ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ. Στρατηγικός Σχεδιασμός

Transcript

1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

2 Περιεχόμενα Ενότητα 1: Μεθοδολογία Αναπτυξιακού Στρατηγικού Σχεδιασμού... 1 Ενότητα 2: Αποτύπωση & Αξιολόγηση Υφιστάμενης Κατάστασης Περιφέρειας Πελοποννήσου... 2 Ενότητα 3: SWOT Ανάλυση Ενότητα 4: Περιφέρειας Πελοποννήσου Ενότητα 5: Άξονες Προτεραιότητας - Μέτρα - Στόχοι και Ενδεικτικές Κατηγορίες Δράσεων Σελίδα i

3 Ενότητα 1: Μεθοδολογία Αναπτυξιακού Στρατηγικού Σχεδιασμού Η μεθοδολογία του Αναπτυξιακού Στρατηγικού Σχεδιασμού για τη διαμόρφωση του Στρατηγικού Σχεδίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου περιλαμβάνει την αποτύπωση και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, ώστε να διαμορφωθεί η γενική αντίληψη της στρατηγικής. Στη συνέχεια ακολουθεί η ανάλυση SWOT, η διαμόρφωση των κρίσιμων ζητημάτων ανάπτυξης και τέλος, η αποτύπωση των Αξόνων Προτεραιότητας, των Μέτρων και των Ειδικών Στόχων. Ο διαμορφώθηκε με δυναμικό τρόπο ώστε να επιτρέπεται η αναθεώρηση του, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις που πιθανόν να τεθούν από πολίτες και τοπικούς φορείς αλλά και τις μεταβαλλόμενες συνθήκες στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον. Οι κρίσιμοι παράγοντες αποτελεσματικότητας του Αναπτυξιακού Σχεδιασμού είναι: Η διαμόρφωση ένα ευρύτατου αποδεκτού οράματος για τη μελλοντική ανάπτυξη της Περιφέρειας, ώστε να διασφαλίζεται η συστράτευση όλων των φορέων της Περιφέρειας στην επιδίωξη της επίτευξής του. Ο προσδιορισμός ενός αποτελεσματικού μηχανισμού υλοποίησης, ο οποίος να υποστηρίζεται από το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό και εργαλεία. Ο καθορισμός απλού και αποτελεσματικού πλαισίου παρακολούθησης, με προσδιορισμό συνεκτικού πλέγματος κατάλληλων δεικτών. Η δημιουργία κινήτρων για την ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων μερών, ώστε να ενισχύεται το κύρος του. Σελίδα 1

4 Ενότητα 2: Αποτύπωση & Αξιολόγηση Υφιστάμενης Κατάστασης Περιφέρειας Πελοποννήσου Η αποτύπωση και ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης σκοπό έχει να βοηθήσει στον προσδιορισμό των στόχων που θα πρέπει να τεθούν από την Περιφέρεια λαμβάνοντας υπόψη τις τάσεις, τους περιορισμούς και τις προοπτικές που επικρατούν σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Η αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης της Περιφέρειας Πελοποννήσου θα συμβάλλει στην ανάδειξη των σημείων που θα πρέπει να εστιάσει η ηγεσία της, προκειμένου να χαράξει την αναπτυξιακή στρατηγική της αναδεικνύοντας τα ισχυρά της σημεία και εστιάζοντας στην βελτίωση των αδυναμιών της. Συγκεκριμένα, μέσω της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης της Περιφέρειας θα προσδιοριστούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και οι δυνάμεις της, καθώς Η ανάλυση της παρούσας κατάστασης οδηγεί στη χάραξη της βέλτιστης στρατηγικής για την ανάπτυξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου και στον προσδιορισμό των κυρίων δράσεων παρέμβασης για επίτευξη των στόχων της και οι εγγενείς και μη αδυναμίες της, οι πιθανοί μελλοντικοί κίνδυνοι και οι ευκαιρίες ανάπτυξής της. Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα είναι εφικτή η διαμόρφωσης των κρισίμων ζητημάτων ανάπτυξης και του αναπτυξιακού οράματος που θα οδηγήσουν στην αποτύπωση του επιχειρησιακού προγράμματος και στην οργάνωση και τον συντονισμό δράσεων που λαμβάνουν ή θα λάβουν χώρα στην Περιφέρεια. Ανάλυση και τεκμηρίωση της υφιστάμενης κατάστασης περιλαμβάνεται στο Παράρτημα: ΑΝΑΛΥΣΗ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ του παρόντος. Σελίδα 2

5 Ενότητα 2.1:Θέση και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της Περιφέρειας Πελοποννήσου Η Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί το νοτιότερο χερσαίο άκρο της Ευρώπης και καλύπτει το 11,7% της συνολικής έκτασης της χώρας. Καταλαμβάνει ένα μέρος του βόρειου τμήματος, ολόκληρο το νοτιοανατολικό και ένα μέρος του δυτικού τμήματος του συνόλου της Πελοποννήσου και συνορεύει δυτικά με την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, και βορειοανατολικά με την Περιφέρεια Αττικής. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελεί το έντονο ανάγλυφο του εδάφους της, ανάγλυφο που διαφοροποιείται τόσο μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων όσο και εσωτερικά σε κάθε μία από αυτές. Συνολικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου κυριαρχούν οι ορεινοί όγκοι που αποτελούν το 50,1% της συνολικής της έκτασης, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν και φυσικό σύνορο μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων (π.χ. Ταΰγετος για Μεσσηνία και Λακωνία). Παράλληλα, το 19,9% της έκτασης της είναι πεδινό (και Περιφέρεια Πελοποννήσου, το νοτιότερο άκρο της χερσαίας Ευρώπη. Κυριαρχία ορεινών όγκων, εύφορες πεδιάδες και μεγάλο μήκος ακτογραμμής. Συγκροτείται από 5 Περιφερειακές Ενότητες & στην εδαφική της επικράτεια λειτουργούν 26 Δήμοι. Διαθέτει την 4η χαμηλότερη πυκνότητα μεταξύ των Περιφερειών της χώρας (37,57 κάτοικοι ανά Km 2 ) το 30% ημιορεινό), και εκτείνεται κυρίως στις περιοχές εγγύς των θαλάσσιων κόλπων, όπου σχηματίζονται αρκετές πεδιάδες. Ωστόσο, παρά το μικρό ποσοστό των πεδινών εκτάσεων, η Περιφέρεια διαθέτει μερικές από τις πιο εύφορες περιοχές της χώρας, όπως ο Αργολικός κάμπος και ο κάμπος της Κορινθίας. Σελίδα 3

