ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 3: «ΜΕΤΡΑ ΚΟΙΝΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ» Μέτρο 3.5: «ΠΙΛΟΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ»

Transcript

1 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 3: «ΜΕΤΡΑ ΚΟΙΝΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ» Μέτρο 3.5: «ΠΙΛΟΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ» Επιλεκτικότητα του ρομβοειδούς και τετραγώνου ματιού του σάκου της τράτας στην αλιεία της μηχανότρατας, βιολογικές και οικονομικές συνέπειες και συγκριτική μελέτη της συμπεριφοράς των αλιευμάτων Κωδικός Πράξης Υπεύθυνος έργου: Χ. Μυτιληναίου Τελική Τεχνική Έκθεση ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Δεκέμβριος 2015

2 ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 3: «ΜΕΤΡΑ ΚΟΙΝΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ» Μέτρο 3.5: «ΠΙΛΟΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ» Επιλεκτικότητα του ρομβοειδούς και τετραγώνου ματιού του σάκου της τράτας στην αλιεία της μηχανότρατας, βιολογικές και οικονομικές συνέπειες και συγκριτική μελέτη της συμπεριφοράς των αλιευμάτων Κωδικός Πράξης Υπεύθυνος έργου: Χ. Μυτιληναίου Τελική Τεχνική Έκθεση ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. Δεκέμβριος 2015

3 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΡΓΟΥ Χ. Μυτιληναίου ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΟΥ C. Smith Σ. Καββαδάς Α. Αναστασοπούλου Κ. Παπαδοπούλου Α. Σιαπάτης Ε. Λευκαδίτου Β. Βασιλοπούλου Ι. Ντόκος Ι. Χαραλάμπους Γ. Χρηστίδης Α. Ντογραμματζή Π. Μπέκας ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Αικ. Σταμούλη Δ. Μαντοπούλου Ν. Βακιρτζίδης Ε. Κυπραίου Γ. Οικονομίδης ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΕΣ Εταιρεία TECHMARINA A. Sala B. Herrmann ΔΙΑΧΥΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Μ. Μανιοπούλου

4

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Η Επιστημονική Υπεύθυνη και όλη η ομάδα του έργου θέλουν να εκφράσουν τις ευχαριστίες τους προς τη Διαχειριστική Αρχή και τη Διεύθυνση Αλιείας, του Υπoυργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, για την ανάθεση, χρηματοδότηση και δυνατότητα υλοποίησης του παρόντος έργου. Το έργο ολοκληρώθηκε στις εγκαταστάσεις του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Σε αυτό το πλαίσιο, οφείλουμε να ευχαριστήσουμε όλη τη Διοικητική και Οικονομική Υπηρεσία του ΕΛΚΕΘΕ και ιδιαίτερα το Τμήμα Προγραμμάτων, για τη συμβολή τους στις διοικητικές και οικονομικές διεργασίες κατά τη διάρκεια του έργου. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους ιδιοκτήτες Χ. & Ι. Δεληγιάννη και το πλήρωμα του αλιευτικού "ΤΑΚΗΣ-ΜΙΜΗΣ" για τη δυνατότητα υλοποίησης της παρούσας έρευνας και την αμέριστη βοήθεια τους σε ότι ήταν σχετικό με τη διαδικασία της πειραματικής αλιείας. Επιπλέον, ευχαριστούμε τους Κ. Γκαρπούση, Π. Χρονόπουλο, Μ. Mπρόντερζεν, Ν. Φωτιάδη & Α. Φουρτούνη για την εθελοντική συμβολή τους κατά τη διεξαγωγή της πειραματικής αλιείας, τους Δρ. Θ. Νταλιάνη, Δρ. Β. Γεροβασιλείου και Dr. F. Cardone για την αναγνώριση των σπόγγων, καθώς και τις γραμματείς του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων, Γ. Καλυβιώτη και Π. Σακελλαρίου, για τη γραμματειακή υποστήριξη. Τέλος, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους αλιείς, εκπροσώπους φορέων και κάθε παρευρισκόμενο στις ημερίδες του προγράμματος, που συνέβαλαν ώστε να υπάρξει επoικοδομητική συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων.

6

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η επιλεκτικότητα είναι η σημαντικότερη παράμετρος ενός αλιευτικού εργαλείου και ένας από τους κυριότερους στόχους της σύγχρονης αλιευτικής τεχνολογίας. Η γνώση της επιλεκτικότητας είναι αποφασιστικής σημασίας για τη σωστή διαχείριση της αλιείας, γιατί συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση της σύλληψης των νεαρών, στην αύξηση του μεγέθους της πρώτης σύλληψης ώστε να έχουμε αύξηση της παραγωγής απόδοσης ανά νεοεισερχόμενο άτομο των ειδών-στόχων και στη μείωση των απορρίψεων και επομένως στη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Οι Eυρωπαϊκοί Κανονισμοί 1967/2006 και 1343/2011 όρισαν ότι το μέγεθος του ματιού στο σάκο της τράτας βυθού πρέπει να είναι 40 mm τετράγωνο ή 50 mm ρομβοειδές και ο Ε.Κ. 1380/2013 όρισε την καταγραφή και εκφόρτωση των απορριπτόμενων ειδών με στόχο τη μείωση τους. Η εφαρμογή αυτών των κανονισμών απαιτεί την εκπόνηση σχετικών μελετών που να αποδεικνύουν την αναγκαιότητα της εφαρμογής και την αποτελεσματικότητά τους, έχοντας σαν γνώμονα την βιωσιμότητα τόσο των αποθεμάτων, όσο και του κλάδου της αλιείας λαμβάνοντας υπ' όψη την οικοσυστημική προσέγγιση στη διαχείριση της αλιείας. Η παρούσα έρευνα πραγματοποιήθηκε μέσα σε αυτό το πλαίσιο, με αντικείμενο τη μελέτη της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας βυθού, των απορριπτόμενων, των διαφυγόντων, των εμπορικών αλιευμάτων και της αξίας τους, της ποικιλότητας των αλιευμάτων και της συμπεριφοράς των διαφυγόντων και των παρακρατηθέντων στο εργαλείο, χρησιμοποιώντας τρία δίχτυα στο σάκο της τράτας, το 40 mm ρομβοειδές μάτι (παλαιότερα χρησιμοποιούμενο), το 40 mm τετράγωνο μάτι (ισχύον σήμερα) και το 50 mm ρομβοειδές μάτι (πιθανώς εφαρμόσιμο σε περίπτωση που είναι πιο επιλεκτικό από το 40 mm τετράγωνο). Το έργο βασίστηκε στη μελέτη των 5 κυριότερων ειδών-στόχων της αλιείας με τράτα βυθού, το μπακαλιάρο (Merluccius merluccius), την κουτσομούρα (Mullus barbatus), το μπαρμπούνι (Mullus surmuletus), την καραβίδα (Nephrops norvegicus) και τη ροζ γαρίδα (Parapenaeus longirostris). Η περιοχή μελέτης αφορούσε στα κύρια αλιευτικά πεδία του Νότιου Αιγαίου Πελάγους, όπου περιλαμβάνονται σημαντικά αλιευτικά πεδία της εμπορικής αλιείας και ειδικά των πέντε ειδών-στόχων της παρούσας μελέτης. Για τις ανάγκες της πειραματικής αλιείας, χρησιμοποιήθηκε μηχανότρατα εμπορικής αλιείας, εξοπλισμένη με τυπική τράτα βυθού, για την οποία κατασκευάστηκαν τρεις σάκοι με μάτια 40 mm ρομβοειδή, 40 mm τετράγωνα και 50 mm ρομβοειδή. Η εκτίμηση της επιλεκτικότητας βασίστηκε στη μέθοδο σάκου καλύμματος. Για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας, επιδιώχθηκε οι συνθήκες πειραματικής αλιείας να είναι όσο το δυνατόν πλησιέστερες στις συνθήκες της εμπορικής αλιείας. Έτσι, πραγματοποιήθηκαν δύο ταξίδια πειραματικής αλιείας, ένα πριν από την έναρξη της αλιευτικής περιόδου της μηχανότρατας (Σεπτέμβριος Οκτώβριος 2014) και ένα μετά το τέλος της αλιευτικής περιόδου (Μάιος Ιούνιος 2015), κατά τα οποία έγιναν 168 καλάδες συνολικά, διάρκειας μίας ώρας εκάστη. Το βάθος δειγματοληψίας κυμάνθηκε από m, παρόμοιο με αυτό της εμπορικής αλιείας. Για να είναι συγκρίσιμα τα δεδομένα, κάθε καλάδα έγινε και με τα τρία διαφορετικά δίχτυα, με τυχαία εναλλαγή των σάκων. Σε κάθε καλάδα το αλίευμα του σάκου και του καλύμματος εξετάστηκαν ξεχωριστά για τη

8 μελέτη των διαφυγόντων και παρακρατηθέντων. Επιπλέον, το αλίευμα του σάκου διαχωρίστηκε σε κάθε καλάδα από το πλήρωμα του σκάφους, σε εμπορικό και απορριπτόμενο για τη μελέτη των απορριπτόμενων και εμπορικών αλιευμάτων. Επιπλέον κριτήριο για τα απορριπτόμενα θεωρήθηκε, όταν υπήρχε, το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μήκος Εκφόρτωσης των εμπορικών ειδών. Σε κάθε καλάδα συλλέχθηκαν βιολογικά και οικονομικά δεδομένα. Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης έδειξαν ότι το 40 mm τετράγωνο μάτι στο σάκο της τράτας είχε καλύτερη επιλεκτικότητα (μεγαλύτερη διαφυγή των νεαρών ατόμων, καλύτερες τιμές L 50 και SR) απ ότι το 50 mm ρομβοειδές, πολύ δε περισσότερο από το παλαιότερα χρησιμοποιούμενο 40 mm ρομβοειδές. Το τελευταίο φάνηκε να είναι αρκετά επιβλαβές για τα αποθέματα, αφού παρακρατεί ένα πολύ μεγάλο ποσοστό νεαρών ατόμων όλων των ειδών-στόχων, ιδιαίτερα του μπακαλιάρου και της ροζ γαρίδας. Το ποσοστό των νεαρών ατόμων κουτσομούρας, μπαρμπουνιού και καραβίδας, που εισήλθαν στο εργαλείο της τράτας βυθού ήταν γενικά πολύ μικρό. Το 50 mm ρομβοειδές δίχτυ είχε επιπλέον το μειονέκτημα ενός σχετικά μεγάλου εύρους επιλογής, δηλ. παρακρατούσε νεαρά (που θα έπρεπε να απορριφθούν) και άφηνε να διαφύγουν μεγάλα άτομα (που θα ήταν εμπορεύσιμα), κυρίως στο μπαρμπούνι και την καραβίδα. Η μοντελοποίηση των παραμέτρων επιλεκτικότητας με το άνοιγμα του ματιού και άλλες παραμέτρους (π.χ. βάθος, περίοδος δειγματοληψίας, βάρος καλάδας), έτσι ώστε να προσεγγιστεί το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης, έδειξε ότι στο μπακαλιάρο το μέγεθος του ρομβοειδούς ματιού πρέπει να γίνει τουλάχιστον 80 mm, ενώ για τη ροζ γαρίδα τουλάχιστον 60 mm, δίχτυα πρακτικά ανεφάρμοστα. Αν και αρκετά καλύτερο, το 40 mm τετράγωνο μάτι στο σάκο της τράτας, ακόμη και αυτό δεν φάνηκε πλήρως αποτελεσματικό για τα νεαρά του μπακαλιάρου και της ροζ γαρίδας, διότι υπολογίσθηκε ότι από τα άτομα που εισέρχονται στο εργαλείο και είναι κάτω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (δηλ. άτομα που θα πρέπει να απορριφθούν), το ποσοστό παρακράτησης τους στο σάκο είναι 33% για το μπακαλιάρο και 28% για τη ροζ γαρίδα. Αλλά και για την καραβίδα, αν και υπήρξε σημαντική διαφυγή με το 40 mm τετράγωνο, μεγαλύτερη απ' ότι στα δύο ρομβοειδή μάτια, το ποσοστό των ατόμων κάτω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης στο σάκο ήταν 20% περίπου. Πολύ μικρά ήταν τα ποσοστά αυτά για την κουτσομούρα και το μπαρμπούνι (<6%). Επιπλέον, από τα άτομα που εισέρχονται στο εργαλείο και είναι πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (δηλ. άτομα με εμπορεύσιμο μέγεθος), περίπου ποσοστό 19% για την κουτσομούρα, 14% για την καραβίδα, 12% για τη ροζ γαρίδα και 8% για το μπαρμπούνι, δεν συγκρατούνται από το σάκο με 40 mm τετράγωνο μάτι και διαφεύγουν. Χειρότερα ποσοστά από το τετράγωνο έδειξε το 50 mm ρομβοειδές μάτι, εκτός από την καραβίδα. Επομένως, το 40 mm τετράγωνο μάτι στο σάκο της τράτας ήταν γενικά πιο αποτελεσματικό από τα δύο ρομβοειδή, αν και είχαμε παρακράτηση νεαρών ατόμων σε κάποια είδη και διαφυγή εμπορικών σε άλλα, και σε αυτό το δίχτυ, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Η διαφυγή από το παλαιό ρομβοειδές δίχτυ στο τετράγωνο σχεδόν διπλασιάστηκε και αυτό αφορούσε περισσότερο τα κεφαλόποδα, τα καρκινοειδή και λιγότερο τους οστεϊχθύες, ελάχιστα δε τους χονδριχθύες. Από τα υπό μελέτη είδη, σημαντική αύξηση των διαφυγόντων παρουσίασαν κυρίως ο μπακαλιάρος, η ροζ γαρίδα και η κουτσομούρα, αποτελώντας περίπου το 19%, 33% και 13% του εισερχόμενου αποθέματος του κάθε είδους στο εργαλείο. Τα διαφυγόντα περιελάμβαναν στις

9 περισσότερες περιπτώσεις νεαρά άτομα μικρού μεγέθους (κάτω του ελάχιστου επιτρεπόμενου μήκους εκφόρτωσης και πολύ μικρότερα του μήκους πρώτης γεννητικής ωρίμανσης), εκτός από το μπαρμπούνι που περιλάμβανε και μεγαλύτερα άτομα, ιδίως στο 50 mm ρομβοειδές μάτι. Η μείωση των απορριπτόμενων βρέθηκε να είναι περίπου της τάξης του 8%, από το ρομβοειδές 40 mm μάτι στο αντίστοιχο τετράγωνο (μικρότερη για το 50 mm ρομβοειδές), ενώ η μείωση της αναλογίας απορριπτόμενων προς εμπορικά, της τάξης του 17% περίπου. Από τα εμπορικά είδη-στόχοι φάνηκε να ευνοούνται ο μπακαλιάρος και κυρίως η ροζ γαρίδα, των οποίων τα απορριπτόμενα μειώνονται περισσότερο από 10% και 30%, αντίστοιχα. Επομένως, το τετράγωνο 40 mm μάτι στο σάκο της τράτας φάνηκε να είναι πιο αποτελεσματικό από τα άλλα δύο ρομβοειδή δίχτυα και ως προς τη μείωση των απορρίψεων, γεγονός επιδιωκόμενο σύμφωνα με τον κανονισμό 1380/2013. Η μείωση αυτή των απορριπόμενων φάνηκε να συνδυάζεται με την αύξηση των διαφυγόντων. Η οικονομική αξία των αλιευμάτων ανά ώρα αλιείας δεν φάνηκε να διαφέρει στατιστικά σημαντικά ανάμεσα στα υπό μελέτη μάτια, αν και από το 40 mm ρομβοειδές στο 40 mm τετράγωνο, υπήρξε μείωση της τάξης του 6% (ακόμη περισσότερο στο 50D). Περαιτέρω μελέτη κρίνεται αναγκαία γι αυτό το θέμα, που θα λαμβάνει υπόψη της διαφορές ανάμεσα σε περιοχές, καλάδες με διαφορετικό είδοςστόχο, βάθη και άλλους παρόγοντες, που μπορεί να δημιουργούν μεγάλες ανομοιογένειες, οι οποίες εμποδίζουν να διαγνωστεί η ακριβής κατάσταση. Αν και το 40 mm τετράγωνο μάτι φάνηκε να είναι καλύτερο από τα δύο ρομβοειδή (αφήνει να διαφύγουν περισσότερα είδη), διαπιστώθηκε από το σύνολο των καλάδων ότι πολλοί οργανισμοί, μεταξύ αυτών οι χονδριχθύες (σκυλάκια, καρχαρίες, ράσες) και τα μη εμπορικά βενθικά ασπόνδυλα (π.χ. αχινοί, ολοθούρια, γαστερόποδα, δίθυρα, σπόγγοι) δεν μπόρεσαν να διαφύγουν από τα δίχτυα (~70% των ειδών ή 33% της βιομάζας του σάκου) και συμπεριλαμβάνονταν στα απορριπτόμενα, ενώ είναι μη επιθυμητά αλιεύματα, με ότι πιθανές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Η μελέτη με τις υποβρύχιες κάμερες έδειξε ότι τα τετράγωνα μάτια παρέμεναν ανοιχτά κατά τη διάρκεια της αλιείας, σε αντίθεση με τα ρομβοειδή που κλείνουν σε κάποιο βαθμό. Τα είδη που διέφευγαν από το σάκο της τράτας, φάνηκε να έχουν σημαντικό ποσοστό επιβίωσης (τουλάχιστον στις συνθήκες πειραματικής αλιείας του παρόντος έργου), αν και περαιτέρω μελέτη χρειάζεται σε αυτό τον τομέα. Από τα είδη που παραμένουν στο σάκο, φάνηκε ότι ο μπακαλιάρος και η πεσκανδρίτσα είναι πιο ευαίσθητα και επομένως, η επιβίωση τους στα απορριπτόμενα δεν είναι εφικτή. Με δεδομένο ότι η τράτα βυθού είναι ένα πολυειδικό εργαλείο, φαίνεται αδύνατο, η εφαρμογή τεχνικών μέτρων (όπως το ελάχιστο μέγεθος ματιού του σάκου) που οδηγούν στη βελτίωση της επιλεκτικότητας του, να είναι αρκετά ώστε να εξασφαλίστεί η διάσωση των νεαρών όλων των αποθεμάτων, η μείωση όλων των απορριπτόμενων, καθώς και η μείωση των επιπτώσεων στο οικοσύστημα, έτσι ώστε να επέλθει βιωσιμότητα των αποθεμάτων και του κλάδου μέσα σε ένα υγιές οικοσύστημα. Είναι επομένως αναγκαία, η χρήση και άλλων εναλλακτικών μεθόδων στα πλαίσιο της οικοσυστημικής προσέγγισης στη διαχείριση της αλιείας της τράτας βυθού, όπως αυτή ορίζεται και από την ΚΑΠ της ΕΕ. Περαιτέρω μελέτη άλλων πιο εξειδικευμένων τεχνικών μέτρων για τη βελτίωση της επιλεκτικότητας της τράτας βυθού, αλλά και

10 άλλων εναλλακτικών μεθόδων, όπως μέτρων προστασίας των νηπιακών πεδίων, αλλά και των γεννητόρων, που είναι στόχος άλλων ειδών αλιείας, κρίνεται απαραίτητη. Από τις επαφές με τους αλιείς της μηχανότρατας, στο πλαίσιο της διάχυσης της πληροφορίας προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, φάνηκε ότι οι αλιείς έχουν αποδεχτεί την εφαρμογή του τετράγωνου 40 mm ματιού στο σάκο της τράτας και είναι πρόθυμοι να συζητήσουν οποιαδήποτε πρόταση μπορεί να βοηθήσει στην βιωσιμότητα των αποθεμάτων και του κλάδου τους, όπως και ότι θέλουν να κάνουν προτάσεις και οι ίδιοι. Στο πλαίο της ΚΑΠ και της από τη βάση προς τα πάνω προσέγγισης (top-down approach) στην επιλογή διαχειριστικών μέτρων στην αλιεία, κρίθηκε σκόπιμο να συνεχιστεί σε πιο στενά πλαίσια, η επικοινωνία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, όπως και η χρηματοδότηση περαιτέρω μελετών, για τα οποία και ο κλάδος των αλιέων έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον.

11

12

13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αλιεία στη Μεσόγειο Η αλιεία της τράτας βυθού στις ελληνικές θάλασσες Επιλεκτικότητα Επιλεκτικότητα και Απορρίψεις Επιλεκτικότητα και Οικονομικό αντίκτυπο Επιλεκτικότητα και οικολογικές συνέπειες Επιλεκτικότητα και Συμπεριφορά αλιευμάτων Αντικείμενο μελέτης Στόχος Οφέλη ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟΔΟΙ Περιοχή μελέτης Αλιευτικό σκάφος Αλιευτικό εργαλείο Δειγματοληψία Συλλογή δεδομένων πειραματικής αλιείας Ανάλυση βιολογικών δεδομένων πειραματικής αλιείας Κατά μήκος συνθέσεις Ποσοστά αλιευμάτων στο σάκο σε σχέση με το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μήκος Εκφόρτωσης Επιλεκτικότητα Σύσταση κατά βάρος Ποικιλότητα των αλιευμάτων... 29

14 2.7. Συλλογή και ανάλυση οικονομικών δεδομένων Συλλογή και ανάλυση δεδομένων για τη συμπεριφορά των διχτυών και των αλιευμάτων Διάχυση Πληροφορίας ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Κατά μήκος συνθέσεις Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius) Κουτσομούρα (Mullus barbatus) Μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) Ροζ Γαρίδα (Parapenaeus longirostris) Καραβίδα (Nephrops norvegicus) Ποσοστά αλιευμάτων στο σάκο σε σχέση με το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μήκος Εκφόρτωσης Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius) Κουτσομούρα (Mullus barbatus) Μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) Καραβίδα (Nephrops norvegicus) Ροζ Γαρίδα (Parapenaeus longirostris) Επιλεκτικότητα Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius) Κουτσομούρα (Mullus barbatus) Μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) Καραβίδα (Nephrops norvegicus) Ροζ Γαρίδα (Parapenaeus longirostris) Μοντέλα πρόβλεψης Σύσταση κατά βάρος των αλιευμάτων... 76

15 Σύσταση κατά βάρος των Διαφυγόντων και Παρακρατηθέντων αλιευμάτων Σύσταση κατά βάρος των Απορριπτόμενων και Εμπορικών αλιευμάτων Οικονομικά δεδομένα Οικονομική αξία των αλιευμάτων Χρόνος διαλογής αλιεύματος Δαπάνες λειτουργίας της μηχανότρατας Ποικιλότητα αλιευμάτων Είδη αλιευμάτων και Δείκτες ποικιλότητας Πολυπαραγοντική ανάλυση της σύνθεσης των αλιευμάτων Απειλούμενα Είδη που αλιεύθηκαν Συμπεριφορά των διχτυών και των αλιευμάτων Συμπεριφορά των διχτυών Συμπεριφορά των αλιευμάτων στο σάκο Συμπεριφορά αλιευμάτων στο κάλυμμα Διάχυση πληροφορίας Ενημερωτικό υλικό και δημοσιοποίηση Ημερίδες παρουσίασης των αποτελεσμάτων και απόψεις των αλιέων ΣΥΖΗΤΗΣΗ Κατά μήκος συνθέσεις Ποσοστά αλιευμάτων στο σάκο σε σχέση με το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μήκος Εκφόρτωσης Επιλεκτικότητα Σύσταση κατά βάρος των αλιευμάτων Σύσταση κατά βάρος των Διαφυγόντων και Παρακρατηθέντων αλιευμάτων

16 Σύσταση κατά βάρος των Απορριπτόμενων και Εμπορικών αλιευμάτων Οικονομικά δεδομένα Ποικιλότητα αλιευμάτων Είδη αλιευμάτων και Δείκτες βιοποικιλότητας Πολυπαραγοντική ανάλυση της σύνθεσης των αλιευμάτων Απειλούμενα είδη στα αλιεύματα Συμπεριφορά των διχτυών και των αλιευμάτων Διάχυση της πληροφορίας ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

17 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η θάλασσα αποτελεί πηγή πλούτου βιολογικών πόρων, προμηθεύοντας τον άνθρωπο με τροφή, φάρμακα και πρώτες ύλες και υποστηρίζοντας σε μεγάλο βαθμό την οικονομία αρκετών χωρών. Το γεγονός ότι η θάλασσα είναι γεμάτη από εδώδιμα είδη, έκανε τους ανθρώπους να στρέψουν την προσοχή τους προς την εκμετάλλευση των βιολογικών πόρων που υπάρχουν σε αυτή από πολύ παλιά (Castro & Huber, 1999). Η αλιεία είναι μία από τις αρχαιότερες και πιο σημαντικές δραστηριότητες για πολλούς λαούς και συνεισφέρει στην κουλτούρα, την οικονομία και την τροφική επάρκεια του πληθυσμού κυρίως των παράκτιων περιοχών (Gabriel et al., 2005). Για πολλούς αιώνες οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι εξαιτίας της αχανούς έκτασης και του βάθους των ωκεανών, η θάλασσα αποτελεί μία ανεξάντλητη πηγή πόρων, την οποία μπορούσαν να εκμεταλλεύονται ανεξέλεγκτα, χωρίς να σκέφτονται τον ενδεχόμενο κίνδυνο υποβάθμιση της. Σήμερα όμως γνωρίζουμε πως αυτό δεν ισχύει καθώς τα περισσότερα αποθέματα παγκοσμίως είναι υπεραλιευμένα, ενώ πολλά είναι και εκείνα που βρίσκονται στο όριο της κατάρρευσης (Στεργίου και συν., 2011). Η υπεραλίευση των αποθεμάτων έχει σημαντικές βιολογικές επιπτώσεις, τόσο σε επίπεδο πληθυσμού, όσο και σε επίπεδο οικοσυστήματος, αλλά και σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, καθώς ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομίας των παράκτιων χωρών στηρίζεται στην αλιευτική τους παραγωγή. Η μείωση της βιομάζας των ψαριών οδηγεί σε μείωση του εισοδήματος των αλιέων, έχοντας ως αποτέλεσμα τη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των παράκτιων αλιέων και αυτών που δραστηριοποιούνται στη μέση αλιεία. Ακόμα, το μειωμένο εισόδημα οδηγεί στη χρήση παράνομων μεθόδων αλιείας, που γιγαντώνουν το πρόβλημα της υπεραλίευσης, με αποτέλεσμα και την απώλεια πολλών θέσεων εργασίας, που συνδέονται με την αλιεία και την αύξηση της τιμής των αλιευτικών προϊόντων για τους καταναλωτές (Στεργίου και συν., 2011). Η παγκόσμια αλιευτική παραγωγή ακολουθούσε ανοδική πορεία μέχρι το 1996, οπότε σημείωσε τη μέγιστη παραγωγή της στους 86,4 χιλιάδες τόνους. Από τότε ακολουθεί μία συνεχή πτωτική πορεία φτάνοντας το 2012 τους 79,7 χιλιάδες τόνους (FAO, 2014). Αναφέρεται επίσης, ότι το ποσοστό των αποθεμάτων που αξιολογούνται εντός των ορίων της βιολογικής βιωσιμότητας έχει πέσει από το 90%, που βρίσκονταν το 1974, στο 71% το 2011, δηλαδή το 29% των αλιευτικών αποθεμάτων αξιολογήθηκε ως υπεραλιευμένο (FAO, 2014). Η άσχημη κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων αντανακλάται στη μείωση της αλιευτικής παραγωγής τα τελευταία χρόνια, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και στη Μεσόγειο (Στεργίου και συν., 2011). Η Κοινή Αλιευτική Πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΚΑΠ), επιτάσσει την αξιοποίηση / εκμετάλλευση των αλιευτικών αποθεμάτων μέχρι το βαθμό της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης (MSY), δηλαδή μέχρι το βαθμό όπου το απόθεμα μπορεί να είναι βιώσιμο, αν και είναι υπό εκμετάλλευση. Σύμφωνα με την έκθεση του STECF (2014), ο συνολικός αριθμός των αλιευτικών σκαφών στην Ε.E. ανερχόταν κατά στην σε σκάφη, με συνολική μικτή χωρητικότητα (GT) 1,7x10 6 τόνoυς και ισχύ μηχανών 6,7x10 6 ΚW. Ο αριθμός των ενεργών σκαφών, κατά το 2012, εκτιμήθηκε σε σκάφη, μικτής χωρητικότητας 1,5x10 6 τόνων και μηχανές ισχύος 5,8x10 6 ΚW. Ο κλάδος απασχολούσε άτομα (εκτός Βουλγαρίας). Η 1

18 αλιευτική προσπάθεια ήταν 5x10 6 ημέρες, με κατανάλωση 2,4 δις λίτρα καυσίμων και τόνους αλιευμάτων. Τα έσοδα από την πώληση των αλιευμάτων εκτιμήθηκαν σε περίπου 6,9 δις ευρώ. Οι δαπάνες του αλιευτικού στόλου εκτιμώνται σε 6,5 δις ευρώ, εκ των οποίων τα 5,6 δις ευρώ αφορούν λειτουργικά κόστη και τα 874 x10 6 ευρώ αφορούν κεφαλαιουχικές δαπάνες. Κατά το 2012, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανήλθε σε 3,3 δις ευρώ και τα μικτά κέρδη σε 1,3 δις ευρώ. Μετά την αφαίρεση του κόστους του κεφαλαίου, τα καθαρά κέρδη εκτιμήθηκαν σε 458x10 6 ευρώ, ανερχόμενα σε 6,6% του κύκλου εργασιών του στόλου (Paulrud et al., 2014). Ο αλιευτικός στόλος της Ε.Ε. έχει μεγάλη ποικιλία, περιλαμβάνοντας διαφορετικά σκάφη, μήκους έως και 140 m. Η Ελλάδα διαθέτει το μεγαλύτερο αριθμό σκαφών, ανερχόμενο στο 19% του συνολικού αλιευτικού στόλου της Ε.Ε. Ακολουθεί η Ιταλία με 17% και η Ισπανία με 12%. Κατά τη διάρκεια του 2012, ο αλιευτικός στόλος όλων των κρατών-μελών της Ε.Ε. μειώθηκε ή παρέμεινε σταθερός, με εξαίρεση την Ιρλανδία, την Κροατία και τη Βουλγαρία. Η Πορτογαλία διαθέτει τον μεγαλύτερο ανενεργό αλιευτικό στόλο, με άνω των αδρανή σκάφη, ακολουθούμενη από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η δυναμικότητα του αλιευτικού στόλου της Ε.Ε., εμφάνισε σταθερή μείωση, με έναν μέσο ρυθμό μείωσης του αριθμού των σκαφών και της ισχύος των κινητήρων, κατά 2% ετησίως. Η μείωση του τονάζ ήταν της τάξεως του 3%, κατά μέσο όρο. Σε όλη την περίοδο , ο αλιευτικός στόλος εμφάνισε μείωση του αριθμού των σκαφών κατά 8%, μείωση της ισχύος κατά 11% και μείωση της χωρητικότητας κατά 15% Η αλιεία στη Μεσόγειο Η αλιεία της Μεσογείου αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό, ζωτικής σημασίας τομέα της κοινοτικής αλιείας. Ο ευρωπαϊκός μεσογειακός στόλος αντιπροσωπεύει το 46% περίπου των ευρωπαϊκών αλιευτικών σκαφών, αλλά μόνο το 22% του συνολικού ευρωπαϊκού στόλου από άποψη χωρητικότητας και το 34 από άποψη ισχύος μηχανών (COM, 2002). Η Μεσόγειος και η αλιεία της χαρακτηρίζονται από μεγάλη ποικιλία των εμπορικής σημασίας αλιευμάτων και μεγάλη ποικιλία μεθόδων και αλιευτικών εργαλείων, που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην πολιτική διαχείρισης στο πλαίσιο της ΚΑΠ (Steward, 2001). Η Μεσόγειος, είναι αποδέκτης έντονης αλιευτικής πίεσης καθώς είκοσι δύο χώρες δραστηριοποιούνται αλιευτικά εντός των υδάτων της, εκμεταλλευόμενες τους ίδιους αλιευτικούς πόρους (Lucchetti & Sala, 2010). Οι Vasilakopoulos et al. (2014) σε μία από τις πιο πρόσφατες έρευνες σχετικά με την κατάσταση των αλιευτικών αποθεμάτων στη Μεσόγειο, αναφέρουν ότι τα συνολικά ποσοστά εκμετάλλευσης για 29 αποθέματα βενθοπελαγικών ψαριών (κουτσομούρα Mullus barbatus, μπαρμπούνι Mullus surmuletus, μπακαλιάρο Merluccius merluccius, λυθρίνι Pagellus erythrinus, πεσκαντρίτσα Lophius budegasa, γλώσσα Solea solea και καλκάνι Psetta maxima) και 13 αποθέματα μικρών πελαγικών ψαριών (σαρδέλα Sardina pilchardus και γαύρο Engraulis encrasicolus) αυξάνονταν με σταθερό ρυθμό κατά την περίοδο Συγκεκριμένα, μετά το 1996, ο ρυθμός εκμετάλλευσης αυξανόταν κατά μέσο όρο κατά 0,08 μονάδες ετησίως, με αποτέλεσμα το 2010 και τα 42 αποθέματα που εξετάστηκαν να έχουν υπερβεί το βαθμό μέγιστης βιώσιμης απόδοσης (MSY). Στην ίδια έρευνα αναφέρεται επίσης ότι τα αποθέματα του μπακαλιάρου M. merluccius κατέγραψαν τα υψηλότερα επίπεδα εκμετάλλευσης (7,4-19,2 φορές υψηλότερα από τo MSY) μετά το

19 Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Αλιείας και Γεωργίας, η Μεσόγειος διατηρεί σταθερή αλιευτική παραγωγή τα τελευταία χρόνια (FAO, 2014). Τα κύρια αποθέματα των μικρών πελαγικών ψαριών (σαρδέλα, S. pilchardus και γαύρος, E. encrasicolus) εκτιμώνται ως πλήρως εκμεταλλευμένα, ενώ τα αποθέματα του μπακαλιάρου (M. merluccius) και της κουτσομούρας (M. barbatus) θεωρούνται υπεραλιευμένα. Μέχρι σήμερα, δεν έχουν διαπιστωθεί καταρρεύσεις αλιευτικών πόρων στη Μεσόγειο και αυτό εξηγείται από την ιδιαιτερότητα της μεσογειακής αλιείας. Οι μεσογειακές αλιευτικές μέθοδοι, τα αλιευτικά εργαλεία και τα χαρακτηριστικά των σκαφών, αλλά και η παρουσία διαφόρων τύπων βυθών που δεν μπορούσαν μέχρι πρόσφατα να αλιευτούν, οδήγησαν στη δημιουργία χωροχρονικών θυλάκων μέσα στην κανονική κατανομή των διαφόρων ειδών, η οποία επέτρεπε σε ένα τμήμα των αποθεμάτων να επιβιώσουν μέχρι την ωριμότητα τους, εμποδίζοντας έτσι την κατάρρευση των αποθεμάτων. Όμως, η αύξηση της αποτελεσματικότητας των αλιευτικών μεθόδων που σημειώνεται τα τελευταία χρόνια, με την αύξηση της ισχύος των μηχανών, τα βελτιωμένα ηλεκτρονικά συστήματα εντοπισμού ιχθυοαποθεμάτων και κυρίως την ανάπτυξη τύπων αλιείας που στοχεύουν τα αναπαραγωγικά δυναμικά των αποθεμάτων κάποιων ειδών, σε περιοχές που μέχρι τώρα δεν ήταν δυνατόν να αλιευτούν, έχει αλλάξει την κατάσταση (COM, 2002). Το γεγονός αυτό επισημαίνει την ανάγκη μέτρων διαχείρισης προκειμένου να επανέλθει η εκμετάλλευση σε ένα βιώσιμο επίπεδο και να αποφευχθεί η εξώθηση των αποθεμάτων εκτός ασφαλών βιολογικών ορίων. Η διαχείριση των μεσογειακών αλιευτικών αποθεμάτων παραδοσιακά διέπεται από κανονισμούς τοπικών και εποχικών απαγορεύσεων αλιείας, ελάχιστα επιτρεπόμενα μήκη εκφόρτωσης και ελάχιστα μεγέθη στα μάτια των διχτυών των αλιευτικών εργαλείων. Μέχρι πρόσφατα, η διαχείριση των αλιευτικών αποθεμάτων στην Ελλάδα, όπως και στις υπόλοιπες Μεσογειακές χώρες, εμφανίζονταν στατική, με τα νομοθετικά πλαίσια να μην αναπροσαρμόζονται με την πάροδο του χρόνου και την επιστημονική πρόοδο (Στεργίου και συν., 2011). Σήμερα γίνεται προσπάθεια μέσω της ΚΑΠ να αναθεωρηθούν στοιχεία στις πολιτικές διαχείρισης της αλιείας, η οποία πρέπει να ακολουθεί την οικοσυστημική προσέγγιση. Σύμφωνα με αυτή την προσέγγιση, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο η κατάσταση των αποθεμάτων (βιολογικοί παράγοντες), αλλά όλο το οικοσύστημα (περιβαλλοντικοί παράγοντες) συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων και κατ επέκταση του κλάδου της αλιείας ή ακόμα και των καταναλωτών (κοινωνικό-οικονομικοί παράγοντες και πολιτιστικοί παράγοντες) Η αλιεία της τράτας βυθού στις ελληνικές θάλασσες Η δυναμικότητα του ελληνικού αλιευτικού στόλου ακολουθεί φθίνουσα πορεία (στοιχεία μέχρι το 2012, STECF 14-16), τόσο ως προς τον αριθμό των σκαφών, όσο και ως προς την συνολική χωρητικότητα και την ιπποδύναμη. Η απασχόληση εκτιμήθηκε σε απασχολούμενους. Η αλιευτική προσπάθεια υπολογίστηκε σε 2,8x10 6 ημέρες στην θάλασσα και η κατανάλωση καυσίμων περίπου 115x10 6 λίτρα. Τα οικονομικά στοιχεία εμφανίζουν αρνητικά αποτελέσματα. Το κόστος αποτελείται κυρίως από ενέργεια και μισθοδοσία, καθώς και την τεκμαρτή αξία της απλήρωτης εργασίας. 3

