Το πιο συνηθισµένο λάθος που γίνεται στον φωτισµό ενός χώρου, είναι η ταύτιση φωτιστικών και φωτισµού!

Transcript

1 Από τον Κωστα Μαθιό Lighting Consultant του Lucarte Περιοδικό MATERIAL ΛΑΘΗ ΣΤΟΝ ΦΩΤΙΣΜΟ.Τα 12 καθάρµατα. Το πιο συνηθισµένο λάθος που γίνεται στον φωτισµό ενός χώρου, είναι η ταύτιση φωτιστικών και φωτισµού! Φωτισµός και φωτιστικά είναι.διαφορετικά πράγµατα, όσο παράξενο κι αν ακούγεται. Εχει παρέλθει πολύς καιρός από τότε που ο τεχνητός φωτισµός χρησίµευε µόνο για να µπορούµε να βλέπουµε µετά το σούρουπο. Στις µέρες µας στις αρχές του 21 ου αιώνα, η προοδος είναι αλµατώδης. Εχοντας θέλω να πιστεύω- απαλλαγεί από την καταδυνάστευση του κρεµαστού φωτιστικού στην µέση του δωµατίου, ο σηµερινός καταναλωτής έχει στην διάθεσή του µια απίστευτη γκάµα λύσεων αλλά και ταυτόχρονα µια απίστευτη γκάµα..ερωτηµατικών, που µεταφράζεται σε µια απίστευτη γκάµα πιθανών λαθών!! Βλέπετε, η αλµατώδης τεχνολογική πρόοδος και η γνώση που την συνοδεύει, διαδίδεται κυρίως ακαδηµαϊκά µεταξύ µιάς µικρής οµάδας ειδικών, ενώ στους καθηµερινούς και δικαιωµατικούς- καταναλωτές φθάνουν µόνον µια-δυό κουβέντες κυρίως υπό µορφήν διαφηµιστικών σλόγκαν από εταιρείες ή γενικόλογων συµβουλών από «αυτόκλητους ειδικούς».. Αυτό το «γνωστικό κενό» προσπαθούµε εδώ να καλύψουµε-όσο µας επιτρέπει ο χώροςπαραθέτοντας τα πιο συνηθισµένα λάθη που γίνονται στην επιλογή φωτισµού και φωτιστικών. Με την ελπίδα βέβαια, ότι θα βοηθήσουµε στην αποφυγή τους. 1) Τι Λωζάνη, τι Κοζάνη Το πιο συνηθισµένο λάθος που γίνεται στον φωτισµό ενός χώρου, είναι η ταύτιση φωτιστικών και φωτισµού! Φωτισµός και φωτιστικά είναι.διαφορετικά πράγµατα, όσο παράξενο κι αν ακούγεται. Τα φωτιστικά είναι µία µόνον παράµετρος του φωτισµού. Αντιθέτως ο φωτισµός είναι συνάρτηση πολλών παραµέτρων δηλ. των διαστάσεων (του µεγέθους) του χώρου, των χρωµατισµών οροφής-τοίχων-δαπέδου (που απορροφούν και αντανακλούν το φως), της δραστηριότητας που ασκείται µέσα στον χώρο (µε τα ζητούµενασυνιστώµενα lux ανα δραστηριότητα), του είδους του φωτισµού (Γενικός-τοπικός-θεατρικός κλπ), της κατεύθυνσης του φωτισµού (άµεσος-εµµεσος κλπ), της οµοιοµορφίας, της χροιάς, της χρωµατικής απόδοσης, της ύπαρξης φυσικού φωτισµού, κλπ. κλπ και τέλος των φωτιστικών και της διευθέτησής τους µέσα στον χώρο. Συνεπώς το ζητούµενο είναι πρώτα ο φωτισµός και µετά τα φωτιστικά που θα τον πετύχουν 2) Αν έχεις τύχη διάβαινε. Όπως ήδη αναφέρθηκε, σήµερα ο καταναλωτής έχει στην διάθεσή του πληθώρα λύσεων.

