Απόψεις διαμορφωτών αποφάσεων σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Απόψεις διαμορφωτών αποφάσεων σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων"

Transcript

1 Αποτελέσματα ποιοτικής έρευνας Απόψεις διαμορφωτών αποφάσεων σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων Μάρτιος 2016

2 Πίνακας περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα 4 Αναλυτικά αποτελέσματα 5 Κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος στη διαχείριση αποβλήτων 6 Τομέας Μείωσης 11 Τομέας Επαναχρησιμοποίησης 13 Τομέας Ανακύκλωσης 15 Επίπεδο ενημέρωσης 18 Ιεράρχηση ενεργειών 19 Ο ρόλος των τοπικών αρχών 20 Ο ρόλος των ΜΜΕ 22 Ο ρόλος της Κυβέρνησης 23 Ο ρόλος της Βουλής των Αντιπροσώπων 24 Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών 26 Ο ρόλος της Ευθύνης του Παραγωγού 28 Χρήση υφιστάμενων υποδομών 30 2

3 Μεθοδολογία Είδος έρευνας: Ποιοτική έρευνα Μεθοδολογία: Εις βάθος συνεντεύξεις με διαμορφωτές αποφάσεων Στόχος έργου: Διερεύνηση απόψεων διαμορφωτών αποφάσεων σε σχέση με την εφαρμογή περιβαλλοντικής πολιτικής στη διαχείρισης απορριμμάτων, το βαθμό γνώσης και εφαρμογής Μείωσης, Επαναχρησιμοποίησης και Ανακύκλωσης, και το ρόλο ενδιαφερομένων μερών. Η έρευνα διεξήχθη στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Life Know Waste (Reduce, Reuse, Recycle). Δείγμα: 8 σε βάθος συνεντεύξεις με διαμορφωτές αποφάσεων στον ιδιωτικό τομέα, τα μέσα ενημέρωσης, τις τοπικές αρχές και θεματοφύλακες στον κρατικό τομέα. Περίοδος διεξαγωγής: Οι συνεντεύξεις διεξήχθησαν μεταξύ 04/02/16 και 21/03/16. Οδηγός συζήτησης: Οι συνεντεύξεις διεξήχθησαν με τη χρήση οδηγού συζήτησης που ετοιμάστηκε από τον πελάτη και διαμορφώθηκε ανάλογα από τη CYMAR. Έκθεση αποτελεσμάτων: Η έκθεση αποτελεσμάτων υποβλήθηκε στον πελάτη στις 22/03/16. Οι απόψεις που καταγράφονται στην έκθεση αντικατοπτρίζουν τις απόψεις των συζητητών κατά την περίοδο διεξαγωγής του έργου. Ανάθεση έργου: Το έργο ανατέθηκε από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, Ανάδοχο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Life Know Waste (Reduce, Reuse, Recycle) στην Κύπρο. Εκτέλεση έργου: Το έργο εκτελέσθηκε από την CYMAR Market Research Ltd. 3

4 Συνοπτικά αποτελέσματα Η εικόνα που σκιαγραφείται μέσα από τις συζητήσεις με τους διαμορφωτές αποφάσεων για τη διαχείριση απορριμμάτων δεν είναι ιδιαίτερα θετική. Η έλλειψη ενδιαφέροντος διακατέχει όλα τα στρώματα της κοινωνίας και οι διαμορφωτές αποφάσεων βλέπουν προβλήματα στην εφαρμογή μιας ενιαίας, συντεταγμένης στρατηγικής εκ μέρους της κυβέρνησης, ελλιπή υποστήριξη από την νομοθετική εξουσία, έλλειψη βούλησης από τοπικές αρχές για ανάληψη ενεργειών αυτόβουλα ή συντεταγμένα με άλλες τοπικές αρχές, χαμηλό επίπεδο ενημέρωσης από τα ΜΜΕ και σκάνδαλα που επισκιάζουν οποιεσδήποτε θετικές ενέργειες έχουν αναληφθεί και οποιαδήποτε πρόοδο έχει επιτευχθεί στην καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης στη διαχείριση απορριμμάτων. Απέναντι από τα προβλήματα αυτά βλέπουν να υπάρχει ένα μερικώς-ενημερωμένο, μη-ευαισθητοποιημένο, καταναλωτικό κοινό, το οποίο δεν έχει εντάξει επαρκώς τη Μείωση, Επαναχρησιμοποίηση και Ανακύκλωση στη ζωή του. Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι απαιτείται αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών και ότι η εμπειρία μέχρι τώρα υποδεικνύει την αναγκαιότητα νομοθετικής ρύθμισης και τη χρήση κινήτρων και αντικινήτρων. Στο ίδιο μήκος σκέψης, πιστεύουν ότι οι υφιστάμενες ενημερωτικές εκστρατείες δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα αποδοτικές και ότι πιθανό να είναι αναγκαία η αλλαγή προσέγγισης του κοινού. Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι το μεγαλύτερό θετικό αντίκτυπο στην αύξηση της Μείωσης, Επαναχρησιμοποίησης και Ανακύκλωσης θα είχαν μέτρα, τα οποία προωθούν τη διαλογή στην πηγή (υποχρεωτικός διαχωρισμός απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων, σύστημα pay as you throw). Μέτρα, όπως η λειτουργία μονάδων ολοκληρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων, είναι λιγότερο επιθυμητά διότι δεν οδηγούν σε αλλαγή συμπεριφοράς του καταναλωτή. Παράλληλα, οι διαμορφωτές αποφάσεων υποστηρίζουν την επέκταση του δικτύου συλλογής ανακυκλώσιμων ειδών από οικίες παγκύπρια, την αύξηση των σημείων συλλογής σε δημόσιους χώρους, την επέκταση των ροών που συλλέγονται, τη διεύρυνση των κατηγοριών προϊόντων που εμπίπτουν κάτω από την Ευθύνη παραγωγού και τη στοχευμένη ενημέρωση του κοινού. 4

5 Αναλυτικά αποτελέσματα 5

6 Κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος στη διαχείριση αποβλήτων Ανεπαρκής σχεδιασμός/ υλοποίηση πλάνων και η ευθύνη της Κυβέρνησης Διαχρονικά, υπάρχει λανθασμένος σχεδιασμός υποδομών για διαχείριση απορριμμάτων και απουσία ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου. Αρκετοί διαμορφωτές αποφάσεων αναφέρονται στο θέμα του σκυβαλότοπου Κοτσιάτη που έχει υπερχειλίσει, ως παράδειγμα ολιγωρίας και έλλειψης ορθολογιστικού προγραμματισμού. Οι αποφάσεις λαμβάνονται καθυστερημένα και βιαστικά για εξεύρεση βραχυπρόθεσμων και όχι μακροπρόθεσμων λύσεων. «Τα ίδια άτομα που εκάμαν τις μελέτες για την Κόσιη και φέρουν ευθύνες και για τις ατασθαλίες και για τα άσχημα τα συμβόλαια και το ψηλό το κόστος είναι ακόμη αναμειγμένα μέσα στον προγραμματισμό.» «Προς το παρόν ακούσαμε μόνο για τις εταιρείες που ήταν στο κόλπο. Ελπίζω να βγουν και τα ονόματα αυτών που τα έτρωγαν για να τους δίδουν τα συμβόλαια.» «Πρέπει να γίνει μια μελέτη να δούμε εάν ένα πιο αποκεντρωμένο σύστημα θα είναι πιο αποδοτικό από το υφιστάμενο. Δυστυχώς τώρα έχουμε ένα κεντρικό σύστημα,το οποίο λόγω λανθασμένου σχεδιασμού και όσων έφαγαν από μέσα δεν συμφέρει. Δεν ξέρουμε όμως αν είναι το σύστημα που φταίει ή αυτοί που φάγανε. Μπορεί ένα κεντρικό σύστημα να είναι το ιδανικό παρόλο που εμείς το κτίσαμε λάθος.» Διαχρονικά, το θέμα διαχείρισης αποβλήτων παρέμενε χαμηλά στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Αντί η Κυβέρνηση να αντιμετωπίσει το θέμα με την πρέπουσα σημασία (ανταποκρινόμενη στο χαμηλό ενδιαφέρον που έδειχνε και το κοινό), δεν ανέπτυξε κουλτούρα περιβαλλοντικής διαχείρισης απορριμμάτων και δεν επιλήφθηκε του θέματος ορθά. Ως κράτος, δεν θέτουμε από μόνοι μας στόχους, μας τους επιβάλλουν άλλοι, εξαναγκάζοντας μας να κάνουμε αυτό που θα έπρεπε να κάναμε από μόνοι μας. Η ανικανότητα μας να ανταποκριθούμε ως κράτος στους (αυξανόμενους) στόχους που θέτει η ΕΕ για ανακυκλώσιμα, θα επιφέρει επιβολή προστίμων, τα οποία θα κληθούν να καλύψουν οι Κύπριοι πολίτες και επιχειρήσεις. Διεφθαρμένο σύστημα, όπου τα πλάνα για διαχείριση απορριμμάτων διαμορφώνονται με βάση ιδιωτικά συμφέροντα και όχι το δημόσιο συμφέρον. Τα αναδυόμενα σκάνδαλα κατά την περίοδο διεξαγωγής του έργου ρίχνουν φως σε ένα σύστημα, όπου ο σχεδιασμός, η ζήτηση προσφορών και η υλοποίηση έργων αναθέτονταν στα ίδια ιδιωτικά συμφέροντα. Το αποτέλεσμα της πρακτικής αυτής ήταν η υπερχρέωση τοπικών αρχών από ιδιωτικές εταιρείες που διαχειρίζονται τα ΧΥΤΥ και ΧΥΤΑ. Οι ίδιοι (ακατάλληλοι) κυβερνητικοί αξιωματούχοι υπεύθυνοι για τις ατασθαλίες του παρελθόντος, παραμένουν αναμιγμένοι στο σχεδιασμό και κατά την άποψη κάποιων διαμορφωτών αποφάσεων, εμποδίζουν τη διαμόρφωση αποτελεσματικού πλάνου διαχείρισης απορριμμάτων, καθώς η υφιστάμενη κατάσταση εξυπηρετεί οικονομικά συμφέροντα ιδιωτικών εταιρειών. 6

7 Κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος στη διαχείριση αποβλήτων Ανεπαρκής σχεδιασμός/ υλοποίηση πλάνων και η ευθύνη της Κυβέρνησης Διαχρονικά, ο σχεδιασμός και υλοποίηση στρατηγικής εκ μέρους της Κυβέρνησης αντιμετώπιζε προβλήματα λόγω έλλειψης ενός ενιαίου φορέα διαχείρισης. Ο κατακρεουργισμός αρμοδιοτήτων σε διαφορετικά τμήματα κάτω από διαφορετικά υπουργεία ωθούσε σε συγκρούσεις, αδιέξοδα και αχρείαστη γραφειοκρατία. Για να αντιμετωπίσει την ανεπάρκεια αυτή, η Κυβέρνηση προχώρησε στη μεταφορά όλων των αρμοδιοτήτων κάτω από το Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος. Η ενέργεια αυτή όμως, οδήγησε σε μια σειρά καινούργιων προβλημάτων λόγω της αναγκαίας αναδιάρθρωσης των εμπλεκομένων κυβερνητικών δομών και της απώλειας συνοχής στην εφαρμογή πολιτικής διαχείρισης απορριμμάτων. Οι διαμορφωτές αποφάσεων, αν και αναγνωρίζουν τα υφιστάμενα προβλήματα, πιστεύουν ότι μελλοντικά, η συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων κάτω από ένα κοινό φορέα θα οδηγήσει σε καλύτερη διαχείριση. Αξίζει να αναφερθεί ότι ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων κάνουν αναφορά στο γεγονός ότι, μολονότι οι αρμοδιότητες για διαχείριση αποβλήτων έχουν μεταφερθεί στο Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, το Υπουργείο Εσωτερικών, ως Αναθέτουσα Αρχή σημαντικών (και δαπανηρών) δομών που βρίσκονται ακόμη υπό υλοποίηση, παραμένει ακόμη ενεργά αναμεμειγμένο. Αναμειγμένο παραμένει το Υπουργείο Εσωτερικών και στη συζήτηση γύρω από τα σκάνδαλα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας για τα ΧΥΤΑ Πάφου και ΧΥΤΥ Κόσιης. Αρκετοί διαμορφωτές αποφάσεων επιρρίπτουν σημαντικές ευθύνες στο Κοινοβούλιο και την αδυναμία του να περάσει νομοθεσίες για τη διαχείριση απορριμμάτων, που θα παρείχαν κίνητρα και αντικίνητρα και θα βοηθούσαν την ανάπτυξη περιβαλλοντικής συμπεριφοράς και την ανάπτυξη περισσότερων ιδιωτικών πρωτοβουλιών. Εκπρόσωποι της Βουλής των Αντιπροσώπων όμως, μεταθέτουν την ευθύνη για οποιεσδήποτε καθυστερήσεις στην ψήφιση νόμων στην Νομική Υπηρεσία του κράτους και τη γραφειοκρατία της Κυβέρνησης γενικότερα. Όπως αναφέρουν, πολλές από τις προσπάθειες της Βουλής κολλούν στον νομοτεχνικό έλεγχο που διεξάγει σε νομοσχέδια η Νομική Υπηρεσία και στην επικοινωνία με άλλα εμπλεκόμενα κυβερνητικά τμήματα. Η όλη διαδικασία είναι χρονοβόρα και μοιάζει με ένα φαύλο κύκλο όπου, νομοσχέδια πηγαίνουν και έρχονται μεταξύ Υπουργείων, Νομικής Υπηρεσίας και Βουλής, χωρίς να ψηφίζονται σε νόμους. Παράλληλα, σε κάποιους τομείς όπου το Κοινοβούλιο αναγνωρίζει την αναγκαιότητα νομοθετικής ρύθμισης (πχ. χρήση πλαστικών σακουλιών), παρατηρείται καθυστέρηση, καθώς η Νομική Υπηρεσία έχει ζητήσει όπως τα θέματα καθυστερήσουν καθώς η ΕΕ θα εκδώσει καινούργιες Οδηγίες και θα είναι κάλο η νομοθεσία να διαμορφωθεί εξαρχής στα πλαίσια των Οδηγιών αυτών. 7

8 Κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος στη διαχείριση αποβλήτων Ανεπαρκής σχεδιασμός/ υλοποίηση πλάνων και η ευθύνη της Κυβέρνησης Προ-δεκαετίας, τα Κυβερνητικά πλάνα για διαχείριση απορριμμάτων στηρίζονταν πάνω σε σχεδιασμό που βασιζόταν στο διαχωρισμό και επεξεργασία αποβλήτων σε κεντρικά σημεία συλλογής. Τα πλάνα αυτά οδήγησαν στο σχεδιασμό της υπό-ανέγερσή περιφερειακής μονάδας ολοκληρωμένης διαχείρισης οικιακών αποβλήτων στο Πεντάκωμο. Στο ενδιάμεσο διάστημα όμως, η κυβερνητική πολιτική φαίνεται να έχει αλλάξει, προσδίδοντας τώρα έμφαση στη διαλογή στην πηγή και τη χρήση χώρων υγειονομικής ταφής. Η αλλαγή κατεύθυνσης από διαλογή κεντρικά σε διαλογή στην πηγή εγείρει τους ακόλουθους προβληματισμούς: Η απόφαση λήφθηκε για τους ορθούς λόγους (ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησής, ανάθεση ευθύνης στον καταναλωτή) ή λόγω περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων; Αν και δεν διαφωνούν με την υφιστάμενη προσέγγιση (έμφαση στη διαλογή στην πηγή) ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων εγείρουν ερωτήματα, κατά πόσο είναι ρεαλιστικοί οι στόχοι που τίθενται από την Κυβέρνηση. Πιστεύουν ότι η Κυβέρνηση δεν θέτει ρεαλιστικούς στόχους στον προγραμματισμό (ανάκτηση ανακυκλώσιμων) και χρησιμοποιεί υπεροπτιμιστικές προβλέψεις που την οδηγούν εκτός πλάνων. Η στρατηγική που βασίζεται στη διαλογή στην πηγή δεν υποστηρίχτηκε από κίνητρα (pay as you throw, πρόστιμο σε όσους δεν ανακυκλώνουν) και η επιτυχία της στηρίζεται πάνω στην ευαισθητοποίηση ενός κοινού με προβλήματα ευαισθητοποίησης. Κατ επέκταση, θετικά αποτελέσματα αναμένεται να είναι πιο μακροπρόθεσμα. Αντίθετα, η στρατηγική, όπου η διαλογή γίνεται κεντρικά, εξασφαλίζει άμεσα αποτελέσματα. Υπάρχουν εμπλεκόμενα ιδιωτικά συμφέροντα, τα οποία καθορίζουν την Κυβερνητική πολιτική; 8

