18 μέτρα θηλιά. για τους αγρότες ΜΝΗΜΟΝΙΟ. Το Μετσοβόνε στα χρόνια της κρίσης Σελ. 8-9

Transcript

1 ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΤΕΥΧΟΣ 36 n ΣΑΒΒΑΤΟ 17 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2012 ΤA ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ: Στα 5 λεπτά η τιμή του παραγωγού Σελ. 11 ΜΝΗΜΟΝΙΟ 18 μέτρα θηλιά ΑΥΓΟΤΑΡΑΧΟ: Κερδίζει και την αγορά της Γαλλίας Σελ. 10 για τους αγρότες Σελ. 3 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ: Πήραν πίσω το «χαράτσι» μετά την κατακραυγή Σελ. 6 Το Μετσοβόνε στα χρόνια της κρίσης Σελ. 8-9 ΕΠΙΣΗΣ: uεπαναλειτουργεί η Γεωργική Σχολή στο Κτήμα Συγγρού uειδήσεις uαυτοκίνητο uπροορισμός

2 2 ε π ι κ α ι ρ ό τ η τ α Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Ο καιρός αλλάζει σιγά-σιγά και τα εσπεριδοειδή χρειάζονται προστασία των κορμών και καταστροφή της αυτοφυούς βλάστησης για τη μείωση της υγρασίας. Η ελιά πρέπει να προστατευθεί από την κερκόσπορα. Παρεμβάσεις προστασίας με ειδικά σκευάσματα χρειάζονται οι μηλιές και οι αχλαδιές. Γράφουν οι Γεωπόνοι: ΑΓΓ. ΚΟΥΤΡΟΥ-ΑΥΓΟΥΛΑ ΟΡΕΣΤΗΣ ΚΑΪΡΗΣ 17/11 23/11/2012 λ ΗΜΕΡΟ ΟΓΙΟ KAΛ ΙΕΡΓΗΤΗ Ειδικό ένθετο της εφημερίδας «ΧΡΗΜΑ plus» για την αγορά και την οικονομία της υπαίθρου Λ. ΣΥΓΓΡΟΥ 35, Τ.Κ ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: , FAX: info@xrimaonline.gr ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΗ Συνιστάται η καταπολέμηση της κομμίωσης του λαιμού των εσπεριδοειδών, που εκδηλώνεται λόγω του ψυχρού και υγρού καιρού, και αντιμετωπίζεται με την προστασία των κορμών από πληγές με την επάλειψή τους με βορδιγάλεια πάστα 5% και μέχρι το ύψος του 1 μέτρου, καθώς και η καταστροφή της αυτοφυούς βλάστησης με σκοπό τη μείωση της εδαφικής υγρασίας. Ενδείκνυται η αντιμετώπιση της φυτόφθορας με καλλιεργητικά μέτρα και ψεκασμούς, που ευνοείται από τα σταγονίδια της βροχής που εκτινάσσονται από το έδαφος και από το χώμα που επικάθεται κατά τη διάρκεια των καλλιεργητικών επεμβάσεων. Στα καλλιεργητικά μέτρα που εφαρμόζονται περιλαμβάνονται τα υποστυλώματα των χαμηλών και υπερφορτωμένων κλάδων, καθώς και το κλάδεμα των δένδρων με στόχο οι καρποί να βρίσκονται υψηλότερα από το έδαφος. Οι ψεκασμοί που πραγματοποιούνται είναι προληπτικοί και χρησιμοποιούνται χαλκούχα σκευάσματα κατά την έναρξη των φθινοπωρινών βροχών και όταν οι καρποί βρίσκονται στις ποδιές των δένδρων και ειδικότερα μέχρι 1,5 μέτρο από το έδαφος. ΕΛΙΑ Συνιστάται η αντιμετώπιση της κερκόσπορας που προσβάλλει τα φύλλα, τους ανώριμους - ώριμους καρπούς και την σκουριά που καλύπτει τα φύλλα, τους βλαστούς και τους κλάδους, εξαιτίας δευτερογενούς προσβολής από κοκκοειδή που στη συνέχεια αναπτύσσουν μύκητες, με προληπτικούς ψεκασμούς από χαλκούχα σκευάσματα. Η αντιμετώπιση του κυκλοκονίου και του γλοιοσπόριου επιτυγχάνεται από τους ίδιους ψεκασμούς. ΜΗΛΙΑ-ΑΧΛΑΔΙΑ Συνιστάται σε οπωρώνες που παρατηρήθηκαν προσβολές κοκκοειδών (Σαν Ζοζέ-Παρλατόρια), ψεκασμός με μείγμα ορυκτελαίου και ενός κατάλληλου εγκεκριμένου εντομοκτόνου κατά τη διάρκεια του χειμώνα και ειδικότερα κατά την πτώση των φύλλων και πριν από το φούσκωμα των οφθαλμών. Ενδείκνυται επίσης, την περίοδο αυτή επέμβαση με κατάλληλο εγκεκριμένο πυρεθροειδές εντομοκτόνο, κατά τη διάρκεια ηλιόλουστης και ζεστής ημέρας, για την αντιμετώπιση της ψύλλας της αχλαδιάς και στις περιπτώσεις που είχαν σημειωθεί έντονες προσβολές, με υψηλούς πληθυσμούς εντόμων, αργά το καλοκαίρι. Η αντιμετώπιση του εντόμου σέζια πρέπει να πραγματοποιηθεί την εποχή που οι προσβολές εντοπίζονται στον κορμό και στη βάση των βραχιόνων των δένδρων, με κατάλληλο εντομοκτόνο μεγάλης υπολειμματικής διάρκειας ή με μείγμα θερινού ορυκτελαίου και ενός εγκεκριμένου για την καλλιέργεια οργανοφωσφορικού εντομοκτόνου. Ιδιοκτησία: MEDIHOLD A.E. Εκδότης: Γιώργος Τασσιόπουλος Διευθυντής: Γιάννης Λιάρος Αρχισυντάκτης: Πάνος Μπαΐλης Επιστημονικός σύμβουλος: Χρήστος Αυγουλάς Επιμέλεια ύλης: Χριστίνα Χρήστου Συντακτική ομάδα: Άννα Αραμπατζή, Κώστας Αδαμόπουλος Creative director:καίτη Αυγουστάκη Ατελιέ:Μαρία Παπαδέα Εμπορική διεύθυνση: Γιώργος Τασσιόπουλος Εκτύπωση: NEWSPRESS HOLD H χώρα είχε κάποιες δομές, οι οποίες στήριζαν την ανάπτυξη στην ύπαιθρο και συνέβαλαν στην εθνική οικονομία. Και όμως το ελληνικό κράτος αποφάσισε να απαλλαγεί απ όλες αυτές τις δομές χωρίς να δώσει λογαριασμό σε κανέναν Κάποτε στην Ήπειρο ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΜΠΑΪΛΗ pbailis@yahoo.gr H«Δωδώνη» ήταν κάποτε μια υγιής πρωτοπόρα και δυναμική βιομηχανία, που ήρθε και ανέτρεψε το φαύλο καθεστώς που επικρατούσε στην εμπορία του γάλακτος. Παλιά συσπείρωνε χιλιάδες κτηνοτρόφους και αρκετούς συνεταιρισμούς στην Ήπειρο δημιουργώντας μια φιλική σχέση μεταξύ παραγωγού και αγοραστή. Πέρασαν τα χρόνια. «Πλάκωσαν» και τα Μνημόνια και η «Δωδώνη» πέρασε εν μια νυκτί σε ιδιώτες, αν και ήταν κερδοφόρα με άριστες επιδόσεις στην διεθνή αγορά. Μόνο που οι παραγωγοί και οι συνεταιρισμοί ήθελαν και εκείνοι να αποκτήσουν το πλειοψηφικό πακέτο μετοχών της άλλοτε συνεταιριστικής βιομηχανίας. Η προσφορά τους απορρίφθηκε. Και όταν δεν αναγνώρισαν την πώληση σε άγγλο-ρωσικό-ελληνικά συμφέροντα ήρθαν και τα ΜΑΤ για να διασφαλίζουν την καλή λειτουργία της βιομηχανίας και να την απαλλάξουν από τους ενοχλητικούς κτηνοτρόφουςπαραγωγούς. Η Πολιτεία δεν είναι παίξε-γέλασε, είναι δυναμική, πανταχού παρούσα και δεν χαρίζεται σε κανέναν. Έχει και δικαστήρια και ΜΑΤ και επιβάλλεται. Τώρα πως γίνεται πάντα να υπερασπίζεται τους λίγους και τα συμφέροντά τους είναι μια άλλη πονεμένη ιστορία, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα. Η πρώτη ύλη για τη λειτουργία της βιομηχανίας προέρχεται από το μόχθο των κτηνοτρόφων τους οποίους η Πολιτεία απειλεί με τα ΜΑΤ. Από αυτούς που νύχτα-μέρα δουλεύουν για να υπάρχει ποιοτικό γάλα και ας μην κάνει τίποτε γι αυτό η ίδια η Πολιτεία, η οποία αρματώθηκε εναντίον τους. Δική τους είναι η πρώτη ύλη, ό,τι θέλουν την κάνουν. Ο συνεταιρισμός δεν είναι αναγκαστικός άρα μπορούν να παραδώσουν το γάλα τους όπου θέλουν. Και τότε τί θα κάνουν οι νέοι ιδιοκτήτες; Θα αγοράσουν γάλα από την Αλβανία ή θα το φέρουν σε παγοκολώνες από τη Βουλγαρία; Πώς θα καλύψουν τη ζήτηση από τη διεθνή αγορά; Πώς θα καλύψουν τις εγχώριες ανάγκες κατανάλωσης; Πώς θα στηριχτεί και θα ενισχυθεί η σχέση μεταξύ παραγωγού-βιομηχανίας στο εξής; Αυτά τα απλά ερωτήματα πρέπει να απασχολήσουν και τη νέα ιδιοκτησία αλλά και την κυβέρνηση. Αλλά και αν κάποιοι απαξιούν να απαντήσουν, θα πρέπει να απαντήσουν σε ένα απλό ερώτημα: αφού θέλουμε συνεταιρισμούς επιχειρήσεις, πώς αιτιολογούν οι υπεύθυνοι την πώληση της βιομηχανίας; Τί έχουν να πουν γι αυτή την πρακτική, η οποία μόνο προβλήματα προκαλεί; Κάποιοι θα θυμούνται την ΚΥΔΕΠ, η οποία καταβροχθίστηκε από... τραγικές πολιτικές επιλογές. Κάποιοι άλλοι τα εργοστάσια λιπασμάτων ή την περίπτωση της ζάχαρης. Ποιό ήταν το αποτέλεσμα της απεμπόλησης των... κρατικών μετοχών; Όπως και να το δει κανείς, θα διαπιστώσει ότι η χώρα είχε κάποιες δομές, οι οποίες στήριζαν την ανάπτυξη στην ύπαιθρο, προστάτευαν τους παραγωγούς από τους εμπόρους-τοκογλύφους και συνέβαλαν στην εθνική οικονομία. Και όμως το ελληνικό κράτος αποφάσισε να απαλλαγεί απ όλες αυτές τις δομές χωρίς να δώσει λογαριασμό σε κανέναν. Και για να αποκτήσουν και άλλοθι για την Ιστορία, κατηγόρησαν τα στελέχη που οι πολιτικοί διόρισαν, κατηγόρησαν και τους παραγωγούς και έτσι διέπραξαν το τέλειο έγκλημα σε βάρος της υπαίθρου. Κάτι ανάλογο δηλαδή που έγινε και στην περίπτωση της «Δωδώνης». Μόνο που πριν από δέκα και δεκαπέντε χρόνια όλη η χώρα κινούνταν σε διαφορετικούς ρυθμούς και η όποια απώλεια δομών δεν είχε άμεσα ορατές συνέπειες. Τώρα, στην περίπτωση της «Δωδώνης» οι συνέπειες είναι άμεσες, είναι ορατές και θα είναι τραγικές για το μέλλον της υπαίθρου, της κτηνοτροφίας και της εγχώριας γαλακτοβιομηχανίας. Τώρα το κακό της πώλησης έγινε. Τουλάχιστον ας περιοριστούν οι συνέπειες για να μην πούμε αύριο... ότι διαπράχτηκε ένα ακόμη λάθος! Γιατί είναι μέγα προτέρημα να αναγνωρίζεις το λάθος σου, αλλά πιο μεγάλο είναι να μην το διαπράττεις και μάλιστα εν γνώση σου.

