Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία. Εκπαίδευση Επιμορφωτών. ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ

Transcript

1 Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία Εκπαίδευση Επιμορφωτών ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ Ενότητα 7 Μεθοδολογία Επιμόρφωσης Εκπαίδευση Ενηλίκων Γιάννης Μπουσδούνης Αθήνα, Οκτώβριος 2008

2 Ιδιαιτερότητες της μάθησης ενηλίκων Ενήλικα θεωρούνται από την κοινωνία τα άτομα που έχουν ωριμότητα, την αίσθηση της προοπτικής, την αυτονομία και τη δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού (Rogers, 1999).

3 Βρίσκονται σε εξελισσόμενη διεργασία ανάπτυξης Shakespeare: «Οι επτά ηλικίες του άνδρα» («Όπως σας αρέσει» βρέφος μαθητής εραστής στρατιώτης δικαστής «ισχνός γέρος με παντούφλες» παλίμπαις. Havighurst: Παιδική Ηλικία Ενηλικίωση, (προσωπική ζωή), (σταθερότητα, εργασία, οικογένεια), (αποκορύφωμα, αυτοαξιοποίηση, αυτοεπιβεβαίωση), (διατήρηση θέσης), (λιγότερα ενδιαφέροντα, ενασχολήσεις), 70+ απεμπλοκή

4 Friedman: Στάδιο εισόδου (18 25) Ανάπτυξη σταδιοδρομίας (20 50) Υψίπεδο (35 55) Παρακμή (55+) Bernard Shaw: Κάποιος μυθιστοριογράφος του είπε κάποτε ότι η γυναίκα έχει τρεις ηλικίες. Εκείνος απάντησε ότι έχει εφτά ηλικίες: Η γυναίκα είναι: 1) μωρό 2) μικρό κοριτσάκι 3) νεαρή κοπέλα 4) νεαρή γυναίκα 5) νεαρή γυναίκα 6) νεαρή γυναίκα 7) νεαρή γυναίκα

5 Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ενηλίκων εκπαιδευόμενων (Rogers, 1999, Κόκκος, 2005) Συνήθως έρχονται στην εκπαίδευση με συγκεκριμένους στόχους και προσδοκίες. Έχουν επιλέξει συνειδητά την ιδιότητα του εκπαιδευόμενου. Θεωρούν τη διαδικασία μάθησης μία από τις προτεραιότητές τους και την αντιμετωπίζουν με υπευθυνότητα. Έχουν ευρύ φάσμα εμπειριών, τις οποίες φέρνουν στη διαδικασία μάθησης. Νιώθουν την ανάγκη το περιεχόμενο της εκπαίδευσής τους να συνδέεται με τις συγκεκριμένες εμπειρίες και να τις αξιοποιεί. Έχουν διαμορφώσει τους προσωπικούς τους τρόπους μάθησης. Επιθυμούν να διαπραγματεύονται τους επιμέρους στόχους, το περιεχόμενο και τις μεθόδους της εκπαίδευσής τους, ώστε να ταιριάζουν στις ιδιαιτερότητές τους. Οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι έχουν πολλά άλλα καθήκοντα και δεσμεύσεις που σχετίζονται με τους υπόλοιπους ρόλους μέσα στο κοινωνικό περίγυρο και που θέτουν περιορισμούς στον τρόπο, τόπο και χρόνο μάθησης.

6 Διαφοροποιήσεις στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. (1/3) Ο εκπαιδευτικός έχει ήδη διαμορφωμένο ένα μοντέλο διδασκαλίας. Η διαμόρφωση του μοντέλου γίνεται κατά τα χρόνια της διδασκαλίας του σε σχολικές μονάδες. Οι εκπαιδευτικοί ξεκινώντας τη σταδιοδρομία τους, προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα μοντέλο διδασκαλίας με βάση τις προσωπικές τους εμπειρίες και ιδιαίτερα έχοντας ως πρότυπο δασκάλους τους, τους οποίους θεωρούσαν επιτυχημένους. Εμπλουτίζουν αυτό το μοντέλο με παιδαγωγικές γνώσεις που απέκτησαν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους. Κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής σταδιοδρομίας τους το μοντέλο αυτό αλλάζει και προσαρμόζεται στις πραγματικές συνθήκες που αντιμετωπίζουν.

7 Διαφοροποιήσεις στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. (2/3) Είναι επομένως προφανής η δυσκολία την οποία αντιμετωπίζει ένας εκπαιδευτικός που έχει συνηθίσει σε διδασκαλίες «μεταφοράς γνώσεων», όταν βρεθεί σε περιβάλλον «διερευνητικής μάθησης». Από τα πρώτα μαθήματα πολλοί επιμορφούμενοι ζητούν να γράψουν(για να μπορούν να τα αποστηθίσουν) συγκεκριμένα βήματα για μια δραστηριότητα (π.χ. «πώς θα μεταφέρω μια παράγραφο σε ένα επεξεργαστή κειμένου»). Απαιτείται ιδιαίτερη προσπάθεια από τον επιμορφωτή, για να διδάξει τους εκπαιδευτικούς ότι δε χρειάζεται να αποστηθίζουν γνώσεις και δεξιότητες, αλλά να μάθουν να χειρίζονται τα εργαλεία των προγραμμάτων των υπολογιστών και, γενικότερα, πώς θα αναζητούν την πληροφορία από τον ίδιο τον Η/Υ. Οι εκπαιδευτικοί έχουν διαμορφωμένες απόψεις και για άλλα θέματα που αφορούν την επιμόρφωσή τους, όπως: πώς πρέπει να οργανωθούν τα επιμορφωτικά σεμινάρια, ποια κίνητρα πρέπει να υπάρχουν και πώς πρέπει να υλοποιούνται.