6 Ενότητα 2.2:Πληθυσμός Ο πληθυσμός της Περιφέρειας Πελοποννήσου αντιστοιχεί περίπου στο 5,4% (2011) του συνολικού πληθυσμού της χώρας, ( κάτοικοι), ενώ τον μεγαλύτερο μεταξύ των ΠΕ έχει η ΠΕ Μεσσηνίας που συγκεντρώνει στο 28,02% του συνολικού πληθυσμού της Περιφέρειας ( κάτοικοι). Η Περιφέρεια Πελοποννήσου χαρακτηρίζεται από «υψηλή» γήρανση του πληθυσμού της και οι βασικοί δημογραφικοί δείκτες της είναι δυσμενέστεροι της χώρας. Ειδικότερα, παρουσιάζει υψηλούς δείκτες γήρανσης (άτομα ηλικίας 65 και άνω / άτομα ηλικίας 0-14) και εξάρτησης (άτομα ηλικίας 65 και άνω + άτομα ηλικίας 0-14) / άτομα ηλικίας 15-65) που ανέρχονται στο 139,59 και 54,50 έναντι 110,06 και 46,81 αντίστοιχα της χώρας. Τέλος, ο δείκτης αντικατάστασης (άτομα ηλικίας / άτομα ηλικίας 55-64) είναι χαμηλότερος στην Περιφέρεια Πελοποννήσου σε σχέση με το σύνολο της χώρας (113,62 έναντι 129,85). Στις κύριες βασικές πληθυσμιακές μεταβολές μεταξύ των ετών 2001 και 2011 στην Η μοναδική Περιφερειακή Ενότητα που παρουσιάζει την περίοδο αύξηση του πληθυσμού της είναι αυτή της Κορινθίας Χειρότερη πανελλαδική επίδοση την τελευταία δεκαετία ( ), ως προς το Φυσικό Ισοζύγιο του πληθυσμού της (γεννήσεις-θάνατοι), εξέλιξη που επηρεάζει αρνητικά και τον δείκτη γήρανσης του πληθυσμού της. Η φαινόμενη μετανάστευση, παρουσιάζει θετικό πρόσημο, με εξαίρεση την Αργολίδα που παρουσιάζει μεταναστευτική «εκροή» κατά άτομα Περιφέρεια Πελοποννήσου καταγράφεται η μείωση του μόνιμου πληθυσμού της κατά 2,62%, με αύξησή του μόνο στην ΠΕ Κορινθίας (0,58%) και μεγαλύτερη πτώση στην Αρκαδία (-4,93%). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός πως η Περιφέρεια Πελοποννήσου παρουσιάζει αρνητικό φυσικό ισοζύγιο (γεννήσεις μείον θανάτους) με αποτέλεσμα τον αρνητικό επηρεασμό του δείκτη γήρανσης στη Περιφέρεια, ενώ η φαινόμενη μετανάστευση είναι οριακά θετική. Σελίδα 4

7 Ενότητα 2.3: Χωροταξική Διάρθρωση και Χωρική Οργάνωση της Περιφέρειας Χαρακτηριστικά στοιχεία της Χωροταξικής διάρθρωσης και χωρικής οργάνωσης της Περιφέρειας αποτελούν τα ακόλουθα: Ασυνέχεια του χώρου λόγω των φυσικών εμποδίων και της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας, Έλλειψη ισχυρών πόλων-κέντρων ανάπτυξης εθνικής εμβέλειας καθώς και κυρίαρχου αστικού δυναμικού πόλου ανάπτυξης και χωρικής συσπείρωσης, Πολλαπλός αναπτυξιακός δυισμός που εκφράζεται μέσω των διαφοροποιήσεων μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων που τη συγκροτούν, καθώς και εντός των Περιφερειακών Ενοτήτων της (δημογραφικά χαρακτηριστικά, υποδομές, παραγωγική βάση). Μη χωρική ολοκλήρωση λόγω της διοικητικής διάσπασης της Πελοποννήσου σε δύο Περιφέρειες, Το Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού τελεί υπό αναθεώρηση και Ασυνέχεια του χώρου λόγω των φυσικών εμποδίων και της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας Έλλειψη ισχυρών πόλων-κέντρων ανάπτυξης Πολλαπλός αναπτυξιακός δυισμός Μη χωρική ολοκλήρωση Σημαντικές ελλείψεις στη χωροθέτηση παραγωγικών δραστηριοτήτων, χώρων διάθεσης και επεξεργασίας απορριμμάτων, εγκαταστάσεων ΑΠΕ επικαιροποίηση, ώστε να ληφθούν υπόψη οι εξελίξεις που σημειώθηκαν στην Ευρώπη και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια και επιτάσσουν την προσαρμογή της αναπτυξιακής και χωροταξικής πολιτικής της Περιφέρειας στα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής και της οικονομικής συγκυρίας και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις προσέλκυσης νέων βιώσιμων επενδύσεων σε ορθολογικά και θεματικά προσδιορισμένους χώρους. Σελίδα 5

8 Οι προτάσεις αναθεώρησης θα πρέπει να κατευθύνονται προς την χωροθέτηση και ανάπτυξη: Υποδομών που συνδέονται με την τόνωση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, την προσέλκυση νέων επενδύσεων και τον εκσυγχρονισμό υφισταμένων επιχειρήσεων. Υποδομών διοικητικών, κοινωνικών, τεχνικών, πολιτιστικών που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής τόσο των κατοίκων των πόλεων που θα αναπτυχθούν, όσο και των κατοίκων όλης της Περιφέρειας. Υποδομών που σχετίζονται με την οργανωμένη διαχείριση απορριμμάτων (χώροι διάθεσης και επεξεργασίας απορριμμάτων, βιολογικοί καθαρισμοί, ανακύκλωση). Υποδομών ήπιας ανάπτυξης με στόχο, αφενός την ανάδειξη και τον σεβασμό του φυσικού τοπίου και αφετέρου την εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρει η Ενίσχυση της εσωτερικής συνοχής Εξάλειψη των ανισοτήτων μεταξύ των περιοχών Ρύθμιση και οργάνωση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και λειτουργιών Βελτίωση της ισορροπίας του δικτύου των πόλεων Διαχείριση των φυσικών και πολιτιστικών πόρων και προστασία του περιβάλλοντος γεωμορφολογία της Περιφέρειας, αναπτύσσοντας εναλλακτικές μορφές τουρισμού σε περιοχές οικολογικού ενδιαφέροντος. Υποδομών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, εκμεταλλευόμενοι τις δυνατότητες που παρουσιάζονται από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (ανέμου, ήλιου, νερού). Σελίδα 6