3 Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ τ ο θ έ μ α 3 μέτρα θηλιά για τους αγρότες Στην πρέσα του Μνημονίου μπαίνουν για τα καλά οι αγρότες της χώρας, οι οποίοι θα χάσουν σταδιακά έως και 30% του εισοδήματός τους. Εκτός της μείωσης των συντάξεων του ΟΓΑ, έρχεται η κατάργηση των δώρων των κύριων συντάξεων, αυξάνονται τα όρια συνταξιοδότησης, ενώ καταργείται και το αφορολόγητο όριο των ευρώ. Eκτός αυτών, μειώνoνται δραματικά τα ποσοστά επιστροφής του ΦΠΑ, ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στο πετρέλαιο, ενώ ανοικτό παραμένει το θέμα της φορολόγησης των αγροτεμαχίων. Τα μέτρα, τα οποία θα αρχίσουν να εφαρμόζονται αναμένεται να προκαλέσουν «σοκ» στην ύπαιθρο, όπου η κατάσταση αρχίζει να παίρνει δραματικές διαστάσεις και να απειλεί το σύνολο των παραγωγών. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσουν οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι ήδη βλέπουν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται λόγω της αύξησης των τιμών των ζωοτροφών και κατά συνέπεια της παραγωγής, σε μια περίοδο όπου δεν μπορούν να αποκτήσουν ρευστότητα μέσω δανείων. Ανάλογα προβλήματα αντιμετωπίζουν και οι πτηνοτρόφοι, οι οποίοι έχουν επιβαρυνθεί εξ αιτίας του αυξημένου κόστους των τροφών. Όσο για τους γεωργούς, αυτοί βρίσκονται σε αδιέξοδο καθώς τα περισσότερα από τα προϊόντα τους πωλούνται σε εξευτελιστικές τιμές, όπως για παράδειγμα συμβαίνει με τα πορτοκάλια, όπου οι έμποροι τα αγοράζουν από τον παραγωγό 5 λεπτά το κιλό. Εκτός των παραγωγών των εσπεριδοειδών και οι πατατοπαραγωγοί αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της διάθεσης και καταφεύγουν για μια ακόμη φορά στην πώληση μέσω δήμων και κινημάτων πολιτών. Οι ελαιοπαραγωγοί και φέτος θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα των χαμηλών τιμών, παρά το γεγονός ότι λόγω των ζημιών που έχουν υποστεί Ισπανία και Ιταλία υπάρχει ευνοϊκό κλίμα στις αγορές για το ελληνικό λάδι. Ίσως καλύτερη να είναι η κατάσταση για τους οινοπαραγωγούς, καθώς εκτιμάται ότι λόγω των καιρικών συνθηκών που επικράτησαν, τα ελληνικά κρασιά θα είναι καλής ποιότητας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι τιμές πώλησης θα είναι αντίστοιχες της ποιότητας και αυτό λόγω των αθρόων εισαγωγών από τρίτες χώρες και κυρίως από τη Χιλή. Το πρόβλημα εισαγωγών φθηνών αγροτικών προϊόντων προκαλεί «ασφυξία» ακόμη και στους παραγωγούς οσπρίων, παρά το γεγονός ότι παράγουμε ελάχιστα σε σχέση με αυτά που εισάγουμε. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ωστόσο φαίνεται πως θα αντιμετωπίσουν οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ, οι οποίοι είδαν τη σύνταξή τους να μειώνεται κατά 30 ευρώ και καλούνται βάσει του Μνημονίου να επιβαρυνθούν και με τη συμμετοχή τους στις φαρμακευτικές και ιατρικές δαπάνες. Επίσης, σε περίπτωση που «περάσει» ο νόμος για τη φορολόγηση των αγροτεμαχίων, τότε θα επιβαρυνθούν με έξοδα ακόμη και για εκτάσεις που δεν καλλιεργούνται, αλλά έχουν εγκαταλειφθεί. Αν σε αυτά προστεθούν και οι αυξήσεις στο πετρέλαιο, οι συνταξιούχοι αγρότες από τη νέα χρονιά θα κληθούν να αντιμετωπίσουν τεράστια προβλήματα. Εκτός των σκληρών μέτρων, η κρίση αναμένεται να επιδεινωθεί για τους αγρότες και εξ αιτίας των συνεταιρισμών, οι οποίοι δεν μπορούν να εξοφλήσουν τα προϊόντα που συγκεντρώνουν, αφού δεν εισπράττουν «ζεστό χρήμα» αλλά επιταγές πληρωτέες μετά από μήνες. Έτσι, η οικονομική καχεξία των συνεταιρισμών διαχέεται στο σύνολο της υπαίθρου με αρνητικές συνέπειες στη δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία. Εκτός των σκληρών μέτρων, η κρίση αναμένεται να επιδεινωθεί για τους αγρότες και εξ αιτίας των συνεταιρισμών, οι οποίοι δεν εισπράττουν «ζεστό χρήμα» αλλά επιταγές πληρωτέες μετά από μήνες Η χαριστική βολή Η «ΠαραγωΓή» επιχείρησε μια πρώτη καταγραφή των συνεπειών από την εφαρμογή του Μνημονίου στον αγροτικό τομέα. Από το σύνολο των μέτρων, εκτός αυτών που έτσι κι αλλιώς πλήττουν το σύνολο του ελληνικού λαού, 18 είναι αυτά που αποτελούν τη χαριστική βολή για τους αγρότες: 1 Περικοπή αγροτικής σύνταξης. 2 Κατάργηση δώρων στις κύριες συντάξεις του ΟΓΑ. 3 Περικοπές οικογενειακών επιδομάτων. 4 Αύξηση ορίων συνταξιοδότησης ανδρών γυναικών από τα 65 στα 67 έτη. 5 Αύξηση εισφορών υγειονομικής περίθαλψης ασφαλισμένων ΟΓΑ. 6 Περικοπή δαπανών φαρμακευτικής περίθαλψης. 7 Μείωση συντελεστή επιστροφής ΦΠΑ από 11% στο 6%. 8 Μείωση συντελεστή πώλησης αγροτικών προϊόντων από αγρότες (σε ιδιόκτητα καταστήματα, λαϊκές αγορές, εξαγωγές) από 5% στο 3%. 9 Μείωση επιδότησης Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο ντίζελ. 10 Περικοπή εκπτώσεων φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων. 11 Αφορολόγητο όριο στα ευρώ και θέσπιση φορολόγησης 6% από το πρώτο ευρώ. 12 Φορολόγηση του ΕΚΑΣ, μετά το 2ο έτος εφαρμογής του νόμου θα δίδεται μόνο σε απόρους. 13 Ενδεχόμενη επιβολή κλιμακωτού αυτοτελούς φόρου από 13% έως 16,5% στα καθαρά εισοδήματα των αγροτών (εκτίμηση ΠΑΣΕΓΕΣ). 14 Ενδεχόμενη φορολόγηση αγροτικών εκμεταλλεύσεων (αγροτικής γης) (εκτίμηση ΠΑΣΕΓΕΣ). 15 Μείωση δαπανών ειδικών προγραμμάτων γεωργίας. 16 Αύξηση ειδικού φόρου κατανάλωσης καπνού. 17 Αύξηση αγροτικών τιμολογίων ρεύματος ΔΕΗ. 18 Μείωση των πιστώσεων του προϋπολογισμού για το ΥΠΑΑΤ από 905 εκατ. ευρώ το 2012 σε 721 εκατ. ευρώ το 2013.

4 4 σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ τ ι κ ά ν έ α Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Μείωση εκπομπών CO2 σε ευρωπαϊκό επίπεδο Σημαντική μείωση στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης παρατηρήθηκε κατά το Σε σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά, οι εκπομπές του βλαβερού αερίου μειώθηκαν κατά 120 εκατ. τόνους. Με αυτό τον τρόπο η Ε.Ε. βρίσκεται πλέον πιο κοντά στο στόχο που έχει θέσει από το 1990, δηλαδή τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα κατά 20% μέσα στην επόμενη τριακονταετία. Την πρωτιά στη μείωση των εκπομπών για το 2011 κατέκτησε η Κύπρος, ακολουθούμενη από τη Φινλανδία και το Βέλγιο, ενώ ικανοποιητική πρόοδο σημείωσε και η χώρα μας. Αντίθετα η Βουλγαρία και η Πολωνία αύξησαν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αποτελώντας αρνητικές εξαιρέσεις στη γενικότερη βελτίωση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, εκτός από τη βελτίωση των ευρωπαϊκών επιδόσεων στη χρήση βιομάζας αλλά και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, η ευχάριστη αυτή εξέλιξη οφείλεται κυρίως στον ελαφρύ χειμώνα που είχαν οι περισσότερες χώρες «Σφήνα» γερμανικού κολοσσού στη διεκδίκηση της ΕΒΖ Ενα νέο όνομα ήρθε να προστεθεί ανάμεσα σε αυτά των διεκδικητών του 82,33% της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ). Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτό είναι της γερμανικής εταιρείας Sudzucker, η οποία είχε ενδιαφερθεί ξανά στο παρελθόν για την εξαγορά του μεγαλύτερου μέρους των μετοχών της ΕΒΖ. Με τη συμπλήρωση του «παζλ» των διεκδικητών της ΕΒΖ διακρίνονται -μεταξύ άλλων- ονόματα μεγάλων εταιρειών, οι οποίες σαφέστατα θα μπορούσαν να σηκώσουν το βάρος της. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι η πολωνική Polski Cukier, η γαλλική Cristal Union, η ιταλική Sfir, καθώς και μια από τον όμιλο του Ιβάν Σαββίδη, ομογενούς επιχειρηματία από τη Ρωσία και πρόσφατα προέδρου του ΠΑΟΚ. Μείωση καρδιαγγειακών προβλημάτων με τις ντομάτες «Φρανκενστάιν» Στο συμπέρασμα πως η κατανάλωση μιας νέας γενιάς γενετικά τροποποιημένων ντοματών μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή καρδιαγγειακών προβλημάτων κατέληξαν, ύστερα από πειράματα που έγιναν σε ποντίκια, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια. Στα πειράματα που έκαναν οι επιστήμονες, παρατήρησαν πως ένα συγκεκριμένο πεπτίδιο που παράγεται από τις ντομάτες «Φρανκενστάιν» παρουσιάζει τη δυνατότητα να συμπεριφέρεται όπως η βασική πρωτεΐνη της καλής χοληστερόλης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες και κατ επέκταση την ελαχιστοποίηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών προβλημάτων για τους οργανισμούς που καταναλώνουν λιπαρές τροφές. Οι Αμερικανοί επιστήμονες ισχυρίζονται πως είναι της Ε.Ε. το Αυτό οδήγησε σε χαμηλή κατανάλωση καυσίμων για θέρμανση, με αποτέλεσμα να μειωθεί η ρύπανση του περιβάλλοντος. Επίσης, σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των ρύπων διαδραμάτισε η οικονομική κρίση που συνεχίζει να πλήττει ολόκληρη την Ευρώπη. Αρκετοί πολίτες αποφεύγουν την ακρίβεια του πετρελαίου, αναζητώντας εναλλακτικούς τρόπους θέρμανσης ή στερούνται τελείως τη θέρμανση λόγω οικονομικής ανέχειας. Το πλήθος και η δυναμική των εταιρειών-διεκδικητών της ΕΒΖ αναμένεται να ανεβάσει θεαματικά τις προσφορές τους για την εξαγορά της, γεγονός που ικανοποιεί απόλυτα τους ανθρώπους που έχουν αναλάβει τη συγκεκριμένη υπόθεση. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, η γερμανική Sudzucker και η πολωνική Polski Cukier, επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στις δυο σέρβικες θυγατρικές της ΕΒΖ και τα εργοστάσια που υπάρχουν στη χώρα της Σερβίας. Όλα τα παραπάνω αναμένεται να ξεκαθαρίσουν μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του προσεχούς Δεκεμβρίου, όπου είναι και η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών από τους ενδιαφερόμενους. το πρώτο παράδειγμα «φαρμάκου» που οι ιδιότητές του εντοπίζονται σε ένα βρώσιμο φυσικό προϊόν και δρουν με την απλή κατανάλωσή του. Στο Facebook η Συνεταιριστική Κορινθιακής Σταφίδας Σελίδα στο κοινωνικό δίκτυο του Facebook δημιούργησε πρόσφατα η Συνεταιριστική Κορινθιακής Σταφίδας (Σ.ΚΟ.Σ.). Μέσα από αυτή αναμένεται να ενημερώνει για τη δράση της, καθώς και για τη διατροφική αξία του εκλεκτού της προϊόντος. Σημειώνεται ότι η Σ.ΚΟ.Σ. ιδρύθηκε στις 9 Δεκεμβρίου του 1998, διαδεχόμενη την Αγροτική Συνεταιριστική Οργάνωση (Α.Σ.Ο.) του Νομού. Η ίδρυσή της, σήμανε την είσοδο σε μια νέα εποχή αλλαγών στη διεθνή αγορά και στην παγκοσμιοποίηση. Σκοπός της ήταν να έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί με ευελιξία και να συνεργάζεται με τις Συνεταιριστικές Οργανώσεις, κάτι που δεν μπορούσε να κάνει η Α.Σ.Ο. εξαιτίας του νομικού πλαισίου στο οποίο υπαγόταν. Εναρξη λειτουργίας εργαστηρίων του ΕΦΕΤ στη Θεσσαλονίκη Την έναρξη λειτουργίας εργαστηρίων στη Θεσσαλονίκη ανακοίνωσε ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Τα εγκαίνια των εργαστηρίων στο Αεροδρόμιο ΣΕΔΕΣ στη Θέρμη Θεσσαλονίκης πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης. Στόχος των εργαστηρίων του ΕΦΕΤ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπως επισημαίνεται σε σχετική ανακοίνωση, είναι η ενίσχυση του επίσημου ελέγχου και των διερευνητικών προγραμμάτων με την προσφορά ταχύτητας, ευελιξίας και οικονομίας κλίμακας, αλλά και η ανάπτυξη καινοτόμων δράσεων και εφαρμογών που θα ενισχύσουν την ασφάλεια των διακινούμενων προϊόντων διατροφής και την προστασία της δημόσιας υγείας. Το ερευνητικό έργο του ΕΦΕΤ, η οργάνωση και εποπτεία εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η συμμετοχή του σε συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα κ.ά., ενισχύουν περαιτέρω τις προληπτικές δράσεις της χώρας για την αποφυγή διατροφικών κρίσεων. 8Πλήγμα για τις καλλιέργειες της Βοιωτίας: Εκτεταμένες ήταν οι ζημιές που προκλήθηκαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν στις αρχές του μήνα στους Δήμους Αλιάρτου και Θηβών του Νομού Βοιωτίας. Τουλάχιστον στρέμματα ελιάς και κηπευτικών καταστράφηκαν. Ήδη έχει ζητηθεί από παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης η αποστολή συνεργείων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που θα διενεργήσουν αυτοψία των πληγέντων από τη χαλαζόπτωση, τη βροχόπτωση και την ανεμοθύελλα καλλιεργειών. Κύριο μέλημα των τοπικών αρχών είναι η έγκαιρη αποζημίωση των ήδη πιεσμένων οικονομικά αγροτών. 8Διαγωνισμός για την καταστροφήπροϊόντων δακοκτονίας: Ανοικτό, Δημόσιο, μειοδοτικό διαγωνισμό με έγγραφες και σφραγισμένες προσφορές με κριτήριο κατακύρωσης τη χαμηλότερη τιμή, για την ανάθεση υλοποίησης του έργου «Απομάκρυνση και Καταστροφή ληγμένων φυτοπροστατευτικών προϊόντων (ΦΠΠ) Δακοκτονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Ηλείας», προκηρύσσει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. 8«Λουκέτο» βάζουν οι εταιρείες φωτοβολταϊκών: Η ισχυρότερη χώρα της Ε.Ε., η Γερμανία, συνεχίζει τις περικοπές στις επιδοτήσεις της ηλιακής ενέργειας. Σε συνδυασμό με τον έντονο ανταγωνισμό που υπάρχει από τους Κινέζους κατασκευαστές φωτοβολταϊκών, η συγκεκριμένη κίνηση ωθεί σε χρεοκοπία τις εταιρείες φ/β της Γερμανίας, τη μια μετά την άλλη. Τα στοιχεία που φέρνει στο «φως» ο Σύνδεσμος Ηλιακής Οικονομίας (BSW) μαρτυρούν πως ήδη έχουν χάσει τις δουλειές τους εργαζόμενοι από το κλείσιμο εταιρειών που ασχολούνται με την κατασκευή φ/β συστημάτων στη Γερμανία. 8Επέστρεψε στο «σπίτι» ο Προκόπης: Στο φυσικό του περιβάλλον επέστρεψε ύστερα από τέσσερις μήνες ο Προκόπης, ο λύκος που είχε βρεθεί και περισυλλεχθεί σε άσχημη κατάσταση από τους ανθρώπους της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Αρκτούρος», κοντά στη

