Όλυμπος. «στα μονοπάτια των Θεών» 105 ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης

Transcript

1 Όλυμπος «στα μονοπάτια των Θεών» 105 ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης

2 Το χρονικό της πρώτης ανάβασης Τον Ιούλιο του 1913 οι Ελβετοί Frederic Boissonnas ( ), φωτογράφος εκδότης και Daniel BaudBovy ( ), συγγραφέας τεχνοκρίτης, μετά την περιήγησή τους στην απελευθερωμένη Ήπειρο, φθάνουν στη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσουν και να φωτογραφήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις, μετά από πρόσκληση της Ελληνικής Κυβέρνησης. Οι δύο Ελβετοί, θέλοντας να αξιοποιήσουν τις οκτώ ημέρες που μεσολαβούσαν μεταξύ των δύο υποχρεωτικών εμβολιασμών τους για χολέρα, αποφάσισαν να εξερευνήσουν τον Όλυμπο, εκπληρώνοντας έτσι ένα παλιό τους όνειρο. Στις28 Ιουλίου φθάνουν στο Λιτόχωρο με καΐκι από τη Θεσσαλονίκη (όπως συνηθιζόταν τότε) και αφού παίρνουν για οδηγό τον κυνηγό αγριοκάτσικων Χρήστο Κάκαλο ( ) ξεκινούν την επόμενη ημέρα για τη Μονή Αγίου Διονυσίου, όπου φθάνουν το μεσημέρι. Την ίδια μέρα ανηφορίζουν το παλιό μονοπάτι στα βόρεια του μοναστηριού και κατασκηνώνουν στην Πετρόστρουγκα. Στις 30 Ιουλίου, αφού αφήνουν την Πετρόστρουγκα και το κατεστραμμένο από μεγάλη πυρκαγιά δάσος της, ανηφορίζουν στη Σκούρτα και αφού διασχίσουν το «λαιμό» φθάνουν στην άκρη του σημερινού «Οροπεδίου των Μουσών», που αμέσως βαφτίζουν «Λιβάδι των θεών». Στη συνέχεια ανεβαίνουν στον Προφήτη Ηλία και εξερευνούν τη βάση του Στεφανιού. Βαφτίζουν το Στεφάνι «Θρόνο του Διός», ενώ στο Σκολιό δίνουν την περίεργη ονομασία «Μαύρη κορυφή» (γιατί εκείνη την ώρα ήταν σκοτεινή η πλευρά της προς τα Μεγάλα Καζάνια). Από το οροπέδιο κατεβαίνουν απότομες σάρες και σε δύο ώρες φθάνουν στην άκρη του δάσους, όπου υπήρχε μία καλύβα ξυλοκόπων. Στο σημείο αυτό είναι σήμερα το μικρό ξέφωτο, ΒΑ του καταφυγίου «Σπήλιος Αγαπητός», που λειτουργεί ως ελικοδρόμιο. Στην καλύβα συνειδητοποιούν ποιος είναι ακριβώς ο «δρόμος» για την κορυφή. Στις 31 Ιουλίου, ενώ η ομάδα έχει αποφασίσει να επιστρέψει στο Λιτόχωρο, κοντά στο μοναστήρι αποφασίζουν να επιχειρήσουν την ανάβαση στην ψηλότερη και απάτητη κορυφή του Ολύμπου. Έτσι επιστρέφουν στα Πριόνια, όπου το βράδυ δοκιμάζονται από μία φοβερή θύελλα. Την επόμενη μέρα, αρκετά ταλαιπωρημένοι ανηφορίζουν το Μαυρόλογγο και το απόγευμα φθάνουν στην καλύβα όπου και διανυκτερεύουν. Πριν ακόμα ξημερώσει ξεκινούν με ομίχλη, χαλάζι και δυνατό αέρα. Μετά από μία κοπιαστική ανάβαση από μικρές χαραδρώσεις, σάρες και απότομους γλιστερούς βράχους, βρίσκονται με μία τελευταία έφοδο πάνω σε μία στενή κορυφογραμμή (από την περιγραφή φαίνεται ότι ανέβηκαν κατευθείαν από τα Ζωνάρια). Σκαρφαλώνοντας συνέχεια μέσα στην ομίχλη, ο Χρήστος Κάκαλος μπροστά ξυπόλητος και πίσω οι δύο Ελβετοί δεμένοι με σχοινί, ανεβαίνουν τελικά σε μία «καταφαγωμένη» κορυφή που βαφτίζουν «Κορυφή της Νίκης» (προς τιμήν της νίκης των ελληνικών στρατευμάτων στο Σαραντάπορο), νομίζοντας πως είναι η ψηλότερη κορυφή του Ολύμπου. Οι Ελβετοί γράφουν λίγα λόγια για την ανάβαση σε μία κάρτα, τη βάζουν μέσα σε ένα μπουκάλι και το τοποθετούν προσεκτικά κάτω από ένα σωρό από πέτρες για να το προστατεύσουν (βρέθηκε 14 χρόνια μετά, και στάλθηκε στην Ελβετία και σήμερα βρίσκεται στα γραφεία της Ε.Ο.Ο.Α.). Σε ένα ξάνοιγμα όμως του καιρού βλέπουν μία άλλη φοβερότερη κορυφή ψηλότερα από το σημείο που βρίσκονται και καταλαβαίνουν το λάθος τους. Απογοητευμένοι κατεβαίνουν από την απόκρημνη κορυφή που τώρα ονομάζουν «Ταρπηία Πέτρα». (η ταρπηία πέτρα ήταν βράχος του Καπιτωλίου της Ρώμης, που από εκεί γκρέμιζαν τους κακούργους). Αλλά,

3 όπως γράφει αργότερα ο Boissonnas, στην καρδιά κάθε θνητού βρίσκεται ένα κομματάκι από τη φωτιά του Προμηθέα. Ο Χρήστος Κάκαλος με κατεβασμένο το κεφάλι, αμίλητος, κατεβαίνει την απότομη κόψη. Σταματάει. Μπροστά του ο «κατακόρυφος διάδρομος» που οδηγεί στην ψηλότερη κορυφή. Επάνω; ρωτάει. Οι Ελβετοί του γνέφουν καταφατικά. Είναι η μυστική απόφαση που είχαν πάρει προηγούμενα και οι τρεις τους, ο καθένας για τον εαυτό του, χωρίς να ανταλλάξουν λέξη. Όλοι τους μία σκέψη, μία καρδιά. Χωρίς άλλα λόγια ο Κάκαλος αφήνει τα φωτογραφικά του σύνεργα στη βάση του διαδρόμου και ρίχνεται μπροστά, σκαρφαλώνει με πείσμα τους λείους και επικίνδυνους βράχους ακολουθούμενος από τους δύο Ελβετούς. Σε λίγο είναι στο τέρμα, δεν πάει παραπάνω, είναι στην κορυφή. Έτσι στις 2 Αυγούστου 1913 (οι Ελβετοί ήδη χρησιμοποιούσαν το σημερινό ημερολόγιο), ώρα 10 και 25 το πρωί κατακτιέται η ψηλότερη κορυφή της Ελλάδος, η απάτητη μέχρι εκείνη τη στιγμή κορυφή του Ολύμπου. Κατακτητές της οι Χρήστος Κάκαλος, Frederic Boissonnas και Daniel Baud Bovy. Ο Χρήστος Κάκαλος έγινε αργότερα ο πρώτος επίσημος οδηγός του Ολύμπου και για τελευταία φορά ανέβηκε στην ψηλότερη κορυφή, το Μύτικα, το Ο Όλυμπος είναι αναμφίβολα το πιο δημοφιλές βουνό της Ελλάδας. Το εντυπωσιακό του ύψος, η μυθική του γοητεία και η εύκολη προσβασιμότητα τον καθιστούν πόλο έλξης για χιλιάδες επισκέπτες από κάθε γωνιά του κόσμου. Οι δρόμοι και τα μονοπάτια που διασχίζουν τον ορεινό όγκο, δίκτυο άριστα διατηρημένο στην πλειοψηφία του, δίνει την ευκαιρία στον πεζοπόρο και στον επισκέπτη που δεν έχει ειδικά ορειβατικά ενδιαφέροντα ή γνώσεις να γνωρίσει από κοντά τον Όλυμπο, τις ποικιλίες της χλωρίδας και της πανίδας και το φυσικό κάλλος του. Κυριότερο είναι το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι Ε4 που κινείται δυτικά από Λιτόχωρο προς τις κορυφές, μέσα από το φαράγγι του Ενιπέα. Επίσης υπάρχει το Εθνικό Μονοπάτι Ο2, που συνδέει τις κορυφές προς τα νότια με το Πήλιο.