2 Πιο παλιά είχε να διαλέξει ανάµεσα στο πολύφωτο, στο αµπαζούρ ή τον καλόγηρο Σήµερα όµως τι? απέδου, απλίκες σποτς, πολυέλαιοι, πλαφονιέρες, ράγες, κρυφοί φωτισµοί, LED, επιτραπέζια, οπτικές ίνες κλπ κλπ σε απίστευτες ποικιλίες χρωµάτων και σχηµάτων, αντί να διευκολύνουν µάλλον µπερδεύουν περισσότερο το ζήτηµα.. Ποια λύση να διαλέξει και µε τι κριτήρια? Που γρήγορα µεταφράζεται σε. ποιά λύση θα κληρώσει?!!! Η επιλογή συνήθως γίνεται στην.τύχη!! Και η συνήθης εκ των υστέρων δικαιολογία είναι.επειδή το είδαµε σε ένα σπίτι, ή επειδή µας το είπε ένας φίλος, ή µας άρεσε µια φωτογραφία σ ένα περιοδικό, ή ακούσαµε ότι έτσι είναι της µόδας τώρα, ή ήταν το φθηνότερο, ή σε τελική ανάλυση αυτά µας άρεσαν περισσότερο. Οµως, επιλέγοντας φωτιστικά στην...τύχη και µε µοναδικά κριτήρια την µίµηση, την εξωτερική εµφάνιση ή την τιµή, φωτισµός δεν γίνεται..! Είναι σαν να αγοράζει κανείς ρούχα ή παπούτσια χωρίς να ξέρει το.νούµερό του και χωρίς να τα προβάρει (!) Ετσι, επειδή µόνο του αρέσουν. Και αν κάτι τέτοιο φαντάζει απίθανο ή τρελό µε τα ρούχα και τα παπούτσια, είναι δυστυχώς πολύ συνηθισµένο στον φωτισµό! 3) Όταν η λύση είναι το.. πρόβληµα! Η ποτοαπαγόρευση στην Αµερική έγινε κάποτε για να λύσει το πρόβληµα του αλκοολισµού. Όµως απεδείχθη ότι ήταν η ίδια πολύ χειρότερο πρόβληµα µε όλα όσα εδηµιούργησε (λαθρεµπόριο, νοθείες, γκανγκστερισµό, παρανοµία, δολοφονίες κλπ)! Κάτι παρόµοιο συµβαίνει και µε την σποτοµανία που επικρατεί. Ολοι ζητούν σπότς, λες και τα σπότς είναι πανάκεια!! Και από την άλλη µεριά 9 στους 10 που µε επισκέπτονται, µε πρόβληµα στον φωτισµό τους, έχουν σποτς!! Τα σπότς είναι δέσµες φωτισµού µε µεγάλη ένταση και ΕΝ ενδείκνυνται για φωτισµό χώρων. ηµιουργούν τεράστιες διαφορές φωτεινότητος, εκτυφλωτικές θαµβώσεις, υπερβολικές σκιές,ανοµοιοµορφία φωτισµού, οπτική κόπωση µε ένα σωρό συνέπειες κλπ. Στην δε κουζίνα γίνονται και επικίνδυνα επειδή προκαλούν παύσεις στην όραση σε ένα χώρο που χειριζόµαστε µαχαίρια, ζεµατιστά σκεύη, κλπ. Σποτ σηµαίνει σηµείο, και αυτός είναι ο προορισµός τους, γι αυτό είναι κατασκευασµένα. Για να τονίζουµε σηµεία σε έναν ήδη φωτισµένο χώρο. Τώρα γιατί χρησιµοποιούνται