Συνέντευξη στην εφημερίδα Χαραυγή

Transcript

1 Συνέντευξη στην εφημερίδα Χαραυγή Συνέντευξη του Αθανάσιου Ορφανίδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, που δόθηκε στις 30 Ιουνίου 2008 στην Αθηνά Ξενοφώντος (Β Μέρος) Τα πλεονεκτήματα και τις δυνατότητες της Κύπρου για προσέλκυση ξένων επενδύσεων ώστε να καταστεί ένα μικρό χρηματοοικονομικό περιφερειακό κέντρο της νοτιανατολικής Ευρώπης αναλύσει ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Αθανάσιος Ορφανίδης. Σε συνέντευξη στην εφημερίδα μας επισημαίνει τις προσπάθειες που καταβάλλει η κυβέρνηση και άλλων φορέων για επίτευξη του στόχου, τον οποίο χαρακτηρίζει εφικτό λόγω των άριστων σχέσεων της Κύπρου με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και τις αρκετά καλές με χώρες της Μέσης Ανατολής. Ο Αθανάσιος Ορφανίδης, αναλύει επίσης, το φαινόμενο της αύξησης των επιτοκίων καταθέσεων και σχολιάζει κατά πόσο υπάρχουν προσυνεννοήσεις και φαινόμενα ολιγοπωλίων μεταξύ των τραπεζών. Υπογραμμίζει ότι ο νόμος για την ελευθεροποίηση των επιτοκίων απαιτεί πλήρη διαφάνεια και καλεί τους καταναλωτές να επαγρυπνούν και να συμβάλουν στον ανταγωνισμό επιλέγοντας το καλύτερο που συμφέρει στους ίδιους. Ο διοικητής εκφράζει ευαρέσκεια για το προσωπικό της Κεντρικής γιατί όπως σημειώνει, η σκληρή δουλειά που κατέβαλε για την εισδοχή μας στο ευρώ έκανε την Κύπρο υπόδειγμα όλης της Ευρώπης. Εκφράζει τέλος την πεποίθηση, η Κύπρος να επωφεληθεί από τις ευκαιρίες της Ευρωζώνης και μετά από 10 ή 20 χρόνια να πούμε: Ναι τα καταφέραμε ακόμα μια φορά! Ερ. Ποια είναι η θέση της Κεντρικής Τράπεζας σχετικά με τη φορολόγηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων της Εκκλησίας και κατά πόσο θα πρέπει να εισπραχθούν τα οφειλόμενα που ξεπερνούν τα 60εκ. Ευρώ; Κανένα σχόλιο για το θέμα, γιατί είναι πολύ συγκεκριμένο. Όμως μιλώντας γενικότερα για τα έσοδα του κράτους, διαπιστώνω ότι υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα φοροδιαφυγής. Πιστεύω πως πρέπει να ενδυναμωθεί ο νόμος και η εφαρμογή του για να μειωθεί η φοροδιαφυγή. Είναι κάτι που επιβάλλεται να βελτιωθεί και όλοι πρέπει να συμφωνήσουμε και να το κάνουμε. 1

2 Ερ. Η νομισματική πολιτική έχει μεταφερθεί στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μετά την ένταξη μας στην ζώνη του ευρώ. Σ αυτές τις συνθήκες ποιος είναι ο νέος ρόλος της Κεντρικής; Στο ευρωσύστημα η νομισματική πολιτική λαμβάνεται από το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΚΕΤ), στο οποίο είναι μέλος και η Κύπρος. Ενας διοικητής στην ΚΕΤ δεν λαμβάνει μέρος ως αντιπρόσωπος