4 Σε πολλά σημεία υπάρχουν καθιστικά κοντά σε πηγές και βρύσες που προσφέρουν στιγμές ξεκούρασης και περισυλλογής στους επισκέπτες. Η Δασική Υπηρεσία (Διεύθυνση Δασών Πιερίας) έχει τοποθετήσει σε διάφορα σημεία ενημερωτικές πινακίδες με τον χάρτη του Εθνικού Δρυμού και χρήσιμες οδηγίες. Οι επισκέπτες που έχουν αρκετό χρόνο στη διάθεσή τους, ιδανικά μπορούν να ανεβούν στην κορυφή από τη δεύτερη διαδρομή και να κατεβούν από την πρώτη, διανυκτερεύοντας στα καταφύγια

5 Διαδρομές Διαδρομή 1 Σκανδαλιάρα (800m) Δάσος Μάλτας (1.580m) Υψομετρική διαφορά: 780m Σήμανση: Ικανοποιητική, κόκκινα σημάδια Χρόνος: 2 3 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Α' Μέρος του παλιού μονοπατιού, που συνέδεε το Λιτόχωρο και τον Αγιάννη με τον «Μπεχτέ» και την Καρυά. Ξεκινά από τη δασική οδό Λιτόχωρου Μάλτας Παλιάς Λεπτοκαρυάς. Από τη ράχη πριν το ρέμα της Μάλτας μπορούμε να κινηθούμε και προς τις Αλπικές κορυφές Φράγκου Αλώνι και Καλόγερο. Διαδρομή 2 Ντελή (660m) Λιβαδάκι (2.100m) Υψομετρική διαφορά: 1.400m Σήμανση: Ικανοποιητική, κόκκινα σημάδια Χρόνος: 4 5 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Β' Από τη δασική οδό Λιτόχωρου Μάλτας Π. Λεπτοκαρυάς προς Ντελή, Τσουκνίδα, Πελεκούδια και Λιβαδάκι. Εδώ και κάτω από τις κορυφές του Πάγου και του Καλόγερου υπάρχει μικρό καταφύγιο που λειτουργεί κατόπιν συνεννόησης με τον ΕΟΣ Λιτόχωρου. Διαδρομή 3 Λιτόχωρο (300m) Γκόλνα (1.030m) Υψομετρική διαφορά: 730m Σήμανση: Πολύ καλή, κόκκινα σημάδια Χρόνος: 2 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μικρή Βαθμός Δυσκολίας: Α' Από Λιτόχωρο προς Προφήτη Ηλία και προς τη Γκόλνα που απλώνει την ορθοπλαγιά της προς τον Ενιπέα και την επιβλητική Ζηλνιά. Επιστροφή και από Ντέλη ή από θέση «Κάστανα» και φαράγγι Ενιπέα.

6 Διαδρομή 4 Λιτόχωρο (300m) Πριόνια (1.100m) Υψομετρική διαφορά: 800m Σήμανση: Άσπρα κίτρινα σημάδια του Ε4 Χρόνος: 4 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Α' Το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 μέσα από το φαράγγι του Ενιπέα. Πορεία δίπλα και πάνω από το ποτάμι με ξύλινα γραφικά γεφυράκια. Πριν καταλήξει στα Πριόνια περνά από τη σπηλιά και την Παλαιά Μονή του Αγίου Διονυσίου. Διαδρομή 5 Πριόνια (1.100m) Λιβαδάκι (2.100m) Υψομετρική διαφορά:1.000m Σήμανση: ικανοποιητική, κόκκινα σημάδια Χρόνος: 4 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Β' Από τα Πριόνια αφήνουμε το κεντρικό μονοπάτι κινούμενοι προς Μαυρόλογγο. Στη συνέχεια ανηφορίζουμε προς το Λιβαδάκι κάτω από τις κορυφές του Καλόγερου, μια διαδρομή στην καρδιά του Εθνικού Δρυμού. Διαδρομή 6 Πριόνια(1.100m) Καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός (2.100m) Υψομετρική διαφορά:1.000m Σήμανση: Άσπρα Κίτρινα σημάδια του Ε4 Χρόνος:3 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Α' Η πιο κλασική διαδρομή του Ολύμπου, προς το καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός. Δίπλα στο Μαυρόλογγο και από το «μονοπάτι της σιωπής» στο «μπαλκόνι» του καταφυγίου κάτω από τις ψηλότερες κορυφές.

7 Διαδρομή 7 Καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός (2.100m) Οροπέδιο των Μουσών (2.650m) Υψομετρική διαφορά:550m Σήμανση: Πολύ καλή, κόκκινα σημάδια Χρόνος:1 2 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μικρή Βαθμός Δυσκολίας: Γ' «Κοφτό» σύντομο μονοπάτι, που οδηγεί στα καταφύγια Χρήστος Κάκκαλος και Γιώσος Αποστολίδης στο οροπέδιο των Μουσών. Στενό, ανηφορικό και με πέρασμα χιονούρας με τη βοήθεια συρματόσχοινου. Διαδρομή 8 Καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός (2.100m) Ζωνάρια Καταφύγιο Γιώσος Αποστολίδης (2.680m) Υψομετρική διαφορά:580m Σήμανση: Πολύ καλή, Ε4 και κόκκινα σημάδια Χρόνος:2 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μικρή Βαθμός Δυσκολίας: Β' Μονοπάτι, που αφού κινηθεί για λίγο στο Ε4 πάνω από το καταφύγιο, μπαίνει στα «Ζωνάρια», φτάνει στη βάση των διαδρομών για Μύτικα και Στεφάνι (Δυσκολίας Γ) και καταλήγει στα καταφύγια του Οροπεδίου των Μουσών. Διαδρομή 9 Καταφύγιο Σπήλιος Αγαπητός (2.100m) Σκάλα (2.882m) Σκολιό (2.912m) Υψομετρική διαφορά: 812m Σήμανση: Μονοπατιού Ε4 Χρόνος: 2 3 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Β' Η συνέχεια του Ε4 προς τις κορυφές περνά από την Σκάλα. Από εδώ, αν αφήσουμε το μονοπάτι, μπορούμε μέσω της «Κακόσκαλας» (δυσκολία Γ) να ανεβούμε στο Μύτικα. Αν συνεχίσουμε το Ε4 θα μας οδηγήσει σχεδόν στην κορυφή του Σκολιού.

8 Διαδρομή 10 Γκορτσιά (1.120m) Καταφύγιο Χρήστος Κάκαλος (2.630m) Καταφύγιο Γιώσος Αποστολίδης (2.680m) Υψομετρική διαφορά: 1.560m Σήμανση: Πολύ καλή, κόκκινα σημάδια Χρόνος: 5 6 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Β' Η δεύτερη πιο κλασική διαδρομή του βουνού. Από τη Γκορτσιά στην «Πετρόστρουγκα» και από εκεί στα αλπικά της Σκούρτας με θέα την Πιερία. Από το λαιμό και το πέρασμα του «Γιώσου» στο Οροπέδιο και τα καταφύγια. Διαδρομή 11 Σταυρός (940m) Ρέμα Μάνας (1020m) Υψομετρική διαφορά:80m Σήμανση: Λίγα κόκκινα σημάδια (δεν κρίνεται απαραίτητη) Χρόνος:1 ώρα περίπου Μήκος Διαδρομής: Μικρή Βαθμός Δυσκολίας: Α' Μονοπάτι ιστορικής αξίας με αρκετά πετρόχτιστα σημεία. Μια πορεία χωρίς υψομετρική διαφορά, σε ένα καταπληκτικό φυσικό περιβάλλον, μας οδηγεί στο ρέμα της Μάνας. Επιστροφή μπορεί να γίνει και από δασικό δρόμο, που από το ρέμα οδηγεί στον ασφαλτόδρομο Σταυρού Πριόνια. Διαδρομή 12 Ορλιάς (260m) Κορομηλιά (1.000m) Πετρόστρουγκα (1.980m) Υψομετρική διαφορά:1.720m Σήμανση: Έως υπερβολική σε κάποια σημεία με κόκκινα και πολλά άλλα σημάδια Χρόνος:5 6 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Α' Από το εκκλησάκι του Αγίου Κων/νου και Ελένης δίπλα στο ρέμα Ορλιά. Στην Κορομηλιά συναντά το αρχαίο μονοπάτι, που έρχεται από τη ράχη και το Δίον και το ακολουθεί μέχρι την «Πετρόστρουγκα», όπου συναντά και την κλασική διαδρομή από Γκορτσιά.