αφειδώς, έχει µάλλον να κάνει µε το επόµενο λάθος 4) Η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει µόνο να είναι, αλλά και να φαίνεται τίµια Το ερώτηµα εδώ είναι : Θέλετε τον χώρο σας να τον ζείτε ή να τον δείχνετε? Πιστεύω ότι η αλήθεια είναι κάπου στην µέση. Υπάρχουν όµως πολλοί που φτιάχνουν τα σπίτια τους ή τους εργασιακούς τους χώρους, σαν θεατρικές σκηνές ή Μουσεία και ξεχνούν ότι ζούν ή/και εργάζονται µέσα σ αυτούς. Οι χώροι αυτοί σύντοµα αποδεικνύονται εκνευριστικοί, κουραστικοί, απωθητικοί, απόµακροι. Υπερβολικές φωτοσκιάσεις, σκηνικά, φωτιστικά εφφέ, δέσµες, κλπ είναι πολύ ωραία τα πρώτα 10 λεπτά, αλλά µετά θα µας κάνουν τον βίο αβίωτο!! Τα σπίτια και οι επαγγελµατικοί χώροι δεν είναι θέαµα ή καλλίτερα µόνον θέαµα. Χρειάζεται µια χρυσή τοµή µε την λειτουργικότητα, ειδάλλως οι συνέπειες της σποτοµανίας καραδοκούν! 5) Η παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς. Κάτι τέτοιο φυσικά δεν ισχύει στον φωτισµό. Ισχυρισµοί του είδους «εµείς θέλουµε πολύ φωτισµό να είναι σαν µέρα», ή από την άλλη µεριά «εµείς δεν θέλουµε πολύ φως, µας αρέσει η ατµόσφαιρα» είναι ακαµψίες και ακρότητες. Και όταν στο ένα άκρο κατοικεί µια

3 κουταµάρα στο αντίθετο άκρο πάλι µια κουταµάρα κατοικεί. Γιατί είναι αδύνατον να διαβάσεις εφηµερίδα στο ηµίφως όπως είναι αδύνατον να χαλαρώσεις υπο το φως των προβολέων. Οπότε..? Υπερφωτισµός ή υποφωτισµός δεν µπορούν να είναι επιλογές! Αντιθέτως, όταν γίνονται πραγµατικότητα, είναι προβλήµατα που χρειάζονται αντιµετώπιση. Η λέξη κλειδί είναι «ευελιξία» στο φωτιστικό σχήµα. Ετσι ώστε να µπορούµε να το προσαρµόζουµε στις εκάστοτε ανάγκες. Και αν χρειαζόµαστε πολύ φως να το έχουµε, και αν θέλουµε ατµόσφαιρα να µπορούµε να το χαµηλώνουµε. 6) Ψαρόσουπα µε.. κοτόπουλο δεν γίνεται Όπως είναι κατανοητό ότι δεν µπορούµε να κάνουµε ψαρόσουπα βράζοντας κοτόπουλο, θα πρέπει να κατανοήσουµε ότι και κάθε φωτιστικό έχει τον προορισµό του ως προς τον αποδιδόµενο φωτισµό. Είναι κατασκευασµένο για ένα ή δύο το πολύ συγκεκριµένα είδη φωτισµού. εν κάνει για όλες τις δουλειές. Πολλοί όµως παρασυρµένοι από την εξωτερική εµφάνιση ή το είδος του φωτιστικού προσδοκούν ή φαντάζονται φωτισµούς που το φωτιστικό δεν είναι κατασκευασµένο να δώσει. Πχ. Κρεµαστά τοπικού φωτισµού για να φωτίσουν χώρους, δαπέδου γενικού φωτισµού για να διαβάζουν, σποτς για ατµόσφαιρα, ή απλίκες για ανάδειξη πινάκων.