20 Στις ελληνικές θάλασσες δραστηριοποιούνται βασικά δύο κατηγορίες αλιευτικών σκαφών, τα παράκτια σκάφη και τα σκάφη μέσης αλιείας. Τα παράκτια σκάφη είναι γενικά μικρά σε μέγεθος και χωρητικότητα και χρησιμοποιούν πολλά και διάφορα αλιευτικά εργαλεία, ενώ τα σκάφη μέσης αλιείας είναι μεγάλα σε μέγεθος και χωρητικότητα και περιλαμβάνουν τις μηχανότρατες, που χρησιμοποιούν το αλιευτικό εργαλείο τράτα βυθού και τα γρι-γρι, που χρησιμοποιούν το ομώνυμο κυκλικό αλιευτικό εργαλείο. Η παράκτια αλιεία περιλαμβάνει το 94% των ελληνικών αλιευτικών σκαφών και εμφανίζει ζημίες. Τα γρι-γρι αποτελούν ένα μικρό τμήμα του ελληνικού αλιευτικού στόλου (252 σκάφη), αντιπροσωπεύοντας το 2% και παράγουν το 13% των εκφορτούμενων αλιευμάτων. Αυτή η αλιεία εμφανίζεται κερδοφόρα. Στη Ελλάδα είναι καταγεγραμμένες 282 μηχανότρατες (ΕΛΣΤΑΤ, 2014), από τις οποίες το 83,35% (238 μηχανότρατες) είναι ενεργές (Καββαδάς, αδημοσίευτα στοιχεία). Η αλιευτική προσπάθεια των μηχανοτρατών στην Ελλάδα, όπως εκτιμήθηκε στο πλαίσιο της υλοποίησης του Εθνικού Προγράμματος Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων για το έτος 2014 (Anon., 2015), αντιστοιχεί σε 47,679 ημέρες στη θάλασσα, (στοιχεία επεξεργασμένα μέσω του IMASFISH- Kavadas et al., 2013). Αν και αριθμητικά, οι τράτες βυθού αποτελούν ένα μικρό ποσοστό του συνολικού αλιευτικού στόλου (2%), η παραγωγή τους αποτελεί το 25-30% της συνολικής ελληνικής αλιευτικής παραγωγής (Anon., 2013). Αυτή η αλιεία εμφανίζεται κερδοφόρα. Η τράτα βυθού, που χρησιμοποιεί η αλιεία της μηχανότρατας, είναι ένα πολυειδικό, μη επιλεκτικό εργαλείο που σύρεται πάνω στο βυθό αλιεύοντας είδη που ζουν πάνω, μέσα ή κοντά σε αυτόν (Στεργίου και συν. 2011). Η αλιεία της τράτας βυθού είναι η πιο σημαντική μέθοδος αλιείας των βενθοπελαγικών ιχθυοαποθεμάτων παγκοσμίως. Στη Ελλάδα, η αλιεία με τράτα βυθού είναι μια αρκετά διαδεδομένη μέθοδος και χρησιμοποιείται σχεδόν σε όλο το μήκος και το πλάτος των ελληνικών υδάτων, σε αμμώδεις και λασπώδεις πυθμένες και σε βάθη μέχρι περίπου τα 400 m, αν και η πλειοψηφία των αλιευτικών πεδίων της εκτείνεται στο ανώτερο τμήμα της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας σε βάθη κυρίως μέχρι τα 300 m (Mytilineou & Machias, 2007; Anon., 2013). Η ελληνική αλιεία με τράτα βυθού χαρακτηρίζεται για την πολυειδικότητα της, καθώς η σύσταση του αλιεύματος της απαρτίζεται από πολλά διαφορετικά είδη ψαριών, καρκινοειδών και κεφαλοπόδων (Stergiou et al., 2003). Οι συλλήψεις των περισσότερων ειδών βέβαια αποτελούν πολύ μικρό ποσοστό, ενώ ένας αριθμός ειδών, μεταξύ αυτών ο μπακαλιάρος M. merluccius, η κουτσομούρα M. barbatus, το μπαρμπούνι M. surmuletus, η καραβίδα N. Norvegicus, η ροζ γαρίδα P. longirostris, τα σαυρίδια Trachurus spp. και η μαρίδα Spicara smaris, συνήθως αποτελούν το 40% των συνολικών συλλήψεων (Anon., 2013). Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων για το έτος 2014, οι εκφορτώσεις του μπακαλιάρου από τις τράτες βυθού ήταν t (13,9% των συνολικών εκφορτώσεων), της κουτσομούρας 973 t (7,3% των συνολικών εκφορτώσεων), του μπαρμπουνιού 489 t (3,7% των συνολικών εκφορτώσεων), της καραβίδας 260 t (2% των συνολικών εκφορτώσεων) και της ροζ γαρίδας t (17,7% των συνολικών εκφορτώσεων) (Anon., 2015). Η μεγάλη ζήτηση του ελληνικού καταναλωτικού κοινού γι αυτά τα είδη αλλά, και η αρκετά υψηλή τιμή που σημειώνουν, οδηγεί σε αυξημένους ρυθμούς εκμετάλλευσης των αποθεμάτων τους, γεγονός που εντείνει την αλιευτική πίεση που υφίστανται τα είδη αυτά. Μέχρι τα τέλη του 1990, τα αποθέματα της κουτσομούρας και του μπαρμπουνιού των ελληνικών θαλασσών βρίσκονταν σε κατάσταση υπεραλίευσης. Έκτοτε, η κατάσταση τους βελτιώθηκε αρκετά, καταλήγοντας το 2009, τα επίπεδα εκμετάλλευσης τους να βρίσκονται σε ασφαλή επίπεδα (Anon., 2013). Σε αντίθεση, τα αποθέματα του μπακαλιάρου και της ροζ 4

21 γαρίδας βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση. Η βιομάζα αυτών των αποθεμάτων τα τελευταία χρόνια ακολουθεί μία πτωτική πορεία και σύμφωνα με το πρόσφατο Διαχειριστικό Σχέδιο για τις μηχανότρατες ( ) και τα δύο είδη υφίστανται ένα μικρό βαθμό υπεραλίευσης, με τη βιομάζα τους να βρίσκεται οριακά πάνω από τα ασφαλή επίπεδα (MSY) (Anon., 2013). Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, κρίνεται πλέον απαραίτητη η θέσπιση μέτρων για να μην υπερβεί ο ρυθμός εκμετάλλευσης την MSY των αποθεμάτων τους. Η διαχείριση της αλιείας με τράτα βυθού στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα βασίζεται στον έλεγχο της αλιευτικής προσπάθειας, μέσω του περιορισμού των αδειών αλιείας, του περιορισμού του GT του στόλου και την απαγόρευση της αλιείας τοπικά και χρονικά (Εικ. 1.1.) και σε διαχειριστικά μέτρα που αφορούν τα ελάχιστα μήκη εκφόρτωσης ορισμένων ειδών (Πίνακας 1.1), στον έλεγχο των χαρακτηριστικών του εργαλείου (π.χ. ελάχιστο μέγεθος ματιού στο δίχτυ του σάκου της τράτας) και στον περιορισμό της αλιείας της τράτας βυθού σε βάθη μικρότερα των 50 m ή σε απόσταση μικρότερη από 1,5 ν.μ. από την ακτή, σε απόσταση μικρότερη από 3 ν.μ. από εκβολές ποταμών και σε βάθη πάνω από 1000 m. Εικόνα Χωρικές και χρονικές απαγορεύσεις της αλιείας της τράτας βυθού στην Ελλάδα (Anon., 2013). 5

22 Πίνακας 1.1. Ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος εκφόρτωσης (MLS) και μήκος πρώτης γεννητικής ωρίμανσης (LFM). Επιστημονική ονομασία Κοινή ονομασία Ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος εκφόρτωσης Νομοθεσία Μήκος πρώτης γεννητικής ωρίμανσης Boops boops Γόπα 10 cm Β. Δ. 917/ cm Dicentrarchus labrax Λαυράκι 25 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Diplodus annularis Σπάρος 12 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,6 cm Diplodus puntazzo Μυτάκι 18 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Diplodus sargus Σαργός 23 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Diplodus vulgaris Καμπανάς 18 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Engraulis encrasicolus Γαύρος 9 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Epinephelus aeneus Σφυρίδα 45 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Epinephelus caninus Βλαχοσφυρίδα 45 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/2006 Epinephelus costae Στήρα 45 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Μεσογείου Epinephelus fasciatus Στήρα 45 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/2006 Epinephelus Ροφός 45 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm marginatus Lithognathus Μουρμούρα 20 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm mormyrus Lophius spp. Πεσκαντρίτσα 30 cm Κανονισμός ΕΚ 1626/ ,2 cm Merluccius merluccius Μπακαλιάρος 20 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Mullus barbatus Κουτσομούρα 11 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Mullus surmuletus Μπαρμπούνι 11 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,8 cm Nephrops norvegicus Καραβίδα 20 mm ΜΚ Κανονισμός ΕΕ 1967/ mm ΜΚ Pagellus bogaraveo Κεφαλάς 33 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm (μπαλάς) Pagellus erythrinus Λιθρίνι 15 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,7 cm Pagelus acarne Μουσμούλι 17 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,4 cm Pagrus pagrus Φαγγρί 18 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Palinurus elephas Αστακός 90 mm ΜΚ Κανονισμός ΕΕ 1967/ mm ΜΚ Parapeneus longirostris Ροζ γαρίδα 20 mm ΜΚ Κανονισμός ΕΕ 1967/ mm ΜΚ Polyprion americanus Βλάχος 45 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,9 cm Sardine pilchardus Σαρδέλα 11 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,4 cm Sardinella aurita Φρίσσα 10 cm Β. Δ. 917/ ,8 cm Scomber japonicas Κολιός 18 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Scomber scombrus Σκουμπρί 18 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ cm Solea solea Γλώσσα 20 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,3 cm Sparus auratus Τσιπούρα 20 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/2006 Trachurus spp. Σαφρίδια 15 cm Κανονισμός ΕΕ 1967/ ,9 cm Απαγορεύεται, εκτός από τις παραπάνω περιπτώσεις, η εμπορία κάθε είδους ψαριών που έχουν μήκος μέχρι και 8 cm. ΜΚ: μήκος κεφαλοθώρακα καρκινοειδών Β. Δ. 917/1966 6

23 Όσον αφορά το μέγεθος του ματιού στο σάκο της τράτας, ο Eυρωπαϊκός Κανονισμός 1626/1994 όριζε ότι, το μάτι του διχτυού στο σάκο της τράτας βυθού στη Μεσόγειο, δεν πρέπει να είναι μικρότερο από 40 mm ρομβοειδές τεντωμένο. Οι πιο πρόσφατοι Eυρωπαϊκοί Κανονισμοί 1967/2006 και 1343/2011 όρισαν ότι το μέγεθος του ματιού στο σάκο της τράτας πρέπει να είναι 40 mm τετράγωνο ή 50 mm ρομβοειδές, αν η επιλεκτικότητά του είναι μεγαλύτερη από του τετράγωνου. Το άνοιγμα ματιού των άλλων τεμαχίων της τράτας πρέπει να είναι πάνω από 40 mm. Επίσης, το πάχος του νήματος του σάκου δεν πρέπει να ξεπερνά τα 3 mm, ενώ στα άλλα μέρη της τράτας, το πάχος του νήματος πρέπει να είναι μέχρι 6 mm. Επιπλέον, η περίμετρος του τεμαχίου της επιμήκυνσης (κόψη), πρέπει να είναι από 2 έως 4 φορές την περιφέρεια του μπροστινού άκρου του σάκου. Ένας επιπλέον κανονισμός, που αφορά και την αλιεία της τράτας βυθού, είναι ο Eυρωπαϊκός Κανονισμός 1380/2013, που ορίζει την καταγραφή και εκφόρτωση των απορριπτόμενων ειδών. Συγκεκριμένα, από την 1η Ιανουαρίου 2015, τα απορριπτόμενα που ανήκουν στα είδη σκουμπρί, σαφρίδι, προσφυγάκι, βασιλάκης, γαύρος, γουρλομάτης, σαρδέλλα & σαρδελόρεγγα (παπαλίνα), από 1 Ιανουαρίου του 2017 τα είδη που αποτελούν στόχο σε κάθε αλιεία (~14 είδη για την τράτα βυθού) και από 1 Ιανουαρίου του 2019 όλα τα υπόλοιπα είδη για τα οποία προβλέπεται ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος εκφόρτωσης (~15 είδη για την τράτα), θα πρέπει να καταγράφονται, εκφορτώνονται και καταλογίζονται στις ποσοστώσεις κατά περίπτωση, εκτός εάν χρησιμοποιούνται ως ζωντανό δόλωμα. Τα απορριπτόμενα είναι όμως μία παράμετρος που επηρεάζεται από την εποχή, την περιοχή, τις τιμές της αγοράς και άλλους παράγοντες και η διαχείριση τους δεν είναι εύκολη με στατικά διαχειριστικά μέτρα. Αντίθετα, πιο εύκαμπτα στρατηγικά διαχειριστικά μέτρα, που προτρέπουν τους αλιείς να συμμετέχουν στις σχετικές αποφάσεις, μπορεί να είναι πιο αποδοτικά (Graham et al., 2007). Όπως αναφέρουν οι Suuronen & Sardà (2007), η επιτυχής εφαρμογή ενός διαχειριστικού μέτρου εξαρτάται από την αποδοχή που έχει από τον κλάδο και επομένως, μέτρα που αυξάνουν τα έξοδα και μειώνουν τα έσοδα ή δημιουργούν πολύπλοκες καταστάσεις βραχυπρόθεσμα, δεν είναι ελκυστικά και δεν εφαρμόζονται έτσι ώστε να φανούν τα μακροπρόθεσμα οφέλη τους. Είναι εμφανές ότι η αλιεία της μηχανότρατας στη Μεσόγειο διέπεται από αρκετούς και πολυδιάστατους νόμους και κανονισμούς. Το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσμα της πολυειδικής φύσης αυτής της αλιείας στα μεσογειακά νερά, η οποία, όπως αναμένεται, κάνει τη διαχείριση της εξαιρετικά δύσκολη, καθώς η μεγάλη ποικιλία ειδών που αλιεύει αντιστοιχούν σε ανάλογης τάξεως ποικιλία διαφορετικών ενδιαιτημάτων, που χρήζουν προστασίας και διαχείρισης, γεγονός που πολλές φορές είναι δύσκολο να επιτευχθεί. Έτσι, για παράδειγμα η απαγόρευση της αλιείας κάτω από τα 50 m βάθος, που νομοθετήθηκε το 2006, στόχευε στην προστασία των παράκτιων περιοχών, που είναι γνωστό ότι αποτελούν πεδία αναπαραγωγής και νηπιακά πεδία αρκετών ειδών. Η απαγόρευση αυτή φαίνεται να βοήθησε στην ανάκαμψη των αποθεμάτων τα κουτσομούρας και του μπαρμπουνιού, που είναι αρκετά άφθονα σε πιο ρηχά νερά, οδήγησε όμως στην αύξηση της αλιευτικής προσπάθειας σε βαθύτερα νερά, όπου ενδιαιτούν άλλα είδη. Αν και δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά, μπορεί να υποθέσει κανείς ότι η δυσμενής κατάσταση των αποθεμάτων της ροζ γαρίδας και του μπακαλιάρου, που ενδιαιτούν στα πιο βαθιά, σχετίζεται με την αλιευτική πίεση που υφίστανται τα βαθύτερα νερά, μετά την απαγόρευση της αλιείας κάτω από τα 50 m βάθος (Anon., 2013). Είναι επομένως εμφανής, η ανάγκη για συνεχή μελέτη και διερεύνηση των πιθανών επιπτώσεων σε όλα τα αλιεύματα του εργαλείου και η εύρεση λύσεων, που θα στοχεύουν τόσο 7

24 στην οικοσυστημική διαχείριση, όσο και στη βιωσιμότητα του κλάδου της αλιείας, ενός κλάδου που έχει της ρίζες του βαθιά στην κουλτούρα της Ελλάδας, όπως και όλων των μεσογειακών λαών Επιλεκτικότητα Η επιλεκτικότητα είναι η σημαντικότερη παράμετρος ενός αλιευτικού εργαλείου και ένας από τους κυριότερους στόχους της σύγχρονης αλιευτικής τεχνολογίας. Ο όρος επιλεκτικότητα αναφέρεται στην ιδιότητα ενός αλιευτικού εργαλείου να συλλαμβάνει συγκεκριμένα είδη ή/και συγκεκριμένο εύρος μεγέθους κάποιων ειδών αφήνοντας είδη ή/και μεγέθη, που δεν αποτελούν στόχο, να διαφεύγουν. Επομένως τα επιλεκτικά εργαλεία συλλαμβάνουν συγκεκριμένα είδη και μεγέθη αυτών, ενώ τα μη επιλεκτικά συλλαμβάνουν μία μεγάλη γκάμα οργανισμών και μεγεθών. Η επιλεκτικότητα μπορεί να αναφέρεται σε είδη (επιλεκτικότητα ως προς το είδοςspecies selectivity) ή στα μεγέθη ενός είδους (επιλεκτικότητα ως προς το μέγεθος-size selectivity). Η γνώση της επιλεκτικότητας ενός εργαλείου ως προς το μέγεθος είναι αποφασιστικής σημασίας για τη σωστή διαχείριση της αλιείας (Pope et al., 1975; Reeves et al., 1992; Cadigan & Millar, 1992, Vasilakopoulos et al., 2015). Σύμφωνα με τον MacLennan (1992, και συμπεριλαμβανόμενες αναφορές), η επιλογή εργαλείων υψηλής επιλεκτικότητας κρίνεται απαραίτητη για: την ελαχιστοποίηση της σύλληψης των νεαρών την αύξηση του μεγέθους της πρώτης σύλληψης ώστε να έχουμε αύξηση της παραγωγής απόδοσης ανά νεοεισερχόμενο άτομο των ειδών στόχων και τη μείωση των απορρίψεων και επομένως μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον. Χαρακτηριστική παράμετρος της επιλεκτικότητας ως προς το μέγεθος είναι το L 50, που εκφράζει το μέγεθος στο οποίο ένα είδος έχει 50% πιθανότητα να παρακρατηθεί από το σάκο (δηλαδή το 50% των ατόμων αυτού του μεγέθους μένουν στο σάκο και τα 50% διαφεύγουν). Επίσης, ενδιαφέρον έχουν και οι παράμετροι L 25 και L 75 που εκφράζουν το μέγεθος στο οποίο ένα είδος έχει 25% και 75% πιθανότητα αντίστοιχα, να παρακρατηθεί από το σάκο. Μία ακόμα παράμετρος της επιλεκτικότητας είναι το εύρος επιλογής SR, το οποίο προκύπτει ως η διαφορά των L 75 και L 25 και εκφράζει το εύρος των μεγεθών που κυρίως κατακρατούνται στο σάκο. Η επιδίωξη είναι η τιμή του L 50 να είναι ίση ή μεγαλύτερη από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης και το SR να είναι όσο το δυνατόν μικρότερο, έτσι ώστε το εργαλείο να έχει μικρό εύρος επιλογής μεγεθών και αυξημένη επιλεκτικότητα σε μέγεθος. Για να διασφαλίζεται η βιώσιμη εκμετάλλευση των θαλάσσιων αποθεμάτων, πρέπει να υπάρχει σημαντική σχέση ανάμεσα στους κανονισμούς που νομοθετούνται για το άνοιγμα του ματιού και στα ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη εκφόρτωσης (Tokaç et al., 2016). Παράμετροι που επηρεάζουν την επιλεκτικότητα του σάκου της τράτας βυθού μεταξύ των άλλων είναι η περίμετρος του σάκου (Robertson & Ferro, 1988; Reeves et al., 1992; Sala & Lucchetti, 2011), το υλικό και το πάχος του νήματος του σάκου (Tokaç et al., 2004; Deval et al., 2006), η ταχύτητα σύρσης του εργαλείου (Dahm et al., 2002), η διάρκεια της σύρσης (Somerton et al., 2002) και το βάρος του συνολικού αλιεύματος του σάκου (Herrmann, 2005). Εκτός από τους παραπάνω «ελεγχόμενους» παράγοντες, που επηρεάζουν την επιλεκτικότητα ενός εργαλείου, θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη ότι η επιλεκτικότητα μπορεί να 8

25 διαφέρει και από καλάδα σε καλάδα, ακόμα και αν όλοι οι προηγούμενοι παράγοντες παραμένουν αμετάβλητοι (Sala et al., 2006; 2015a). Αυτό μπορεί να συμβαίνει εξ αιτίας των διαφορετικών μεταβολών στο σχήμα του σάκου, κατά τα διάφορα στάδια της αλιευτικής διαδικασίας, γεγονός που συνδέεται με την τυχαιότητα της εισόδου ενός ψαριού στο σάκο της τράτας (Hermann & O'Neill, 2005; Wienbeck et al., 2011). Για το λόγο αυτό οι μελέτες της επιλεκτικότητας πρέπει να παίρνουν υπόψη τους και τη διακύμανση μεταξύ των καλάδων (Fryer, 1991). Το μέγεθος και το σχήμα των ματιών του σάκου της τράτας αποδείχτηκε ότι είναι από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την επιλεκτικότητα του εργαλείου (π.χ. Robertson & Stewart, 1988; Reeves et al., 1992). Η αλιεία με τράτα βυθού γινόταν παλαιότερα με ρομβοειδή μάτια. Κατά τη διάρκεια της αλιείας, καθώς ο σάκος γεμίζει, τα τελικά μάτια φράζουν, η ροή του νερού εκτρέπεται, ο σάκος παίρνει σχήμα ημισφαιρίου και τα ψάρια διαφεύγουν από το εμπρός μέρος του ημισφαιρίου, ενώ πριν από αυτό το μέρος, τα μάτια του σάκου είναι κλειστά (Robertson & Stewart, 1988). Τα ρομβοειδή μάτια στο σάκο της τράτας τεντώνουν κατά τη διάρκεια της σύρσης, επιμηκύνονται και έχουν την τάση να κλείνουν όταν ο σάκος γεμίζει, μειώνοντας έτσι την επιλεκτικότητα του, σε αντίθεση με το τετράγωνο μάτι, το οποίο παραμένει ανοιχτό κατά τη σύρση (Robertson & Stewart, 1988). Έτσι, άρχισε να μελετάται η επιλεκτικότητα του τετράγωνου ματιού στο σάκο της τράτας (π.χ. MacLennan, 1992 και συμπεριλαμβανόμενες αναφορές) στον Ατλαντικό και αργότερα στη Μεσόγειο (π.χ. Petrakis & Stergiou; 1997, Stergiou et al., 1997a; Belcari & Viva, 2005; Piccinetti et al., 2005; Sala et al., 2005; Bahamοn et al., 2006;). Με βάση τα αποτελέσματα όλων αυτών των μελετών, προκειμένου να βελτιωθεί η επιλεκτικότητα της τράτας βυθού και να μειωθεί η θνησιμότητα των νεαρών ατόμων των εμπορικών ειδών και οι ποσότητες των απορριπτόμενων στη Μεσόγειο, ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός του 1994 (EC Regulation 1626/1994) όρισε το μάτι του σάκου της τράτας βυθού να μην είναι μικρότερο από 40 mm ρομβοειδές, ενώ αυτός του 2006 (EC 1967/2006) ότι πρέπει να είναι 40 mm τετράγωνο ή σε ειδικές περιπτώσεις 50 mm ρομβοειδές. Επίσης, η Γενική Επιτροπή Αλιείας της Μεσογείου (General Fisheries Commission for the Mediterranean-GFCM) πρότεινε το 2007 για όλα τα κράτη-μέλη (31/2007/3) τη αντικατάσταση στη Μεσόγειο του ρομβοειδούς ματιού στο σάκο με το 40 mm τετράγωνο (GFCM, 2007), ενώ το 2010 πρότεινε την επιβολή αυτής της αλλαγής (GFCM, 2010). Μελέτες που διεξήχθησαν στην Μεσόγειο για το 40 mm τετράγωνο δίχτυ κατέληξαν στην υπεροχή αυτού του διχτυού, έναντι αυτού που χρησιμοποιείτο παλαιότερα, για 28 εμπορικά είδη (Bahamon et al.,2006; Guijarro & Massuti, 2006; Ordines et al., 2006; Deval et al., 2006; Massuti et al., 2007; Luchetti, 2008; Sala et al., 2008; 2015; Tosunoglu et al., 2009; Ates et al., 2010; Aydın & Tosunoglu, 2010; Sala & Luchetti, 2010; Ozbilgin et al., 2012), όμως δε βρέθηκε να είναι κατάλληλο για είδη που έχουν επίπεδα σώματα, όπως τα γλωσσοειδή (Sala et al., 2008; Ozbilgin et al., 2012). H σύγκριση του 40 mm τετράγωνου με το 50 mm ρομβοειδές μάτι έδειξε συνήθως παρόμοιες τιμές L 50 (Sala & Lucchetti, 2008; Tokaç et al., 2016), αλλά μικρότερα διαστήματα εμπιστοσύνης και μικρότερες τιμές SR (Tokaç et al., 2016), γεγονός μη επιθυμητό. Η αλιεία με τράτα βυθού γινόταν παλαιότερα στην Ελλάδα, με σάκο που αποτελείτο από ρομβοειδή μάτια μικρού μεγέθους (28 mm ή 32 mm τεντωμένο), με κόμπους ή χωρίς κόμπους και το οποίο όπως έδειξαν διάφορες μελέτες (Petrakis & Stergiou, 1997; Stergiou et al., 1997a; Mytilineou et al., 1998; Petrakis, 2004), είχε σαν συνέπεια τη διαφυγή λίγων οργανισμών και την σύλληψη πολλών παρεμπιπτόντων ειδών χαμηλής εμπορικής αξίας ή/και πολλών 9

26 απορριπτόμενων ειδών και ατόμων (Stergiou et al., 1997b; Machias et al., 2001; Stewart, 2001). Στη συνέχεια, ο Πετράκης (2004) μελέτησε την επιλεκτικότητα του 40 mm ρομβοειδούς ματιού στο σάκο με ή χωρίς κόμπους. Όμως, μετά την εφαρμογή του Κανονισμού 1626/1994 για 40 mm τετράγωνα μάτια στο σάκο ή σε ειδικές περιπτώσεις 50 mm ρομβοειδή, δεν υλοποιήθηκε καμμία σχετική μελέτη για την επιλεκτικότητα του σάκου. Ήταν λοιπόν φανερή η ανάγκη υλοποίησης μιας τέτοιας μελέτης Επιλεκτικότητα και Απορρίψεις Το κομμάτι των συλλήψεων, που αποτελείται από άτομα, που είτε δεν έχουν καθόλου ή έχουν μικρή εμπορική αξία, είτε το μέγεθος τους είναι μικρότερο από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος εκφόρτωσης, οπότε η εκφόρτωση και εμπορία τους απαγορεύεται και για τα οποία η συνήθης πρακτική είναι να επιστρέφονται πίσω στη θάλασσα, αποτελούν τα απορριπτόμενα. Τα απορριπτόμενα και η διαχείριση τους, αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της αλιευτικής διαχείρισης, τόσο από οικονομική όσο και από περιβαλλοντική σκοπιά (Kelleher, 2005; Bellido et al., 2011). Το μεγαλύτερο μέρος της μελέτης που αφορά τα απορριπτόμενα στη μεσογειακή λεκάνη, επικεντρώνεται στην αλιεία με τράτα βυθού (Tsagarakis et al., 2013 και συμπεριλαμβανόμενες αναφορές). Αυτή χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά απορριπτόμενων ειδών (Hall et al., 2000), τόσο λόγω της ίδιας της φύσης του εργαλείου, όσο και της πολυειδικής φύσης της αλιείας στη Μεσόγειο. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (COM, 2002) το 50% περίπου της απορριφθείσας βιομάζας αποτελείται από βρώσιμα είδη εμπορικής αξίας και κατά μέσο όρο, περισσότερο από το 60% όλων των αλιευόμενων ειδών (εμπορικών και μη εμπορικών) απορρίπτεται σε τακτική βάση. Αρκετές είναι οι μελέτες που καταδεικνύουν τα μεγάλα ποσοστά απορρίψεων που σημειώνονται στην μεσογειακή αλιεία της τράτας βυθού (Moranta et al., 2000; Machias et al., 2001; Carbonell et al., 2003a, b). Αυτά κυμαίνονται συνήθως μεταξύ 26-60%, αν και έχουν αναφερθεί και ποσοστά κάτω από 20% και πάνω από 90% (Sala et al., 2015b). Έτσι, μελέτες από την Αίγυπτο (Alsayes et al., 2009), την Τουρκία (Zengin & Akyol, 2009) και την Ιταλία (Sartor et al., 2003), με μεγέθη διχτυού σάκου 25, 24 και 40 mm αντίστοιχα, παρουσιάζουν ποσοστά απορριπτόμενων μέχρι 20%. Τα ποσοστά αυτά αν και είναι αρκετά μεγαλύτερα συγκριτικά με άλλα εργαλεία, φαίνεται να είναι πολύ χαμηλότερα από αντίστοιχες μελέτες στις ελληνικές θάλασσες, όπου τα απορριπτόμενα, με τη χρήση του παλαιότερα χρησιμοποιούμενου διχτυού σάκου με μάτι 28 mm, αποτελούσαν κατά μέσο όρο ποσοστό 44% (Machias et al., 2001). Οι Tsagarakis et al. (2008), για την περίοδο , υπολόγισαν την αναλογία απορριπτόμενα/εμπορικά να κυμαίνεται μεταξύ 0,07-1,21, με μέσο όρο 0,61 και χωρίς σημαντικά διακριτή τάση στην διάρκεια της δεκαετίας. Παρόλο που τα τελευταία χρόνια, οι μελέτες για την επιλεκτικότητα του εργαλείου της τράτας βυθού με τη χρήση διαφόρων τύπων και μεγεθών διχτυών εμφανίζονται αρκετά εκτεταμένες (π.χ. Kaykac et al., 2009; Ozbilgin et al., 2012; Sala et al., 2015a), εκείνες που επικεντρώνονται στα απορριπτόμενα είδη μέσα από σύγκριση διαφόρων διχτυών στο σάκο της τράτας, φαίνεται να είναι εξαιρετικά περιορισμένες, με τους D Onghia et al. (2003) να εξετάζουν τα απορριπτόμενα από τη χρήση του 40 mm, 50 mm και 60 mm ρομβοειδούς ματιού 10

27 στο σάκο και τους Sala et al. (2006) να μελετούν την αναλογία απορριπτόμενων/εμπορικά αυξάνοντας το άνοιγμα σε ρομβοειδή μάτια και μεγαλώνοντας την περίμετρο του σάκου. Αντίστοιχα, και οι Ordines et al. (2006), αναφέρουν ότι η αλλαγή του ματιού από ρομβοειδές σε τετράγωνο οδηγεί σε αύξηση της επιλεκτικότητας, με μεγαλύτερα ποσοστά διαφυγόντων να εμφανίζονται στο τετράγωνο μάτι, τα οποία με τη χρήση του διαμαντιού θα απορρίπτονταν Επιλεκτικότητα και Οικονομικό αντίκτυπο Μία άλλη σημαντική παράμετρος, που θα πρέπει να συνεκτιμάται στο πλαίσιο της οικοσυστημικής προσέγγισης της αλιείας και της βελτίωσης της επιλεκτικότητας των αλιευτικών εργαλείων είναι και οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Η απόδοση της παραγωγής, η ποσότητα και ποιότητα των εκφορτώσεων, η αξία τους, η διαφορά στην κατανάλωση πετρελαίου, το κόστος κατασκευής και επισκευής των νέων εργαλείων και άλλα, καθώς και η άποψη των αλιέων, αποτελούν στοιχεία που θα πρέπει να μελετώνται και να συνεκτιμώνται σε κάθε πρόταση για αλλαγή στα αλιευτικά εργαλεία. H επιτυχής εφαρμογή ενός διαχειριστικού μέτρου εξαρτάται από το πόσο είναι αποδεκτή από τους αλιείς και επομένως, μέτρα που αυξάνουν τα κόστη και μειώνουν τα έσοδα βραχυπρόθεσμα, δεν είναι εύκολα αποδεκτά και δεν εφαρμόζονται εύκολα, ώστε να φανούν πιθανά μακροπρόθεσμα οφέλη (Suuronen & Sardà, 2007). Σε τέτοιες περιπτώσεις, πολλές φορές οι αλιείς καταστρατηγούν τους κανονισμούς και μανουβράρουν με τέτοιο τρόπο τα εργαλεία τους, ώστε να μειώσουν την επιλεκτικότητα τους (Tschernij et al., 2004). Οι αλιείς συνήθως υποστηρίζουν ότι η αύξηση του μεγέθους του ανοίγματος του ματιού θα οδηγήσει σε απώλεια αλιευμάτων και απώλεια εσόδων. Η πείρα των αυξήσεων των διαστάσεων των ματιών σε άλλες περιοχές, δεν έλυσε το πρόβλημα της βιωσιμότητας των αποθεμάτων και γενικά το όφελος ήταν πολύ μικρότερο από το αναμενόμενο. Σε κάθε περίπτωση, τόσο στην Ελλάδα όσο και τις άλλες χώρες της Ευρώπης, το ενδιαφέρον των αλιέων εστιάζεται συνήθως στα άμεσα αποτελέσματα των μέτρων και όχι τις μακροπρόθεσμες ωφέλειες. Με βάση τα παραπάνω, η ομάδα εργασίας του GFCM (2007, 2010) συνέστησε επίσης τη μελέτη των κοινωνικο-οικονομικών συνεπειών από την εφαρμογή του 40 mm τετράγωνου ματιού στο σάκο της τράτας και γενικά ότι κάθε μελέτη επιλεκτικότητας πρέπει να συνοδεύεται και από μελέτη των κοινωνικο-οικονομικών δεδομένων. Επίσης, σύμφωνα με το STECF (Graham & Derner, 2012), ότι διαχειριστικά μέτρα λαμβάνονται θα πρέπει να είναι υλοποιήσιμα, να συνοδεύονται από εκτιμήτριες που θα μπορούν να ποσοτικοποιήσουν την αποτελεσματικότητα τους, να συνδυάζονται με συστηματική παρακολούθηση και να δημιουργούν τις ελάχιστες προδιαγραφές που θα επιτρέπουν μία μεταβατική φάση από τη παρούσα κατάσταση στους στόχους μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής. Λίγες σχετικές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί ως προς τις οικονομικές συνέπειες που σχετίζονται με αλλαγή της επιλεκτικότητας, με αυτές να επικεντρώνονται κυρίως στη Δυτική Μεσόγειο (Guijarro & Massutí, 2006; Ordines et al., 2006; Bahamon et al., 2006; Massutí et al., 2007). Πιο ολοκληρωμένη προσέγγιση των οικονομικών και βιολογικών συνεπειών από την αύξηση της επιλεκτικότητας έχουν επιχειρήσει με βιο-οικονομικά μοντέλα οι Maynou et al., 2006; Guillen, 2007; Merino et al. (2007); Raveau et al., 2012; Maravelias et al., 2014). 11

28 1.6. Επιλεκτικότητα και οικολογικές συνέπειες Η αλιεία με τράτα είναι μία πολυ-ειδική αλεία. Ως αποτέλεσμα, οι επιπτώσεις της αλιείας αυτής στα αποθέματα, στη βιοποικιλότητα και γενικότερα στο οικοσύστημα μπορεί να είναι ποικίλες. Η προσπάθεια να αυξήσουμε την επιλεκτικότητα των αλιευτικών εργαλείων, ώστε να προστατευτούν τα νεαρά, φαίνεται να έχει θετικές συνέπειες στα αποθέματα (π.χ. Vasilakopoulos et al., 2015 και συμπεριλαμβανόμενες αναφορές). Σύμφωνα όμως με κάποιους ερευνητές, όπως οι Zhou et al. (2010); Garcia et al. (2012) και Law et al. (2012), το να επιλέγονται μέσω μιας επιλεκτικότερης αλιείας είδη, φύλα ή μεγέθη, σε αναλογίες διαφορετικές από αυτές που υπάρχουν στο οικοσύστημα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις σε αυτό. Οι ερευνητές αυτοί αναφέρουν ότι η αύξηση της επιλεκτικότητας δεν έχει θετικά αποτελέσματα, ούτε στην αύξηση της παραγωγής ούτε στη μείωση των επιπτώσεων και υποστηρίζουν μια πιο ισορροπημένη εκμετάλλευση των αποθεμάτων, το οποίο επιτυγχάνεται αν γίνει προσαρμογή της αλιευτικής θνησιμότητας της κάθε ηλικιακής κλάσης (ή κλάση μήκους) στη φυσική παραγωγικότητα. Σύμφωνα με τους Coll et al. (2008), οι οποίοι επιχείρησαν να προσεγγίσουν το πρόβλημα μέσω ενός μοντέλου τροφικού πλέγματος, η μελέτη των επιπτώσεων της επιλεκτικότητας στο οικοσύστημα, πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τη θνησιμότητα των διαφυγόντων και υποστηρίζουν ότι δεν αρκεί η βελτίωση της επιλεκτικότητας για υπεραλιευμένα αποθέματα, αλλά αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται και με μείωση της αλιευτικής προσπάθειας. Αν και αυτή η συζήτηση είναι ανοιχτή ακόμη, προς το παρόν στα πλαίσια της ΚΑΠ, στόχος στη διαχείριση της αλιειας είναι η προστασία των νεαρών και η μείωση των απορριπτόμενων, μέσω μιας οικοσυστημικής προσέγγισης Επιλεκτικότητα και Συμπεριφορά αλιευμάτων Όπως ήδη έχει αναφερθεί, η επιλεκτικότητα των αλιευτικών εργαλείων εκφράζει τη δυνατότητα που έχει το εργαλείο να συλλάβει τα εισερχόμενα σε αυτό ψάρια. Για πολλές δεκαετίες η αλιευτική διαχείριση στηριζόταν στην αναπόδεικτη παραδοχή ότι όλοι οι οργανισμοί που διαφεύγουν από τα αλιευτικά εργαλεία, επιβιώνουν και συνεχίζουν να αποτελούν μέρος του πληθυσμού (Ingólfsson et al., 2007). Σήμερα είναι γνωστό ότι πολλά είδη, είτε αποτελούν στόχο της αλιείας είτε όχι, μπορεί να τραυματιστούν κατά τη διάρκεια της αλιείας ή της προσπάθειας τους να διαφύγουν από τo δίχτυ του σάκου της τράτας, ακόμα και να πεθάνουν (Wileman et al., 1996). Η βελτίωση της επιλεκτικότητας έχει στόχο να μειώσει την αλιευτική πίεση σε είδη που δεν αποτελούν στόχο της αλιείας, καθώς επίσης και το ποσοστό των απορρίψεων. Για να θεωρηθεί ένα εργαλείο ωστόσο επιλεκτικό, θα πρέπει ένας σημαντικός αριθμός των οργανισμών που διαφεύγουν από αυτό να επιβιώνουν (Suuronen, 2005). Εάν το μεγαλύτερο μέρος των διαφυγόντων από το σάκο της τράτας πεθαίνει, τότε τα διαχειριστικά μέτρα που καθορίζουν τα ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη ματιών στα δίχτυα, καθώς και μέτρα που αφορούν κατασκευές αύξησης της επιλεκτικότητας παρουσιάζουν ελάχιστη χρησιμότητα (Sangster et al., 1996). 12