9 Διαδρομή 13 Μαστορούλι (970m) Κλεφτόβρυση (1.380m) Υψομετρική διαφορά:410m Σήμανση: αρκετά καλή, κόκκινα σημάδια Χρόνος:2 3 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Α' Πριν την Αγία κόρη ανεβαίνουμε το δασικό δρόμο μέχρι τη θέση «Μαστορούλι». Παίρνουμε νερό από την ομώνυμη πηγή και ανηφορίζουμε προς τα «Ρομπολάκια» και το «Διάσελο», ενώ στη συνέχεια κατηφορίζουμε προς την Κλεφτόβρυση. Από εδώ μπορούμε να κινηθούμε και προς «Πετρόστρουγκα». Διαδρομή 14 Αγία Τριάδα (400m) Παπά Αλώνι (1.080m) Υψομετρική διαφορά:680m Σήμανση: Τοπικά υπερβολική, κόκκινα σημάδια Χρόνος:3 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Α' Από την Αγία Τριάδα Βροντούς προς την όμορφη ρεματιά του Παπά δίπλα στο ομώνυμο ρέμα. Η πορεία τερματίζεται σε μικρό οροπέδιο κάτω από τη βόρεια ορθοπλαγιά του βουνού. Διαδρομή 15 Αγία Τριάδα (400m) Καταφύγιο «Κρεβάτια» (1000m) Υψομετρική διαφορά:600m Σήμανση: Πολύ καλή, κόκκινα κίτρινα σημάδια Χρόνος:1,5 ώρα περίπου Μήκος Διαδρομής: Μικρή Βαθμός Δυσκολίας: Α' Από το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας προς τη ράχη του Μπαρμπαλά πάνω από το ρέμα του Παπά. Προς το τέλος, η ράχη μετατρέπεται σε μεγάλο πλάτωμα, τα «Κρεβάτια», όπου και το καταφύγιο.

10 Διαδρομή 16 Καταφύγιο «Κρεβάτια» (1.000m) Καταφύγιο Γιώσος Αποστολίδης (2.680m) Υψομετρική διαφορά:1.680m Σήμανση: Πολύ καλή, κόκκινα κίτρινα σημάδια Χρόνος:6 7 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Γ' Η μεγάλη και δύσκολη κόψη του Μπαρμπαλά από τα «Κρεβάτια» στο Οροπέδιο των Μουσών, ανάμεσα στη ρεματιά του παπά και τη ρεματιά του Ξερολακίου, στη βόρεια πλευρά του βουνού. Διαδρομή 17 Κρεβάτια (1.000m) Παπά Ρέμα (800m) Υψομετρική διαφορά:200m Σήμανση: Πολύ καλή, κίτρινα μπλε σημάδια Χρόνος:1,5 ώρα περίπου Μήκος Διαδρομής: Μικρή Βαθμός Δυσκολίας: Α' Διαδρομή από το καταφύγιο προς ρέμα του Παπά κάτω από τον Μπαρμπαλά. Μετά το ρέμα συναντά το μονοπάτι για Παπά Αλώνι λίγο πριν αυτό τερματίσει. Διαδρομή18 Ρέμα Ναούμ (1.280m) Κατ. Αποστολίδη (2.680m) Υψομετρική διαφορά:1.400m Σήμανση: Με ελλείψεις, κόκκινα σημάδια στο ρέμα και κίτρινα ψηλότερα Χρόνος:4 5 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Γ' Στην πιο άγρια πλευρά του βουνού, το ρέμα του Ναούμ οδηγεί μέσα στα «Μεγάλα Καζάνια». Κινούμαστε σε δύσκολο μονοπάτι κάτω από το Σκολιό, το Μύτικα και το Στεφάνι προς τις «Πόρτες» και το Οροπέδιο.

11 Διαδρομή 19 Ξερολάκι (1.300m) Σκολιό (2.912m) Υψομετρική διαφορά: 1.612m Σήμανση: Όχι απαραίτητη αρχικά, Ε4 στη συνέχεια Χρόνος: 6 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Β' Ο δασικός δρόμος στην αρχή και η παγετωνική ρεματιά του Ξερολακίου στη συνέχεια, οδηγούν σε πέρασμα ανάμεσα στις κορυφές Χρηστάκη και Φλάμπουρο. Βγαίνουμε στη «Μικρή Γούρνα» και συναντάμε το Ε4 προς «Μεγάλη Γούρνα» και Σκολιό. Διαδρομή 20 Κοκκινοπλός (1.200m) Σκολιό (2.912m) Υψομετρική διαφορά:1.712m Σήμανση: Τα σημάδια του Ε4 Χρόνος: Πάνω από 7 ώρες Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Β' Η μεγάλη διαδρομή του Ε4 από τον Κοκκινοπλό προς τη «Σταλαματιά» και τη δυτική αλπική πλευρά του βουνού. Συνέχεια στη «Μικρή» και «Μεγάλη Γούρνα» πριν την τελική ανηφόρα για Σκολιό. Διαδρομή 21 Βρυσοπούλες (1.800m) Άγιος Αντώνιος (2.817m) Υψομετρική διαφορά:1.017m Σήμανση: Πυλώνες χιονοδρομικού έως τη βάση της κορυφής Χρόνος: 3 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μεσαία Βαθμός Δυσκολίας: Β' Από το καταφύγιο στις «Βρυσοπούλες» και κάτω από τους πυλώνες του χιονοδρομικού, που λειτουργεί σαν κέντρο εκπαίδευσης του στρατού, οδηγούμαστε στο καταφύγιο ανάγκης στη βάση του Αγίου Αντωνίου. Δεύτερο καταφύγιο ανάγκης θα βρούμε και στην κορυφή, από την οποία μπορούμε να κινηθούμε προς Σκολιό και Σκάλα.

12 Διαδρομή 22 Καρυά (900m) Διάσελο Μεταμόρφωσης/Κακάβρακου (2.500m) Υψομετρική διαφορά: 1.600m Σήμανση: Άσπρα κόκκινα του εθνικού μονοπατιού Ο2 Χρόνος: 6 ώρες περίπου Μήκος Διαδρομής: Μεγάλη Βαθμός Δυσκολίας: Β' Από το χωριό το μονοπάτι Ο2 μας οδηγεί στη «Χαρβαλόβρυση» και στη συνέχεια στην αλπική Νότια πλευρά ανάμεσα στις κορυφές Κακάβρακο και Μεταμόρφωση. Από το διάσελο μπορούμε να κινηθούμε προς «Μπάρα» και Άγιο Αντώνιο ή μέσω του Ο2 προς «Σταυροϊτιές» και Σκάλα, Σκολιό, Μύτικα. Διαδρομή 23 Μεγάλη Γούρνα (2.400m) Μύτικας (2.917m) Υψομετρική διαφορά: 517m Σήμανση: Ε4 Χρόνος: 2 ώρες Μήκος διαδρομής: μικρή Βαθμός δυσκολίας: Γ' Από Καλύβια παίρνουμε το δρόμο για Μεγάλη Γούρνα, όπου βρίσκεται το καταφύγιο Χρηστάκη. Από εκεί, ακολουθούμε το μονοπάτι με τα κίτρινα άσπρα σημάδια έως το διάσελο Σχολίου Κλειδί. Στα αριστερά μας φαίνεται ο Μύτικας. Ακολουθούμε το πολύ χρησιμοποιημένο μονοπάτι και φτάνουμε στην Κακοσκάλα. Από εκεί έως το Μύτικα υπάρχουν κόκκινα σημάδια, αλλά και πλακέτες για χρήση σταθερών σχοινιών. Διαδρομή 24 Κ.Ε.Ο.Α.Χ. (1.78Οm) Διακόπτης (2.589m) Υψομετρική διαφορά: 740m Σήμανση: δεν υπάρχει Χρόνος: 2 ώρες Μήκος διαδρομής: μικρή Βαθμός δυσκολίας: Α' Από το στρατόπεδο στα βορειοδυτικά φαίνεται η κορυφογραμμή του Διακόπτη. Η κορυφή είναι ορατή και χωρίς καθόλου βλάστηση.