ή µε ένα ή δύο φωτιστικά περιµένουν να πετύχουν όλα τα είδη φωτισµού. Η πληθώρα των προσφεροµένων φωτιστικών από την άλλη µεριά κάνει ακόµα πιό έντονο το πρόβληµα και πιο πιθανή την λάθος επιλογή. Χρειάζεται ξεκαθάρισµα των αναγκών και προτιµήσεών µας και αναζήτηση των καταλλήλων φωτιστικών που να τις καλύπτουν. 7) Αλλα τα µάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας.. Η τιµή αγοράς είναι συνήθως ο πιο αποφασιστικός, αλλά και ο πιο παραπλανητικός παράγων για την τελική επιλογή. Εδώ είναι που µπερδεύει ο περισσότερος κόσµος την δαπάνη µε το κόστος. Και τούτο γιατι το κόστος ενός φωτιστικού δεν τελειώνει µε τη δαπάνη αγοράς του. Εχει µέλλον... Τα φωτιστικά σαν ηλεκτρικές συσκευές απαιτούν εγκατάσταση, συντήρηση, καθαρισµούς, υφίστανται φθορές, χρειάζονται ανταλλακτικά, καταναλώνουν ρεύµα, εκλύουν θερµότητα και µε δύο λόγια απαιτούν συνεχείς δαπάνες. Αυτό το κόστος είναι πολύ πιο σηµαντικό απ τη δαπάνη αγοράς τους, και γρήγορα θα µας κάνει να µετανοιώσουµε για µια επιλογή που είχε σαν δέλεαρ την φθηνή τιµή. 8) Το φθηνό το κρέας το τρών οι σκύλοι. Εδώ τα πράγµατα σοβαρεύουν. Γιατί το ανωτέρω δυσβάστακτο πραγµατικό κόστος µιάς φθηνοαγοράς µπορεί να γίνει τραγικό!!! Γιατί φθηνά και καλά πράγµατα µόνο στα παραµύθια υπάρχουν. Συνεπώς φθηνοαγορά (ή ευκαιρία!) σηµαίνει αναπόφευκτα φθηνοκατασκευή χωρίς προδιαγραφές µε οτιδήποτε συνεπάγεται τούτο. Τα φωτιστικά όµως είναι ηλεκτρικές συσκευές, µε υψηλές θερµοκρασίες (600 Κελσίου έχει ο λαµπτήρας ιωδίου) και µπορούν να προκαλέσουν ηλεκτροπληξίες ή πυρκαϊές µετατρέποντας την φθήνια και την ευκαιρία σε ανεπανόρθωτο κόστος!!. Η άτυχη νοικοκυρά έχασε την ζωή της από ένα Κινέζικο σίδερο. απάνη 15,κόστος..??!!! Είναι εκπληκτικό να κυκλοφορούν φωτιστικά σώµατα που πωλούνται όσο 1-2 πακέτα τσιγάρα ή µία µερίδα γύρο!!! Και υπάρχει κόσµος που τα αγοράζει!!! Αλήθεια αν δείτε στον κρεοπώλη σας φιλέτο µε 5 το κιλό, θα το αγοράζατε?