9 Κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος στη διαχείριση αποβλήτων Το μέγεθος της Κύπρου Υπάρχουν λύσεις και υποδομές για τη διαχείριση αποβλήτων, οι οποίες δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην Κύπρο λόγω μεγέθους της αγοράς,. Το μέγεθος του νησιού δεν προσφέρει την ευκαιρία για οικονομίες κλίμακας που να κάνουν τις λύσεις αυτές οικονομικά βιώσιμες. Στο θέμα αυτό, κάποιοι από τους διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι και η ΕΕ εσφαλμένα δεν λαμβάνει υπόψη το μέγεθος της Κύπρου, όταν διαμορφώνει στόχους για την Κύπρο, θέτοντας μη ρεαλιστικά πλάνα. Η ανάθεση της ευθύνης στον ιδιωτικό τομέα Οι ιδιωτικές πρωτοβουλίες στον τομέα διαχείρισης ανακυκλώσιμων είναι περιορισμένες. Το κράτος αναμένει από τον ιδιωτικό τομέα να ανταποκριθεί στο θέμα διαχείρισης απορριμμάτων, αλλά δεν έχει αναλογιστεί από πού θα προέλθουν τα χρήματα αυτά ή αν υπάρχουν διαθέσιμα στην οικονομία (ιδιαίτερα την περίοδο αυτή της οικονομικής ύφεσης, όπου και τα δανειστικά επιτόκια είναι πολύ ψηλά). «Περιμένει η κυβέρνηση από τον ιδιωτικό τομέα, αλλά δεν έκατσε κάποιος να σκεφτεί, αν έχει ή από που θα έβρει τα λεφτά τούτα ο ιδιωτικός τομέας. Για να καταλάβεις, στην Ευρωπαϊκή Ένωση αν πάεις για έτσι δάνειο σου βάλουν επιτόκιο 1.5%. Στην Κύπρο θα σου βάλουν 6%. «Δες για παράδειγμα την Greendot. H Greendot είναι αναμεμειγμένη εκεί που έχει λεφτά. Εκεί που δεν έχει λεφτά δεν έχει κανένα και δεν έγινε τίποτε.» Ο ιδιωτικός τομέας κινείται με βάση το που υπάρχει οικονομικό όφελος και όχι το που υπάρχει ανάγκη. Από μόνος του, ο ιδιωτικός τομέας δεν πρόκειται να αντεπεξέλθει στις υπάρχουσες ανάγκες. Η Greendot, η πιο γνωστή εταιρεία στον τομέα περισυλλογής και διαχείρισης ανακυκλώσιμων ειδών, έχει έρθει σε ρήξη με κάποιες τοπικές αρχές για το τέλος περισυλλογής ανακυκλώσιμων που επιβάλλει. Αρκετοί διαμορφωτές αποφάσεων αναφέρονται στο θέμα αυτό, χωρίς όμως να έχουν ξεκάθαρη θέση. Κάποιοι πιστεύουν ότι το σύστημα (και η κοστολόγηση) θα ήταν πιο αποδοτικό σε περίπτωση που η Greendot λειτουργούσε σε ανταγωνιστικό περιβάλλον. Άλλοι όμως προβληματίζονται για το πόσο αποδοτικό και οικονομικά συμφέρον θα ήταν, αν και άλλες ιδιωτικές εταιρείες ή οι τοπικές αρχές από μόνες τους εμπλέκονταν στην αγορά αυτή. Ο καταμερισμός της αγοράς πιθανό να οδηγήσει σε αντιοικονομίες και ψηλότερα τέλη για τις τοπικές αρχές. 9

10 Κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος στη διαχείριση αποβλήτων Κουλτούρα Οι περισσότεροι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι μολονότι ο μέσος Κύπριος είναι ενήμερος, δεν είναι όμως ευαισθητοποιημένος σε ότι αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων. Παρόλο που ξέρει τι πρέπει να κάνει, προτιμά την ευκολία και την άνεση του και δεν ενεργεί πάντα με βάση το τι είναι καλύτερο για το περιβάλλον. Οι διαμορφωτές αποφάσεων αναγνωρίζουν ότι στον τομέα ενημέρωσης και διαμόρφωσης περιβαλλοντικής συμπεριφοράς, γίνεται πολύ καλή δουλειά στα σχολεία, όπου οι νέες γενεές Κύπριων μαθαίνουν νωρίς στη ζωή για την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος. Υπάρχει όμως ένα κενό ηλικίας, με πιο ηλικιωμένους Κύπριους, που δεν έτυχαν της ίδιας εκπαίδευσης,να παραμένουν λιγότερο ευαισθητοποιημένοι. Ελλιπείς υποδομές ανακύκλωσης «Ο καταναλωτής πρέπει να έχει την ευχέρεια να ανακυκλώνει, όπου και αν βρίσκεται και το σύστημα να τον στηρίζει. Το άλλο λυπηρό είναι που βλέπουμε σε δημόσιους χώρους, όπως το αεροδρόμιο, κάδους ανακύκλωσης να έχουν σκουπίδια σε όλες τις υποδοχές, με αποτέλεσμα να αχρηστεύεται η κάθε προσπάθεια που κάνει ο καθένας μας. Επίσης, το να ανακυκλώνει ο κόσμος και μετά να βλέπεις την καθαρίστρια που τα μαζεύει από τούς κάδους να τα βάζει σε μια σακούλα είναι τραγικό.» Το δίκτυο συλλογής ανακυκλώσιμων ειδών από νοικοκυριά δεν καλύπτει ολόκληρη την Κύπρο και ιδιαίτερα αγροτικές περιοχές. Δεν υπάρχουν κάδοι ανακύκλωσης σε δημόσια σημεία, ώστε το κοινό να μπορεί να ανακυκλώνει όταν βρίσκεται εκτός σπιτιού. Ακόμη και σε σημεία, όπου υπάρχουν κάδοι για ανακύκλωση από το κοινό, το σύστημα δεν φαίνεται να λειτουργεί όπως θα έπρεπε. Οι διαμορφωτές αποφάσεων εκφράζουν παράλληλα την άποψη ότι, δεν γίνεται ανακύκλωση όλων των ανακυκλώσιμων υλικών που συλλέγονται ή ότι για κάποιες κατηγορίες η ανακύκλωση δεν γίνεται με τον ορθό τρόπο. Αναφέρονται χαρακτηριστικά σε πλαστικές συσκευασίες, οι οποίες παρόλο που συλλέγονται, λόγω ελλιπούς υποδομής δεν ανακυκλώνονται, και σε συσκευασίες γυαλιού που χρησιμοποιούνται για παρασκευή τσιμέντου, αντί για ανάκτηση πρώτης ύλης (κάτι το οποίο αναμένουν την ΕΕ να επιβάλει στο προσεχές μέλλον). 10

11 Τομέας Μείωσης Επίπεδο γνώσης για Μείωση Επίπεδο ευαισθητοποίησης για Μείωση «Δεν βλέπω εμπόδια. Μόνο έλλειψη ενδιαφέροντος, ευαισθησίας και πολιτισμού.» Εμπόδια στην εφαρμογή Μείωσης «Οι υπάλληλοι των υπεραγορών είναι ικανοί να σου βάζουν κάθε προϊόν που ψωνίζεις σε μια πλαστική σακούλα και έχουν την εντύπωση ότι σε εξυπηρετούν.» Οι απόψεις διίστανται σε ότι αφορά το επίπεδο γνώσης και ενημέρωσης των Κυπρίων για τον τομέα Μείωσης. Ενώ κάποιοι πιστεύουν ότι οι Κύπριοι δεν είναι καθόλου ενημερωμένοι, άλλοι βρίσκουν ότι διαχρονικά το επίπεδο γνώσης αυξάνεται και άλλοι πιστεύουν ότι βρίσκεται ήδη σε ψηλά επίπεδα. Αν και οι διαμορφωτές αποφάσεων διαφωνούν ως προς το πόσο ενήμερος είναι ο Κύπριος σε ότι αφορά τη Μείωση, συμφωνούν ομόφωνα ότι ως λαός οι Κύπριοι δεν είναι ευαισθητοποιημένοι για το θέμα αυτό. Αναφέρουν παράλληλα ότι, οποιεσδήποτε θετικές εξελίξεις έχουν πρόσφατα καταγραφεί στον τομέα της Μείωσης, οφείλονται στην οικονομική κρίση και τον περιορισμό της αγοραστικής δύναμης των Κυπρίων. Δεν είναι αποτέλεσμα της ευαισθητοποίησης των Κυπρίων πολιτών για την ανάγκη ορθής διαχείρισης αποβλήτων. Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν πραγματικά απτά εμπόδια που να δυσχεραίνουν τις προσπάθειες του μέσου Κύπρου να κάνει Μείωση. Η γενική εντύπωση είναι ότι το κύριο εμπόδιο στην εφαρμογή Μείωσης είναι η καταναλωτική κουλτούρα που διακατέχει την Κυπριακή κοινωνία. Μεμονωμένα, ως εμπόδιο στην εφαρμογή Μείωσης αναφέρεται και το περιορισμένο ενδιαφέρον εταιρειών που παράγουν (παραγωγοί) και πωλούν (υπεραγορές) προϊόντα να προάγουν ένα σύστημα/ προϊόντα που απαιτούν λιγότερο πακετάρισμα. Με την πρακτική αυτή ενισχύουν την καταναλωτική συμπεριφορά του Κύπριου. 11

12 Τομέας Μείωσης Μέτρα για προώθηση Μείωσης Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι τα κύρια εμπόδια στην ανάπτυξη της Μείωσης είναι η καταναλωτική συμπεριφορά της κυπριακής κοινωνίας. Για αλλαγή της συμπεριφοράς αυτής πιστεύουν ότι απαιτείται η χρήση κινήτρων και αντικινήτρων, μέσω των οποίων ο καταναλωτής που εφαρμόζει Μείωση θα έχει προσωπικό όφελος, ενώ ο καταναλωτής που δεν εφαρμόζει μείωση θα έχει επιβάρυνση. «Εδώ χρειάζεσαι stick. Ο μόνος τρόπος να αλλάξει συμπεριφορά ο Κύπριος είναι να τον βάζεις να πληρώνει. Pay-as-youthrow. Πρέπει να έχει οικονομικό κίνητρο. «Δεν πιστεύω ότι είναι απλά θέμα ενημέρωσης, γιατί είμαστε λίγο «αδιάβροχοι» στην Κύπρο και δεν έχουμε τα χρονικά περιθώρια να περιμένουμε μέχρι που θα ξυπνήσει ο καθένας. Μερικές φορές πρέπει να αναγκάσεις τον άλλο να κάνει κάτι, όταν δεν έχει την ευαισθησία να το αντιληφθεί από μόνος του. Ίσως μια νομοθεσία να είναι πιο αποτελεσματική όπως το pay-as-you-throw.» Ως προς το είδος των κινήτρων που πρέπει να δοθούν, ομόφωνα οι διαμορφωτές αποφάσεων καταλήγουν ότι το καταλληλότερο μέτρο θα ήταν η εφαρμογή συστήματος pay-as-you-throw. Το σύστημα αυτό έχει οικονομικά οφέλη/ επιβαρύνσεις και αναμένεται ότι, καθώς θα έχει κατευθείαν επίδραση στην τσέπη του καταναλωτή, θα αποτελέσει δυνατό κίνητρο στη διαμόρφωση κουλτούρας αποφυγής παραγωγής απορριμμάτων. Πρέπει να σημειωθεί ότι όλοι οι διαμορφωτές αποφάσεων αναφέρουν από μόνοι τους αυθόρμητα την υιοθέτηση συστήματος pay-as-you-throw και τάσσονται θετικά προς υιοθέτηση του. Δευτερεύοντα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν για προώθηση της μείωσης: Απαγόρευση χρήσης (δωρεάν) πλαστικών σακουλιών από υπεραγορές. Παροχή κατεύθυνσης προς ιδιωτικό τομέα με νομοθεσίες που θα προωθούν/ επιβάλουν τη χρήση μεγαλύτερων συσκευασιών, την πώληση αγαθών χωρίς πακετάρισμα/ λιγότερο πακετάρισμα και την πώληση αγαθών με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Περισσότερη στοχευμένη ενημέρωση που να επικοινωνεί πρακτικές λύσεις εφαρμογής Μείωσης. 12

13 Τομέας Επαναχρησιμοποίησης Επίπεδο γνώσης για Επαναχρησιμοποίηση Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι ο μέσος Κύπριος δεν είναι ενήμερος για το πως η Επαναχρησιμοποίηση μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση απορριμμάτων. Δεν συνδέει συνειδητά την Επαναχρησιμοποίηση με τη μείωση παραγωγής απορριμμάτων. Επίπεδο ευαισθητοποίησης για Επαναχρησιμοποίηση Δεδομένου ότι οι περισσότεροι Κύπριοι δεν γνωρίζουν για τη σύνδεση μεταξύ Επαναχρησιμοποίησης και μείωσης απορριμμάτων, οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι το επίπεδο ευαισθητοποίησης είναι περιορισμένο. Ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι το επίπεδο, στο οποίο εφαρμόζεται η Επαναχρησιμοποίηση στην Κύπρο δεν έχει πραγματική επίδραση στον όγκο σκουπιδιών που παράγονται. Πέραν ενός περιορισμένου αριθμού περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων πολιτών και ενός αριθμού ατόμων, που από χόμπι ασχολούνται με χειροτεχνίες στο σπίτι, δεν γίνεται πραγματική Επαναχρησιμοποίηση στα νοικοκυριά της Κύπρου για διαχείριση απορριμμάτων. Το σημείο όμως, στο οποίο συμφωνούν όλοι οι διαμορφωτές αποφάσεων, είναι ότι το επίπεδο Επαναχρησιμοποίησης έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, λόγω οικονομικής κρίσης. Η οικονομική κρίση επέφερε αύξηση της επαναχρησιμοποίησης προϊόντων από τα νοικοκυριά για εξοικονόμηση πόρων, ενώ η ευαισθητοποίηση που επιδεικνύει το κοινό προς τους δυσπραγούντες συμπολίτες οδήγησε σε αύξηση στη δωρεά ρουχισμού και άλλων οικιακών ειδών. 13

14 Τομέας Επαναχρησιμοποίησης Εμπόδια στην εφαρμογή Επαναχρησιμοποίησης Η συζήτηση σε σχέση με τα εμπόδια που έχει μπροστά του ο Κύπριος πολίτης για αύξηση των ενεργειών Επαναχρησιμοποίησης που αναλαμβάνει, είναι σύντομη. Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι η περιορισμένη Επαναχρησιμοποίηση που κάνουν τα νοικοκυριά δεν οφείλεται σε πραγματικά εμπόδια, αλλά στο στίγμα που συνδέεται με τη χρήση αγαθών από δεύτερο χέρι και τη γενικότερη κουλτούρα καταναλωτισμού που διακατέχει την Κυπριακή κοινωνία. Το μοναδικό πραγματικό εμπόδιο στον τομέα Επαναχρησιμοποίησης που καταγράφεται, αφορά στην κομποστοποίηση οργανικών απορριμμάτων. Κάποιοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι, παρόλο που κάποια νοικοκυριά θα ήθελαν να κάνουν κομποστοποίηση δεν προχωρούν, διότι δεν διαθέτουν το χώρο για να το κάνουν ή επειδή το κομπόστ που θα παρήγαγαν δεν τους είναι χρήσιμο. Μέτρα για προώθηση Επαναχρησιμοποίησης Οι εισηγήσεις για μετρά που θα βοηθούσαν στην προώθηση Επαναχρησιμοποίησης εστιάζονται σε τρεις τομείς: «Νομίζω εδώ θα ωφελούμασταν από λίγη ενημέρωση για τι μπορεί να κάμει ο καθένας σπίτι του με λίγη φαντασία. Να προσπαθήσει να το περάσεις σαν μόδα και χόμπι, παρά για θέμα εξοικονόμησης.» Νομοθετική ρύθμιση με την εφαρμογή μέτρων που θα ωθούν την επαναχρησιμοποίηση (π.χ. απαγόρευση παροχής δωρεάν πλαστικών τσαντών για πακετάρισμα από υπεραγορές) Επικοινωνιακή εκστρατεία που θα προωθεί την επαναχρησιμοποίηση υλικών στο σπίτι με δημιουργικούς τρόπους, προσεγγίζοντας το θέμα ως καινούργιο trend/ μόδα, ώστε να εξαλείψει το στίγμα επαναχρησιμοποίησης προϊόντων και υλικών. Ανάληψη ενεργειών που πιθανό τα νοικοκυριά να μην είναι σε θέση να αναλάβουν από μόνα τους σε επίπεδο κοινοτήτων. Παροχή κινήτρων για ανάπτυξη ιδιωτικών πρωτοβουλιών. Παροχή κινήτρων σε εταιρείες των οποίων η λειτουργία θα βασίζεται στην επαναχρησιμοποίηση/ μεταποίηση χρησιμοποιημένων υλικών. 14