13 Υπόμνημα Υψομετρική διαφορά: Διαφορά υψομέτρου αρχής και τέλους της διαδρομής, που συνήθως, είναι και το ψηλότερο σημείο της, με εξαίρεση τις Δ1 και Δ13, που έχουν σημεία λίγο ψηλότερα πριν το τέλος της διαδρομής. Σήμανση: Είναι χαρακτηριστικό όλων των διαδρομών (εξαιρούνται ίσως σημεία ξεκάθαρης συγκεκριμένης πορείας, όπως χαρακτηριστικά πολύ περπατημένα μονοπάτια, δασικοί δρόμοι, ρέματα). Η μορφή της σήμανσης δεν είναι πάντα η ίδια. Χρόνος: Είναι ο χρόνος που θα κάνει μια ομάδα με μέτρια φυσική κατάσταση χωρίς να βιάζεται και με αρκετά διαλείμματα. Μήκος Διαδρομής: Έως 5 περίπου χιλιόμετρα χαρακτηρίζεται ως ΜΙΚΡΗ, από 5 10km ΜΕΣΑΙΑ και πάνω από 10km ΜΕΓΑΛΗ. Βαθμός Δυσκολίας: o o o Α': σημαίνει πορεία σε δάσος, συνήθως χωρίς δύσκολα και εκτεθειμένα σημεία. Β': σημαίνει πορεία σε δάσος και σε αλπικό πεδίο ή μόνο σε αλπικό πεδίο, που ανεβάζει τη δυσκολία λόγο πιο δύσκολων καιρικών συνθηκών. Γ': σημαίνει πορεία σε δάσος και σε αλπικό πεδίο ή πορεία μόνο σε αλπικό πεδίο, που απαιτεί διάσχιση χιονισμένων σημείων ή αναρριχητικά περάσματα, χωρίς όμως τη χρήση μέσων ασφαλείας. Σε όλο τον ορεινό όγκο του Ολύμπου, ο οποίος παρουσιάζει ποικιλόμορφη δομή, που ικανοποιεί τόσο τον απλό πεζοπόρο όσο και τον εξασκημένο ορειβάτη, μπορούν να γίνουν πάρα πολλές θαυμάσιες διαδρομές μέσα σε πυκνά δάση ή επάνω σε βραχώδεις κορυφογραμμές από ωραιότατα μονοπάτια. Τα κύρια μονοπάτια του Ολύμπου είναι καλοδιατηρημένα και τα περισσότερα έχουν σήμανση και κατατοπιστικές πινακίδες για την καλύτερη ασφάλεια των ορειβατών. Η ανάβαση από την ανατολική πλευρά, την πιο ενδιαφέρουσα από άποψη ομορφιάς και ποικιλίας του τοπίου, γίνεται από το Λιτόχωρο. Στο Λιτόχωρο είναι η έδρα του Ορειβατικού Συλλόγου ΕΟΣ, και του Συλλόγου Ελλήνων Ορειβατών ΣΕΟ Λιτοχώρου, που παρέχουν πληροφόρηση και κάθε συνδρομή για την ανάβαση στον Όλυμπο, όπως εξεύρεση οδηγών ή αγωγιατών για όσους θέλουν να χρησιμοποιήσουν ζώα για την ανάβαση. Η ανάβαση στις κορυφές μπορεί να γίνει από τις ακόλουθες διαδρομές:

14

15 ΛΙΤΟΧΩΡΟ ΠΡΙΟΝΙΑ Διάρκεια: 5 ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 740 μ., Διαδρομή μέτριας δυσκολίας, Μήκος: 9 Km Από την περιοχή «Μύλοι» (400 μ.), μία από τις εισόδους του Εθνικού Δρυμού, στο πάνω μέρος της πόλης του Λιτοχώρου, ξεκινάει το διεθνές μονοπάτι ορειβατικών διαδρομών Ε4, το οποίο διασχίζει το μοναδικό σε ομορφιά φαράγγι του Ενιπέα. Το μονοπάτι είναι καλοδιατηρημένο, με σήμανση και κατατοπιστικές πινακίδες και καταλήγει ύστερα από πολλά ανεβοκατεβάσματα στα «Πριόνια», στις πηγές του Ενιπέα (1100 μ.). Το μονοπάτι στην αρχή ακολουθεί το φαράγγι του Ενιπέα, από τα αριστερά της κοίτης, ενώ μετά τη μέση περίπου της διαδρομής διασχίζει τον Ενιπέα επτά φορές με πανέμορφες ξύλινες γεφυρούλες έχοντας την κοίτη του πότε από τα δεξιά και πότε από τα αριστερά. Στο δεύτερο μισό της διαδρομής συναντάμε το Άγιο Σπήλαιο, όπου ασκήτευσε ο Άγιος Διονύσιος και μετά από είκοσι λεπτά περίπου φθάνουμε στην Ιερά Μονή του Αγίου Διονυσίου, την οποία αξίζει να επισκεφθούμε μιας και παραμένει ανοιχτή για τους προσκυνητές από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο. Μετά από 10λεπτη πεζοπορία αφού περάσουμε το μοναστήρι, κατηφορίζει στα αριστερά μας μονοπάτι, που οδηγεί σε λίγα λεπτά στους πανέμορφους καταρράκτες του Ενιπέα. Λόγω των πολλών ανεβοκατεβασμάτων η πορεία είναι αρκετά κουραστική, όμως οι πολύμορφοι γεωλογικοί σχηματισμοί, οι λιμνούλες με τα κρυστάλλινα νερά και οι κάθετες ορθοπλαγιές, προσδίδουν στο τοπίο σπάνια ομορφιά και ανταμείβουν τον επισκέπτη με τον καλύτερο τρόπο. Η διαδρομή μπορεί να γίνει και με την αντίθετη φορά, αν δηλαδή πάμε μέχρι τα «Πριόνια» ή την Ιερά Μονή του Αγίου Διονυσίου με το αυτοκίνητο.

16 ΠΡΙΟΝΙΑ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» Διάρκεια: 3 ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 1000 μ., Διαδρομή μέτριας δυσκολίας, Μήκος: 4,5 Km Η διαδρομή από τα Πριόνια (1100 μ.) μέχρι το καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» (2100 μ.) είναι το πιο πολυσύχναστο ορειβατικό μονοπάτι του Ολύμπου, τμήμα του Ε4, και αποτελεί τη φυσική συνέχεια της διαδρομής Λιτόχωρο Πριόνια. Τα Πριόνια είναι το τελευταίο σημείο στο οποίο μπορούμε να οδηγηθούμε με το αυτοκίνητο (18 χιλιόμετρα από το Λιτόχωρο) και εκεί υπάρχει διαμορφωμένος χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων. Εκεί, επίσης, έχει τις πηγές του ο ποταμός Ενιπέας. Όλο το χρόνο λειτουργεί στα Πριόνια αναψυκτήριο και εστιατόριο. Από τα «Πριόνια», ακολουθώντας το ανηφορικό μονοπάτι που είναι σημειωμένο με πινακίδες, μέσα σε πυκνό δάσος, μπορείτε να επισκεφθείτε το Καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός», σε υψόμετρο 2100 μ. Το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής γίνεται μέσα στο δάσος. Το μονοπάτι είναι πολύ καλά διατηρημένο. Τα πυκνά πεύκα σε συνδυασμό με τις οξιές και τα έλατα δίνουν στο τοπίο μια ξεχωριστή γοητεία. Το καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» βρίσκεται πάνω σε ένα φυσικό μπαλκόνι, περιτριγυρισμένο από εντυπωσιακά αιωνόβια ρόμπολα. Το Καταφύγιο ανήκει στην Ελληνική Ομοσπονδία Ορειβασίας και Αναρρίχησης (Ε.Ο.Ο.Α.), λειτουργεί από το Μάιο έως τον Οκτώβριο και προσφέρει στέγη και φαγητό. Από εδώ μπορείτε σε τρεις περίπου ώρες να βρεθείτε στο «Μύτικα» από τη θέση «Σκάλα» ή να συνεχίσετε το μονοπάτι προς την κορυφή «Σκολιό». Πριν από τη «Σκάλα», ακολουθώντας το μονοπάτι δεξιά, βρίσκεστε στη θέση «Ζωνάρια» κάτω από τις κορυφές. Από εδώ μπορείτε να ανεβείτε αριστερά στο «Μύτικα» (από τη θέση «Λούκι») και στην κορυφή «Στεφάνι». Συνεχίζοντας, μπορείτε να φτάσετε στο πανέμορφο «Οροπέδιο των Μουσών», όπου βρίσκονται τα Καταφύγια «Γιόσος Αποστολίδης» (1760μ.) και «Χρήστος Κάκαλος» (1650μ.).

17 ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» ΣΚΑΛΑ ΜΥΤΙΚΑΣ Διάρκεια: 3 ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 818 μ., Διαδρομή μέτριας δυσκολίας, Μήκος: 3 Km Από το καταφύγιο Α «Σπ. Αγαπητός» (2100 μ) το μονοπάτι ανηφορίζει αρκετά και σε 20 περίπου ακολουθεί τη ράχη «Χονδρό Μεσοράχη» μέχρι που συναντάει στα 2480 μ. τη διασταύρωση για τα «Ζωνάρια» δεξιά. Λίγα μέτρα πιο πάνω και αριστερά συναντάει το μονοπάτι προς Σταυραϊτιές και Άγιο Αντώνιο. Ακολουθώντας το κυρίως μονοπάτι που είναι το Ε4, σε γυμνό αλπικό τοπίο και με αρκετή κλίση, μετά από μία ώρα περίπου, καταλήγουμε στην κορυφή «Σκάλα» (2866 μ.) Από εκεί συνεχίζουμε, ακολουθώντας τα κόκκινα σημάδια στα βράχια, στη διαδρομή της «Κακόσκαλας» όπως χαρακτηριστικά λέγεται λόγω των φυσικών «σκαλοπατιών», που οδηγούν στο Μύτικα. Η διαδρομή γίνεται πιο δύσκολη από τη Σκάλα στο Μύτικα. Επισημαίνεται ότι το κομμάτι αυτό της διαδρομής είναι αρκετά δύσκολο.