8 Διαφοροποιήσεις στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. (3/3) Οι απόψεις αυτές μερικές φορές προβάλλονται υπέρμετρα από τους εκπαιδευτικούς κατά την υλοποίηση του προγράμματος, αποπροσανατολίζοντας το στόχο του και δημιουργώντας σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις περιττές αντιπαραθέσεις ακόμη και κατά τη διάρκεια των μαθημάτων. Η αντιμετώπιση κρίσεων σε τάξεις εκπαιδευτικών είναι αρκετά πιο δύσκολη (αν και εμφανίζονται σε μικρότερη συχνότητα) απ ό,τι στις μαθητικές τάξεις. Τα μέσα αντιμετώπισης είναι διαφορετικά. Δεν πρόκειται για μαθητές, όπου η καταχώριση απουσίας, η πιθανότητα αποβολής, ή η «αυθεντικότητα» των γνώσεων του δασκάλου μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση μιας κρίσης. Αν και οι μελέτες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι δάσκαλοι αναγνωρίζουν σήμερα τη σημασία της τεχνολογία στις τάξεις τους (Beichner, 1993, Fulton, 1993), σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν σαφή επίγνωση για το πώς η τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει τις εκπαιδευτικές πρακτικές (Roblyer, 1993). Επομένως, η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στη διδακτική αξιοποίηση των ΤΠΕ μπορεί να συμβάλει στην αλλαγή των διαμορφωμένων δασκαλοκεντρικών προτύπων διδασκαλίας.

9 Το Μαθησιακό υλικό σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων πρέπει να: (1/2) Περιλαμβάνει οδηγό μελέτης. Προάγει την αλληλεπίδραση μέσα από δραστηριότητες ομαδοσυνεργατικού χαρακτήρα. Επεξηγεί δύσκολα σημεία και έννοιες. Περιέχει επεξηγηματικά παραδείγματα που συνάδουν με τις εμπειρίες των επιμορφούμενων και το κοινωνικο οικονομικό πλαίσιο της επιμόρφωσης. Παρουσιάζει την ύλη σε μικρά σε έκταση κεφάλαια και ενότητες, στα οποία υπάρχουν πλαίσια όπου παρουσιάζονται σημαντικά σημεία και εξηγούνται δύσκολες έννοιες. Μην περιέχει περιττολογίες και υλικό που δε σχετίζεται με τους στόχους της επιμόρφωσης, γιατί οι ενήλικοι δεν έχουν ούτε το χρόνο ούτε την υπομονή να μάθουν άσχετες πληροφορίες

10 Το Μαθησιακό υλικό σε προγράμματα εκπαίδευσης ενηλίκων πρέπει να: (2/2) Περιέχει ασκήσεις (δραστηριότητες) με στόχο τον περαιτέρω προβληματισμό, εμβάθυνση και αυτο αξιολόγηση των επιμορφούμενων Έχει πολυμορφικό χαρακτήρα, δηλαδή, να αποτελείται από βασικό υλικό (σεέντυπηήψηφιακήμορφή), από παράλληλα κείμενα, βιβλιογραφικές αναφορές και επιλεγμένους συνδέσμους στο διαδίκτυο.

11 Ο Επιμορφωτής Ενηλίκων καλείται να: (1/2) πληροφορεί και καθοδηγεί τους εκπαιδευόμενους ως προς τη μαθησιακή διαδικασία στην οποία συμμετέχουν μέσα στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα απαντά σε ερωτήσεις, επιλύει απορίες και αποσαφηνίζει έννοιες του γνωστικού αντικειμένου δίνει συμβουλές ως προς τη μαθησιακή διαδικασία και τον τρόπο πραγματοποίησης μαθησιακών δραστηριοτήτων ενθαρρύνει τον εκπαιδευόμενο να εργασθεί σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά του και τους στόχους που επιδιώκει στηρίζει ψυχολογικά τους εκπαιδευόμενους δίνει θέματα για συζήτηση και προβληματισμό

12 Ο Επιμορφωτής Ενηλίκων καλείται να: (2/2) παρακολουθεί τη διεξαγωγή συζητήσεων και επεμβαίνει στη διευθέτηση θεμάτων ή υποκινεί τους εκπαιδευόμενους σε πιο ενεργό συμμετοχή επιδιώκει να οικοδομεί σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ των ενηλίκων εκπαιδευόμενων αξιολογεί και δίνει ανατροφοδότηση στους εκπαιδευόμενους κι ενημερώνει το φάκελο κάθε εκπαιδευόμενου για την επίδοσή του προσαρμόζει τροποποιεί την παρουσίαση και περιεχόμενο των μαθησιακών πηγών και να δημιουργεί υποστηρικτικό υλικό για τη διεξαγωγή των δραστηριοτήτων του γνωστικού αντικειμένου που να ταιριάζει με τις ιδιαιτερότητες, τις εμπειρίες και τις προϋπάρχουσες γνώσεις των εκπαιδευόμενων