της χώρας του, αλλά με την προσωπική του ιδιότητα και οι αποφάσεις του πρέπει να αφορούν όλη την Ευρωζώνη. Γι αυτό χρειάζεται σοβαρή ανάλυση από προηγουμένως. Εκτός αυτού, με τη φιλελεθεροποίηση και την κάθοδο πολλών ξένων τραπεζών στην Κύπρο, οι τραπεζικές εργασίες αυξήθηκαν πάρα πολύ. Ερ. Πως επωφελείται γενικότερα η οικονομία από την επέκταση των κυπριακών τραπεζών στο εξωτερικό, αλλά και την κάθοδο πολλών ξένων στην Κύπρο; Η Κύπρος έχει πολλά πλεονεκτήματα ως χρηματοοικονομικός τομέας. Το γεγονός ότι εισήλθαμε στο ευρώ δημιουργεί ακόμη περισσότερα πλεονεκτήματα και κατά την άποψη μου, θα προσελκύσει ακόμη περισσότερες τράπεζες. Είμαστε ένα μικρό χρηματοοικονομικό περιφερειακό κέντρο. Αυτό το πλεονέκτημα είναι πολύ σημαντικό για την οικονομία μας και προσελκύει τις τράπεζες του εξωτερικού γενικά. Είναι καλός στόχος και για τράπεζες που μπορούν να έχουν εργασίες στο εξωτερικό. Έχουμε πολύ καλές μέχρι άριστες σχέσεις με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και αρκετά καλές και με χώρες τις Μέσης Ανατολής. Είμαστε το νοτιανατολικό κομμάτι της Ευρωζώνης και μας κάνει ένα ελκυστικό προορισμό για τραπεζικές εργασίες. Πρέπει να γίνουν προσπάθειες (η κυβέρνηση καταβάλλει πάρα πολλές) να κρατήσουν την Κύπρο σ αυτά τα επίπεδα και η Κεντρική Τράπεζα συμβάλει και βοηθά σ αυτήν την προσπάθεια. Ορισμένες αφορούν νομοθετικές ρυθμίσεις και διαπιστώνεται μεγάλη προθυμία από όλα τα μέρη, ενώ γίνονται σοβαρές κινήσεις από πλευράς κυβέρνησης με την προώθηση των συγκεκριμένων νομοσχεδίων. Πιστεύω ότι η έγκριση τους θα συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη του τομέα και υποστηρίζουμε αυτές τις προσπάθειες. Να σημειώσω ότι σήμερα υπάρχουν γύρω στις 32 τράπεζες, συμπεριλαμβανομένων και των κυπριακών. 2

3 Ερ. Κάνει σκέψεις η Κεντρική να διαφοροποιήσει το ποσοστό ρευστότητας των τραπεζών στην Κύπρο που βρίσκεται στο 25% ενώ στις άλλες χώρες είναι στο 20%, γεγονός που φέρνει τις κυπριακές τράπεζες σε δύσκολη θέση; Το μέτρο εφαρμόστηκε στο τέλος του περασμένου χρόνου, με την εισδοχή μας στη ζώνη του ευρώ. Το ελάχιστο ποσοστό αποθεματικού ήταν πολύ πιο ψηλό (8%) από αυτό της Ευρωζώνης και χωρίς καμία άλλη αλλαγή, θα απελευθερωνόταν άμεσα, πάρα πολύ μεγάλη ρευστότητα στην Κυπριακή οικονομία. Γι αυτό προσθέσαμε αυτή τη ρύθμιση, αναγνωρίζοντας ότι ήταν πιο ψηλό από άλλες χώρες. Όμως αυτό ήταν ένα μεταβατικό μέτρο και προσβλέπαμε σε μείωση της ρευστότητας για προληπτικούς λόγους. Ήδη μόλις την περασμένη βδομάδας με εγκύκλιο στις τράπεζες τις πληροφορούμε ότι ο δείκτης ρευστότητας έχει