5 Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Η τεχνολογία στην υπηρεσία της γεωργίας Καινοτόμες πρακτικές που «λύνουν» τα χέρια των αγροτών, εφαρμόζονται την τελευταία διετία στις αναπτυσσόμενες χώρες του πλανήτη. Οι πρακτικές αυτές χρησιμοποιούν την κινητή τηλεφωνία, ώστε να παράσχουν στους αγρότες άμεσες πληροφορίες σχετικά με το σωστό τρόπο φυτεύματος των σπόρων και την αντιμετώπιση των παρασίτων. Ακόμη τους βοηθούν στην εξεύρεση διεθνών αγορών προώθησης των προϊόντων τους. Η αρχή έγινε το 2011 στην Κένυα και τις Φιλιππίνες, όπου εφαρμόστηκαν προγράμματα που λειτουργούν είτε μέσω μηνυμάτων είτε μέσω δωρεάν κλήσεων από κινητό τηλέφωνο. Οι αγρότες μπορούν να λαμβάνουν συμβουλές για τη διαχείριση της σοδειάς τους, τα λιπάσματα και τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούν καθώς και άλλες πληροφορίες γύρω από το αντικείμενό τους. Το παράδειγμα των δύο αυτών χωρών ακολούθησε πρόσφατα η Ινδία, δημιουργώντας ένα πρόγραμμα που βοηθά κυρίως τους μικροκαλλιεργητές που ασχολούνται με πουλερικά και γαλακτοκομικά είδη. Πέφτει η θερμοκρασία, ανοίγουν τα χιονοδρομικά Οκαιρός αποφάσισε επιτέλους να... θυμηθεί πως έφτασε ο χειμώνας! Ίσως για αρκετούς αυτό να αποτελεί δυσάρεστη είδηση, το αντίθετο όμως συμβαίνει με τους λάτρεις των χειμερινών σπορ και αποδράσεων. Οι τελευταίοι τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση, καθώς σύμφωνα με τις μετεωρολογικές προβλέψεις οι πρώτες έντονες χιονοπτώσεις θα έρθουν μέσα στο επόμενο δεκαπενθήμερο. Ήδη τα μεγαλύτερα χιονοδρομικά κέντρα της χώρας προετοιμάζονται πυρετωδώς για να υποδεχθούν τους πρώτους επισκέπτες τους. Το μόνο που απομένει είναι να διευθετηθούν κάποιες τελευταίες λεπτομέρειες, καθώς και το έναυσμα του καιρού για την επίσημη έναρξη της χειμερινής περιόδου. Χαμόγελα φυσικά προκαλεί η αλλαγή των καιρικών συνθηκών και στους ξενοδόχους, τους εστιάτορες και τους ιδιοκτήτες καταστημάτων σε περιοχές, οι οποίες συντηρούνται σχεδόν αποκλειστικά από τους επισκέπτες των χιονοδρομικών κέντρων (Αράχωβα, Χάνια Πηλίου κ.ά.). σ υ ν ε τ α ι ρ ι σ τ ι κ ά ν έ α 5 Κίνδυνος για τα ζώα του «Πλατανεώνα» Οθάνατος ενός αλόγου πριν από λίγες ημέρες στο Ζωολογικό Κήπο του Δήμου Βόλβης, θορύβησε την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Τα προβλήματα στη σίτιση και την ιατροφαρμακευτική φροντίδα που λαμβάνουν τα ζώα ήταν μεγάλα και γνωστά, αρκετό καιρό τώρα. Σύμφωνα με το δήμαρχο, ο θάνατος του αλόγου προήλθε από κακή σίτιση του ζώου, καθώς δεν υπάρχει στο ζωολογικό κήπο καταλλήλως εκπαιδευμένο προσωπικό. Ο «Πλατανεώνας» που -μεταξύ άλλωνφιλοξενεί πρόβατα και κότες, χρειάζεται ανθρώπους με ειδικές γνώσεις μεταχείρισης του κάθε ζώου ξεχωριστά. Για να αποφευχθούν παρόμοια περιστατικά στο μέλλον, έχει αποφασιστεί η συνεργασία του Ζωολογικού Κήπου του Δήμου Βόλβης με το Εργαστήριο Ζωοτεχνίας και Κτηνιατρικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αυξήσεις φορολόγησης παντού Πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη θα χρειαστεί να βάλουν αγρότες, καπνιστές, αλλά και ιδιώτες που χρησιμοποιούν υγραέριο κίνησης. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου πολυνομοσχεδίου, αυξάνεται ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο αγροτικό πετρέλαιο, το υγραέριο κίνησης, τα τσιγάρα και τον καπνό. Πιο αναλυτικά, στο εξής οι αγρότες θα επιβαρύνονται κατά 0,66 ευρώ για κάθε λίτρο πετρελαίου εσωτερικής καύσης που καταναλώνουν, έναντι 0,21 ευρώ που πλήρωναν μέχρι σήμερα. Οι καπνιστές θα πληρώνουν περίπου 3,20 ευρώ για ένα πακέτο φθηνά τσιγάρα και 5 ευρώ για τον καπνό. Αυτό σημαίνει αύξηση της τιμής των συγκεκριμένων προϊόντων κατά 30 λεπτά και 1 ευρώ αντίστοιχα. Από την πλευρά τους οι χιλιάδες ιδιώτες που έσπευσαν τους τελευταίους μήνες να εξοπλίσουν τα Ι.Χ. τους με συστήματα υγραεριοκίνησης, βλέπουν τον ΕΦΚ του «φθηνού» καυσίμου να εξισώνεται με αυτόν του πετρελαίου κίνησης. Συνυπολογίζοντας το ΦΠΑ, η τιμή πώλησης του λίτρου για το υγραέριο, θα αυξηθεί κατά 0,10-0,15 ευρώ. Αρχίζει η συγκομιδή της κρητικής ελιάς Ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες ψεκασμού για τη δακοκτονία σε ολόκληρη την Κρήτη κι έτσι μπορεί να ξεκινήσει άμεσα η συγκομιδή της ελιάς. Πιο συγκεκριμένα, η περίοδος συγκομιδής ξεκινά στις 14 Νοεμβρίου, σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε η Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφερειακής Ενότητας. Ωστόσο για κάποιες περιοχές στις οποίες καθυστέρησε η αντιμετώπιση του δάκου, η ημερομηνία έναρξης των διαδικασιών συγκομιδής ορίστηκε τρεις ημέρες αργότερα. Οι ζημιές που προκλήθηκαν από το δάκο δεν ήταν ιδιαίτερα εκτεταμένες, σύμφωνα με τους γεωπόνους, καθώς οι καιρικές συνθήκες ως τα τέλη Σεπτέμβρη δεν ευνόησαν την εξάπλωσή του. Παρόλα αυτά οι παραγωγοί έλαβαν οδηγίες να ψεκάσουν τα ελαιόδεντρά τους αν διαπιστώσουν πρόβλημα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ξεκινήσουν τη συγκομιδή 21 μέρες μετά το νέο ψεκασμό. Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας, δειγματοληπτικοί έλεγχοι στη συγκομιδή κάθε παραγωγού θα προσδιορίσουν τα υπολείμματα φυτοφαρμάκου στο ελαιόλαδο. Ηλεκτρονικό φυτό! Εναν ιδιόμορφο τύπο φυτού, επινόησε και ανέπτυξε ο Εσθονός σχεδιαστής, Mattias Lepp. To «Click and Grow», όπως το ονόμασε, απευθύνεται σε ερασιτέχνες κηπουρούς και χρειάζεται για την ανάπτυξή του μπαταρίες, λογισμικό, ήλιο και νερό! Το «Click and Grow», τη δημιουργία του οποίου ο Lepp εμπνεύστηκε από ένα άρθρο, σύμφωνα με το οποίο η NASA σχεδιάζει να δημιουργήσει θερμοκήπια στο Διάστημα, αποτελείται από ένα γλαστράκι που περιέχει λογισμικό, αισθητήρες, μπαταρίες, μια αντλία, ένα μικρό δοχείο με νερό, σπόρους και θρεπτικά συστατικά. Ο Lepp δοκίμασε και κατάφερε να παράγει ντομάτες με το γλαστράκι σε μικρό χρονικό διάστημα και μάλιστα στις δύσκολες καιρικές συνθήκες που επικρατούν το χειμώνα στην Εσθονία. Σκοπός αυτής της επινόησής του είναι να λύσει τα χέρια των ερασιτεχνών κηπουρών, οι οποίοι δεν διαθέτουν αρκετό χρόνο για να φροντίσουν τα φυτά τους. Παράλληλα, θα βοηθήσει και στην προστασία του περιβάλλοντος, καθώς δεν θα υπάρχουν πλέον απορρίμματα από τα πλαστικά δοχεία στα οποία είναι τοποθετημένα τα φυτά όταν τα αγοράζουμε. Όσοι ενδιαφέρονται για την ιδιαίτερη επινόηση του Lepp, μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε 13 γλαστράκια με διαφορετικά λουλούδια και φυτά. Επιδίωξη του Εσθονού σχεδιαστή είναι να διευρύνει τη γκάμα φυτών που προσφέρει, στο άμεσο μέλλον. Κάθε ένα από τα γλαστράκια κοστίζει 59 δολάρια, ενώ το ειδικό δοχείο με τους σπόρους 20 δολάρια. Λίμνη Κερκίνη. Ο πυρετός, η αδυναμία, η αφυδάτωση, αλλά και τα βλήματα που είχε δεχθεί από πυροβόλο όπλο τον είχαν καταπονήσει εμφανώς. Η οργάνωση περιέθαλψε το λύκο, βοηθώντας να επανέλθουν η όραση, το τρίχωμα, το βάρος και η δύναμή του στα φυσιολογικά τους επίπεδα. Ύστερα από την παραμονή του στις εγκαταστάσεις του «Αρκτούρου» στον Αετό Φλώρινας, ο Προκόπης είναι και πάλι σε θέση να ζήσει στο φυσικό του περιβάλλον, όπου και μεταφέρθηκε σε συνεργασία με το Φορέα Διαχείρισης της Λίμνης Κερκίνης. 8«Κουμπαράς Αλληλεγγύης» στην Κοζάνη: Στην ανάληψη μιας πρωτοβουλίας, εθελοντικής προσφοράς και αλληλεγγύης προχώρησε το Γραφείο Εθελοντισμού του Δήμου Κοζάνης, εκτιμώντας τη δύσκολη οικονομική συγκυρία στην οποία βρίσκεται η χώρα μας. Αφουγκραζόμενο την αναγκαιότητα στήριξης των οικονομικά ασθενέστερων οικογενειών που πλήττονται από την κρίση, το Γραφείου Εθελοντισμού ξεκίνησε μια προσπάθεια ενίσχυσης των οικογενειών αλλά και των μεμονωμένων πολιτών που έχουν πραγματικά ανάγκη. Το επόμενο χρονικό διάστημα λοιπόν, θα συλλέγει χρήματα από συλλόγους, σωματεία, φορείς και μεμονωμένους πολίτες που επιθυμούν να συνεισφέρουν. Το ποσό των χρημάτων που θα προσφέρουν θα είναι στην ευχέρειά τους, ενώ δεν θα είναι υποχρεωτική η συμμετοχή όλων των μελών τους στη συγκέντρωση του προσφερόμενου ποσού. Μετά την ολοκλήρωση της παραπάνω διαδικασίας, θα πραγματοποιηθεί η επιλογή των οικογενειών στις οποίες θα δοθούν τα χρήματα. Η επιλογή τους θα επιβεβαιωθεί και θα επικυρωθεί από μια σειρά αρμόδιων Οργανισμών, ώστε να μην υπάρξουν αμφιβολίες για τη φερεγγυότητα και τη διαφάνεια της όλης διαδικασίας. Όσοι επιθυμούν να συνεισφέρουν στον «Κουμπαρά Αλληλεγγύης» μπορούν να απευθύνονται στο Λαογραφικό Μουσείο Κοζάνης και στις παρακάτω τράπεζες: Αγροτική, Πειραιώς, Συνεταιριστική, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Millennium και Probank.