9 Ενότητα 2.4: Προσπελασιμότητα και Υποδομές Μεταφορών Το οδικό δίκτυο της Περιφέρειας είναι ιδιαίτερα εκτεταμένο, λόγω της έκτασης και της γεωμορφολογίας του εδάφους, με εθνικό και επαρχιακό να καλύπτουν 5.850χλμ. Στα παράλια και στα πεδινά είναι περισσότερο ανεπτυγμένο, ενώ είναι σχετικά ανεπαρκές, ποσοτικά και ποιοτικά, στις ορεινές περιοχές. Οι κυριότεροι οδικοί άξονες είναι Κόρινθος-Τρίπολη-Καλαμάτα, Κόρινθος-Πάτρα και Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα. Η παρουσία του σιδηρόδρομου στην Περιφέρεια περιορίζεται στην λειτουργία του προαστιακού που Καθυστέρηση στην ολοκλήρωση των κύριων οδικών αξόνων και του Περιφερειακού οδικού δικτύου, που επηρεάζει τις συνθήκες και προϋποθέσεις πρόσβασης στα διευρωπαϊκά δίκτυα και μείωσης των αναπτυξιακών ανισοτήτων μεταξύ των ΠΕ συνδέει την Αττική με το Κιάτο. Αντίθετα το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο στην Πελοπόννησο έχει εγκαταλειφθεί με ελάχιστες εξαιρέσεις στον βόρειο άξονα. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου διαθέτει δύο αεροδρόμια. Ένα στρατιωτικό (πραγματοποιούνται ενέργειες για την μετατροπή του σε πολιτικό) με έδρα την Τρίπολη και ένα πολιτικό με έδρα την Καλαμάτα. Στις θαλάσσιες μεταφορές, σημαντικό ρόλο παίζουν τα λιμάνια της Καλαμάτας και του Ναυπλίου, με δευτερεύοντα λιμάνια της Πύλου και της Κυπαρισσίας στη Μεσσηνία, της Ερμιονίδας και του Πορτοχελίου στην Αργολίδα, του Παράλιου Άστρους και του Λεωνιδίου στην Αρκαδία, της Κορίνθου Χαμηλή αξιοποίηση λιμενικών εγκαταστάσεων κυρίως για την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές αλλά και την ανάπτυξη θαλάσσιων μεταφορών Ανεπαρκές δίκτυο λιμένων σκαφών αναψυχής για την εξυπηρέτηση των τουριστών, παράλληλα με την αξιοποίηση των υπαρχόντων τουριστικών εγκαταστάσεων στο σύνολο της Περιφέρειας και του Κιάτου στην Κορινθία και τέλος, του Γυθείου και της Νεάπολης στην Λακωνία. Σελίδα 7

10 Ενότητα 2.5: Ηλεκτρική Ενέργεια Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου παράγεται περίπου το 8% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας της Δ.Ε.Η. πανελλαδικά με τη συμβολή των θερμοηλεκτρικών και υδροηλεκτρικών σταθμών στη Μεγαλόπολη και τον Λάδωνα αντίστοιχα. Προβλήματα επάρκειας ηλεκτρικής ενέργειας δεν παρουσιάζονται, παρά μόνο κατά τους θερινούς μήνες όπου εισάγεται ρεύμα από σταθμούς εκτός Πελοποννήσου. Με την ολοκλήρωση των προγραμματιζόμενων έργων της Δ.Ε.Η. το δίκτυο της Περιφέρειας θα αποκτήσει επιπρόσθετη σταθερότητα. Το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΜΦΑ), προβλέπει την κατασκευή αγωγού υψηλής πίεσης, μήκους 159 χλμ., που θα συνδέει το ΕΣΜΦΑ από το σταθμό στους Αγίους Θεοδώρους του Ν. Κορινθίας μέχρι τον Σταθμό Ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη, ενώ θα διέρχεται από την ευρύτερη περιοχή των πόλεων της Κορίνθου, του Άργους, του Ναυπλίου, της Τρίπολης. Σε ότι αφορά τις ΑΠΕ έχει αδειοδοτηθεί το φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 50 MW που προγραμματίζει να εγκαταστήσει η ΔΕΗ Ανανεώσιμες στη Μεγαλόπολη, ενώ αξιόλογο χαρακτηρίζεται το αιολικό δυναμικό της Περιφέρειας. Με την ολοκλήρωση ενός από τα μεγαλύτερα φωτοβολταϊκά πάρκα στον Η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής της Δ.Ε.Η. στη Μεγαλόπολη καθώς και οι βιομηχανικές μονάδες στην περιοχή της Κορίνθου, αυξάνουν σημαντικά το επίπεδο παραγωγής της Περιφέρειας, αποτελούν σημαντικό «εξαγώγιμο» προϊόν με σημαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση των περιοχών Δημιουργία του δεύτερου μεγαλύτερου φωτοβολταϊκού πάρκου στην Ευρώπη, το οποίο θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια που θα καλύπτει τις ανάγκες περίπου νοικοκυριών Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου χαρακτηρίζονται οι Καποδιστριακοί Δήμοι Βοϊών, Γερονθρών, Ζάρακα, Λεωνιδίου, Μολάων, Μονεμβασίας, Νιάτων και η Κοινότητα Κοσμά κόσμο, με την συνδρομή των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ και την εν δυνάμει ανάπτυξη των λοιπών αιολικών πάρκων, είναι εφικτή η ανάδειξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου ως μια από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέργειας της χώρας. Σελίδα 8