15 Τομέας Ανακύκλωσης Επίπεδο γνώσης για Ανακύκλωση Αν και διαχρονικά βελτιώνεται, οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι το υφιστάμενο επίπεδο γνώσης των Κυπρίων σε ότι αφορά την ανακύκλωση δεν είναι ιδιαίτερα ψηλό. Πιστεύουν ότι το επίπεδο γνώσης και ενημέρωσης είναι πιο χαμηλό σε αγροτικές περιοχές, όπου δεν υπάρχει δίκτυο περισυλλογής ανακυκλώσιμων υλικών από τα νοικοκυριά και οι πολίτες δεν έχουν απευθείας πρόσβαση σε υπηρεσίες ανακύκλωσης. Ακόμη και στις αστικές περιοχές όμως, οι διαμορφωτές αποφάσεων εντοπίζουν προβλήματα. Παρόλο που οι κάτοικοι αστικών περιοχών είναι πιο ενήμεροι για ρεύματα υλικών όπως PMD και χαρτί, που η συλλογή γίνεται από το σπίτι, η γνώση για δυνατότητα ανακύκλωσης και άλλων ρευμάτων υλικών, όπως π.χ. μπαταρίες, λάδι μαγειρέματος είναι πολύ περιορισμένη. Επίπεδο ευαισθητοποίησης για Ανακύκλωση «Έχει άτομα που είναι πολύ ευαισθητοποιημένα, αλλά έχει και πολλούς που δεν φακκούν πενιά. Είναι σαν τον κλασσικό Κύπριο γάρο που τον βλέπεις που παρκάρει ο μισός στο δρόμο και ο μισός πάνω στο πεζοδρόμιο και μπλοκάρει την κίνηση και δεν τον νοιάζει. Αυτόν τον άνθρωπο,αν δεν του βάλεις πρόστιμο, το χέρι στην τσέπη του, πως θα τον συνετίσεις;» «Δεν φταίει μόνο ο κόσμος. Φταίει και το κράτος που τόσο καιρό δεν ενημέρωσε κατάλληλα.» Οι διαμορφωτές αποφάσεων έχουν μια σχετικά αρνητική εικόνα για το επίπεδο ευαισθητοποίησης των Κυπρίων σε ότι αφορά την ανακύκλωση. Αναγνωρίζουν την ύπαρξη αρκετών ευαισθητοποιημένων ατόμων, που έχουν εντάξει την ανακύκλωση στην ζωή τους, πιστεύουν όμως παράλληλα, ότι ως κοινωνία είμαστε ακόμη πολύ πίσω και τα περιθώρια βελτίωσης είναι μεγάλα. Για την ελλιπή ευαισθητοποίηση σε θέματα ανακύκλωσης, οι διαμορφωτές αποφάσεων επιρρίπτουν ευθύνες είτε στην ελλιπή ενημέρωση, είτε στην προβληματική κουλτούρα της κυπριακής κοινωνίας. Σε ότι αφορά την ενημέρωση, ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι η ενημέρωση για θέματα ανακύκλωσης είναι επιφανειακή και αποσπασματική. Η εκπαίδευση, της οποίας τυχαίνουν τα παιδιά στο σχολείο για ανακύκλωση, είναι σημαντικός μοχλός πίεσης σε γονείς άμεσα και διαμόρφωσης περιβαλλοντικής συμπεριφοράς μελλοντικά. Επί του παρόντος όμως, πιστεύουν ότι η ενημέρωση προς το γενικό κοινό θα έπρεπε να ήταν πιο στοχευμένη και διαμορφωμένη με τρόπο, που θα έλκυε (και θα κινητοποιούσε) σε μεγαλύτερο βαθμό. Ταυτόχρονα, αρκετοί διαμορφωτές αποφάσεων βλέπουν και πρόβλημα κουλτούρας, με το μέσο Κύπριο να παραμένει αδιάφορος για τα κοινά, βλέποντας μόνο το τι είναι βολικό για τον ίδιο. Πιστεύουν ότι τέτοια άτομα δεν θα συνετιστούν, αν δεν εφαρμοστεί ένα σύστημα κινήτρων και ποινών. Στην κατηγορία αυτή, ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων συμπεριλαμβάνουν και νεαρά ζευγάρια, μια δημογραφική ομάδα, που όπως αναφέρουν, τείνει να ακολουθεί λιγότερες ενέργειες μείωσης απορριμμάτων. «θυμούμαι πριν 30 χρόνια στην Σουηδία που έβλεπα τους φίλους μου να διαχωρίζουν τα μπουκάλια τα γυάλινα σύμφωνα με το χρώμα τους και να βγάζουν από πάνω και τις ετικέτες πριν τα βάλουν για ανακύκλωση. Πριν από 30 χρόνια αυτό. Σκέφτου πόσο πίσω είμαστε ακόμη εμείς σήμερα.» 15

16 Τομέας Ανακύκλωσης Εμπόδια στην εφαρμογή Ανακύκλωσης Ελλιπείς υποδομές: Το δίκτυο συλλογής ρεύματος PMT δεν καλύπτει ολόκληρη την Κύπρο και συγκεκριμένα, δεν καλύπτει τις αγροτικές περιοχές. Δεν υπάρχουν επαρκείς υποδομές συλλογής ανακυκλώσιμων ειδών σε δημόσια σημεία. Η δυνατότητα ανακύκλωσης εκτός του σπιτιού μειώνεται σημαντικά, λόγω μη διάθεσης σημείων απόρριψης ανακυκλώσιμων υλικών. Υπάρχει περιορισμός στα ρεύματα υλικών που ανακυκλώνονται. Ενώ κάποιοι διαμορφωτές αποφάσεων αναφέρονται στο θέμα, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να υπάρξει διεύρυνση των ρευμάτων, κάποιοι άλλοι εκφράζουν την άποψη ότι λόγω μεγέθους (και κατ επέκταση λόγω έλλειψης οικονομιών κλίμακας) το δίκτυο ανακύκλωσης δεν μπορεί να καλύψει όλα τα ρεύματα. Θέμα κουλτούρας: Ελλιπές ενδιαφέρον για τα κοινά και μη-κατανόηση της επίδρασης της μη-περιβαλλοντικής διαχείρισης αποβλήτων πάνω στην ποιότητα ζωής. Ελλιπής ενημέρωση: Ελλιπής ενημέρωση για υφιστάμενα ρεύματα υλικών που ανακυκλώνονται. Αν και υπάρχει ευρεία ενημέρωση για το ρεύμα PMT, το επίπεδο ενημέρωσης για άλλα ανακυκλώσιμα υλικά είναι αρκετά πιο περιορισμένο. 16

17 Τομέας Ανακύκλωσης Αύξηση των ρευμάτων υλικών που ανακυκλώνονται. Υποδομή Διεύρυνση κάλυψης συστήματος ανάκτησης συσκευασιών Παγκύπρια. Αύξηση σημείων συλλογής ανακυκλώσιμων, των οποίων η συλλογή δεν γίνεται από οικίες (π.χ. γυαλί, μπαταρίες). Αύξηση σημείων ανακύκλωσης σε δημόσιους χώρους. Μέτρα για προώθηση Ανακύκλωσης Ενημέρωση Παροχή οικονομικών κινήτρων Περισσότερη ενημέρωση για υφιστάμενα ρεύματα υλικών που ανακυκλώνονται και διαθέσιμα σημεία συλλογής. Συνέχιση προσπαθειών επιμόρφωσης για θέματα περιβαλλοντικής διαχείρισης αποβλήτων και ανακύκλωσης υλικών σε σχολεία. Τα αποτελέσματα που επέφεραν τέτοιες προσπάθειες μέχρι τώρα ήταν αρκετά θετικά και βοηθούν στη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης στις επόμενες γενεές Κυπρίων. Το παραδοσιακό πλάνο ενημέρωσης για θέματα ανακύκλωσης δεν έχει αποδώσει όσο θα έπρεπε και ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι οι επικοινωνιακές στρατηγικές που επιχειρήθηκαν μέχρι τώρα δεν ήταν οι καταλληλότερες. Δεδομένης της αντιληπτής αντίστασης των Κυπρίων να εμπεδώσουν και να υιοθετήσουν το μήνυμα, προτείνουν εκστρατείες, οι οποίες βασίζονται στη χειραγώγηση συναισθημάτων και σε τακτικές εκφοβισμού. Πιστεύουν ότι εκστρατείες, οι οποίες θα φέρουν τον Κύπριο πρόσωπο με πρόσωπο με το πρόβλημα και τις επιπτώσεις στη δική του ποιότητα ζωής, πιθανό να είναι αποτελεσματικότερες για να βγάλουν τον Κύπριο από την αδιαφορία και την απραξία. Εφαρμογή συστήματος pay-as-you-throw, το οποίο θα επιβαρύνει το κόστος περισυλλογής απορριμμάτων για όσους δεν προβαίνουν σε ανακύκλωση. Αυτό το οικονομικό μέτρο αναμένεται να έχει άμεση και σημαντική συνεισφορά στην αύξηση των υλικών που ανακυκλώνονται από σπίτια. Υιοθέτηση συστημάτων που προσφέρουν οικονομικά ωφελήματα. Σε επίπεδο νοικοκυριών, οι διαμορφωτές αποφάσεων προτείνουν την εισαγωγή συστημάτων (μέτρηση μάζας ανακυκλώσιμων)/ μηχανημάτων (παρόμοια με αυτά που έχουν τοποθετηθεί πρόσφατα στο Δήμο Παραλιμνίου), τα οποία θα προσφέρουν χρηματικό αντίτιμο. Σε επίπεδο επιχειρήσεων, οι διαμορφωτές αποφάσεων προτείνουν την εισαγωγή συστημάτων, όπου οι εταιρείες που ανακυκλώνουν τα απορρίμματα τους λαμβάνουν πίσω χρηματικό αντίτιμο για τα υλικά που ανακυκλώνουν. 17

18 Επίπεδο ενημέρωσης Οι διαμορφωτές αποφάσεων διαπιστώνουν προβλήματα με το επίπεδο γνώσης και ενημέρωσης των Κυπρίων σε θέματα που αφορούν την περιβαλλοντική διαχείριση απορριμμάτων. Πιστεύουν ότι ο μέσος Κύπριος είναι σχετικά καλά ενημερωμένος σε ότι αφορά την Ανακύκλωση, αλλά ελλιπώς ενημερωμένος σε θέματα που αφορούν τη Μείωση, την Επαναχρησιμοποίηση αλλά και τη διαχείριση απορριμμάτων γενικότερα. Αρκετοί διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι τα πλάνα ενημέρωσης πρέπει να διαφοροποιηθούν, καθώς τα υφιστάμενα μηνύματα δεν φτάνουν με αποτελεσματικό τρόπο στους τελικούς δέκτες. Πιστεύουν ότι πέραν νέων προσεγγίσεων μέσω υφιστάμενων οδών, απαιτούνται επίσης πιο στοχευμένες προσπάθειες (ενημέρωση από πόρτα σε πόρτα, στόχευση συνοικιών). Αναφέρεται παράλληλα ότι η ενημέρωση για το θέμα μέχρι τώρα ήταν αποσπασματική, επιφανειακή και επικεντρωμένη κατά κύριο λόγο σε προσπάθειες ανακύκλωσης. Δεν έχει προωθηθεί μια ολοκληρωτική πληροφόρηση προς το κοινό, το οποίο δεν γνωρίζει τι είναι η πράσινη κατανάλωση ή η κυκλική οικονομία. Δεν έχει προωθηθεί η ιδέα του τι είναι ιδανικό και ποιος ο στόχος μας ως κοινωνία. Αντίθετα, έχει περάσει το μήνυμα ότι η ανακύκλωση από μόνη της είναι αρκετή. Ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι η υφιστάμενη περίοδος οικονομικής κρίσης αποτελεί ευκαιρία επανατοποθέτησης της επικοινωνιακής στρατηγικής για περιβαλλοντική διαχείριση απορριμμάτων. Η οικονομική κρίση προσφέρει τη δυνατότητα προώθησης των εννοιών της Μείωσης και Επαναχρησιμοποίησης ως μέτρα εξοικονόμησης οικονομικών πόρων σε συνδυασμό με ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης. 18

19 Ιεράρχηση ενεργειών Μέτρα με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα υπέρ προσπαθειών Μείωσης, Επαναχρησιμοποίησης, Ανακύκλωσης Μέτρα με πιο περιορισμένη αποτελεσματικότητα υπέρ προσπαθειών Μείωσης, Επαναχρησιμοποίησης, Ανακύκλωσης Υποχρεωτικός διαχωρισμός απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων από νοικοκυριά και επιβολή ποινών σε νοικοκυριά που δεν τον εφαρμόζουν Εφαρμογή συστημάτων Πληρώνω όσο Πετώ στη φορολόγηση των σκυβάλων Επέκταση της ξεχωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων παγκύπρια Επικοινωνία για ευαισθητοποίηση του κοινού Ψηλά τέλη απόρριψης σκυβάλων Επέκταση της ξεχωριστής συλλογής και στα οργανικά απορρίμματα Μείωση συχνότητας συλλογής μεικτών στερεών απορριμμάτων Κλείσιμο χωματερών και λειτουργία Μονάδων Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων παρουσιάστηκαν διάφορα πιθανά μέτρα προς του διαμορφωτές αποφάσεων και τους ζητήθηκε να τα ταξινομήσουν ανάλογα με την αποτελεσματικά που αναμένουν να έχει το κάθε ένα στις προσπάθειες ενίσχυσης της Μείωσης, Επαναχρησιμοποίησης και Ανακύκλωσης. Οι απόψεις των διαμορφωτών αποφάσεων συγκλίνουν στο ότι, μεγαλύτερη θετική επίδραση θα είχαν μέτρα που προωθούν τη διαλογή στην πηγή. Κατά πρώτο λόγο, βλέπουν ως πιο αποτελεσματικά μετρά που αφορούν στην επιβολή χρηματικών προστίμων σε όσα νοικοκυριά δεν ανακυκλώνουν, την υιοθέτηση συστήματος pay-as-you-throw και την επέκταση της ξεχωριστής συλλογής ανακυκλώσιμων Παγκύπρια. Ως μέσης αποτελεσματικότητας αξιολογούνται μέτρα για περαιτέρω επικοινωνία και ευαισθητοποίηση του κοινού και αύξησης του τέλους συγκομιδής σκυβάλων. Αν και σημαντικά, οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι τα μέτρα αυτά δεν θα είναι εξίσου αποτελεσματικά στη διαμόρφωση συμπεριφορών. Οι διαμορφωτές αποφάσεων αναμένουν ότι η αποτελεσματικότητα των υπολοίπων μέτρων (ξεχωριστή συλλογή οργανικών απορριμμάτων, μείωση συχνότητας συλλογής μεικτών στερών απορριμμάτων, κλείσιμο χωματερών και λειτουργία Μονάδων Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων) θα είναι πιο περιορισμένη. Συγκεκριμένα μάλιστα, για το τελευταίο μέτρο (κλείσιμο χωματερών και λειτουργία Μονάδων Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Αποβλήτων) αναρωτιόνται πόσο εφικτό είναι να γίνει κάτι τέτοιο αυτή τη χρονική περίοδο και πως αναμένεται το μέτρο αυτό να αλλάξει συμπεριφορές, καθώς δεν έχει καμία επίδραση πάνω στον καταναλωτή. 19