6 6 ε ν έ ρ γ ε ι α Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Οι πιέσεις, τόσο της ΠΑΣΕΓΕΣ όσο και από άλλες πλευρές (συνεταιρισμούς, βουλευτές, κόμματα) απέδωσαν σε σχέση με το ζήτημα της εισφοράς επί του τζίρου των φωτοβολταϊκών. Εκανε πίσω η κυβέρνηση για το «χαράτσι» στα φωτοβολταϊκά Σοβαρές ενστάσεις ως προς τη συνταγματικότητα των διατάξεων του πολυνομοσχεδίου για την επιβολή έκτακτης εισφοράς στα φωτοβολταϊκά από 25% έως 30%, διατυπώνει στην έκθεσή του το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής Το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής έκανε πίσω στο θέμα του «χαρατσιού», με αποτέλεσμα να προχωρήσει σε μείωση των ποσοστών έκτακτης εισφοράς. Όπως ανακοινώθηκε, τα ποσοστά εισφοράς στα φωτοβολταϊκά διαμορφώνονται πλέον ως εξής: n Από το 35% στο 30% για τα φωτοβολταϊκά που τέθηκαν σε λειτουργία ή ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους μετά την 1η/1/2012, με ταρίφα που υπολογίζεται βάσει της τιμής αναφοράς, που αντιστοιχεί σε μήνα προγενέστερο του Φεβρουαρίου n Από το 29% στο 27% για τα φωτοβολταϊκά που τέθηκαν σε λειτουργία ή ενεργοποιήθηκε η σύνδεσή τους μετά την 1η/1/2012 με ταρίφα που αντιστοιχεί στο διάστημα μεταξύ Φεβρουαρίου - 9 Αυγούστου Της απόφασης του ΥΠΕΚΑ προηγήθηκε η έντονη αντίδραση της ΠΑΣΕΓΕΣ, η οποία με ανακοίνωσή της κατηγόρησε την κυβέρνηση για το μέτρο: «Αγανάκτηση προκαλεί στον αγροτικό κόσμο της χώρας η ακατανόητη απόφαση της κυβέρνησης να επιβάλλει, για μία τριετία, έκτακτη ειδική εισφορά, από 25% έως και 35% στα έσοδα που αποκτούν επαγγελματίες αγρότες από τη λειτουργία φωτοβολταϊκών σταθμών, προκειμένου να συμπληρώσουν και μόνο το μειούμενο εισόδημά τους». Η ΠΑΣΕΓΕΣ επισήμανε επίσης ότι «η απόφαση αυτή, που περιλαμβάνεται στο πολυνομοσχέδιο του Μνημονίου και συζητείται σήμερα στη Βουλή, αποτελεί τη χαριστική βολή στην προσπάθεια των αγροτών να υλοποιήσουν την προτροπή του Νόμου 3851/2010 για να επενδύσουν στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, μια και η επιβολή της έκτακτης αυτής εισφοράς, καθιστά αρνητική την επένδυσή τους και τους οδηγεί σε οικονομικό αδιέξοδο, επιβαρύνοντάς τους με δανειακές υποχρεώσεις που αδυνατούν, αντικειμενικά, να εξυπηρετήσουν». Στην ανακοίνωση παρατίθενται και οικονομικά στοιχεία, τα οποία αποκαλύπτουν το μέγεθος του προβλήματος: «Με βάση την τεκμηριωμένη οικονομική ανάλυση της ΠΑΣΕΓΕΣ για μία μονάδα φ/β σταθμού, ισχύος 100 KW, με κόστος επένδυσης ύψους ευρώ περίπου και δανειακά κεφάλαια με επιτόκιο 11,5% προκύπτει, με την επιβολή της έκτακτης εισφοράς, σαφώς αρνητική ταμειακή ροή. Και αυτό, γιατί είναι γνωστό ότι η δαπάνη της επένδυσης αυτής καλύπτεται εξ ολοκλήρου με δανειακά κεφάλαια, χωρίς εξάλλου να υπολογίζεται το μέσο, επιπλέον, κόστος σύνδεσης με τη ΔΕΗ ( ευρώ περίπου)». Ανεξάρτητα από την απόφαση της κυβέρνησης, το θέμα των φωτοβολταϊκών -έτσι όμως εξελίσσεται- προκαλεί έντονο προβληματισμό στους αγρότες επενδυτές, οι οποίοι φέρονται παγιδευμένοι σε ένα φαύλο κύκλο εξαιτίας της αδυναμίας της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει ένα απλό και πρακτικό ζήτημα που αφορά στην παράταση των προβλεπόμενων προθεσμιών, έτσι ώστε να είναι δυνατή η λειτουργία τους, που καθυστερεί από την αδυναμία - έως και αδιαφορία της ΔΕΗ, να εγκαταστήσει έγκαιρα το δίκτυο σύνδεσής τους. Η στάση αυτή της κυβέρνησης, όπως επισημαίνουν στελέχη της ΠΑΣΕΓΕΣ, αγγίζει τα όρια του παραλογισμού και της σχιζοφρένειας, αφού αρνείται να υιοθετήσει την πρόταση που υπέβαλε η οργάνωση στη συνάντησή της στις , με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ και ειδικότερα με τον υφυπουργό κ. Ασημάκη Παπαγεωργίου, σύμφωνα με την οποία η έκτακτη εισφορά, αν δεν είναι δυνατό να αποφευχθεί για τους αγρότες, τουλάχιστον να προέρχεται από τα καθαρά έσοδά τους και όχι από τον τζίρο που προκύπτει από τη λειτουργία. Εκτός των αντιδράσεων των φορέων, σοβαρές ενστάσεις ως προς τη συνταγματικότητα των διατάξεων του πολυνομοσχεδίου για την επιβολή έκτακτης εισφοράς στα φωτοβολταϊκά από 25% έως 30%, διατυπώνει στην έκθεσή του το Επιστημονικό Συμβούλιο της Βουλής, δικαιώνοντας τις θυελλώδεις αντιδράσεις των επιχειρηματικών φορέων. Στην έκθεση -μεταξύ άλλων- αναφέρεται πως η εισφορά «συνιστά φορολογική επιβάρυνση και ότι η επιβολή της θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις συνταγματικές αρχές της καθολικότητας, της επιβάρυνσης και της ισότητας έναντι των βαρυνομένων και ως εκ τούτου επιβολή φορολογικής υποχρέωσης που συνιστά υπερβολικό βάρος για τα πρόσωπα που βαρύνονται με αυτή ή κλονίζει ριζικώς την οικονομική τους κατάσταση». Επιπροσθέτως, σημειώνεται πως «η επιβαλλόμενη εισφορά αποτελεί επέμβαση επί της περιουσιακής κατάστασης των επιβαρυνόμενων επιχειρήσεων» και ότι θα έπρεπε να προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση, ο λόγος για τον οποίο αποκλείσθηκε η εφαρμογή άλλων ήπιων μέτρων για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου, δηλαδή της αύξησης των εσόδων του Ειδικού Λογαριασμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Τέλος, το Επιστημονικό Συμβούλιο κάνει λόγο για «βλαπτική μεταβολή» και «επέμβαση του νομοθέτη σε υφιστάμενες συμβατικές σχέσεις, η οποία θίγει την αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, ως ειδικότερη εκδήλωση της αρχής της οικονομικής και επιχειρηματικής ελευθερίας». Το θέμα της επένδυσης των αγροτών στο τομέα των φωτοβολταϊκών, παρά τις αρχικές εκτιμήσεις, δεν δικαίωσε όσους πίστεψαν στο πρόγραμμα από την πλευρά της πολιτείας, ενώ ταυτόχρονα απογοήτευσε όλους εκείνους οι οποίοι επέλεξαν να επενδύσουν σε περιοχές που ήδη αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα εξαιτίας της εγκατάλειψης παραδοσιακών καλλιεργειών, όπως τα καπνά.

7 Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ I O Y ε κ π α ί δ ε υ σ η 7 Κ Τ Η Μ Α Σ Υ Γ Γ Ρ Ο Υ Επαναλειτουργεί η Γεωργική Σχολή στην Αττική Σε έκταση 950 στρεμμάτων, κληροδότημα της Ιφιγένειας Συγγρού, το 1926 λειτούργησε η σχολή «Πρακτικόν Γεωργικόν Σχολείον Ιφιγενείας και Ανδρέου Συγγρού» για γεωργούς και κηπουρούς. Σήμερα, με την επιστροφή αρκετών νέων στην περιφέρεια, η σχολή στην Αττική άνοιξε και πάλι τις πύλες της για να εφοδιάσει με γνώσεις όσους θέλουν να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα. ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ adamopoulos@xrimaonline.gr Ησχολή κάνει δεκτούς όσους έχουν ολοκληρώσει την πρώτη Λυκείου, για να παρακολουθήσουν τα δύο χρόνια σπουδών, που ισοδυναμούν με τη δευτέρα και την τρίτη Λυκείου. Τα μαθήματα περιλαμβάνουν τις εξής ειδικότητες: φυτά κηποτεχνίας, αγροτικά μηχανήματα και εργαλεία, αρχιτεκτονική τοπίου, ανθοκηπευτικές καλλιέργειες και θερμοκηπιακές εγκαταστάσεις. Σε ποιους απευθύνονται Τα μαθήματα που παραδίδονται στη Γεωργική Σχολή απευθύνονται σε οποιονδήποτε πολίτη ανεξαρτήτου φύλλου, ηλικίας και επιπέδου μόρφωσης, που ενδιαφέρεται να ενημερωθεί πάνω στα διάφορα αγροτικά θέματα που πραγματεύονται στα σεμινάρια του Ι.Γ.Ε. Ειδικότερα σε: 8Φοιτητές, σπουδαστές Γεωπονικών Σχολών που επιθυμούν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους στα διάφορα θεματικά πεδία. 8Γεωπόνους, Τεχνολόγους Γεωπόνους που επιθυμούν επιμόρφωση στα ανωτέρω θέματα. 8Νέους που θέλουν να ασχοληθούν με τον αγροτικό τομέα. Η μεθοδολογία που ακολουθείται περιλαμβάνει εισηγήσεις, παρουσιάσεις, μελέτες περιπτώσεων, συζήτηση, ασκήσεις, τεστ γνώσεων-κρίσης, πρακτική άσκηση (ανάλογα το σεμινάριο). Ο ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ» και το Ι.Γ.Ε. Ο Οργανισμός Γεωργικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης Κατάρτισης και Απασχόλησης (ΟΓΕ- ΕΚΑ) «ΔΗΜΗΤΡΑ», έχει την ευθύνη της οργάνωσης και λειτουργίας της δευτεροβάθμιας επαγγελματικής εκπαίδευσης στον αγροτικό τομέα, καθώς και της κατάρτισης των αυτοαπασχολούμενων στον πρωτογενή τομέα. Σκοπός του Οργανισμού είναι η προσφορά επίκαιρης επαγγελματικής γνώσης και σύγχρονης πληροφόρησης και ενημέρωσης στις αγρότισσες και στους αγρότες, ώστε να αποκτήσουν και να βελτιώσουν τις απαραίτητες ικανότητες και δεξιότητες που απαιτούνται για να ανταπεξέλθουν με επιτυχία στις απαιτήσεις του αγροτικού επαγγέλματος. Με αυτό τον τρόπο ο Οργανισμός συμβάλει ουσιαστικά στην ανασυγκρότηση της υπαίθρου και στην ολοκληρωμένη ανάπτυξη του αγροτικού τομέα της οικονομίας. Ο ΟΓΕΕΚΑ λειτουργεί τέσσερις Επαγγελματικές Σχολές: στη Λάρισα (Αγροτικά Μηχανήματα- Ζωοτεχνία), τα Γιάννενα (Γαλακτοκομική), τη Νεμέα (Αμπελουργία-οινοποιία) και την Καλαμπάκα (Ξυλογλυπτική). Πέρα από τη δωρεάν φοίτηση στις τέσσερις ΕΠΑΣ προσφέρεται και δωρεάν σίτιση και διαμονή. Στις προθέσεις των ανθρώπων του ΟΓΕΕΚΑ «Δήμητρα» είναι η δυνατότητα αυτή να υπάρξει και για τη σχολή του Αμαρουσίου. Το Ινστιτούτο Γεωπονικών Επιστημών (Ι.Γ.Ε.) δραστηριοποιείται στην παροχή εκπαίδευσης και επαγγελματικής επιμόρφωσης, καθώς και στην οργάνωση ειδικών συνεδρίων αγροτικού περιεχομένου. Η συνεργασία με έμπειρους πιστοποιημένους εκπαιδευτές, η χρήση σύγχρονων μεθόδων κατάρτισης ενηλίκων και η μακρόχρονη εκπαιδευτική πείρα από το 1901 καθιστούν το Ι.Γ.Ε., πρωτοπόρο στον τομέα της αγροτικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης. Το Δάσος Συγγρού Το Δάσος Συγγρού βρίσκεται επί της Λεωφόρου Κηφισίας, στα σύνορα των δήμων Κηφισιάς, Αμαρουσίου και Μελισσίων. Είναι έκτασης 950 περίπου στρεμμάτων, που στο μεγαλύτερο ποσοστό τους είναι καλυμμένα με χαλέπιος πεύκη. Είναι το μοναδικό εναπομείναν φυσικό δάσος της μείζοντος περιοχής και ίσως ολοκλήρου του λεκανοπεδίου. Στο Δάσος Συγγρού στεγάζονται οι εγκαταστάσεις του ΙΓΕ (γραφεία, αίθουσες διδασκαλίας, θερμοκήπια, καλλιέργειες, πάρκινγκ), τα σχολεία των Αναβρύτων, ένα ΙΕΚ και ένα ΤΕΕ για γεωργική εκπαίδευση, η διατηρητέα Βίλλα Συγγρού και ο διατηρητέος Αγ. Ανδρέας. Τα μαθήματα γίνονται δύο φορές την εβδομάδα, απογευματινές ώρες ( ), στις εγκαταστάσεις του κτήματος Συγγρού (Κηφισίας 182). Στη διάρκεια των μαθημάτων γίνονται θεωρητικές εισηγήσεις, καθώς και πρακτική εξάσκηση. Τα σεμινάρια πραγματοποιούνται 2 φορές το χρόνο (κύκλοι), με έναρξη το Φεβρουάριο και το Σεπτέμβριο. Οι κύκλοι είναι ανεξάρτητοι και αυτοτελείς.