29 Τα επίπεδα θνησιμότητας των διαφυγόντων από το σάκο της τράτας οργανισμών εξαρτώνται κυρίως από τη σχετική θνησιμότητα του κάθε είδους, το μέγεθος του οργανισμού, το άνοιγμα και το σχήμα του ματιού του διχτυού, τη θερμοκρασία του νερού και το συνολικό αλίευμα (Suuronen, 2005). Αν και αρκετές μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί για τη διερεύνηση της συμπεριφοράς και της επιβίωσης διαφόρων ειδών, που είτε διαφεύγουν από το σάκο της τράτας ή απορρίπτονται μετά την αλιεία τους (Revill et al., 2005; Enever et al., 2009; Queirolo et al., 2012, Tsagarakis et al., 2015), λίγες είναι οι μελέτες που συνδυάζουν την επιλεκτικότητα της τράτας με τη μελέτη της συμπεριφοράς των αλιευμάτων (π.χ. Duzbastilar et al., 2010). Η γνώση της επίδρασης της επιλεκτικότητας στη συμπεριφορά των αλιευμάτων μπορεί να προσφέρει πληροφορίες για την περιοχή και τον τρόπο συγκέντρωσης των αλιευμάτων μέσα στο δίχτυ ή τον τρόπο και την περιοχή διαφυγής από την τράτα ή τον σάκο, στοιχεία σημαντικά για την βελτίωση της επιλεκτικότητας. Επομένως, είναι απαραίτητη η συλλογή κάθε δυνατής πληροφορίας γι αυτό το θέμα Αντικείμενο μελέτης Η εφαρμογή του Κανονισμού 1967/2006 απαιτούσε μια απάντηση στο ερώτημα, πιο είναι πιο επιλεκτικό δίχτυ για το σάκο της τράτας, το 40 mm τετράγωνο ή το 50 mm ρομβοειδές, γεγονός που μπορούσε να απαντηθεί με μια μελέτη για την επιλεκτικότητα αυτών των διχτυών. 'Οπως συστήνεται (GFCM, 2010), οι μελέτες επιλεκτικότητας πρέπει να συνοδεύονται και από μελέτη των απορριπτόμενων, μελέτη της σύστασης των αλιευμάτων, μελέτη της συμπεριφοράς και επιβίωσης των αλιευμάτων και κοινωνικο-οικονομική μελέτη. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το αντικείμενο μελέτης του παρόντος προγράμματος περιελάμβανε τα εξής: Μελέτη της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας βυθού Μελέτη των απορριπτόμενων Μελέτη των διαφυγόντων Μελέτη των εμπορικών αλιευμάτων και της αξίας τους Μελέτη της ποικιλότητας των αλιευμάτων και Μελέτη της συμπεριφοράς των διαφυγόντων και των παρακρατηθέντων στο σάκο αλιευμάτων. Τα παραπάνω αναφερόμενα αντικείμενα μελέτης υλοποιήθηκαν χρησιμοποιώντας τα εξής τρία δίχτυα στο σάκο της τράτας: 40 mm ρομβοειδές μάτι (παλαιότερα χρησιμοποιούμενο) 40 mm τετράγωνο μάτι (ισχύον σήμερα) 50 mm ρομβοειδές μάτι (πιθανώς εφαρμόσιμο σε περίπτωση που είναι πιο επιλεκτικό από το 40 mm τετράγωνο). Αν και το 40 mm ρομβοειδές δεν είναι πλέον σε χρήση, παρόλα αυτά επιλέχθηκε να μελετηθεί και αυτό για συγκριτικούς λόγους και για να μπορούν να αιτιολογηθούν οι αποφάσεις του νέου κανονισμού. 13

30 Το έργο βασίστηκε στη μελέτη της επιλεκτικότητας των 5 κυριότερων ειδών-στόχων της αλιείας με τράτα βυθού, που είναι τα εξής: Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius) Κουτσομούρα (Mullus barbatus) Μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) Καραβίδα (Nephrops norvegicus) Ροζ γαρίδα (Parapenaeus longirostris) Επιπλέον, μελετήθηκε η σύσταση σε βάρος και σε αριθμό για όλα τα είδη των διαφυγόντων και των παρακρατηθέντων αλιευμάτων (απορριπτόμενων και εμπορικών) Στόχος Από το 2008 έπρεπε να εφαρμοτεί στην ελληνική αλιεία, η νέα οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1967/2006) και η αλλαγή του διχτυού στο σάκο της τράτας από 40 mm ρομβοειδές σε 40 mm τετράγωνο ή 50 mm ρομβοειδές. Από την πλευρά της Ελλάδας δεν υπήρξε μια εμπεριστατωμένη μελέτη της επιλεκτικότητας των ματιών αυτών για το σάκο της τράτας, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να υποστηριχτεί πιο από τα 2 μάτια (40 mm τετράγωνο ή 50 mm ρομβοειδές) είναι το καταλληλότερο, τόσο για τη βιωσιμότητα της αλιείας της μηχανότρατας, όσο και για το περιβάλλον. Αυτή η χωρίς αιτιολόγηση εφαρμογή είχε σαν αποτέλεσμα όχι μόνο να μην πειστούν οι αλιείς για την αποτελεσματικότητά τους, αλλά και να αισθάνονται ότι τα μέτρα παίρνονται χωρίς λόγο. Στόχος του παρόντος προγράμματος είναι να συνταχθούν προτάσεις για το καλύτερο μέγεθος ματιού του σάκου της τράτας βυθού, τόσο από βιολογική άποψη (για τα αποθέματα και το θαλάσσιο οικοσύστημα), όσο και από κοινωνικό - οικονομική άποψη (για τον αλιευτικό κλάδο). Ένας δεύτερος στόχος είναι τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης να συζητηθούν με τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε οι προτάσεις να διαμορφωθούν με τη συμβολή των φορέων αυτών και να έχουν ει δυνατόν την αποδοχή τους Οφέλη Η βελτίωση της επιλεκτικότητας του εργαλείου της τράτας θα συμβάλλει, στη βιωσιμότητα της αλιείας αυτής μέσα από την ελαχιστοποίηση της σύλληψης των νεαρών ατόμων, ρυθμίζοντας το μέγεθος της πρώτης σύλληψης και την αύξηση της παραγωγής ανά νεοεισερχόμενο άτομο των ειδών στόχων. Τα παραπάνω οδηγούν στη διατήρηση των ιχθυοαποθεμάτων και επομένως, συμβάλλουν στη διατήρηση του εισοδήματος των αλιέων και στη διατήρηση των θέσεων εργασίας. Ακόμα, η αύξηση της επιλεκτικότητας θα συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος, μέσω της μείωσης των απορριπτόμενων και επομένως, στη διατήρηση της περιβαλλοντικής μας κληρονομιάς. Τέλος, στα πλαίσια του έργου θα δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης για προσωπικό με υψηλά ή εξειδικευμένα προσόντα. 14

31 2. ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟΔΟΙ 2.1. Περιοχή μελέτης Η περιοχή μελέτης περιελάμβανε τα κύρια αλιευτικά πεδία του Νότιου Αιγαίου Πελάγους και χαρακτηρίζεται από τρεις κλειστούς κόλπους, το Σαρωνικό κόλπο, το Νότιο Ευβοϊκό κόλπο (κόλπος Πεταλιών), το Βόρειο Ευβοϊκό κόλπο και τη θαλάσσια περιοχή των Κυκλάδων (Εικ ). Η περιοχή χαρακτηρίζεται ως ολιγότροφη, με αμμώδεις και λασπώδεις πυθμένες και βάθη που εκτείνονται μέχρι τα 450 m (Σαρωνικός και Βορ. Ευβοϊκός Κόλπος), με μέσο βάθος m (Katsanevakis et al., 2009). Στην περιοχή μελέτης, δραστηριοποιούνται 127 μηχανότρατες (53,4% του ελληνικού στόλου των μηχανοτρατών), με στόχο κυρίως τα πέντε είδη-στόχους της παρούσας μελέτης και ασκώντας αλιευτική προσπάθεια περίπου μέρες στο διάστημα της αλιευτική περιόδου (Καββαδάς, αδημοσίευτα στοιχεία). Η επιλογή των συγκεκριμένων περιοχών βασίστηκε κατ αρχήν στο ότι αυτές περιλαμβάνουν σημαντικά αλιευτικά πεδία της εμπορικής αλιείας και ειδικά των πέντε ειδώνστόχων της παρούσας μελέτης και κατά δεύτερον στις περιορισμένες εγκεκριμένες σχετικές δαπάνες στον προϋπολογισμό του έργου. Εικόνα Περιοχή μελέτης και καλάδες πειραματικής αλιείας του παρόντος έργου. 15

32 2.2. Αλιευτικό σκάφος Για τις ανάγκες της πειραματικής αλιείας, ενοικιάστηκε μηχανότρατα εμπορικής αλιείας, έτσι ώστε οι συνθήκες αλιείας να είναι κατά το δυνατόν πλησιέστερες στις πραγματικές. Το σκάφος που χρησιμοποιήθηκε διέθετε τα χαρακτηριστικά και τον εξοπλισμό που έχουν συνήθως οι μηχανότρατες της εμπορικής αλιείας (Εικ ), τα οποία αναφέρονται παρακάτω: Έτος κατασκευής: 2002 Μήκος: 29 μέτρα Πλάτος: 7,6 μέτρα Βύθισμα: 2,38 μέτρα Χωρητικότητα: 160,81 GT Ισχύ μηχανής: 357 KW Σύρματα: m Διάμετρος σύρματος τράτας: 13 χιλιοστά Σχοινιά: 135 m Π frame 5 μέτρα Μέγιστη ταχύτητα:12 κόμβοι Υδραυλικό βαρούλκο αλιείας Ηχοβολιστική συσκευή μέχρι 2000 m 1 Ραντάρ με εμβέλεια 48 μίλια 1 Ραντάρ με εμβέλεια 74 μίλια VHF Πυξίδα με πολύ μικρή απόκλιση GPS/PLOTER 2 Αυτόματα συστήματα πλοήγησης Προπέλα bow thruster 5 Τράτες βυθού Εικόνα Το αλιευτικό σκάφος που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα μελέτη και μέρος του εξοπλισμού του. 16

33 2.3. Αλιευτικό εργαλείο Η τράτα που χρησιμοποιήθηκε, ήταν μία τυπική τράτα βυθού, που χρησιμοποιείται από τον ελληνικό αλιευτικό στόλο των μηχανοτρατών (Εικ ), κατασκευασμένη από νάιλον νήμα χωρίς κόμπους, σύμφωνα με τον Κανονισμό 1967/2006. Η κάθε πόρτα είχε βάρος 330 κιλά. Το οριζόντιο και κάθετο άνοιγμα της τράτας κατά τη διάρκεια της αλιείας μετρήθηκε με το σύστημα SCANMAR, σε 17,9 ±1,8 m και 2,1 ± 0,3 m, αντίστοιχα. Τα σχέδια του άνω και κάτω μέρους της τράτας παρουσιάζονται στην Εικόνα Η τράτα που χρησιμοποιήθηκε κατά την πειραματική αλιεία Για τις ανάγκες της δειγματοληψίας κατασκευάστηκαν τρεις διαφορετικοί σάκοι, ένας σάκος από δίχτυ με ρομβοειδή μάτια και ονομαστικό άνοιγμα ματιού 40 mm, και ένας από δίχτυ με ρομβοειδή μάτια και ονομαστικό άνοιγμα ματιού 50 mm. Για την κατασκευή του σάκου με τα τετράγωνα μάτια 40 mm, χρησιμοποιήθηκε το δίχτυ με ρομβοειδή μάτια 40 mm, το οποίο στρίβεται λοξά και ράβεται με τέτοιο τρόπο, ώστε τα μάτια του γίνονται τετράγωνα (Εικ ). Αυτή η διαδικασία ακολουθείται και στην εμπορική αλιεία. Σε αυτή την περίπτωση κάθε τετράγωνο μάτι του σάκου, ράβεται με 2 ή 4 ρομβοειδή μάτια της κόψης. Στην παρούσα μελέτη, η ένωση έγινε κάθε 2 μάτια της κόψης (Εικ ). Το νήμα και των τριών σάκων ήταν πάχους 3 mm και οι τρεις σάκοι κατασκευάστηκαν έτσι, ώστε να έχουν το ίδιο μήκος (5,6 m) και την ίδια περιφέρεια (4,3 m) κατά τη διάρκεια της αλιείας. Τα χαρακτηριστικά αυτά, σύμφωνα με τους Sala et al. (2015a), επηρεάζουν την επιλεκτικότητα του σάκου και για αυτό θα πρέπει να είναι ίδια. Σύμφωνα με υποβρύχιες παρατηρήσεις, τα δίχτυα με ρομβοειδή μάτια στο σάκο της τράτας βυθού, τείνουν να ανοίγουν περιφερειακά μόνο κατά 15-25% (Robertson, 1986; 1993). Ως εκ τούτου, η περιφέρεια κατά τη διάρκεια της αλιείας, CLF (mm), σε ένα σάκο με ρομβοειδή μάτια υπολογίζεται σύμφωνα με τον τύπο: CLF= 0,25 * ms* nms, όπου ms (mm) και nms είναι το άνοιγμα του ματιού και ο αριθμός των ματιών στην περιφέρεια του σάκου, αντίστοιχα. Σε ένα σάκο με τετράγωνα μάτια, η περίμετρος του σάκου υπολογίζεται σύμφωνα με τον τύπο CLF= 0,5* ms * nbw, όπου nbw ο αριθμός των πλευρών των ματιών στην περίμετρο (Sala et al., 2015a). 17

34 Εικόνα Σχηματική αναπαράσταση του άνω (δεξιά) και κάτω (αριστερά) τμήματος της τράτας. 18

35 Το άνοιγμα τον διχτυών των σάκων μετρήθηκε χρησιμοποιώντας τη σφήνα του ICES, ενώ τα δίχτυα ήταν βρεγμένα (Εικ ). Τα χαρακτηριστικά των τριών σάκων αναφέρονται αναλυτικά στον Πίνακα Εικόνα Φωτογραφίες των τριών διαφορετικών διχτυών που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα μελέτη. Από αριστερά, 40D, 40S και 50D. Εικόνα Κατασκευή και ένωση του σάκου από δίχτυ με τετράγωνα μάτια, με την κόψη από δίχτυ με ρομβοειδή μάτια. Εικόνα Αριστερά: Η σφήνα του ICES, με την οποία έγιναν οι μετρήσεις του ανοίγματος των ματιών. Δεξιά: Μέτρηση του ανοίγματος των ματιών. 19

36 Πίνακας Χαρακτηριστικά των σάκων που χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της μελέτης. Χαρακτηριστικά 40D 40S 50D Ονομαστικό μέγεθος ματιού(mm) Πραγματικό μέγεθος ματιού(mm) Ονομαστικό πάχος νήματος (mm) Πραγματικό πάχος νήματος (mm) Μάτια περιμέτρου σάκου Μάτια μήκους σάκου Μήκος σάκου (m) Για την εκτίμηση της επιλεκτικότητας χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος σάκου καλύμματος (cover codend technique), όπως αναφέρεται από τους Wileman et al. (1996). Το δίχτυ του καλύμματος που χρησιμοποιήθηκε είχε άνοιγμα ματιού 20 mm ρομβοειδές (Εικ ) και στηριζόταν από 2 πλαστικά στεφάνια, ώστε να εμποδίζεται η επαφή του με το σάκο και να μην επηρεάζεται η επιλεκτικότητα του (Εικ ). Το κάλυμμα ήταν 1,5 φορές μεγαλύτερο σε μήκος και πλάτος από το σάκο, όπως συστήνεται από τους Stewart & Robertson (1985) και περιγράφεται από τους Sala et al., (2015a), έτσι ώστε να επιτρέπεται η καλή κυκλοφορία του νερού και να αποφευχθεί η επικάλυψη του σάκου από το κάλυμμα (Εικ ). Εικόνα Το δίχτυ του καλύμματος, που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη (πάνω αριστερά), η κατασκευή του καλύμματος (πάνω δεξιά & κάτω αριστερά) και σάκος με το κάλυμμα μετά από αλιεία (κάτω μέση & δεξιά). 20

37 Εικόνα Σχηματική αναπαράσταση του σάκου και του καλύμματος (με βάση τους Sala et al., 2015a) Δειγματοληψία Για τους σκοπούς της παρούσας έρευνας, επιδιώχθηκε οι συνθήκες πειραματικής αλιείας να είναι όσο το δυνατόν πλησιέστερες στις συνθήκες της εμπορικής αλιείας. Έτσι, πραγματοποιήθηκαν δύο ταξίδια πειραματικής αλιείας, ένα πριν από την έναρξη της αλιευτικής περιόδου της μηχανότρατας (Σεπτέμβριος Οκτώβριος, 2014) και ένα μετά το τέλος της αλιευτικής περιόδου (Μάιος Ιούνιος, 2015), συνολικής διάρκειας 50 ημερών. Ένας μεγάλος αριθμός καλάδων εμπορικής αλιείας, για τα είδη στόχους της παρούσας μελέτης, επιλέχθηκαν για την πειραματική αλιεία. Συνολικά, πραγματοποιήθηκαν 168 καλάδες (Εικ ), 86 στο πρώτο ταξίδι και 82 στο δεύτερο, από τις οποίες 162 χαρακτηρίστηκαν έγκυρες, ενώ 6 χαρακτηρίστηκαν ως άκυρες για λόγους όπως, το στρώσιμο του εργαλείου και το σχίσιμο των διχτυών. Η ταχύτητα σύρσης ήταν σταθερή, περίπου 2,8 κόμβοι, σε όλες τις καλάδες. Η διάρκεια κάθε καλάδας ήταν μία ώρα. Το βάθος δειγματοληψίας κυμάνθηκε από m, παρόμοιο με αυτό της εμπορικής αλιείας. Για να είναι συγκρίσιμα τα δεδομένα, κάθε καλάδα έγινε και με τα τρία διαφορετικά δίχτυα, με τυχαία εναλλαγή των σάκων. Σε κάθε καλάδα χρησιμοποιήθηκε το σύστημα SCANMAR για τον υπολογισμό του οριζόντιου και κάθετου ανοίγματος της τράτας και τον έλεγχο καλής λειτουργίας του εργαλείου, καθώς και MINILOG για τη μέτρηση της θερμοκρασίας. 21

38 2.5. Συλλογή δεδομένων πειραματικής αλιείας Σε κάθε καλάδα το αλίευμα του σάκου και του καλύμματος εξετάστηκαν ξεχωριστά (Εικ ). Επιπλέον, το αλίευμα του σάκου διαχωρίστηκε σε κάθε καλάδα από το πλήρωμα του σκάφους, σε εμπορικό και απορριπτόμενο και κάθε ένα από αυτά εξετάστηκε ξεχωριστά (Εικ ). Συγκεκριμένα, για το σύνολο των διαφυγόντων (αλίευμα καλύμματος), των απορριπτόμενων και των εμπορικών αλιευμάτων ξεχωριστά, πραγματοποιήθηκε αναγνώριση και καταγραφή όλων των ειδών, καταμέτρηση των ατόμων και ζύγιση του συνολικού βάρους τους (Εικ ). Στη συνέχεια, έγινε μέτρηση του μήκους των πέντε ειδών-στόχων, μπακαλιάρος M. merluccius, κουτσομούρα M. barbatus, μπαρμπούνι M. surmuletus, ροζ γαρίδα P. longirostris και καραβίδα N. norvegicus. Συγκεκριμένα, για τα τρία είδη ψαριών μετρήθηκε το ολικό μήκος σώματος (TL), και για τα δύο καρκινοειδή, το μήκος του κεφαλοθώρακα (CL). Τα δεδομένα αυτά καταχωρήθηκαν σε ειδικά πρωτόκολλα (Εικ ). Είδη τα οποία δεν μπόρεσαν να προσδιοριστούν, μεταφέρθηκαν στα εργαστήριο για περαιτέρω αναλύσεις. Εικόνα Το αλίευμα του σάκου και του καλύμματος εξετάστηκαν ξεχωριστά για κάθε καλάδα. 22

39 Εικόνα Το εμπορικό και απορριπτόμενο αλίευμα του σάκου διαχωρίστηκε από το πλήρωμα. Εικόνα Διαλογή, ζύγιση και μέτρηση του μήκους των ειδών. Εικόνα Τα πρωτόκολλα καταγραφής των δεδομένων, που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα μελέτη. Τα στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά την πειραματική αλιεία, αποθηκεύτηκαν σε βάση δεδομένων, στη συνέχεια έγινε έλεγχος τους και ακολούθησαν οι αναλύσεις. 23

40 2.6. Ανάλυση βιολογικών δεδομένων πειραματικής αλιείας Κατά μήκος συνθέσεις Για τη μελέτη των κατά μήκος συνθέσεων των πέντε υπό μελέτη ειδών, τα μήκη αυτών εξετάστηκαν στο κάλυμμα και στον κάθε υπό μελέτη σάκο, ξεχωριστά για κάθε δειγματοληψία. Για τις κατά μήκος συνθέσεις, δημιουργήθηκαν κλάσεις μήκους, ανά 1 cm για το μήκος σώματος των ψαριών και ανά 1 mm για το μήκος κεφαλοθώρακα των καρκινοειδών Ποσοστά αλιευμάτων στο σάκο σε σχέση με το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μήκος Εκφόρτωσης Με βάση το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης κάθε είδους, εκτιμήθηκαν για τα πέντε είδη στόχους τα ποσοστά παρακράτησης στο σάκο πάνω και κάτω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (MLS). Έτσι, για κάθε καλάδα υπολογίζεται ο συνολικός αριθμός ατόμων του κάθε υπό εξέταση είδους, που εισήλθε στο σάκο και ο αριθμός των ατόμων που παρακρατήθηκαν από αυτόν. Με βάση το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (MLS) του κάθε είδους, το ποσοστό των ατόμων που παρακρατείται στο σάκο κάτω από το MLS ( ), το ποσοστό των ατόμων, που παρακρατείται στο σάκο πάνω από το MLS και η αναλογία των ατόμων που παρακρατούνται στο σάκο και είναι κάτω προς αυτά που είναι πάνω από το MLS ( ορίζονται όπως αναφέρεται από τους Sala et al. (2015a), ως εξής: Το είναι ένας δείκτης του κατά πόσο επιβλαβές είναι ένα δίχτυ, δεδομένης της σύνθεσης του προς αλίευσης αποθέματος, δηλ. δείχνει πόσο αποτελεσματικό είναι το δίχτυ ώστε να μην παρακρατούνται νεαρά και μη εμπορεύσιμα άτομα. Η μικρότερη τιμή του είναι και η βέλτιστη. Αντίθετα, το είναι ένας δείκτης αποτελεσματικότητας του διχτυού, που δείχνει αν από το συγκεκριμένο δίχτυ διαφεύγουν εμπορεύσιμα άτομα. Το βέλτιστο 24

41 είναι το μέγιστο (στην περίπτωση που το είδος είναι και είδος-στόχος). Τέλος, το nratio εκφράζει τον αριθμό των ατόμων που συλλαμβάνονται στο σάκο κάτω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης, για κάθε αλιευμένο άτομο πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης, είναι δηλαδή ένας δείχτης της αναλογίας απορριπτόμενων προς εμπορικά άτομα για κάθε είδος. Ο υπολογισμός των παραπάνω ποσοστών στην παρούσα μελέτη έγινε με τη χρήση του λογισμικού SELNET, το οποίο ενσωματώνει στην εκτίμηση που κάνει, μέσω διπλού bootstrap, την μεταξύ των καλάδων, αλλά και την εντός κάθε καλάδας διακύμανση, στην διόρθωση της μεροληψίας (ΒC a ) των παραπάνω ποσοστών, καθώς και στα αντίστοιχα διαστήματα εμπιστοσύνης τους Επιλεκτικότητα Η επιλεκτικότητα της τράτας βυθού είναι ένα μέτρο που εκφράζει τη διαφορά μεταξύ της κατά μήκος σύνθεσης του εν δυνάμει αλιεύματος (κατά μήκος σύνθεση του διαθέσιμου στη θάλασσα αποθέματος) ενός είδους και της κατά μήκος σύνθεσης του αλιεύματος, που εν τέλει παραμένει στο εργαλείο (Wileman et al., 1996). Η καμπύλη της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας,, εκφράζει την πιθανότητα ένα ψάρι μήκους που εισέρχεται στο σάκο, να παραμείνει σε αυτόν. Η αναπαρίσταται στο επίπεδο από μία σιγμοειδή καμπύλη με πεδίο ορισμού και πεδίο τιμών το. Θέλοντας να εκφράσουμε την πιθανότητα αυτή ως μία γραμμική σχέση του μήκους, τη μετασχηματίζουμε με τον λογιστικό μετασχηματισμό, ως εξής: όπου τα και είναι οι προς εκτίμηση παράμετροι της λογιστικής παλινδρόμισης. Η λογιστική παλινδρόμηση ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία των Γενικευμένων Γραμμικών Μοντέλων και η θεωρία για την εύρεση των ζητούμενων παραμέτρων, περιγράφεται από τους McCullagh & Nelder (1989). Στη συνέχεια με την βοήθεια των παραμέτρων της λογιστικής εξίσωσης, υπολογίζονται οι παράμετροι,, και, όπου τα,, εκφράζουν τα μήκη στα οποία ένα είδος έχει 50%, 25% και 75%, αντίστοιχα, πιθανότητα να παραμείνει στο δίχτυ. Το εύρος επιλογής ( εκφράζεται από η σχέση: Από τα παραπάνω έχουμε: Αν, Τότε, και 25

42 Αντίστοιχα υπολογίζονται τα ως προς την παράμετρο L 50.. Η καμπύλη επιλεκτικότητας είναι συμμετρική Αν οι παράμετροι της λογιστικής εξίσωσης και η εκτιμήτρια του, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ακολουθεί κανονική κατανομή, με μέση τιμή και διακύμανση (McCullagh & Nelder, 1989). (1) Παλαιότερα, η εκτίμηση της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας βασιζόταν στην συνένωση όλων των δεδομένων όλων των καλάδων, σαν να ήταν μια καλάδα, και η ανάλυση βασιζόταν στις προαναφερόμενες εξισώσεις, με την εκτιμήτρια να ακολουθεί την κατανομή (1). Σήμερα όμως, είναι διεθνώς αναγνωρισμένο ότι η μελέτη της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας πρέπει να βασίζεται στην επιλεκτικότητα κάθε καλάδας, παίρνοντας υπόψη εκτός από τη διακύμανση της εκτιμήτριας σε κάθε καλάδα και την πιθανή διακύμανση μεταξύ των καλάδων, η οποία αν δεν συμπεριληφθεί, τα εκτιμούμενα σφάλματα από τα συγκεντρωτικά δεδομένα προκύπτουν πολύ μικρά και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα (Fryer, 1991; Millar & Fryer, 1999; Millar, 2004). Ένας τρόπος να ξεπεραστεί το πρόβλημα αυτό είναι να υποτεθεί ότι οι καμπύλες επιλεκτικότητας για κάθε καλάδα ποικίλουν γύρω από μία «μέση» καμπύλη με βάση κάποια τυχαία κατανομή (Fryer, 1991). Έστω οι παράμετροι για κάθε καλάδα, οι οποίες υποθέτουμε ότι ακολουθούν κανονική κατανομή με μέση τιμή και πίνακα διακύμανσης η οποία εκφράζεται ως εξής: Οι παράμετροι εκτιμώνται για κάθε καλάδα ξεχωριστά. Έστω η εκτιμήτρια του και η εκτιμήτρια του αντίστοιχου πίνακα διακύμανσης για κάθε καλάδα. Από (1) και (2): (2) Ο πίνακας εκφράζει τη μεταξύ των καλάδων διακύμανση και οι πίνακες συνδιακύμανσης μετράνε το «σφάλμα» στην εκτίμηση των. Οι τρόποι εκτίμησης και υπολογισμού των παραπάνω αναφέρονται από τον Fryer (1991). Σε παλαιότερες μελέτες (Sistiaga el al., 2010; Herrmann et al., 2012 ), η καμπύλη επιλεκτικότητας για ένα σύνολο καλάδων υπολογιζόταν ακολουθώντας μια διαδικασία δύο βημάτων. Αρχικά γινόταν εκτίμηση των παραμέτρων της επιλεκτικότητας για κάθε καλάδα ξεχωριστά και του πίνακα συνδιακύμανσης τους, χρησιμοποιώντας την εκτιμήτρια μέγιστης πιθανοφάνειας (MLE), σύμφωνα με την γνωστή μέθοδο του Fryer (1991). Στη συνέχεια οι παράμετροι που είχαν υπολογισθεί στο πρώτο βήμα, χρησιμοποιούνταν αυτή τη φορά ως τυχαίες μεταβλητές, με την υπόθεση ότι προέρχονται απο την διμετάβλητη κανονική κατανομή (Fryer, 1991; Reeves et al., 1992). Αυτή η μέθοδος αν και λαμβάνει υπ όψη την μεταξύ των 26

43 καλάδων διακύμανση έχει κάποια προβλήματα. Η αρχική εκτίμηση των παραμέτρων σε κάθε καλάδα ξεχωριστά είναι αρκετές φορές αδύνατη, καθώς τα δεδομένα είτε στο σάκο είτε στο κάλυμμα μπορεί να είναι ελλειπή και η προσαρμογή της λογιστικής εξίσωσης να μην είναι εφικτή. Για το λόγο αυτό, προτιμάται για τον υπολογισμό της «μέσης» καμπύλης επιλεκτικότητας, να χρησιμοποιούνται συγκεντρωτικά δεδομένα, ώστε να υπάρχει «επάρκεια» ατόμων στην κάθε κλάση μήκους και καλύτερη προσαρμογή του μοντέλου της λογιστικής καμπύλης. Αν όμως στη συνέχεια, επιλεχθεί να εκτιμηθούν τα τυπικά σφάλματα και τα διαστήματα εμπιστοσύνης από τα συγκεντρωτικά δεδομένα, τα αποτελέσματα θα προκύψουν πολύ μικρά σε σχέση με την πραγματική διακύμανση, που παρατηρείται μεταξύ διαφορετικών καλάδων (Fryer, 1991). Μια καταλληλότερη μέθοδος, από αυτή που πρότεινε ο Fryer (1991), προτάθηκε από το Millar (1993) για τα σφάλματα και τα διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων της επιλεκτικότητας, η μέθοδος της δειγματοληψίας με επανάθεση (bootstrap) (Efron, 1982; Manly, 1997). Σύμφωνα με τον Millar (Millar, 1993) όταν η διακύμανση μεταξύ των καλάδων δεν έιναι πρωταρχικού ενδιαφέροντος (πρωταρχικό ενδιαφέρον εν προκειμένω είναι η σύγκριση μεταξύ των διαφορετικών διχτυών), τότε η προσαρμογή του μοντέλου στα συγκεντρωτικά δεδομένα των καλάδων, για κάθε ξεχωριστό δίχτυ, είναι μία πολύ λογική προσέγγιση, αρκεί τα δεδομένα να θεωρούνται αντιπροσωπευτικά. H μη παραμετρική, διπλή μεθοδος bootstrap για την εκτίμηση των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης (Efron precentile) λειτουργεί ως εξής: Αρχικά η κάθε καλάδα ξεχωριστά χρησιμοποιείται ώστε να οριστεί ένας «πληθυσμός» καλάδων. Για να υπολογιστεί η μεταξύ των καλάδων διακύμανση εφαρμόζεται η μέθοδος bootstrap (με επανάθεση) σε αυτόν τον πληθυσμό. Στη συνέχεια σε κάθε καλάδα στην οποία έχουμε εφαρμόσει την παραπάνω μέθοδο, πραγματοποιείται ένα δεύτερο εσωτερικό bootstrap στα ποσοστά παρακράτησης. Να σημειωθεί εδώ, ότι απο τον καινούργιο πληθυσμό καλάδων που δημιουργείται μέσω του bootstrap, μπορεί να υπολογιστεί για κάθε καλάδα ένα ποσοστό παρακράτησης για κάθε κλάση μήκους. Απο τα παραπάνω τελικά δείγματα bootstrap πραγματοποιείται η εκτίμηση των τυπικών σφαλμάτων και των (ΒC a ) 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης για την «μέση» τιμή κάθε παραμέτρου (Efron 1982; Cherick, 2007). Στην παρούσα μελέτη, η εκτίμηση της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας και των σχετικών παραμέτρων, για κάθε υπό εξέταση είδος, πραγματοποιήθηκαν με τη βοήθεια του λογισμικού SELNET (SELectioning trawl NETing). To SELNET ακολουθεί την κλασσική μεθοδολογία για την ανάλυση και εκτίμηση της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας βυθού, όπως αυτή περιγράφεται στους Wileman et al. (1996) και Fryer (1991) με κάποιες διαφοροποιήσεις. Το SELNET είναι ένα υπολογιστικό λογισμικό, που υλοποιήθηκε με στόχο την ανάλυση και την προσομοίωση της επιλεκτικότητας και των αλιευτικών δεδομένων συρόμενων εργαλείων (Sistiaga et al., 2010; Hermann et al., 2012). Το SELNET δίνει τη δυνατότητα του υπολογισμού της καμπύλης της επιλεκτικότητας, συνενώνοντας όλα τα δεδομένα όλων των καλάδων μαζί, με βάση το μοντέλο του Fryer (1991) και με διπλή μέθοδο bootstrap για την εκτίμηση των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης, ακολουθώντας την υπόδειξη του Millar (1993), ώστε να ληφθεί υπόψη και η μεταξύ των καλάδων διακύμανση, αλλά και η διακύμανση κάθε καλάδας ξεχωριστά. Στην παρούσα έρευνα, χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα όλων των καλάδων μαζί για τον υπολογισμό της καμπύλης και των παραμέτρων επιλεκτικότητας, ενώ για τον υπολογισμό των διαστημάτων εμπιστοσύνης χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Βootstrap, όπως υλοποιείται από το λογισμικό SELNET και εφαρμόστηκε από τους Sala et al. (2015a). 27

44 Τα δεδομένα από τα δύο διαφορετικά ταξίδια και από κάθε καλάδα μορφοποιήθηκαν σε αρχεία με βάση τις ανάγκες του λογισμικού. Το κάθε αρχείο αποτελούνταν από τα δεδομένα μίας καλάδας. Τα αρχεία περιείχαν τα στοιχεία για την κατά μήκος σύνθεση του κάθε είδους μετρημένα σε κλάσεις ολικού μήκους του 1 cm για τα ψάρια και κλάσεις μήκους κεφαλοθώρακα του 1 mm για τα καρκινοειδή. Το κάθε αρχείο περιελάμβανε επίσης πληροφορίες για το είδος του διχτυού (τετράγωνο ή ρομβοειδές), το πραγματικό άνοιγμα του ματιού (43,2 mm ή 51,09 mm), το συνολικό βάρος του αλιεύματος της συγκεκριμένης καλάδας σε κιλά, το βάθος της σύρσης καθώς και την περίοδο που πραγματοποιήθηκε η δειγματοληψία. Για την ανάλυση των δεδομένων, επιλέχθηκαν οι καλάδες εκείνες που περιείχαν τουλάχιστον 10 άτομα από το εξεταζόμενο είδος στο κάλυμμα και στο σάκο της τράτας, προκειμένου να επαρκούν οι κλάσεις μήκους για την εκτίμηση των παραμέτρων. Τα δεδομένα για κάθε ταξίδι (Μαΐου Σεπτεμβρίου) αναλύθηκαν ξεχωριστά και συγκεντρωτικά για τα δύο ταξίδια μαζί. Αλλαγές στην επιλεκτικότητα λόγω ελεγχόμενων αλλαγών των παραμέτρων που σχετίζονται με το δίχτυ (π.χ. το μέγεθος και το σχήμα του ματιού, το πάχος του νήματος κλπ), μπορούν να μοντελοποιηθούν υποθέτοντας ότι, η μέση καμπύλη επιλεκτικότητας και η κατανομή της πιθανότητας αλλάζουν καθώς αλλάζει και το δίχτυ (Fryer, 1991). Oι Fryer και Sepherd (1996) επεκτείνοντας την παραπάνω ανάλυση και λαμβάνοντας υπ όψιν ότι η γεωμετρία του διχτυού (και του ψαριού) παίζει σημαντικό ρόλο στην επιλεκτικότητα πρότειναν την μοντελοποίηση των παραμέτρων της επιλεκτικότητας L 50 και του SR, ως ένα γραμμικό συνδυασμό παραμέτρων που συνδέονται με το δίχτυ. Το λογισμικό SELNET μπορεί και μοντελοποιεί τα δεδομένα των καλάδων σύμφωνα με τα παραπάνω. Η υπόθεση έχει ως εξής: το και το σχετίζονται γραμμικά με τις παραμέτρους που τροφοδοτήθηκε το λογισμικό (άνοιγμα διχτυού, βάθος, βάρος αλιεύματος και περίοδος δειγματοληψίας). Πιο συγκεκριμένα, για την ανάλυση αυτή χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα ανά είδος για τα δύο ρομβοειδή δίχτυα 43,2 mm και 51,09 mm. Από αυτά, επιλέχθηκαν καλάδες με επαρκή δεδομένα και με τη μέθοδο του Fryer (1991), που περιγράφηκε προηγουμένως, υπολογίστηκε για κάθε καλάδα ξεχωριστά η καμπύλη επιλεκτικότητας και κατ επέκταση τα αντίστοιχα και. Τυχόν ακραίες τιμές εξαιρέθηκαν και τα τελικά αποτελέσματα τροφοδότησαν εκ νέου το λογισμικό, για τον υπολογισμό των συντελεστών των προαναφερθέντων μοντέλων. Η επιλογή του καλύτερου μοντέλου έγινε με το κριτήριο AIC (Akaike, 1974) ακολουθώντας τη διαδικασία που περιγράφεται στους Wienbeck et al. (2011), από την οποία προέκυψαν διαφορετικά μοντέλα για κάθε είδος. Τα παραπάνω χρησιμοποιήθηκαν για να προβλεφθεί το καταλληλότερο μάτι με βάση το μήκος ελάχιστης εκφόρτωσης (MLS) για το κάθε είδος. Τα παραπάνω μοντέλα επιλέχθηκε να εφαρμοστούν μονάχα στα είδη που το τετράγωνο δίχτυ δεν επιτύγχανε το ζητούμενο L 50. Η μορφή των μοντέλων με τις παραμέτρους παρουσιάζεται παρακάτω: 28

45 όπου : το άνοιγμα του ματιού σε mm, : το βάρος του αλιεύματος σε kg, : το βάθος της καλάδας σε m και s τα δύο διαφορετικά ταξίδια με δυαδική τιμή (0 για το πρώτο ταξίδι και 1 για το δεύτερο) Σύσταση κατά βάρος Η κατά βάρος σύσταση των διαφυγόντων στο κάλυμμα και παρακρατηθέντων στο σάκο αλιευμάτων υπολογίστηκε, ως προς τη συνολική βιομάζα που εισήλθε στο εργαλείο, σε κάθε δίχτυ ξεχωριστά και εξετάστηκε για το συνολικό αλίευμα, τους Οστεϊχθύες, τους Χονδριχθύες, τα Καρκινοειδή, τα Κεφαλόποδα και για τα πέντε είδη-στόχους ξεχωριστά. Για κάθε ένα από τα παραπάνω, υπολογίστηκε επίσης το ποσοστό μείωσης ή αύξησης στα διαφυγόντα και στα παρακρατηθέντα αλιεύματα, από το παλαιότερα χρησιμοποιούμενο ρομβοειδές 40D, στα δύο νέα δίχτυα, τετράγωνο 40S και ρομβοειδές 50D. Αντίστοιχα, υπολογίστηκε το ποσοστό κατά βάρος των απορριπτόμενων (υπομεγέθη εμπορικά και μη εμπορικά είδη) και εμπορικών αλιευμάτων, σε κάθε σάκο, το οποίο εξετάστηκε για το συνολικό αλίευμα, τους Οστεϊχθύες, τους Χονδριχθύες, τα Καρκινοειδή, τα Κεφαλόποδα και για τα πέντε είδη-στόχους ξεχωριστά. Για κάθε ένα από τα παραπάνω, υπολογίστηκε επίσης το ποσοστό μείωσης ή αύξησης των απορριπτόμενων και εμπορικών αλιευμάτων, από το παλαιότερα χρησιμοποιούμενο ρομβοειδές 40D στα νέα νόμιμα δίχτυα, τετράγωνο 40S και ρομβοειδές 50D. Επιπλέον, υπολογίστηκε ο λόγος των απορριπτόμενων προς τα εμπορικά αλιεύματα, το ποσοστό των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων (εμπορικά είδη που δεν είναι όμως στόχος της συγκεκριμένης αλιείας) ως προς το συνολικό εμπορικό αλίευμα, καθώς και το ποσοστό των απορριπτόμενων εμπορικών ειδών ως προς το σύνολο των απορριφθέντων αλιευμάτων. Για να είναι συγκρίσιμα τα αποτελέσματα μεταξύ των τριών διχτυών σε όλες τις περιπτώσεις, ως κριτήριο για το διαχωρισμό των απορριπτόμενων και των εμπορικών αλιευμάτων, μετά το διαχωρισμό τους από το πλήρωμα, χρησιμοποιήθηκε και το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Mέγεθος Εκφόρτωσης (MLS). Οι παραπάνω αναλύσεις έγιναν για όλα τα βάθη και τις περιόδους δειγματοληψίας μαζί, γιατί από διαχειριστικής άποψης κρίθηκε πιο σημαντική η σύγκριση των τριών διχτυών μέσα από την απόκτηση μιας καταρχήν συνολικής εικόνας Ποικιλότητα των αλιευμάτων Με βάση το λογιστικό πακέτο PRIMER (Clarke & Gorley, 2015), εκτιμήθηκε ανά καλάδα ο αριθμός των ειδών (species richness, S) και ο δείκτης ποικιλότητας Shannon-Wiener (1963) σε λογαριθμική βάση το e. Ο δείκτης Shannon-Wiener εκφράζεται με τον παρακάτω τύπο: S Ni Ni H' ln, N N i 1 29