11 Ενότητα 2.6: Τηλεπικοινωνίες Από άποψη τηλεπικοινωνιακών υποδομών, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει αναπτυχθεί στο σύνολο του, το Βασικό Σχέδιο Τηλεφωνίας του ΟΤΕ που προέβλεπε την εγκατάσταση ψηφιακών κέντρων σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες, ενώ περιλήφθηκε στο Δίκτυο «Σύζευξις» (Νησίδα 6), όπου εντάχθηκαν πλήθος δημόσιων υπηρεσιών που μείωσαν σημαντικά το κόστος επικοινωνίας (μεταξύ αυτών και αρκετών Διευθύνσεων της Περιφέρειας). Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» του Γ ΚΠΣ, στην Περιφέρεια αναπτύχθηκαν έργα ευρυζωνικότητας (χωρίς ιδιαίτερη ακόμη αξιοποίηση) που αυξάνουν την αποδοτικότητα, συμβάλλουν στην συνεχή κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση των πολιτών, ενώ συνεισφέρουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τοπικών επιχειρήσεων. Τέλος, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου υλοποιήθηκε ένα από τα έξη πανελλαδικά έργα που Με την ανάπτυξη του δικτύου οπτικής ίνας η Πελοπόννησος μπορεί να καταστεί η Περιφέρεια με την μεγαλύτερη ευρυζωνικότητα στην επικράτεια Χαμηλή ολοκλήρωση των ευρυζωνικών δικτύων, ιδιαίτερα σε αγροτικές περιοχές όπου η πρόσβαση είναι απομακρυσμένη, ώστε να είναι εφικτή η ανάπτυξη και η αξιοποίηση υπηρεσιών Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών προέβλεπε την ανάπτυξη «Έξυπνου Οικισμού» στην πόλη της Καλαμάτας που δημιουργεί συνθήκες για μετατροπή της επιλεγμένης περιοχής σε Ψηφιακή Κοινότητα, επιτρέποντας την ανάπτυξη υπηρεσιών Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Ηλεκτρονικής Τηλεκπαίδευσης και Ηλεκτρονικής Υγείας με μικρό κόστος. Σελίδα 9

12 Ενότητα 2.7: Υδάτινο Περιβάλλον Η Περιφέρεια Πελοποννήσου αναφέρεται γεωγραφικά σε τρία Υδατικά Διαμερίσματα (Βόρεια, Δυτική και Ανατολική Πελοπόννησο). Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου η τροφοδότηση των δικτύων ύδρευσης πραγματοποιείται μέσω γεωτρήσεων, υπόγειων υδατικών πόρων και πηγών, ενώ υπάρχουν αρκετές δεξαμενές αποθήκευσης νερού. Παράλληλα λειτουργούν δύο μονάδες αφαλάτωσης (στην Ερμιονίδα και στην κοινότητα Βελανιδίων Βοϊών). Ακόμη απαιτείται η αντικατάσταση σημαντικού μέρους του δικτύου ύδρευσης για την αντιμετώπιση των απωλειών. Σε ότι αφορά τις αρδεύσεις πλην των ιδιωτικών γεωτρήσεων λειτουργούν συλλογικά οργανωμένα αρδευτικά δίκτυα, 18 στην ΠΕ Αργολίδας με συνολική αρδεύσιμη έκταση περίπου στρεμμάτων, 5 στην ΠΕ Αρκαδίας με συνολική αρδευθείσα έκταση περίπου Η υπερεντατική άντληση νερών μέσω των ιδιωτικών γεωτρήσεων έχουν οδηγήσει σε αρκετές περιπτώσεις στην υφαλμύρινση τους Πιέσεις υπόγειων υδατικών συστημάτων από παραγωγικές και αστικές δραστηριότητες Ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στην ύπαρξη υποθαλάσσιων πηγών, οι οποίες όμως παραμένουν ανεκμετάλλευτες στρεμμάτων, 20 στη ΠΕ Κορινθίας με αρδευθείσα έκταση περίπου στρέμματα, 15 στην ΠΕ Λακωνίας με συνολική αρδεύσιμη έκταση ίση περίπου με στρέμματα και 10 συλλογικά οργανωμένα αρδευτικά δίκτυα στην ΠΕ Μεσσηνίας που μπορούν να καλύψουν συνολική έκταση περίπου στρεμμάτων. Οι σημειακές πηγές ρύπανσης στο σύνολο των Υδατικών Διαμερισμάτων, οφείλονται κατά κύριο λόγο στις βιομηχανικές δραστηριότητες, στις κτηνοτροφικές μονάδες, στους ΧΑΔΑ και στην απόρριψη λυμάτων (επεξεργασμένων) των αστικών περιοχών. Σελίδα 10

13 Το γεγονός πως οι υδάτινοι πόροι της Περιφέρειας Πελοποννήσου ανήκουν γεωγραφικά σε τρία Υδατικά Διαμερίσματα δυσχεραίνει το έργο της αποτύπωσης των συνολικών αναγκών και της συνολικής προσφοράς σε υδάτινους πόρους. Μεταξύ των κύριων διαπιστώσεων, σχετικά με τα θέματα υδάτινου δυναμικού της Περιφέρειας Πελοποννήσου, είναι ότι: Μεγάλο μέρος του δικτύου ύδρευσης χρήζει αντικατάστασης, Αρκετές περιοχές έχουν υποστεί υφαλμύρινση λόγω της ανεξέλεγκτης χρησιμοποίησης ιδιωτικών, μη ελεγμένων γεωτρήσεων Έχει συντελεστεί μόλυνση του εδάφους (νιτροποίηση), λόγω της υπερεκμετάλλευσης της γεωργικής γης Ανάγκη επιτάχυνσης της ολοκλήρωσης των Σχεδίων Διαχείρισης των Υδάτινων Πόρων (Υ.Π.Ε.&Κ.Α.) που εμπλέκονται στον χώρο ευθύνης της, ώστε να είναι εφικτός ο κεντρικός προγραμματισμός των αναγκαίων δράσεων και έργων Υφίστανται αρκετά προβλήματα στην άρδευση των ΠΕ, παρά το γεγονός πως έχουν αναπτυχθεί αρκετά οργανωμένα αρδευτικά δίκτυα. Υπάρχει ανάγκη ύπαρξης ενός συνολικού Σχεδίου Διαχείρισης των Υδάτινων Πόρων, ώστε να είναι εφικτός ο κεντρικός προγραμματισμός και συντονισμός των αναγκαίων δράσεων και έργων. Τέτοιου είδους δράσεις αναφέρονται σε εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα προς την κατεύθυνση συλλογής επιφανειακών υδάτων και αποδοτικών συστημάτων άρδευσης, καθώς και ενεργειών αντικατάστασης των πεπαλαιωμένων δικτύων ύδρευσης. Σελίδα 11