20 Ο ρόλος των τοπικών αρχών Οι διαμορφωτές αποφάσεων τείνουν να υποστηρίζουν ότι οι τοπικές αρχές δεν ασκούν επαρκώς το ρόλο τους στη διαχείριση δημοτικών στερεών απορριμμάτων όπως απορρέει από τις Οδηγίες της ΕΕ. Κατά τη συζήτηση για το θέμα αναφέρονται στα ακόλουθα σημαντικά στοιχεία: Το επίπεδο, στο οποίο οι τοπικές αρχές εξασκούν τον ρόλο τους στη διαχείριση δημοτικών στερεών απορριμμάτων, ποικίλει σε μεγάλο βαθμό. Ενώ κάποιοι Δήμοι λόγω ενδιαφέροντος, αλλά και κλιμάκων μεγέθους, έχουν προχωρήσει σε εξειδικευμένα συστήματα (π.χ. πράσινα σημεία, υπηρεσίες συλλογής κλαδευμάτων, ενημέρωση προς δημότες), άλλες κοινότητες λόγω τοποθεσίας και μεγέθους δεν έχουν κάνει καν βασικά πράγματα, όπως η οργάνωση συστήματος συλλογής ανακυκλώσιμων. Οι μεγαλύτεροι Δήμοι σε αστικές περιοχές εφαρμόζουν σε μεγαλύτερο βαθμό τις υποχρεώσεις τους, ενώ οι πιο μικρές κοινότητες σε αγροτικές περιοχές τις εφαρμόζουν σε μικρότερο βαθμό. Λόγω μεγέθους και λόγω έλλειψης οικονομιών κλίμακας, οι τοπικές αρχές δεν μπορούν να αναπτύξουν από μόνες τους συστήματα περισυλλογής και επεξεργασίας απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών. Παράλληλα, το υφιστάμενο σύστημα είναι δομημένο με τέτοιο τρόπο, που οι Δήμοι/ κοινότητες έχουν περιορισμένες επιλογές σε ότι αφορά τον τρόπο διαχείρισης των αποβλήτων τους και καταλήγουν με ακριβά συμβόλαια για τη διαχείριση απορριμμάτων και συλλογή ανακυκλώσιμων ειδών. Παράλληλα, λόγω της νομοθεσίας που τους διέπει, οι Δήμοι δεν μπορούν να χρεώσουν πέραν ενός προκαθορισμένου ποσού για τη συλλογή σκυβάλων. Αυτό οδηγεί σε περιορισμό των διαθέσιμων πόρων, με τους οποίους οι τοπικές αρχές θα μπορούσαν να αναπτύξουν περισσότερες πρωτοβουλίες. Η συζήτηση φέρνει παράλληλα ακόμη ένα θέμα στην επιφάνεια. Ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων αναφέρονται στο σημείο αυτό στη διαμάχη του Δήμου Παραλιμνίου με την Green Dot και στην απόφαση του Δήμου να αναπτύξει αυτόβουλα σύστημα ανάκτησης συσκευασιών. Αν και δεν κατακρίνουν αυτή την ενέργεια του Δήμου, προβληματίζονται κατά πόσο η Κύπρος μπορεί να αντέξει/ είναι οικονομικά ορθολογιστικό να αναπτύξει πολλά ξεχωριστά συστήματα ανακύκλωσης σε έναν τομέα που οι οικονομίες κλίμακας είναι μέγιστης σημασίας. Ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι οι τοπικές αρχές θα ήταν σε καλύτερη θέση να ανταπεξέλθουν στο ρόλο τους, εάν λειτουργούσαν συλλογικά. Αυτό θα τους επέτρεπε να αναπτύξουν κοινά πλάνα και υλοποίηση τους με χαμηλότερο κόστος. Δεν έχουν δει όμως την ανάπτυξη τέτοιων συλλογικών πρωτοβουλιών από Δήμους και κοινότητες, κάτι το οποίο ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστευτούν ότι οφείλεται στην αναστολή ανάληψης δράσεων, ενόψει της (πολύ)αναμενόμενης μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης Ταυτόχρονα, η Ένωση Δήμων, ένα σημαντικό εργαλείο για διαμόρφωση συλλογικής πολιτικής από τους Δήμους, δεν φαίνεται να έχει αποδώσει μέχρι τώρα στον τομέα αυτό στο βαθμό που αναμενόταν. Δεν έχει επιτύχει μέχρι τώρα στην προσπάθεια διαμόρφωσης ενός ενιαίου πλαισίου κανονισμών για διαλογή στην πηγή, ενώ κατηγορείται ότι προσπαθεί να διαμορφώσει τιμολογιακή πολιτική για τη συλλογή και επεξεργασία απορριμμάτων χωρίς τη συμβολή των υγειονομικών υπηρεσιών των Δήμων. 20

21 Ο ρόλος των τοπικών αρχών Οι τοπικές αρχές δεν προσδίδουν την απαραίτητη σημασία σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων. Σε σχέση με το ενδιαφέρον που επιδεικνύουν οι τοπικές αρχές για άσκηση του ρόλου τους στη διαχείριση απορριμμάτων, ορισμένοι από τους διαμορφωτές αποφάσεων κάνουν αναφορά στο γεγονός ότι σε τοπικές αρχές, δεν λαμβάνονται πάντα οι ορθές αποφάσεις για την ανάπτυξη και παροχή υπηρεσιών σχετικά με τη διαχείριση απορριμμάτων. Αυτό συμβαίνει καθώς τελικές αποφάσεις, και ιδιαίτερα αυτές που αφορούν τη διαχείριση/ διάθεση οικονομικών πόρων πρέπει να περάσουν από συμβούλια που απαρτίζονται από εκλεγμένους πολίτες. Τα άτομα αυτά, δεν συμμερίζονται πάντα τις απόψεις των υπηρεσιών του Δήμου που προωθούν μέτρα περιβαλλοντικής διαχείρισης απορριμμάτων, επιλέγοντας να διαθέσουν τους πόρους του Δήμου σε άλλα έργα/ ενέργειες που πιστεύουν ότι θα έχουν περισσότερη χρησιμότητα και όφελος για τους πολίτες (ή σε πιο απτά έργα που πιθανότερο να έχουν πιο θετική επίδραση στην εικόνα τους). Ορισμένοι από τους διαμορφωτές αποφάσεων, κάποιοι εκ των οποίων προέρχονται και από τοπικές αρχές, αναγνωρίζουν ότι οι τοπικές αρχές δεν επέδειξαν τα ενδιαφέρον που θα έπρεπε για τον τρόπο που διαμορφώνεται γενικότερα η στρατηγική διαχείρισης αποβλήτων, αλλά και συγκεκριμένα για τις δομές που αναπτύσσονται για να τους εξυπηρετήσουν. Εκφράζουν την άποψη ότι αν όλες οι κοινότητες και οι Δήμοι έδειχναν εξαρχής το απαραίτητο ενδιαφέρον και επιδίωκαν ενεργά την ανάμειξη τους στην ανάπτυξη συστημάτων και δομών, η διαχείριση απορριμμάτων θα ήταν πιο αποδοτική και λιγότερο κοστοβόρα. «Φταίμε και εμείς οι δημοτικές αρχές. Υπήρχε μία αντίληψη του θα ασχολούμαστε με σκουπίδια τώρα;» Παράλληλα, ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων, σημειώνουν την έλλειψη ενδιαφέροντος από τοπικές αρχές να αναλάβουν από μόνες τους πρωτοβουλίες. Αναφέρουν ως παραδείγματα-εξαιρέσεις, την εφαρμογή κανονισμών από το 2006 από το Δήμο Γερμασόγιας που καθιστά υποχρεωτική τη διαλογή στην πηγή και την πρόσφατη εισαγωγή μηχανημάτων ανακύκλωσης με χρηματικό αντίτιμο από το Δήμο Παραλιμνίου, και θέτουν ερωτήματα για ποιο λόγο δεν προχωρούν και άλλοι Δήμοι και κοινότητες στην εφαρμογή τέτοιων μέτρων αυτόβουλα. «Είναι το σύνδρομο των Δήμων στην Κύπρο. Δεν έχουν την τόλμη να κάνουν κάτι πρώτοι ή μόνοι τους» 21

22 Ο ρόλος των ΜΜΕ «Πέραν από λίγους δημοσιογράφους που ενδιαφέρονται, δεν έχει τίποτε άλλο. Θα μπορούσε να είναι πιο συχνή και πιο ευρεία η κάλυψη, αλλά δεν πουλά το θέμα» «Καθόλου και είναι πολύ λυπηρό. Λες και δεν είναι σοβαρό θέμα που πρέπει να μας ανησυχεί. Αποφάσισαν ότι δεν πουλάει το θέμα.» «Πρέπει να βρουν τρόπους να κάνουν το θέμα πιο sexy, όχι απλώς ένα μήνυμα 'κάνε ανακύκλωση. Ας ξεκινήσουν κουβέντα για το pay as you throw που θα τον νοιάζει τον άλλο, γιατί θα πληρώνει, και ας το έβρουν ως βάση να μιλήσουν για το πόσα απορρίμματα παράγουμε και που πρέπει να φτάσουμε.» «Μα τι θέλεις να σου πω ρε γ*****; Δεν βλέπεις τι γίνεται με τα σκάνδαλα και τις υπερχρεώσεις. Ότι καλό κτίσαμε τόσα χρόνια πάει. Τώρα το μόνο που σκέφτεται ο κόσμος είναι ότι τον κλέβουν.» Μολονότι ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι διαχρονικά τα πράγματα έχουν βελτιωθεί, καθώς «το να παρουσιάζεσαι πράσινος πουλά», και κάποιοι άλλοι βλέπουν το θέμα «περιβάλλον» να μπαίνει κατά καιρούς κάτω από τα φώτα της δημοσιότητας, στην ολότητα τους οι διαμορφωτές αποφάσεων συμφωνούν ότι η πληροφόρηση που παρέχουν τα ΜΜΕ για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση για περιβαλλοντικά θέματα είναι ανεπαρκής. Η γενική αντίληψη είναι ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν δίδουν ιδιαίτερη σημασία στο θέμα, δεν το προβάλλουν όσο θα έπρεπε και δεν κάνουν όσα θα μπορούσαν και οφείλουν να κάνουν. Ο λόγος που δεν το κάνουν είναι προφανές στους διαμορφωτές αποφάσεων. Το θέμα «περιβάλλον» δεν πουλά, όσο άλλοι τίτλοι ειδήσεων και τα ΜΜΕ, με κύριο οδηγό τα ποσοστά αναγνωσιμότητας και τηλεθέασης, επικεντρώνονται στο τι τραβά την προσοχή και το ενδιαφέρον, αντί στο τι είναι άξιο αναφοράς. Το περιβάλλον δεν είναι πηγή εισοδήματος για τα ΜΜΕ και για τον λόγο αυτό υποβαθμίζεται. Δυστυχώς αυτό δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, όπου ένα περιβαλλοντικά μη-ευαισθητοποιημένο κοινό συγκρατεί τα ΜΜΕ από το να προβάλλουν σε μεγαλύτερο βαθμό περιβαλλοντικά θέματα. Κατ επέκταση όμως, η περιορισμένη προβολή περιβαλλοντικών θεμάτων από τα ΜΜΕ κρατά σε χαμηλά επίπεδα την ευαισθητοποίηση του κοινού. Ακόμη ένα σημείο άξιο προσοχής είναι η άποψη ορισμένων διαμορφωτών αποφάσεων ότι τα ΜΜΕ καλύπτουν περιβαλλοντικά θέματα με δημοσιογράφους που δεν είναι κατάλληλα καταρτισμένοι και δεν μπορούν να μεταδώσουν τη σημαντικότητα των περιβαλλοντικών θεμάτων. Πιστεύουν παράλληλα ότι τα ΜΜΕ πρέπει να εξεύρουν τρόπους, μέσω των οποίων η παρουσίαση περιβαλλοντικών θεμάτων θα ελκύσει την προσοχή του κοινού. Τα σκάνδαλα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας κατά την περίοδο διεξαγωγής του έργου, έχουν στρέψει το φως της δημοσιότητας στο θέμα διαχείρισης απορριμμάτων. Η δημοσιότητα όμως που δόθηκε ήταν αρνητική, στιγμάτισε τον τομέα και επισκίασε τις θετικές προσπάθειες που έγιναν. Η μακροχρόνια προσπάθεια να καλλιεργηθεί το αίσθημα, ότι ως κοινωνία προχωρούμε προς περιβαλλοντική διαχείριση απορριμμάτων, καταρρίφθηκε από τη διαπίστωση ότι ο τομέας διαχείρισης απορριμμάτων είναι ακόμη ένας από τους τόσους τομείς στους οποίους ο Κύπριος τυχαίνει εκμετάλλευσης. Στο θέμα παρουσίασης περιβαλλοντικών θεμάτων από τα ΜΜΕ, οι περισσότεροι διαμορφωτές αποφάσεων βρίσκουν το ΡΙΚ να αποτελεί εξαίρεση, καθώς το κρατικό κανάλι επικεντρώνεται σε αρκετά μεγαλύτερο βαθμό από άλλα μέσα στα θέματα αυτά. Πιστεύουν ότι ορθά το κανάλι προβάλλει περιβαλλοντικά θέματα ως μέρος της αποστολής του και, ως κρατικός φορέας που είναι, αναμένουν συγκριτικά περισσότερα από το ΡΙΚ από ότι αναμένουν από ιδιωτικά ΜΜΕ. Οι προσδοκίες από το ΡΙΚ είναι ψηλότερες από ότι είναι για ΜΜΕ που καθοδηγούνται από ιδιωτικά συμφέροντα, και υποστηρίζουν ότι οι προσπάθειες ενημέρωσης για περιβαλλοντικά θέματα θα πρέπει να συνεχίσουν από το κανάλι ακόμη και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος Rethink, Ανάδοχος του οποίου είναι το κανάλι. 22

23 Ο ρόλος της Κυβέρνησης Ο ρόλος της Κυβέρνησης είναι κομβικός, καθώς η Κυβέρνηση καλείται να καθορίσει και να εφαρμόσει ένα ολοκληρωτικό, στρατηγικό πλάνο διαχείρισης απορριμμάτων. Οι διαμορφωτές αποφάσεων όμως, πιστεύουν ότι η Κυβέρνηση δεν εκτελεί αποτελεσματικά τον ρόλο της. Διαχρονικά, η Κυβέρνηση δεν αναπτύσσει από μόνη της πρωτοβουλίες για διαχείριση απορριμμάτων. Οι ενέργειες, στις οποίες προβαίνει είναι αποτέλεσμα Οδηγιών της ΕΕ. Ο ρόλος της Κυπριακής Κυβέρνησης περιορίζεται στην προσπάθεια ανταπόκρισης σε ότι επιβάλλει η ΕΕ, αντί να οδηγεί από μόνη της τις εξελίξεις στον τομέα. Ως χώρα δεν ανταποκρινόμαστε στους στόχους που καθορίζονται από την ΕΕ. Αυτό είναι ενδεικτικό της αποτυχίας της Κυβέρνησης να ασκήσει αποτελεσματικά τον ρόλο της. Ο διαχωρισμός εξουσιών κάτω από διαφορετικούς κεντρικούς φορείς στο παρελθόν στέκονταν τροχοπέδη στη διαμόρφωση αποτελεσματικής στρατηγικής, ενώ η πρόσφατη σύμπτυξη τους κάτω από ένα κεντρικό φορέα προκάλεσε (βραχυπρόθεσμα) προβλήματα λόγω, αναδιάρθρωσης τμημάτων και μετακίνησης προσωπικού. Δεν υπάρχει ορθά διαμορφωμένη μακροχρόνια στρατηγική. Τα υφιστάμενα πλάνα στηρίζονται πάνω σε αναβαθμισμένα σχέδια που καταρτίστηκαν προ δεκαετιών με την προσέγγιση NIMBY (not in my back yard). Μέσα στην τελευταία δεκαετία έχει λειτουργήσει μόνο μια καινούργια μονάδα και αυτή δεν λειτουργεί με τον τρόπο που θα έπρεπε, ενώ δεν αντιμετωπίστηκαν αναδυόμενα προβλήματα, όπως η υπερχείλιση του σκυβαλλότοπου Κοτσιάτη. Υπάρχουν ιδιωτικά συμφέροντα και μεγάλες 'μίζες' στον τομέα διαχείρισης αποβλήτων. Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι πίσω από 'λάθη' και ολιγωρία στη λήψη αποφάσεων βρίσκονται ιδιωτικά συμφέροντα, τα οποία επωφελούνται της υφιστάμενης κατάστασης σε βάρος του πολίτη. Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, που υπηρετούν αυτά τα ιδιωτικά συμφέροντα, στέκονται εμπόδιο στη διαμόρφωση και εφαρμογή αποτελεσματικής στρατηγικής. Η Κυβέρνηση διακατέχεται από την ίδια προβληματική νοοτροπία και κουλτούρα, που διακατέχεται και ο μέσος Κύπριος. Προσδίδει περισσότερη σημασία σε άλλους τομείς και δεν είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε περιβαλλοντικά θέματα. 23