18 ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» ΛΟΥΚΙ ΜΥΤΙΚΑΣ Διάρκεια: 3 ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 818 μ., Διαδρομή δύσκολη σε σημεία επικίνδυνη, Μήκος: 2,9 Km Πρόκειται αρχικά για το ίδιο μονοπάτι με το προηγούμενο μέχρι τα 2480 μέτρα, όπου συναντάμε τη διασταύρωση για τα Ζωνάρια. Ακολουθούμε το μονοπάτι στα δεξιά μας, το οποίο στην αρχή ανηφορίζει απότομα ενώ στη συνέχεια ακολουθεί τις πτυχώσεις των «Ζωναριών» για αρκετή ώρα, ως το σημείο όπου αρχίζει το χαρακτηριστικό «Λούκι» που καταλήγει στο Μύτικα. Μέσα στο «Λούκι» υπάρχουν χαρακτηριστικά κόκκινα βέλη, πάνω στα βράχια, που δείχνουν την πορεία. Η διαδρομή αυτή είναι ιδιαίτερα δύσκολη και μέσα στο Λούκι επικίνδυνη λόγω κατολισθήσεων και χρειάζεται πολλή προσοχή από τους ορειβάτες.

19 ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ «ΣΠΗΛΙΟΣ ΑΓΑΠΗΤΟΣ» ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ Διάρκεια: 1 ½ ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 550 μ., Διαδρομή δύσκολη, Μήκος: 3,8 Km Ανηφορίζοντας από το Καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός» προς τις κορυφές, στα πρώτα λεπτά της πορείας, συναντούμε διακλάδωση προς τα δεξιά, προς «Οροπέδιο των Μουσών» (2650 μ.) όπου βρίσκονται τα καταφύγια «Γιόσος Αποστολίδης» και «Χρήστος Κάκκαλος». Το μονοπάτι ονομάζεται και «κοφτό» γιατί συντομεύει το συνολικό χρόνο ανάβασης στο Οροπέδιο των Μουσών. Είναι αρκετά ανηφορικό και σε μερικά σημεία που κρατάει χιόνι θέλει προσοχή. Περνάει χαμηλότερα από το αντίστοιχο μονοπάτι των Ζωναριών.

20 ΓΚΟΡΤΣΙΑ ΠΕΤΡΟΣΤΡΟΥΓΚΑ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ Διάρκεια: 6 ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 1600 μ., Διαδρομή μέτριας δυσκολίας, Μήκος 13,4 Km Στο 14ο χιλιόμετρο της διαδρομής Λιτόχωρο Πριόνια, στα δεξιά μας, ανηφορίζει ένας στενός δρόμος που καταλήγει σε χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. Η τοποθεσία ονομάζεται «Γκορτσιά». Από εδώ ξεκινάει ένα φαρδύ μονοπάτι που οδηγεί στο «Οροπέδιο των Μουσών» και στα καταφύγια «Χρήστος Κάκκαλος» και «Γιόσος Αποστολίδης». Τα 2/3 της διαδρομής γίνονται μέσα σε πανέμορφο δάσος ενώ το υπόλοιπο τμήμα γίνεται σε αλπικό τοπίο με χαμηλή βλάστηση. Πριν από την αναχώρηση είναι απαραίτητος ο εφοδιασμός με αρκετό νερό γιατί στο μονοπάτι δεν υπάρχει καμία βρύση με διαρκή ροή. Βρύσες υπάρχουν σε δύο σημεία, στο «Στράγγο» και στο δάσος με τις οξυές, στα οποία όμως για να φθάσουμε, πρέπει να παρεκκλίνουμε από το κύριο μονοπάτι για Πρώτο χαρακτηριστικό σημείο της διαδρομής είναι ένα πλάτωμα που ονομάζεται «Μπάρμπα». Στη συνέχεια και για αρκετή ώρα διασχίζουμε ένα δάσος οξυάς και, αφού ανηφορίσουμε αρκετά

21 σε μία ράχη, καταλήγουμε σε μία τσιμεντένια δεξαμενή νερού. Παρεκκλίνοντας αριστερά από την πέτρινη δεξαμενή και μετά από 10, φθάνουμε στη σπηλιά όπου έζησε για χρόνια ο μεγάλος ζωγράφος του Ολύμπου, Βασίλης Ιθακήσιος. Συνεχίζοντας στο κύριο μονοπάτι, φθάνουμε σε λίγο στην «Πετρόστρουγκα» (2000 μ.) όπου βρίσκονται εντυπωσιακά υπεραιωνόβια ρόμπολα. Έπειτα, ανηφορίζοντας αρκετά, φθάνουμε στην κορυφή «Σκούρτα» (2485 μ.) από όπου αρχίζει το αλπικό τοπίο και η θέα προς όλες τις κατευθύνσεις είναι εκπληκτική. Από το σημείο αυτό αρχίζει επίσης μία στενή ράχη που ονομάζεται «Λαιμός» και καταλήγει στο «Οροπέδιο των Μουσών. Μόλις φτάσουμε στην αρχή του οροπεδίου, το μονοπάτι χωρίζεται στα δύο. Το αριστερό τμήμα καταλήγει σε 30 περίπου στο καταφύγιο «Χρήστος Κάκκαλος» της Ε.Ο.Ο.Α., σε υψόμετρο 2650μ., που εξυπηρετεί 18 άτομα και διαθέτει εστιατόριο και το δεξιό σε 40 περίπου στο καταφύγιο «Γιόσος Αποστολίδης» του Σ.Ε.Ο. Θεσσαλονίκης, σε υψόμετρο 2760μ., που μπορεί να φιλοξενήσει 90 άτομα και διαθέτει εστιατόριο.. Με αφετηρία τα δύο καταφύγια, μπορούμε να πραγματοποιήσουμε σύντομες αναβάσεις στις κορυφές Τούμπα (2801 μ.) και Προφήτης Ηλίας (2803 μ.). Αναβάσεις μπορούμε επίσης να κάνουμε και προς τις ψηλές κορυφές του Ολύμπου ακολουθώντας το μονοπάτι στη βάση του «Στεφανιού» που οδηγεί προς τα «Ζωνάρια».

22 ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ ΚΟΡΥΦΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ Α Διάρκεια: 1 ώρα, Υψομετρική Διαφορά: 268 μ., Διαδρομή δύσκολη επικίνδυνη, Μήκος: 1,5 Km ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ (Κατ. «Γιόσος Αποστολίδης» & «Χρήστος Κάκκαλος») ΛΟΥΚΙ ΜΥΤΙΚΑΣ Από το Οροπέδιο των Μουσών και συγκεκριμένα από τα καταφύγια «Γιόσος Αποστολίδης» (2700 μ. ) και «Χρήστος Κάκκαλος» (2650 μ.) συνεχίζουμε την πορεία μας προς τις ψηλές κορυφές. Το μονοπάτι ξεκινάει από τα δύο καταφύγια. Αφού αφήσουμε στα δεξιά μας τις «Πόρτες», συνεχίζουμε την πορεία μας περνώντας κάτω ακριβώς από το «Στεφάνι» και φθάνουμε στο διάσελο ανάμεσα στις δύο κορυφές. Στο σημείο αυτό, αριστερά και μπροστά μας έχουμε το «Μύτικα» και δεξιά μας το «Στεφάνι». Ακολουθούμε τα κόκκινα βέλη πάνω στο βράχο που μας οδηγούν μέσα από το «Λούκι» προς το «Μύτικα» σε 30 με 40 λεπτά περίπου. Η διαδρομή είναι δύσκολη μέσα στο «Λούκι» και συχνά επικίνδυνη λόγω κατολισθήσεων.

23 ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ ΚΟΡΥΦΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗ Β Διάρκεια: ½ ώρα, Υψομ. Διαφορά: 153 μ., Διαδρομή εύκολη, Μήκος: 1 Km ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΜΟΥΣΩΝ (Κατ. «Γιόσος Αποστολίδης» & «Χρήστος Κάκκαλος») ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΛΙΑΣ ΤΟΥΜΠΑ Πολύ εύκολες είναι οι διαδρομές από το «Γιόσος Αποστολίδης» προς τις κορυφές «Προφήτης Ηλίας» (2803 μ. ) και «Τούμπα» (2801 μ.). Απαιτούνται μόνο 10 με 15 για να απολαύσουμε τη μοναδική θέα προς τον κάμπο της Πιερίας και τα «Καζάνια» αντίστοιχα. Αξίζει να προσκυνήσουμε και το ψηλότερο ξωκκλήσι των Βαλκανίων, τον Προφήτη Ηλία, που βρίσκεται στην ομώνυμη κορυφή και πρωτοχτίστηκε από τον Άγιο Διονύσιο τον 16ο αιώνα.