14 Ενότητα 2.8: Φυσικό Περιβάλλον Η Περιφέρεια Πελοποννήσου διαθέτει ένα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα της Ελλάδος (και ένα από τα πλέον σημαντικά της Ευρώπης), καθώς και ιδιαιτέρως πλούσια βιοποικιλότητα, τόσο σε χλωρίδα όσο και σε πανίδα Οι κυριότεροι ποταμοί της Πελοποννήσου είναι ο Αλφειός (μεγαλύτερο ποτάμι της Πελοποννήσου), η Νέδα (ή Νέδων),, ο Βελίκας, ο Ευρώτας και οι ποταμοί Τάνος, Κεφαλάρι και Ίναχος. Παράλληλα υπάρχουν αρκετοί χείμαρροι, λίμνες και φαράγγια. Σημαντική θέση στο φυσικό περιβάλλον της Περιφέρειας Πελοποννήσου καταλαμβάνουν τα σπήλαια, ιδίως αυτά που είναι επισκέψιμα και αξιοποιούνται τουριστικά. Τα επισκέψιμα σπήλαια στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι το Σπήλαιο Κάψιας (Αρκαδία), το Σπήλαιο Γλυφάδας Διρού (Λακωνία) και το Σπήλαιο Αγίου Ανδρέα Καστανιάς (Λακωνία). Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου υπάρχει σημαντικός αριθμός θεσμοθετημένων περιοχών Το οικοσύστημα της Περιφέρειας έχει χαρακτηριστεί ως ένας βοτανικός παράδεισος με περισσότερα από 260 ενδημικά είδη, εκ των οποίων 44 έχουν καταγραφεί ως τοπικά ενδημικά Πρώτη θέση σε αριθμό προστατευομένων διατηρητέων μνημείων της φύσης και τρίτη θέση σε αριθμό προστατευομένων δασών 26 παραλίες και μια μαρίνα βραβευμένες με «Γαλάζια Σημαία» Οι περιοχές Natura 2000 καταλαμβάνουν περίπου το 21% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας προστασίας όπως Καταφύγια Άγριας Ζωής, Αισθητικά Δάση κτλ. Παράλληλα, στην Περιφέρεια υπάρχουν 26 περιοχές χαρακτηρισμένες ως περιοχές Natura 2000, ενώ ιδιαίτερη αναφορά θα πρέπει να γίνει στο Οικολογικό Πάρκο του όρους Πάρνωνα υγροτόπου Μουστού συνολικής έκτασης στρεμμάτων για τη διαχείριση του οποίου έχει συσταθεί ο Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα & Υγροτόπου Μουστού που αποτελεί τον μοναδικό Φορέα Διαχείρισης προστατευόμενης περιοχής της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σελίδα 12

15 Από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης στο θεματικό περιεχόμενο του περιβάλλοντος προκύπτει πως, παρά το γεγονός πως η Περιφέρεια Πελοποννήσου διαθέτει ένα από τα σημαντικότερα οικοσυστήματα της Ελλάδας, με πλήθος περιοχών προστασίας και σπάνια χλωρίδα και πανίδα, εφαρμόζονται μόνο αποσπασματικά μέτρα προστασίας τους, με χαρακτηριστικό τη λειτουργία ενός μόνο Φορέα Διαχείρισης. Ο μεγάλος σε αριθμό και η σημαντική έκταση των υπό προστασία περιοχών δημιουργεί την ανάγκη συντονισμού των μέτρων προστασίας και διαχείρισης τους. Η υπερεντατική εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της Περιφέρειας, η ανάπτυξη μεγάλων και μικρότερων έργων υποδομής, οι φυσικές Λειτουργία ενός μόνο Φορέα Διαχείρισης Ανάγκη συντονισμού των μέτρων προστασίας και διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος καταστροφές από την αλλαγή του κλίματος και το φαινόμενο ερημοποίησης εδαφών, οι πυρκαγιές και η παράνομη βόσκηση, σε συνδυασμό με τα ελλιπή μέτρα αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων δημιουργεί σημαντικές πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον της Περιφέρειας. Ανάγκη αξιοποίησης των τοπικών παραγωγικών και φυσικών πλεονεκτημάτων του συνόλου των περιοχών της εδαφικής επικράτειας της Περιφέρειας Παράλληλα, ζητούμενη είναι για την Περιφέρεια η επίτευξη της λεπτής ισορροπίας προστασίας των ως άνω περιοχών με την ανάγκη ανάπτυξης ήπιων παρεμβάσεων που θα αξιοποιούν τα τοπικά παραγωγικά και φυσικά πλεονεκτήματα του συνόλου των περιοχών της εδαφικής επικράτειας της Περιφέρειας. Σελίδα 13

16 Ενότητα 2.9: Διαχείριση Απορριμμάτων και Υγρών Αποβλήτων Ένα από τα κυριότερα προβλήματα στην Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί η κεντρική διαχείριση απορριμμάτων και στερεών αποβλήτων. Λόγω έλλειψης Χ.Υ.Τ.Α. (είναι ενεργός μόνο ένας) στην Περιφέρεια, το μοντέλο που αναπτύχθηκε ήταν η δημιουργία Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.). Η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει προχωρήσει σε προκήρυξη διαγωνισμού με τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για το έργο της μελέτης, χρηματοδότησης, κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας υποδομών που θα χρησιμοποιηθούν για την ολοκληρωμένη διαχείριση απορριμμάτων. Δεν προκρίνεται συγκεκριμένη τεχνολογία επεξεργασίας, ενώ η χωροθέτηση των έργων θα γίνει εντός των περιοχών που προσδιορίζονται από το ΠΕΣΔΑ. Σε ότι αφορά την ανακύκλωση, καταβάλλονται προσπάθειες για την ενεργοποίηση της ως Στην Περιφέρεια είναι ενεργός μόνο ένας Χώρος Υγειονομικής Ταφής (Χ.Υ.ΤΑ.) 319 Χ.Α.Δ.Α., εκ των οποίων οι 169 είναι αποκατεστημένοι, οι 68 είναι ενεργοί, ενώ οι 82 βρίσκονται σε διαδικασία άμεσης αποκατάστασης Η Περιφέρεια για το 2010 είχε πετύχει μόλις το 20% (6773t υλικών συσκευασίας) του στόχου ανακύκλωσης Εγκαταστάσεις για την ανακύκλωση υπάρχουν στην Καλαμάτα με ένα Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (δε λειτουργεί), και ένα Κέντρο Διαλογής και Αξιοποίησης Υλικών (Κ.Δ.Α.Υ.), μέσο αντιμετώπισης του προβλήματος των απορριμμάτων, παράλληλα με πρωτοβουλίες Δικτύου Δήμων προώθησης λύσεων για μηδενικά απόβλητα με άξονες τη «Διαλογή στην Πηγή Ανακύκλωση Κομποστοποίηση - Τελική Διαχείριση και Αξιοποίηση Υπολείμματος». Τέλος, σε ότι αφορά την επεξεργασία των λυμάτων της Περιφέρειας Πελοποννήσου λειτουργούν 23 Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων ενώ Μονάδες Βιολογικών Καθαρισμών βρίσκονται σε στάδιο κατασκευής. Σελίδα 14