4 9) Ουτε στ άλογο σαµάρι, ούτε στο γαϊδούρι σέλλα. Το λάθος αυτό είναι πολύ συνηθισµένο και αναφέρεται στο αρµονικό δέσιµο των φωτιστικών µε τα υπόλοιπα έπιπλα του χώρου. Τόσο από απόψεως ύφους όσο και από απόψεως αξίας. Όπως δεν είναι αρµονικό να φοράς εγγλέζικο κουστούµι µε σαγιονάρες ή γούνα µε αθλητικά παπούτσια, κατά τον ίδιο τρόπο δεν στέκει πάνω από µια ξύλινη τραπεζαρία πολυτελείας ένα χάρτινο φωτιστικό ή πάνω σε ένα πανάκριβο γραφείο ένα φωτιστικό της πλάκας! Πλεονασµός να αναφέρουµε ότι τα επώνυµα έπιπλα απαιτούν Σε γενικές γραµµές η αναλογία επένδυσης πρέπει περίπου να ακολουθεί τον πρακτικό κανόνα δηλ. γιά κάθε 100 EURO που επενδύονται σε κάθε χώρο, τα 60 EURO αφορούν επίπλωση και χαλιά, τα 25 EURO τον φωτισµό και τα 15 EURO την διακόσµηση. Εξ άλλου το επίπεδο και το ύφος του κάθε χώρου πρέπει να συµβαδίζει και µε το επίπεδο των φωτιστικών και αντιστρόφως. 10) Ακριβοί στα πίτουρα και φθηνοί στο αλεύρι. Το λάθος αυτό αναφέρεται στην καθ όλα καλή προσπάθεια να εξοικονοµήσουµε ενέργεια. Και είναι υψίστης σηµασίας σε επαγγελµατικές εγκαταστάσεις, σε γραφεία και καταστήµατα, σε εξωτερικούς χώρους όπου τα «άεργα ρεύµατα» πέρα από την καταστροφή του περιβάλλοντος, ροκανίζουν και την τσέπη µας. Στο σπίτι όµως η κατανάλωση από τον φωτισµό δεν υπερβαίνει το 5% της συνολικής κατανάλωσεως ηλεκτρικού. Συνεπώς αυτό που χρειάζεται προσοχή είναι οι «κρυφές» ενεργοβώρες καταναλώσεις. Ο φούρνος ισοδυναµεί µε 20 φωτιστικά δαπέδου των 300W. Το ίδιο και ο θερµοσίφωνας W. Η καφετιέρα είναι 1500W, το σίδερο 2000W, το σεσουάρ 1200W, σόµπα 3000W, η σκούπα 1400W, η τοστιέρα 2500W κοκ. Τι να κάψουν τα φωτιστικά? Όλα µαζί να τα έχετε αναµµένα-µάλλον απίθανο- δεν θα υπερβούν την κατανάλωση µιας ψηστιέρας 2000W! Επειδή όµως φαίνονται, όλοι καλούµεθα να τα σβήνουµε να µη καίνε τζάµπα. Και καλά κάνουµε αφού και η παραµικρή εξοικονόµηση ενέργειας για καλό του πλανήτη είναι. Αρκεί την ίδια στιγµή να µην έχουµε ξεχάσει αναµµένο τον θερµοσίφωνα.! 11) Εν αρχή ήν το φώς. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ξεκινούν να φτιάξουν και να εξοπλίσουν ένα σπίτι ή έναν επαγγελµατικό χώρο έχουν την τάση να αφήνουν τον φωτισµό στο τέλος. Τούτο είναι µέγα σφάλµα επειδή φθάνοντας στο τέλος ή δεν θα έχουν τις σωστές ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις ή θα έχουν ξοδέψει όλα σχεδόν τα χρήµατά τους οπότε για τον φωτισµό-τον πιο σηµαντικό παράγοντα που θα αξιοποιούσε όλη τους την προσπάθεια- συµβιβάζονται µε λύσεις του ποδαριού, ανεπαρκείς και ακατάλληλες θάβοντας κυριολεκτικά την συνολική τους επένδυση!!! Μη ξεχνάτε ότι ο Πάνσοφος και Πανάγαθος Θεός πρώτα φώτισε τον κόσµο και µετά τον επίπλωσε.συνεπώς. 