24 Ο ρόλος της Βουλής των Αντιπροσώπων Η Βουλή των Αντιπροσώπων, ως το νομοθετικό όργανο της πολιτείας, έχει πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση περιβαλλοντικής πολιτικής με τη θέσπιση νόμων. Στο θέμα διαχείρισης απορριμμάτων, οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν όμως, ότι η Βουλή δεν εκπληρώνει το ρόλο της στο βαθμό που θα έπρεπε ως νομοθετικό όργανο: «Μιλούμε για τους ίδιους ανθρώπους που τα έκαναν θάλασσα με την οικονομία. Με τα ίδια κριτήρια ενεργούν και για αυτό. Δεν έχουν άποψη και απλώς βλέπουν τους κανονισμούς που τους φέρνουν μπροστά τους και αν δεν υπάρχει πολιτικός αντίκτυπος τους ψηφίζουν.» «Όλοι μιλούνε για σύστημα pay as you throw και η Βουλή δεν κάνει τίποτε.» «Υπήρχαν σοβαρές προσπάθειες. Εταιρείες που έκαναν μελέτη και είδαν τι όγκος αποβλήτων υπήρχε και είπαν ότι αξίζει να κάνουμε μια μονάδα. Και μετά όταν έπιαναν μόνο το 5% του τι περίμεναν αναγκάστηκαν και έκλεισαν. Κανείς δεν σταμάτησε να ρωτήσει που πάει το άλλο 95% αφού απαγορεύεται να πάει στις χωματερές;. Αλλά αφού το ξέρουμε όλοι ότι πάει ο άλλος και δίδει του άλλου πάνω στην πύλη 20 στην χωματερή και του λέει σε παρακαλώ άφησε με να τα πετάξω εδώ. Και δεν κάνει τίποτε η Βουλή για αυτό και όσοι ιδιώτες προσπάθησαν από μόνοι τους να κάνουν κάτι τα βρήκαν σκούρα.» Όπως και ο μέσος Κύπριος, έτσι και οι Βουλευτές δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι ή ευαισθητοποιημένοι για περιβαλλοντικά θέματα. Οι Βουλευτές δεν προωθούν από μόνοι τους νομοθεσίες και μέτρα που θα ωθούσαν μια πιο περιβαλλοντική διαχείριση των απορριμμάτων. Παρακολουθούν, αντί να καθοδηγούν εξελίξεις, αναμένοντας παθητικά κάθε καινούργιο νομοσχέδιο που έρχεται για ψήφιση. Ο Βουλευτές λειτουργούν με βάση κομματικά και προσωπικά συμφέροντα (αντί με βάση το δημόσιο συμφέρον). Το κατά πόσο θα υπερψηφίσουν ή θα καταψηφίσουν ένα νομοσχέδιο εξαρτάται από το πολιτικό κόστος (ψήφους) και το προσωπικό όφελος (εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων), αντί από την καταλληλότητα του προτεινόμενου νομοσχεδίου. Αρκετοί διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι το αποτελεσματικότερο όπλο κατά της αδιαφορίας των πολιτών είναι η υιοθέτηση συστήματος pay-as-you-throw, ένα μέτρο, το οποίο θα πρέπει πρώτα να περάσει σε νομοθεσία από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Το γεγονός ότι η Βουλή, και συγκεκριμένα η Επιτροπή Περιβάλλοντος, γνωρίζουν το θέμα και δεν προωθούν τη συγκεκριμένη νομοθεσία εκλαμβάνεται ως πλημμελής εκτέλεσης των καθηκόντων τους. Κάποιοι διαμορφωτές αποφάσεων επιρρίπτουν ευθύνες στη Βουλή διότι δεν έχει δώσει την αναγκαία υποστήριξη για ανάπτυξη πρωτοβουλιών από τον ιδιωτικό τομέα. Αντίθετα, πιστεύουν ότι με την απάθεια της, η Βουλή οδήγησε στο κλείσιμο ιδιωτικών εταιρειών που προσπάθησαν να δραστηριοποιηθούν στον τομέα. Επιρρίπτουν ευθύνες στη Βουλή καθώς δεν μερίμνησε να εφαρμοστεί ορθά η διαχείριση απορριμμάτων που μπορούν να ανακυκλωθούν, με αποτέλεσμα υλικά που θα έπρεπε να καταλήγουν σε δομές ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης να καταλήγουν σε χώρους ταφής. Αυτή η πρακτική μειώνει τον όγκο υλικών για ανακύκλωση στην αγορά και καθιστά αυτές τις ιδιωτικές πρωτοβουλίες μη-βιώσιμες. Οι δημοτικές αρχές τα έχουν με τη Βουλή και σε ότι αφορά τον περί Δήμων Νόμο, ο οποίος καθορίζει μέγιστο τέλος για τη συλλογή σκυβάλων που μπορούν να επιβάλουν στους δημότες τους, ενώ τα κόστος για συλλογή και επεξεργασία σκυβάλων που καλούνται να πληρώσουν οι ίδιοι οι Δήμοι, αυξάνεται διαχρονικά. Παράλληλα, οι εκπρόσωποι εταιρειών που παράγουν προϊόντα και που διαχειρίζονται απόβλητα, καθώς και οι εκπρόσωποι τοπικών αρχών διαπιστώνουν ελλείψεις στα ρεύματα υλικών που εμπίπτουν κάτω από την "Ευθύνη του Παραγωγού." Πιστεύουν ότι η 'Ευθύνη του Παραγωγού' είναι σημαντικό εργαλείο στη διαμόρφωση πρακτικών και λύσεων για μείωση των απορριμμάτων και πιο περιβαλλοντική διαχείριση τους, και κατακρίνουν τη Βουλή που δεν έχει διευρύνει τα ρεύματα προϊόντων που καλύπτει. 24

25 Ο ρόλος της Βουλής των Αντιπροσώπων Οι διαμορφωτές αποφάσεων δεν παρουσιάζονται ενημερωμένοι για προσπάθειες ενημέρωσης που έχει καταβάλει η Βουλή των Αντιπροσώπων μέσω εκδηλώσεων και επισκέψεων σε σχολεία. Ούτε αναφέρονται από κάποιο διαμορφωτή αποφάσεων άλλες προσπάθειες της Βουλής, όπως η εισαγωγή της Τηγανοκίνησης στα σχολεία. Κύριο σημείο της συζήτησης, γύρω από τον ρόλο της Βουλής, είναι η αδυναμία της να υποστηρίξει τις προσπάθειες περιβαλλοντικής διαχείρισης απορριμμάτων με νομοθεσίες, οι οποίες θα προσδιορίζουν ευθύνες και θα καθορίζουν ποινές. Εκπρόσωποι της Βουλής των Αντιπροσώπων δεν φαίνεται να αρνούνται την κατηγορία αυτή. Διευκρινίζουν όμως ότι αυτό συμβαίνει λόγω γραφειοκρατίας και φόρτου εργασίας και όχι λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος από τη Βουλή. «Για παράδειγμα, το νομοσχέδιο για τις πλαστικές σακούλες. Ήρθε Οδηγία από την ΕΕ και περιμένουμε από την Νομική Υπηρεσία νομοτεχνική επεξεργασία εδώ και τρεις μήνες. Και έχει και άλλα νομοσχέδια που βουρούμεν έτσι. Το νομοσχέδιο για τα διαφημιστικά φυλλάδια, το νομοσχέδιο για τους σκύλους» «Ο λόγος που περιμένουν τις Οδηγίες είναι για να δούνε ποια είναι τα χαμηλότερα επίπεδα που μπορούμε να βάλουμε. Αυτό είναι ακόμα ένα παράδειγμα του προβλήματος με την νοοτροπία μας. Αντί να έρθουμε από μόνοι μας όπως έκαμαν και άλλες χώρες με νόμους πιο αυστηρούς διότι ως κοινωνία αναγνωρίζουμε την σημαντικότητα τους, περιμένουμε από την ΕΕ για να δούμε τι είναι το λιγότερο που πρέπει να κάνουμε.» Σχετικά με την γραφειοκρατία, αναφέρεται ότι η έλλειψη νομικής υπηρεσίας στο Κοινοβούλιο σημαίνει ότι οποιαδήποτε νομοσχέδια προωθεί και εξετάζει η Βουλή πρέπει να περάσουν από νομοτεχνικό έλεγχο από την κεντρική Νομική Υπηρεσία της Κυβέρνησης. Η διαδικασία ελέγχου των νομοσχεδίων και πιθανών αλλαγών που απαιτούνται περιπλέκεται περισσότερο με την εμπλοκή υπηρεσιών αρμόδιων υπουργείων στη διαδικασία. Βγαίνοντας από αυτόν τον λαβύρινθο, ένα νομοσχέδιο επιστρέφει για ψήφιση στη Βουλή, η οποία μπορεί να έχει παρατηρήσεις και να ζητήσει αλλαγές, στέλνοντας πάλι το νομοσχέδιο πίσω στην Νομική Υπηρεσία. Στη διαδικασία αυτή, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι Οδηγίες που αναμένεται να εκδώσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Βουλή έχει οδηγίες από την Νομική Υπηρεσία να καθυστερήσει τη συζήτηση και προώθηση συγκεκριμένων νομοθεσιών, εν αναμονή καινούργιων Οδηγιών από την ΕΕ. Η παρατήρηση αυτή όμως προκαλεί την αντίδραση ορισμένων διαμορφωτών αποφάσεων, που αναφέρουν ότι η πρακτική αυτή είναι ενδεικτική της νοοτροπίας που διακατέχει την Κυβέρνηση. Σύμφωνα με την άποψη τους, η Κυβέρνηση αναμένει την έκδοση των Οδηγιών για να δει ποια είναι τα κατώτερα επίπεδα που μπορεί να εφαρμόσει. Θα μπορούσε να ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων χωρών και να προχωρήσει από μόνη της σε θεσμοθέτηση αυτών των θεμάτων θέτοντας κριτήρια και όρια, τα οποία αναμένεται να υπερβαίνουν τις ευρωπαϊκές Οδηγίες. Η Βουλή των Αντιπροσώπων αναγνωρίζει τη σημαντικότητα της ορθής διαχείρισης απορριμμάτων και προστασίας του περιβάλλοντος. Το θέμα όμως παραμένει ένα μεταξύ πολλών άλλων σημαντικών προβλημάτων, που τόσο η Βουλή, όσο και άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες που σχετίζονται με τη διαμόρφωση νομοσχεδίων, καλούνται να αντιμετωπίσουν. Αναγνωρίζεται εν μέρει ότι θα μπορούσαν να γίνουν περισσότερα στον τομέα αυτό από τη Βουλή, τα οποία όμως δεν υλοποιούνται λόγω φόρτου εργασίας. 25

26 Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι η κοινωνία των πολιτών (μη-κυβερνητικές οργανώσεις, οργανισμοί νεολαίας, πολιτικά σχήματα) έχει σημαντικό ρόλο να παίξει τόσο στην παροχή ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, όσο και στην ανάληψη πρωτοβουλιών και δράσεων σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και ορθής διαχείρισης απορριμμάτων. Οι περισσότεροι διαμορφωτές αποφάσεων όμως πιστεύουν ότι η συνεισφορά της κοινωνίας των πολιτών στον τομέα αυτό μέχρι σήμερα είναι περιορισμένη. Παρόλο που υπάρχει αριθμός μη-κυβερνητικών οργανώσεων που ασχολούνται με το περιβάλλον, με εξαίρεση κάποιες οργανώσεις που ξεχωρίζουν, οι υπόλοιπες οργανώσεις δεν έχουν κάνει κάποια σημαντική συνεισφορά. Αυτό συμβαίνει, κατά τους διαμορφωτές αποφάσεων, καθώς: οι πλείστες πρωτοβουλίες και ενέργειες που αναλαμβάνονται από την κοινωνία των πολιτών είναι αποσπασματικές, έχουν περιορισμένη κάλυψη και δεν επιφέρουν μακροχρόνια αποτελέσματα. η έλλειψη συνεργασίας και μεταφοράς εμπειρογνωμοσύνης μεταξύ των διαφόρων οργανώσεων μειώνει την αποτελεσματικότητα και επίδραση των ενεργειών που αναλαμβάνει η κάθε οργάνωση ξεχωριστά. οι πλείστες ενέργειες που αναλαμβάνονται εμπλέκουν μόνο υφιστάμενα μέλη των οργανώσεων και δεν προκαλούν την εμπλοκή του γενικού κοινού. Οι πλείστες οργανώσεις έχουν στη διάθεση τους κυρίως ανθρώπινο δυναμικό (εθελοντές) και περιορισμένους οικονομικούς και άλλους πόρους. 26

27 Ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών Αντίθετη άποψη ως προς τη συνεισφορά μη-κυβερνητικών οργανώσεων εκφράζεται από ορισμένους διαμορφωτές αποφάσεων, που πιστώνουν την κοινωνία των πολιτών με ενεργή και σημαντική συνεισφορά στο τομέα. Στηρίζουν την άποψη αυτή σε δύο παρατηρήσεις: Υπάρχουν σοβαρές προσπάθειες από ΜΚΟ (π.χ. Ακτή, Ανάκυκλος, Terra Cypria), οι οποίες έχουν ήδη επιφέρει σημαντικά θετικά αποτελέσματα Οι περιβαλλοντικές ΜΚΟ έχουν ενεργεί συμμετοχή στις συνεδρίες της Επιτροπής Περιβάλλοντος και συνεισφέρουν ενεργά με την έκφραση των θέσεων και απόψεων τους, βοηθώντας στη διαμόρφωση ορθής περιβαλλοντικής πολιτικής. Πιστώνοντας τις ΜΚΟ για την υφιστάμενη προσφορά τους, οι διαμορφωτές αποφάσεων αναφέρουν παράλληλα ότι το κράτος δεν παρείχε την αναγκαία υποστήριξη για ανάπτυξη ΜΚΟ και την ανάληψη πρωτοβουλιών εκ μέρους τους. Όπως αναφέρουν, σε πιο αναπτυγμένες Ευρωπαϊκές κοινωνίες το κράτος δημιουργεί συνέργειες με ΜΚΟ, τους αναθέτει την επικοινωνία για περιβαλλοντικά θέματα και την υλοποίηση συγκεκριμένων στόχων, και παρέχει πόρους (χρηματοδότηση) για εφαρμογή τους. Αυτό βοηθά τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα και αποτελεσματικότητα των ΜΚΟ. Αντίθετα, στην Κύπρο η χρηματοδότηση και υποστήριξη που λαμβάνουν από τον κυβερνητικό τομέα οι ΜΚΟ είναι πολύ περιορισμένη. 27