17 Οι κυριότεροι στόχοι που πρέπει να υλοποιηθούν από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, όπως αναφέρονται στον ΠΕΣΔΑ, είναι: Βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων στο σύνολο της Περιφέρειας με ουσιαστική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στους τομείς που παρουσιάζουν επιχειρηματικό ενδιαφέρον Πρόληψη ή μείωση της παραγωγής αποβλήτων (ποσοτική μείωση) καθώς και μείωση της περιεκτικότητάς τους σε επικίνδυνες ουσίες (ποιοτική βελτίωση). Επαναχρησιμοποίηση υλικών από τα απόβλητα, αξιοποίηση των αποβλήτων Στην Περιφέρεια έχουν δρομολογηθεί πρωτοβουλίες για την: Αποκατάσταση όλων των ΧΑΔΑ έως τις 30/6/2012 (ανακύκλωση και ανάκτηση ενέργειας) και ασφαλής τελική διάθεση των αποβλήτων Χρησιμοποίηση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη την τεχνολογική εφαρμοσιμότητα και την οικονομική βιωσιμότητα Αποκατάσταση όλων των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων Κατασκευή και λειτουργία των Μονάδων κομποστοποίησης στερεών αποβλήτων και Ουσιαστική συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση των απορριμμάτων (ΣΔΙΤ) Αξιοποίηση των αποβλήτων σύμφωνα με σχετικό Σχέδιο Ανακύκλωσης υποδομών μεταφόρτωσης και τελικής διάθεσης απορριμμάτων Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού έτσι ώστε να υπάρχει ενεργή συμμετοχή και ευθύνη των πολιτών στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Ανάπτυξη δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και τοπικών φορέων Σελίδα 15

18 Ενότητα 2.10: Κοινωνική Μέριμνα Υγεία- Αθλητισμός Στα αστικά και αγροτικά κέντρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου, η Κοινωνική Μέριμνα υποστηρίζεται με τη λειτουργία περιορισμένων βρεφονηπιακών και παιδικών σταθμών, με την ανάπτυξη και υποστήριξη δομών φιλοξενίας (Γηροκομεία) και συνεύρεσης (Κέντρα Ανοικτής Προστασίας των Ηλικιωμένων Κ.Α.Π.Η.) ατόμων τρίτης ηλικίας με πρόσθετες υπηρεσίες στον τομέα της υγείας (κυρίως της προληπτικής ιατρικής), ενημέρωσης και ψυχαγωγίας, από Ειδικά Κέντρα που παρέχουν συμβουλευτική και θεραπευτική υποστήριξη Σε σχέση με την χώρα η Περιφέρεια Πελοποννήσου το 2007 διέθετε το 4,34% του συνόλου των προνοιακών δομών ανοιχτής και κλειστής φροντίδας έναντι 5,4% της αναλογίας του πληθυσμού σε άτομα με ειδικές ανάγκες (Κέντρα Εκπαίδευσης, Κοινωνικής Υποστήριξης και Κατάρτισης Ατόμων με Αναπηρία), καθώς και από Κέντρα Αποθεραπείας - Φυσικής Και Κοινωνικής Αποκατάστασης. Η αναλογία βρεφονηπιακού σταθμού ανά παιδί ήταν ένας σταθμός ανά 272 παιδιά περίπου, όταν στην χώρα ο αντίστοιχος ήταν ένας σταθμός ανά 330 παιδιά Σήμερα παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις τόσο στις υποδομές πρόνοιας, αλλά κυρίως στην ποιότητα και επάρκεια των σχετικών υπηρεσιών με έλλειψη οργανωμένων προγραμμάτων ενίσχυσης και ανάπτυξης υπηρεσιών που θα εστιάζουν στην υποστήριξη ευπαθών και ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων σε θέματα προληπτικής υγείας, τηλεφροντίδας, απασχόλησης κτλ. Σε σχέση με τους ηλικιωμένους (πάνω από 65 ετών), ο αντίστοιχος δείκτης στην Περιφέρεια είναι 1 Κ.Α.Π.Η. ανά ηλικιωμένους, όταν ο εθνικός δείκτης είναι 1 Κ.Α.Π.Η. ανά Η κάλυψη των ιατρικών αναγκών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας πραγματοποιείται από τα κατά τόπους Κέντρα Υγείας καθώς και τα Περιφερειακά Ιατρεία που εδρεύουν (κυρίως) Σελίδα 16