μειωθεί στο 20%. Το μέτρο δεν αφορούσε μόνο κυπριακές τράπεζες, αλλά και θυγατρικές ξένων τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, οπότε δεν υπήρχε θέμα ανταγωνισμού μεταξύ κυπριακών και ξένων τραπεζών. Ερ. Η Κεντρική αναθεώρησε τελευταία τη θέση της για μείωση του ποσοστού δανεισμού για δεύτερη κατοικία από 60% σε 70%. Να υποθέσουμε ότι περιορίστηκαν οι κίνδυνοι για τις τράπεζες, που ήταν ο λόγος μείωσης, ή ελλοχεύουν ακόμη; Όταν περιορίσαμε το δανεισμό για δεύτερη κατοικία στο 60% είχε διαπιστωθεί μια έξαρση δανεισμού επικεντρωμένη στον οικοδομικό τομέα κι αυτό δημιουργούσε κίνδυνο για όλο το σύστημα των τραπεζών, αν πήγαινε κάτι λάθος στον τομέα. Διαπιστώθηκε ότι μειώνονται και ομαλοποιούνται τα πράγματα και δεν υπάρχει λόγος να το διατηρούμε γιατί όντως ήταν αυστηρό. Ο ρυθμός επιτάχυνσης του δανεισμού πέρσι ήταν πάρα πολύ μεγάλος, ενώ φέτος έχει σταθεροποιηθεί. Είναι μεν γρήγορος ο ρυθμός, αλλά δεν διαπιστώνεται η περσινή επιτάχυνση, την οποία θεωρήσαμε επικίνδυνη. Αναμένουμε επιβράδυνση του ρυθμού, θα υπάρχει δηλαδή αύξηση αλλά με πιο χαμηλούς ρυθμούς. Οι κερδοσκοπικές επενδύσεις στον τομέα φαίνεται ότι έχουν μειωθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία του τμήματος εποπτείας. Ερ. Πως σχολιάζει η Κεντρική το φαινόμενο της αύξησης των επιτοκίων καταθέσεων και τον "πόλεμο" που ξέσπασε μεταξύ των τραπεζών για απόκτηση μεγαλύτερου μεριδίου από την πίτα της αγοράς; Από την 1η Ιανουαρίου είμαστε ένα μικρό κομμάτι μιας πολύ μεγαλύτερης αγοράς. Από πέρσι τον Αύγουστο σημειώθηκε αύξηση στα διατραπεζικά επιτόκια τα οποία έχουν 3

4 αυξήσει το κόστος δανεισμού σε ευρώ σε όλη την Ευρωζώνη και σ όλο τον κόσμο. Αν συγκρίνουμε τα καταθετικά δάνεια στην Κύπρο με άλλες αγορές της Ευρώπης, δεν είναι "πόλεμος" αλλά ευρωπαϊκό φαινόμενο. Η αναταραχή που άρχισε στη διατραπεζική αγορά από πέρσι τον Αύγουστο, έχει αυξήσει σημαντικά τα επιτόκια που χρειάζεται να πληρώσουν οι τράπεζες για να δανείζονται μεταξύ τους. Γι αυτό το λόγο, πολλές τράπεζες προσφέρουν πιο ψηλά επιτόκια στους καταθέτες για να έχουν απευθείας καταθέσεις και να μην χρειάζεται να δανείζονται από άλλες τράπεζες. Γι αυτό δικαιολογείται η αύξηση των καταθετικών επιτοκίων. Δεν έγινε πιο νωρίς στην Κύπρο, γιατί τον Ιανουάριο μπήκαμε στο ευρώ και ακόμη εναρμονιζόμαστε στην ευρωπαϊκή αγορά. Ερ. Πως αναμένετε να επηρεάσει την κυπριακή κοινωνία η ραγδαία αύξηση των καταναλωτικών δανείων και πόσο ανησυχεί η Κεντρική Τράπεζα; Αυτό είναι ένα από τα σημάδια ότι έχουμε εγχώριες πληθωριστικές πιέσεις στην Κύπρο πέραν από τους