28 Ο ρόλος της Ευθύνης του Παραγωγού «Αν δεν ήταν η ευθύνη του παραγωγού δεν θα είχαμε ούτε αυτά που έγιναν την τελευταία δεκαετία μέσω Green Dot.» «Βοήθησε, αλλά μέχρι ένα σημείο, διότι ήταν περιορισμένη σε κάποια ρεύματα. Πρέπει να καλύψουν και άλλα υλικά.» «Από τη στιγμή που αναγκάζεις τους παραγωγούς να κάνουν ανάκτηση και να στήσουν συστήματα, ρίχνεις λεφτά μέσα στην οικονομία και βοηθάς περισσότερο τον κλάδο να αναπτυχθεί.» Οι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι η 'Ευθύνη του Παραγωγού' έχει βοηθήσει σημαντικά στην ανάπτυξη ορθής διαχείρισης απορριμμάτων στην Κύπρο. Ορισμένοι μάλιστα, πιστεύουν ότι η νομοθεσία που απορρέει από την Ευθύνη του Παραγωγού είναι, κατά πάσα πιθανότητα, το σημαντικότερο βήμα που έχει γίνει ποτέ στο νησί για ανάπτυξη ορθής διαχείρισης απορριμμάτων. Αιτιολογούν την άποψη τους αναφέροντας ότι ο σχετικός νόμος οδήγησε στη δημιουργία της Green Dot και του πρώτου συλλογικού συστήματος ανάκτησης και ανακύκλωσης συσκευασιών. Χωρίς τις προσπάθειες του ιδιωτικού τομέα και τις Green Dot, η ανακύκλωση θα βρισκόταν ακόμη σε νηπιακό στάδιο στην Κύπρο. Επί του παρόντος όμως, οι περισσότεροι διαμορφωτές αποφάσεων πιστεύουν ότι η 'Ευθύνη του Παραγωγού' πρέπει επιτακτικά να επεκταθεί και σε άλλα ρεύματα υλικών. Είναι αποδεδειγμένα ένα εργαλείο, το οποίο επιφέρει αποτελέσματα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διασφαλίσει τη δημιουργία αποτελεσματικών συστημάτων ανάκτησης και ανακύκλωσης και σε άλλα ρεύματα. Τα σημαντικότερα ρεύματα, που θα πρέπει να καλύπτονται από ένα διευρυμένο νομοσχέδιο, είναι το χαρτί, τα ιατρικά φάρμακα, τα φυτοφάρμακα και προϊόντα με χημικά απόβλητα (πχ. μπαταρίες αυτοκινήτων, πλαστικά θερμοκηπίων). Οι διαμορφωτές αποφάσεων, που τάσσονται υπέρ της διεύρυνσης των προϊόντων, που εμπίπτουν κάτω από την 'Ευθύνη του Παραγωγού', δηλώνουν παράλληλα ότι μια τέτοια εξέλιξη αναμένεται να αυξήσει τα κεφάλαια που είναι διαθέσιμα στην αγορά για ανακύκλωση και να οδηγήσει στη δημιουργία και θεμελίωση περισσότερων συστημάτων διαχείρισης απορριμμάτων. Ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων όμως, εκφράζουν διαφορετική άποψη, υποστηρίζοντας ότι οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στη βελτίωση των υφιστάμενων συστημάτων παρά στην κάλυψη περισσότερων ρευμάτων. Όπως αναφέρουν, είναι σημαντικό να επιλυθούν προβλήματα με την εφαρμογή, το κόστος και την κάλυψη υφιστάμενων συστημάτων πριν γίνουν προσπάθειες για δημιουργία νέων συστημάτων. Παράλληλα, ζητούν όπως στην υφιστάμενη νομοθεσία μειωθούν τα κατώτερα όρια αξίας/ όγκου αγαθών που πρέπει να υπερβεί μια εταιρεία για να υπόκειται στις διατάξεις της νομοθεσίας. 28

29 Ο ρόλος της Ευθύνης του Παραγωγού Η ανακύκλωση χαρτιού και ο έντυπος τύπος Οι Δημοτικές Αρχές βλέπουν ως επιτακτική ανάγκη την επέκταση της Ευθύνης του Παραγωγού στην κάλυψη χαρτιού από τον έντυπο τύπο. Οι Δημοτικές Αρχές εκφράζουν την άποψη αυτή καθώς καλούνται να πληρώσουν οι ίδιες για το τέλος συλλογής χαρτιού από τα σπίτια των δημοτών τους. Νιώθουν ότι άδικα επιβαρύνονται με το κόστος αυτό, το οποίο πρέπει να μεταφερθεί στις εταιρείες, οι οποίες είναι υπεύθυνες για την παραγωγή και διάθεση του χαρτιού αυτού. Πιστεύουν ότι η Ευθύνη Παραγωγού θα πρέπει να επεκταθεί για να καλύψει δημοσιογραφικούς οίκους και επιχειρήσεις που ασχολούνται με την παραγωγή/ διάθεση έντυπων μέσων ενημέρωσης, ώστε να τις υποχρεώσει: είτε, να αναπτύξουν από μόνες του δομές ανάκτησης χρησιμοποιημένου χαρτιού είτε, να αναλάβουν το κόστος συλλογής χρησιμοποιημένου χαρτιού μέσω υφιστάμενων δομών Επί του σημείου αυτού αξίζει να σημειωθεί ότι αναφέρονται διαφορές στην εκτίμηση που έχουν οι τοπικές αρχές και η Green Dot (η οποία διατηρεί δίκτυο συλλογής ανακυκλώσιμου χαρτιού από οικιστικές μονάδες) ως πως το ποσοστό του χαρτιού που συλλέγεται, το οποίο προέρχεται από τον έντυπο τύπο. Οι Δημοτικές Αρχές εκτιμούν ότι η συνεισφορά του έντυπου τύπου στο συνολικό όγκο χαρτιού που συλλέγεται είναι ψηλότερος από την εκτίμηση της Green Dot. 29

30 Χρήση υφιστάμενων υποδομών Οι περισσότεροι διαμορφωτές αποφάσεων δεν γνωρίζουν για την ύπαρξη υποδομών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για διαχείριση απορριμμάτων, οι οποίες όμως δεν αξιοποιούνται στο παρόν στάδιο. Ορισμένοι διαμορφωτές αποφάσεων αναφέρουν την ύπαρξη εταιρειών και υποδομών στον τομέα ανακύκλωσης που έκλεισαν, καθώς δεν ήταν βιώσιμες. Δηλώνουν ότι ακόμη και αν υπήρχε ενδιαφέρον για επανασύσταση τους, το μέγεθος της αγοράς είναι τέτοιο που και πάλι δεν θα μπορούσαν να καταστούν βιώσιμες. Αν και οι διαμορφωτές αποφάσεων δεν έχουν προτάσεις για υποδομές που δεν χρησιμοποιούνται, κάνουν κάποιες προτάσεις για διεύρυνση της χρήσης υφιστάμενων υποδομών: Τη διεύρυνση χρήσης υφιστάμενων εγκαταστάσεων κομποστοποίησης οργανικών απορριμμάτων Τη διεύρυνση χρήσης υφιστάμενων εγκαταστάσεων παραγωγής βιοαερίου από οργανικά απορρίμματα Τη διεύρυνση χρήσης των Τσιμεντοποιείων Βασιλικού για ανάκτηση ενέργειας μέσω καύσης υπολειμμάτων 30

Διαχείριση Αποβλήτων Πλαστικών στην Κύπρο

Διαχείριση Αποβλήτων Πλαστικών στην Κύπρο Διαχείριση Αποβλήτων Πλαστικών στην Κύπρο ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Το νομικό πλαίσιο της διαχείρισης αποβλήτων πλαστικών στην Κύπρο 2. Στρατηγική Διαχείρισης Αποβλήτων 2015 2021 Στόχοι Στρατηγικής Διαχείρισης Αποβλήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ

ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Για την καταγραφή του υφιστάμενου επιπέδου ενημέρωσης και κατανόησης των Κυπρίων στα θέματα Μείωσης, Επαναχρησιμοποίησης και Ανακύκλωσης απορριμμάτων αλλά και των αποτελεσμάτων της

Διαβάστε περισσότερα

Πετώ Pay As You Throw - PAYT

Πετώ Pay As You Throw - PAYT Στοχευμένη φορολόγηση των σκυβάλων με ευέλικτα συστήματα Πληρώνω όσο Πετώ Pay As You Throw - PAYT Τι είναι το σύστημα ΠΟΠ; Το σύστημα «Πληρώνω Όσο Πετώ - ΠΟΠ» είναι ένα νέο σύστημα φορολόγησης των υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο

Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Εισαγωγή Το ερευνητικό έργο διεξάχθηκε σε δύο φάσεις τον Μάιο 2015: Α Φάση: Ποιοτική έρευνα με ομαδικές συζητήσεις με στόχο την εις-βάθος διερεύνηση

Διαβάστε περισσότερα

Απόψεις διαμορφωτών αποφάσεων σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων

Απόψεις διαμορφωτών αποφάσεων σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων Αποτελέσματα 2 ου κύματος ποιοτικής έρευνας Απόψεις διαμορφωτών αποφάσεων σε θέματα διαχείρισης αποβλήτων Σεπτέμβριος 2016 Πίνακας περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα 4 Αναλυτικά αποτελέσματα

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση αποτελεσμάτων ερευνητικών έργων για τη διαχείρισης στερεών αποβλήτων από νοικοκυριά. Ιούλιος 2017

Παρουσίαση αποτελεσμάτων ερευνητικών έργων για τη διαχείρισης στερεών αποβλήτων από νοικοκυριά. Ιούλιος 2017 Παρουσίαση αποτελεσμάτων ερευνητικών έργων για τη διαχείρισης στερεών αποβλήτων από νοικοκυριά Ιούλιος 2017 Μεθοδολογία Ποσοτική Γενικός Πληθ. Ποιοτική Γενικός Πληθ. Ποιοτική Opinion Leaders Ποσοτική Γενικός

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε χρόνο οι Ευρωπαίοι παράγουν 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων Το 2015 ανακυκλώθηκε κατά μέσο όρο το 45% των απορριμμάτων πλαστικών

Κάθε χρόνο οι Ευρωπαίοι παράγουν 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων Το 2015 ανακυκλώθηκε κατά μέσο όρο το 45% των απορριμμάτων πλαστικών Κάθε χρόνο οι Ευρωπαίοι παράγουν 25 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων Το 2015 ανακυκλώθηκε κατά μέσο όρο το 45% των απορριμμάτων πλαστικών συσκευασιών στην ΕΕ Το 2010 μέσο Ευρωπαίος χρησιμοποίησε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ «KNOW WASTE» ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ «KNOW WASTE» ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ «KNOW WASTE» ΣΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Aθηνά Παπαναστασίου ΛειτουργόςΤμήματος Περιβάλλοντος Λευκωσία 20.11.2014 ΔΕΔΟΜΕΝΑ 800 700 600 500 400 300 200 100 0 κατά

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Μάιος 2015 Πίνακας Περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Απόψεις και αντιλήψεις 4 Σημαντικότητα προστασίας περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση Αποτελεσμάτων Ποιοτικής Έρευνας. Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο

Έκθεση Αποτελεσμάτων Ποιοτικής Έρευνας. Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Έκθεση Αποτελεσμάτων Ποιοτικής Έρευνας Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Πίνακας Περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα και συμπεράσματα 4 Αναλυτικά Αποτελέσματα

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Ιούνιος 2017 Έκτη Έρευνα Πίνακας Περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα 4 Απόψεις και αντιλήψεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης για την Ελλάδα. που συνοδεύει το έγγραφο

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης για την Ελλάδα. που συνοδεύει το έγγραφο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 24.9.2018 SWD(2018) 418 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Έκθεση έγκαιρης προειδοποίησης για την Ελλάδα που συνοδεύει το έγγραφο ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Οκτώβριος 2016 Πίνακας Περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα 4 Αναλυτικά αποτελέσματα 9 Απόψεις

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το πρόγραμμα των Νέων Δημοσιογράφων για το Περιβάλλον (YRE) έχει σκοπό: α) Να θέσει σε δράση και να ευαισθητοποιήσει τις ομάδες των μαθητών των Ν.Δ,να διερευνήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Σκουπιδοεγγραμματισμός: μια σύγχρονη πραγματικότητα; Νεόφυτος Νικολάου, Χρυσόστομος Συρίμης, Ευρυπίδου Αφροδίτη Ευρίσα, Σεργίου Μαρίνα

Σκουπιδοεγγραμματισμός: μια σύγχρονη πραγματικότητα; Νεόφυτος Νικολάου, Χρυσόστομος Συρίμης, Ευρυπίδου Αφροδίτη Ευρίσα, Σεργίου Μαρίνα Σκουπιδοεγγραμματισμός: μια σύγχρονη πραγματικότητα; Νεόφυτος Νικολάου, Χρυσόστομος Συρίμης, Ευρυπίδου Αφροδίτη Ευρίσα, Σεργίου Μαρίνα (όλοι οι μαθητές είναι 15 χρονών) Γυμνάσιο Αγίας Βαρβάρας Κάτω Πολεμιδιών

Διαβάστε περισσότερα

SUPERMARKET SURVEY RESULTS

SUPERMARKET SURVEY RESULTS Είσαι οικολόγος καταναλωτής; 6 th grade pupils Iamatiki Primary School 2013 2014 SUPERMARKET SURVEY RESULTS Ερώτηση 1: Ετοιμάζετε λίστα με ό,τι χρειάζεστε πριν πάτε στην υπεραγορά; 45 40 42 35 30 25 20

Διαβάστε περισσότερα

Green Dot (Cyprus) Public Co Ltd Αλλαγές στη συλλογή των υλικών από το 2010

Green Dot (Cyprus) Public Co Ltd Αλλαγές στη συλλογή των υλικών από το 2010 Green Dot (Cyprus) Public Co Ltd Αλλαγές στη συλλογή των υλικών από το 2010 Σάκης Θεοδοσίου Εμπορικός Διευθυντής Green Dot (Cyprus) Public Co Ltd Green Dot (Cyprus) Public Co Ltd Το μόνο αδειοδοτημένο

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018

Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018 Πρακτικός Οδηγός INΣΕΤΕ με θέμα «Ανακύκλωση και διαχείριση στερεών αποβλήτων στις τουριστικές επιχειρήσεις της Ελλάδας» Σεπτέμβριος 2018 Περίληψη Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο τουριστικός τομέας παράγει 35 εκατ.

Διαβάστε περισσότερα

«Εμείς και τα απορρίμματα»

«Εμείς και τα απορρίμματα» «Εμείς και τα απορρίμματα» «Εμείς και τα απορρίμματα» είναι ο τίτλος ερωτηματολογίου που ετοίμασαν παιδιά της Στ τάξης, στα πλαίσια της οικολογικής δράσης του σχολείου μας, και που δόθηκε σε όλες τις οικογένειές

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Φεβρουάριος 2016 Πίνακας Περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα 4 Απόψεις και αντιλήψεις 5 Σημαντικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ. Μαρία Δημητρίου Δ τάξη

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ. Μαρία Δημητρίου Δ τάξη ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ Μαρία Δημητρίου Δ τάξη Τι είναι η ανακύκλωση; Τι είναι ανακύκλωση Τι είναι ανακύκλωση Ανακύκλωση; Είναι η διαδικασία μέσα από την οποία επιτυγχάνεται η εκ νέου χρήση των υλικών συσκευασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ 1 η OΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010 Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΡΟΜΟΛΑΞΙΑΣ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ

ΑΠΟ 1 η OΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010 Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΡΟΜΟΛΑΞΙΑΣ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΑΠΟ 1 η OΚΤΩΒΡΙΟΥ 2010 Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΔΡΟΜΟΛΑΞΙΑΣ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΔΙΑΒΑΣΕ ΚΑΙ ΜΑΘΕ ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ. www.greendot.com.cy T: 7000 0090 Τυπωμένο σε ανακυκλωμένο χαρτί ΜΑΘΕ

Διαβάστε περισσότερα

Συμφωνία Συνεργασίας των Δήμων Διονύσου και Κηφισιάς για την Ολοκληρωμένη Τοπική Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων

Συμφωνία Συνεργασίας των Δήμων Διονύσου και Κηφισιάς για την Ολοκληρωμένη Τοπική Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων Συμφωνία Συνεργασίας των Δήμων Διονύσου και Κηφισιάς για την Ολοκληρωμένη Τοπική Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων ΠΡΟΟΙΜΙΟ «Μείωση και επαναχρησιμοποίηση πριν την ανακύκλωση» (Reduce, Reuse and Recycle). Η

Διαβάστε περισσότερα

Κυρία Περιφερειάρχη, κυρίες και κύριοι Αντιπεριφερειάρχες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, Καλημέρα σας.