19 μακριά από τα αστικά κέντρα της Περιφέρειας. Σε ότι αφορά την δευτεροβάθμια περίθαλψη, ο πληθυσμός καλύπτεται από τις διαθέσιμες υποδομές των (8) Γενικών Νοσοκομείων που εδρεύουν στις μεγαλύτερες πόλεις της Περιφέρειας και του ενός Ψυχιατρικού που τελεί όμως υπό κατάργηση. Το σύνολο των ανεπτυγμένων κλινών στα Νοσοκομεία της Περιφέρειας Πελοποννήσου ανέρχονται σε Μεταξύ των Περιφερειών της χώρας η Περιφέρεια Πελοποννήσου καταλαμβάνει: Την 11η θέση το 2009 ως προς τον δείκτη του αριθμού κλινών ανά κατοίκους (314,5 κλίνες έναντι 485,8 της χώρας). Την 9η θέση το 2009 ως προς τον αριθμό ιατρών ανά κατοίκους (375,7 ιατροί). Την 6η θέση το 2009 ως προς τον αριθμό οδοντιάτρων ανά κατοίκους (98,3 Τις περισσότερες κλίνες τις διαθέτει η ΠΕ Αρκαδίας ΜΕ 482 κλίνες και ακολουθεί η ΠΕ Μεσσηνίας με 380 κλίνες (ποσοστό 55,54% του συνόλου της Περιφέρειας) 11η θέση το 2009 ως προς τον δείκτη του αριθμού κλινών ανά κατοίκους (314,5 κλίνες έναντι 485,8 της χώρας). Ο μέσος όρος δαπάνης ανά κλίνη για το έτος 2010 στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι οδοντίατροι). Την 6η θέση σε ποσοστό θνησιμότητας (το έκτο χαμηλότερο) ανά κατοίκους την περίοδο (602,4 έναντι 611,7 της χώρας). Τέλος, στον τομέα των αθλητικών υποδομών, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου λειτουργούν 451 αθλητικές εγκαταστάσεις με την πλειοψηφία τους να εντοπίζεται στην ΠΕ Μεσσηνίας. Οι περισσότερες εγκαταστάσεις αφορούν γήπεδα ποδοσφαίρου και γήπεδα 5x5. Η Περιφέρεια αντιλαμβανόμενη πλήρως πως ο αθλητισμός καλύπτει ένα ευρύ φάσμα των αναγκών του ανθρώπου (ψυχαγωγικών-παιδαγωγικών-ψυχολογικών-κοινωνικών) τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε κοινωνικό, συμβάλλει στην υποστήριξη αθλητικών γεγονότων και στην αξιοποίηση αθλητικών υποδομών, προάγοντας το αίσθημα του αθλητισμού, ώστε να ενισχυθεί η αθλητική περιφερειακή συνείδηση με μια σειρά δράσεων. Σελίδα 17

20 Ενότητα 2.11: Εκπαίδευση - Δια Βίου Μάθηση Η Περιφέρεια Πελοποννήσου διαθέτει 295 Δημοτικά Σχολεία και 247 Γυμνάσια, Λύκεια και ΤΕΕ. Τις περισσότερες σχολικές μονάδες διαθέτει η ΠΕ Μεσσηνίας (140), ενώ τις λιγότερες η ΠΕ Αρκαδίας (84 σχολικές μονάδες). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πελοποννήσου, για το σχολικό έτος στην Περιφέρεια Πελοποννήσου φοιτούν συνολικά αλλοδαποί μαθητές (ποσοστό 14,5% επί του συνόλου), οι περισσότεροι εκ των οποίων βρίσκονται στην ΠΕ Κορινθίας (3.005). Σε ότι αφορά την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Περιφέρεια λειτουργεί το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου που αποτελείται από έξι Σχολές σε πέντε πόλεις και δεκατέσσερα Τμήματα και το ΑΤΕΙ Καλαμάτας που διαθέτει 8 τμήματα και με εξαίρεση ένα που έχει έδρα στη Σπάρτη τα υπόλοιπα βρίσκονται στην Καλαμάτα. Επιπρόσθετα, λειτουργούν Δημόσια Ι.Ε.Κ. (Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης) καθώς και Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ένα σε κάθε ΠΕ). Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου μεταβιβάστηκαν οι αρμοδιότητες για την λειτουργία και διαχείριση των Δημόσιων ΙΕΚ, που υπάγονταν στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης, μέσω σύναψης Προγραμματικής Σύμβασης. Η Περιφέρεια σε εφαρμογή του εθνικού σχεδιασμού καλείται να εκπονήσει και να Το 2008 κατείχε τη χειρότερη επίδοση, μεταξύ των Περιφερειών της χώρας, ως προς τον δείκτη ποσοστό μαθητών και σπουδαστών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης προς το συνολικό πληθυσμό (14,2%, έναντι 19,2% της χώρας) Το μέσο ποσοστό των ετών του πληθυσμού ηλικίας ετών της Περιφέρειας που έχουν ολοκληρώσει το επίπεδο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή κατώτερης βαθμίδας και δεν συμμετέχουν στην εκπαίδευση ή κατάρτιση ανήλθε στο 21%, έναντι 14,5% των μελών της ΕΕ-27 και 13,7 της Ελλάδος Το μέσο ποσοστό των ετών του πληθυσμού ηλικίας ετών της Περιφέρειας που είχαν αποφοιτήσει από την τριτοβάθμια εκπαίδευση ανήλθε στο 17,2%, έναντι 31,8% των μελών της ΕΕ-27 και 28,4% της χώρας (τρίτη χειρότερη επίδοση μεταξύ των Περιφερειών της χώρας) εφαρμόσει το Περιφερειακό Σχέδιο της Δια Βίου Μάθησης. Σελίδα 18

21 Ενότητα 2.12: Πολιτισμός - Ιστορία Οι υψηλής αξίας και ποιότητας πολιτιστικοί πόροι αποτελούν ένα από τα ισχυρά σημεία της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Στο παρελθόν η Περιφέρεια Πελοποννήσου διέθετε δύο πόλειςκοιτίδες του Μυκηναϊκού πολιτισμού (Μυκήνες και Άργος), όπου μαζί με τις μεγάλες στρατιωτικές και ναυτικές δυνάμεις της Κορίνθου και της Σπάρτης και την αρχαία Μεσσήνη, υπήρξαν από τις ηγέτιδες πόλεις-κράτη της αρχαιότητας. Ο Μυστράς, βόρεια της Σπάρτης, υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα θρησκευτικά και διοικητικά κέντρα του Μεσαίωνα, ενώ η Μονεμβάσια αποτέλεσε ένα από τα βασικότερα στρατιωτικά και διοικητικά κέντρα της Βενετίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, κατά την Μεσαιωνική Εποχή κτίστηκαν σημαντικά κάστρα, στην Κορώνη, στην Μεθώνη, στην Πύλο κ.ά. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου διαθέτει συνολικά 37 Αρχαιολογικούς Χώρους, 24 Μουσεία (αρχαιολογικά, βυζαντινά, λαογραφικά και θεματικά μουσεία και συλλογές) και 142 Μνημεία (δημόσια κτίρια και οικίες επιφανών προσώπων, με μεγάλη ιστορική και αρχιτεκτονική αξία), Η Ελληνική Επανάσταση της Ανεξαρτησίας, το 1821, κηρύχτηκε στην Πελοπόννησο Το Ναύπλιο ήταν η έδρα της επαναστατικής κυβέρνησης και η πρώτη πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους, το 1828 Το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα, συντάχθηκε στην Επίδαυρο Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου υπάρχουν 150 παραδοσιακοί οικισμοί με τη μεγαλύτερη συγκέντρωση θεσμοθετημένων παραδοσιακών οικισμών, να παρατηρείται στη Λακωνική Μάνη ενώ θα πρέπει να τονιστεί ότι διαθέτει 4 Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ (Αρχαιολογικοί χώροι Επιδαύρου, Μυκηνών, Τίρυνθας και Μυστράς), τα οποία σε συνδυασμό με τα άλλα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ΟΥΝΕΣΚΟ που βρίσκονται εντός της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδος (Ναός Επικούρειου Απόλλωνα και Αρχαιολογικός χώρος Ολυμπίας) θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά ως ένα ενιαίο δίκτυο προσέλκυσης επισκεπτών. Σελίδα 19