46 όπου S: ο συνολικός αριθμός ειδών σε κάθε καλάδα, Ν: η συνολική αφθονία όλων των ειδών, Ν i : η αφθονία του είδους i. Σύγκριση της μέσης τιμής των δεικτών ανά δίχτυ έγινε με ανάλυση διασποράς (ANOVA). Πολυπαραγοντικές αναλύσεις χρησιμοποιήθηκαν στα δεδομένα αφθονίας και βιομάζας για τα εμπορικά, τα απορριπτόμενα και τα διαφυγόντα αλιεύματα, για το σύνολο των σταθμών, προκειμένου να βρεθεί αν υπάρχουν ομαδοποιήσεις των σταθμών αλιείας. Οι αναλύσεις έγιναν με χρήση του λογιστικού πακέτου PRIMER. Ο αρχικός πίνακας με τις αφθονίες και βιομάζες των taxa ανά σταθμό λογαριθμοποιήθηκε (log X+1), προκειμένου να μειωθεί η επίδραση των κυρίαρχων ειδών. Τα μετασχηματισμένα δεδομένα, χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή πίνακα ομοιοτήτων με όλες τις δυνατές συγκρίσεις των δειγμάτων ανά δύο με τον δείκτη ομοιότητας Bray-Curtis. Η αντιμεταθετική ανάλυση διασποράς (Permutational Analysis Of Variance - PERMANOVA) χρησιμοποιήθηκε για να ελέγξει αν οι παράγοντες, δειγματοληψία (1 ο και 2 ο ταξίδι), περιοχή (Β. Ευβοϊκός, Ν. Ευβοϊκός, Κυκλάδες, Σαρωνικός), ζώνη βάθους (<100μ, μ., >200μ), μάτι διχτυού (40 mm τετράγωνο, 50 mm τετράγωνο, 50 mm ρομβοειδές) και οι μεταξύ τους συνδυασμοί, ευθύνονται ή όχι για την ομαδοποίηση των σταθμών δειγματοληψίας. Προκειμένου να βρεθούν οι κύριες συνεισφέρουσες ομάδες ειδών στο μέσο όρο ομοιοτήτων μεταξύ των σταθμών χρησιμοποιήθηκε η ανάλυση των ποσοστιαίων ομοιοτήτων (Similarity Percentages, SIMPER) του προγράμματος PRIMER. Η ανάλυση αυτή πραγματοποιήθηκε απευθείας στα δεδομένα αφθονίας και βιομάζας χωρίς να προηγηθεί κάποιος μετασχηματισμός. Οι παραπάνω αναλύσεις έγιναν για όλα τα βάθη και τις περιόδους δειγματοληψίας μαζί, γιατί από διαχειριστικής άποψης κρίθηκε πιο σημαντική η σύγκριση των τριών διχτυών μέσα από την απόκτηση μιας καταρχήν συνολικής εικόνας Συλλογή και ανάλυση οικονομικών δεδομένων Σε κάθε καλάδα έγινε συλλογή, της οικονομικής αξίας των εμπορικών αλιευμάτων, του χρόνου απασχόλησης του πληρώματος για τη διαλογή των αλιευμάτων και της ποσότητας κατανάλωσης των καυσίμων του σκάφους. Τα δεδομένα αυτά καταχωρήθηκαν σε ειδικά πρωτόκολλα (Εικ ). Τα οικονομικά δεδομένα αναλύθηκαν ανά δίχτυ και ανά ώρα αλιείας, συνολικά για τις δύο δειγματοληψίες, για το συνολικό εμπορικό αλίευμα και για τα πέντε υπό μελέτη είδη. Για να είναι συγκρίσιμα τα αποτελέσματα μεταξύ των τριών διχτυών σε όλες τις περιπτώσεις, ως κριτήριο για το διαχωρισμό των απορριπτόμενων και των εμπορικών αλιευμάτων, μετά το διαχωρισμό τους από το πλήρωμα, χρησιμοποιήθηκε και το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Mέγεθος Εκφόρτωσης (MLS).Για τη σύγκριση της αξίας των αλιευμάτων μεταξύ των τριών διχτυών έγινε ανάλυση διασποράς (ANOVA) χρησιμοποιώντας το λογισμικό STATGRAPHICS. 30

47 Επίσης μελετήθηκε ο χρόνος διαλογής του αλιεύματος από το πλήρωμα του σκάφους, ανά δίχτυ, συνολικά για τις δύο δειγματοληψίες. Για τη σύγκριση του χρόνου διαλογής ανάμεσα στα δίχτυα έγινε ανάλυση διασποράς (ANOVA). Η κατανάλωση των καυσίμων αρχικά είχε προγραμματιστεί να γίνει με ειδικό όργανο, το οποίο λόγω καθυστέρησης χρηματοδότησης δεν αγοράστηκε. Ως εκ τούτου, τα δεδομένα για την κατανάλωση των καυσίμων συλλέχθηκαν με βάση την εμπειρία του μηχανικού του σκάφους. Αυτά τα δεδομένα όμως δε θεωρήθηκαν αξιόπιστα και επομένως η περαιτέρω ανάλυση τους δεν κρίθηκε σκόπιμη. Τέλος, συλλέχθηκαν δεδομένα για τις δαπάνες λειτουργίας των αλιευτικών σκαφών τύπου μηχανότρατας. Οι παραπάνω αναλύσεις έγιναν για όλα τα βάθη και τις περιόδους δειγματοληψίας μαζί, γιατί από διαχειριστικής άποψης κρίθηκε πιο σημαντική η σύγκριση των τριών διχτυών μέσα από την απόκτηση μιας καταρχήν συνολικής εικόνας. Εικόνα Τα πρωτόκολλα που χρησιμοποιήθηκαν για την καταγραφή, αριστερά: της οικονομικής αξίας του εμπορικού αλιεύματος και δεξιά: του χρόνου απασχόλησης του πληρώματος και της κατανάλωσης των καυσίμων 2.8. Συλλογή και ανάλυση δεδομένων για τη συμπεριφορά των διχτυών και των αλιευμάτων Για τη μελέτη της συμπεριφοράς των διχτυών και των αλιευμάτων μέσα σε αυτά, χρησιμοποιήθηκαν δύο κάμερες GoPro. Οι κάμερες ήταν τοποθετημένες σε ειδικές υποβρύχιες θήκες, για να μπορούν να τοποθετηθούν πάνω στα δίχτυα (Εικ ). Η μία κάμερα ήταν τοποθετημένη στο εσωτερικό άνω τμήμα του σάκου, σχεδόν 20 cm από την αρχή του, κοιτάζοντας προς το πίσω εσωτερικό τμήμα του. Η δεύτερη κάμερα ήταν τοποθετημένη στο ίδιο σημείο, αλλά στην εξωτερική πλευρά του διχτυού του σάκου, σχεδόν 1,5 m από το σημείο πρόσδεσης του καλύμματος, κοιτάζοντας πάλι προς τα πίσω, αλλά στο χώρο μεταξύ σάκου και καλύμματος (Εικ ). Άλλες δύο GoPro κάμερες τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία της τράτας για να δούμε τη συμπεριφορά του εργαλείου και των διχτυών. 31

48 Εικόνα Οι κάμερες μέσα στις υποβρύχιες θήκες και οι μεταλλικές κατασκευές πρόσδεσης αυτών στο σάκο της τράτας. Εικόνα Σκίτσο στο οποίο απεικονίζεται το σημείο τοποθέτησης των υποβρύχιων καμερών. Οι φωτογραφίες και τα βίντεο από τις κάμερες, αποθηκεύτηκαν σε ηλεκτρονικό υπολογιστή (Εικ ) και η επεξεργασία τους έγινε στο εργαστήριο. Η μελέτη αυτών περιελάμβανε τη μελέτη της συμπεριφοράς των διχτυών και τη μελέτη της συμπεριφοράς των αλιευμάτων. 32

49 Εικόνα Αποθήκευση του υλικού από τις υποβρύχιες κάμερες σε υπολογιστή Η μελέτη της συμπεριφοράς των διχτυών, αφορούσε στην παρατήρηση και περιγραφή του ανοίγματος των ματιών σε κάθε ένα από τα υπό μελέτη δίχτυα του σάκου και στη συμπεριφορά όλου του σάκου κατά τη διάρκεια της αλιείας. Η μελέτη της συμπεριφοράς των αλιευμάτων μέσα στο σάκο, όσο και στο κάλυμμα μετά τη διαφυγή τους, αφορούσε στον προσδιορισμό των ειδών και στην περιγραφή της κατάστασης τους και της συμπεριφοράς τους (κολυμβητική ικανότητα, κατεύθυνση κίνησης, προσπάθεια διαφυγής, τραυματισμοί, επιβίωση). Οι παραπάνω αναλύσεις έγιναν για όλα τα βάθη και τις περιόδους δειγματοληψίας μαζί, γιατί από διαχειριστικής άποψης κρίθηκε πιο σημαντική η σύγκριση των τριών διχτυών μέσα από την απόκτηση μιας καταρχήν συνολικής εικόνας Διάχυση Πληροφορίας Στα πλαίσια της διάχυσης των πληροφοριών σχετικά με την υλοποίηση του προγράμματος και των αποτελεσμάτων του, σχεδιάστηκαν οι ακόλουθες ενέργειες: Δημιουργία ιστοσελίδας. Σχεδίαση ενημερωτικού και διαφημιστικού υλικού. Διανομή υλικού σε όλους τους εμπλεκόμενους. Συμμετοχή σε συνέλευση του Πανελλήνιου Συλλόγου Μέσης αλιείας. Συμμετοχή σε συνέδρια με ανακοινώσεις. Άρθρα στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο. Δημιουργία οπτικό-ακουστικού υλικού. Συνεντεύξεις σε ΜΜΕ. Διοργάνωση ημερίδων για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων. Διανομή της Τελικής Έκθεσης στους εμπλεκόμενους. 33

50 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1. Κατά μήκος συνθέσεις Η μελέτη των κατά μήκος συνθέσεων παρουσιάζεται εν συνεχεία ανά είδος και ανά δίχτυ για κάθε ταξίδι ξεχωριστά Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius) Η κατά μήκος σύνθεση για τον μπακαλιάρο (M. merluccius) το Σεπτέμβριο 2014 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D, τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν ολικό μήκος σώματος (TL) από 4-64 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 2,7%. Είχαν TL από 7-17 cm, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει στις κλάσεις μήκους 10 και 13 cm. Όλα τα διαφυγόντα, είχαν μήκος μικρότερο από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (MLS = 20 cm). Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 97,3%, με το 61,1% να είναι κάτω και το 36,2% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 4-64 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 40S, τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 2 64 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 45,7%, με 2 άτομα (0,04%) αυτών να είναι πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 2-21 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9-16 cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 54,3%, με το 34,3% να είναι κάτω και το 20% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 9-64 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 50D, τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 6-57 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 12,5%, με το 12,1% να είναι κάτω και το 0,4% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 6-24 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 87,5%, με το 52,3% να είναι κάτω και το 35,2% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 8-58 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Η κατά μήκος σύνθεση για τον μπακαλιάρο (M. merluccius) το Μάιο 2015 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D, τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 4-64 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 5,6%. Αυτά είχαν TL από 4-16 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 7-11 cm. Όλα τα διαφυγόντα, είχαν μήκος μικρότερο από το MLS. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 94,4%, με το 76,2% να είναι κάτω και το 18,2% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε μεταξύ 5-64 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9-25 cm. 34

51 % D Κάλυμμα Σάκος 2 0 TL (cm) % S Κάλυμμα Σάκος 2 0 TL (cm) % D Κάλυμμα Σάκος 2 0 TL (cm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση του μπακαλιάρου (M. merluccius) το Σεπτέμβριο 2014 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα. Σάκος: παρακρατηθέντα. Στο δίχτυ 40S, τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 4-59 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 64,8%. Είχαν TL από 4-20 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 8-14 cm. Όλα τα διαφυγόντα, είχαν μήκος μικρότερο από το MLS. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 35,1%, με το 26,9% να είναι κάτω και το 8,24% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων κυμάνθηκε από 7-59 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 50D παρουσίασε μια ενδιάμεση κατάσταση σε σχέση με τα άλλα δύο δίχτυα. Τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 4-70 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 35,1%, με το 35% να είναι κάτω και το 0,07% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-22 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 7-13 cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο 35

52 αποτελούσαν το 64,9%, με το 54% να είναι κάτω και το 10,9% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 4-70 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9-19 cm % D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) % S Κάλυμμα Σάκος TL (cm) % D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση του μπακαλιάρου (M. merluccius) το Μάιο 2015 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 36

53 Κουτσομούρα (Mullus barbatus). Η κατά μήκος σύνθεση της κουτσομούρας το Σεπτέμβριο 2014 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 5 27 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν μόνο το 6%, με το 5,8% να είναι κάτω και το 0,2% πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (MLS= 11 cm). Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-16 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 7-9 cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 94%, με το 1,1% να είναι κάτω και το 92,9% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 7-27 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 5 30 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 22,3%, με το 2,5% να είναι κάτω και το 19,8% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 77,7%, με το 0,03% να είναι κάτω και το 77,6% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 5-25 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 18,9%, με το 4,1% να είναι κάτω και το 14,8% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-20 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 81,1%, με το 0,7% να είναι κάτω και το 80,4% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 8-25 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Η κατά μήκος σύνθεση της κουτσομούρας το Μάιο του 2015 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 7 25 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 0,5%, με το 0,1% να είναι κάτω και το 0,4% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 9-16 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 99,5%, με το 1,3% να είναι κάτω και το 98,3% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 7-25 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 5 30 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 18,4%, με το 0,5% να είναι κάτω και το 18% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-16 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκουν σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 81,6%, με το 0,1% να είναι κάτω και το 81,5% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 9-30 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 9-30 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 21,9%, με το 0,3% να είναι κάτω και το 21,6% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 9-20 cm 37

54 με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκουν σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 78,1%, το 0,1% ήταν κάτω και το 78% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm % D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) % S Κάλυμμα Σάκος 4 0 TL (cm) % 12 50D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση της κουτσομούρας (M. barbatus) το Σεπτέμβριο 2014 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 38

55 % 8 40D Κάλυμμα Σάκος 4 0 TL (cm) % 8 40S Κάλυμμα Σάκος 4 0 TL (cm) % 8 50D Κάλυμμα Σάκος 4 0 TL (cm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση της κουτσομούρας (M. barbatus) το Μάιο 2015 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 39

56 Μπαρμπούνι (Mullus surmuletus). Η κατά μήκος σύνθεση για το μπαρμπούνι (M. surmuletus) το Σεπτέμβριο του 2014 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 5 30 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 1,4%, με το 0,87% να είναι κάτω και το 0,5% πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (MLS= 11cm). Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-13 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9-11 cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 98,6%, με το 2,8% να είναι κάτω και το 95,8% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 8-30 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 7 31 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 14,4%, με το 6,5% να είναι κάτω και το 7,9% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 7-17 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9-13 cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 85,6%, με το 0,4% να είναι κάτω και το 85,2% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από 6-24 cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 22,1%, με το 6,44% να είναι κάτω και το 15,7% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 6-21 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9-19 cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 77,9%, με το 3,7% να είναι κάτω και το 74,2% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 9-24 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Η κατά μήκος σύνθεση για το μπαρμπούνι (M. surmuletus) το Μάιο του 2015 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από cm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν μόλις το 0,2% (μόνο δύο άτομα). με το 0,1% να είναι κάτω και το 0,1% πάνω από το MLS. Το TL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 99,8%, με το 0,2% να είναι κάτω και το 99,5% πάνω από το MLS. Το TL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από cm και ήταν όλα πάνω από το MLS. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν μόνο το 3,7% και είχαν TL από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 96,3% και είχαν TL από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν TL από cm και ήταν όλα πάνω από το MLS. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα 40

57 αποτελούσαν το 8,5% και είχαν TL από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 91,5% και είχαν TL από cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ cm % D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) % S Κάλυμμα Σάκος TL (cm) % D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση του μπαρμπουνιού (M. surmuletus) το Σεπτέμβριο του 2014 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D 41

58 % D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) % S Κάλυμμα Σάκος TL (cm) % D Κάλυμμα Σάκος TL (cm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση του μπαρμπουνιού (M. surmuletus) το Μάιο του 2015 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 42

59 Ροζ Γαρίδα (Parapenaeus longirostris). Η κατά μήκος σύνθεση για τη ροζ γαρίδα (P. longirostris) το Σεπτέμβριο του 2014 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν μήκος κεφαλοθώρακα (CL) από 5 38 mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 22,4%, με το 21,9% να είναι κάτω και το 0,58% πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (MLS= 20mm μήκος κεφαλοθώρακα). Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-24 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9 20 mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 77,5%,με το 47,9% να είναι κάτω και το 29,6% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 8-38 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από 6-37 mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 58,5%, με το 55,2% να είναι κάτω και το 3,3% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 6-30 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 7-24 mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 41,5%, με το 18,4% να είναι κάτω και το 23,1% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 8-37 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από 5-31 mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 53,3%, με το 50% να είναι κάτω και το 3,3% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-30 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκουν σε μήκη μεταξύ 7-24 mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 46,7%, με το 26,5% να είναι κάτω και το 20,2% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 7-32 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Η κατά μήκος σύνθεση για τη ροζ γαρίδα (P. longirostris) το Μάιο του 2015 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν μήκος κεφαλοθώρακα (CL) από 6 38 mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 24,7%, με το 24,5% να είναι κάτω και το 0,2% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 6-25 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 6 21 mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 75,3%, με το 47,1% να είναι κάτω και το 28,2% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων σο σάκο κυμάνθηκε από 8-38 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από 5 40 mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 48,8%, με το 44,4% να είναι κάτω και το 4,4% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 5-27 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 9-23 mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 48,8%, με το 19,3% να είναι κάτω και το 29,5% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από 8-40 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. 43

60 Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από 6-40 mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 50,7%, με το 45,5% να είναι κάτω και το 5,2% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 6-29 cm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ 7-27 mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 49,3%, με το 21,2% να είναι κάτω και το 28,1% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκα από 7-40 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm % D Κάλυμμα Σάκος CL (mm) % Κάλυμμα Σάκος CL (mm) 40S % D Κάλυμμα Σάκος CL(mm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση της γαρίδας (P. longirostris) το Σεπτέμβριο του 2014 για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 44

61 % Κάλυμμα Σάκος CL (mm) 40D % CL (mm) 40S Κάλυμμα Σάκος % Κάλυμμα Σάκος CL (mm) 50D Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση της γαρίδας (P. longirostris) το Μάιο του 2015 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 45

62 Καραβίδα (Nephrops norvegicus). Η κατά μήκος σύνθεση της καραβίδας (N. norvegicus) το Σεπτέμβριο του 2014 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν μήκος κεφαλοθώρακα (CL) από mm. Μόνο ένα άτομο διέφυγε από το σάκο στο κάλυμμα (0.01%) και ήταν μόλις μεγαλύτερο από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (MLS=20 mm). Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 99,99%, με το 0,35% να είναι κάτω και το 99,64% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων κυμάνθηκε από mm, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 18,7%, με το 2% να είναι κάτω και το 16,7% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 81,2%, με το 0,2% να είναι κάτω και το 81% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν το 2,7%, με το 0,4% να είναι κάτω και το 2,4% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 97,2%, με το 0,8% να είναι κάτω και το 96,5% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm Η κατά μήκος σύνθεση για την καραβίδα (N. norvegicus) το Μάιο του 2015 (Εικ ) έδειξε ότι: Στο δίχτυ 40D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν μόνο το 0,2%, με το 0,1% να είναι κάτω και το 0,1% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 99,8%, με το 3,9% να είναι κάτω και το 95,9% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Στο δίχτυ 40S τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από 9 59 mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο στο κάλυμμα αποτελούσαν το 8,7%, με το 2,2% να είναι κάτω και το 6,6% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από 9-31 mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκουν σε μήκη μεταξύ mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 91,2%, με το 0,9% να είναι κάτω και το 90,4% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm. Στο δίχτυ 50D τα άτομα που εισήλθαν συνολικά είχαν CL από mm. Τα άτομα που διέφυγαν από το σάκο και παρέμειναν στο κάλυμμα αποτελούσαν μόνο το 2,5%, με το 0,4% να 46

63 είναι κάτω και το 2,1% πάνω από το MLS. Το CL των διαφυγόντων κυμάνθηκε από cm, με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκουν σε μήκη μεταξύ mm. Τα άτομα που παρακρατήθηκαν στο σάκο αποτελούσαν το 97,5%, με το 2,1% να είναι κάτω και το 95,5% πάνω από το MLS. Το CL των παρακρατηθέντων στο σάκο κυμάνθηκε από mm με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών να ανήκει σε μήκη μεταξύ mm % CL (mm) 40D Κάλυμμα Σάκος % S Κάλυμμα Σάκος CL (mm) % D Κάλυμμα Σάκος CL (mm) Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση της καραβίδας (N. norvegicus) το Σεπτέμβριο του 2014 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 47

64 % D Κάλυμμα Σάκος CL (mm) % S Κάλυμμα Σάκος CL (mm) % CL (mm) 50D Κάλυμμα Σάκος Εικόνα Κατά μήκος σύνθεση της καραβίδας (N. norvegicus) το Μάιο του 2015 για τα δίχτυα: 40D, 40S και 50D. Κάλυμμα: διαφυγόντα, Σάκος: παρακρατηθέντα. 48

65 3.2. Ποσοστά αλιευμάτων στο σάκο σε σχέση με το Ελάχιστο Επιτρεπόμενο Μήκος Εκφόρτωσης Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius) Στον Πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοστά των ατόμων με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του ελάχιστου επιτρεπόμενου μήκους εκφόρτωσης (MLS), τα οποία παρακρατήθηκαν στο σάκο (np- και np+ αντίστοιχα), όπως και η αναλογία (nratio) των ατόμων που παρακρατήθηκαν στο σάκο με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο με το μήκος του MLS. Το ποσοστό ατόμων np+ πάνω από το MLS φαίνεται να μη διαφέρει ανάμεσα στα τρία δίχτυα, με μέγιστο για το 40D. Αντίθετα, το βέλτιστο ποσοστό ατόμων np- κάτω από το MLS παρατηρείται, με μεγάλη διαφορά από τα άλλα δύο δίχτυα, στο τετράγωνο 40 mm (40S), ενώ το χειρότερο στο ρομβοειδές 40 mm (40D). Tέλος, το βέλτιστο nratio παρατηρείται για το τετράγωνο δίχτυ 40S και το χειρότερο για το ρομβοειδές 40D, με την τιμή του ρομβοειδούς 50D να βρίσκεται ανάμεσα τους (Πίνακας ). Πίνακας Ποσοστά np- και np+ των ατόμων που παρέμειναν στο σάκο με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του MLS, και αναλογία nratio των ατόμων με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο, για τον μπακαλιάρο (M. merluccius) από το σύνολο των δεδομένων και των δύο ταξιδιών συγκεντρωτικά. Δίχτυ Ποσοστό παρακράτησης πάνω από το MLS Ποσοστό παρακράτησης κάτω από το MLS Αναλογία ατόμων κάτω από το MLS προς ατόμων πάνω από το MLS 40D 100,00 93,38 3,362 40S 99,87 33,21 2,428 50D 99,18 65,02 3, Κουτσομούρα (Mullus barbatus) Στον Πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοστά των ατόμων με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του ελάχιστου επιτρεπόμενου μήκους εκφόρτωσης (MLS), τα οποία παρακρατήθηκαν στο σάκο (np- και np+ αντίστοιχα), όπως και η αναλογία (nratio) των ατόμων που παρακρατήθηκαν στο σάκο με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο μήκος του MLS. Το μέγιστο ποσοστό ατόμων πάνω από το MLS (np+) παρατηρείται για το 40D. Το βέλτιστο ποσοστό ατόμων np- κάτω από το MLS παρατηρείται, με μεγάλη διαφορά από τα άλλα δύο δίχτυα, στο τετράγωνο 40 mm (40S), ενώ το χειρότερο για το ρομβοειδές 40 mm (40D). Τέλος, το βέλτιστο nratio παρατηρείται για το τετράγωνο δίχτυ 40S και το χειρότερο για το ρομβοειδές 40D, με την τιμή του ρομβοειδούς 50D να βρίσκεται ανάμεσα τους (Πίνακας ). 49

66 Πίνακας Ποσοστά np- και np+ των ατόμων που παρέμειναν στο σάκο με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του MLS, και αναλογία nratio των ατόμων με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο, για την κουτσομούρα (M. barbatus) από το σύνολο των δεδομένων και των δύο ταξιδιών συγκεντρωτικά. Δίχτυ Ποσοστό παρακράτησης πάνω από το MLS Ποσοστό παρακράτησης κάτω από το MLS Αναλογία ατόμων κάτω από το MLS προς ατόμων πάνω από το MLS 40D 99,73 22,62 0,013 40S 80,57 3,96 0,001 50D 81,32 15,04 0, Μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) Στον Πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοστά των ατόμων με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του ελάχιστου επιτρεπόμενου μήκους εκφόρτωσης (MLS), τα οποία παρακρατήθηκαν στο σάκο (np- και np+ αντίστοιχα), όπως και η αναλογία (nratio) των ατόμων που παρακρατήθηκαν στο σάκο με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο μήκος του MLS. Το μέγιστο ποσοστό ατόμων πάνω από το MLS (np+) παρατηρείται για το 40D. Το βέλτιστο ποσοστό ατόμων κάτω από το MLS (np-) παρατηρείται, με μεγάλη διαφορά από τα άλλα δύο δίχτυα, στο τετράγωνο 40 mm (40S), ενώ το χειρότερο για το ρομβοειδές 40 mm (40D). Τέλος, το βέλτιστο nratio παρατηρείται για το τετράγωνο δίχτυ 40S και το χειρότερο για το ρομβοειδές 40D, με την τιμή του ρομβοειδούς 50D να βρίσκεται ανάμεσα τους (Πίνακας ). Πίνακας Ποσοστά np- και np+ των ατόμων που παρέμειναν στο σάκο με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του MLS, και αναλογία nratio των ατόμων με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο, για το μπαρμπούνι (M. surmuletus) από το σύνολο των δεδομένων και των δύο ταξιδιών συγκεντρωτικά. Δίχτυ Ποσοστό παρακράτησης πάνω από το MLS Ποσοστό παρακράτησης κάτω από το MLS Αναλογία ατόμων κάτω από το MLS προς ατόμων πάνω από το MLS 40D 99,63 75,56 0,018 40S 92,43 5,88 0,004 50D 86,83 34,00 0, Καραβίδα (Nephrops norvegicus) Στον Πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοστά των ατόμων με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του ελάχιστου επιτρεπόμενου μήκους εκφόρτωσης (MLS), τα οποία παρακρατήθηκαν στο σάκο (np- και np+ αντίστοιχα), όπως και η αναλογία (nratio) των ατόμων που παρακρατήθηκαν στο σάκο με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο μήκος του MLS. Το μέγιστο ποσοστό ατόμων πάνω από το MLS (np+) 50

67 παρατηρείται για το 40D. Το βέλτιστο ποσοστό ατόμων np- κάτω από το MLS παρατηρείται, με μεγάλη διαφορά από τα άλλα δύο δίχτυα, στο τετράγωνο 40 mm (40S), ενώ το χειρότερο για το ρομβοειδές 40 mm (40D). Τέλος το βέλτιστο nratio παρατηρείται για το τετράγωνο δίχτυ 40S και το χειρότερο για το ρομβοειδές 40D, με την τιμή του ρομβοειδούς 50D να βρίσκεται ανάμεσα τους (Πίνακας ). Πίνακας Ποσοστά np- και np+ των ατόμων που παρέμειναν στο σάκο με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του MLS, και αναλογία nratio των ατόμων με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο, για την καραβίδα (N. norvegicus) από το σύνολο των δεδομένων και των δύο ταξιδιών συγκεντρωτικά. Δίχτυ Ποσοστό παρακράτησης πάνω από το MLS Ποσοστό παρακράτησης κάτω από το MLS Αναλογία ατόμων κάτω από το MLS προς ατόμων πάνω από το MLS 40D 99,94 96,39 0,028 40S 86,06 21,33 0,008 50D 96,67 72,22 0, Ροζ Γαρίδα (Parapenaeus longirostris) Στον Πίνακα παρουσιάζονται τα ποσοστά των ατόμων με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του ελάχιστου επιτρεπόμενου μήκους εκφόρτωσης (MLS), τα οποία παρακρατήθηκαν στο σάκο (np- και np+ αντίστοιχα), όπως και η αναλογία (nratio) των ατόμων που παρακρατήθηκαν στο σάκο με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο μήκος του MLS. Το μέγιστο ποσοστό ατόμων πάνω από το MLS (np+) παρατηρείται για το 40D. Το βέλτιστο ποσοστό ατόμων np- κάτω από το MLS παρατηρείται στο τετράγωνο 40 mm (40S), ενώ το χειρότερο για το ρομβοειδές 40 mm (40D). Τέλος το βέλτιστο nratio παρατηρείται για το τετράγωνο δίχτυ 40S και το χειρότερο για το ρομβοειδές 40D, με την τιμή του ρομβοειδούς 50D να βρίσκεται ανάμεσα τους (Πίνακας ). Πίνακας Ποσοστά np- και np+ των ατόμων που παρέμειναν στο σάκο με μήκος μικρότερο και μεγαλύτερο του MLS, και αναλογία nratio των ατόμων με μήκος μικρότερο του MLS προς αυτά με μεγαλύτερο ή ίσο, για τη ροζ γαρίδα (P. longirostris) από το σύνολο των δεδομένων και των δύο ταξιδιών συγκεντρωτικά. Δίχτυ Ποσοστό παρακράτησης πάνω από το MLS Ποσοστό παρακράτησης κάτω από το MLS Αναλογία ατόμων κάτω από το MLS προς ατόμων πάνω από το MLS 40D 99,06 68,12 1,670 40S 87,75 28,35 0,655 50D 85,11 33,23 0,916 51

68 3.3 Επιλεκτικότητα Μπακαλιάρος (Merluccius merluccius) Οι καμπύλες της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τον μπακαλιάρο (Merluccius merluccius) για κάθε ένα από τα υπό εξέταση δίχτυα (40 mm ρομβοειδές 40D, 40 mm τετράγωνο 40S και 50 mm ρομβοειδές 50D) και για κάθε ταξίδι ξεχωριστά (Σεπτέμβριος 2014, Μάιος 2015) παρουσιάζονται στην Εικόνα Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τον μπακαλιάρο (Merluccius merluccius) για κάθε ταξίδι δειγματοληψίας για το ρομβοειδές 40 mm (40D), το τετράγωνο 40 mm (40S) καθώς και το ρομβοειδές 50 mm (50D) μάτι διχτυού. Διακεκομμένες γραμμές: 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, συνεχείς γραμμές: καμπύλες επιλεκτικότητας, μαύρο χρώμα: 1 ο ταξίδι (Σεπτέμβρης o Τ), κόκκινο χρώμα: 2 ο ταξίδι (Μάης o Τ). 52

69 Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές των παραμέτρων επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ των κλάσεων μήκους όπου το 25% και 75% των ατόμων παραμένει στο σάκο της τράτας), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας, L 50 και SR καθώς και τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, για τον μπακαλιάρο (M. merluccius) για κάθε υπό εξέταση δίχτυ (40D, 40S και 50D), σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. 40D 40S 50D L 50 (cm) 95% Διάστημα 95% Διάστημα SR Εμπιστοσύνης για το L 50 Εμπιστοσύνης για το SR 1 ο ταξίδι 8,5554 (4, ,4317) 3,4997 (2,0255 9,0505) 2 ο ταξίδι 7,0302 (5,8702 7,4345) 2,8770 (1,7816 3,9891) 1 ο ταξίδι 14,1825 (13, ,5079) 3,2846 (2,9296 3,6312) 2 ο ταξίδι 13,4624 (12, ,9746) 3,5043 (2,3964 4,8893) 1 ο ταξίδι 10,2650 (8, ,0712) 4,5274 (3,3700 6,0595) 2 ο ταξίδι 10,5388 (9, ,0379) 4,1721 (3,1870 5,2197) Όπως παρατηρείται στην Εικόνα , αλλά και στον Πίνακα , τα διαστήματα εμπιστοσύνης των καμπυλών των δύο ταξιδιών για κάθε δίχτυ επικαλύπτονται, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι οι δύο καμπύλες δε διαφέρουν και επομένως μπορούν να εξεταστούν μαζί τα δεδομένα των δύο ταξιδιών. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δύο ταξιδιών μαζί και η μέση καμπύλη επιλεκτικότητας παρουσιάζονται στην Εικόνα , ξεχωριστά για κάθε δίχτυ (40D, 40S, 50D). Είναι εμφανές ότι, και στα τρία δίχτυα, το μεγαλύτερο μέρος του αποθέματος που εισέρχεται στο εργαλείο βρίσκεται κάτω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης για το μπακαλιάρο (20 cm), όπως επίσης συμβαίνει και για το αλίευμα που παραμένει στο σάκο. Επιπλέον είναι φανερό, ότι οι διαφυγόντες μπακαλιάροι στο κάλυμμα του σάκου με 40D αποτελούν πολύ μικρό μέρος του συνολικά εισερχόμενου αλιεύματος, με μεγαλύτερη τιμή να παρατηρείται στο κάλυμμα του τετράγωνου 40S (Εικ ). Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για κάθε ένα από τα τρία δίχτυα για το σύνολο των δεδομένων συγκεντρωτικά από τα δυο ταξίδια, όπως παρουσιάζονται στην Εικόνα , είναι διαφορετικές μεταξύ τους, με τα αντίστοιχα διαστήματα εμπιστοσύνης να μην επικαλύπτονται. Η καμπύλη για το τετράγωνο 40 mm μάτι (40S) είναι μετατοπισμένη προς τα δεξιά σε μεγαλύτερα μήκη, αυτή για το ρομβοειδές 40 mm (40D) σε μικρότερα μήκη, ενώ η καμπύλη για το ρομβοειδές 50 mm (50D) σε ενδιάμεσα μήκη. 53

70 Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τον μπακαλιάρο (M. merluccius) από το σύνολο των δεδομένων για κάθε ένα από τα υπό μελέτη δίχτυα(40 mm ρομβοειδές - 40D, 40 mm τετράγωνο - 40S, 50 mm ρομβοειδές - 50D). Σε κάθε γράφημα παρουσιάζεται η κατά μήκος σύνθεση του συνόλου των εισερχομένων στο σάκο της τράτας μπακαλιάρων (με γαλάζιο χρώμα), η κατά μήκος σύνθεση των μπακαλιάρων που παραμένουν στο σάκο (με πράσινο χρώμα) και η κατά μήκος σύνθεση των διαφυγόντων από το σάκο στο κάλυμμα (με κόκκινο). Η κάθετη κόκκινη γραμμή (MLS), απεικονίζει το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης για το είδος, ενώ η άλλη κάθετη κόκκινη γραμμή το L 50 του διχτυού. Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι παράμετροι της επιλεκτικότητας (L 50 και SR) των προαναφερόμενων καμπυλών και τα διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Η μεγαλύτερη τιμή L 50, με το αντίστοιχο μικρότερο 95% διάστημα εμπιστοσύνης, υπολογίστηκε για το τετράγωνο δίχτυ 40 mm (40S), ενώ η μικρότερη L 50, με το αντίστοιχο μέγιστο 95% διάστημα εμπιστοσύνης, για το ρομβοειδές 40 mm δίχτυ (40D). Το μεγαλύτερο εύρος επιλογής SR παρατηρήθηκε στο ρομβοειδές 50 mm (50D) (Πίνακας ). 54

71 Στην Εικόνα απεικονίζεται η μέση τιμή του SR προς αυτή του L 50 και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Είναι εμφανές ότι το δίχτυ 40S παρουσιάζει τις καλύτερες τιμές. Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τον μπακαλιάρο (M. merluccius), από το σύνολο των δεδομένων των δύο ταξιδιών, για κάθε ένα από τα τρία υπό εξέταση δίχτυα (μαύρο: ρομβοειδές 40 mm - 40D, κόκκινο: τετράγωνο 40 mm - 40S, μπλε: ρομβοειδές 50 mm - 50D). Με διακεκομμένες γραμμές παρουσιάζονται τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας, L 50 και SR, διαστήματα εμπιστοσύνης, για τον μπακαλιάρο (M. merluccius) από το σύνολο των δεδομένων και των δύο ταξιδιών συγκεντρωτικά. L 50 (cm) 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης για SR για το L 50 το SR 40D 6,8080 (5,6586 7,4327) 3,4392 (2,3907 4,7465) 40S 13,7566 (13, ,0833) 3,6238 (2,8761 4,6020) 50D 10,5194 (9, ,9618) 4,2125 (3,5256 5,2366) Εικόνα Μέση τιμή του SR προς αυτή του L 50 και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης τους, για τον μπακαλιάρο. 55

72 Κουτσομούρα (Mullus barbatus) Οι καμπύλες της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την κουτσομούρα (Mullus barbatus) για κάθε ένα από τα υπό εξέταση δίχτυα (40 mm ρομβοειδές - 40D, 40 mm τετράγωνο - 40S και 50 mm ρομβοειδές - 50D) και για κάθε ταξίδι ξεχωριστά (Σεπτέμβριος 2014, Μάιος 2015) παρουσιάζονται στην Εικόνα Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την κουτσομούρα (Mullus barbatus) για κάθε ταξίδι δειγματοληψίας (Σεπτέμβριος ο Τ) και (Μάιος ο Τ) για το ρομβοειδές 40 mm (40D), το τετράγωνο 40 mm (40S) καθώς και το ρομβοειδές 50 mm (50D) μάτι διχτυού. 95% διαστήματα εμπιστοσύνης: διακεκομμένες γραμμές, καμπύλες επιλεκτικότητας: συνεχείς γραμμές, μαύρο χρώμα: 1 ο ταξίδι και κόκκινο χρώμα 2 ο ταξίδι. 56