24 ΑΝΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ Οι τρεις διαδρομές προς την κορυφή του Ολύμπου Ο Δήμος Ολύμπου βρίσκεται στην νοτιοδυτική πλευρά του Ολύμπου αποτελείται από δώδεκα οικισμούς σκορπισμένους στους πρόποδες και στις πλαγιές του Ολύμπου. Ο όγκος του βουνού δεσπόζει επιβλητικά και είναι ορατός απ όλα τα χωριά του Δήμου. 'Αγρια ομορφιά, υπέροχη φύση, μοναδική αίσθηση. Ένας τόπος προικισμένος με την αιώνια λιτότητα και το απέριττο μεγαλείο στέκεται εκεί, στο θρόνο του αυστηρός, επιβλητικός, κυρίαρχος και μας περιμένει να τον ερωτευτούμε. Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδος και το δεύτερο σε ύψος της Βαλκανικής χερσονήσου. Η ψηλότερη κορυφή του είναι ο Μύτικας (Πάνθεον), με υψόμετρο μέτρα. Οι κοντινότερες κορυφές του προς το Δήμο Ολύμπου είναι ο Άγιος Αντώνιος (υψόμετρο μ), ο Καλόγερος (υψόμετρο μ.) και το Σκολιό ( 2η σε ύψος κορυφή με υψόμετρο μ). Η πρόσβαση της κορυφής από το Δήμο Ολύμπου γίνεται, από τη θέση Βρυσοπούλες, από τα Καλύβια, και από τον Κοκκινοπηλό Η ανάβαση του Ολύμπου από την πλευρά της Περαιβίας έχει τα εξής πλεονέκτημα έναντι της Πιερίας, προσφέρεται στο ευρύ κοινό, αφού μοναδικός απαραίτητος εξοπλισμός είναι τα αθλητικά παπούτσια, διαθέτει την πιο σύντομη διαδρομή που οδηγεί στην κορυφή του Ολύμπου «Καλύβια Καταφύγιο Χριστάκης» και τη μοναδική χειμωνιάτικη προσέγγιση του Ολύμπου που γίνεται μέσω της διαδρομής «Σπαρμός Καταφύγιο Βρυσοπούλες». Υπάρχουν πλήθος διαδρομών που μπορεί ο επισκέπτης να πραγματοποιήσει, κάποιες από αυτές είναι: ΣΠΑΡΜΟΣ ΒΡΥΣΟΠΟΥΛΕΣ ΣΚΟΛΙΟ ΜΥΤΙΚΑΣ Διάρκεια: 3,5 ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 1111 μ., Διαδρομή σχετικά εύκολη, Μήκος: 4Km

25 Η μοναδική χειμωνιάτικη προσέγγιση του Ολύμπου για τους φίλους του βουνού γίνεται από τη δυτική πλευρά, από την περιοχή της Ελασσόνας, ακολουθώντας τον δρόμο Καλλιθέας Ολυμπιάδας Σπαρμού, μια παράκαμψη του εθνικού δρόμου Ελασσόνας Κατερίνης στο ύψος του χωριού Καλλιθέα. Από Ελασσόνα μέσω Καλλιθέας φθάνουμε στην Ολυμπιάδα, συνεχίζοντας για το χωριό Σπαρμός. Από εδώ ξεκινά δρόμος με ασφαλτόστρωση (13 χλμ.), που οδηγεί στην περιοχή «Βρυσοπούλες» θέση Νίκη, μέσα στο στρατόπεδο του Κέντρου Εκπαίδευσης Ορεινού Αγώνα Χιονοδρομιών (Κ.Ε.Ο.Α.Χ.). Το Καταφύγιο Β βρίσκεται ακριβώς πάνω από τις εγκαταστάσεις του στρατού, σε υψόμετρο 1820 μέτρων, έχει χωρητικότητα 25 ατόμων, διαθέτει κουζίνα, νερό, ηλεκτρικό, κεντρική θέρμανση και τζάκι. Λειτουργεί όλο το χρόνο αλλά για τη διανυκτέρευση απαιτείται στρατιωτική άδεια, από το ΓΕΣ/ΔΕΔ/2, Χολαργός. Τους χειμερινούς μήνες, πρέπει να γίνεται προ συνεννόηση με τη στρατιωτική μονάδα στο τηλέφωνο ή ΕΧΟΣ Ελασσόνας. Απαραίτητη η αστυνομική ταυτότητα ή το διαβατήριο. Για τους αλλοδαπούς απαιτείται ειδική άδεια. Στην ίδια τοποθεσία λειτουργεί το ομώνυμο χιονοδρομικό κέντρο, στο διάστημα Δεκεμβρίου Μαρτίου, με συρόμενο αναβατήρα για την χρήση του οποίου είναι απαραίτητη μια υπεύθυνη δήλωση ότι σε περίπτωση ατυχήματος δεν ευθύνεται ο Ελληνικός Στρατός. Το ανώτερο υψόμετρο της πίστας είναι μ. και το κατώτερο 1900 μ. Η είσοδος και η διανυκτέρευση στο καταφύγιο είναι δωρεάν, όπως και η χρήση της χιονοδρομικής πίστας. Στο κέντρο απουσιάζουν υποδομές σχολών σκι και ενοικίασης εξοπλισμού. Επίσης μπορείτε να κάνετε χρήση του καφέ της μονάδας (ΚΨΜ) αλλά δεν θα βρείτε φαγητό και η είσοδος επιτρέπεται μόνο τα Σαββατοκύριακα. Από το περιοχή Βρυσοπούλες (1.800 μ.) πεζοί πλέον ακολουθείτε τους πυλώνες του αναβατήρα του Χιονοδρομικού Κέντρου μέχρι το καταφύγιο ανάγκης Μιγκοτζίδη (2.450 μ.) χωρητικότητας δέκα ατόμων στη βάση της κορυφής «Αγ. Αντώνιος» (2815 μ.), την παρακάμπτεται, προχωράτε προς την κορυφή «Σκολιό» (2.912 μ.), συνεχίζεται για τη «Σκάλα» και ακολουθώντας την κορυφογραμμή, σε 30 είστε στο Μύτικα. Θεωρείται εύκολη διαδρομή για γρήγορη πρόσβαση στις κορυφές, κυρίως το χειμώνα, αλλά γίνεται όλη σε γυμνό, άδενδρο, αλπικό τοπίο. Η διάρκεια της διαδρομής είναι περίπου 3,5 ώρες και η υψομετρική διαφορά: μ.

26 ΚΑΛΥΒΙΑ ΜEΓΑ ΛΑΚΚΑ ΣΜΕΛΟΥ ΓΟΥΡΝΕΣ ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΜΥΤΙΚΑΣ Διάρκεια: 2 ώρες από το καταφύγιο, Υψομετρική Διαφορά: 487μ., Διαδρομή σχετικά εύκολη Η πιο κοντινή διαδρομή με μεταφορικό μέσο προς την κορυφή του Ολύμπου, είναι μέσω του δημοτικού διαμερίσματος Καλυβίων. Από τα Καλύβια η πρόσβαση προς την κορυφή διαρκεί περίπου 2 ώρες. Η διαδρομή από το χωριό Καλύβια μέχρι τη θέση "Χριστάκης" έχει συνολικό μήκος 20 χλμ. και η διάρκειά της είναι περίπου 45 λεπτά. Η συγκεκριμένη διαδρομή συνιστάται για τους θερινούς μήνες. Ο δρόμος είναι αγροτικός (χωματόδρομος) και εύκολα προσβάσιμος όταν γίνεται με τζιπ αντί συμβατικού οχήματος. Η θέα που θα απολαύσετε θα δικαιώσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη. Οι εικόνες που θα αντικρίσετε το άγριο τοπίο οι ψηλές κορυφές και οι απότομες χαράδρες ο κάμπος της Θεσσαλίας να απλώνεται στα πόδια σας και εσείς να νομίζετε ότι είστε πάνω σε αεροπλάνο και απολαμβάνετε την πτήση. Θα δείτε άγρια άλογα να βόσκουν στην ελάχιστη βλάστηση της περιοχής, κοπάδια από αγελάδες ελευθέρας βοσκής που πιο ελευθέρας δεν γίνεται. Όταν ζήσεις έστω και λίγες στιγμές σ αυτό το θεϊκό περιβάλλον καταλαβαίνεις γιατί επιλέχτηκε για κατοικία των θεών. Ο καθένας μπορεί να νιώσει για λίγες στιγμές εκεί ψηλά ότι είναι ένας μικρός θεός. Ο Όλυμπος μας περιμένει να τον εξερευνήσουμε και να τον απολαύσουμε Το μεγαλείο της φύσης και τα υπέροχα χρώματα του ορίζοντα δεν θα τα βρείτε ποτέ ούτε θα μπορέσει ποτέ να τα μεταφέρει ζωγράφος στην παλέτα του. Μόνο ο δημιουργός μας δίνει τόση ομορφιά που νομίζεις ότι δεν την αντέχει η όραση σου. Όταν αντικρίσεις τις ομορφιές του Ολύμπου θέλεις ξανά και ξανά να βρεθείς εκεί ψηλά για να αποθανατίσεις όσο περισσότερες εικόνες η φύση σου δίνει. Από το καταφύγιο Χριστάκης ο επισκέπτης φτάνει πεζός στην κορυφή Σκολιό σε 1 ώρα και από εκεί στον Μύτικα σε 30 λεπτά. Ο Ορειβατικός σύλλογος Καλυβίων έκτισε το καταφύγιο ανάγκης στη θέση "Χριστάκης" σε υψόμετρο μ. με σκοπό να προσφέρει στέγη σε κάθε ορειβάτη που θα βρεθεί στη περιοχή.. Το καταφύγιο είναι δυναμικότητας οκτώ θέσεων και δεν διαθέτει θέρμανση (υπάρχει τζάκι) πράγμα που το κάνει ιδανικό για τους καλοκαιρινούς κυρίως μήνες.