8 8 ρ ε π ο ρ τ ά ζ Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ ρ ε π ο ρ τ ά ζ 9 Το Μετσοβόνε στα χρόνια της κρίσης Από το 1959 το τυροκομείο του Ιδρύματος Τοσίτσα παράγει ονομαστά τυριά, με «βασιλιά» το Μετσοβόνε, το οποίο όμως πλέον είναι τόσο δύσκολο να παραχθεί, που ζητείται από το ίδιο το Ίδρυμα ο αποχαρακτηρισμός ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης). ΤΗΣ AΝΝΑΣ ΑΡΑΜΠΑΤΖH arampatzi@xrimaonline.gr ΟΕυάγγελος Αβέρωφ, ως εκτελεστής της διαθήκης του Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα, είχε ένα όραμα και το έκανε πραγματικότητα. Έστησε στο Μέτσοβο ένα τυροκομείο που θα είχε τη μορφή πρότυπης τυροκομικής σχολής. Το 1959 ο Αβέρωφ έστειλε στην Ιταλία νεαρούς Μετσοβίτες από οικογένειες κτηνοτρόφων να σπουδάσουν. Παιδιά που δεν ήταν άσχετα με το γάλα, έμαθαν τη τέχνη στην Ιταλία, την «πάντρεψαν» με την ελληνική παράδοση και έτσι «γεννήθηκε» το μετσοβόνε, το αντίστοιχο με το ιταλικό προβολόνε, και όχι μόνο. Ακόμα μνημονεύεται ο διάλογος του Απόστολου Μπίσα, ενός νεαρού κτηνοτρόφου που πήγε να σπουδάσει στην Ιταλία, με τον Ευάγγελο Αβέρωφ. Μόλις επέστρεψε ο Αποστόλης φοβόταν να διακινδυνεύσει 500 κιλά γάλα που χρειάζεται για να παράγει μια παρμεζάνα βάρους 25 κιλών. Είπε στον Ευ. Αβέρωφ: «Πρόεδρε, φοβάμαι μην το χαλάσω!». Και εκείνος του απάντησε: Εσύ θα χαλάς και εγώ θα πληρώνω γιατί μόνον έτσι θα μάθεις». Στόχος ήταν να μην γίνει ανταγωνιστικό προϊόν στα υπόλοιπα μετσοβίτικα ή απλώς να βρουν δουλειά κάποιοι ντόπιοι, αλλά να προσφέρει μία ακόμη εναλλακτική μορφή ανάπτυξης στον τόπο, ένα υπόδειγμα προς μίμηση για τους τυροκόμους της περιοχής. Το μετσοβόνε Η ετήσια παραγωγή του μετσοβόνε -ενός από τα τυριά «καμάρι» του τυροκομείου- ανέρχεται στους 200 τόνους. Έχει έντονα καπνιστό άρωμα και πλούσια, χαρακτηριστική γεύση. Παρασκευάζεται όλο το χρόνο και χρειάζεται περίπου τρεις μήνες για να ωριμάσει. Στα καζάνια γίνεται η παστερίωση, το «πήξιμο» και το «κόψιμο» του γάλακτος. Για το πήξιμο χρησιμοποιείται η καλλιέργεια του τυροκομείου, η οποία είναι από τα βασικά «μυστικά» τους. Αφού πήξει το γάλα και διαχωριστεί το τυρόπηγμα από το τυρόγαλο, ξεκινά για κάθε τυρί η δική του διαδικασία. Για το μετσοβόνε, ο τυροκόμος περνά την τσαντίλα κάτω από την τυρομάζα που βρίσκεται στον πάτο του καζανιού. Ανασηκώνει την τσαντίλα και ρίχνει την τυρομάζα, όλη μαζί, σε ένα ξύλινο κάδο, όπου μένει για μια ώρα σε ζεστό περιβάλλον. Κάνει πρώτα την «πρόβα»(εξ ου και η ονομασία προβολόνε). Παίρνει ένα κομμάτι Εδώ και μήνες η έλλειψη ντόπιου γάλακτος από το Μέτσοβο, «φρενάρει» την παραγωγή του ονομαστού τυριού μετσοβόνε τυρομάζας, τη βουτά σε ζεστό νερό, την πλάθει, την τεντώνει και όταν δει ότι «τραβιέται» χωρίς να κόβεται, προχωρά παρακάτω. «Μαλάζει» την τυρομάζα μέσα στον κάδο με μια μεγάλη ξύλινη σπάτουλα, ώσπου να αποκτήσει ομοιογενή υφή. Αποσπά κομμάτια από την τυρομάζα και ενώ τα καταβρέχει με ζεστό νερό, τα πλάθει και τους δίνει το στενόμακρο, ελαστικό σχήμα τους. Σπρώχνει τα μακρουλά κομμάτια μέσα στις μεταλλικές φόρμες για να πάρουν το οριστικό σχήμα τους και τα τοποθετεί για 6-7 ώρες σε μια δεξαμενή με κρύο νερό. Στη συνέχεια το μετσοβόνε μπαίνει στην άλμη. Όσα κιλά ζυγίζει, τόσες μέρες μένει στην άλμη και το τυρί απορροφά το αλάτι που του χρειάζεται. Όταν είναι έτοιμο για ωρίμανση, σκουπίζεται και μεταφέρεται στις αποθήκες. Δένεται με σκοινί για να κρεμαστούν χωρίς να ακουμπάνε πουθενά. Στο τελευταίο στάδιο της ωρίμανσης μεταφέρεται στο καπνιστήρι. Ακολουθεί η διαδικασία του καπνίσματος με φυσικό καπνό από καύση φυτών της περιοχής που περιλαμβάνουν κληματόβεργες, αρωματικά φύλλα και χόρτα που διαρκεί μέρες. Και στη συνέχεια όμως παραμένει στο «καπνιστήριο» όσο χρειάζεται για να πάρει τη χαρακτηριστική του γεύση. Για κάθε 1 κιλό τυρί που παράγεται χρειάζονται περίπου 11 κιλά αγελαδινού γάλακτος. Για να φτιαχτεί το μετσοβόνε περνά από τα χέρια των τυροκόμων 25 φορές. Όταν έγινε ΠΟΠ το τυρί μετσοβόνε η αγελαδοτροφία στο Μέτσοβο ήταν αναπτυγμένη, οπότε ήταν εύκολο να βρεθεί το γάλα για την παραγωγή του, από τα πρόβατα της περιοχής. Σήμερα όμως η αγελαδοτροφία έχει απαξιωθεί, τα πρόβατα πλέον είναι στα και έτσι δεν υπάρχουν οι απαραίτητες ποσότητες γάλακτος. Αναγκάζονται να πάρουν γάλα για τα τυριά τους από τα Γιάννενα και αυτό αντίκειται σαφέστατα στην ονομασία και τον χαρακτηρισμό ΠΟΠ του τυριού. Ο αποχαρακτηρισμός Οι παραπάνω συνθήκες ως τώρα δεν έχουν αναστραφεί και οι υπεύθυνοι του τυροκομείου εδώ και καιρό ζητάνε τον αποχαρακτηρισμό του τυριού από τη λίστα των προϊόντων ΠΟΠ, για να μπορέσουν να συνεχίσουν να το παράγουν. Ο διευθυντής του τυροκομείου κ. Κων/νος Τρίτος σημείωσε πως «το μετσοβόνε έγινε τυρί ΠΟΠ όταν ήταν υπουργός Γεωργίας ο Γιώργος Μωραΐτης (13/10/ /9/1995). Όμως για να είναι ένα τυρί ΠΟΠ πρέπει το γάλα να προέρχεται από τη συγκεκριμένη περιοχή. Τότε υπήρχε η αναγκαία πρώτη ύλη, σήμερα όμως η αγελαδοτροφία εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους της περιοχής».μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί κάποια λύση, ούτε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ούτε από το υπουργείο Ανάπτυξης. Στο τυροκομείο θέλουν να είναι τυπικοί για να μην αντιμετωπίσουν προβλήματα, αλλά ο αποχαρακτηρισμός είναι θέμα που βρίσκεται στον αέρα. Ερωτηθείς σχετικά από την «ΠαραγωΓή» ο κ. Τρίτος σημειώνει ότι δεν βλέπει κανένα κίνητρο από πλευράς πολιτείας για να λυθεί το θέμα με τρόπο γόνιμο, όπως να αναλάβουν νέοι άνθρωποι μονάδες αγελαδοτροφίας στο Μέτσοβο. Αντίθετα, σημειώνει πως οι τιμές για τις τροφές ανεβαίνουν στα ύψη, καθιστώντας ακόμη δυσκολότερη την κατάσταση. «Οι τροφές από το 0,20 ευρώ το κιλό έχουν πάει στο 0,50», υπογραμμίζει. Στο τυροκομείο δεν υπάρχουν φιλοδοξίες να γίνουν βιομηχανία, σκοπός τους είναι η ποιότητα και όχι η ποσότητα σε βάρος της πρώτης και με την έλλειψη ντόπιου γάλακτος η κατάσταση είναι δύσκολη. Ο ανταγωνισμός Μεγάλο πρόβλημα είναι και οι απομιμήσεις. Οι ανταγωνιστές τους πουλάνε τυριά με την ονομασία Μετσοβόνε, χωρίς φυσικά να είναι. Οι τιμές πιέζονται, γιατί το τυροκομείο του Ιδρύματος αγοράζει αγελαδινό γάλα προς 0,69 ευρώ, ενώ οι ανταγωνιστές προς 0,35 ευρώ. Αντίστοιχα και για το πρόβειο γάλα, το αγοράζουν στο 1,15 ευρώ, ενώ οι ανταγωνιστές προς 0,80 ευρώ. Τα άλλα τυριά Η παρμεζάνα, τυρί δύσκολο στην παρασκευή του, απαιτεί αγελαδινό γάλα και για να ολοκληρωθεί η ωρίμανσή του πρέπει να περάσουν δύο χρόνια. Παρασκευάζεται τους ζεστούς μήνες, από το Μάιο ως το Σεπτέμβριο. Για ένα κεφάλι παρμεζάνας που ζυγίζει κιλά απαιτούνται 500 κιλά γάλα. Η γραβιέρα παρασκευάζεται από τις 20 Μαΐου ως τις 20 Ιουλίου, εποχή που τα πρόβατα τρέφονται με φρέσκο χορτάρι. Χρειάζεται περίπου τρεις μήνες για να ωριμάσει. Η μετσοβέλλα παράγεται την άνοιξη και το χειμώνα, και ο χρόνος ωρίμανσης ορίζεται στους τρεις μήνες. Τέλος, το γιδίσιο (Σεβρ) παράγεται την άνοιξη (Απρίλιο και Μάιο). Ο Βαρώνος Μιχαήλ Τοσίτσας Ο βαρώνος Μιχαήλ Τοσίτσας, απόγονος του Μεγάλου Ευεργέτη, ζούσε στην Ελβετία, πάμπλουτος, άκληρος και απομονωμένος. Γεννήθηκε στο εξωτερικό και δεν είχε έρθει ποτέ στην Ελλάδα, δεν μιλούσε ελληνικά. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ, λίγο πριν τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο, ανακάλυψε τυχαία τον Τοσίτσα στον τηλεφωνικό κατάλογο και του έστειλε ένα γράμμα που του εξιστορούσε τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης των κατοίκων του χωριού. Στο πρώτο γράμμα δεν πήρε απάντηση, αλλά επέμεινε και δέχθηκε ο Τοσίτσας να τον δει από κοντά. Όποτε τον έβλεπε, του μιλούσε για το Μέτσοβο και του έδειχνε φωτογραφίες με σκηνές από την καθημερινότητα και το κατεστραμμένο αρχοντικό της οικογένειάς του. Τον συγκίνησε και στη συνέχεια ο Τοσίτσας του πρότεινε να τον υιοθετήσει για να μπορέσει ως κληρονόμος του να προχωρήσει τα σχέδια που είχε για την ανάπτυξη του Μετσόβου. Ο Αβέρωφ είχε ήδη μπει στην πολιτική και το αρνήθηκε για λόγους αρχής. Του πρότεινε αντίθετα να διατεθεί η περιουσία του σε ένα Ίδρυμα που θα έφερε τ όνομά του. Λίγο πριν το 1950 δημιουργήθηκε το Ίδρυμα Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα. Ο Τοσίτσας πέθανε το 1950 στην Ελβετία και δεν πρόλαβε να δει τα έργα του Ιδρύματος: Το αναστυλωμένο αρχοντικό Τοσίτσα, το δημοτικό σχολείο, τη φοιτητική εστία στην Αθήνα, το τυροκομείο, το ξυλουργικό εργοστάσιο, το βουστάσιο, το πρατήριο λαϊκής τέχνης που μετεξελίχθηκε σε παιδική βιβλιοθήκη, το τελεφερίκ, το κτίριο που ξεκίνησε ως κέντρο Υγείας για να γίνει σήμερα συνεδριακό κέντρο, αναδασώσεις, αποστραγγιστικά φράγματα κ.ά.

9 10 ρ ε π ο ρ τ ά ζ Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Ο Λόρδος Βύρωνας ήταν αυτός που το έκανε γνωστό το 1824 σε ολόκληρη την Ευρώπη, πριν όμως από αυτόν πολλοί ξένοι περιηγητές είχαν σταθεί και δώσει έντονη σημασία σε αυτό που λέμε αυγοτάραχο. ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ adamopoulos@xrimaonline.gr Αυγοτάραχο Μεσολογγίου Κατακτά τις αγορές Το αυγοτάραχο, ο πολύτιμος αυτός «κέρινος λίθος», το 1668 τράβηξε την προσοχή του Τούρκου περιηγητή Εβλιά Τσελεμπή, ο οποίος μιλάει γι αυτό λέγοντας πως είναι «ξανθός σαν το σαφράνι», ευωδιαστός, νόστιμος και τονωτικός μεζές, «ένα πραγματικά άξιο δώρο για σουλτάνους». Το αυγοτάραχο, γνωστό σε όλο τον κόσμο για την υπέροχη γεύση του και τις ευεργετικές του ιδιότητες, αποτελεί ένα προϊόν υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας για εκλεκτούς ουρανίσκους. Πολλοί λένε πως είναι γνωστό από την εποχή των Φαραώ, σπάνια και εκλεκτή λιχουδιά. Κατατάσσεται στα πέντε αλιευτικά προϊόντα στην Ευρώπη που κατοχυρώθηκε σαν Προϊόν Ονομασίας Προελεύσεως. Πολλοί το αποκαλούν «το χρυσάφι της λιμνοθάλασσας», τόσο για το χρώμα του, αλλά κυρίως για την εμπορική του αξία. Το αυγοτάραχο προέρχεται από τον θηλυκό κέφαλο («μπάφα») και η παραγωγή του γίνεται τέλος Αυγούστου - αρχές Σεπτεμβρίου, την περίοδο, δηλαδή, αναπαραγωγής του κέφαλου. Από το ταξίδι και το πέρασμα των αιώνων φαίνεται ότι η διαδικασία παραγωγής του δεν έχει αλλάξει, λέγεται ότι η τεχνική ξήρανσης είναι ίδια με τις τεχνικές που είχαν εισάγει στις χώρες της Μεσογείου οι Φοίνικες και πως ο τόπος αφθονίας του είναι η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου Αιτωλικού. Σήμερα το αυγοτάραχο εξάγεται σε Ηνωμένες Πολιτείες, Γερμανία, Ελβετία, Σιγκαπούρη, Ταϊβάν και Γαλλία, που θεωρούνται οι καλύτεροι πελάτες μιας και καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής. Πολλές από τις ελληνικές εταιρείες έχουν στρέψει εδώ και χρόνια το βλέμμα τους προς τα έξω, με αποτέλεσμα όχι μόνο να κάνουν γνωστό το προϊόν επεκτείνοντας τις δραστηριότητες τους, αλλά και να είναι διαφημιστές της χώρας. Όλο και περισσότερες αγορές κατακτά το αυγοτάραχο Μεσολογγίου, με πιο δυναμική παρουσία αυτή της γαλλικής αγοράς αφαιρεθεί η ωοθήκη του ψαριού από την κοιλιά, στεγνώνεται σε χοντρό αλάτι ώσπου να απομακρυνθεί η περιττή υγρασία και ανάλογα το μέγεθος του αυγοτάραχου αυξομειώνεται και η έκθεσή του στον ήλιο. Στη συνέχεια τοποθετείται σε ξύλινες τάβλες και στεγνώνεται σε φυσικό κερί όπου ο χρόνος διατήρησής του είναι αρκετοί μήνες. Μετά τη συλλογή του αυγοτάραχου, το ψάρι πωλείται στην τοπική αγορά. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, με το κέρωμα μειώνεται η αξία του αυγοτάραχου. Το χρώμα, το άρωμα και η γεύση υφίστανται μικρή αλλοίωση, δεν παύει όμως να κρατά την ποιότητα και τα στοιχεία ενός εξαίρετου ελληνικού προϊόντος για την ελληνική, αλλά και την παγκόσμια αγορά. Υγεία και αυγοτάραχο Χαρακτηριστικό έδεσμα της μεσογειακής διατροφής το αυγοτάραχο, παρέχει σημαντικές υπηρεσίες στον οργανισμό μας, όπως έδειξε έρευνα Ελλήνων επιστημόνων. Η αντιφλεγμονώδης και αντιθρομβωτική δράση των συστατικών του αποτελεί «ασπίδα» έναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων. Είναι εξαιρετικά θρεπτική τροφή, γεμάτη από πολύ καλά ισορροπημένες πρωτεΐνες, αμινοξέα και σεβαστές ποσότητες από Ω3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα καθώς και βιταμίνες Α, Β, C και Ε, αλλά και σίδηρο και ασβέστιο. Μια μακροσκελής έρευνα από τη Σχολή της Επιστήμης της Διαιτολόγιας και Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, η οποία δημοσιεύθηκε στο «Journal of Αgricultural and Food Chemistry» των ΗΠΑ, περιγράφει το αυγοτάραχο ως μία από τις πιο υγιεινές τροφές για τον άνθρωπο, τονίζοντας τις ευεργετικές του ιδιότητες για το κυκλοφορικό σύστημα και την καρδιά. Το χαρακτηρίζει πλήρη τροφή, με εξαιρετική μάλιστα γεύση και θεωρείται αφροδισιακό. Μεταξύ των μεσογειακών τροφίμων που μελετήθηκαν προσφάτως από την ελληνική ερευνητική ομάδα είναι και το αυγοτάραχο, παραδοσιακό προϊόν της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου. Καθώς από προηγούμενες μελέτες είχε διαπιστωθεί ότι τα λιπαρά οξέα είναι τα μόρια που έχουν δραστικό βιολογικό ρόλο στην πρόληψη των καρδιαγγειακών, στόχος της μελέτης ήταν η ανάλυση των συστατικών του αυγοτάραχου, η αναζήτηση και ο υπολογισμός των ποσοτήτων τέτοιων μορίων, αλλά και η πειραματική απόδειξη της αντιφλεγμονώδους δράσης τους. Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, τα οποία παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια ειδικής ημερίδας στο Μεσολόγγι, το κερωμένο αυγοτάραχο αποτελεί τρόφιμο υψηλής διατροφικής αξίας, παρέχοντας υψηλά ποσά πρωτεΐνης, ενέργειας και λίπους. Τα λιποειδή του είναι πλούσια σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ενώ περιέχουν αξιόλογες ποσότητες πολυακόρεστων λιπαρών οξέων της σειράς ω3. Παραγωγή Αυγοτάραχου στην Ελλάδα Αιτωλοακαρνανία 3-3,5 τόνοι Θεωρείται το ελληνικό χαβιάρι Οι μπάφες έχουν αυγά από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο, αλλά στην Ελλάδα τις ψαρεύουν για το αυγοτάραχο, από τα μέσα Αυγούστου μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου. Η θηλυκή μπάφα πιάνεται ζωντανή και όταν Ηλεία Αμβρακικός Άραξος Καβάλα 2 τόνοι 2 τόνοι 700 κιλά 600 κιλά