12) Των φρονίµων τα παιδιά πρίν πεινάσουν µαγειρεύουν. Ο σωστός φωτισµός είναι µια τεκµηριωµένη λήψη αποφάσεων που λαµβάνονται στην αρχή του κάθε έργου και τελικά ενσωµατώνονται στον σχεδιασµό του. Τακτικές του είδους «βλέποντας και κάνοντας» ή «θα δούµε στην πορεία» είναι επικίνδυνοι ερασιτεχνισµοί που σπανιώτατα έχουν ευτυχή κατάληξη. Είδαµε στην αρχή ότι ο φωτισµός είναι πολύπλοκη διαδικασία που δεν µπορεί να γίνει στην τύχη. Απαιτείται φωτοµετρική µελέτη (δηλ. συνδυασµός όλων των παραµέτρων του φωτισµού) από ειδικούς και αγαστή συνεργασία

5 µε όλους τους παράγοντες του έργου, ώστε να αποφασισθεί το ενδεδειγµένο φωτιστικό σχήµα, ο προϋπολογισµός του, οι ανάλογες ηλεκτρ.εγκαταστάσεις κλπ. Ετσι αποφεύγονται οι υπερβάσεις και τα µερεµέτια, και διευκολύνεται η όλη κατασκευή, και ο έλεγχος είναι αποτελεσµατικός σε όλες τις φάσεις, και το τελικό αποτέλεσµα σωστό. Αντί επιλόγου: Αµα δεν ξέρεις ότι δεν ξέρεις, τότε νοµίζεις ότι ξέρεις Ολοι πλην των πιλότων- γνωρίζουµε ότι δεν ξέρουµε να οδηγούµε αεροπλάνο. Ολοι-πλην των χειρουργών- γνωρίζουµε ότι δεν ξέρουµε να κάνουµε µια εγχείρηση. Εχουµε επίγνωση της άγνοιάς µας και το παραδεχόµαστε και φυσικά δεν το αποτολµάµε Παραδόξως στον φωτισµό υπάρχουν κάµποσοι που έχουν άγνοια της άγνοίας τους οπότε νοµίζουν ότι ξέρουν. Αυτοί οι «αυτόκλητοι ειδικοί» εκφράζουν την γνώµη τους µέσω κάθε είδους ΜΜΕ βοµβαρδίζοντας τον καταναλωτή µε ευχολόγια και αορίστως «να φροντίζει τον φωτισµό του επειδή είναι πολύ σηµαντικός» «να διαλέγει τα σωστά φωτιστικά». «να κοιτάει να ταιριάζει τα φωτιστικά µε τα κουρτινόξυλα ή τα πόµολα!» «γενικώς να προσέχει τον φωτισµό» κλπ. κλπ. Για το πως όµως να φροντίζει, τι να προσέχει, πως να ταιριάζει, γιατί και πως να διαλέγει αυτό ή το άλλο,. κουβέντα! Η µάλλον απόλυτο σκοτάδι. Και πολλές φορές προχωρούν και σε ανακρίβειες για να µην πώ τίποτε άλλο.! Και δικαιολογηµένα µε την σειρά του ο καταναλωτής νοµίζει ότι και αυτός ξέρει, οπότε έχει και αυτός γνώµη «εν µπορούµε να πούµε την γνώµη µας?». ΟΧΙ!!! Γιατί το ζητούµενο δεν είναι γνώµη του οιουδήποτε. Είναι η γνώση του ειδικού.! Γνώµη µπορούν να έχουν όλοι για οποιοδήποτε θέµα. Γνώση όµως έχουν λίγοι. Και σας προτρέπω να επιζητάτε όχι την γνώµη αλλά την γνώση Η σηµασία του σωστού φωτισµού είναι πιστεύω παραδεκτή. Αν ο χώρος σας θα είναι ευχάριστα άνετος ή εντυπωσιακά ελκυστικός, ή κουραστικά εκνευριστικός, ή απωθητικά καταθλιπτικός, εξαρτάται 100% από τον φωτισµό. Και την ποσότητα και την ποιότητά του. Σε όλες τις προηγµένες χώρες αναγνωρίζεται σαν ο σηµαντικότερος, ίσως ο αποφασιστικότερος παράγων στην διαµόρφωση ενός χώρου. Ιδίως δε ο επαγγελµατικός αντιµετωπίζεται οχι σαν ένα κονδύλι του κόστους πρώτης εγκατάστασης ή ανακαίνισης, αλλά σαν παραγωγική και κερδοφόρα επένδυση.