27 ΚΟΚΚΙΝΟΠΗΛΟΣ ΜΕΓΑΛΗ ΓΟΥΡΝΑ ΣΚΑΛΑ ΜΥΤΙΚΑΣ Διάρκεια: 6 7 ώρες, Υψομετρική Διαφορά: 717 μ., Διαδρομή σχετικά εύκολη, Μήκος: 12 Km Στον Κοκκινοπηλό φθάνει ο επισκέπτης από Ελασσόνα ή από Κατερίνη. Από την άκρη του χωριού περνάει το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι μεγάλων διαδρομών Ε4, που οδηγεί στη χαράδρα της Σταλαματιάς (γεμάτο έλατα και μαυρόπευκα). Ανεβαίνοντας στη «Ράχη Κανάκη» ακολουθεί ο δρόμος που καταλήγει μέσω της Μικρής Γούρνας στη Μεγάλη Γούρνα, όπου βρίσκεται το καταφύγιο Ανάγκης «Χριστάκη». Το Καταφύγιο Χριστάκη δεν διαθέτει είδη πρώτης ανάγκης (υπάρχουν μόνο κρεβάτια) παρέχει όμως προστασία από άσχημες καιρικές συνθήκες. Έπειτα, ανηφορίζεις προς το «Σκολιό» (2.912 μ.) και αφού το παρακάμψεις από δεξιά, ακολουθείς τον αυχένα που καταλήγει στη «Σκάλα» (2866μ.), από εκεί προχωρείς προς την κορυφή του Μύτικα. Η διαδρομή αυτή είναι η φυσική συνέχεια του μονοπατιού Ε4 Λιτόχωρο Σκάλα, αλλά με αντίστροφη πορεία, η διάρκειά της είναι 6 7 ώρες και το μήκος της είναι 12 χλμ.

28 Χρήσιμες Πληροφορίες Ο Όλυμπος είναι ένα βουνό με δύσκολο ανάγλυφο, μεγάλες διαδρομές και απότομες και σαθρές κορυφές. Εντύπωση προκαλούν οι ξαφνικές αλλαγές καιρού με καταιγίδες και πολύ ισχυρούς ανέμους και οι χαμηλές θερμοκρασίες που αγγίζουν το μηδέν μετά τη δύση του ήλιου. Αν δεν συνοδεύεστε από έμπειρο οδηγό συνοδό, ακολουθείστε τις οδηγίες για τον απαιτούμενο ελάχιστο εξοπλισμό και τις συμβουλές πληροφορίες για ασφαλή ανάβαση. Πριν από κάθε εξόρμηση πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, τόσο οι καιρικές συνθήκες, όσο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε διαδρομής. Ελάχιστος Εξοπλισμός Να έχετε πάντα υπόψη σας ότι οι καιρικές συνθήκες στον Όλυμπο μεταβάλλονται συχνά, γι' αυτό το λόγο θα πρέπει να έχετε κατάλληλη ενδυμασία και υπόδηση. Ένα ζευγάρι άνετα παπούτσια, κατά προτίμηση μπότες με αντιολισθητική σόλα και ένα σακίδιο πλάτης είναι τα πλέον απαραίτητα, φτάνει το σακίδιο να περιέχει: Αδιάβροχο, μακριά μπλούζα και παντελόνι, δεύτερο μπλουζάκι και κάλτσες, καπέλο και σκούφο, γυαλιά ηλίου, τρόφιμα και νερό, μικρό φαρμακείο, χάρτη και κάποιο μέσο επικοινωνίας. Δέκα Πολύτιμες Συμβουλές Μην ανεβαίνετε ποτέ μόνος. Ανεβείτε μόνο αν είστε υγιής. Πάρτε μετεωρολογική πρόγνωση και μην ρισκάρετε με τον καιρό. Κάντε έγκαιρη κράτηση στα καταφύγια. Ενημερώστε για το πρόγραμμα σας τους σταθμούς ελέγχου και τα καταφύγια και ζητήστε κάθε βοήθεια και πληροφορία. Κρατήστε μεγάλη απόσταση από τυχόν προπορευόμενη ομάδα στα δύσκολα σημεία και προσέχετε τις λιθοπτώσεις. Μην συνεχίζετε στα δύσκολα λούκια, αν νιώθετε την ανασφάλεια να σας κυριεύει. Κινηθείτε αργά, προσεκτικά και αν εσείς προκαλέσετε λιθόπτωση προειδοποιήστε έγκαιρα όσους ακολουθούν. Ακούτε τις συμβουλές και τις παραινέσεις των ανδρών της Πυροσβεστικής, της Δασικής Υπηρεσίας και των εθελοντών της Πολιτικής Προστασίας. Κάνετε οικονομία δυνάμεων, μην πιέζετε οριακά το σώμα σας και αν χρειαστεί μην συνεχίζετε. Ο Όλυμπος δύσκολος μεν αλλά και πανέμορφος θα είναι πάντα εκεί για να σας δεχτεί την επόμενη φορά... Στον Όλυμπο έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή δεκάδες ορειβάτες, έμπειροι και μη, σε μια σειρά από ατυχήματα που υπογραμμίζουν την ανάγκη να τηρούνται ευλαβικά οι κανόνες ασφαλείας. Σε περίπτωση προβλήματος ή ανάγκης καλέστε δωρεάν 112 (τηλεφωνικός αριθμός επείγουσας ανάγκης για όλη την Ευρώπη) ή με ασύρματο, στη συχνότητα VHF την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης.