10 Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ ε π ι κ α ι ρ ό τ η τ α 11 Δραματικές διαστάσεις παίρνει το θέμα της τιμής των πορτοκαλιών στη χώρα μας. Αν και στη λιανική η τιμή αγγίζει το 1 ευρώ, ο παραγωγός διαθέτει το προϊόν του 5 λεπτά το κιλό, κατόπιν «σιωπηρής συμφωνίας» των εμπόρων. Στα «δίχτυα» του καρτέλ οι παραγωγοί πορτοκαλιού Hλογική των εναρμονισμένων πρακτικών εφαρμόζεται και στα πορτοκάλια. Πρώτος το έθεσε ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου Πέτρος Τατούλης, ο οποίος είχε παρέμβει προκειμένου να σταματήσει το φαινόμενο που έχει φέρει σε απόγνωση τους παραγωγούς, οι οποίοι εν μέσω κρίσης βλέπουν το προϊόν τους να αγοράζεται σε εξευτελιστικές τιμές, την ώρα που έχουν υποστεί και μεγάλες ζημιές λόγω των καιρικών συνθηκών. Στη «μάχη» κατά των κερδοσκόπων μετά τον κ. Τατούλη έχει μπει και ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Επεξεργασίας Εσπεριδοειδών Αμυκλών «Λακωνία», ο οποίος δια του προέδρου του κ. Σπύρου Παπαδάκου, κατήγγειλε ότι «έμποροι και μεταποιητές αγοράζουν από τους παραγωγούς σε εξευτελιστικές τιμές, ενώ οι ίδιοι πωλούν στο εσωτερικό και το εξωτερικό ακριβά». Η στάση αυτή των εμπόρων έχει φέρει σε απόγνωση τους παραγωγούς που έχουν εγκλωβιστεί σ έναν φαύλο κύκλο χωρίς να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα οικονομικά τους προβλήματα, τα οποία οξύνθηκαν μετά και την πώληση της Αγροτικής Τράπεζας και την εκκαθάριση που γίνεται. Σε όλη την Πελοπόννησο αλλά και την Ήπειρο (Άρτα) το πρόβλημα αυξάνεται μέρα με τη μέρα, καθώς «από το πουθενά» εμφανίζονται έμποροι και εξαγωγείς, οι οποίοι ακόμη και στην περίπτωση που αγοράζουν φθηνά, δεν εξοφλούν τους παραγωγούς επιτείνοντας το πρόβλημα. Όσον αφορά τώρα στις τιμές, η «ψαλίδα» μεταξύ παραγωγού καταναλωτή αυξάνεται δραματικά, με αποτέλεσμα η διαφορά τιμών να αγγίζει το 450%! Σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού τόνισε ότι «ο παραγωγός παίρνει ελάχιστα χρήματα για τα πορτοκάλια του. Μπορεί δηλαδή να πουλάει σε τιμές της τάξεως των 5-7 λεπτών το κιλό, όμως βλέπει το προϊόν του να φτάνει στον καταναλωτή σε τιμές λεπτά το κιλό. Αυτή η διαφορά είναι τεράστια, είναι σαν να το δίνει τσάμπα ουσιαστικά ο αγρότης στον έμπορο». Και σαν να μην έφταναν οι χαμηλές τιμές και οι καιρικές συνθήκες, πολλοί παραγωγοί αντιμετωπίζουν και το πρόβλημα καταβολής των επιδοτήσεων που εκκρεμεί από το Επίσης εκκρεμούν οι αποζημιώσεις του 2011, η αποπληρωμή του πετρελαίου δεν έχει ξεπεράσει το 50%, ενώ η φετινή ζημιά από τη χαλαζόπτωση πλήττει το σύνολο των παραγωγών, την ώρα που το κλιμάκιο του ΕΛΓΑ δεν έχει ακόμη αρχίσει τους ελέγχους. Ίδια είναι η κατάσταση που επικρατεί στις τιμές των χυμών. Ο χυμός στοιχίζει περίπου 15 λεπτά και όμως μπορεί να πωληθεί περισσότερο από 4 ευρώ. Τον περασμένο μήνα ο περιφερειάρχης Πελοποννήσου κ. Τατούλης διαπιστώνοντας το άνοιγμα της «ψαλίδας», έκανε λόγο για καρτέλ στα πορτοκάλια Valencia, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι «θα προβώ σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να διαλύσω το καρτέλ αυτό και να προστατέψω και τον παραγωγό και τον καταναλωτή. Η «ψαλίδα» μεταξύ παραγωγού καταναλωτή αυξάνεται δραματικά, με αποτέλεσμα η διαφορά τιμών να αγγίζει το 450%! Θεωρώ αυτή την πρακτική αδιανόητη και είμαι αποφασισμένος να στηρίξω τις προσπάθειες των παραγωγών σε αυτή την πολύ δύσκολη χρονική συγκυρία για τον αγροτικό κόσμο της Πελοποννήσου.». Τα καρτέλ όμως δεν έχουν την έδρα τους μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε χώρες όπως η Βουλγαρία, όπου οι έμποροι οι οποίοι αγοράζουν πορτοκάλια σε συνεργασία με Έλληνες εμπόρους έχουν κατεβάσει τις τιμές σε πολύ χαμηλά επίπεδα, αφού μεταξύ του παραγωγού μεσολαβεί αυτός που εργολαβικά έχει αναλάβει τη συγκομιδή και στη συνέχεια την παραδίνει στον έμπορο, ο οποίος διαθέτει το προϊόν στη διεθνή αγορά. Όλος αυτός ο κύκλος, όπως λένε οι παραγωγοί, συμπιέζει τις τιμές σε βάρος του αγρότη. Σε μια προσπάθεια να εξασφαλιστούν καλύτερες τιμές για τους καταναλωτές και τους παραγωγούς, δήμοι αλλά και κινήματα πολιτών «χωρίς μεσάζοντες» προσπαθούν να παρέμβουν στην αγορά διαθέτοντας προϊόντα. Ωστόσο το πρόβλημα με τα πορτοκάλια, πέρα από τις συγκυρίες, οφείλεται και στο στρεβλό τρόπο που έχει αναπτυχθεί η καλλιέργεια και η αγορά των εσπεριδοειδών. Ειδικά για τα Valencia η αγορά έχει καταρρεύσει, καθώς έχει περιοριστεί η ζήτηση και δεν έχουν βρεθεί οι δρόμοι για ικανοποιητικές εξαγωγές όταν έχουμε αθρόες εισαγωγές. Το πρόβλημα διάθεσης των πορτοκαλιών συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα στην Αργολίδα. Όλοι οι παράγοντες που πήραν μέρος στη σύσκεψη εξέτασαν όλα τα θέματα που αφορούν στην καλυτέρευση των συνθηκών διακίνησης των εσπεριδοειδών, ενώ από την μεριά των εμπλεκομένων φορέων τονίστηκε το θέμα του παραεμπορίου, των παράνομων εξαγωγών, καθώς και των όρων φυτοπροστασίας. Επίσης τέθηκε από όλους το θέμα των αποζημιώσεων -από την πλευρά του ΕΛΓΑ- της παραγωγής που καταστράφηκε από την πρόσφατη χαλαζόπτωση.

11 12 ε π ι σ τ ή μ η Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ Νευροεκφυλιστικές ασθένειες στο αγροοικοσύστημα Οι κεφαλαιοποιημένες γνώσεις της ιατρικής επιστήμης δίνουν τη δυνατότητα αναζήτησης νέων τρόπων μείωσης της ζημιάς στη γεωργική παραγωγή, χωρίς την εφαρμογή συμβατικών χημικών ή βιολογικών εντομοκτόνων, αλλά με την ανάπτυξη φυσιολογικών ασθενειών μέσα στους πληθυσμούς των εντόμων. Γράφει ο: Δρ. ΠΑΣΧΑΛΗΣ Κ. ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ *Ο Πασχάλης Κ. Γιαννούλης είναι κύριος ερευνητής βιομηχανικής εντομολογίας και ανοσίας εντόμων στο Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας Θεσσαλίας, Περιφερειακή Οδός Λάρισας-Τρικάλων, Λάρισα Πάνω από το 50% του συνολικού πληθυσμού των εντόμων πάνω στο πλανήτη πάσχει από κάποια νευρολογικής φύσεως ανωμαλία, την οποία αν πιεστεί να φθάσει στα άκρα, μπορεί από μόνη της να αποδειχθεί θανατηφόρα για εντομολογικής φύσεως ζωικούς εχθρούς. H εκμετάλλευση του νευροεκφυλισμού στα έντομα έχει διπλή εφαρμογή: την ανάπτυξη γνωσιακής βάσης για την παραγωγή νέων τρόπων μείωσης ζημιών από έντομα και την ταυτόχρονη ανακάλυψη νέων μηχανισμών θεραπείας για τον άνθρωπο. Η εξέλιξη των δυο επιστημονικών κατευθύνσεων είναι παράλληλη και αλληλένδετη, λόγω του ότι μηχανισμοί που ενισχύουν τον νευροεκφυλισμό στα έντομα μπορούν να αξιοποιηθούν από τη φυτοπροστατευτική βιομηχανία, ενώ μηχανισμοί που μειώνουν τα νευροεκφυλιστικά φαινόμενα -κατά ομολογία με αυτά του ανθρώπου- αποτελούν τη βάση για ανάπτυξη θεραπευτικών προϊόντων. Νευροεκφυλιστικές ασθένειες στους ανθρώπους συναντώνται σε ηλικιωμένα άτομα και κυρίως οφείλονται σε πρωτεϊνοπάθειες, όπως η κακή αναδίπλωση πρωτεϊνών με αποτέλεσμα να υπάρχουν απώλειες στην απόδοση του εγκέφαλου και των νεύρων. Εδώ και δυο δεκαετίες τα έντομα έχουν χρησιμοποιηθεί ως εργαλεία για την ανακάλυψη των αιτιών νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Ανάμεσα στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες που έχουν χαρακτηριστεί από μελέτη στα έντομα είναι η ασθένεια Πάρκινσον, η νόσος του Xάντινγκτον, η νόσος των κινητικών νευρώνων, το Αλτσχάιμερ, η μετωποκροταφική άνοια (FTD) και το σύνδρομο σεροτονίνης. Λόγω του χαμηλού κόστους και της ευκολίας στη μεταχείριση, η Δροσόφιλα, τα κουνούπια, τα σκαθάρια καθώς και άλλα έντομα έγιναν το ιδανικό μοντέλο μελέτης νευροεκφυλιστικών ασθενειών. Σκοπός της χρήσης τους έως σήμερα ήταν: α) η κακή έκφραση γονιδίων που σχετίζονται με τον νευροεκφυλισμό είτε σε φυσικούς πληθυσμούς είτε σε μεταλλάξεις, β) η μελέτη της απώλειας και της λειτουργίας ομολόγων δροσόφιλας γονιδίων σχετικών με τον νευροεκφυλισμό και γ) ο έλεγχος ενίσχυσης και μείωσης της έκφρασης γονιδίων που σχετίζονται με τον νευροεκφυλισμό. Νόσος Αλτσχάιμερ: Αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ είναι οι μεταλλάξεις γονιδίων της πρόδρομου β-α4-αμυλοειδούς πρωτεΐνης (γονίδιο APP), πρεσενιλινών 1 και 2 (PSN-1/2) και του γονιδίου της Τ πρωτεΐνης. Η ισομορφή Ε4 της απολιποπρωτεΐνης E έχει αναγνωριστεί σαν παράγοντας κινδύνου στον άνθρωπο, αλλά με γενετική μηχανική έχει εκφραστεί και σε κύτταρα Δροσόφιλας για την περαιτέρω μελέτη της σε ζωικής φυσιολογίας κύτταρα. Η νόσος προχωρεί σταδιακά σε απώλεια μνήμης και εκφυλισμό μεγάλων περιοχών του εγκεφάλου. Εξέταση μικροσκοπίας μπορεί να αποκαλύψει νευριτικές πλάκες αποτελούμενες από αμυλοειδή β πεπτίδια, νευροϊνιδιακά δεμάτια με υψηλή ποσότητα Τ πρωτεΐνης στον εγκέφαλο. Η Δροσόφιλα φέρει ομόλογα γονίδια ΑΡΡ, T πρωτεΐνης και πρεσενιλινών κάνοντας το έντομο ιδανικό οργανισμό-μοντέλο για τη διερεύνηση της νόσου. Το ανάλογο του ΑPP γονιδίου (Appl) εκφράζεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα της δροσόφιλας, αλλά απενεργοποιημένη μετάλλαξή του δεν προκαλεί την νόσο Αλτσχάιμερ. Μύγες χωρίς το ομόλογο γονίδιο (Αppl) είναι βιώσιμες, γόνιμες, και μορφολογικά κανονικές αλλά εμφανίζουν υπολειμματικές ιδιότητες στη συμπεριφορά τους (αλλοίωση αντίδρασης εντόμων στο φως). FAD μεταλλάξεις των πρεσενιλινών της Δροσόφιλας συνδέονται με ηλικιακό εκφυλισμό στο έντομο. Σε αυτή την περίπτωση οι μύγες δεν μπορούν να αποθηκεύσουν ασβέστιο και να ενεργοποιήσουν το βιοχημικό μονοπάτι Ca+2/καλμοδουλίνης που σχετίζεται με νευρική απόκριση σε εγκέφαλο και μύες. Έτσι μεγάλες ποσότητες ασβεστίου εισρέουν στα νευρικά κύτταρα προκαλώντας νευροσυναπτικές ανωμαλίες και απόπτωση νευρικών κυττάρων, κάτι που άμεσα συνδέεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ. ΓΟΝΙΔΙΑ ΔΡΟΣΟΦΙΛΑΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΝΟΣΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ Γονίδιο/ Πρωτεΐνη στον άνθρωπο APP PSN-1, PSN -2 Πρωτεΐνη Τ Iσομορφή Ε4 της απολιποπρωτεΐνης E Ομόλογο γονίδιο/ πρωτεΐνη στη Δροσόφιλα Appl/CG7727 dps/cg18803 tau/cg31057 Με γενετική μηχανική έκφραση στη Δροσόφιλα Λειτουργία πρωτεΐνης Προσυναπτική πρωτεΐνη Συμμετοχή στη δραστηριότητα της γ-σεκρετάσης Σταθεροποίηση μικροσωληνίσκων του κεντρικού νευρικού συστήματος Λιπιδικός Μεταβολισμός Μετωποκροταφική Άνοια (FTD): Παθολογική συνάθροιση της Τ πρωτεΐνης στους μικροσωληνίσκους κυτταροσκελετού αποτελεί αιτία ανάπτυξης της νόσου. Η ομολογία των συμμετεχόντων πρωτεϊνών στην εκδήλωση της μετωποκροταφικής άνοιας στη Δροσόφιλα σε σχέση με τον άνθρωπο είναι 66%. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μετωποκροταφική άνοια και η νόσος Αλτσχάιμερ έχουν κοινό αίτιο, τη μερική συνάθροιση πρωτεϊνών Τ. Νόσος Πάρκινσον: Η νευροεκφυλιστική ασθένεια Πάρκινσον προκαλεί δυσκολία κινήσεων λόγω μη ελεγχόμενου τρέμουλου και έλλειψη ισορροπίας. Παθολογικές αλλαγές της νόσου είναι η σταδιακή απώλεια ντοπαμινικών νευρώνων, με αποτέλεσμα την απώλεια του πλήρους έλεγχου κινήσεων. H απώλεια των ντοπαμινικών νευρώνων συνδέεται με την παρουσία ενδονευρωνικών έγκλειστων γνωστά ως σωμάτια Lewy τα οποία κατά κύριο λόγο δημιουργούνται από την α- συνουκλεΐνη. Μετάδοση νευρικών σημάτων μέσω της οδού της ντοπαμίνης (ντοπαμινικοί νευρώνες) έχουν πιστοποιηθεί εκτός του ανθρώπου και στον εγκέφαλο ενηλίκων Δροσόφιλας. Όπως και στον άνθρωπο, οι ντοπαμινικοί νευρώνες συμμετέχουν στον έλεγχο της κίνησης και βάδισης των εντόμων, αν και τα νευρωνικά δίκτυα που στηρίζουν την διαδικασία αυτή δεν είναι ακόμα γνωστά. Απώλεια τμήματος των ντοπαμινικών νευρώνων οδηγεί σε προβλήματα κίνησης και βάδισης εντόμων, παρόμοιες με αυτές που περιγράφονται στη φαινολογία της νόσου Πάρκινσον. Και ο ανθρώπινος φαινότυπος της ασθένειας και εκείνος της ασθενούσας Δροσόφιλας περιγράφονται από κακή έκφραση σχετικών γονιδίων που υπάρχουν και στους δυο οργανισμούς όπως τα, PINK1, Parkin και LRRK2. Η ενσωμάτωση και έκφραση της α-συνουκλεΐνης στο γονιδίωμα του εντόμου, κάνει τη Δροσόφιλα, ένα πολύ καλό μοντέλο για μελέτη της νόσου Πάρκινσον. Η ροτενόνη και το ζιζανιοκτόνο paraquat με το οξειδωτικό στρες που προκαλούν σε κυτταρικό επίπεδο, καταστρέφουν τους ντοπαμινικούς υποδοχείς με αποτέλεσμα να υπάρχουν προβλήματα στη κίνηση και στη βάδιση των εντόμων. Όσον αφορά τη συμβολή μιτοχονδριακών δυσλειτουργιών στην ανάπτυξη της νόσου Πάρκινσον στη Δροσόφιλα, τα γονίδια πλούσιας σε επαναλήψεις λεύκινης - κινάση 2