εξωγενείς παράγοντες. Είναι ένας από τους λόγους που ανησυχούμε για τον πληθωρισμό. Ερ. Μέσα από τις χρεώσεις των τραπεζών διαπιστώνεται ταύτιση χρεώσεων και προσυνεννοήσεις ή φαινόμενα ολιγοπωλίων. Ιδιαίτερα στους τρεχούμενους και στις πιστωτικές κάρτες το επιτόκιο είναι πανομοιότυπο. Πόσο ενοχλεί αυτό την Κεντρική και γιατί δεν παρεμβαίνει ως εποπτικό όργανο για διαφοροποίηση της κατάστασης; Δεν έχουμε τη νομική εξουσία να ρυθμίζουμε το ύψος χρεώσεων των τραπεζών. Μέσα στην Ε.Ε. που προωθείται ο ανταγωνισμός ελπίζουμε να επιφέρει και τις μειώσεις των επιτοκίων σε χαμηλά επίπεδα και κατ επέκταση να επωφελούνται οι καταναλωτές. Όσον αφορά στις αναφορές για ολιγοπώλια και προσυνεννοήσεις, αυτά τα θέματα αφορούν την Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού. Θα ήθελα όμως να επισημάνω ότι ο νόμος για την ελευθεροποίηση των επιτοκίων απαιτεί πλήρη διαφάνεια και ο πελάτης να γνωρίζει ποιες θα είναι οι χρεώσεις και τα κόστα που θα έχει, ώστε να μπορεί να επιλέγει. Η Κεντρική υπενθυμίζει και απαιτεί από τις τράπεζες να το πράττουν αν και δεν έχουμε συγκεκριμένη εξουσία για να τους επιβάλλεται. Πέρσι επίσης, αρχίσαμε μια προσπάθεια διαφώτισης των καταναλωτών, συλλέγοντας στοιχεία από τις τράπεζες και τα διοχετεύουμε στην ιστοσελίδα της Κεντρικής στην οποία συγκρίνουμε τις χρεώσεις που υπάρχουν μεταξύ των τραπεζών. 4

5 Ο καταναλωτής πιστεύω πρέπει να επαγρυπνεί και να συμβάλει στον ανταγωνισμό επιλέγοντας το καλύτερο που συμφέρει στον ίδιο. Ερ. Ένα τελευταίο σχόλιο για την εισδοχής μας στο ευρώ; Είμαι περήφανος που είμαι στην Κεντρική Τράπεζα και είμαι περήφανος για την εργασία του προσωπικού και για την συμβολή του στην οικονομία του τόπου. Το προσωπικό έκανε πάρα πολύ σκληρή δουλειά και νομίζω ο τρόπος που καταφέραμε να εισέλθουμε στο ευρώ μας έκανε υπόδειγμα όλης της Ευρώπης. Ήταν ο πιο άψογος τρόπος που η μικρή μας Κύπρος μπήκε στο ευρώ, χωρίς ουσιαστικά κανένα πρόβλημα. Δεν το προέβλεψε κανένας, ούτε κι εμείς οι ίδιοι. Έχουμε μια πολύ μικρή ομάδα στην Κεντρική η οποία είναι πολύ αφοσιωμένη στη δουλειά της. Νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω δημόσια τους συναδέλφους μου για αυτή την επιτυχία. Ως Κύπρος πρέπει να είμαστε περήφανοι γι αυτή την επιτυχία και πρέπει να προσέξουμε να μην τα χαλάσουμε απ εδώ και μπρος. Η Ευρωζώνη μας δίνει πολύ μεγάλες ευκαιρίες, έχουμε παραδείγματα από χώρες που επωφελήθηκαν πάρα πολύ από τη πορεία τους και άλλες που δεν επωφελήθηκαν. Ελπίζω να ανήκουμε στην πρώτη κατηγορία και σε 10 ή 20 χρόνια να πούμε: Ναι τα καταφέραμε ακόμη μια φορά. 5