Κυρία Περιφερειάρχη, κυρίες και κύριοι Αντιπεριφερειάρχες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, Καλημέρα σας. Κυρία Περιφερειάρχη, κυρίες και κύριοι Αντιπεριφερειάρχες, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, Καλημέρα σας. Θα ήθελα να συγχαρώ την Περιφέρεια Αττικής και την ΕΔΣΝΑ για τα διοργάνωση του συνεδρίου και να ευχαριστήσω

Διαβάστε περισσότερα

Προτάσεις της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας για την μείωση των απορριμμάτων

Προτάσεις της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας για την μείωση των απορριμμάτων Προτάσεις της Οικολογικής Δυτικής Ελλάδας για την μείωση των απορριμμάτων Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ έστειλε προς τον πρόεδρο της Περιφ. Ένωσης Δήμων, Δήμαρχο Αγρινίου κ. Μοσχολιό και τους δημάρχους της

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα με θέμα: «Εθνικό Στρατηγικό Πρόγραμμα Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων & Αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων»

Ημερίδα με θέμα: «Εθνικό Στρατηγικό Πρόγραμμα Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων & Αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων» Ημερίδα με θέμα: «Εθνικό Στρατηγικό Πρόγραμμα Πρόληψης Παραγωγής Αποβλήτων & Αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων» Εισήγηση με θέμα: «Ο ρόλος της τοπικής Αυτοδιοίκησης για μία νέα εποχή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΤΜΝΑΙΟ ΤΧΨΝΑ ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΙΟΓΡΑΥΟΙ ΓΙΑ ΣΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. υγγραφή άρθρου. Τα σκουπίδια έχουνε ζωή, το σκέφτηκες αυτό; Ανακύκλωσε ΤΩΡΑ!

ΓΤΜΝΑΙΟ ΤΧΨΝΑ ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΙΟΓΡΑΥΟΙ ΓΙΑ ΣΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. υγγραφή άρθρου. Τα σκουπίδια έχουνε ζωή, το σκέφτηκες αυτό; Ανακύκλωσε ΤΩΡΑ! ΓΤΜΝΑΙΟ ΤΧΨΝΑ ΝΕΟΙ ΔΗΜΟΙΟΓΡΑΥΟΙ ΓΙΑ ΣΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ υγγραφή άρθρου Τα σκουπίδια έχουνε ζωή, το σκέφτηκες αυτό; Ανακύκλωσε ΤΩΡΑ! Ση δημοσιογραφική ομάδα αποτελούν οι: Κτωρή Κωνσταντίνα (14 ετών) Μιχαήλ Φριστιάνα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ

ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ ΤΟΠΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΔΗΜΟΥ ΧΑΛΚΗΔΟΝΟΣ 1 Η Ελλάδα βρίσκεται σε οριακή καμπή στο ζήτημα των απορριμμάτων. Με βάση τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, το μέλλον προδιαγράφεται ζοφερό και δύσκολο.

Διαβάστε περισσότερα

Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;»

Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Λέξεις κλειδιά: Απορρίμματα, ανακύκλωση, ρύπανση, υγεία, προστασία περιβάλλοντος, ΧΥΤΥ, ΧΑΔΑ Εισαγωγή Απόβλητα ένα επίκαιρο ζήτημα, που αποτελεί διαχρονικά

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων στην Κύπρο

Διαχείριση Αποβλήτων στην Κύπρο Διαχείριση Αποβλήτων στην Κύπρο ΜΕΡΟΠΗ ΣΑΜΑΡΑ-ΜΗΛΙΩΤΟΥ Τμήμα Περιβάλλοντος 16 Μάιου 2013 Λευκωσία 1 Διαχείριση αποβλήτων Εφαρμογή ευρωπαϊκών νομοθετημάτων Οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα Οδηγία για τις

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΦΗΣ Κύπρου το 2017

Η ΑΦΗΣ Κύπρου το 2017 Η ΑΦΗΣ Κύπρου το 2017 Το 2017 ήταν μια ιδιαίτερα απαιτητική αλλά και επιτυχημένη χρονιά για την ΑΦΗΣ. Ο στόχος συλλογής μπαταριών του έτους που ήταν 60 τόνου υπερκαλύφθηκε κατά 6.2% καθώς συλλέχθηκαν συνολικά

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑ Α ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων Κωνστάντζος Γιώργος Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ

ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΙΝΗΤΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ Ετοιμάστηκε για το ΓΕΡΗΕΤ από την CYMAR Market Research Ltd. Περιεχόμενα Σελ. Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα 5 Αναλυτικά

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωµένη στην πολυµορφία EL A8-0215/2. Τροπολογία. Peter Liese εξ ονόµατος της Οµάδας PPE

EL Eνωµένη στην πολυµορφία EL A8-0215/2. Τροπολογία. Peter Liese εξ ονόµατος της Οµάδας PPE 1.7.2015 A8-0215/2 2 Αιτιολογική αναφορά 21 α (νέα) έχοντας υπόψη τη συλλογή υπογραφών «Stop Food Waste in Europe!» (να τεθεί τέρµα στη σπατάλη τροφίµων στην Ευρώπη) 1.7.2015 A8-0215/3 3 Αιτιολογική σκέψη

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων

Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Διαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο Δήμων Κωνστάντζος Γιώργος Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων

ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ TOMEAΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΟΝΑ Α ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ιαχείριση Στερεών Αποβλήτων σε επίπεδο ήμων Κωνστάντζος Γιώργος Μηχανικός Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική πολιτική Υπεύθυνη Παραγωγή και Κατανάλωση

Περιβαλλοντική πολιτική Υπεύθυνη Παραγωγή και Κατανάλωση ΣΧΟΛΕΙΟ ΛΕΜΕΣΟΥ ΙΔ' - ΜΕΣΑ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ Μακαρίου Γ, 4003 Μέσα Γειτονιά - Τηλ. 25694520 Fax: 25694525 dim-lemesos14-lem@schools.ac.cy Περιβαλλοντική πολιτική 2018-2019 Υπεύθυνη Παραγωγή και Κατανάλωση Κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΟΙΜΙΟ Η Στρατηγική της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την ολοκληρωμένη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στοχεύει αφενός στην υλοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Το Ε. Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ και η διαχείριση προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων στην προγραμματική περίοδο

Το Ε. Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ και η διαχείριση προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων στην προγραμματική περίοδο Το Ε. Π. ΥΜΕΠΕΡΑΑ και η διαχείριση προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων στην προγραμματική περίοδο 2014-2020. ΑΣΤΙΚΑ ΒΙΟΑΠΟΔΟΜΗΣΙΜΑ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΑ Εισηγητής : Βασίλης Στοϊλόπουλος Λάρισα, 11-6-2015 Εθνικά σχέδια διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.7.2014 COM(2014) 397 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της Πρότασης οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση των οδηγιών 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα,

Διαβάστε περισσότερα

GREEN DOT (CYPRUS) PUBLIC CO LTD

GREEN DOT (CYPRUS) PUBLIC CO LTD GREEN DOT (CYPRUS) PUBLIC CO LTD 16 Μαΐου 2013 Κυριάκος Παρπούνας Ανακύκλωση στην Κύπρο, χτες, σήμερα, αύριο. Ανακύκλωση στην Κύπρο, χτες... Δεν είναι τόσο νέα όσο νομίζουμε Πρώτο στίγμα το 1930 με ανακύκλωση

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρόβλημα. Μέσος Κύπριος: 663 κιλά απορριμμάτων/χρόνο. 2 κιλά απορριμμάτων/μέρα. (Πηγή : Eurostat 2012)

Το Πρόβλημα. Μέσος Κύπριος: 663 κιλά απορριμμάτων/χρόνο. 2 κιλά απορριμμάτων/μέρα. (Πηγή : Eurostat 2012) Το Πρόβλημα Μέσος Κύπριος: 663 κιλά απορριμμάτων/χρόνο 2 κιλά απορριμμάτων/μέρα (Πηγή : Eurostat 2012) To Πρόβλημα Η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με τη μεγαλύτερη παραγωγή αποβλήτων αφού ξεπερνά κατά

Διαβάστε περισσότερα

To Πρόβλημα. Κάθε Κύπριος παράγει περίπου: 2 κιλά σκουπίδια / ημέρα

To Πρόβλημα. Κάθε Κύπριος παράγει περίπου: 2 κιλά σκουπίδια / ημέρα To Πρόβλημα Κάθε Κύπριος παράγει περίπου: 2 κιλά σκουπίδια / ημέρα Tι σημαίνει «Ανακύκλωση»? Ανακύκλωση είναι η διαδικασία της παρασκευής νέων αγαθών από ένα προϊόν που έχει φτάσει στο τέλος του κύκλου

Διαβάστε περισσότερα

ZA5458. Flash Eurobarometer 305 (Innobarometer 2010) Country Specific Questionnaire Cyprus

ZA5458. Flash Eurobarometer 305 (Innobarometer 2010) Country Specific Questionnaire Cyprus ZA5458 Flash Eurobarometer 305 (Innobarometer 2010) Country Specific Questionnaire Cyprus Survey questionnaire "Innobarometer 2010 - Public Services Innovation" Πληροφορίες για τον Οργανισμό Παρακαλώ απαντήστε

Διαβάστε περισσότερα

Του παραλόγου και του. παρανόμου

Του παραλόγου και του. παρανόμου Του παραλόγου και του. παρανόμου Η κρίση των σκουπιδιών Η απαράδεκτη κατάσταση που επικρατεί σε ανοικτούς χώρους, σε αγροτικούς δρόμους, σε χαράδρες αλλά δυστυχώς και σε δεντρόφυτες περιοχές προκαλεί έντονη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ «PAY AS YOU THROW» ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ. Νατάσσα Νηστικάκη Ειδικός Σύμβουλος Δημάρχου Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, MBA, PhD

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ «PAY AS YOU THROW» ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ. Νατάσσα Νηστικάκη Ειδικός Σύμβουλος Δημάρχου Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, MBA, PhD ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ «PAY AS YOU THROW» ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ Νατάσσα Νηστικάκη Ειδικός Σύμβουλος Δημάρχου Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ, MBA, PhD Οκτώβριος 2013 Σύστημα «Πληρώνω Όσο Πετάω» To «Pay As You Throw»

Διαβάστε περισσότερα

Όλη η Ευρώπη μαζί στον αγώνα για τη μείωση των αποβλήτων

Όλη η Ευρώπη μαζί στον αγώνα για τη μείωση των αποβλήτων Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης Αποβλήτων 18-26 Νοεμβρίου 2017 Όλη η Ευρώπη μαζί στον αγώνα για τη μείωση των αποβλήτων Με το σλόγκαν «Δώστου μια καινούρια ζωή» πραγματοποιείται φέτος η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Μείωσης

Διαβάστε περισσότερα

Στις μέρες μας. Μέσος Κύπριος παράγει: 2 κιλά απορρίμματα / ημέρα

Στις μέρες μας. Μέσος Κύπριος παράγει: 2 κιλά απορρίμματα / ημέρα www.greendot.com.cy Στις μέρες μας Μέσος Κύπριος παράγει: 2 κιλά απορρίμματα / ημέρα Σύσταση Απορριμμάτων 41% Οργανικά 2% Γυαλί 15% Πλαστικές Συσκευασίες 26% Χαρτί 4% Άλλα 3% Μεταλλικές Συσκευασίες Ανακύκλωση

Διαβάστε περισσότερα

Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Απορριμμάτων Ανατ. Μακεδονίας Θράκης ΔΙ.Α.Α.ΜΑ.Θ Α.Ε. Ταχ. Δ/νση Ταχ. Κώδικας Πληροφορίες Τηλέφωνο / Fax

Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Απορριμμάτων Ανατ. Μακεδονίας Θράκης ΔΙ.Α.Α.ΜΑ.Θ Α.Ε. Ταχ. Δ/νση Ταχ. Κώδικας Πληροφορίες Τηλέφωνο / Fax Ανώνυμη Εταιρία Διαχείρισης Απορριμμάτων Ανατ. Μακεδονίας Θράκης ΔΙ.Α.Α.ΜΑ.Θ Α.Ε. Ταχ. Δ/νση Ταχ. Κώδικας Πληροφορίες Τηλέφωνο / Fax : ΠΡΟΣ: Κομοτηνή 11-02-2008 Αριθ. Πρωτ.: 97 Θέμα : Σύμβαση συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Πράσινες ΤΠΕ: οι απόψεις των επιχειρήσεων στην Ελλάδα & Διεθνώς

Πράσινες ΤΠΕ: οι απόψεις των επιχειρήσεων στην Ελλάδα & Διεθνώς 2η Ημερίδα για τις Πράσινες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών, Green ICT Πράσινες ΤΠΕ: οι απόψεις των επιχειρήσεων στην Ελλάδα & Διεθνώς 17 Μαΐου 2010 Παρατηρητήριο για την ΚτΠ Διοργάνωση: Στοχευμένη

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

Στις μέρες μας. Μέσος Κύπριος παράγει: 2 κιλά απορρίμματα / ημέρα

Στις μέρες μας. Μέσος Κύπριος παράγει: 2 κιλά απορρίμματα / ημέρα www.greendot.com.cy Στις μέρες μας Μέσος Κύπριος παράγει: 2 κιλά απορρίμματα / ημέρα Σύσταση Απορριμμάτων 41% Οργανικά 2% Γυαλί 15% Πλαστικές Συσκευασίες 26% Χαρτί 4% Άλλα 3% Μεταλλικές Συσκευασίες Ανακύκλωση

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας

Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Αποτελέσματα Ποσοτικής Έρευνας Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Μάιος 2017 Πίνακας Περιεχομένων Μεθοδολογία 3 Συνοπτικά αποτελέσματα 4 Αναλυτικά αποτελέσματα 9 Απόψεις για

Διαβάστε περισσότερα

To Πρόβλημα. Μέσος Κύπριος: 2 κιλά απορριμμάτων/μέρα. 663 κιλά απορριμμάτων/χρόνο. (Eurostat 2012)

To Πρόβλημα. Μέσος Κύπριος: 2 κιλά απορριμμάτων/μέρα. 663 κιλά απορριμμάτων/χρόνο. (Eurostat 2012) To Πρόβλημα Μέσος Κύπριος: 2 κιλά απορριμμάτων/μέρα 663 κιλά απορριμμάτων/χρόνο (Eurostat 2012) ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ! «Εκστρατεία ευαισθητοποίησης για τη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των αποβλήτων στην

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Πατεράκης Μηχανολόγος Μηχανικός MSc. Δ/ντής Ε.Μ.Α.Κ. Χανίων

Κώστας Πατεράκης Μηχανολόγος Μηχανικός MSc. Δ/ντής Ε.Μ.Α.Κ. Χανίων «Το Παράδειγμα της ΔΕΔΙΣΑ στη διαχείριση των αποβλήτων και τα αποτελέσματα των πιλοτικών δράσεων πρόληψης του έργου WASP-Tool» Κώστας Πατεράκης Μηχανολόγος Μηχανικός MSc. Δ/ντής Ε.Μ.Α.Κ. Χανίων ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δήλωση Πολιτικής του Προέδρου της Δημοκρατίας για το Σχέδιο Δράσης για τη Μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας Παρασκευή 13/9/2013, 12.