12 Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ ε π ι σ τ ή μ η13 Γονίδιο/ Πρωτεΐνη στον άνθρωπο α-συνουκλεΐνη Parkin UCH-L1 PINK1 DJ-1 ΓΟΝΙΔΙΑ - ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ ΣΤΗ ΔΟΣΟΦΙΛΑ Ομόλογο γονίδιο / πρωτεΐνη στη Δροσόφιλα Έκφραση με γενετική μηχανική parkin /CG10523 Uch/CG4265 Pink1/CG4523 DJ-1a/CG6646 DJ- 1b/CG1349 Λειτουργία πρωτεΐνης Προ-συναπτική πρωτεΐνη E3 λιγάσης ουβικουιτίνης E3 υδρολάση ουβικουιτίνης/ λιγάση Μιτοχονδριακή κινάση Ρυθμιστής οξειδωτικού στρες/τσαπερόνη LRRK2 lrrk2/cg5483 Κινάση/GTPαση HtrA2 GBA POLG Πρωτεΐνη Τ HtrA2/CG8486 CG33090 tamas/cg8987 tau/cg31057 Μιτοχονδριακή προ-αποπτωτική πρωτεάση Λυσοσωμικό ένζυμο Μιτοχονδριακή DNA πολυμεράση Σταθεροποίηση μικροσωληνίσκων (LRRK2), PINK1, Parkin και DJ-1 είναι υπεύθυνα για τη νόσο. Η πρωτεΐνη PINK1 φωσφορυλιώνει την Parkin στα μιτοχόνδρια, απώλεια ενός εκ των δυο γονιδίων επηρεάζει τη μορφολογία του μιτοχονδρίου και αυτό έχει σχέση με την εκδήλωση της νόσου. Ασθένειες σχετιζόμενες με την επέκταση επανάληψης τρινουκλεοτιδίων: Η επανάληψη τρινουκλεοτιδίων σχετίζεται με περισσότερες από 16 νευρολογικές διαταραχές. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το αίτιο των νευρολογικών διαταραχών οφείλεται στην επέκταση των επαναλαμβανόμενων κωδονίων γλουταμίνης (τρινουκλεοτίδιο CAG) που κωδικοποιούν γλυταμίνη και πολυγλουταμίνη και εκφράζουν πολυq νευροεκφυλισμό, νόσο Χάντιγκτον, νόσο Kennedy, σπινοεγκεφαλική αταξία (νόσο Machado- Joseph) καθώς και άλλες λιγότερο συναντώμενες νευροπάθειες. Χρησιμοποιώντας αποκαλυφθέντα γονιδιώματα εντόμων όπως αυτών της Δροσόφιλας, επιλεγμένων ειδών κουνουπιών και του σκαθαριού Τenebrio molitor συνδιαστικά με εργαλεία βιοπληροφορικής μπορούν να βρεθούν αυτές οι επαναλήψεις-ανωμαλίες και να αποτελέσουν τη βάση για περαιτέρω διεύρυνση των αιτιών διαταραχής. ΠολυQ νευροεκφυλισμός: Πρόκειται κυρίως για κληρονομική νευρολογική ασθένεια όπου υπάρχει υπερέκφραση του τρινουκλεοτιδίου γλουταμίνης, προκαλώντας διαταραχές σε δομές πρωτεϊνών όπως στα β-φύλλα. Οι μεταλλάξεις που προκαλούν την ασθένεια αυτή είναι συνήθως θανάσιμες με ανάπτυξη πυρηνικών εγκλείστων στα νευρικά και νευρογλοιακά κύτταρα. Μεταλλάξεις Δροσόφιλας με πολυq νευροεκφυλισμό χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν για φαρμακολογικές μελέτες. Σύνδρομο Ευθραύστου Χ και Αταξία του Friedreich: Επέκταση της ασθένειας των επαναλαμβανόμενων τρινουκλεοτιδίων μπορεί να λαμβάνει χώρα και σε περιοχές που δεν αποκωδικοποιούνται όπως στην περίπτωση του συνδρόμου ευθραύστου Χ και της αταξίας του Friedreich. Kαι στις δύο περιπτώσεις, μονή γονιδιακή τοποθεσία επηρεάζεται από επανάληψη τρινουκλεοτιδίου πάνω από 200 φορές λόγω ηλικίας. Οι δυο αυτές νευρολογικές ασθένειες έχουν συχνότητες στον άνθρωπο 1/4000 στους άνδρες και 1/8000 στις γυναίκες, και οδηγούν σε νοητική καθυστέρηση και ανωμαλίες συμπεριφοράς. Αιτία των νευρολογικών αυτών παθήσεων είναι η επέκταση ασταθών, μη μεταγραφόμενων CGG επαναλήψεων στον εκκινητή του γονιδίου ευθραύστου Χ νοητικής καθυστέρησης 1 (FMR1). Αυτές οι περισσευούμενες επαναλήψεις προκαλούν ακανόνιστη μεθυλίωση των CpG νησίδων και μειώνουν την ακετυλίωση της ιστόνης στη συγκεκριμένη περιοχή του FMR1, με απώλεια της παραγόμενης πρωτεΐνης FMRP. Η FMRP πρωτεΐνη είναι μια επιλεκτική πρωτεΐνη πρόσδεσης RNA που μετακινείται ανάμεσα στον πυρήνα και το κυτόπλασμα ελέγχοντας την πρωτεϊνοσύνθεση με περιορισμό της μετάφρασης mrna. Η εξελικτική παρουσία του μηχανισμού αυτού, έχει ταυτοποιηθεί και στα θηλαστικά και στα έντομα (κατά κύριο λόγο σε δίπτερα). Το ομόλογο γονίδιο της πρωτεΐνης FMRP των θηλαστικών στη Δροσόφιλα είναι το dfmr1. Τοπική ρύθμιση της πρωτεϊνοσύνθεσης επηρεάζει την κατάληξη των συναπτικών μηνυμάτων και η έρευνα στη Δροσόφιλα ανίχνευσε ως σχετικά γονίδια τα dfmr1, rac1, pick pocket, και πολυα-πρωτεΐνης πρόσδεσης. Το γονίδιο dfmr1 ρυθμίζει τη συναπτική δομή και ελέγχει τη μετάφραση του συναπτικού mrna. Η αταξία του Friedriech είναι μια αυτοσωμική υποτελής ανωμαλία που η συχνότητά της στον ανθρώπινο πληθυσμό είναι 1/ άτομα και χαρακτηρίζεται από ατακτικού τύπου βάδιση εξαιτίας προοδευτικής ατροφίας των ραχιαίων στηλών και εγκεφαλονωτιαίων οδών. Ασταθείς GAA επαναλήψεις στο πρώτο ιντρόνιο του γονιδίου FRDA που εκφράζει την πρωτεΐνη της φραταξίνης (frataxin) παρεμποδίζει την mrna μεταγραφή με αποτέλεσμα την πτώση της πρωτεϊνοσύνθεσης. Παρόμοιοι μηχανισμοί έχουν ταυτοποιηθεί στα δίπτερα με ομόλογο γονίδιο το d το οποίο προκαλεί παρόμοια ασθένεια. Στις διαθέσιμες μεταλλάξεις της Δροσόφιλας μπορούν να ελεγχθούν αρκετές υποθέσεις για τα αίτια που σχετίζονται με την ασθένεια. Επιληψία: Τρεις μεταλλάξεις της Δροσόφιλας έχουν αναφερθεί ως μοντέλα για τη μελέτη των επιληπτικών κρίσεων: Η μετάλλαξη slamdance (sda) παρουσιάζει μικρή ευαισθησία σε επιληπτικές κρίσεις, η μετάλλαξη easily shocked (eas) έχει μεσαία ευαισθησία σε επιληπτικές κρίσεις και τέλος η μετάλλαξη bang seamless 1 παρουσιάζει τη μεγαλύτερη ευαισθησία στις επιληπτικές κρίσεις. Τα μετρήσιμα στοιχεία βασίστηκαν σε ηλεκτροφυσιολογία και ηθολογική ανάλυση των εντόμων αυτών. Επιπρόσθετες μελέτες στη παθολογία ιονικών καναλιών Na+, K+ και Ca2+ καθώς και στους νευροδιαβιβαστές ακετυλοχολίνης, γλουταμικού και γ-αμινοβουτιρικού οξέος (GABA) στη Δροσόφιλα αποκαλύπτουν στοιχεία για την εξέλιξη της ασθένειας. Τα στάδια μιας επιληπτικής κρίσης στη Δροσόφιλα είναι πέντε: α) το εναρκτήριο στάδιο της κρίσης, β) η αρχική παραλυτική περίοδος, γ) η τονικοκλονική κρίση, δ) η αποκατάσταση και ε) η περίοδος σταθερότητας μέχρι την επομένη επιληπτική κρίση. ΛΙΣΤΑ ΜΕ ΤΑ ΥΠΕΥΘΥΝΑ ΓΟΝΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΛΗΠΤΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ ΕΝΤΟΜΩΝ Μεταλλαγμένο αλληλόμορφο parast76, para7s1 mlenapts ShakB2 Δράση γενετικού προϊόντος Ιονικό κανάλι Νa+ Ρυθμιστής ιονικού καναλιού Νa+ Κανάλι χασματοσύνδεσης ShKS133 Ιονικό κανάλι K+ shakβ7s esgep684 Topr7S Kdp1 Κdp2 Παρεμπόδιση του eas7 Παρεμπόδιση του eas13 Kανάλι χασματοσύνδεσης Μεταγραφικός παράγοντας με δακτύλιο Ζn+2 DNA τοποισομεράση τύπου Ι Τύπου Kazal παρεμποδιστής πρωτεάσης σερίνης Τύπου Kazal παρεμποδιστής πρωτεάσης σερίνης Άγνωστος μηχανισμός Άγνωστος μηχανισμός Η αταξία του Friedriech είναι μια αυτοσωμική υποτελής ανωμαλία που η συχνότητά της στον ανθρώπινο πληθυσμό είναι 1/ άτομα και χαρακτηρίζεται από ατακτικού τύπου βάδιση εξαιτίας προοδευτικής ατροφίας των ραχιαίων στηλών και εγκεφαλονωτιαίων οδών Το εναρκτήριο στάδιο της κρίσης μπορεί να διαρκέσει μερικά δευτερόλεπτα και να χαρακτηριστεί από κούνημα ποδιών, συσπάσεις μυών κοιλιακής περιοχής, ανέμισμα πτερύγων και έκταση της προβοσκίδας. Στην αρχική παραλυτική περίοδο οι μύγες είναι ακίνητες και δεν αντιδρούν σε μηχανικά ερεθίσματα, ενώ στην τονικοκλονική κρίση υπάρχει ακαμψία μυών και το έντομο δεν έχει ευστάθεια σε μικροεπαναλαμβανόμενους κύκλους διάρκειας δευτερολέπτων. Στη φάση της αποκατάστασης το έντομο αποκτά συμπτωματολογία του αρχικού εναρκτήριου σταδίου της κρίσης, από όπου μετά ακολουθεί μια χρονική περίοδος στην οποία δεν μπορεί να προκληθεί επιληπτική κρίση και το έντομο εισάγεται και πάλι σε έναν νέο κύκλο φάσεων. Εφαρμογές στον αγρό και στα αστικά περιβάλλοντα: Νευροεκφυλιστικές ασθένειες στα έντομα μειώνουν τη διάρκεια ζωής και αλλοιώνουν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του βιολογικού τους κύκλου. Μειωμένη εγκεφαλική λειτουργία σε πληθυσμούς εντόμων, δυνητικά μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένες συζεύξεις για παραγωγή απογόνων. Εκτός από την αυξημένη θνησιμότητα, άλλο θετικό χαρακτηριστικό έκφρασης νευροεκφυλιστικών ασθενειών είναι κατ' εναλλαγή: α) η μείωση ζημιών από πληθυσμούς ενηλίκων εντόμων χωρίς να απαιτείται η άμεση λήψη χημικών μέτρων τα οποία θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τη διατροφική αλυσίδα ή το καθημερινό περιβάλλον και β) καθυστέρηση λήψης απόφασης για χημική επέμβαση στον αγρό. Το πεδίο είναι ανοικτό για παραγωγή και αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων με πολλαπλά οφέλη για τον άνθρωπο, είτε για εντομοπροστατευτική χρήση, είτε για βιοφαρμακευτική καινοτομία.