73 Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές των παραμέτρων επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ 25% και 75%), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την κουτσομούρα (M. barbatus) για τα τρία δίχτυα (40D, 40S και 50D). Οι τιμές των L50 και SR καθώς και τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης. L 50 (cm) 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης για το L 50 SR 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης για το SR 40D 1 ο ταξίδι 9,0787 (7,0940 9,7574) 1,8788 (1,1801 2,8759) 2 ο ταξίδι 5,5712 (0,1000 8,5622) 3,2338 (1,0008 6,0778) 40S 1 ο ταξίδι 13,1541 (12, ,4523) 2,1537 (1,8320 2,6329) 2 ο ταξίδι 12,3227 (11, ,8259) 1,7150 (1,4049 2,1876) 50D 1 ο ταξίδι 10,7988 (7, ,1121) 5,6695 (4,0181 9,5806) 2 ο ταξίδι 11,5827 (8, ,5874) 5,3260 (3,7928 7,6393) Όπως παρατηρείται από την Εικόνα , αλλά και στον Πίνακα , τα διαστήματα εμπιστοσύνης των δύο καμπυλών των δύο ταξιδιών για κάθε δίχτυ επικαλύπτονται, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι οι δύο καμπύλες δε διαφέρουν και επομένως μπορούν να εξεταστούν μαζί τα δεδομένα των δύο ταξιδιών. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δύο ταξιδιών μαζί και η μέση καμπύλη επιλεκτικότητας παρουσιάζονται στην Εικόνα , ξεχωριστά για κάθε δίχτυ (40D, 40S, 50D). Στο δίχτυ 40D, παρατηρήθηκε αδυναμία στον υπολογισμού του κάτω ορίου του 95% διαστήματος εμπιστοσύνης για το ρομβοειδές 40 mm μάτι στο δεύτερο ταξίδι (Εικ ), η οποία όμως φάνηκε να ξεπερνιέται στον υπολογισμό των συγκεντρωτικών δεδομένων. Είναι εμφανές ότι και στα τρία δίχτυα, το μεγαλύτερο μέρος του προς αλίευση πληθυσμού βρίσκεται πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενος μήκος εκφόρτωσης για την κουτσομούρα (MLS: 11cm). Αντίθετα, στο κάλυμμα παρατηρείται μια διαφοροποίηση μεταξύ των διχτυών, με το ρομβοειδές 40 mm να έχει το σύνολο των διαφυγόντων του καλύμματος κάτω από το ελάχιστο μήκος εκφόρτωσης (MLS), το 40 mm τετράγωνο να έχει τη μισή περίπου ποσότητα του καλύμματος κάτω από το MLS, ενώ το ρομβοειδές 50 mm να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό του καλύμματος πάνω από το MLS (Εικ ). Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτα για τα τρία δίχτυα, από το σύνολο των δεδομένων των δύο ταξιδιών μαζί, παρουσιάζονται στην Εικόνα Αν και διαφέρουν στο L 50, με τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης οριακά να μην επικαλύπτονται στο σημείο αυτό, παρατηρείται επίσης, ότι οι καμπύλες των δύο ρομβοειδών διχτυών τέμνονται κοντά στο L 25, ενώ το ρομβοειδές 50D τέμνει περίπου συμμετρικά το τετράγωνο ρομβοειδές 40S κοντά στο L 75. Οι τομές αυτές οφείλονται στην μεγάλη τιμή του εύρους επιλεκτικότητας (SR) του ρομβοειδούς 50D, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζεται στο γράφημα στην μεγαλύτερη σχετικά κλίση που έχει η καμπύλη του συγκεκριμένου διχτυού σε σχέση με τις καμπύλες των άλλων δύο διχτυών. 57

74 Εικόνα Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τα τρία δίχτυα (40D, 40S, 50D) για την κουτσομούρα (M. barbatus). Σε κάθε γράφημα παρουσιάζεται η κατά μήκος σύνθεση του συνόλου των εισερχομένων στο σάκο της τράτας ατόμων (με γαλάζιο χρώμα), η κατά μήκος σύνθεση των ατόμων που παραμένουν στο σάκο (με πράσινο χρώμα) και η κατά μήκος σύνθεση των διαφυγόντων από το σάκο στο κάλυμμα κουτσομούρων (με κόκκινο). Η κάθετη κόκκινη γραμμή, με το διακριτικό MLS, απεικονίζει το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης για το είδος, ενώ η άλλη κάθετη κόκκινη γραμμή το L50 του διχτυού. Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι παράμετροι της επιλεκτικότητας, (L 50 και SR.) των προαναφερόμενων καμπυλών και τα διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Το μέγιστο L50 υπολογίστηκε για το τετράγωνο δίχτυ 40 mm (40S) με το αντίστοιχο μικρότερο 95% διάστημα εμπιστοσύνης, ενώ το μικρότερο L 50 για το ρομβοειδές 40 mm δίχτυ (40D) με το αντίστοιχο μέγιστο 95% διάστημα εμπιστοσύνης. Το μεγαλύτερο εύρος επιλογής SR παρατηρήθηκε στο ρομβοειδές 50 mm (50D). (Πίνακας ). 58

75 Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την κουτσομούρα (M. barbatus) συγκεντρωτικά για κάθε ένα από τα τρία υπό εξέταση δίχτυα (μαύρο: ρομβοειδές 40 mm-40d, κόκκινο: τετράγωνο 40 mm-40s, μπλε: ρομβοειδές 50 mm-50d), από τα δύο ταξίδια μαζί. Με διακεκομμένες γραμμές παρουσιάζονται τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την κουτσομούρα (M. barbatus) και για το σύνολο των δεδομένων από τα δύο ταξίδια συγκεντρωτικά. L 50 (cm) 95% Διάστημα 95% Διάστημα SR Εμπιστοσύνης για το L 50 Εμπιστοσύνης για το SR 40D 8,8631 (6,1447 9,4005) 1,8453 (1,3389 2,9131) 40S 12,5772 (11, ,9849) 2,2684 (1,8496 3,0353) 50D 11,1587 (9, ,9278) 5,5259 (4,3023 7,4508) Στην Εικόνα απεικονίζεται η μέση τιμή του SR προς αυτή του L50 και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Είναι εμφανές ότι το δίχτυ 40S παρουσιάζει τις καλύτερες τιμές. Εικόνα Η εκτιμούμενη μέση τιμή του εύρους επιλογής (SR) προς το εκτιμούμενο L 50 με τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, για την κουτσομούρα. 59

76 Μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) Οι καμπύλες της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για το μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) για κάθε ένα από τα υπό εξέταση δίχτυα (40 mm ρομβοειδές 40D, 40 mm τετράγωνο 40S και 50 mm ρομβοειδές 50D) και για κάθε ταξίδι ξεχωριστά (Σεπτέμβριος 2014, Μάιος 2015) παρουσιάζονται στην Εικόνα Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για το μπαρμπούνι (Mullus surmuletus) για κάθε ταξίδι δειγματοληψίας (Σεπτέμβριος ο Τ) και (Μάιος ο Τ) για το ρομβοειδές 40 mm (40D), το τετράγωνο 40 mm (40S) καθώς και το ρομβοειδές 50 mm (50D) μάτι διχτυού. 95% διαστήματα εμπιστοσύνης: διακεκομμένες γραμμές, καμπύλες επιλεκτικότητας: συνεχείς γραμμές, μαύρο χρώμα: 1ο ταξίδι και κόκκινο χρώμα 2ο ταξίδι. 60

77 Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές των παραμέτρων επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων μίας κλάσης μήκους παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ των κλάσεων μήκους όπου το 25% και 75% των ατόμων παραμένει στο σάκο της τράτας), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. Παρατηρείται αδυναμία στον υπολογισμό των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης για το ρομβοειδές 40 mm μάτι, όπως επίσης και για το ρομβοειδές 50 mm μάτι στο δεύτερο ταξίδι. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ 25% και 75%), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών για το μπαρμπούνι, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. L 50 (cm) 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης για το L 50 SR 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης για το SR 40D 1 ο ταξίδι 8,5608 (0,1000 9,8874) 1,8137 (0,1000 3,3628) 2 ο ταξίδι 9,7367 (0, ,8465) 1,6024 (0,1000 2,6387) 40S 1 ο ταξίδι 12,0401 (11, ,5301) 1,6477 (1,2063 2,0814) 2 ο ταξίδι 12,9234 (10, ,5010) 1,6878 (0,1000 1,6560) 50D 1 ο ταξίδι 10,8027 (8, ,4503) 7,1176 (3, ,1388) 2 ο ταξίδι 1,1467 (0,1000 9,8263) 13,7822 (4, ,4044) Όπως παρατηρείται από την Εικόνα , αλλά και στον Πίνακα , τα διαστήματα εμπιστοσύνης των δύο καμπυλών των δύο ταξιδιών για κάθε δίχτυ επικαλύπτονται, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι οι δύο καμπύλες δεν διαφέρουν και επομένως μπορούν να εξεταστούν μαζί τα δεδομένα των δύο ταξιδιών. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δύο ταξιδιών μαζί και η μέση καμπύλη επιλεκτικότητας παρουσιάζονται στην Εικόνα ξεχωριστά για κάθε δίχτυ (40D, 40S, 50D). Η αδυναμία που παρατηρήθηκε στον υπολογισμό των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης για τα ρομβοειδή 40 mm και 50 mm μάτια στο δεύτερο ταξίδι (Εικ ), φάνηκε να ξεπερνιέται στον υπολογισμό των συγκεντρωτικών δεδομένων (Εικ ). Είναι εμφανές ότι και στα τρία δίχτυα, το μεγαλύτερο μέρος του προς αλίευση πληθυσμού βρίσκεται πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης για το μπαρμπούνι (11cm). Αντίθετα, στο κάλυμμα παρατηρείται μια διαφοροποίηση μεταξύ των τριών διχτυών, με το ρομβοειδές 40 mm να μην έχει σχεδόν καθόλου διαφυγόντα αλιεύματα στο κάλυμμα, το 40 mm τετράγωνο να έχει τη μισή περίπου ποσότητα του καλύμματος κάτω από το MLS, ενώ το ρομβοειδές 50 mm να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό του καλύμματος πάνω από το MLS (Εικ ). Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τα τρία δίχτυα, όπως παρουσιάζονται στην Εικόνα , αν και διαφέρουν στο L 50, τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης για τα δύο ρομβοειδή δίχτυα επικαλύπτονται, ενώ οι καμπύλες τους τέμνονται στο σημείο μεταξύ του L 25 και του L 50. Επίσης οι καμπύλες επιλεκτικότητας του ρομβοειδούς 50 mm διχτυού και του 40 mm τετραγώνου τέμνονται κοντά στο L 75. Οι τομές αυτές οφείλονται στην μεγάλη τιμή του εύρους επιλεκτικότητας (SR) του ρομβοειδούς 50 mm, το οποίο αντικατοπτρίζεται στο γράφημα στην μεγαλύτερη σχετικά κλίση που έχει η καμπύλη του συγκεκριμένου διχτυού, σε σχέση με τις καμπύλες των άλλων δύο διχτυών. 61

78 Εικόνα Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τα τρία δίχτυα (40D, 40S, 50D) για το μπαρμπούνι (M. surmuletus). Σε κάθε γράφημα παρουσιάζεται η κατά μήκος σύνθεση του συνόλου των εισερχομένων στο σάκο της τράτας ατόμων (με γαλάζιο χρώμα), η κατά μήκος σύνθεση των ατόμων που παραμένουν στο σάκο (με πράσινο χρώμα) και η κατά μήκος σύνθεση των διαφυγόντων από το σάκο στο κάλυμμα μπαρμπουνιών (με κόκκινο). Η κάθετη κόκκινη γραμμή, με το διακριτικό MLS, απεικονίζει το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης για το είδος, ενώ η άλλη κάθετη κόκκινη γραμμή το L 50 του διχτυού. Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι παράμετροι της επιλεκτικότητας (L 50 και SR) των προαναφερόμενων καμπυλών και τα διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Το μέγιστο L 50 υπολογίστηκε για το τετράγωνο δίχτυ 40 mm (40S) με το αντίστοιχο μικρότερο 95% διάστημα εμπιστοσύνης, ενώ το μικρότερο L 50 για το ρομβοειδές 40 mm δίχτυ (40D) με το αντίστοιχο μέγιστο 95% διάστημα εμπιστοσύνης. Το μεγαλύτερο εύρος επιλογής SR παρατηρήθηκε στο ρομβοειδές 50 mm (50D) (Πίνακας ). 62

79 Εικόνα Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για το μπαρμπούνι (M. surmuletus) συγκεντρωτικά για κάθε ένα από τα τρία υπό εξέταση δίχτυα (μαύρο: ρομβοειδές 40 mm-40d, κόκκινο: τετράγωνο 40 mm-40s, μπλε: ρομβοειδές 50 mm-50d). Με διακεκομμένες γραμμές παρουσιάζονται τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για το μπαρμπούνι (M. surmuletus) και για τα δύο ταξίδια συγκεντρωτικά. L 50 (cm) 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης SR για το L 50 για το SR 40D 8,5810 (4,9684 9,8952) 1,8774 (0,8088 3,1866) 40S 12,1210 (11, ,6128) 1,6422 (1,2888 2,0670) 50D 9,9803 (7, ,4045) 6,5968 (3, ,6778) Στην Εικόνα απεικονίζεται η μέση τιμή του SR προς αυτή του L 50 και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Είναι εμφανές ότι το δίχτυ 40S παρουσιάζει τις καλύτερες τιμές. Εικόνα Μέση τιμή του εύρους επιλεκτικότητας (SR) προς τη μέση τιμή του L 50 με τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, για το μπαρμπούνι. 63

80 Καραβίδα (Nephrops norvegicus) Οι καμπύλες της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την καραβίδα (Nephrops norvegicus) για κάθε ένα από τα υπό εξέταση δίχτυα (40 mm ρομβοειδές 40D, 40 mm τετράγωνο 40S και 50 mm ρομβοειδές 50D) και για κάθε ταξίδι ξεχωριστά (Σεπτέμβριος 2014, Μάιος 2015) παρουσιάζονται στην Εικόνα Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την καραβίδα (Nephrops norvegicus) για κάθε ταξίδι δειγματοληψίας (Σεπτέμβριος ο Τ) και (Μάιος ο Τ) για το ρομβοειδές 40 mm (40D), το τετράγωνο 40 mm (40S) καθώς και το ρομβοειδές 50 mm (50D) μάτι διχτυού. 95% διαστήματα εμπιστοσύνης: διακεκομμένες γραμμές, καμπύλες επιλεκτικότητας: συνεχείς γραμμές, μαύρο χρώμα: 1ο ταξίδι και κόκκινο χρώμα 2ο ταξίδι. 64

81 Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές των παραμέτρων επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων μίας κλάσης μήκους παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ των κλάσεων μήκους όπου το 25% και 75% των ατόμων παραμένει στο σάκο της τράτας), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. Παρατηρείται αδυναμία στον υπολογισμό των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης για το ρομβοειδές 40 mm μάτι. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ 25% και 75%), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών για την καραβίδα, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. 40D 40S 50D L 50 (mm) 95% Διάστημα 95% Διάστημα SR Εμπιστοσύνης για το L 50 Εμπιστοσύνης για το SR 1 ο ταξίδι 7,7237 (0, ,5654) 4,7115 (3,2509 6,1073) 2 ο ταξίδι 12,0255 (3, ,2405) 3,7152 (2,3405 6,4286) 1 ο ταξίδι 24,4827 (22, ,4583) 5,0322 (4,2283 5,8282) 2 ο ταξίδι 20,6632 (19, ,0321) 5,1403 (4,5970 5,8044) 1 ο ταξίδι 17,9125 (10, ,2405) 6,3788 (4,4512 9,3711) 2 ο ταξίδι 11,7436 (5, ,0921) 9,1246 (6, ,1514) Όπως παρατηρείται από την Εικόνα , αλλά και στον Πίνακα , τα διαστήματα εμπιστοσύνης των δύο καμπυλών των δύο ταξιδιών για κάθε δίχτυ επικαλύπτονται, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι οι δύο καμπύλες δεν διαφέρουν και επομένως μπορούν να εξεταστούν μαζί τα δεδομένα των δύο ταξιδιών. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης για τα δύο ταξίδια μαζί και η μέση καμπύλη επιλεκτικότητας παρουσιάζονται στην Εικόνα ξεχωριστά για κάθε δίχτυ (40D, 40S, 50D). Η αδυναμία που παρατηρήθηκε στον υπολογισμό των 95% διαστημάτων εμπιστοσύνης για τo ρομβοειδές 40 mm μάτι (Εικ ) φάνηκε να ξεπερνιέται στον υπολογισμό των συγκεντρωτικών δεδομένων (Εικ ). Είναι εμφανές ότι και στα τρία δίχτυα, το μεγαλύτερο μέρος του προς αλίευση πληθυσμού βρίσκεται πάνω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης για την καραβίδα (20mm). Αντίθετα, στο κάλυμμα παρατηρείται μια διαφοροποίηση μεταξύ των διχτυών, με το ρομβοειδές 40 mm να μην έχει σχεδόν καθόλου αλίευμα στο κάλυμμα, το 40 mm τετράγωνο να έχει τη μισή περίπου ποσότητα του καλύμματος κάτω από το MLS, ενώ το ρομβοειδές 50 mm να έχει το μεγαλύτερο ποσοστό του καλύμματος πάνω από το MLS. Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τα τρία δίχτυα παρουσιάζονται στην Εικόνα Αν και διαφέρουν ως προς το L 50, τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης για τα δύο ρομβοειδή δίχτυα επικαλύπτονται ενώ οι καμπύλες τους τέμνονται στο σημείο μεταξύ του L 25 και του L 50. Αντίθετα το τετράγωνο 40 mm διαφέρει σημαντικά από τα άλλα δύο δίχτυα. Οι τομές αυτές οφείλονται στην μεγάλη τιμή του εύρους επιλογής του ρομβοειδούς 50 mm το οποίο αντικατοπτρίζεται στο γράφημα στην μεγαλύτερη σχετικά κλίση που έχει η καμπύλη του συγκεκριμένου διχτυού σε σχέση με τις καμπύλες των άλλων δύο διχτυών. 65

82 Εικόνα Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τα τρία δίχτυα για την καραβίδα (Nephrops norvegicus). Σε κάθε γράφημα παρουσιάζονται η κατά μήκος σύνθεση του συνόλου των εισερχομένων στο σάκο της τράτας ατόμων (με γαλάζιο χρώμα), η κατά μήκος σύνθεση των ατόμων που παραμένουν στο σάκο (με πράσινο χρώμα) και η κατά μήκος σύνθεση των διαφυγόντων από το σάκο στο κάλυμμα καραβίδων (με κόκκινο). Η κάθετη κόκκινη γραμμή απεικονίζει το ελάχιστο μήκος εκφόρτωσης για το είδος, με το διακριτικό MLS, ενώ η άλλη κάθετη κόκκινη γραμμή το L 50 του διχτυού. Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι παράμετροι της επιλεκτικότητας (L 50 και SR) των προαναφερόμενων καμπυλών και τα διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Το μέγιστο L 50 υπολογίστηκε για το τετράγωνο δίχτυ 40 mm (40S) με το αντίστοιχο μικρότερο 95% διάστημα εμπιστοσύνης, ενώ το μικρότερο L 50 για το ρομβοειδές 40 mm δίχτυ (40D) με το αντίστοιχο μέγιστο 95% διάστημα εμπιστοσύνης. Το μεγαλύτερο εύρος επιλογής SR παρατηρήθηκε στο ρομβοειδές 50 mm (50D). (Πίνακας ). 66

83 Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την καραβίδα (N. norvegicus) συγκεντρωτικά για κάθε ένα από τα τρία υπό εξέταση δίχτυα (μαύρο: ρομβοειδές 40 mm-40d, κόκκινο: τετράγωνο 40 mm-40s, μπλε: ρομβοειδές 50 mm-50d). Με διακεκομμένες γραμμές παρουσιάζονται τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για την καραβίδα (N. norvegicus) και για τα δύο ταξίδια συγκεντρωτικά. L 50 (mm) 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης για SR για το L 50 το SR 40D 11,72 (7,80 13,62) 3,79 (2,57 5,23) 40S 22,51 (20,27 24,41) 5,68 (4,94 6,50) 50D 15,71 (11,31 18,39) 7,43 (6,05 9,38) Στην Εικόνα απεικονίζεται η μέση τιμή του SR προς αυτή του L 50 και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Είναι εμφανές ότι το δίχτυ 40S παρουσιάζει τις καλύτερες τιμές. Εικόνα Μέση τιμή του εύρους επιλεκτικότητας (SR) προς τη μέση τιμή του L 50 με τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, για την καραβίδα. 67

84 Ροζ Γαρίδα (Parapenaeus longirostris) Οι καμπύλες της επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τη ροζ γαρίδα (Parapenaeus longirostris) για κάθε ένα από τα υπό εξέταση δίχτυα (40 mm ρομβοειδές 40D, 40 mm τετράγωνο 40S και 50 mm ρομβοειδές 50D)και για κάθε ταξίδι ξεχωριστά (Σεπτέμβριος 2014, Μάιος 2015) παρουσιάζονται στην Εικόνα Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τη ροζ γαρίδα (Parapenaeus longirostris) για κάθε ταξίδι δειγματοληψίας (Σεπτέμβριος ο Τ) και (Μάιος ο Τ) για το ρομβοειδές 40 mm (40D), το τετράγωνο 40 mm (40S) καθώς και το ρομβοειδές 50 mm (50D) μάτι διχτυού. 95% διαστήματα εμπιστοσύνης: διακεκομμένες γραμμές, καμπύλες επιλεκτικότητας: συνεχείς γραμμές, μαύρο χρώμα: 1ο ταξίδι και κόκκινο χρώμα 2ο ταξίδι. 68

85 Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές των παραμέτρων επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων μίας κλάσης μήκους παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ των κλάσεων μήκους όπου το 25% και 75% των ατόμων παραμένει στο σάκο της τράτας), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας L 50 (μήκος όπου το 50% των ατόμων παραμένει στο σάκο) και SR (εύρος επιλογής μεταξύ 25% και 75%), καθώς και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης των παραμέτρων αυτών, για τα δίχτυα 40D, 40S και 50D σε κάθε ταξίδι δειγματοληψίας. 40D 40S 50D L 50 (mm) 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης 95% Διάστημα SR για το L 50 Εμπιστοσύνης για το SR 1 ο ταξίδι 12,6435 (10, ,6034) 5,1894 (3,5819 9,6464) 2 ο ταξίδι 12,2195 (11, ,0071) 3,2480 (2,7593 3,9866) 1 ο ταξίδι 17,5387 (16, ,4915) 4,4268 (3,6457 5,5312) 2 ο ταξίδι 17,3545 (16, ,0256) 5,1941 (4,6684 5,8620) 1 ο ταξίδι 16,4293 (15, ,7146) 5,1447 (4,3771 6,2015) 2 ο ταξίδι 17,1725 (16, ,0224 5,8288 (5,2634 6,4713) Όπως παρατηρείται από την Εικόνα , αλλά και στον Πίνακα , τα διαστήματα εμπιστοσύνης των δύο καμπυλών των δύο ταξιδιών για κάθε δίχτυ επικαλύπτονται, γεγονός το οποίο υποδηλώνει ότι οι δύο καμπύλες δεν διαφέρουν και επομένως μπορούν να εξεταστούν μαζί τα δεδομένα των δύο ταξιδιών. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δεδομένων των δύο ταξιδιών μαζί και η μέση καμπύλη επιλεκτικότητας παρουσιάζονται στην Εικόνα ξεχωριστά για κάθε δίχτυ (40D, 40S, 50D). Είναι εμφανές ότι, και στα τρία δίχτυα, το μεγαλύτερο μέρος του προς αλίευση πληθυσμού βρίσκεται κάτω από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης για τη γαρίδα (20mm), όπως επίσης συμβαίνει και για το αλίευμα που παραμένει στο σάκο. Επιπλέον είναι φανερό, ότι τα διαφυγόντα στο κάλυμμα του σάκου με μάτι 40D αποτελούν μικρό μέρος του συνολικά εισερχόμενου αλιεύματος (Εικ ). Για τις καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τα τρία δίχτυα, όπως παρουσιάζονται στην Εικόνα , παρατηρείται μεγάλη διαφορά του ρομβοειδούς 40 mm διχτυού σε σχέση με τα άλλα δύο τα οποία βρίσκονται πολύ κοντά με τα διαστήματα εμπιστοσύνης τους να επικαλύπτονται. 69

86 Εικόνα Οι καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τα τρία δίχτυα για τη ροζ γαρίδα (P. longirostris). Σε κάθε γράφημα παρουσιάζονται η κατά μήκος σύνθεση του συνόλου των εισερχομένων στο σάκο της τράτας ατόμων (με γαλάζιο χρώμα), η κατά μήκος σύνθεση των ατόμων που παραμένουν στο σάκο (με πράσινο χρώμα) και η κατά μήκος σύνθεση των διαφυγόντων από το σάκο στο κάλυμμα γαρίδων (με κόκκινο). Η κάθετη κόκκινη γραμμή απεικονίζει το ελάχιστο μήκος εκφόρτωσης για το είδος, με το διακριτικό MLS ενώ η άλλη κάθετη κόκκινη γραμμή το L 50 του διχτυού. Στον Πίνακα παρουσιάζονται οι παράμετροι της επιλεκτικότητας (L 50 και SR) των προαναφερόμενων καμπύλων και τα διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Το μέγιστο L 50 υπολογίστηκε για το τετράγωνο δίχτυ 40 mm (40S) με το αντίστοιχο μικρότερο 95% διάστημα εμπιστοσύνης, ενώ το μικρότερο L 50 για το ρομβοειδές 40 mm δίχτυ (40D) με το αντίστοιχο μέγιστο 95% διάστημα εμπιστοσύνης. Το μεγαλύτερο εύρος επιλογής SR παρατηρήθηκε στο ρομβοειδές 50 mm (50D) (Πίνακας ). 70

87 Εικόνα Καμπύλες επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τη ροζ γαρίδα (Parapenaeus longirostris) συγκεντρωτικά για κάθε ένα από τα τρία υπό εξέταση δίχτυα (μαύρο: ρομβοειδές 40 mm- 40D, κόκκινο: τετράγωνο 40 mm-40s, μπλε: ρομβοειδές 50 mm-50d), συγκεντρωτικά για τα δύο ταξίδια μαζί. Με διακεκομμένες γραμμές παρουσιάζονται τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης. Πίνακας Παράμετροι επιλεκτικότητας του σάκου της τράτας για τη ροζ γαρίδα (Parapenaeus longirostris) και για τα δύο ταξίδια συγκεντρωτικά. L 50 (mm) 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης για 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης SR το L 50 για το SR 40D 12,3477 (11, ,1075) 3,9496 (3,2280 5,5019) 40S 17,4321 (17, ,9901) 4,9641 (4,4254 5,4926) 50D 16,9071 (16, ,6035) 5,6401 (5,1248 6,2533) Στην Εικόνα απεικονίζεται η μέση τιμή του SR προς αυτή του L 50 και τα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης τους. Είναι εμφανές ότι το δίχτυ 40S παρουσιάζει τις καλύτερες τιμές. Εικόνα Μέση τιμή του εύρους επιλεκτικότητας (SR) προς τη μέση τιμή του L 50, με τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, για τη ροζ γαρίδα. 71

88 Μοντέλα πρόβλεψης Μπακαλιάρος Ελέγχθηκαν 1024 μοντέλα για το L 50 και το SR του μπακαλιάρου, από τα οποία επιλέχθηκε αυτό με το μεγαλύτερο AIC (434,75). Τα μοντέλα που προέκυψαν για τον μπακαλιάρο είναι τα εξής: όπου : το άνοιγμα του ματιού σε χιλιοστά (mm), : το βάθος της καλάδας σε μέτρα (m) και s τα δύο διαφορετικά ταξίδια με δυαδική τιμή (0 για το πρώτο ταξίδι και 1 για το δεύτερο). Όλοι οι συντελεστές του μοντέλου, που αναφέρεται παραπάνω, βρέθηκαν στατιστικά σημαντικοί με p τιμή μικρότερη από 0,01 σε κάθε περίπτωση. Το πρόσημο κάθε μεταβλητής προσδιορίζει τον τρόπο που μεταβάλλεται η παράμετρος όταν αλλάζει η συγκεκριμένη μεταβλητή. Για παράδειγμα το θετικό πρόσημο στο εκφράζει ότι καθώς αυξάνεται το άνοιγμα του ματιού του διχτυού αυξάνεται και το μήκος κατά το οποίο ένα ψάρι έχει 50% πιθανότητα να παρακρατηθεί στο σάκο. Στην Εικόνα παρουσιάζεται η γραφική απεικόνιση του γραμμικού μοντέλου για τον μπακαλιάρο ως προς τη σχέση του L 50 με το άνοιγμα ματιού του διχτυού για το πρώτο ταξίδι (s= 0) και για τρία διαφορετικά βάθη (d = 75, 150 και 250 m). Στην Εικόνα παρουσιάζεται η γραφική απεικόνιση του γραμμικού μοντέλου για τον μπακαλιάρο ως προς τη σχέση του L 50 με το άνοιγμα ματιού του διχτυού για το δεύτερο ταξίδι (s= 1) και για τρία διαφορετικά βάθη (d = 75, 150 και 250 m). Στο δεύτερο ταξίδι παρατηρείται μια σχετική αύξηση της απαιτούμενης τιμής για το άνοιγμα του ματιού στο σάκο σε σχέση με το πρώτο ταξίδι. Οι διαφορές είναι μικρές και ένας γενικός μέσος όρος για το άνοιγμα του ματιού, προκειμένου να φτάσει το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης, υπολογίζεται στα 82 mm. Αν και στον υπολογισμό των μοντέλων το βάθος και η εποχή παρουσιάζονται ως στατιστικά σημαντικές επεξηγηματικές μεταβλητές, σε διαχειριστικό επίπεδο οι διαφορές στην πρόβλεψη, προκειμένου να επιτευχθεί το ελάχιστο μήκος εκφόρτωσης, είναι πολύ μικρές. Ως αποτέλεσμα, αυτές μπορούν να θεωρηθούν αμελητέες και το μοντέλο να μετατραπεί σε ένα απλούστερο, με μοναδική επεξηγηματική μεταβλητή το άνοιγμα του ματιού. Αντίστοιχο συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί λαμβάνοντας υπ όψιν τα διαστήματα εμπιστοσύνης των προβλεπόμενων τιμών, τα οποία επικαλύπτονται σε μεγάλο ποσοστό. 72

89 Εικόνα Προβλεπόμενες τιμές του L 50 για τον μπακαλιάρο για το πρώτο ταξίδι και για τρία διαφορετικά βάθη με αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, πράσινο: 75m, κόκκινο 150 m και μπλε 250 m βάθος. Στον οριζόντιο άξονα παρουσιάζονται και οι προβλεπόμενες τιμές για το άνοιγμα του ματιού του διχτυού προκειμένου να επιτευχθεί η ζητούμενη τιμή για το L 50, δηλαδή ίση με το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (20cm). 73

90 Εικόνα Προβλεπόμενες τιμές του L 50 για τον μπακαλιάρο για το δεύτερο ταξίδι και για τρία διαφορετικά βάθη με αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, πράσινο: 75m, κόκκινο 150 m και μπλε 250 m βάθος. Στον οριζόντιο άξονα παρουσιάζονται και οι προβλεπόμενες τιμές για το άνοιγμα του ματιού του διχτυού προκειμένου να επιτευχθεί η ζητούμενη τιμή για το L 50, δηλαδή ίση με το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (20cm). 74

91 Ροζ Γαρίδα Ελέγχθηκαν 1024 μοντέλα για το L 50 και το SR της ροζ γαρίδας από τα οποία επιλέχθηκε αυτό με το μεγαλύτερο AIC (377.77). Τα μοντέλα που προέκυψαν για τη ροζ γαρίδα είναι τα εξής: όπου : το άνοιγμα του ματιού σε χιλιοστά (mm), : το βάθος της καλάδας σε μέτρα (m), c: το βάρος της καλάδας σε κιλά (kg) και s τα δύο διαφορετικά ταξίδια με δυαδική τιμή (0 για το πρώτο ταξίδι και 1 για το δεύτερο). Όλοι οι συντελεστές του μοντέλου, που αναφέρεται παραπάνω, βρέθηκαν στατιστικά σημαντικοί με p τιμή μικρότερη από 0,05 σε κάθε περίπτωση. Στην Εικόνα παρουσιάζεται η γραφική απεικόνιση του γραμμικού μοντέλου για το L 50 της ροζ γαρίδας σε σχέση με το άνοιγμα του ματιού του διχτυού του σάκου. Εικόνα Προβλεπόμενες τιμές του L 50 με τα αντίστοιχα 95% διαστήματα εμπιστοσύνης, για τη ροζ γαρίδα. Στον οριζόντιο άξονα παρουσιάζεται η προβλεπόμενη τιμή για το άνοιγμα του ματιού του διχτυού προκειμένου να επιτευχθεί η ζητούμενη τιμή για το L 50, δηλαδή ίση με το ελάχιστο επιτρεπόμενο μήκος εκφόρτωσης (20mm). 75

92 3.4. Σύσταση κατά βάρος των αλιευμάτων Σύσταση κατά βάρος των Διαφυγόντων και Παρακρατηθέντων αλιευμάτων Συνολική Βιομάζα Από το σύνολο της εισερχόμενης στο εργαλείο βιομάζας, το ποσοστό των διαφυγόντων αυξάνεται από 11% στο 40D, σε 28% στο 50D, με μέγιστο το 32% στο 40S (Εικ α). Αντίστοιχα, το ποσοστό των παρακρατηθέντων στο σάκο μειώνεται από 89% στο 40D, σε 68% στο 40S, με ενδιάμεση τιμή (72%) στο 50D (Εικ α). Έτσι, το σύνολο των διαφυγόντων από το 40D στο 40S παρουσίασε αύξηση κατά 191%, ενώ η μείωση των παρακρατηθέντων ήταν της τάξης του 23,65%. Οστεϊχθύες Παρόμοια αποτελέσματα με αυτά για τη συνολική βιομάζα, είχαν και οι Οστεϊχθύες. Από το σύνολο της βιομάζας των Οστεϊχθύων που εισήλθε στο σάκο, τα διαφυγόντα αυξήθηκαν από 16% στο 40D, σε 38% στο 50D, με μέγιστη διαφυγή στο 40S (41%) (Εικ β). Τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν από 84% στο 40D, σε 62% στο 50D και χαμηλότερη τιμή 59% στο 40S (Εικ β). Επομένως, τα διαφυγόντα των Οστεϊχθύων από το 40D στο 40S παρουσίασαν αύξηση κατά 156%, ενώ τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν κατά 29,7%. Χονδριχθύες Τα διαφυγόντα των Χονδριχθύων αποτελούσαν κατά βάρος σε όλες τις περιπτώσεις πολύ μικρό ποσοστό (1-2%) (Εικ γ), αν και στο 40S αυτό το ποσοστό διπλασιάστηκε. Τα παρακρατηθέντα αποτέλεσαν το 99% στα δίχτυα 40D και 50D και το 98% στο 40S (Εικ γ) και έτσι, η μείωση τους από το 40D στο 40S ήταν της τάξης του 1%. Καρκινοειδή Στα Καρκινοειδή η βιομάζα των διαφυγόντων αυξήθηκε από 7% για το 40D, σε 20% για το 50D και στη μέγιστη τιμή 25% για το 40S (Εικ δ). Αντίστοιχα, τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν από 93% για το 40D, 80% για το 50D και 75% για το 40S (Εικ δ). Έτσι, τα διαφυγόντα Καρκινοειδή από το 40D στο 40S παρουσίασαν αύξηση κατά 257%, ενώ η μείωση των παρακρατηθέντων ήταν της τάξης του 19,3%. Κεφαλόποδα Από το σύνολο της βιομάζας των Κεφαλόποδων που εισήλθε στο σάκο, μόλις το 3% διέφυγε από το σάκο του 40D, το 11% από το 50D και το 14% από το 40S (Εικ ε). Το ποσοστό των παρακρατηθέντων στο σάκο μειώθηκε από 97% στο 40D, σε 89% στο 50D και στη χαμηλότερη τιμή 86% στο 40S (Εικ ε). Επομένως, τα διαφυγόντα κεφαλόποδα από το 40D στο 40S παρουσίασαν αύξηση κατά 367% σε βάρος, ενώ η μείωση των παρακρατηθέντων ήταν της τάξης του 11,3%. 76

93 ε) Κεφαλόποδα δ) Καρκινοειδή γ) Χονδριχθύες β) Οστεϊχθύες α) Συνολικό αλίευμα 40D 40S 50D 11% 32% 28% 89% 68% 72% 16% 84% 41% 59% 38% 62% 1% 2% 1% 99% 98% 99% 7% 25% 20% 93% 75% 80% 3% 11% 14% 97% 86% 89% Εικόνα Ποσοστά κατά βάρος των Διαφυγόντων (ανοιχτό γκρι) και Παρακρατηθέντων (σκούρο γκρι) για: α) το Συνολικό αλίευμα, β) τους Οστεϊχθύες, γ) τους Χονδριχθύες, δ) τα Καρκινοειδή και ε) τα Κεφαλόποδα. 77

94 Μπακαλιάρος Από το σύνολο της βιομάζας των μπακαλιάρων που εισήλθε σε κάθε έναν από τους υπό εξέταση σάκους, τα διαφυγόντα του μπακαλιάρου στο κάλυμμα αυξήθηκαν από μόλις 1% στο 40D, σε 7% στο 50D και 19% στο 40S (Εικ α). Τα παρακρατηθέντα στο σάκο μειώθηκαν από 99% στο 40D, σε 93% 50D και σε 81% στο 40S (Εικ α). Ετσι, τα διαφυγόντα στο 40S ήταν 18 φορές περισσότερα κατά βάρος από το 40D, ενώ τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν μόλις κατά 0,18 φορές. Κουτσομούρα Αύξηση του ποσοστού των διαφυγόντων κατά βάρος εμφάνισε και η κουτσομούρα, από μόλις 1% στο 40D, σε 13% στο 40S και υψηλότερη τιμή (15%) στο 50D (Εικ β). Τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν από 99% στο 40D, σε 87% στο 40S και 85% στο 50D (Εικ β). Επομένως, τα διαφυγόντα άτομα κουτσομούρας στο 40S ήταν 12 φορές περισσότερα (14 φορές για το 50D) κατά βάρος από το 40D, ενώ τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν μόλις κατά 0,12 φορές (0,14 στο 50D). Μπαρμπούνι Από τη συνολική βιομάζα του μπαρμπουνιού που εισήλθε στο εργαλείο, το ποσοστό των διαφυγόντων αυξήθηκε από 0,3% στο 40D, σε 3% στο 40S και στην υψηλότερη τιμή 11% στο 50D (Εικ γ). Τα παρακρατηθέντα εμφάνισαν την αντίστοιχη μείωση από 100% στο 40D, σε 97% στο 40S με χαμηλότερη τιμή το 89% στο 50D (Εικ γ). Επομένως, τα διαφυγόντα μπαρμπούνια για το 40S ήταν 9 φορές περισσότερα κατά βάρος από το 40D (36 για το 50D), ενώ τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν μόλις κατά 0,03 φορές (0,11 στο 50D). Ροζ γαρίδα Αύξηση του ποσοστού των διαφυγόντων μεταξύ των τριών σάκων, εμφανίστηκε και για τη ροζ γαρίδα, από 11% στο 40D, στο 33% στους σάκους των 40S και 50D (Εικ δ). Το ποσοστό της παρακρατηθείσας βιομάζας της ροζ γαρίδας μειώθηκε από 89% στο 40D, σε 67% στα 40S και 50D (Εικ δ). Έτσι, τα διαφυγόντα άτομα ροζ γαρίδας στο 40S ήταν 2 φορές περισσότερα κατά βάρος από αυτά στο 40D ή 50D, ενώ τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν μόλις κατά 0,24 φορές. Καραβίδα Η καραβίδα εμφάνισε αύξηση των διαφυγόντων από ποσοστό 0,2% στο 40D, σε 1% στο 50D και 5% στο 40S (Εικ ε). Αντίστοιχα, η παρακρατηθείσα βιομάζα εμφάνισε μικρή μείωση από 100% στο 40D, σε 99% στο 50D και 95% στο 40S (Εικ ε). Με βάση αυτά τα ποσοστά, τα διαφυγόντα άτομα καραβίδας αυξήθηκαν σε βάρος κατά 24 φορές στο 40S από ότι στο 40D, ενώ τα παρακρατηθέντα μειώθηκαν μόλις κατά 0,05 φορές. 78