29 Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και ξακουστό ανά την υφήλιο, καθώς στην κορυφή του (Μύτικας μ.), οι αρχαίοι Έλληνες είχαν τοποθετήσει την κατοικία των Δώδεκα «Ολύμπιων» Θεών τους. Ο συμπαγής ορεινός του όγκος δεσπόζει επιβλητικός στα όρια Μακεδονίας και Θεσσαλίας, με μια σειρά από ψηλές κορυφές που αυλακώνουν βαθιές χαράδρες, γύρω από τις οποίες εκτείνεται μια περιοχή ιδιαίτερης βιοποικιλότητας. Για την προστασία της μοναδικής αυτής κληρονομιάς, ανακηρύχθηκε ήδη από το 1938 ως ο πρώτος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας. Κάθε χρόνο χιλιάδες φυσιολάτρες επισκέπτονται τον Όλυμπο, για να θαυμάσουν από κοντά τη γοητεία της φύσης του και να χαρούν την περιήγηση στις πλαγιές του και την κατάκτηση των κορυφών του. Οργανωμένα ορεινά καταφύγια με ποικίλες ορειβατικές και αναρριχητικές διαδρομές βρίσκονται στην διάθεση των επισκεπτών που θέλουν να εξερευνήσουν τις ομορφιές του. Κλασσική αφετηρία αποτελεί η γραφική κωμόπολη του Λιτόχωρου στους ανατολικούς πρόποδες του βουνού, 100 χλμ από τη Θεσσαλονίκη, όπου στις αρχές κάθε καλοκαιριού καταλήγει ο Ορειβατικός Μαραθώνιος Ολύμπου. Χλωρίδα Η έρευνα των φυτών του Ολύμπου άρχισε πριν 150 χρόνια: το 1836 ο Γάλλος βοτανολόγος Αυcher Εlογ μελέτησε τα φυτά του Ολύμπου. Σύμφωνα με τις μελέτες τους, ο Εθνικός Δρυμός χαρακτηρίζεται από τις πλουσιότερες σε χλωρίδα περιοχές της Ελλάδας, με περίπου είδη και υποείδη, που αντιστοιχούν περίπου στο 25% της ελληνικής χλωρίδας. Από αυτά, τα 187 χαρακτηρίζονται ως σημαντικά, 56 είναι ενδημικά ελληνικά εκ των οποίων 23 τοπικά ενδημικά, δηλ. βρίσκονται μόνο στον Όλυμπο και 16 είναι σπάνια στην Ελλάδα ή και εμφανίζουν τα ακραία όρια εξάπλωσής τους στη Βόρεια Ελλάδα. Τα περισσότερα από αυτά που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο είναι τα συνηθισμένα μεσογειακά και κεντροευρωπαϊκά είδη. Το είδος Jankaea heldreichii, φυτικό λείψανο από την εποχή των παγετώνων, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Η έντονη ποικιλότητα του ανάγλυφου, ο διαφορετικός προσανατολισμός των πλαγιών και η θέση τους σε σχέση με την Θάλασσα επηρεάζουν κατά τόπους το κλίμα του Ολύμπου με αποτέλεσμα να επικρατούν τοπικές συνθήκες μικροκλίματος που σε συνδυασμό με το γεωλογικό υπόβαθρο και το έδαφος, ευνοούν την ανάπτυξη ιδιαιτέρων τύπων βλάστησης και χαρακτηριστικών βιοτόπων αντίστοιχα. Η βλάστηση του Ολύμπου και ιδιαίτερα η κατατομή της, παρουσιάζει πολλές ιδιαιτερότητες. Γενικά, η βορειοανατολική πλευρά του Ολύμπου είναι πυκνά δασωμένη, αφού δέχεται και τις περισσότερες βροχές, ενώ η νοτιοδυτική έχει σημαντικά αραιότερη βλάστηση. Επίσης, ενώ στις γειτονικές οροσειρές των Πιερίων, του Κάτω Ολύμπου και της Όσσας υπάρχει μια σαφής διαδοχή των ζωνών βλάστησης, ακολουθώντας το υψόμετρο, στον Όλυμπο παρατηρείται αναρχία στη διαδοχή των ζωνών βλάστησης. Το γεγονός αυτό οφείλεται στη μεγάλη ποικιλία μικροκλιμάτων που δημιουργεί το ανάγλυφο της περιοχής.

30 Πανίδα Η πανίδα του Ολύμπου, που δεν έχει μελετηθεί συστηματικά μέχρι σήμερα, περιλαμβάνει σημαντική ποικιλία και χαρακτηρίζεται από την παρουσία σημαντικών, σπάνιων και απειλούμενων ειδών. Τα μεγάλα θηλαστικά, που ζούσαν παλαιότερα στην περιοχή, όπως το ελάφι, έχουν πλέον εξαφανιστεί από τον Όλυμπο. Στην αρχαιότητα υπήρχαν λιοντάρια (Παυσανίας) ενώ τουλάχιστον μέχρι τον 16ο αιώνα υπήρχαν αρκούδες (Βίος Αγίου Διονυσίου του Νεωτέρου). Έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών, στα οποία περιλαμβάνονται το αγριοκάτσικο (Rυρicapra rupicapra), το ζαρκάδι (Capreolus capreolus), το αγριογούρουνο (Sus scrofa), η αγριόγατα (Felis sylvestris), το κουνάβι (Martes foina), η αλεπού (Vulpes vulpes), ο σκίουρος (Sciurus vulgaris) κ.ά. Έχουν εντοπιστεί επίσης 108 είδη πτηνών (όπως Τσιχλογέρακο, Μαυρόγυπας, Πετροπέρδικα, Λευκοπελαργός, Αγριοπερίστερο, Κοκκινολαίμης, Χρυσογέρακας, Πετρίτης, Δενδρογέρακο, Χρυσαετός, Φιδαετός, Σταυραετός, Τσαλαπετεινός) πολλά από τα οποία, ιδιαίτερα τα αρπακτικά, είναι σπάνια και προστατεύονται αυστηρά από διεθνείς συμβάσεις. Υπάρχουν ακόμα τα συνηθισμένα ερπετά του ελληνικού χώρου (22 είδη όπως φίδια, χελώνες, σαύρες κ.λπ.) και ορισμένα αμφίβια (8 είδη) στα ρέματα και τις εποχιακές λίμνες, καθώς και μια μεγάλη ποικιλία εντόμων, κυρίως πεταλούδες, για τις οποίες ο Όλυμπος φημίζεται.

31 Ο Εθνικός Δρυμός Το ψηλότερο βουνό μας, η κατοικία των δώδεκα Θεών της αρχαιότητας, είναι και η πρώτη περιοχή για την οποία εφαρμόστηκε πριν από 50 χρόνια, ειδικό καθεστώς προστασίας στην χώρα μας με την κήρυξή του ως Εθνικού Δρυμού το Σκοπός της κήρυξης αυτής ήταν «...η διατήρηση στο διηνεκές του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής, δηλαδή της άγριας χλωρίδας, της πανίδας και του φυσικού τοπίου, καθώς και των πολιτιστικών και άλλων αξιών της...». Ακόμα, η ανακήρυξη του Δρυμού έγινε με σκοπό την ενίσχυση της επιστημονικής έρευνας παράλληλα με την περιβαλλοντική εκπαίδευση του κοινού και την ανάπτυξη του τουρισμού στην ευρύτερη περιοχή. Με ειδική νομοθεσία έχει απαγορευτεί κάθε είδους εκμετάλλευση στην ανατολική πλευρά του βουνού σε έκταση στρεμμάτων περίπου που αντιπροσωπεύει τον πυρήνα του Δρυμού. Μια ευρύτερη περιοχή γύρω από τον πυρήνα, χαρακτηρίστηκε «περιφερειακή ζώνη του Δρυμού», ώστε η διαχείριση και εκμετάλλευσή της να γίνεται έτσι ώστε να μην επηρεάζει αρνητικά την προστασία του πυρήνα. Σήμερα, μετά από ειδική μελέτη, ο Δρυμός έχει επεκταθεί σε μιαν έκταση στρεμμάτων. Διοικητικά ο Δρυμός ανήκει στους Νομούς Πιερίας και Λάρισας, η οριογραμμή του διατρέχει περιοχές των δήμων Δίου, Λιτοχώρου, Ανατολικού Ολύμπου, Πέτρας, Ολύμπου και της κοινότητας Καρυάς. Το χαμηλότερο υψόμετρο βρίσκεται στα 600m, ενώ η κορυφή του, ο Μύτικας στα 2.918m. Ο Όλυμπος είναι παγκόσμια γνωστός τόσο για τα οικολογικά χαρακτηριστικά και την ανεπανάληπτη φυσική ομορφιά του, όσο και για την σχέση του με την αρχαία ελληνική μυθολογία. Η ποικιλία των οικοτόπων του είναι εκπληκτική. Η έντονη ποικιλότητα του ανάγλυφου του Ολύμπου, ο διαφορετικός προσανατολισμός των πλαγιών, το πέτρωμα, το μεγάλο ύψος και η μικρή απόσταση των κορυφών από τη θάλασσα, δημιουργούν μεγάλη ποικιλία τύπων βλάστησης και βιοτόπων. Η σημασία του Δρυμού έχει αναγνωριστεί όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη και παγκόσμια. Το 1981 η UNESCO ανακήρυξε τον Όλυμπο «Διατηρητέο Οικοσύστημα της Παγκόσμιας Βιόσφαιρας». Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει συμπεριλάβει τον Όλυμπο στις «Σημαντικές για την Ορνιθοπανίδα Περιοχές της Ευρωπαϊκής Κοινότητας». Έχει επίσης καταχωρηθεί στον κατάλογο του ευρωπαϊκού Δικτύου NATURA 2000 ως «ζώνη ειδικής προστασίας» και «τόπος κοινοτικού ενδιαφέροντος». Μετά την ανακήρυξη του Εθνικού Δρυμού Ολύμπου ο Θεσμός των Εθνικών Δρυμών επεκτάθηκε. Μέχρι σήμερα έχουν ανακηρυχτεί δέκα Εθνικοί Δρυμοί σ' ολόκληρη την χώρα που εκτείνονται από το βορειοδυτικό άκρο της χώρας μέχρι το Λιβυκό Πέλαγος και περιλαμβάνουν ορισμένα από τα πιο χαρακτηριστικά τοπία με εξαιρετική ποικιλία βιοτόπων και άγριας ζωής.