13 14 α υ τ ο κ ί ν η τ ο Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 N O E M B Ρ Ι Ο Υ Ακόμη πιο προσιτό το Mahindra Pick-Up Μοναδικές προσφορές σε αγρότες και επαγγελματίες προσφέρει η Agripan SA, καθώς σύμφωνα με το νέο τιμοκατάλογό της το σκληροτράχηλο Mahindra Pick-Up είναι διαθέσιμο με κόστος από ευρώ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΩΣΤΑΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ adamopoulos@xrimaonline.gr Πιο συγκεκριμένα, η ελληνική αντιπροσωπεία της Mahindra, προσφέρει εκπτώσεις από ευρώ, αναλόγως την έκδοση του δυναμικού ελαφρού ημιφορτηγού της που σε συνδυασμό με το όφελος απόσυρσης (από ευρώ), συνεπάγεται συνολικό όφελος για τον πελάτη από ευρώ, στην τελική τιμή αγορά του Mahindra Pick-Up. Βάσει όλων των παραπάνω, το κόστος των διαφόρων εκδόσεων του Mahindra Pick-Up διαμορφώνεται ως εξής: 8Single Cab 4x2 με συνολικό όφελος ευρώ και τελική τιμή από ευρώ. 8Single Cab 4x4 με συνολικό όφελος ευρώ και τελική τιμή από ευρώ. 8Chassis Cab 4x2 με συνολικό όφελος ευρώ και τελική τιμή από ευρώ. 8Chassis Cab 4x4 με συνολικό όφελος ευρώ και τελική τιμή από ευρώ. 8Double Cab 4x2 με συνολικό όφελος ευρώ και τελική τιμή από ευρώ. 8Double Cab 4x4 με συνολικό όφελος ευρώ και τελική τιμή από ευρώ. Πέραν όμως της ελκυστικής τιμής αγοράς και των μεγάλων εκπτώσεων, το Mahindra Pick-Up συνοδεύεται και από ευέλικτα προγράμματα χρηματοδότησης, τα οποία προβλέπουν: 4Προκαταβολή από 0% και εξόφληση έως και 100 ισόποσες δόσεις με ονομαστικό επιτόκιο 7,3%. 4Προκαταβολή 30% και εξόφληση σε έως και 60 μήνες (3μηνιαίες δόσεις) με επιτόκιο 9,4% (+ΦΠΑ και τόκους). 4Factoring για ατομικές επιχειρήσεις έως και ΑΕΒΕ. Συνεργασία Mitsubishi-Nissan για το νέο Fuso Συμφωνία συνεργασίας για την προώθηση νέων οχημάτων στην αγορά της Ιαπωνίας υπέγραψαν οι εταιρείς Mitsubishi Fuso Truck & Bus Corporation και η Nissan Motor Co. Ltd. Η συμφωνία μεταξύ των δύο εταιρειών, αποτελεί προέκταση του συμφώνου στρατηγικής ανάπτυξης μεταξύ των Ομίλων Daimler AG και Renault- Nissan. Σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Mitsubishi Fuso Truck & Bus Co., Albert Kirchmann, «στο πλαίσιο της αναπτυξιακής μας στρατηγικής με την ονομασία FU- SO 2015, στόχος μας είναι να λανσάρουμε στην αγορά της Ιαπωνίας το νέο Fuso Canter Guts, από τις αρχές του 2013». Το νέο Fuso Canter Guts, που θα λανσαριστεί από τις αρχές του νέου έτους στην αγορά της Ιαπωνίας, κυκλοφορεί ήδη με την ονομασία Nissan Atlas F24 και δεν είναι άλλο από το γνωστό και στη χώρα μας, Nissan Cabstar. Παράλληλα, όμως, η Nissan θα λανσάρει, στην ιαπωνική αγορά πάντα, το Fuso Canter με το λογότυπό της και την ονομασία «NT450 Atlas». Πιστοποίηση ταχογράφων από τη Hatkar Στο πλαίσιο της συνεχούς βελτίωσης των υπηρεσιών που προσφέρει στους πελάτες της η Hatkar Service A.E., ανακοίνωσε και τη δυνατότητα εγκατάστασης, βαθμονόμησης και πιστοποίησης ταχογράφων. Μία νέα υπηρεσία, προσαρμοσμένη πάντα στα όσα ορίζονται από την ελληνική νομοθεσία, εντάσσεται πλέον στις παροχές της Hatkar Service A.E. Συγκεκριμένα, η εταιρεία ανακοίνωσε πως πλέον, το εξειδικευμένο προσωπικό της είναι σε θέση να προσφέρει τη δυνατότητα εγκατάστασης, βαθμονόμησης και πιστοποίησης ταχογράφων. Η Hatkar Service A.E. είναι εξουσιοδοτημένος επισκευαστής του δικτύου της Mercedes-Benz τόσο στα ελαφρά όσο και στα βαρέα επαγγελματικά οχήματα, καθώς και επίσημος διανομέας γνήσιων ανταλλακτικών και αξεσουάρ. Προσφέρει τις υπηρεσίες της με προτεραιότητα στην άμεση κάλυψη των επαγγελματικών αναγκών των πελατών της, ενώ στους βασικούς στόχους της παραμένει πάντοτε η διατήρηση του τίτλου «Καλύτερος Εξουσιοδοτημένος Επισκευαστής» με τον οποίο έχει τιμηθεί αρκετές φορές από τη Mercedes-Benz Ελλάς ΑΕΕ, θυγατρική του ομίλου Daimler AG.

14 Σ Α Β Β Α Τ Ο 1 7 Ν Ο Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ π ρ ο ο ρ ι σ μ ό ς15 Τ Ρ Ι Κ Α Λ Α Κ Ο Ρ Ι Ν Θ Ι Α Σ Aνακαλύπτοντας τα ΤρίαKαλά Ανηφορίζοντας από Ξυλόκαστρο για τα Τρίκαλα Κορινθίας και κάνοντας μια διαδρομή ανάμεσα σε ελαιώνες και αμπέλια θα συναντήσετε τα χωριά Ρίζα, Ρέθι και στα 25 χλμ. (από το Ξυλόκαστρο) τις συνοικίες Κάτω, Μεσαία και Άνω Τρίκαλα. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΩΣΤΑΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΣ adamopoulos@xrimaonline.gr Ηονομασία Τρίκαλα φαίνεται να προέρχεται από τα «τρία καλά» που προσφέρει η περιοχή: 1) καθαρό αέρα, καλό κλίμα χωρίς υγρασία, 2) αμπέλια που βγάζουν πολύ καλό κρασί και 3) άφθονα πηγαία νερά με ξεχωριστή γεύση. Στο κέντρο των Κάτω Τρικάλων θα συναντήσετε μια πέτρινη πλατεία που τη συντροφεύουν δύο αιωνόβια πλατάνια και παραδοσιακές ταβέρνες που σερβίρουν παραδοσιακές γεύσεις από ντόπια προϊόντα και καλό κρασί από τους αμπελώνες της περιοχής. Τα Κάτω Τρίκαλα είναι η παλιότερη συνοικία των Τρικάλων και αποτελεί ιστορική συνέχεια του αρχαίου Πύσαιου της Πελλήνης. Ο Παυσανίας αναφέρεται στην περιοχή στο έργο του «Αχαϊκά». Χιλιάδες χρόνια πριν, αλλά και μέχρι πριν λίγα χρόνια στα Τρίκαλα κατέφθαναν ασθενείς που είχαν ανάγκη να βρουν θεραπεία με σύμμαχο το άριστο κλίμα και τον καθαρό αέρα που προσφέρονται στον επισκέπτη. Την εποχή της Τουρκοκρατίας τα Κάτω Τρίκαλα συναγωνίζονταν τα Άνω Τρίκαλα σε πλούτο και σε ανεπτυγμένους πνευματικά ανθρώπους. Επισκεφτείτε τις μονοθάλαμες εκκλησίες Άγιο Δημήτριο, Άγιο Ιωάννη, Άγιο Μακάριο, Άγιο Ανδρέα, Άγιο Νικόλαο και την Αγία Καθολική. Η Κάτω Συνοικία έχει το πανηγύρι της στις 29 Αυγούστου, Αποτομή της Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου. Ανηφορίζοντας στη Μεσαία Συνοικία των Τρικάλων θα απολαύσετε μια καταπληκτική, πανοραμική θέα στα βουνά της Κορινθίας. Ανηφορίζοντας θα συναντήσετε τα Άνω Τρίκαλα, αλλιώς "αρχοντομαχαλάς" την εποχή της Τουρκοκρατίας. Ήταν η έδρα της οικογένειας των Νοταράδων που εγκαταστάθηκαν στα Τρίκαλα στις αρχές του 16ου αιώνα και είχε υψηλούς πύργους με σιδερένιες πόρτες, από τους οποίους σήμερα ελάχιστοι υπάρχουν για να θυμίζουν τα μεγαλεία της εποχής εκείνης. Σήμερα έχετε την ευκαιρία να δείτε τον Πύργο των Νοταραίων και το ερειπωμένο αρχοντικό των Δασαίων. Αφήνοντας πίσω σας τα Άνω Τρίκαλα, ο δρόμος βγάζει στο ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Βλασίου, που η παράδοση το θέλει να χτίζεται γύρω στο 1400, όταν βρέθηκε σε κοντινή σπηλιά η θαυματουργή εικόνα του Αγίου. Η αυλή της Μονής είναι κατάφορτη από λουλούδια και δέντρα, ενώ η θέα στην κοιλάδα του Σύθα ποταμού και στα αντικρινά χωριά Μάννα, Στύλια και Παναρίτι. Συνεχίζοντας τη διαδρομή, αφήνετε πια πίσω σας χωριά και οικισμούς, και οδηγείστε στην καρδιά του δεύτερου ψηλότερου βουνού της Πελοποννήσου, στο μεγάλο οροπέδιο της Ζήρειας και στη χαράδρα της Φλαμπουρίτσας. Ο χώρος είναι ιδανικός για τους λάτρεις της πεζοπορίας, αφού ένα μεγάλο δίκτυο μονοπατιών οδηγεί προς την κοιλάδα της Φλαμπουρίτσας, το μοναδικό βιότοπο, που αποτελεί τον πυρήνα της ευρύτερης περιοχής και είναι ενταγμένος στο δίκτυο NATURA Επίσης μπορείτε να κατευθυνθείτε προς τη Λίμνη Δασίου, με τα υπέροχα λιβάδια με αγριολούλουδα, αλλά και προς την Ψηλή Κορφή του βουνού στα μέτρα, απ όπου η θέα είναι ανεμπόδιστη από το Ταΰγετο μέχρι τον Όλυμπο. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το σπήλαιο του Ερμή δυτικά της Φλαμπουρίτσας, χαρακτηριστικό για το βάθος του και για τους Η ονομασία Τρίκαλα φαίνεται να προέρχεται από τα «τρία καλά» που προσφέρει η περιοχή: 4 καθαρό αέρα, καλό κλίμα χωρίς υγρασία 4 αμπέλια που βγάζουν πολύ καλό κρασί 4 άφθονα πηγαία νερά με ξεχωριστή γεύση θαλάμους με πολλούς πολύχρωμους σταλακτίτες. Εδώ, σύμφωνα με τη μυθολογία, γεννήθηκε ο ψυχοπομπός Ερμής από τη Νύμφη Μαία. Η κατάβαση στο σπήλαιο απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και ο ειδικός εξοπλισμός θεωρείται χρήσιμος. Οι πλαγιές που αναπτύσσονται πάνω από το μικρό καταφύγιο και μέχρι την κορυφή του βουνού προσφέρονται για ορειβατικό σκι, οπότε εάν η εποχή το επιτρέπει είναι πολύ πιθανό να συναντήσετε επισκέπτεςορειβάτες να απολαμβάνουν το χιόνι. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ανάβαση από το χωριό Μάννα προς τις απόκρημνες κορυφές της Μικρής Ζήρειας, στα μέτρα. Στο βουνό υπάρχουν πολλοί δασικοί δρόμοι, που μπορείτε να τους ακολουθήσετε και να γνωρίσετε πανέμορφα μέρη, με εξέχουσα τη διαδρομή που διασχίζει το οροπέδιο και οδηγεί στη Γκούρα μέσα από ένα πλούσιο ελατόδασος.

15