95 ε) Καραβίδα δ) Ροζ γαρίδα γ) Μπαρμπούνι β) Κουτσομούρα α) Μπακαλιάρος 40D 40S 50D 1% 7% 19% 99% 81% 93% 1% 13% 15% 99% 87% 85% 0% 3% 11% 100 % 97% 89% 11% 33% 33% 89% 67% 67% 0% 5% 1% 100 % 95% 99% Εικόνα Ποσοστά κατά βάρος των Διαφυγόντων (ανοιχτό γκρι) και Παρακρατηθέντων (σκούρο γκρι) για: α) τον μπακαλιάρο, β) την κουτσομούρα, γ) το μπαρμπούνι, δ) τη ροζ γαρίδα και ε) την καραβίδα. 79

96 Σύσταση κατά βάρος των Απορριπτόμενων και Εμπορικών αλιευμάτων Συνολική βιομάζα Από το σύνολο της βιομάζας που παρακρατήθηκε σε κάθε έναν από τους υπό εξέταση σάκους της τράτας, το ποσοστό των απορριπτόμενων εμφάνισε πτωτική τάση από 36% για το 40D, σε 34% για το 50D και 33% για το 40S (Εικ α). Τα αντίστοιχα ποσοστά που αποτέλεσαν το εμπορικό τμήμα της συνολικής βιομάζας, ήταν 64% στο 40D, 66% στο 50D και 67% στο 40S (Εικ α). Επομένως, οι συνολικές απορρίψεις παρουσίασαν μείωση από το 40D στο 40S κατά 8,3%, ενώ η αύξηση των εμπορικών αλιευμάτων ήταν της τάξης του 4,7%. Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικά αλιεύματα, μειώθηκε στα νέα δίχτυα, από 0,6 για το 40D σε 0,5 για το 40S και 50D, δηλαδή μείωση 16,7%. Το ποσοστό κατά βάρος των απορριπτόμενων εμπορικών αλιευμάτων στο σύνολο των απορριπτόμενων μειώθηκε από 59,4% στο 40D, σε 52,3% στο 40S και 51,7% στο 50D (μείωση κατά 12% περίπου). Το ποσοστό της βιομάζας των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων στα εμπορικά αλιεύματα αποτέλεσαν το 17,5%, 16,3% και 19,7% στα δίχτυα 40D, 40S και 50D, αντίστοιχα, δηλαδή μείωση κατά 7% περίπου από το 40D στο 40S, αλλά αύξηση κατά 13% περίπου στο 50D. Οστεϊχθύες Από το σύνολο της βιομάζας των Οστεϊχθύων που παρακρατήθηκε στο σάκο της τράτας, το ποσοστό των απορριπτόμενων μειώθηκε από 43% στο 40D, σε 38% στο 50D και 32% στο 40S (Εικ β). Αντίστοιχα, το ποσοστό της εμπορικής βιομάζας των Οστεϊχθύων αυξήθηκε από 57% στο 40D, σε 62% στο 50D και 68% στο 40S (Εικ β). Επομένως στους Οστεϊχθύες, από το 40D στο 40S, οι απορρίψεις παρουσίασαν μείωση κατά 25,6%, ενώ τα εμπορικά αυξήθηκαν κατά 19,3%. Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικούς Οστεϊχθύες, μειώθηκε από 0,8 στο 40D, σε 0,6 στο 50D και 0,5 στο 40S (μείωση κατά 37,5%). Το ποσοστό της απορριπτόμενης βιομάζας των εμπορικών Οστεϊχθύων στο σύνολο των απορριπτόμενων, αποτέλεσε το 48,1% στο 40D, το 43,8% στο 40S (μείωση 9%) και το 42,6% στο 50D (μείωση 11%). Τέλος, το ποσοστό της βιομάζας των παρεμπιπτόντων Οστεϊχθύων στο σύνολο των εμπορικών αλιευμάτων παρουσίασαν μικρή αύξηση από 8,7%, σε 10% και σε 11,5% στα δίχτυα 40D, 40S και 50D, αντίστοιχα. Χονδριχθύες Το ποσοστό της βιομάζας των Χονδριχθύων που απορρίφθηκε, ως προς τη συνολική παρακρατηθείσα στο σάκο βιομάζα τους, αυξήθηκε από 35% στο 40D, σε 43% στο 50D και 47% στο 40S, με αντίστοιχη μείωση της εμπορικής βιομάζας από 65% στο 40D, σε 57% στο 50D και 53% στο 40S (Εικ γ). Αυτό όμως το γεγονός φαίνεται να συνδέεται με την τυχαία αυξημένη παρουσία του μη εμπορικού είδους Scyliorhinus canicula, σε καλάδες που έγιναν με τα δίχτυα 40S και 50D. Επομένως, δεν κρίθηκαν σκόπιμες οι περαιτέρω αναλύσεις. 80

97 Το ποσοστό της απορριπτόμενης βιομάζας των εμπορικών Χονδριχθύων στο σύνολο των απορριπτόμενων αυξήθηκε λίγο από 1,5% στο 40D, σε 2,3% στο 40S και 2% στο 50D, αν και το ποσοστό τους είναι γενικά μικρό. Αυτή η αύξηση, όπως αναφέρθηκε νωρίτερα, θεωρήθηκε τυχαίο γεγονός. Τέλος, οι Χονδριχθύες στο σύνολο τους αποτελούν παρεμπίπτον αλίευμα, καθώς δεν αποτελούν στόχους της αλιείας με τράτα βυθού, έτσι το ποσοστό τους ως προς το συνολικό εμπορικό αλίευμα ήταν 6,9%, 4,5% και 7% στα δίχτυα 40D, 40S και 50D, αντίστοιχα. Επομένως, η μείωση από το 40D στο 40S είναι περίπου 35%. Καρκινοειδή Από το σύνολο της βιομάζας των Καρκινοειδών που παρακρατήθηκε στους τρεις σάκους, το ποσοστό των απορριπτόμενων μειώθηκε από 30% στο 40D, σε 24% στο 50D και 21% στο 40S (Εικ δ). Αντίστοιχα, το ποσοστό της εμπορικής βιομάζας, αυξήθηκε από 70% στο 40D, σε 76% στο 50D και 79% στο 40S (Εικ δ). Επομένως στα Καρκινοειδή, οι συνολικές απορρίψεις παρουσίασαν μείωση από το 40D στο 40S κατά 30%, ενώ τα εμπορικά αυξήθηκαν κατά 12,8%. Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικά, ήταν μειώθηκε από 0,4 για το 40D σε 0,3 για το 40S και 50D (μείωση 25%). Το ποσοστό κατά βάρος των εμπορικών Καρκινοειδών στο σύνολο των απορριπτόμενων, μειώθηκε από 7% στο 40D, σε 4,5% στο 50D και 4,4% στο 40S (μείωση 37%). Τέλος, το ποσοστό κατά βάρος των παρεμπιπτόντων καρκινοειδών στα σύνολο των εμπορικών ήταν και στα τρία υπό μελέτη δίχτυα αρκετά μικρό (<0,1%), καθώς το μόνο παρεμπίπτον είδος ήταν ο αστακός Palinurus elephas, που δεν αποτελεί στόχο της αλιείας της τράτας βυθού και η σύλληψη του ήταν πολύ περιορισμένη. Κεφαλόποδα Το ποσοστό κατά βάρος των απορριπτόμενων Κεφαλοπόδων, ως προς τη συνολική παρακρατηθείσα στο σάκο βιομάζα τους, μειώθηκε από 6% στο 40D, σε 5% στο 50D και 4% στο 40S. Αντίστοιχα, μικρή αύξηση παρατηρήθηκε στο ποσοστό της εμπορικής βιομάζας, από 94% στο 40D, σε 95% στο 50D και 96% στο 40S (Εικ ε). Επομένως στα Κεφαλόποδα, οι συνολικές απορρίψεις παρουσίασαν μείωση από το 40D στο 40S κατά 33,3%, ενώ η αύξηση των εμπορικών ήταν της τάξης του 2,1%. Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικά Κεφαλόποδα, ήταν αρκετά χαμηλή και σχεδόν ίδια και για τους τρεις σάκους, συγκεκριμένα 0,1 για το 40D και 50D και μηδενική για το 40S. Το ποσοστό κατά βάρος των εμπορικών Κεφαλοπόδων στο συνολικό απορριπτόμενο αλίευμα που αντιστοιχούσε σε εμπορικά είδη, μειώθηκε από 2,9% στο 40D, σε 2,5% στο 50D και 1,9% στο 40S (μείωση 34%). Τέλος, το ποσοστό της βιομάζας των παρεμπιπτόντων κεφαλοπόδων αυξήθηκε σε μικρό βαθμό από 1,7% στο 40D, σε 1,8% στο 40S και μειώθηκε 1,1% στο 50D, διαφορές που δεν φαίνονται σημαντικές. 81

98 ε) Κεφαλόποδα δ) Καρκινοειδ γ) Χονδριχθύες β) Οστεϊχθύες α) Συνολικό αλίευμα 40D 40S 50D 36% 33% 34% 64% 67% 66% 43% 32% 38% 57% 68% 62% 35% 65% 47% 53% 43% 57% 30% 21% 24% 70% 79% 76% 6% 4% 5% 94% 96% 95% Εικόνα Ποσοστά κατά βάρος των Απορριπτόμενων (ανοιχτό γκρι) και Εμπορικών (σκούρο γκρι) για: α) το Συνολικό αλίευμα, β) τους Οστεϊχθύες, γ) τους Χονδριχθύες, δ) τα Καρκινοειδή και ε) τα Κεφαλόποδα. 82

99 Μπακαλιάρος Η μελέτη της βιομάζας των παρακρατηθέντων στο σάκο μπακαλιάρων έδειξε ότι, το ποσοστό των απορριπτόμενων του μπακαλιάρου μειώθηκε από 30% στο 40D, σε 29% στο 50D και 27% στο 40S. Αντίστοιχα, το ποσοστό του εμπορικού αλιεύματος του μπακαλιάρου αυξήθηκε από 70% στο 40D, σε 71% στο 50D και 73% στο 40S (Εικ α). Επομένως, τα απορριπτόμενα παρουσίασαν μείωση από το 40D στο 40S κατά 10%, ενώ τα εμπορικά αύξηση κατά 4,3%. Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικούς μπακαλιάρους, παρέμεινε όμως σχεδόν σταθερή με τιμή 0,42 στο 40D, 0,38 στο 40S (μείωση 9%) και 0,40 στο 50D. Κουτσομούρα Το σύνολο της βιομάζας της κουτσομούρας που παρακρατήθηκε στο σάκο, ήταν εμπορικό σχεδόν στο σύνολο της και στα τρία δίχτυα, με τα απορριπτόμενα να αποτελούν μόλις το 0,7-1,6%, ανάλογα με το δίχτυ (Εικ β). Η αύξηση του ποσοστού στο 40S αποδίδεται στην τυχαία παρουσία φαγωμένων κουτσομούρων από δελφίνια. Επομένως, οι αλλαγές στις απορρίψεις και στο εμπορικό αλίευμα της κουτσομούρας ανάμεσα στα τρία δίχτυα, δεν φαίνεται να είναι σημαντικές. Ως αποτέλεσμα αυτών, η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικές κουτσομούρες κατά βάρος ήταν αρκετά χαμηλή και για τα τρία δίχτυα με τιμή 0,01 για το 40D και το 50D και 0,02 για το 40S. Μπαρμπούνι Αντίστοιχα, σχεδόν όλη η βιομάζα του παρακρατηθέντος μπαρμπουνιού, ήταν εμπορική με το ποσοστό των απορριπτόμενων να αποτελεί μόλις το 1% και για τα τρία υπό εξέταση δίχτυα (Εικ γ). Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικά μπαρμπούνια κατά βάρος δεν διαφοροποιήθηκε ανάμεσα στους τρεις υπό μελέτη σάκους παραμένοντας στο 0,01. Ροζ γαρίδα Από το σύνολο της βιομάζας των παρακρατηθέντων στο σάκο ατόμων της ροζ γαρίδας, το ποσοστό των απορριπτόμενων ροζ γαρίδων έδειξε να μειώνεται από 50% στο 40D, σε 37% στο 50D και 31% στο 40S (Εικ δ). Αντίστοιχα, το ποσοστό του εμπορικού αλιεύματος της ροζ γαρίδας, αυξήθηκε από 50% στο 40D, σε 63% στο 50D και σε 69% στο 40S (Εικ δ). Έτσι, τα απορριπτόμενα της ροζ γαρίδας παρουσίασαν μείωση από το 40D στο 40S κατά 38%, και αντίστοιχη (38%) αύξηση του εμπορικού αλιεύματος. Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικές ροζ γαρίδες μειώθηκε από 1 στο 40D, σε 0,4 στο 40S (μείωση κατά 60%) και 0,6 στο 50D. Καραβίδα Η καραβίδα εμφάνισε σχετικά χαμηλά ποσοστά απορρίψεων κατά βάρος και στα τρία δίχτυα, με μείωση από 7% στο 40D, σε 3% στο 50D και 1% στο 40S. Αντίστοιχα, το ποσοστό του εμπορικού αλιεύματος της καραβίδας αυξήθηκε από 93% στο 40D, σε 97% στο 50D και 99% στο 40S (Εικ ε). Επομένως, η απορριπτόμενη βιομάζα καραβίδας, αν και μικρή σε ποσότητα, μειώθηκε από το 40D στο 40S κατά 85,7%, ενώ η αύξηση των εμπορικών ήταν της τάξης του 6,5%. Η αναλογία απορριπτόμενων προς εμπορικές καραβίδες κατά βάρος, μειώθηκε από 0,07 στο 40D, σε 0,03 στο 50D και 0,01 στο 40S (μείωση 85,7%). 83

100 ε) Καραβίδα δ) Ροζ Γαρίδα γ) Μπαρμπούνι β) Κουτσομούρα α) Μπακαλιάρος 40D 40S 50D 30% 27% 29% 70% 73% 71% 1% 2% 1% 99% 98% 99% 1% 1% 1% 99% 99% 99% 50% 50% 31% 69% 37% 63% 7% 1% 3% 93% 99% 97% Εικόνα Ποσοστά κατά βάρος των Απορριπτόμενων (ανοιχτό γκρι) και Εμπορικών (σκούρο γκρι) για: α) τον μπακαλιάρο, β) την κουτσομούρα, γ) το μπαρμπούνι, δ) τη ροζ γαρίδα και ε) την καραβίδα. 84

101 /ώρα Kg/ώρα 3.5. Οικονομικά δεδομένα Οικονομική αξία των αλιευμάτων Η ποσότητα και η αξία του συνολικού αλιεύματος ανά δίχτυ παρουσιάζονται στην Εικόνα Η τιμή του 40S είναι ανάμεσα σε αυτές των άλλων δύο διχτυών. Όμως, δεν βρέθηκε ιδιαίτερη διαφορά μεταξύ των τριών διχτυών, στην ποσότητα (kg/ώρα αλιείας) και στην αξία ( /ώρα αλιείας) του συνολικού εμπορικού αλιεύματος, το οποίο επιβεβαιώθηκε και με στατιστικό έλεγχο (p>0,05) D 40S 50D D 40S 50D Εικ Ποσότητα (Κg/ώρα αλιείας) και αξία ( /ώρα αλιείας) του συνολικού εμπορικού αλιεύματος ανά δίχτυ (40D: 40 mm ρομβοειδές, 40S: 40 mm τετράγωνο, 50D: 50 mm ρομβοειδές). 85

102 /ώρα Kg/ώρα Η ποσότητα (kg/ώρα αλιείας) και η αξία ( /ώρα αλιείας) των εμπορικών αλιευμάτων του μπακαλιάρου, της κουτσομούρας, του μπαρμπουνιού, της καραβίδας, και της ροζ γαρίδας ανά δίχτυ παρουσιάζονται στην Εικόνα Στο μπασκαλιάρο βρέθηκαν παρόμοιες τιμές και στα τρία δίχτυα. Στην κουτσομούρα και το μπαρμπούνι οι χαμηλότερες τιμές ήταν στο 50D, αλλά η μέγιστη στο 40S για το πρώτο είδος, ενώ στο 40D για το δεύτερο. Στην καραβίδα, το 40D εμφάνισε την υψηλότερη τιμή, ενώ τα άλλα δύο δίχτυα είχαν παρόμοιες τιμές. Τέλος, η ροζ γαρίδα έδειξε υψηλότερες τιμές στο τετράγωνο 40S. Παρόλα αυτά, ανάμεσα στα δίχτυα δεν βρέθηκαν στατισικά σημαντικές διαφορές για τα υπό μελέτη είδη (p>0,05) D 40S 50D D 40S 50D Εικ Ποσότητα (Κg/ώρα αλιείας) και αξία ( /ώρα αλιείας) του εμπορικού αλιεύματος του μπακαλιάρου, της κουτσομούρας, του μπαρμπουνιού, της καραβίδας, και της ροζ γαρίδας ανά δίχτυ (40D: 40 mm ρομβοειδές, 40S: 40 mm τετράγωνο, 50D: 50 mm ρομβοειδές). 86

103 Χρόνος διαλογής αλιεύματος Η μέση τιμή του χρόνου απασχόλησης για τη διαλογή του αλιεύματος από το πλήρωμα ανά δίχτυ παρουσιάζεται στον Πίνακα Το τετράγωνο δίχτυ 40S εμφάνισε το μικρότερο χρόνο ανάμεσα στα υπό μελέτη δίχτυα, αν και δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές οι διαφορές αυτές (p>0,05). Πίνακας Μέσος χρόνος απασχόλησης για τη διαλογή των αλιευμάτων (± τυπικό σφάλμα) ανά δίχτυ (40D: 40 mm ρομβοειδές, 40S: 40 mm τετράγωνο, 50D: 50 mm ρομβοειδές). Δίχτυ Μέσος Χρόνος διαλογής (±τυπικό σφάλμα) 40D 64,6 ± 9,7 50D 54,8 ± 5,5 40S 47,8 ± 5, Δαπάνες λειτουργίας της μηχανότρατας Οι λειτουργικές δαπάνες ενός αλιευτικού σκάφους τύπου μηχανότρατας, όπως αυτό που χρησιμοποιήθηκε για την παρούσα μελέτη, είναι αρκετά υψηλές. Όπως προκύπτει από την παρουσίαση των δεδομένων στον Πίνακα , οι κυριότερες δαπάνες αφορούν το ανθρώπινο δυναμικό (μισθοδοσία, διατροφή), τα καύσιμα και λιπαντικά, τη συντήρηση, την αγορά αλιευτικών εργαλείων και τα μεταφορικά, σε περίπτωση μεταφοράς των αλιευμάτων μακριά από τον τόπο εκφόρτωσης. 87

104 Πίνακας Δαπάνες λειτουργίας αλιευτικού σκάφους τύπου μηχανότρατας. ΑΛΛΗ. ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΜΗΝΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΤΟΣ 1 Δαπάνες διατροφής Δαπάνες ένδυσης Ελλιμενισμός Αποκομιδή αποβλήτων 0 Άδειες (ατομική, σκάφους, προσωπικού, Επιμελ.) 6 Ασφάλιστρα 0 7 Σωματείο (Αλιευτικός συνετ. Χαλκίδος) Ανταλλακτικά Συντήρηση (καρνάγιο, ανέλκυση, βαφή κ.λπ.) Συντήρηση (ηλεκτρολογικές εργασίες) Ζημίες Αγορά συρμάτων (περίπου μ.) Αγορά σχοινιών (4.000 χλγ. χ 3,2 /χλγρ.) Αγορά πορτών Αγορά εργαλείου (τράτα) Αγορά μπάϊνων (40 τμχ χ 10 /τμχ.) Αγορά δικτύων ( χλγ. χ 9 /χλγ.) Λογιστής ΟΚΩ (ύδρευση, επικοινωνίες) Πρόστιμα Καύσιμα (4,5τ * 700 /τ) Λιπαντικά (11 βαρέλια 1τ χ 500 /τ) Πλοίαρχος Μηχανικός Πλήρωμα (1.300 χ 4 άτ. Χ 8 μην.) Πάγος (διαθέτει παγοποιητική μηχανή) 0 27 Είδη συσκευασίας 0 28 Μεταφορικά Απρόβλεπτα ( 1%) ΣΥΝΟΛΟ

105 3.6. Ποικιλότητα αλιευμάτων Είδη αλιευμάτων και Δείκτες ποικιλότητας Από όλες τις καλάδες συνολικά, στη τράτα εισήλθαν 336 taxa (είδη και άλλες ταξινομικές ομάδες) (Πίνακας ). Από αυτά 280 παρακρατήθηκαν στο σάκο, δηλ. ποσοστό 83,3%. Σε αυτά περιλαμβάνονταν: 100 taxa Οστεϊχθύων 19 taxa Χονδριχθύων 45 taxa Καρκινοειδών 24 taxa Κεφαλοπόδων 92 taxa βενθικών Ασπονδύλων (φύκη, σπόγγοι, γαστερόποδα, δίθυρα, αχινοί, αστερίες, ολοθούρια, ασκίδια κλπ). Από τα taxa του σάκου, τα 79 ήταν εμπορικά είδη (ποσοστό 28,2%), από τα οποία μόνο τα 23 είναι είδη-στόχοι (ποσοστό 8,2%). Στο κάλυμμα, από όλες τις καλάδες μαζί, διέφυγαν 255 taxa (75,9%), ενώ 56 από αυτά δεν παρακρατήθηκαν καθόλου στο σάκο (Πίνακας ), δηλ. ποσοστό 16,7% των συνολικά εισερχομένων στο εργαλείο. Ο μέσος αριθμός taxa και η μέση τιμή του δείκτη Shannon-Wiener ανά καλάδα και ανά δίχτυ στο κάλυμμα (διαφυγόντα) και στο σάκο (παρακρατηθέντα) παρουσιάζονται στον Πίνακα Είναι εμφανές ότι οι μεγαλύτερες τιμές στο κάλυμμα και οι μικρότερες στο σάκο βρέθηκαν στο δίχτυ 40S. Πίνακας Μέσος αριθμός taxa και μέση τιμή δείκτη Shannon-Wiener (H') ανά καλάδα και ανά δίχτυ για τα διαφυγόντα στο κάλυμμα και τα παρακρατηθέντα στο σάκο. Δίχτυ Διαφυγόντα Παρακρατηθέντα Αριθμ. taxa Η' Αριθμός taxa Η' 40D 25,11 1,86 40,62 2,07 40S 31,32 2,03 36,89 1,96 50D 31,35 1,97 39,09 1,99 Η σύγκριση των δεικτών ποικιλότητας (αριθμός taxa και δείκτης Shannon-Wiener) με ανάλυση διασποράς (ANOVA) έδειξε στατιστικά σημαντικές διαφορές (p<0,0001, n=161) μόνο στο κάλυμμα μεταξύ του 40D και των 40S ή 50D και μόνο για το αριθμό των taxa στα διαφυγόντα. Καμία σημαντική διαφορά δε βρέθηκε στους δείκτες των παρακρατηθέντων ανάμεσα στα τρία δίχτυα. 89

106 Πίνακας Taxa που εισήλθαν στο εργαλείο της τράτας και παρακρατήθηκαν στο σάκο ή διέφυγαν από αυτόν στο κάλυμμα. Abralia veranyi Adamsia palliata Agelas oroides Alcyonium palmatum Algae Alloteuthis media Alpheus glaber Ammodytidae Amphipoda Amphiura spp. Anseropoda spp. Antedon mediterranea Anthias anthias Aphrodita spp. Aphroditidae Aplysia spp. Aplysina aerophoda Aporrhais pespelecani Argentina sphyraena Arnoglossus laterna Arnoglossus rueppelli Arnoglossus thori Ascidea spp. Ascidia Ascidiella spp. Aspitrigla cuculus Asterina gibbosa Asteroidea Astropecten aranciacus Astropecten bispinosus Astropecten spp Aulopus filamentosus Auxis rochei Axinella cannabina Axinella sp. Bellotia apoda Benthosema glaciale Berthella aurantiaca Bivalvia Blennius ocellaris Boops boops Botryllus spp. Bregmaceros spp Bryozoa Calappa granulata Callanthias ruber Calliactis parasitica 90

107 Συνέχεια Πίνακα Callionymus maculatus Callionymus spp. Callistoctopus macropus Capros aper Caranx crysos Caranx rhonchus Carapus acus Cassidaria echinophora Centracanthus cirrus Centrostephanus longispinus Cepola macrophthalma Cerianthus sp. Chaetaster nodosus Chelidonichthys lucerna Chlamys spp. Chlamys varia Chlorophthalmus agassizii Chlorophyceae Chlorotocus crassicornis Cidaridae Citharus linguatula Cnidaria Codium bursa Coelorhynchus coelorhynchus Conger conger Coral unknown Crabs (non recognised) Crangonidae Dardanus arrosor Dasyatis pastinaca Dead shells Demospongia Dentex dentex Dentex gibbosus Dentex spp. Diazona violacea Dicentrarchus labrax Diplodus annularis Diplodus vulgaris Dipturus oxyrinchus Distoma spp. Dromia personata Ebalia spp. Echelus myrus Echinaster sepositus Echinaster spp. Echinoidea Echinus melo 91

108 Συνέχεια Πίνακα Echinus spp. Echiodon dentatus Eledone cirrhosa Eledone moschata Engraulis encrasicolus Enteropneusta Epinephelus aeneus Eriphia verrucosa Ethusa mascarone Eutrigla gurnardus Felimare picta Filifera foetidus Gadiculus argenteus argenteus Gaidropsarus mediterraneus Galeus melastomus Gastropoda Gastropteron meckeli Gnathophis mystax Gobiidae Gobius niger Goneplax rhomboides Haliclona mediterranea Helicolenus dactylopterus Hermodice carunculata Heteroteuthis dispar Hexanchus griseus Hippocampus spp. Hirudinea Holothuroidea Hoplostethus mediterraneus Hydrozoa Hymenocephalus italicus Illex coindetii Inachidae Inachus spp. Ircinia spp. Ircinia variabilis Ircinidae Isopoda Lepidopus caudatus Lepidorhombus boscii Lepidorhombus whiffiagonis Lepidotrigla cavillone Lepidotrigla dieuzeidei Leptometra spp. Leucoraja melitensis Leucoraja naevus Liocarcinus depurator Lissa spp. 92

109 Συνέχεια Πίνακα Loligo forbesi Loligo vulgaris Lophius budegassa Lophius piscatorius Luidia ciliaris Macropipus tuberculatus Macropodia rostrata Macropodia spp. Macroramphosus scolopax Maja goltziana Majidae Marionia blainvillea Marthasterias gracialis Maurolicus muelleri Medorippe lanata Merluccius merluccius Microchirus ocellatus Microchirus variegatus Microcosmus sp. Micromesistius poutassou Molva dipterygia macrophthalma Monodaeus spp. Mullus barbatus Mullus surmuletus Munida spp. Muraena helena Murex spp. Mustelus mustelus Myctophidae Myliobatis aquila Mytilus galloprovincialis Naticarius sp. Neopycnodonte cochlear Nephrops norvegicus Nezumia sclerorhynchus Octopus salutii Octopus vulgaris Ophichthus rufus Ophidion barbatum Ophidion rochei Ophioderma spp. Ophiothrix fragilis Ophiuridae Opisthobranchia Oxynotus centrina Pagellus acarne Pagellus bogaraveo Pagellus erythrinus Pagrus pagrus 93

110 Συνέχεια Πίνακα Paguridae Paguristes eremita Pagurus alatus Pagurus excavatus Pagurus prideauxi Palinurus elephas Parapenaeus longirostris Parastichopus regalis Parthenope macrochelos Parthenope spp. Pasiphaea multidentata Pasiphaea sivado Pasiphaea spp. Pecten sp. Peltaster placenta Pennatulidae Peristedion cataphractum Phaeophyceae Phallusia mammillata Phallusia spp. Philine aperta Philinopsis depicta Phycis blennoides Phycis phycis Phyllophorus urna Pilumnus spp. Pinna rudis Pisa armata Pisinae Plesionika gigliolii Plesionika heterocarpus Plesionika spp. Pleurobranchaea meckeli Polychaeta Polycitor adriaticus Polyplacophora Pontocaris cataphractus Pontophilus spinosus Porifera Portunidae Processa spp. Pseudamussium peslutrae Pteria hirundo Pteroeides spinosum Raja asterias Raja clavata Raja miraletus Raja montagui 94

111 Συνέχεια Πίνακα Raja polystigma Raja radula Raja spp. Rhizaxinella pyrifera Rhodophyceae Rissoides pallidus Rondeletiola minor Rossia macrosoma Rossia spp. Sarcotragus foetidus Sarcotragus sp. Sardina pilchardus Sardinella aurita Scaeurgus unicirrhus Scalarispongia scalaris Scomber colias Scomber scombrus Scorpaena elongata Scorpaena notata Scorpaena porcus Scorpaena scrofa Scyliorhinus canicula Scyllaridae Sea anemone Sea urchins Sepia elegans Sepia officinalis Sepia orbignyana Sepietta oweniana Sepietta spp. Sepiola intermedia Sepiola ligulata Sepiola robusta Sepiola rondeleti Sepiola spp. Sepiolidae Sepiolinae Sergestes arcticus Sergestidae Sergia robusta Serpulidae spp Serranus cabrilla Serranus hepatus Sipuncula Solea sp. Solenocera membranacea Spatangus purpureus Sphaerechinus granularis Sphaerodiscus placenta 95

112 Συνέχεια Πίνακα Sphoeroides cutaneus Spicara flexuosa Spicara maena Spicara smaris Spondyliosoma cantharus Spongia lamella Spongia officinalis Spongia spp. Sprattus sprattus Squalus blainville Squilla desmaresti Squilla mantis Suberites domuncula Suberitidae Symphodus ocellatus Symphurus nigrescens Symphurus spp. Synapturichthys kleini Synchiropus phaeton Synodus saurus Talochlamys multistriata Tethyaster sp. Thalassinidae Thenea sp. Thia scutellata Thyone sp. Todaropsis eblanae Tonna galea Tonna galea eggs Torpedo marmorata Torpedo torpedo Trachinus draco Trachinus radiatus Trachurus mediterraneus Trachurus picturatus Trachurus trachurus Trigla lyra Trigloporus lastoviza Trisopterus minutus capelanus Upogebia spp. Uranoscopus scaber Valonia sp. Venus verrucosa Vinciguerria poweriae Xanthidae Zeus faber 96

113 Πολυπαραγοντική ανάλυση της σύνθεσης των αλιευμάτων Διαφυγόντα είδη Αφθονία Η ανάλυση PERMANOVA που εφαρμόστηκε στα δεδομένα της αφθονίας των διαφυγόντων ειδών, έδειξε ότι όλοι οι παράγοντες που εξετάστηκαν (περιοχή, ζώνη βάθους, εποχή, δίχτυ) και κάποιοι συνδυασμοί αυτών, βρέθηκαν να την επηρεάζουν στατιστικά σημαντικά (Πίνακας ). Πίνακας Αποτελέσματα PERMANOVA της αφθονίας των διαφυγόντων ειδών (με έντονα γράμματα παρουσιάζονται οι στατιστικά σημαντικές <0,05 τιμές). Source df Pseudo-F P (perm) Δειγματοληψία 1 10,59 0,001 Περιοχή 3 36,182 0,001 Ζώνη βάθους 2 28,27 0,001 Δίχτυ 2 2,7368 0,001 Δειγματοληψία x Περιοχή 3 2,8007 0,001 Εποχή x Ζώνη βάθους 2 2,3673 0,001 Εποχή x Δίχτυ 2 0, ,63 Περιοχή x Ζώνη βάθους 5 8,3401 0,001 Περιοχή x Δίχτυ 6 1,7413 0,001 Ζώνη βάθους x Δίχτυ 4 0, ,521 Εποχή x Περιοχή x Ζ. βάθους 5 1,6783 0,003 Εποχή x Περιοχή x Δίχτυ 6 1,3833 0,015 Εποχή x Ζ. βάθους x Δίχτυ 4 0, ,696 Περιοχή x Ζ.βάθους x Δίχτυ 10 1,0302 0,404 Εποχή x Περιοχή x Ζ. βάθους x Δίχτυ 8 0,8485 0,851 Total 160 Η στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση των σταθμών (PERMANOVA p<0,05), με βάση το μάτι του διχτυού, οφείλεται σε ποσοτικές διαφορές της σχετικής αφθονίας των διαφυγόντων ειδών, όπως αυτές παρουσιάζονται στην ανάλυση SIMPER (Πίνακες ). Η μεγαλύτερη ανομοιότητα παρατηρήθηκε ανάμεσα στα δίχτυα 40S με 40D (86,69%) και 40D με 50D (86,21%), οφειλόμενη κυρίως (κατά 60%) σε διαφορές αφθονίας των ειδών ροζ γαρίδα (P. longirostris), γουρλομάτης (G. a. argenteus), γοβιοί (Gobiidae), γαύρος (E. encrasicolus), κατσαρίδες (Munida spp.), χανάκι (S. hepatus), μαρίδα (S. smaris), γλωσσάκι (A. laterna) και σαυρίδι (T. trachurus). Αν και τα είδη που συνέβαλαν στην ανομοιότητα παρουσίασαν την προηγούμενη κατάταξη κατά σειρά συμβολής, ο λόγος Diss/SD έδειξε ότι τα A. laterna, P. longirostris και S. hepatus ήταν τα είδη που πιο σταθερά συμβάλλουν στην ανομοιότητα μεταξύ 40D και 40S, ενώ μόνο τα δύο πρώτα μεταξύ των 40D και 50D και 40S και 50D (Πίνακες , , ) 97

114 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα αφθονίας των διαφυγόντων ειδών. 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές, 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο. 40D & 40S ανομοιότητα: 86,69 %, Group 40D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 40D Group 40S Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Parapenaeus longirostris 298,54 670,73 10,98 0,71 12,67 12,67 Gadiculus argenteus argenteus 411, ,84 10,65 0,63 12,29 24,95 Gobiidae ,06 7,41 0,67 8,55 33,51 Engraulis encrasicolus 197,66 303,69 5,08 0,43 5,85 39,36 Munida spp. 118,28 369,45 4,18 0,53 4,82 44,18 Serranus hepatus 44,93 168,7 3,92 0,71 4,53 48,71 Spicara smaris 30,72 219,77 3,76 0,35 4,34 53,05 Arnoglossus laterna 109,94 171,46 3,27 0,74 3,77 56,82 Trachurus trachurus 33,01 177,13 2,67 0,46 3,08 59,89 Sardina pilchardus 66,17 109,42 2,12 0,41 2,45 62,34 Citharus linguatula 41,06 69,39 2,12 0,59 2,44 64,79 Micromesistius poutassou 77,69 137,1 2,09 0,33 2,41 67,2 Alloteuthis media 49,37 67,86 1,86 0,64 2,15 69,35 Lepidotrigla cavillone 5,75 64,31 1,81 0,46 2,09 71,43 Arnoglossus thori 41,8 39,98 1,61 0,65 1,85 73,29 Plesionika heterocarpus 39,72 101,57 1,26 0,32 1,45 74,74 Illex coindetii 20,33 59,61 1,12 0,59 1,29 76,02 Symphurus nigrescens 27,51 46,18 1,08 0,42 1,25 77,27 Centracanthus cirrus 24,44 19,19 1,07 0,17 1,24 78,51 Merluccius merluccius 6,38 145,19 1,02 0,55 1,18 79,69 Spicara flexuosa 4,88 38,77 0,97 0,46 1,12 80,81 Boops boops 4,13 44,95 0,91 0,31 1,05 81,86 Argentina sphyraena 19,3 25,6 0,77 0,31 0,88 82,74 Chlorophthalmus agassizii 5,52 70,04 0,74 0,29 0,85 83,6 Capros aper 17,45 30,61 0,71 0,43 0,82 84,41 Mullus barbatus 4,02 25,5 0,64 0,48 0,74 85,15 Serranus cabrilla 1,97 19,7 0,62 0,44 0,72 85,87 Gaidropsarus mediterraneus 10,57 33,65 0,61 0,43 0,71 86,57 Crangonidae 10,64 22,7 0,6 0,42 0,69 87,26 Cepola macrophthalma 5,8 44,83 0,59 0,42 0,68 87,94 Dentex spp. 7,33 14,93 0,57 0,32 0,66 88,6 Loligo vulgaris 1,63 23,07 0,57 0,41 0,66 89,25 Pasiphaea multidentata 25,43 2,64 0,54 0,15 0,62 89,88 Sepia elegans 6,85 21,47 0,51 0,61 0,58 90,46 98

115 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα αφθονίας των διαφυγόντων ειδών. 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές, 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές. 40D & 50D ανομοιότητα: 86,66 %, Group 40D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Species Group 40D Group 50D Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib % Cum. % Parapenaeus longirostris 298,54 622,24 11,71 0,79 13,59 13,59 Gadiculus argenteus argenteus 411,69 747,56 8,85 0,69 10,26 23,85 Gobiidae ,74 7,76 0, ,85 Spicara smaris 30,72 191,28 5,22 0,47 6,06 38,92 Engraulis encrasicolus 197,66 148,89 4,45 0,43 5,16 44,08 Serranus hepatus 44,93 230,67 3,75 0,49 4,35 48,42 Munida spp. 118,28 154,35 3,33 0,45 3,87 52,29 Arnoglossus laterna 109,94 131,39 3,05 0,73 3,54 55,83 Micromesistius poutassou 77,69 222,64 3,02 0,34 3,51 59,33 Citharus linguatula 41,06 92,41 2,96 0,64 3,43 62,77 Arnoglossus thori 41,8 71,39 2,45 0,64 2,84 65,61 Trachurus trachurus 33,01 130,17 2,3 0,47 2,67 68,28 Sardina pilchardus 66,17 84,41 2,22 0,4 2,57 70,86 Alloteuthis media 49,37 75,59 2,16 0,63 2,5 73,36 Plesionika spp. 56,63 197,35 1,59 0,3 1,85 75,21 Illex coindetii 20,33 57,11 1,33 0,61 1,55 76,76 Chlorophthalmus agassizii 5,52 88,02 1,18 0,28 1,37 78,12 Macroramphosus scolopax 21,28 39,5 1,09 0,32 1,26 79,38 Symphurus nigrescens 27,51 37,4 0,97 0,43 1,13 80,51 Argentina sphyraena 19,3 23,92 0,88 0,31 1,02 81,53 Plesionika heterocarpus 39,72 21,57 0,83 0,27 0,96 82,49 Rondeletiola minor 9,41 84,14 0,81 0,24 0,94 83,43 Boops boops 4,13 30,51 0,77 0,42 0,9 84,33 Spicara flexuosa 4,88 30,16 0,74 0,42 0,85 85,18 Lepidorhombus boscii 11,17 23,11 0,64 0,34 0,75 85,93 Lepidotrigla cavillone 5,75 14,91 0,55 0,5 0,64 86,56 Pasiphaea multidentata 25,43 0,39 0,54 0,15 0,62 87,19 Mullus barbatus 4,02 17,3 0,53 0,39 0,62 87,81 Trisopterus minutus capelanus 10,42 30,59 0,53 0,4 0,61 88,42 Crangonidae 10,64 16,7 0,52 0,52 0,61 89,03 Dentex spp. 7,33 11,92 0,51 0,38 0,59 89,62 Merluccius merluccius 6,38 49,52 0,5 0,52 0,58 90,2 99

116 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα αφθονίας των διαφυγόντων ειδών. 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο. 50D & 40S ανομοιότητα: 83,83 %, Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 50D Group 40S Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib Cum. Species % % Parapenaeus longirostris 622,24 670,73 10,91 0,76 13,02 13,02 Gadiculus argenteus argenteus 747, ,84 10,53 0,67 12,56 25,58 Gobiidae 401,74 431,06 7,29 0,65 8,7 34,28 Spicara smaris 191,28 219,77 5,36 0,47 6,39 40,68 Serranus hepatus 230,67 168,7 3,95 0,59 4,71 45,38 Engraulis encrasicolus 148,89 303,69 3,73 0,39 4,45 49,83 Munida spp. 154,35 369,45 3,47 0,57 4,14 53,97 Trachurus trachurus 130,17 177,13 2,97 0,51 3,55 57,52 Arnoglossus laterna 131,39 171,46 2,57 0,77 3,06 60,58 Micromesistius poutassou 222,64 137,1 2,48 0,42 2,96 63,53 Citharus linguatula 92,41 69,39 2,15 0,67 2,57 66,1 Sardina pilchardus 84,41 109,42 1,73 0,46 2,06 68,16 Arnoglossus thori 71,39 39,98 1,66 0,61 1,98 70,14 Alloteuthis media 75,59 67,86 1,63 0,67 1,94 72,09 Chlorophthalmus agassizii 88,02 70,04 1,35 0,35 1,62 73,7 Lepidotrigla cavillone 14,91 64,31 1,26 0,45 1,5 75,21 Plesionika spp. 197,35 12,56 1,22 0,27 1,45 76,66 Illex coindetii 57,11 59,61 1,2 0,63 1,43 78,09 Merluccius merluccius 49,52 145,19 1,04 0,6 1,24 79,32 Boops boops 30,51 44,95 1,03 0,39 1,23 80,55 Spicara flexuosa 30,16 38,77 0,99 0,54 1,18 81,73 Symphurus nigrescens 37,4 46,18 0,79 0,44 0,95 82,68 Plesionika heterocarpus 21,57 101,57 0,77 0,28 0,92 83,6 Rondeletiola minor 84,14 20,83 0,68 0,24 0,82 84,42 Cepola macrophthalma 28,4 44,83 0,67 0,46 0,8 85,22 Mullus barbatus 17,3 25,5 0,62 0,52 0,74 85,96 Macroramphosus scolopax 39,5 7,04 0,61 0,27 0,73 86,69 Argentina sphyraena 23,92 25,6 0,61 0,45 0,73 87,42 Crangonidae 16,7 22,7 0,52 0,42 0,63 88,04 Lepidorhombus boscii 23,11 19,04 0,52 0,37 0,61 88,66 Capros aper 16,07 30,61 0,51 0,39 0,61 89,26 Serranus cabrilla 12,35 19,7 0,5 0,55 0,59 89,86 Loligo vulgaris 8,68 23,07 0,49 0,47 0,59 90,45 100

117 Βιομάζα Παρόμοια αποτελέσματα με την αφθονία έδειξε η ανάλυση PERMANOVA για τη βιομάζα των απορριπτόμενων (Πίνακας ). Σύμφωνα με αυτή, όλοι οι παράγοντες που εξετάστηκαν (περιοχή, ζώνη βάθους, εποχή, δίχτυ) και κάποιοι συνδυασμοί αυτών, φάνηκαν να επηρεάζουν στατιστικά σημαντικά την βιομάζα των διαφυγόντων ειδών. Πίνακας Αποτελέσματα PERMANOVA για την βιομάζα των διαφυγόντων ειδών (με έντονα γράμματα παρουσιάζονται οι στατιστικά σημαντικές <0,05 τιμές). Source df Pseudo-F P(perm) Εποχή 1 9,0515 0,001 Περιοχή 3 40,467 0,001 Ζώνη βάθους 2 28,112 0,001 Δίχτυ 2 3,5284 0,001 Εποχή x Περιοχή 3 2,7084 0,001 Εποχή x Βάθος 2 2,3421 0,001 Εποχή x Δίχτυ 2 1,0671 0,369 Περιοχή x Βάθος 5 7,7873 0,001 Περιοχή x Δίχτυ 6 2,0867 0,001 Βάθος x Δίχτυ 4 1,0397 0,387 Εποχή x Περιοχή x Βάθος 5 1,5053 0,009 Εποχή x Περιοχή x Δίχτυ 6 1,2098 0,11 Εποχή x Βάθος x Δίχτυ 4 0, ,844 Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 10 1,2099 0,069 Εποχή x Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 8 1,0139 0,426 Total 160 Η στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση των σταθμών (PERMANOVA p<0,05), με βάση το μάτι του διχτυού, οφείλεται σε ποσοτικές διαφορές της σχετικής βιομάζας των διαφυγόντων ειδών όπως έδειξε η ανάλυση SIMPER (Πίνακες ). Η μεγαλύτερη ανομοιότητα παρατηρήθηκε και εδώ ανάμεσα στα δίχτυα 40S με 40D (89,97%) και 40D με 50D (89,61%),%), οφειλόμενη κυρίως (κατά 60% περίπου) σε διαφορές στην βιομάζα των ειδών μαρίδα (S. smaris), γουρλομάτης (G. a. argenteus), προσφυγάκι (M. poutassou), ροζ γαρίδα (P. longirostris), γαύρος (E. encrasicolus), χανάκι (S. hepatus), σαυρίδι (T. trachurus), γοβιοί (Gobiidae), E. myrus, σαρδέλα (S. pilchardus), μπακαλιάρος (M. merluccius) και γόπα (B. boops). Παρ' όλα αυτά, αν και τα είδη που συνέβαλαν στην ανομοιότητα παρουσίασαν την προηγούμενη κατάταξη κατά σειρά συμβολής, ο λόγος Diss/SD έδειξε ότι τα θραψαλάκι (A. media), το χανάκι (S. hepatus) και το γλωσσάκι (A. laterna) ήταν τα είδη που συμβάλλουν πιο σταθερά στην ανομοιότητα μεταξύ των 40D και 40S, ενώ μόνο το A. laterna μεταξύ των 40D και 50D και η ζακέτα (C. lingulatula), η ροζ γαρίδα (P. longirostris), το γλωσσάκι (A. laterna) και ο μοσχιός (E. moschata) μεταξύ των 40S και 50D. 101

118 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα βιομάζας των διαφυγόντων ειδών. 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές, 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο. 40D & 40S ανομοιότητα: 89,97 %, Group 40D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 40D Group 40S Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Spicara smaris 435, ,8 6,02 0,45 6,7 6,7 Gadiculus argenteus argenteus 591, ,98 5,77 0,52 6,42 13,11 Micromesistius poutassou 1526, ,39 5,61 0,45 6,24 19,35 Parapenaeus longirostris 457, ,59 5,48 0,58 6,09 25,44 Engraulis encrasicolus 1501, ,85 5,47 0,46 6,07 31,52 Serranus hepatus 283, ,51 4,89 0,73 5,44 36,96 Trachurus trachurus 341, ,78 4,7 0,48 5,22 42,18 Gobiidae 460,98 982,07 3,54 0,51 3,94 46,11 Echelus myrus 520,21 547,94 3,07 0,63 3,41 49,53 Sardina pilchardus 693, ,04 2,85 0,47 3,17 52,7 Merluccius merluccius 40, ,33 2,52 0,52 2,8 55,5 Boops boops 96, ,46 2,5 0,38 2,78 58,29 Illex coindetii 152, ,28 0,47 2,53 60,82 Spicara flexuosa 88,1 806,65 2,2 0,55 2,45 63,26 Lepidotrigla cavillone 33,46 533,3 1,91 0,48 2,12 65,38 Serranus cabrilla 43,73 493,98 1,86 0,48 2,07 67,45 Chlorophthalmus agassizii 29,27 628,76 1,66 0,26 1,85 69,3 Citharus linguatula 231,63 407,72 1,65 0,66 1,83 71,13 Mullus barbatus 25,04 647,17 1,65 0,49 1,83 72,96 Munida spp. 125,06 576,31 1,45 0,57 1,61 74,57 Arnoglossus laterna 217,63 406,67 1,4 0,71 1,55 76,12 Eledone moschata 132,15 370,37 1,37 0,66 1,52 77,64 Centracanthus cirrus 185,69 143,98 1,34 0,18 1,49 79,14 Cepola macrophthalma 36,4 573,31 1,19 0,34 1,32 80,46 Gaidropsarus mediterraneus 63,52 319,21 1,17 0,38 1,3 81,76 Symphurus nigrescens 153,6 251,15 1,12 0,41 1,24 83,01 Arnoglossus thori 194,04 156,07 0,99 0,65 1,11 84,11 Sarcotragus foetidus 0 263,33 0,98 0,19 1,09 85,2 Dentex spp. 89,75 192,85 0,94 0,35 1,05 86,24 Argentina sphyraena 70,75 203,41 0,86 0,48 0,96 87,2 Scaeurgus unicirrhus 86,63 124,41 0,77 0,33 0,85 88,05 Lepidopus caudatus 2,31 267,33 0,72 0,18 0,8 88,85 Nephrops norvegicus 7,81 225,98 0,68 0,29 0,75 89,6 Alloteuthis media 93,52 201,02 0,68 0,79 0,75 90,35 102

119 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα βιομάζας των διαφυγόντων ειδών. 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές, 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές. 40D & 50D ανομοιότητα: 89,61 %, Group 40D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 40D Group 50D Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Spicara smaris 435, ,55 9,06 0,53 10,11 10,11 Micromesistius poutassou 1526, ,13 7,02 0,43 7,83 17,95 Trachurus trachurus 341, ,18 5,72 0,47 6,39 24,33 Parapenaeus longirostris 457, ,42 5,28 0,67 5,9 30,23 Engraulis encrasicolus 1501, ,64 4,93 0,46 5,5 35,74 Gadiculus argenteus argenteus 591, ,91 4,87 0,57 5,43 41,17 Serranus hepatus 283, ,96 4,08 0,42 4,55 45,72 Gobiidae 460,98 906,05 3,52 0,52 3,93 49,65 Sardina pilchardus 693, ,89 3,11 0,47 3,47 53,11 Citharus linguatula 231,63 809,6 3,08 0,69 3,44 56,55 Echelus myrus 520,21 550,47 2,74 0,67 3,05 59,61 Boops boops 96,88 976,67 2,7 0,54 3,01 62,62 Illex coindetii 152,33 674,93 2,29 0,52 2,56 65,18 Spicara flexuosa 88,1 703,02 1,83 0,51 2,04 67,22 Eledone moschata 132,15 435,95 1,82 0,59 2,03 69,25 Chlorophthalmus agassizii 29,27 521,09 1,8 0,34 2,01 71,26 Mullus barbatus 25,04 546,45 1,52 0,42 1,7 72,96 Serranus cabrilla 43,73 368,8 1,52 0,48 1,69 74,65 Arnoglossus thori 194,04 314,24 1,38 0,69 1,53 76,18 Dentex spp. 89,75 272,15 1,32 0,4 1,47 77,65 Lepidopus caudatus 2,31 360,58 1,3 0,23 1,45 79,1 Munida spp. 125,06 265,31 1,18 0,44 1,32 80,42 Arnoglossus laterna 217,63 285,51 1,16 0,77 1,3 81,72 Merluccius merluccius 40,56 426,2 1,06 0,56 1,19 82,91 Symphurus nigrescens 153,6 219,49 0,95 0,39 1,06 83,97 Argentina sphyraena 70,75 199,18 0,94 0,38 1,05 85,02 Alloteuthis media 93,52 260,22 0,92 0,5 1,03 86,05 Cepola macrophthalma 36,4 335,13 0,83 0,31 0,93 86,98 Macroramphosus scolopax 41,65 112,51 0,7 0,2 0,78 87,76 Octopus vulgaris 37,69 135,13 0,62 0,49 0,7 88,45 Pagellus erythrinus 6, ,62 0,41 0,69 89,15 Lepidotrigla cavillone 33,46 148,75 0,61 0,51 0,69 89,83 Gaidropsarus mediterraneus 63,52 116,56 0,52 0,53 0,58 90,41 103

120 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα αφθονίας των διαφυγόντων ειδών. 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο. 50D & 40S ανομοιότητα: 85,29 %, Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD) Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 50D Group 40S Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Spicara smaris 3345, ,8 8,67 0,57 10,16 10,16 Micromesistius poutassou 3140, ,39 6,3 0,51 7,39 17,55 Trachurus trachurus 2011, ,78 5,88 0,55 6,9 24,45 Gadiculus argenteus argenteus 1687, ,98 5,56 0,59 6,52 30,97 Parapenaeus longirostris 1359, ,59 4,6 0,71 5,39 36,36 Serranus hepatus 2336, ,51 4,43 0,52 5,19 41,54 Engraulis encrasicolus 1259, ,85 3,76 0,4 4,4 45,95 Gobiidae 906,05 982,07 3,04 0,52 3,56 49,51 Boops boops 976, ,46 3,02 0,51 3,54 53,04 Sardina pilchardus 1080, ,04 2,47 0,49 2,89 55,94 Spicara flexuosa 703,02 806,65 2,21 0,66 2,59 58,52 Illex coindetii 674, ,17 0,61 2,54 61,06 Merluccius merluccius 426,2 1375,33 2,12 0,55 2,49 63,55 Chlorophthalmus agassizii 521,09 628,76 2,01 0,39 2,36 65,91 Citharus linguatula 809,6 407,72 1,99 0,74 2,33 68,24 Echelus myrus 550,47 547,94 1,81 0,66 2,13 70,37 Mullus barbatus 546,45 647,17 1,75 0,58 2,05 72,42 Serranus cabrilla 368,8 493,98 1,5 0,62 1,76 74,17 Eledone moschata 435,95 370,37 1,36 0,7 1,59 75,77 Lepidopus caudatus 360,58 267,33 1,27 0,29 1,49 77,26 Lepidotrigla cavillone 148,75 533,3 1,25 0,51 1,46 78,73 Cepola macrophthalma 335,13 573,31 1,23 0,4 1,44 80,17 Munida spp. 265,31 576,31 1,22 0,57 1,43 81,6 Dentex spp. 272,15 192,85 1 0,44 1,17 82,77 Arnoglossus laterna 285,51 406,67 0,95 0,7 1,11 83,88 Gaidropsarus mediterraneus 116,56 319,21 0,82 0,41 0,97 84,85 Arnoglossus thori 314,24 156,07 0,82 0,65 0,96 85,81 Argentina sphyraena 199,18 203,41 0,78 0,51 0,91 86,72 Symphurus nigrescens 219,49 251,15 0,76 0,43 0,89 87,6 Sarcotragus foetidus 12,64 263,33 0,66 0,2 0,78 88,38 Alloteuthis media 260,22 201,02 0,65 0,55 0,76 89,14 Nephrops norvegicus 45,36 225,98 0,51 0,31 0,6 89,74 Pagellus erythrinus ,87 0,49 0,51 0,58 90,31 104

121 Απορριπτόμενo αλίευμα Αφθονία Η ανάλυση PERMANOVA που εφαρμόστηκε σε δεδομένα της αφθονίας των απορριπτόμενων αλιευμάτων, έδειξε ότι όλοι οι παράγοντες που εξετάστηκαν (περιοχή, ζώνη βάθους, εποχή, δίχτυ) και κάποιοι συνδυασμοί αυτών, βρέθηκαν να την επηρεάζουν στατιστικά σημαντικά (Πίνακας ). Πίνακας Αποτελέσματα PERMANOVA για την αφθονία των απορριπτόμενων ειδών (με έντονα γράμματα παρουσιάζονται οι στατιστικά σημαντικές <0,05 τιμές). Source Df Pseudo-F P(perm) Εποχή 1 7,2805 0,001 Περιοχή 3 33,072 0,001 Ζώνη βάθους 2 20,083 0,001 Δίχτυ 2 2,1381 0,001 Εποχή x Περιοχή 3 3,2287 0,001 Εποχή x Βάθος 2 1,6484 0,016 Εποχή x Δίχτυ 2 0, ,568 Περιοχή x Βάθος 5 6,1715 0,001 Περιοχή x Δίχτυ 6 1,3823 0,013 Βάθος x Δίχτυ 4 0, ,909 Εποχή x Περιοχή x Βάθος 5 1,7421 0,001 Εποχή x Περιοχή x Δίχτυ 6 1,1285 0,195 Εποχή x Βάθος x Δίχτυ 4 0, ,959 Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 10 1,0155 0,412 Εποχή x Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 8 0, ,479 Total 160 Η στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση των σταθμών (PERMANOVA p<0,05), με βάση το μάτι του διχτυού, οφείλεται σε ποσοτικές διαφορές της σχετικής αφθονίας των απορριπτόμενων ειδών, όπως αυτές παρουσιάζονται στην ανάλυση SIMPER (Πίνακες ). Η μεγαλύτερη ανομοιότητα παρατηρήθηκε ανάμεσα στα δίχτυα 40S με 50D (87,15%) και 40S με 40D (86,81%), η οποία οφείλεται (κατά 60% περίπου) σε διαφορές στην αφθονία των ειδών σαυρίδι (Τ. trachurus), καπονάκι (L. cavillone), ροζ γαρίδα (P. longirostris), κατσαρίδες (Munida spp.), μαρίδα (S. smaris), μπακαλιάρος (M. merluccius), γουρλομάτης (G. a. argenteus), βαθύβιοι αχινοί (Cidaridae), ζακέτα (C. linguatula), χανάκι (S. hepatus), τον αχινό C. longispinus, το θράψαλο (I. coindetii), τη ζακέτα (L. boscii), το γαύρο (E. encrasicolus), τον αχινό (S. purpureus) και τον πρασινομάτη (C. agassizii). Αν και τα είδη που συνέβαλαν στην ανομοιότητα παρουσίασαν την προηγούμενη κατάταξη, ο λόγος Diss/SD έδειξε ότι το θράψαλο, το χανάκι, η ροζ γαρίδα, το θραψαλάκι (A. media) και οι κατσαρίδες ήταν τα είδη που συμβάλλουν πιο σταθερά στην ανομοιότητα της αφθονίας των απορριπτόμενων μεταξύ των διχτυών 50D και 40S με μικρότερες τιμές στο πρώτο. Εκτός αυτών των ειδών, το γλωσσάκι (Α. laterna) και η σουπίτσα (S. elegans) συμβάλλουν επίσης σταθερά στην ανομοιότητα μεταξύ των 40S και 40D με υψηλότερες τιμές στο δεύτερο. 105

122 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα αφθονίας των απορριπτόμενων ειδών. 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο, 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές. 40S & 50D ανομοιότητα: 87,15 %, Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 50D Group 40S Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Trachurus trachurus 112,48 62,69 6,66 0,52 7,64 7,64 Lepidotrigla cavillone 105,33 47,03 6,16 0,6 7,07 14,71 Parapenaeus longirostris 74,49 55,09 5,25 0,71 6,02 20,74 Munida spp. 71,11 61,77 4,51 0,66 5,17 25,91 Spicara smaris 44,72 50,13 4,12 0,46 4,72 30,63 Merluccius merluccius 60,6 39,79 3,63 0,59 4,16 34,79 Gadiculus argenteus argenteus 100,39 20,58 3,36 0,4 3,86 38,65 Cidaridae 53,55 22,85 2,99 0,37 3,43 42,09 Citharus linguatula 28,67 34,87 2,89 0,76 3,32 45,41 Serranus hepatus 33,2 16,37 2,34 0,68 2,69 48,09 Centrostephanus longispinus 26,35 13,38 2,16 0,35 2,48 50,57 Illex coindetii 37,67 17,4 2,01 0,84 2,31 52,89 Lepidorhombus boscii 24,17 19,63 1,84 0,47 2,11 54,99 Engraulis encrasicolus 36,24 23,72 1,74 0,26 1,99 56,99 Spatangus purpureus 13,8 31,62 1,69 0,22 1,94 58,93 Chlorophthalmus agassizii 31,13 4,05 1,52 0,38 1,74 60,67 Spicara flexuosa 9,38 21,51 1,48 0,44 1,7 62,37 Liocarcinus depurator 17,95 14,06 1,38 0,55 1,58 63,95 Sardina pilchardus 26,05 10,87 1,26 0,36 1,44 65,39 Micromesistius poutassou 29,34 3,67 1,22 0,31 1,4 66,79 Cepola macrophthalma 23,08 7,55 1,21 0,38 1,39 68,18 Dentex spp. 11,93 13,65 1,18 0,55 1,36 69,54 Argentina sphyraena 15,81 8,37 1,17 0,43 1,34 70,88 Boops boops 8,76 13,63 1,16 0,46 1,33 72,21 Lepidotrigla dieuzeidei 11,31 5,08 0,99 0,31 1,14 73,35 Gobiidae 19,84 3,84 0,93 0,41 1,07 74,42 Capros aper 9,93 8,04 0,92 0,38 1,05 75,47 Scyliorhinus canicula 10,21 9,07 0,9 0,61 1,04 76,51 Helicolenus dactylopterus 13,65 6,95 0,9 0,39 1,03 77,54 Parastichopus regalis 20,89 3,91 0,9 0,21 1,03 78,57 Lepidopus caudatus 7,41 6,94 0,86 0,26 0,98 79,55 Nephrops norvegicus 14,37 6,64 0,85 0,48 0,97 80,53 Lophius budegassa 12,95 7,03 0,83 0,62 0,95 81,48 Arnoglossus laterna 13,67 6,2 0,78 0,64 0,89 82,37 Codium bursa 5,75 7,5 0,73 0,41 0,84 83,21 Ascidia 8,13 4,33 0,68 0,38 0,78 83,99 *cut off: 83,99% 106

123 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα αφθονίας των απορριπτόμενων ειδών. 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές, 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο. 40D & 40S ανομοιογένεια: 86,81 %, Group 40D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 40D Group 40S Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Parapenaeus longirostris 166,04 55,09 6,4 0,73 7,38 7,38 Trachurus trachurus 132,2 62,69 6,25 0,62 7,2 14,58 Lepidotrigla cavillone 69,22 47,03 4,64 0,78 5,35 19,93 Munida spp 85,18 61,77 4,54 0,72 5,22 25,15 Citharus linguatula 81,45 34,87 4,07 0,54 4,69 29,84 Serranus hepatus 80,83 16,37 4 0,73 4,61 34,45 Spicara smaris 44,8 50,13 3,49 0,4 4,03 38,48 Gadiculus argenteus argenteus 78,73 20,58 2,94 0,52 3,39 41,87 Merluccius merluccius 56,13 39,79 2,77 0,59 3,19 45,06 Engraulis encrasicolus 69,36 23,72 2,55 0,32 2,94 48,01 Cidaridae 33,5 22,85 2,55 0,44 2,93 50,94 Illex coindetii 55,13 17,4 2,54 0,84 2,93 53,87 Micromesistius poutassou 65,8 3,67 2,05 0,34 2,36 56,23 Lepidorhombus boscii 33,64 19,63 1,92 0,49 2,21 58,44 Gobiidae 57,84 3,84 1,87 0,4 2,16 60,59 Boops boops 26,48 13,63 1,59 0,35 1,83 62,42 Spicara flexuosa 16,18 21,51 1,56 0,49 1,79 64,21 Argentina sphyraena 37,07 8,37 1,55 0,3 1,79 66 Sardina pilchardus 26,94 10,87 1,46 0,45 1,68 67,69 Arnoglossus laterna 31,5 6,2 1,3 0,77 1,5 69,18 Nephrops norvegicus 37,98 6,64 1,3 0,31 1,5 70,68 Arnoglossus thori 20,95 7,38 1,26 0,53 1,45 72,13 Liocarcinus depurator 20,4 14,06 1,14 0,58 1,31 73,44 Spatangus purpureus 9,9 31,62 1,14 0,17 1,31 74,75 Capros aper 23,31 8,04 1,11 0,4 1,27 76,02 Dentex spp. 11,51 13,65 1,02 0,54 1,18 77,2 Centrostephanus longispinus 7,16 13,38 1,01 0,28 1,17 78,37 Alloteuthis media 18,23 5,25 0,94 0,73 1,08 79,45 Cepola macrophthalma 20,38 7,55 0,92 0,37 1,05 80,51 Scyliorhinus canicula 10,31 9,07 0,8 0,59 0,93 81,43 Chlorophthalmus agassizii 27,07 4,05 0,73 0,25 0,84 82,27 Lepidotrigla dieuzeidei 10,67 5,08 0,73 0,33 0,84 83,11 Codium bursa 4,58 7,5 0,71 0,28 0,82 83,93 Lophius budegassa 12,17 7,03 0,63 0,65 0,73 84,66 Sepia elegans 11,65 4,34 0,63 0,71 0,72 85,38 Ascidea spp 9,27 5,16 0,57 0,24 0,65 86,03 *cut off: 86,03% 107

124 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα αφθονίας των απορριπτόμενων ειδών. 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές. 50D & 40D ανομοιότητα: 85,18 %, Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD0, Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 40D Group 50D Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Trachurus trachurus 132,2 112,48 6,38 0,62 7,48 7,48 Parapenaeus longirostris 166,04 74,49 5,92 0,76 6,95 14,44 Lepidotrigla cavillone 69,22 105,33 5,27 0,6 6,19 20,62 Gadiculus argenteus argenteus 78,73 100,39 4,15 0,53 4,87 25,49 Munida spp. 85,18 71,11 3,9 0,71 4,57 30,07 Serranus hepatus 80,83 33,2 3,61 0,78 4,24 34,31 Citharus linguatula 81,45 28,67 3,38 0,49 3,97 38,28 Spicara smaris 44,8 44,72 3,17 0,49 3,73 42 Merluccius merluccius 56,13 60,6 2,98 0,6 3,5 45,51 Cidaridae 33,5 53,55 2,88 0,39 3,38 48,89 Micromesistius poutassou 65,8 29,34 2,47 0,41 2,9 51,8 Illex coindetii 55,13 37,67 2,38 0,87 2,8 54,6 Engraulis encrasicolus 69,36 36,24 2,27 0,3 2,67 57,26 Gobiidae 57,84 19,84 2,05 0,46 2,4 59,66 Lepidorhombus boscii 33,64 24,17 1,66 0,47 1,95 61,61 Argentina sphyraena 37,07 15,81 1,62 0,33 1,9 63,51 Sardina pilchardus 26,94 26,05 1,52 0,44 1,78 65,3 Chlorophthalmus agassizii 27,07 31,13 1,51 0,38 1,78 67,07 Centrostephanus longispinus 7,16 26,35 1,4 0,36 1,65 68,72 Nephrops norvegicus 37,98 14,37 1,34 0,35 1,58 70,3 Arnoglossus laterna 31,5 13,67 1,25 0,76 1,47 71,77 Boops boops 26,48 8,76 1,24 0,32 1,46 73,22 Cepola macrophthalma 20,38 23,08 1,19 0,38 1,4 74,62 Arnoglossus thori 20,95 6,74 1,08 0,51 1,26 75,89 Liocarcinus depurator 20,4 17,95 1,03 0,55 1,21 77,09 Spicara flexuosa 16,18 9,38 0,99 0,58 1,16 78,25 Capros aper 23,31 9,93 0,96 0,43 1,13 79,38 Lepidotrigla dieuzeidei 10,67 11,31 0,91 0,34 1,07 80,45 Alloteuthis media 18,23 10,33 0,84 0,74 0,99 81,44 Dentex spp. 11,51 11,93 0,81 0,59 0,95 82,39 Spatangus purpureus 9,9 13,8 0,79 0,27 0,93 83,33 Parastichopus regalis 3,82 20,89 0,69 0,2 0,81 84,14 Sepia elegans 11,65 11,02 0,69 0,59 0,81 84,95 Scyliorhinus canicula 10,31 10,21 0,67 0,6 0,79 85,73 Helicolenus dactylopterus 9,67 13,65 0,66 0,38 0,78 86,51 *cut off: 86,51% 108

125 Βιομάζα Παρόμοια αποτελέσματα με την αφθονία των απορριπτόμενων αλιευμάτων έδειξε η ανάλυση PERMANOVA και για τη βιομάζα τους, η οποία φάνηκε να επηρεάζεται στατιστικά σημαντικά με την περιοχή, ζώνη βάθους, εποχή, δίχτυ και κάποιους συνδυασμούς αυτών (Πίνακας ). Πίνακας Αποτελέσματα PERMANOVA για την βιομάζα των απορριπτόμενων ειδών (με έντονα γράμματα παρουσιάζονται οι στατιστικά σημαντικές <0,05 τιμές). Source df Pseudo-F P(perm) Εποχή 1 7,5734 0,001 Περιοχή 3 32,829 0,001 Ζώνη βάθους 2 20,452 0,001 Δίχτυ 2 1,5942 0,018 Εποχή x Περιοχή 3 3,0108 0,001 Εποχή x Βάθος 2 1,435 0,051 Εποχή x Δίχτυ 2 0, ,54 Περιοχή x Βάθος 5 5,9961 0,001 Περιοχή x Δίχτυ 6 1,2461 0,07 Βάθος x Δίχτυ 4 0, ,743 Εποχή x Περιοχή x Βάθος 5 1,5024 0,004 Εποχή x Περιοχή x Δίχτυ 6 1,0972 0,248 Εποχή x Βάθος x Δίχτυ 4 0, ,956 Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 10 0, ,497 Εποχή x Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 8 0, ,521 Total 160 Η στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση των σταθμών (PERMANOVA p<0,05), με βάση το μάτι του διχτυού οφείλεται σε ποσοτικές διαφορές της βιομάζας των απορριπτόμενων αλιευμάτων, όπως αυτές παρουσιάζονται στους Πίνακες (ανάλυση SIMPER). Η μεγαλύτερη ανομοιότητα παρατηρήθηκε ανάμεσα στα δίχτυα 40S με 40D (86,59%) και μεταξύ του 40S με το 50D (86,48%), η οποία οφείλεται σε διαφορές βιομάζας (κατά 60% περίπου) των ειδών σαυρίδι (T.trachurus), το σκυλάκι (S. canicula), το χλωροφύκος (C. bursa), μαρίδα (S. smaris), τον αχινό (S. purpureus), το καπονάκι (L. cavillone), το ολοθούριο (P. regalis), το χανάκι (S. hepatus), το μπακαλιάρο (M. merluccius), το προσφυγάκι (M. poutassou), τη γόπα (B. boops), τη τσέρουλα (S. flexuosa), τη ζακέτα (C. linguatula), την πεσκανδρίτσα (L. budegassa), το θράψαλο (I. coindetii), το γαύρο (E. encrasicolus), τη σπάθα (L. caudatus). Σε όλες τις περιπτώσεις, το 40S είχε μικρότερη βιομάζα απορριπτόμενων από το 40D και 50D, εκτός από την περίπτωση του χλωροφύκους C. bursa και της μαρίδας (S. smaris), που μάλλον επηρεάστηκαν από τυχαία πολύ αυξημένες συλλήψεις σε δύο καλάδες του 40S. Αν και τα είδη που συνέβαλαν στην ανομοιότητα παρουσίασαν την προηγούμενη κατάταξη κατά σειρά συμβολής, ο λόγος Diss/SD έδειξε ότι τα είδη που συμβάλλουν σταθερά στη ανομοιότητα της βιομάζας των απορριπτόμενων μεταξύ των διχτυών ήταν το θράψαλο, η ζακέτα, το σκυλάκι, το καπονάκι και το χανάκι. 109

126 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα βιομάζας των απορριπτόμενων ειδών. 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές, 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο. 40D & 40S ανομοιότητα: 86,59 %, Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιότητα (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 40D Group 40S Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Trachurus trachurus 3734, ,8 8,78 0,65 10,14 10,14 Scyliorhinus canicula 1302, ,06 4,97 0,76 5,74 15,88 Codium bursa 802, ,41 4,6 0,45 5,31 21,19 Spicara smaris 901, ,98 3,39 0,45 3,91 25,1 Spatangus purpureus 1185, ,65 3,23 0,33 3,74 28,83 Lepidotrigla cavillone 942,79 654,74 3,14 0,73 3,62 32,46 Parastichopus regalis 611,06 778,69 2,73 0,65 3,15 35,6 Serranus hepatus 966,12 191,98 2,6 0, ,61 Merluccius merluccius 686,42 630,74 2,52 0,54 2,91 41,52 Micromesistius poutassou 1317,85 77,41 2,25 0,35 2,6 44,12 Boops boops 708,88 452,19 2,23 0,42 2,58 46,7 Spicara flexuosa 413,33 723,65 2,1 0,51 2,43 49,13 Citharus linguatula 623,13 513,85 2,08 0,9 2,4 51,53 Lophius budegassa 602,02 390,5 1,81 0,58 2,09 53,62 Illex coindetii 695,29 308,61 1,7 0,96 1,96 55,58 Engraulis encrasicolus 632,94 174,37 1,54 0,28 1,78 57,36 Lepidopus caudatus 41,52 589,91 1,51 0,23 1,75 59,11 Lepidorhombus boscii 406,27 350,63 1,29 0,54 1,49 60,6 Parapenaeus longirostris 465,48 168,74 1,24 0,56 1,43 62,03 Sardina pilchardus 372,19 159,2 1,2 0,44 1,38 63,41 Synodus saurus 236,21 210,56 1,12 0,49 1,29 64,71 Porifera 234,62 253,39 1,09 0,37 1,26 65,97 Dentex spp. 228,79 307,04 1,08 0,46 1,25 67,21 Dead shells 140,35 356,48 1,06 0,36 1,22 68,43 Gadiculus argenteus argenteus 447,12 128,46 1,05 0,39 1,21 69,65 Munida spp. 282,83 272,28 1,02 0,59 1,17 70,82 Liocarcinus depurator 268,96 256,94 1,01 0,54 1,17 71,99 Cidaridae 233,13 170,56 0,96 0,42 1,11 73,1 Argentina sphyraena 328,19 137,28 0,91 0,41 1,05 74,15 Cepola macrophthalma 331,28 132,65 0,88 0,36 1,01 75,16 Helicolenus dactylopterus 198,42 207,26 0,86 0,38 0,99 76,15 Chlorophthalmus agassizii 368,98 67,04 0,85 0,22 0,98 77,13 Pagellus bogaraveo 29,96 173,52 0,66 0,26 0,76 77,89 Ircinia spp. 126,54 126,02 0,65 0,29 0,75 78,65 Echelus myrus 218,35 12,74 0,64 0,42 0,74 79,38 Raja clavata 54,31 148,8 0,61 0,24 0,71 80,09 *cut off: 80,09% 110

127 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα βιομάζας των απορριπτόμενων ειδών. 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές, 40S, σταθμοί με μάτι 40 mm τετράγωνο. 50D & 40S ανομοιότητα: 86,48 %, Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιότητα (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 50D Group 40S Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Trachurus trachurus 2598, ,8 7,71 0,58 8,92 8,92 Scyliorhinus canicula 1846, ,06 5,78 0,84 6,68 15,6 Codium bursa 1128,6 1982,41 4,91 0,44 5,67 21,28 Spicara smaris 1095, ,98 3,74 0,51 4,32 25,6 Merluccius merluccius 811,45 630,74 3,26 0,52 3,77 29,37 Spatangus purpureus 1059, ,65 3,2 0,31 3,7 33,07 Lepidotrigla cavillone 831,73 654,74 2,91 0,76 3,37 36,44 Parastichopus regalis 637,35 778,69 2,73 0,69 3,16 39,6 Lophius budegassa 652,69 390,5 2,13 0,61 2,46 42,06 Lepidopus caudatus 254,04 589,91 2,03 0,28 2,35 44,41 Spicara flexuosa 294,02 723,65 1,93 0,47 2,23 46,63 Citharus linguatula 363,33 513,85 1,73 0, ,64 Micromesistius poutassou 724,49 77,41 1,56 0,28 1,8 50,44 Illex coindetii 520,87 308,61 1,56 0,83 1,8 52,24 Boops boops 280,18 452,19 1,54 0,5 1,78 54,02 Lepidorhombus boscii 371,56 350,63 1,41 0,51 1,63 55,65 Gadiculus argenteus argenteus 645,45 128,46 1,4 0,35 1,62 57,27 Helicolenus dactylopterus 349,47 207,26 1,4 0,41 1,62 58,89 Dentex spp. 315,18 307,04 1,31 0,45 1,51 60,4 Serranus hepatus 413,93 191,98 1,29 0,59 1,5 61,89 Dead shells 217,33 356,48 1,27 0,4 1,47 63,36 Munida spp. 318,02 272,28 1,17 0,47 1,36 64,72 Cidaridae 421,49 170,56 1,16 0,34 1,34 66,06 Sardina pilchardus 351,62 159,2 1,07 0,37 1,23 67,3 Cepola macrophthalma 445,27 132,65 1,05 0,37 1,21 68,51 Liocarcinus depurator 238,84 256,94 1,05 0,52 1,21 69,72 Porifera 283,18 253,39 1,01 0,56 1,17 70,88 Chlorophthalmus agassizii 316,93 67,04 0,98 0,4 1,13 72,02 Raja clavata 160,11 148,8 0,94 0,29 1,09 73,11 Parapenaeus longirostris 215,93 168,74 0,9 0,6 1,05 74,16 Engraulis encrasicolus 293,29 174,37 0,9 0,25 1,04 75,2 Centrostephanus longispinus 238,8 89,81 0,84 0,31 0,97 76,17 Synodus saurus 143,85 210,56 0,84 0,47 0,97 77,14 Ircinia spp. 216,18 126,02 0,81 0,24 0,93 78,08 Argentina sphyraena 223,29 137,28 0,77 0,51 0,89 78,96 Trachinus draco 112,96 107,57 0,71 0,38 0,82 79,79 Lepidotrigla dieuzeidei 168,91 73,96 0,71 0,31 0,82 80,61 *cut off: 80,61% 111