Δήλωση Πολιτικής του Προέδρου της Δημοκρατίας για το Σχέδιο Δράσης για τη Μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας Παρασκευή 13/9/2013, 12. Δήλωση Πολιτικής του Προέδρου της Δημοκρατίας για το Σχέδιο Δράσης για τη Μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας Παρασκευή 13/9/2013, 12.00μμ Κυρίες και κύριοι, Κατά την παρουσίαση των μέτρων για τον εκσυγχρονισμό

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση Αποτελεσμάτων Ποιοτικής Έρευνας

Έκθεση Αποτελεσμάτων Ποιοτικής Έρευνας Έκθεση Αποτελεσμάτων Ποιοτικής Έρευνας Μείωση Επαναχρησιμοποίηση Ανακύκλωση των Αποβλήτων στην Κύπρο Μάιος 2015 Πίνακας Περιεχομένων 2 Μεθοδολογία Είδος έρευνας: Ποιοτική έρευνα Μεθοδολογία: Ομάδες συζήτησης,

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Πουλάω 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Πουλάω 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Πουλάω 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Η καταναλωτική συμπεριφορά των πελατών

Διαβάστε περισσότερα

Πατούλης: Ουραγός η Ελλάδα στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων

Πατούλης: Ουραγός η Ελλάδα στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ Πατούλης: Ουραγός η Ελλάδα στη διαχείριση των αστικών αποβλήτων 15/01/201618:041 Εκτύπωση 0 FacebookTwitterGoogle+LinkedIn SHARES Η ΚΕΔΕ κάνει Νέο Ξεκίνημα στο δημόσιο διάλογο για το εθνικό

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

και στο Δημοτικό Αποτυπώνω την περιβαλλοντική στάση των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου:

και στο Δημοτικό Αποτυπώνω την περιβαλλοντική στάση των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου: και στο Δημοτικό Αποτυπώνω την περιβαλλοντική στάση των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου: Συμπληρώνω ερωτηματολόγιο και συλλέγω χρήσιμες πληροφορίες για τη συμπεριφορά των συμμαθητών μου απέναντι στο περιβάλλον,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΡΙΣΤΕΑ ΓΚΑΓΚΑ, Ι ΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΡΙΣΤΕΑ ΓΚΑΓΚΑ, Ι ΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΑΡΙΣΤΕΑ ΓΚΑΓΚΑ, Ι ΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2017-2018 ΛΕΥΚΑΔΑ Ενότητα 1: ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΙ ΟΧΤΩ ΠΥΛΕΣ

ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΙ ΟΧΤΩ ΠΥΛΕΣ ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΟΙ ΟΧΤΩ ΠΥΛΕΣ http://www.teachernet.gov.uk/sustainableschools/ Μετάφραση από τα αγγλικά: Ειρήνη Λυμπέρη ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ; Η αειφόρος

Διαβάστε περισσότερα

Καλλιτεχνικές δημιουργίες στην τάξη

Καλλιτεχνικές δημιουργίες στην τάξη Καλλιτεχνικές δημιουργίες στην τάξη Επαναχρησιμοποιημένα υλικά μεταμόρφώθηκαν σε όμορφα διακοσμητικά και χριστουγενιάτικα στολίδια με όπλο τη φαντασία. Γυάλινα βαζάκια μετατράπηκαν σε φωτεινά κηροπήγια

Διαβάστε περισσότερα

Η ανακύκλωση στο Δήμο Αθηναίων. Παρόν και Προοπτικές.

Η ανακύκλωση στο Δήμο Αθηναίων. Παρόν και Προοπτικές. Η ανακύκλωση στο Δήμο Αθηναίων. Παρόν και Προοπτικές. Οι συχνές φυσικές καταστροφές που οφείλονται στις κλιματικές αλλαγές έχουν καταστήσει κατανοητό σε όλους ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι μείζονoς

Διαβάστε περισσότερα

LIFE14 GIE/GR/ Με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης

LIFE14 GIE/GR/ Με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης Θέσεις του έργου LIFE DEBAG για τη μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας και την εναρμόνιση με την Οδηγία 2015/720, όπως κατατέθηκαν στην ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ της Βουλής των Ελλήνων

Διαβάστε περισσότερα

Εμένα με νοιάζει. Επαναληπτικό μάθημα. Ήρθαν οι μπλε κάδοι. 1 Αντιστοίχισε τις πρώτες ύλες με τα παράγωγά τους:

Εμένα με νοιάζει. Επαναληπτικό μάθημα. Ήρθαν οι μπλε κάδοι. 1 Αντιστοίχισε τις πρώτες ύλες με τα παράγωγά τους: Z Επαναληπτικό μάθημα Ανακύκλωση τώρα Αν το σύνθημα αυτό είναι κάτι που είχαμε ξεχάσει τα τελευταία χρόνια, είναι καιρός να το θυμηθούμε και να ενεργοποιηθούμε. Όλοι. Και αυτό γιατί θα πρέπει να καταλάβουμε

Διαβάστε περισσότερα

Οι παραστατικές τέχνες στον δημόσιο χώρο

Οι παραστατικές τέχνες στον δημόσιο χώρο Οι παραστατικές τέχνες στον δημόσιο χώρο Μετά το εικαστικό project "Gradient: From Gray to Color Scale" που διεξήχθη με μεγάλη επιτυχία και άφησε το αποτύπωμά του στην πόλη, τη σκυτάλη παίρνει για τα τέλη

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη στην εφημερίδα Χαραυγή

Συνέντευξη στην εφημερίδα Χαραυγή Συνέντευξη στην εφημερίδα Χαραυγή Συνέντευξη του Αθανάσιου Ορφανίδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, που δόθηκε στις 30 Ιουνίου 2008 στην Αθηνά Ξενοφώντος (Β Μέρος) Τα πλεονεκτήματα και τις

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ. 3 Ο ΜΑΘΗΜΑ:

ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ. 3 Ο ΜΑΘΗΜΑ: ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ. 3 Ο ΜΑΘΗΜΑ: - ΆΛΛΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ - ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΠΗΓΕΣ: Sandhusen, R., (1994) ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ, Εκδόσεις Κλειδάριθμος Dayan,

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Δράσης για για τη Δημοκατία της Ισότητας

Σχέδιο Δράσης για για τη Δημοκατία της Ισότητας Σχέδιο Δράσης για για τη Δημοκατία της Ισότητας Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου 2014 Περιεχόμενα: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κεφάλαιο πρώτο: 1.1. Η αντιπροσώπευση των φύλων στην πολιτική ζωή της Κύπρου 1.2.

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσιάζουμε σήμερα το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των ιδιωτικών κατοικιών στη χώρα μας.

Παρουσιάζουμε σήμερα το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των ιδιωτικών κατοικιών στη χώρα μας. Δελτίο Τύπου Αθήνα, 28 Ιουλίου 2009 Εισαγωγική Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη κατά την παρουσίαση του προγράμματος Ενεργειακής Αναβάθμισης Κατοικιών «Εξοικονόμηση κατ οίκον» Παρουσιάζουμε

Διαβάστε περισσότερα

Pay as you throw Δήμου Αγλαντζιάς

Pay as you throw Δήμου Αγλαντζιάς Pay as you throw Δήμου Αγλαντζιάς Η Κυπριακή εμπειρία : «προετοιμασία και υλοποίηση» Χάρης Τσαγγαρίδης Δημοτικός Γραμματέας Αγλαντζιάς Το πρόβλημα Περιορισμένη ανακύκλωση Συγκριτικά με υπόλοιπη ΕΕ Μεγάλος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.12. COM() 614 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ για την ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ, ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/0276(COD) της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/0276(COD) της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας 2015/0276(COD) 17.5.2016 ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας προς την Επιτροπή Περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες: Ν. Χρυσόγελος, τηλ ,

Πληροφορίες: Ν. Χρυσόγελος, τηλ , Οικολόγοι Πράσινοι - Να κλείσουν οι χωματερές, να προωθηθεί αποτελεσματικά η μείωση, η ανακύ Αντιπροσωπεία των Οικολόγων Πράσινων, αποτελούμενη από τους Νίκο Χρυσόγελο, μέλος της Γραμματείας και ένα από

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ Μετά από το γεμάτο ψεύδη και ανακρίβειες δελτίο τύπου συνδυασμού της μειοψηφίας στις 19 Ιουνίου, θεωρούμε ότι πρέπει να ενημερώσουμε τον λαό της Ελευσίνας και της Μαγούλας

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Konstantina Κυριακή, 06 Μάρτιος :47 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 15 Μάρτιος :36

Συντάχθηκε απο τον/την Konstantina Κυριακή, 06 Μάρτιος :47 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 15 Μάρτιος :36 sigmalive.com «Το 2010 η Ευρώπη να καταστεί η πλέον ανταγωνιστική και δυναμική οικονομία της γνώσης στον κόσμο, ικανή για βιώσιμη ανάπτυξη με περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

Φάνια Παπαϊωάννου. Θέμα εργασίας: Κάποτε συναντήθηκε η κοινωνία με ένα πολίτη που πληρώνει τους φόρους του, ένα φοροφυγά και έναν έντιμο πολιτικό

Φάνια Παπαϊωάννου. Θέμα εργασίας: Κάποτε συναντήθηκε η κοινωνία με ένα πολίτη που πληρώνει τους φόρους του, ένα φοροφυγά και έναν έντιμο πολιτικό Φάνια Παπαϊωάννου Θέμα εργασίας: Κάποτε συναντήθηκε η κοινωνία με ένα πολίτη που πληρώνει τους φόρους του, ένα φοροφυγά και έναν έντιμο πολιτικό Κοινωνία (Κ) Πολίτης (ΠΟ) Φοροφυγάς (Φ) Πολιτικός (ΠΤ) Κ

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλική Οικονομία. Κλείσιμο του κύκλου Το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία

Κυκλική Οικονομία. Κλείσιμο του κύκλου Το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία Κυκλική Οικονομία Κλείσιμο του κύκλου Το Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Κυκλική Οικονομία Το Πακέτο Κυκλικής Οικονομίας της ΕΕ Εγκρίθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 2015 Ανακοίνωση του Σχεδίου Δράσης Λίστα των Πρωτοβουλιών

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση Συνάντηση Εργασίας ρ Χριστίνα Θεοχάρη Περιβαλλοντολόγος Μηχανικός Γραµµατέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος ΓΣΕΕ 7 Ιουνίου 2006 1 1. Η Κοινωνική εταιρική ευθύνη

Διαβάστε περισσότερα

Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE+, το χρηματοδοτικό μέσο της Ε.Ε. για το περιβάλλον

Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE+, το χρηματοδοτικό μέσο της Ε.Ε. για το περιβάλλον Το έργο συγχρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE+, το χρηματοδοτικό μέσο της Ε.Ε. για το περιβάλλον 2 1. Εισαγωγή Το έργο Recycling@Home «Ανακύκλωση στο σπίτι-ανάπτυξη και επίδειξη ενός οικολογικού και

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσιο διάλογο θέλει η ΚΕΔΕ για τα απορρίμματα

Δημόσιο διάλογο θέλει η ΚΕΔΕ για τα απορρίμματα MYOTA.GR Δημόσιο διάλογο θέλει η ΚΕΔΕ για τα απορρίμματα 15 Ιαν 2016 11:58 Τη στρατηγική αλλά και τα μοντέλα διαχείρισης που θα πρέπει να εφαρμοστούν σε αυτοδιοικητικό επίπεδο προκειμένου να αντιμετωπισθεί

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Εξυπηρετώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Εξυπηρετώ 1 Επαγγελματική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Επαγγελματική Βελτίωση Εξυπηρετώ 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Η εξυπηρέτηση ως το πλέον δυναμικό

Διαβάστε περισσότερα

H νέα οδηγία πλαίσιο (98/2008/ΕΚ) ψηφίστηκε στις 19/11/2008 & εισάγει πολλές καινοτομίες αλλά:

H νέα οδηγία πλαίσιο (98/2008/ΕΚ) ψηφίστηκε στις 19/11/2008 & εισάγει πολλές καινοτομίες αλλά: Οι προκλήσεις της Νέας Οδηγίας για τα στερεά απόβλητα Άννα Καρκαζή Περιεχόμενα 1. Οδηγία-Πλαίσιο: Τεράστια Πρόκληση 2. Βασικές Αρχές της νέας Οδηγίας 3. Σήμερα στην Ελλάδα 4. Η αντίστροφη μέτρηση για την

Διαβάστε περισσότερα

Δεν μας αξίζει! Αλλάζουμε. Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα! τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Δεν μας αξίζει! Αλλάζουμε. Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα! τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Δεν μας αξίζει! Αλλάζουμε τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων Αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα! ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 8selido.indd 2 12/1/10 8:38 AM Η κατάσταση σήμερα Στην Περιφέρειά μας

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτική Διαχείριση A.H.H.E. Δήμος Κερατσινίου - Δραπετσώνας 2014

Εναλλακτική Διαχείριση A.H.H.E. Δήμος Κερατσινίου - Δραπετσώνας 2014 Εναλλακτική Διαχείριση A.H.H.E. Δήμος Κερατσινίου - Δραπετσώνας 2014 Δουζίνας Άκης Εναλλακτική Διαχείριση Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού Το χρονικό δημιουργίας του συλλογικού συστήματός

Διαβάστε περισσότερα

Κρίσιμα σημεία στη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας

Κρίσιμα σημεία στη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας Κρίσιμα σημεία στη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή, Μ.Ε. Περιβάλλοντος ΤΕΕ ΠΤΚΔΘ, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση έρευνας με θέμα την ανακύκλωση

Παρουσίαση έρευνας με θέμα την ανακύκλωση Παρουσίαση έρευνας με θέμα την ανακύκλωση Τάξη: Ε 2 Δασκάλα: Στάλω Χριστοφή Φλεβάρης 2014 Θέμα: Πώς διαχειρίζονται οι οικογένειες των παιδιών του σχολείου μας τα σκουπίδια τους στο σπίτι; Σκοπός: Να μελετήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος Ασφαλώς Κυκλοφορώ (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού Tάξη & Τμήμα:... Σχολείο:... Ημερομηνία:.../.../200... Όνομα:... Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;»

ΑΕΙΦΟΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε Απόβλητα - «Ένας φυσικός πόρος στο σχολείο μας;» Λέξεις κλειδιά: Απορρίμματα, ανακύκλωση, ρύπανση, υγεία, προστασία περιβάλλοντος, ΧΥΤΥ, ΧΑΔΑ Εισαγωγή Απόβλητα ένα επίκαιρο ζήτημα, που αποτελεί διαχρονικά ένα κρίσιμο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και οικονομικό

Διαβάστε περισσότερα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σας ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή σας, η οποία πιστεύω ότι είναι ένα ακόμη βήμα στην προσπάθεια που κάνουμε όλοι, για την ανάδειξη

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακή Στρατηγική και Πολιτική Ο σκελετός της ιοίκησης

Επιχειρησιακή Στρατηγική και Πολιτική Ο σκελετός της ιοίκησης και Πολιτική Ο σκελετός της ιοίκησης Η Αλίκη στη χώρα των θαυµάτων Αυτό εξαρτάται από το πού θέλεις να φτάσεις Μπορείς να µου πεις προς τα πού πρέπει να πάω; Επιτυχηµένοι Αποτυχηµένοι Οργανισµοί Επιτυχηµένοι

Διαβάστε περισσότερα

εξόρυξη αποβλήτων: ένα παιχνίδι για μεγάλα παιδιά διαδραστικό σεμινάριο Επιμέλεια: Γιώργος Τέντες Ανδρέας Μελετίου Αρετή Παπαχρυσοστόμου

εξόρυξη αποβλήτων: ένα παιχνίδι για μεγάλα παιδιά διαδραστικό σεμινάριο Επιμέλεια: Γιώργος Τέντες Ανδρέας Μελετίου Αρετή Παπαχρυσοστόμου εξόρυξη αποβλήτων: ένα παιχνίδι για μεγάλα παιδιά διαδραστικό σεμινάριο Επιμέλεια: Γιώργος Τέντες Ανδρέας Μελετίου Αρετή Παπαχρυσοστόμου 1. Πόσα σκουπίδια παράγει ετησίως κάθε Ελληνίδα και Έλληνας; Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Ψηφιακών Μέσων & Επικοινωνίας. Διαφήμιση & Στρατηγική

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Ψηφιακών Μέσων & Επικοινωνίας. Διαφήμιση & Στρατηγική ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Ψηφιακών Μέσων & Επικοινωνίας Σημειώσεις για το μάθημα Διαφήμιση & Στρατηγική Επικοινωνίας Διάλεξη 8 η Διαφήμιση & Στρατηγική Δρ. Α. Κουμπαρέλης Διαφημιστική Στρατηγική Ο προσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικού Νερού. Α. Ανδρεαδάκης ομ. Καθηγητής ΕΜΠ

Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικού Νερού. Α. Ανδρεαδάκης ομ. Καθηγητής ΕΜΠ Ολοκληρωμένη Διαχείριση Αστικού Νερού Α. Ανδρεαδάκης ομ. Καθηγητής ΕΜΠ Προκλήσεις Αστικοποίηση (70% το 2015) Εντατικοποίηση ανταγωνισμού μεταξύ χρηστών Κλιματική Αλλαγή (40% σε περιοχές με έλλειψη νερού)

Διαβάστε περισσότερα

Αντώνιος Μαζάρης, Λέκτορας Τομέα Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ

Αντώνιος Μαζάρης, Λέκτορας Τομέα Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΣΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Αντώνιος Μαζάρης, Λέκτορας Τομέα Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ Στέλλα Χρυσαλίδου, Βιολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ COMENIUS

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ COMENIUS ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ COMENIUS ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Οίκος + Λόγος Η μελέτη του φυσικού οίκου Η επιστήμη που μελετά τη σχέση oργανισμών με το περιβάλλον Ernst Hekel ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ ΣΤΑ ΙΤΑΛΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα