιολόγηση (Vacca & Vacca, 1996).

54 Αυθεντική αξιολόγηση Παράδειγµα οργάνου αυθεντικής αξιολόγησης Game Performance Assessment Instrument (GPAI). Το GPAI σχεδιάστηκε για να παρέχει στους δασκάλους και ερευνητές, τρόπους παρατήρησης και κωδικοποίησης της συµπεριφοράς της απόδοσης, η οποία επιδεικνύει την ικανότητα επίλυσης τακτικών προβληµάτων µέσα στο παιχνίδι, µε τη λήψη αποφάσεων, κατάλληλων κινήσεων και δεξιοτεχνικών εκτελέσεων (Griffin, Mitchell, & Oslin, 1997).

55 Αυθεντική αξιολόγηση Game Performance Assessment Instrument (GPAI) Παρουσιάστηκε από τους Oslin, Mitchell, & Griffin (1998) Μετράει τις συµπεριφορές απόδοσης στο παιχνίδι, την ικανότητα των παικτών να επιλύουν τα τακτικά προβλήµατα µε την επιλογή και εφαρµογή κατάλληλων δεξιοτήτων. Αναλύει : α) ατοµικά συστατικά απόδοσης στο παιχνίδι (λήψη αποφάσεων, δεξιοτεχνική εκτέλεση, υποστήριξη) β) γενική απόδοση (ανάµιξη στο παιχνίδι, απόδοση στο παιχνίδι)

56 Ερωτήσεις Αναφέρατε τα επιχειρήματα που στηρίζονται στην ψυχολογίζουσα παιδαγωγική και επικαλούνται οι υποστηρικτές της κατάργησης της βαθμολογίας Αναφέρατε επιχειρήματα που στηρίζονται στην κοινωνιολογίζουσα παιδαγωγική και επικαλούνται οι υποστηρικτές κατάργησης της βαθμολογίας

57 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας