ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ. Χρήστος Μουρούτογλου Σταύρος Καρράς Γεώργιος Δημόκας

Transcript

1 ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ Χρήστος Μουρούτογλου Σταύρος Καρράς Γεώργιος Δημόκας

2 Γενικά μέτρα για την καταπολέμηση των εχθρών και ασθενειών των καλλιεργουμένων φυτών Επιλογή των κατάλληλων ειδών και ποικιλιών φυτών. Καλλιεργητικές μέθοδοι αντιμετώπισης εχθρών και ασθενειών. Μηχανικές μέθοδοι καλλιέργειας. Βιολογικές μέθοδοι καταπολέμησης των εχθρών των καλλιεργειών. Προστασία των φυσικών εχθρών των επιβλαβών ειδών εντόμων. Απαγόρευση των συνθετικών φυτοπροστατευτικών προϊόντων.

3 Προσαρμοστικότητα Η ικανότητά της να δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα σε όσο είναι δυνατόν διαφορετικά περιβάλλοντα

4

5 Ανθεκτικότητα ενός φυτού σε ένα έντομο Η ικανότητά του να προσβάλλεται λιγότερο ή να υφίσταται μικρότερη ζημιά από ένα είδος εντόμου σε σχέση με άλλα φυτά του ίδιου είδους κάτω από τις ίδιες συνθήκες και με την ίδια πυκνότητα πληθυσμών του εντόμου

6 5 βαθμοί ανθεκτικότητας για ένα είδος εντόμου ενός είδους φυτού ή ποικιλίας Ανοσία (immunity): Το έντομο ουδέποτε θα βλάψει ή θα φάει το φυτό με οποιεσδήποτε γνωστές συνθήκες. Δεν υπάρχουν ποικιλίες άνοσες σε έντομο που προσβάλλει άλλες ποικιλίες του ίδιου είδους και εάν υπάρχουν, θα είναι ελάχιστες. Θα ήταν περισσότερο σωστό να θεωρήσουμε ως ανοσία, την ασήμαντη ζημιά από γεωργικής πλευράς.

7 5 βαθμοί ανθεκτικότητας για ένα είδος εντόμου ενός είδους φυτού ή ποικιλίας Μεγάλη (υψηλή) ανθεκτικότητα (high resistance): Η ποικιλία παθαίνει μικρή ζημιά. Μικρή (χαμηλή) ανθεκτικότητα (low resistance): Η ποικιλία παθαίνει μικρότερη ζημιά ή προσβάλλεται από λιγότερα έντομα από ότι ο μέσος όρος των ποικιλιών του ίδιου είδους.

8 5 βαθμοί ανθεκτικότητας για ένα είδος εντόμου ενός είδους φυτού ή ποικιλίας Ευπάθεια (susceptibility): Η ποικιλία παθαίνει ζημιά ίση ή μεγαλύτερη από το μέσο όρο του ίδιου είδους. Μεγάλη ευπάθεια (high susceptibility): Η ποικιλία παθαίνει ζημιά πολύ μεγαλύτερη από το μέσο όρο του ίδιου είδους.

9 Tύποι ανθεκτικότητας των φυτών στα έντομα Μη προτίμηση είναι η αντίδραση (response) του εντόμου σε ένα φυτό το οποίο στερείται των χαρακτηριστικών εκείνων που θα το καθιστούσαν ξενιστή του, είναι δε το αποτέλεσμα αρνητικών αντιδράσεων ή ολικής αποφυγής κατά τη διάρκεια της έρευνας του εντόμου για τροφή, καταφύγιο ή ωοτοκία.

10 Tύποι ανθεκτικότητας των φυτών στα έντομα Αντιβίωση είναι η δυσμενής επίδραση του φυτού στην ανάπτυξη ή στην επιβίωση του εντόμου. Το φυτό είναι ακατάλληλο για τροφή (δεν είναι αρκετά θρεπτικό ή είναι τοξικό) ή ως διαμονή του εντόμου. Σε μερικές περιπτώσεις οφείλεται σε υπερπλασία των ιστών του φυτού γύρω από το αυγό ή τη νεαρή προνύμφη. Η αντιβίωση μειώνει την ταχύτητα αύξησης του πληθυσμού του εντόμου μειώνοντας συνήθως και την πυκνότητα του πληθυσμού.

11 Tύποι ανθεκτικότητας των φυτών στα έντομα Ανοχή είναι η ικανότητα του φυτού να αυξάνεται και να αναπαράγεται ή να επιδιορθώνει τη ζημιά σε μεγάλο βαθμό, παρά την ύπαρξη πληθυσμού εντόμων κατά προσέγγιση ίσου με αυτόν που ζημιώνει ένα ευπαθές φυτό. Η ανοχή δεν εμποδίζει ούτε περιορίζει την εγκατάσταση του εντόμου στο φυτό, ούτε επηρεάζει δυσμενώς την ανάπτυξη και την αναπαραγωγή του εντόμου.

12 Tύποι ανθεκτικότητας των φυτών στα έντομα αποφυγή του εντόμου (host evasion, pest avoidance) κατά τον οποίο το φυτό αποφεύγει την προσβολή του εντόμου επειδή δεν ευρίσκεται σε ευπαθές στάδιο όταν ο πληθυσμός του εντόμου είναι μεγάλος. Έχει παρατηρηθεί σε ποικιλίες κουκιών των οποίων η άνθηση και η ωρίμαση των λοβών γίνεται όψιμα, όταν οι πληθυσμοί του εντόμου - εχθρού των κουκιών Bruchus dentipes Baudi είναι μικροί.

13 Πλεονεκτήματα χρήσης ανθεκτικών ποικιλιών Είναι μέθοδος αδάπανη για τον καλλιεργητή. Είναι μέθοδος ακίνδυνη για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Μειώνεται ο αριθμός των χημικών επεμβάσεων. Ωφελούνται και γειτονικές καλλιέργειες άλλου φυτικού είδους.

14 Πλεονεκτήματα χρήσης ανθεκτικών ποικιλιών Αντιμετωπίζονται έντομα που δεν καταπολεμούνται εύκολα με τη χημική μέθοδο. Το αποτέλεσμα στον πληθυσμό του επιβλαβούς εντόμου είναι αθροιστικό, ειδικό και με διάρκεια (μόνιμο). Ελάττωση του πληθυσμού του Διπτέρου Mayetiola destructor σε σιτηρά στην Καλιφόρνια και στο Κάνσας των Η.Π.Α. από 100% σε 1 % μετά από τη διάδοση ανθεκτικών στο έντομο ποικιλιών

15 Πλεονεκτήματα χρήσης ανθεκτικών ποικιλιών Καθιστά το έντομο ευπαθέστερο στα εντομοκτόνα, δεδομένου ότι ο βαθμός της εκ φύσεως ευπάθειας ενός εντόμου σε μια εντομοκτόνο ουσία μπορεί να αλλάξει, ανάλογα με τη θρεπτική κατάσταση του εντόμου