128 Πίνακας Ανάλυση SIMPER σε δεδομένα βιομάζας των απορριπτόμενων ειδών. 40D, σταθμοί με μάτι 40 mm ρομβοειδές, 50D, σταθμοί με μάτι 50 mm ρομβοειδές. 40D & 50D ανομοιότητα: 85,20%, Group 50D μέση αφθονία (Av. Abund), Group 40S μέση αφθονία (Av. Abund), μέση ανομοιογένεια (Av. Diss), Αναλογία ανομοιότητας προς τυπική απόκλιση (Diss/SD), Συμμετοχή (Contrib%) και Αθροιστική Συμμετοχή (Cum.%). Group 40D Group 50D Species Av.Abund Av.Abund Av.Diss Diss/SD Contrib% Cum.% Trachurus trachurus 3734, ,93 8,96 0,69 10,52 10,52 Scyliorhinus canicula 1302, ,24 5,19 0,81 6,09 16,61 Codium bursa 802, ,6 3,68 0,4 4,32 20,93 Spicara smaris 901, ,96 3,45 0,51 4,05 24,97 Lepidotrigla cavillone 942,79 831,73 3,21 0,74 3,77 28,74 Micromesistius poutassou 1317,85 724,49 3,13 0,41 3,67 32,41 Merluccius merluccius 686,42 811,45 2,8 0,55 3,28 35,69 Spatangus purpureus 1185, ,91 2,76 0,29 3,24 38,93 Serranus hepatus 966,12 413,93 2,63 0,75 3,08 42,01 Parastichopus regalis 611,06 637,35 2,23 0,67 2,62 44,63 Lophius budegassa 602,02 652,69 1,98 0,68 2,32 46,95 Boops boops 708,88 280,18 1,86 0,4 2,18 49,13 Citharus linguatula 623,13 363,33 1,79 0,83 2,1 51,23 Gadiculus argenteus argenteus 447,12 645,45 1,71 0,43 2,01 53,24 Illex coindetii 695,29 520,87 1, ,24 Engraulis encrasicolus 632,94 293,29 1,51 0,27 1,78 57,01 Spicara flexuosa 413,33 294,02 1,42 0,65 1,67 58,68 Sardina pilchardus 372,19 351,62 1,36 0,43 1,59 60,27 Chlorophthalmus agassizii 368,98 316,93 1,35 0,33 1,59 61,86 Cidaridae 233,13 421,49 1,3 0,38 1,53 63,39 Cepola macrophthalma 331,28 445,27 1,27 0,38 1,49 64,88 Lepidorhombus boscii 406,27 371,56 1,19 0,52 1,4 66,28 Parapenaeus longirostris 465,48 215,93 1,19 0,59 1,39 67,67 Porifera 234,62 283,18 1,17 0,39 1,37 69,04 Helicolenus dactylopterus 198,42 349,47 1,16 0,42 1,36 70,4 Argentina sphyraena 328,19 223,29 1,04 0,45 1,22 71,62 Dentex spp. 228,79 315,18 1,04 0,48 1,22 72,84 Munida spp. 282,83 318,02 0,95 0,51 1,11 73,95 Synodus saurus 236,21 143,85 0,88 0,48 1,04 74,99 Liocarcinus depurator 268,96 238,84 0,83 0,53 0,98 75,97 Ircinia spp. 126,54 216,18 0,74 0,25 0,87 76,84 Lepidotrigla dieuzeidei 127,56 168,91 0,73 0,35 0,86 77,7 Dead shells 140,35 217,33 0,72 0,46 0,84 78,54 Centrostephanus longispinus 68,25 238,8 0,71 0,33 0,83 79,37 Lepidopus caudatus 41,52 254,04 0,66 0,29 0,77 80,14 *cut off: 80,14% 112

129 Εμπορικά είδη Αφθονία Η ανάλυση PERMANOVA έδειξε ότι οι παράγοντες περιοχή, ζώνη βάθους και εποχή είναι στατιστικά σημαντικές, ενώ το μάτι του διχτυού δε φαίνεται να επηρεάζει την αφθονία των εμπορικών ειδών (Πίνακας ). Οι συνδυασμοί των τριών παραπάνω παραγόντων, βρέθηκαν επίσης στατιστικά σημαντικοί. Πίνακας Αποτελέσματα PERMANOVA για την αφθονία των εμπορικών ειδών (με έντονα γράμματα παρουσιάζονται οι στατιστικά σημαντικές <0,05 τιμές). Source df Pseudo-F P(perm) Εποχή 1 5,977 0,001 Περιοχή 3 60,365 0,001 Ζώνη βάθους 2 19,94 0,001 Δίχτυ 2 0, ,71 Εποχή x Περιοχή 3 1,9309 0,01 Εποχή x Βάθος 2 2,176 0,011 Εποχή x Δίχτυ 2 1,1321 0,316 Περιοχή x Βάθος 5 7,9173 0,001 Περιοχή x Δίχτυ 6 1,3002 0,079 Βάθος x Δίχτυ 4 0, ,703 Εποχή x Περιοχή x Βάθος 5 1,6319 0,009 Εποχή x Περιοχή x Δίχτυ 6 1,0925 0,315 Εποχή x Βάθος x Δίχτυ 4 0, ,686 Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 10 1,1881 0,162 Εποχή x Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 8 0, ,788 Total

130 Βιομάζα Παρόμοια αποτελέσματα με την αφθονία έδειξε η ανάλυση PERMANOVA και για τη βιομάζα των εμπορικών ειδών, η οποία δεν φαίνεται να επηρεάζεται από το μάτι του διχτυού, παρά μόνο από την περιοχή, τη ζώνη βάθους, την εποχή και τον συνδυασμό αυτών των παραγόντων (Πίνακας ). Πίνακας Αποτελέσματα PERMANOVA για την βιομάζα των εμπορικών ειδών (με έντονα γράμματα παρουσιάζονται οι στατιστικά σημαντικές <0,05 τιμές). Source df Pseudo-F P(perm) Εποχή 1 5,0128 0,001 Περιοχή 3 45,904 0,001 Ζώνη βάθους 2 19,463 0,001 Δίχτυ 2 1,2769 0,214 Εποχή x Περιοχή 3 1,818 0,019 Εποχή x Βάθος 2 2,462 0,002 Εποχή x Δίχτυ 2 0, ,744 Περιοχή x Βάθος 5 6,5 0,001 Περιοχή x Δίχτυ 6 1,4229 0,039 Βάθος x Δίχτυ 4 1,144 0,279 Εποχή x Περιοχή x Βάθος 5 1,5842 0,02 Εποχή x Περιοχή x Δίχτυ 6 1,1132 0,296 Εποχή x Βάθος x Δίχτυ 4 1,0658 0,392 Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 10 1,1396 0,229 Εποχή x Περιοχή x Βάθος x Δίχτυ 8 0, ,968 Total Απειλούμενα Είδη που αλιεύθηκαν Από τα είδη που αλιεύθηκαν στην παρούσα μελέτη 13 χαρακτηρίζονται ως επαπειλούμενα, τρωτά, κινδυνεύοντα ή κρισίμως κινδυνεύοντα σύμφωνα με την IUCN και άλλα 8 ανήκουν στη λίστα των κινδυνευόντων των συμβάσεων της Βέρνης (1979) και της Βαρκελώνης (1976). Στα είδη αυτά περιλαμβάνονται 3 είδη Οστεϊχθύων, 9 είδη Ελασμοβραγχίων, 1 Καρκινοειδές και 8 είδη μη εμπορικών βενθικών ασπόνδυλων (Πίνακας ). 114

131 Πίνακας : Είδη τα οποία αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος και η κατάσταση των αποθεμάτων τους στη Μεσόγειο. Ταξινομική Είδος Κοινή ονομασία Κατάσταση αποθέματος ομάδα Οστεϊχθύες Merluccius merluccius Μπακαλιάρος Τρωτό (VU) Οστεϊχθύες Epinephelus aeneus Σφυρίδα Επαπειλούμενο (NT) Οστεϊχθύες Dentex dentex Συναγρίδα Τρωτό (VU) Χονδριχθύες Raja clavata Καλκανόβατος Επαπειλούμενο (NT) Χονδριχθύες Raja radula Τραχύβατος Απειλούμενο (EN) Χονδριχθύες Raja asterias Αστρόβατος Επαπειλούμενο (NT) Χονδριχθύες Leucoraja melitensis Βάτος Μάλτας Κρισίμως κινδυνεύων (CR) Χονδριχθύες Dipturus oxyrinchus Ράσα Επαπειλούμενο (NT) Χονδριχθύες Dasyatis pastinaca Σαλάχι ή Τρυγώνα Επαπειλούμενο (NT) Χονδριχθύες Myliobatis aquila Αετός Επαπειλούμενο (NT) Χονδριχθύες Oxynotus centrina Οξυνωτός Κρισίμως κινδυνεύων (CR) Χονδριχθύες Hexanchus griseus Εξακαρχαρίας Τρωτό (VU) Καρκινοειδή Palinurus elephas Αστακός Τρωτό (VU) Σπόγγοι Aplysina aerophoba Σπόγγος Απειλούμενο (EN) Σπόγγοι Axinella cannabina Σπόγγος Απειλούμενο (EN) Σπόγγοι Sarcotragus foetidus Σπόγγος Απειλούμενο (EN) Σπόγγοι Spongia lamella Σπόγγος Απειλούμενο (EN) Σπόγγοι Spongia officinalis Σπόγγος Απειλούμενο (EN) Εχινόδερμα Centrostephanus longispinus Αχινός Απειλούμενο (EN) Δίθυρα μαλάκια Pinna rudis Πίνα Απειλούμενο (EN) Γαστερόποδα Tonna galea Μπουχώνα Απειλούμενο (EN) Πιο αναλυτικά: Άτομα μπακαλιάρου (Merluccius merluccius) αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 92,5% των καλάδων, σε όλες τις περιοχές μελέτης, σε βάθη μεταξύ m και αποτέλεσαν το 4,3% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Ο μεγάλος αριθμός ατόμων που αλιεύθηκε, πιθανόν οφείλεται στο γεγονός ότι ο μπακαλιάρος αποτελούσε ένα από τα πέντε-είδη στόχους της παρούσας μελέτης. Ένα άτομο σφυρίδας (Epinephelus aeneus) αλιεύθηκε κατά τη δειγματοληψία του Μαΐου, στο Ν. Ευβοϊκό, σε βάθος 71 μέτρων, αποτελώντας το 0,00023% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Δύο άτομα συναγρίδας (Dentex dentex) αλιεύθηκαν κατά τη δειγματοληψία του Μαΐου, αποτελώντας το 0,00046% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το ένα στις Κυκλάδες σε βάθος 90 μέτρων και το άλλο στο Β. Ευβοϊκό σε βάθος 70 μέτρων. Άτομα του είδους Raja clavata αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 40% των σταθμών. Το 53,3% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα, το 33,2% στο Σαρωνικό σε βάθη μεταξύ μέτρα και το 13,5% στο Ν. Ευβοϊκό σε βάθη μεταξύ μέτρα. 115

132 Άτομα του είδους Raja radula αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 4,9% των σταθμών, αποτελώντας το 0,0023% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το 50% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στο Ν. Ευβοϊκό στα 90 μέτρα βάθος, το 30% στις Κυκλάδες στα 90 μέτρα βάθος και το 20% στο Σαρωνικό σε βάθη μεταξύ μέτρα. Άτομα του είδους Raja asterias αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες, με παρουσία στο 4,9% των σταθμών, αποτελώντας το 0,0037% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το 50% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα, το 43,7% στο Ν. Ευβοϊκό σε βάθη μεταξύ μέτρα και το 6,3% στο Σαρωνικό στα 178 μέτρα βάθους. Ένα άτομο του είδους Leucoraja melitensis αλιεύθηκε κατά τη δειγματοληψία του Σεπτεμβρίου στο Σαρωνικό στα 250 μέτρα βάθος αποτελώντας το 0,00023% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Άτομα του είδους Dipturus oxyrinchus αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 2,5% των σταθμών, αποτελώντας το 0,00002% της συνολικής αφθονίας. Όλα τα άτομα του είδους αλιεύθηκαν στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα. Άτομα του είδους Dasyatis pastinaca, αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 10,6% των σταθμών, αποτελώντας το 0,0051% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το 63,6% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στο Ν. Ευβοϊκό σε βάθη μεταξύ μέτρα, το 18,2% στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα, το 13,7% στο Σαρωνικό σε βάθη μεταξύ μέτρα και το 4,5% στο Β. Ευβοϊκό στα 100 μέτρα βάθος. Ένα άτομο του είδους Myliobatis aquila αλιεύθηκε κατά τη δειγματοληψία του Σεπτεμβρίου στο Β. Ευβοϊκό στα 88 μέτρα βάθος, αποτελώντας το 0,00023% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Άτομα του είδους Oxynotus centrina, αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με 2,5% παρουσία ανάμεσα στους σταθμούς. Το 50% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα και το 50% στο Ν. Ευβοϊκό στα 125 μέτρα βάθος. Ένα άτομο του είδους Hexanchus griseus αλιεύθηκε κατά τη δειγματοληψία του Μαΐου στο Σαρωνικό κόλπο σε βάθος 71 μέτρων, αποτελώντας το 0,00023% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το είδος, μετά από πολύ προσπάθεια, αφέθηκε ελεύθερο και κατάφερε να επιζήσει. Άτομα αστακού (Palinurus elephas), αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 2,5% των σταθμών, αποτελώντας το 1,4% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το 16,6% της αφθονίας αλιεύθηκε στις Κυκλάδες στα 260 μέτρα βάθους και το 83,3% στο Ν. Ευβοϊκό σε βάθη μεταξύ μέτρα. Άτομα του σπόγγου Aplysina aerophoba, αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 10,6% των σταθμών, αποτελώντας το 0,01% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το 74,1% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στο Ν. Ευβοϊκό σε βάθη μεταξύ μέτρα, το 16,7% στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα και το 9,3% στο Σαρωνικό στα 90 μέτρα βάθος. 116

133 Ένα άτομο του σπόγγου Axinella cannabina αλιεύθηκε κατά τη δειγματοληψία του Μαΐου στο Ν. Ευβοϊκό στα 90 μέτρα βάθος, αποτελώντας το 0,0023% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Άτομα του σπόγγου Sarcotragus foetidus, αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με 1,8% παρουσία, αποτελώντας το 0,0007% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το 66,6% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα και το 33,3% στο Ν. Ευβοϊκό στα 90 μέτρα βάθος. Ένα άτομο του σπόγγου Spongia lamella αλιεύθηκε κατά τη δειγματοληψία του Μαΐου στις Κυκλάδες στα 74 μέτρα βάθος, αποτελώντας το 0,00023% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Δύο άτομα του σπόγγου Spongia officinalis αλιεύθηκαν κατά τη δειγματοληψία του Μαΐου στις Κυκλάδες στα 72 μέτρα βάθος αποτελώντας το 0,00046% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Άτομα του αχινού Centrostephanus longispinus, αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες, με παρουσία στο 23,6% των σταθμών. Το 97% της αφθονίας του είδους αλιεύθηκε στις Κυκλάδες σε βάθη μεταξύ μέτρα και το 3% στο Ν. Ευβοϊκό σε βάθη μεταξύ μέτρα. Άτομα της πίνας Pinna rudis αλιεύθηκαν κατά τη δειγματοληψία του Μαΐου στο Σαρωνικό κόλπο στα 90 μέτρα βάθος. Άτομα του γαστεροπόδου Tonna galea αλιεύθηκαν και στις δύο δειγματοληψίες με παρουσία στο 8,07% των σταθμών, αποτελώντας το 0,0055% της συνολικής αφθονίας των αλιευμάτων που αλιεύθηκαν κατά τη διάρκεια όλης της μελέτης. Το Σεπτέμβριο αλιεύθηκαν 2 άτομα στις Κυκλάδες, ενώ το Μάιο 22 άτομα από τα οποία το 45,5% στο Σαρωνικό, το 45,5% στο Ν. Ευβοϊκό και το 9% στις Κυκλάδες. Επίσης, αλιεύθηκαν 461 νεκρά κελύφη του είδους στο 31,7% των σταθμών. Το 11% της αφθονίας των νεκρών ατόμων του είδους αλιεύθηκαν το Σεπτέμβριο και το 89% το Μάιο. Το Σεπτέμβριο το 56,8% των νεκρών κελυφών του είδους αλιεύθηκαν στο Ν. Ευβοϊκό, το 27,5% στο Σαρωνικό και το 15,7% στις Κυκλάδες. Το Μάιο το 48,4% της αφθονίας των νεκρών κελυφών του είδους αλιεύθηκαν στο Σαρωνικό, το 42,6% στο Ν. Ευβοϊκό και το 9% στις Κυκλάδες. 117

134 3.7. Συμπεριφορά των διχτυών και των αλιευμάτων Συμπεριφορά των διχτυών Από τις παρατηρήσεις των διχτυών κατά τη διάρκεια της αλιείας έγινε φανερό ότι στο δίχτυ με τα τετράγωνα μάτια, αυτά μένουν ανοιχτά σε όλη τη διάρκεια της καλάδας, ενώ τα ρομβοειδή μάτια κλείνουν σε ένα βαθμό (Εικ ). Μετρήσεις από τις φωτογραφίες έδειξαν κλείσιμο στο 50% περίπου των ματιών και στα δύο ρομβοειδή μάτια. 40D 40S 50D Εικόνα Συμπεριφορά των διχτυών στο σάκο της τράτας κατά τη διάρκεια αλιείας για το ρομβοειδές 40 mm (40D), το τετράγωνο 40 mm (40S) και το ρομβοειδές 50 mm (50D). Σε κάποιες περιπτώσεις παρατηρήθηκαν αναδιπλώσεις του διχτυού στο σάκο της τράτας (Εικ ), που πιθανόν συνδέεται με το δέσιμο του γάιδαρου στο τέλος του σάκου ή με πιθανή ύπαρξη ρευμάτων. Εικόνα Φωτογραφία από το εσωτερικό του σάκου, φαίνονται οι αναδιπλώσεις του διχτυού του σάκου. 118

135 Συμπεριφορά των αλιευμάτων στο σάκο Οι ταξινομικές ομάδες που καταγράφηκαν από τις υποβρύχιες κάμερες μέσα στο σάκο της τράτας και η δραστηριότητα τους, αναφέρονται συνοπτικά στον Πίνακα Συνολικά, στο σάκο καταγράφηκαν 65 ταξινομικές ομάδες (taxa) ψαριών, καρκινοειδών και κεφαλοπόδων. Η συμπεριφορά των αλιευμάτων μέσα στο σάκο δε φάνηκε να διαφέρει μεταξύ των τριών διχτυών. Διαφορές στην εμφάνιση και στη συμπεριφορά εμφανίστηκαν μόνο μεταξύ των διαφορετικών ειδών. Πίνακας Ταξινομικές ομάδες (taxa) που καταγράφηκαν από τις υποβρύχιες κάμερες μέσα στο σάκο της τράτας και η δραστηριότητα τους. Επιστημονική ονομασία Κοινή ονομασία Δραστηριότητα Alloteuthis media Είδος μικρόσωμου καλαμαριού Τις περισσότερες φορές νεκρά. Ammodytidae Αμμόχελο Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Ταχύτατα, διέφυγαν όλα από το σάκο. Argentina sp. Γουρλομάτης Σπάνια εμφάνιση. Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Blennius occelaris Σαλιάρα Περιορισμένη κολυμβητική δραστηριότητα, συνήθως κολυμπάει σε επαφή με τα δίχτυα. Boops boops Γόπα Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα, προσπάθειες διαφυγής Calapa grannulata Καβουρομάνα Ζωντανή, περιορισμένη δραστηριότητα, περπατάει πάνω στα δίχτυα. Caranx ronchus Κοκάλι Δραστήρια, κολυμπούν προς την κατεύθυνση του σκάφους. Cepola macrophthalma Κορδέλα Περιορισμένη δραστηριότητα, συνήθως παρασύρεται. Conger conger Μουγγρί Δραστήρια στο κάτω μέρος του διχτυού. Dasyatis pastinaca Σαλάχι Περιορισμένη δραστηριότητα. Dentex dentex Συναγρίδα Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα, στο ανέβασμα της τράτας το στομάχι βγαίνει από το στόμα. Dentex gibbosus Τσαούσης Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Dentex sp. Μπαλάς (Κεφαλάς) Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Προσπάθειες διαφυγής, σπάνια κάποια σφηνωμένα στα δίχτυα. Diplodus sargus Σαργός Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Περιορισμένη κολυμβητική δραστηριότητα, σπάνια Echelus myrus εμφανίστηκαν να διαφεύγουν προς το κάλυμμα. Παρουσία ενός νεκρού ατόμου. Engraulis encrasicolus Γαύρος Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα, προσπάθειες διαφυγής. Καλή κατάσταση μόνο ένα νεκρό άτομο. Gadiculus arg. argenteus Γουρλομάτης Σπάνια εμφάνιση, δραστήρια, καταφέρνουν να διαφύγουν. Gobiidae Γοβιοί Σπάνια εμφάνιση, περιορισμένη δραστηριότητα, συνήθως κρύβονται στις αναδιπλώσεις του διχτυού. Helicolenus dactylopterus Λειψός Περιορισμένη δραστηριότητα. Lepidopus caudatus Σπάθα Πάντα νεκρές, μόνο ένα ζωντανό άτομο. Liocarcinus depurator Καβούρι Περιορισμένη δραστηριότητα, κρύβονται στις αναδιπλώσεις. Loligo vulgaris & Illex coidentii Καλαμάρια & Θράψαλα Περιορισμένη δραστηριότητα. Συνήθως παρασύρονται πετώντας μελάνι. Κάνουν προσπάθειες να διαφύγουν. Lophius spp. Πεσκανδρίτσα Πάντα νεκρές. Μόνο ένα ζωντανό άτομο. Macroramphosus scoloplax Τρομπέτα Σπάνια εμφάνιση, περιορισμένη δραστηριότητα. Merluccius merluccius Μπακαλιάρος Περιορισμένη δραστηριότητα, τις περισσότερες φορές νεκροί. Οι ζωντανοί δεν είναι σε καλή κατάσταση, Micromesistius poutassou Προσφυγάκι Σπάνια εμφάνιση, παρασύρεται ή πιάνεται στα δίχτυα. Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Κολυμπούν στην Mullus barbatus & M. Κουτσομούρα & κατεύθυνση και ταχύτητα του σκάφους, κάνουν προσπάθειες surmuletus Μπαρμπούνι διαφυγής. Munida Κατσαρίδες Σπάνια εμφάνιση, συνήθως παρασύρονται. 119

136 Muraena helena Σμέρνα Σε καλή κατάσταση, δραστήρια. Mustelus sp. Γαλέος Σπάνια εμφάνιση, δραστήρια, κολυμπούν προς την κατεύθυνση του σκάφους. Nephrops norvegicus Καραβίδα Καμία δραστηριότητα, κάποιες νεκρές. Octopus vulgaris & Eledone spp. Χταπόδια & Μοσχιοί Περιορισμένη δραστηριότητα, συνήθως ακίνητα πάνω στα δίχτυα, αρκετές φορές παρασύρονται. Oxynotus centrina Μία παρουσία, νεκρός. Pagellus erythrinus Λιθρίνι Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Pagrus pagrus Φαγγρί Σπάνια εμφάνιση, έντονη δραστηριότητα. Palinurus elephas Αστακός Καμία δραστηριότητα, παρασύρονται. Parapenaeus longirostris Ροζ Γαρίδα Περιορισμένη δραστηριότητα, σπάνια εμφανίζονται να κολυμπούν, συνήθως παρασύρονται. Σπάνια κάποια νεκρά άτομα. Pleuronectiformes (Flatfish) Πλατύψαρα Περιορισμένη δραστηριότητα, συνήθως κρύβονται στις (Γλωσσάκια) αναδιπλώσεις του διχτυού. Rajidae Ράσες Περιορισμένη κολυμβητική δραστηριότητα. Καμία προσπάθεια διαφυγής. Sardina pilchardus Σαρδέλα Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα, κολυμπάει με τη φορά και την ταχύτητα του σκάφους, κάνει προσπάθειες διαφυγής. Scorpaena spp. Σκορπίνα Δραστήρια, κάποια άτομα κρύβονται στις αναδιπλώσεις. Scyliorynchus canicula Σκυλάκια Αρκετά δραστήρια, κάποιες φορές κρύβονταν στις αναδιπλώσεις του διχτυού. Sepia officinalis Σουπιά Δραστήρια κολυμπά προς την κατεύθυνση του σκάφους. Serranus cabrilla Χάνος Περιορισμένη δραστηριότητα, κολυμπούν μέσα στις αναδιπλώσεις του διχτυού. Προσπάθειες διαφυγής. Serranus hepatus Χανάκι Περιορισμένη κολυμβητική δραστηριότητα, συνήθως κρύβονται στις αναδιπλώσεις του διχτυού. Spicara spp. Μαρίδα & Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Κάνουν προσπάθειες Τσέρουλα διαφυγής. Αρκετές φαίνονται τραυματισμένες. Spondyliosoma cantharus Σκαθάρι Μία μόνο παρουσία. Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Squalus sp. Κεντρόνια Δραστήρια κολυμπούν προς την κατεύθυνση του σκάφους. Squilla sp. Ζαβογαρίδες Καμία δραστηριότητα πάντα νεκρές. Synodus saurus Σκαρμός Δραστήρια κολυμπά προς την κατεύθυνση του σκάφους. Torpedo spp. Μουδιάστρες Ζωντανές αλλά σχεδόν καμία προσπάθεια κολύμβησης. Trachinus spp. Δράκαινες Δραστήριες, κάποιες φορές κρύβονται στις αναδιπλώσεις. Trachurus spp. Σαυρίδια Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Κάνουν προσπάθειες διαφυγής. Triglidae Καπόνια Περιορισμένη δραστηριότητα, αρκετές φορές κολυμπούν αντίθετα από την κατεύθυνση του σκάφους. Σπάνια κάνουν προσπάθειες διαφυγής. Uranoscopus scaber Λύχνος Δραστήρια, κάποια κρύβονται μέσα στις αναδιπλώσεις. Zeus faber Χριστόψαρο Σε κακή κατάσταση, αρκετά νεκρά άτομα. Πιο αναλυτικά, όπως φαίνεται και στις φωτογραφίες της Εικόνας : Οι κουτσομούρες, τα μπαρμπούνια, οι γόπες, οι μαρίδες, τα λιθρίνια, τα σαυρίδια, οι μπαλάδες, τα σκυλάκια, οι γαύροι και οι σαρδέλες ήταν τα είδη που παρουσίασαν την πιο έντονη δραστηριότητα μέσα στο σάκο. Τα είδη αυτά ήταν τα πιο άφθονα στις παρατηρήσεις των καμερών, κολυμπούσαν σε ομάδες σύμφωνα με τη φορά και την ταχύτητα του σκάφους καθ όλη τη διάρκεια της σύρσης και έκαναν προσπάθειες να διαφύγουν από το πάνω μέρος του διχτυού. Σπάνια κάποιο άτομο από αυτά τα είδη εμφάνισε τραυματισμούς ή θνησιμότητα. 120

137 Τα καλαμάρια και τα θράψαλα κολυμπούσαν νευρικά στην επάνω επιφάνεια του σάκου, πετώντας συνεχώς μελάνι, προσπαθώντας να διαφύγουν. Τις περισσότερες φορές παρασύρονταν προς το τελευταίο τμήμα του σάκου ζωντανά. Περιορισμένη δραστηριότητα εμφάνισαν οι ράσες και τα σαλάχια, τα οποία παρέμεναν στο τελευταίο τμήμα του σάκου χωρίς να κάνουν προσπάθειες να διαφύγουν. Οι χάνοι, τα χανάκια, οι σκορπίνες, οι δράκαινες, τα πλατύψαρα (γλωσσάκια) και τα καβούρια δεν εμφάνισαν ιδιαίτερη δραστηριότητα, παρέμεναν συνήθως ακίνητα και κρυμμένα μέσα στις αναδιπλώσεις του διχτυού. Τα καβούρια δε φάνηκε να επηρεάζονται καθόλου από τη διαδικασία της αλιείας, καθώς τις περισσότερες φορές εμφανίστηκαν να συλλαμβάνουν ψάρια και να τα τρώνε. Οι μπακαλιάροι στις περισσότερες περιπτώσεις φάνηκαν αρκετά ταλαιπωρημένοι με πολλούς να είναι νεκροί ή πιασμένοι στο δίχτυ από τα δόντια τους, ενώ στις πιο βαθιές καλάδες σχεδόν όλοι οι μπακαλιάροι πέθαιναν κατά το ανέβασμα τις τράτας από την εξώθηση του στομάχου από το στόμα τους. Οι πεσκανδρίτσες και τα χριστόψαρα εμφανίστηκαν αρκετά ευαίσθητα, με σχεδόν όλα τα άτομα να πεθαίνουν κατά τη διάρκεια της αλιείας. Εικόνα Συμπεριφορά των αλιευμάτων μέσα στο σάκο της τράτας 121

138 Συμπεριφορά αλιευμάτων στο κάλυμμα Τα διαφυγόντα είδη και η δραστηριότητά τους μέσα στο κάλυμμα του σάκου της τράτας, που καταγράφηκαν από τις υποβρύχιες κάμερες, αναφέρονται συνοπτικά στον Πίνακα Συνολικά, στο κάλυμμα του σάκου καταγράφηκαν 31 taxa ψαριών, κεφαλοπόδων και καρκινοειδών. Η συμπεριφορά των αλιευμάτων μέσα στο κάλυμμα δε φάνηκε να διαφέρει μεταξύ των τριών διχτυών του σάκου. Διαφορές στην εμφάνιση και στη συμπεριφορά εμφανίστηκαν μόνο μεταξύ των διαφορετικών taxa. Αρκετά ήταν τα taxa που καταγράφηκαν να είναι σφηνωμένα μεταξύ σάκου και καλύμματος στην προσπάθεια τους να διαφύγουν (Εικ ). Στην περίπτωση των Ammodytidae σχεδόν όλα τα άτομα φαίνεται να διαφεύγουν και από το κάλυμμα, λόγω του πολύ μικρού μεγέθους σώματος τους, ενώ πολλά από τα γλωσάκια Symphurus sp. έμεναν σφηνωμένα στο κάλυμμα στην προσπάθεια τους να διαφύγουν και από αυτό (Εικ ). Τα περισσότερα taxa που καταγράφηκαν στο κάλυμμα φάνηκε να είναι σε καλή κατάσταση και να εμφανίζουν την ίδια συμπεριφορά που είχαν και στο σάκο (π.χ. γόπες, κουτσομούρες, μπαρμπούνια, σαυρίδια, γαύροι, σαρδέλες, μαρίδες, τσέρουλες), προσπαθώντας να διαφύγουν και από το δίχτυ του καλύμματος (Εικ ). Εικόνα Ψάρια σφηνωμένα στο δίχτυ μεταξύ σάκου και καλύμματος, στην προσπάθεια τους να διαφύγουν. Εικόνα Πολλά από τα γλωσσάκια Symphurus sp. έμεναν σφηνωμένα στο κάλυμμα στην προσπάθεια τους να διαφύγουν και από αυτό. 122

139 Εικόνα Ψάρια στο κάλυμμα, που εμφάνισαν έντονη κολυμβητική δραστηριότητα και βρίσκονται σε καλή κατάσταση. 123

140 Πίνακας Τααξινομικές ομάδες (taxa) που καταγράφηκαν από τις υποβρύχιες κάμερες μέσα στο κάλυμμα και η δραστηριότητα τους. Επιστημονική ονομασία Κοινή ονομασία Δραστηριότητα Alloteuthis media Είδος μικρόσωμου καλαμαριού Τις περισσότερες φορές νεκρά. Ammodytidae Αμμόχελο Καλή κατάσταση, έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Ταχύτατα, διέφυγαν όλα από το κάλυμμα. Blennius occelaris Σαλιάρα Περιορισμένη κολυμβητική δραστηριότητα, συνήθως κολυμπάει σε επαφή με τα δίχτυα. Boops boops Γόπα Καλή κατάσταση, έντονη κολυμβητική δραστηριότητα, σπάνια παρασύρονται. Cepola macrophthalma Κορδέλα Καλή κατάσταση, δραστήριες, κάποιες κάνουν προσπάθειες διαφυγής. Dentex sp. Μπαλάς (Κεφαλάς) Καλή κατάσταση. Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Echelus myrus Σπάνια εμφάνιση, καλή κατάσταση μετά τη διαφυγή. Engraulis encrasicolus Γαύρος Καλή κατάσταση, μόνο ένα άτομο φαίνεται τραυματισμένο. Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα, προσπάθειες διαφυγής. Gadiculus arg.argenteus Γουρλομάτης Περιορισμένη δραστηριότητα, κάποια δραπετεύουν ζωντανά, τα περισσότερα νεκρά. Liocarcinus depurator Καβούρι Μία εμφάνιση μόνο, κρύβονται στις αναδιπλώσεις. Καλή κατάσταση. Περιορισμένη δραστηριότητα. Loligo vulgaris & Illex Καλαμάρια & Συνήθως παρασύρονται πετώντας μελάνι. Προσπάθειες coidentii Θράψαλα διαφυγής. Lophius spp. Πεσκανδρίτσα Σπάνια εμφάνιση. Πάντα νεκρές. Macroramphosus scoloplax Τρομπέτα Σπάνια εμφάνιση, περιορισμένη δραστηριότητα. Merluccius merluccius Μπακαλιάρος Σπάνια εμφάνιση, καλή κατάσταση. Micromesistius poutassou Προσφυγάκι Σε κακή κατάσταση. Mullus barbatus & M. surmuletus Munida Κουτσομούρα & Μπαρμπούνι Κατσαρίδες Καλή κατάσταση, μόνο δύο άτομα φαίνονται τραυματισμένα. Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Κολυμπούν στην κατεύθυνση και ταχύτητα του σκάφους, κάνουν προσπάθειες διαφυγής. Κακή κατάσταση, αρκετά σφηνωμένα άτομα και κάποια νεκρά. Octopus vulgaris Χταπόδι Καλή κατάσταση, δραστήρια. Pagellus erythrinus Λιθρίνι Καλή κατάσταση, έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Parapenaeus longirostris Γαρίδα Σπάνια εμφάνιση, σχεδόν πάντα νεκρές. Pleurinectiformes (Flatfish) Sardina pilchardus Πλατύψαρα (Γλωσσάκια) Σαρδέλα Περιορισμένη δραστηριότητα, αρκετά σφηνωμένα στο δίχτυ του καλύμματος. Καλή κατάσταση, έντονη κολυμβητική δραστηριότητα, κολυμπάει με τη φορά και την ταχύτητα του σκάφους, κάνει προσπάθειες διαφυγής. Sepia elegans Σουπιά Δραστήρια κολυμπά προς την κατεύθυνση του σκάφους. Serranus cabrilla Χάνος Αρκετά σφηνωμένα μεταξύ σάκου και καλύμματος. Serranus hepatus Χανάκι Καλή κατάσταση, κολυμπούν με τη φορά του σκάφους.. Spicara spp. Μαρίδα & Τσέρουλα Καλή κατάσταση. Λίγες φαίνονται τραυματισμένες. Έντονη κολυμβητική δραστηριότητα. Κάνουν προσπάθειες διαφυγής. Trachinus radiatus Δράκαινες Καλή κατάσταση, δραστήριες. Trachurus spp. Σαυρίδια Καλή κατάσταση. Αρκετά σφηνωμένα, κολυμπούν έντονα με την κατεύθυνση του σκάφους. Triglidae Καπόνια Μία παρουσία. Περιορισμένη δραστηριότητα. 124

141 3.8. Διάχυση πληροφορίας Ενημερωτικό υλικό και δημοσιοποίηση Στα πλαίσια της διάχυσης της πληροφορίας, δημιουργήθηκε ιστοσελίδα (Εικ ) στην οποία αναρτήθηκε η περιγραφή και ο στόχος του προγράμματος, η μεθοδολογία, η επιστημονική ομάδα και όλα τα νέα για τις δράσεις του προγράμματος με σκοπό την ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων και εμπλεκόμενων φορέων. Εικόνα Φωτογραφία της αρχικής σελίδας του ιστοτόπου που δημιουργήθηκε για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων σχετικά με τη δράση και τα νέα του έργου. Κατά το πρώτο διάστημα διεξαγωγής του έργου, σχεδιάστηκε τρίπτυχο φυλλάδιο (Εικ ) για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων, σχετικά με τη διεξαγωγή του έργου και τους βασικούς άξονες πάνω στους οποίους κινήθηκε. Επίσης, σχεδιάστηκε ημερολόγιο (Εικ ) ως προπαγανδιστικό υλικό. Το φυλλάδιο και το ημερολόγιο στάλθηκαν σε όλους τους αλιευτικούς συλλόγους μέσης αλιείας και σε όλους τους εμπλεκόμενους. 125

142 Εικόνα Φυλλάδιο που σχεδιάστηκε για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων σχετικά με τη διεξαγωγή του προγράμματος. 126

143 Εικόνα Το εξώφυλλο του ημερολογίου που σχεδιάστηκε για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων σχετικά με τη διεξαγωγή του προγράμματος. Επίσης, εστάλησαν άρθρα στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, συγκεκριμένα στο περιοδικό «Αλιευτικά Νέα» το άρθρο «EPILEXIS: Μια πιλοτική έρευνα για τη βελτίωση της επιλεκτικότητας της τράτας και την αξιολόγηση των βιολογικών και οικονομικών συνεπειών της» και στον ηλεκτρονικό ιστότοπο alieia.info.gr το άρθρο «EPILEXIS: Μια πιλοτική έρευνα για τη βελτίωση της επιλεκτικότητας του αλιευτικού εργαλείου "δίχτυ τράτας βυθού" (μηχανότρατα)». Ακόμα, δημοσιεύτηκαν εννέα εργασίες σε συνέδρια με προφορική παρουσίαση αλλά και με μορφή αναρτημένων ανακοινώσεων (Πίνακας ). 127

144 Πίνακας Εργασίες για τα αποτελέσματα του έργου που παρουσιάστηκαν σε συνέδρια. Τίτλος εργασίας Προκαταρκτική μελέτη του ρομβοειδούς και τετράγωνου ματιού στο σάκο της τράτας: διαφορές στη σύσταση, αφθονία και βιομάζα του αλιεύματος. Μελέτη των μη εμπορικών βενθικών ασπόνδυλων στο σάκο της τράτας: Προκαταρκτικά αποτελέσματα από τη χρήση διαφόρων διχτυών. Preliminary results of underwater observations of trawl codend escapees behavior. Seabed marine litter, comparison of 4 Aegean trawling grounds. Biodiversity Indices for the Catch of Square and Diamond trawl Codend meshes in the South Aegean Sea. Preliminary results on the diamond and square mesh trawl codend elasmobranchs catches in the Southern Aegean Sea. Marine litter baseline; data from four trawling grounds in the Aegean Sea, Mediterranean. Marine litter collected by trawling from fishing grounds in the Aegean Sea (E. Mediterranean) and potential underestimates. Endangered benthic invertebrates in bottom trawl catches in the South Aegean Sea. Συνέδριο 11 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας, Μάιος 2015, Μυτιλήνη, Λέσβος, Ελλάδα. 11 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας, Μάιος 2015, Μυτιλήνη, Λέσβος, Ελλάδα. 11 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας, Μάιος 2015, Μυτιλήνη, Λέσβος, Ελλάδα. 11 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας, Μάιος 2015, Μυτιλήνη, Λέσβος, Ελλάδα. Aquatic Biodiversity & Ecosystems: Evolution, interactions & global change Annual Symposium of The Fisheries Society of The British Isles, Plymouth, U.K. Aquatic Biodiversity & Ecosystems: Evolution, interactions & global change Marine Conference "A WAKE OF PLASTICS, What You Sea Is What You Get". Venice, Italy. 13 th International Congress On The Zoogeography And Ecology Of Greece And Adjacent Regions. Σο τέλος του προγράμματος, σχεδιάστηκε ενημερωτικό και προπαγανδιστικό υλικό (Εικ , , και ) με τα κυριότερα αποτελέσματα και συμπεράσματα της έρευνας, δόθηκαν συνεντεύξεις, και διοργανώθηκαν 5 ημερίδες για την ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων σχετικά με τα αποτελέσματα του έργου. 128

145 Εικόνα Κάρτα με προπαγανδιστικό υλικό σχετικό με την επιλεκτικότητα, που σχεδιάστηκε στο πλαίσιο της διάχυσης της πληροφορίας. Εικόνα Φυλλάδιο που σχεδιάστηκε για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων σχετικά με τα αποτελέσματα του έργου. 129

146 Εικόνα Αυτοκόλλητο που σχεδιάστηκε για την ενημέρωση των εμπλεκόμενων σχετικά με τα αποτελέσματα του έργου. Εικόνα Αφίσα και πρόσκληση για τις ημερίδες 130 που διοργανώθηκαν για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων του έργου.