22 Στην Περιφέρεια, λαμβάνουν χώρα μερικές από τις πιο αξιόλογες πολιτιστικές εκδηλώσειςφεστιβάλ της χώρας, με διεθνή ακτινοβολία με κυριότερο αυτό της «Επιδαύρου» που διοργανώνεται στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, το φεστιβάλ χορού στην Καλαμάτα και άλλες δράσεις που στόχο έχουν την προώθηση κυρίως των τοπικών προϊόντων της Περιφέρειας Πελοποννήσου, όπως κρασί («Οι Δρόμοι του Κρασιού») και ελιά («Οι Δρόμοι της Ελιάς»). Τέλος, ως προς την επισκεψιμότητα των σημαντικότερων αρχαιολογικών χώρων της Περιφέρειας, ως ένας από τους δείκτες του βαθμού αξιοποίησης και προβολής τους, παρατηρείται: διαρκώς μειούμενη προσέλευση επισκεπτών στους αρχαιολογικούς χώρους της Περιφέρειας από το 2005 και στη συνέχεια, τετραπλάσια περίπου μείωση των εισιτηρίων σε σχέση με την μείωση που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα το διάστημα (40,88% έναντι 9,56% της Η μέση συμμετοχή της Περιφέρειας Πελοποννήσου για τα έτη στον συνολικό αριθμό επισκεπτών της Ελλάδας στους αρχαιολογικούς χώρους είναι περίπου 12,5%. Η επισκεψιμότητα μειώθηκε την περίοδο αυτή κατά 40,88% (τετραπλάσια περίπου μείωση από αυτή της χώρας) Ο πολιτισμός αποτελεί το κατ εξοχή ισχυρό σημείο της Περιφέρειας Πελοποννήσου, που θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως συντελεστής προσέλκυσης και δημιουργίας τουριστικών δραστηριοτήτων και βελτίωσης του επιπέδου ποιότητας ζωής των κατοίκων της Ελλάδας), Η Περιφέρεια Πελοποννήσου τα έτη προσέλκυσε το 13% περίπου των συνολικών επισκεπτών των αρχαιολογικών χώρων της χώρας. Σελίδα 20

23 Ενότητα 2.13: Απασχόληση - Ανεργία Ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός της Περιφέρειας Πελοποννήσου, με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat (έτος 2010) ανήλθε στις 267,9 χιλιάδες άτομα, που αποτελούν το 5,3% του συνολικά οικονομικά ενεργού πληθυσμού της χώρας και ο απασχολούμενος πληθυσμός σε 241,5 χιλ. (5,5%). Χαρακτηριστικό της διάρθρωσης της απασχόλησης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί ο μεγάλος αριθμός αυτοαπασχολούμενων. Ειδικότερα το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων επί των συνολικά απασχολούμενων στην Περιφέρεια ανέρχεται στο 45,9% το 2010, έναντι 30,3% της χώρας, 14,7% της ΕΕ-15 και 15,2% της ΕΕ-27 Ειδικά χαρακτηριστικά της απασχόλησης στην Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελούν τα δομικά και διαρθρωτικά της προβλήματα που εντοπίζονται: α) στη τάση μείωσης, μετά το 2007, του οικονομικά ενεργού της πληθυσμού της, σε αντίθεση με την σταθερά ανοδική τάση στο σύνολο της χώρας, β) στην υψηλή συμμετοχή των μεγάλων ηλικιακών ομάδων στο σύνολο του απασχολούμενου δυναμικού («γηρασμένο» εργατικό δυναμικό), Έκτη μεταξύ των Περιφερειών της χώρας σε οικονομικά ενεργό πληθυσμό Μετά το 2007 παρουσιάζεται σαφής η τάση μείωσης της απασχόλησης. Πρώτη θέση μεταξύ των Περιφερειών με το μεγαλύτερο ποσοστό αυτοαπασχολούμενων Η συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση το 2010 ανήλθε στο 39% της συνολικής απασχόλησης Χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο απασχολούμενου δυναμικού Υψηλό μερίδιο της μακροχρόνιας ανεργίας στο σύνολο του πληθυσμού των ανέργων γ) στο μεγάλο ποσοστό συμμετοχής των αυτοαπασχολούμενων στη συνολική απασχόληση (το υψηλότερο μεταξύ του συνόλου των Περιφερειών της χώρας), δ) στο χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο του απασχολούμενου δυναμικού της, Σελίδα 21

24 ε) στο επίμονα για μια σειρά ετών υψηλό μερίδιο της μακροχρόνιας ανεργίας στο σύνολο του πληθυσμού των ανέργων. Ραγδαία τα τελευταία έτη αυξάνεται το ποσοστό ανεργίας του εργατικού δυναμικού που ανέρχεται το 2011 στο 14,25%, ποσοστό σαφώς χαμηλότερο από εκείνο στο επίπεδο της χώρας (17,65%). Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της απασχόλησης και της ανεργίας στο επίπεδο των Ενοτήτων της Περιφέρειας Αρκαδία - δραματική μείωση του οικονομικά ενεργού της πληθυσμού και τα υψηλότερα επίπεδα ανεργίας μεταξύ των Ενοτήτων της Περιφέρειας, Αργολίδα - τάσεις ενίσχυσης του οικονομικά ενεργού της πληθυσμού με διακυμάνσεις και επίπεδο ανεργίας το 2009 ελαφρά υψηλότερο του μέσου της Περιφέρειας, Κορινθία τάσεις μείωσης του οικονομικά ενεργού της πληθυσμού μέχρι το 2007 και στη συνέχεια ανάκαμψη, υψηλό ποσοστό ανεργίας, Λακωνία σταθεροποίηση οικονομικά ενεργού πληθυσμού σε υψηλότερο επίπεδο από αυτό του 2000, το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας μεταξύ των Ενοτήτων της Η Περιφέρεια Πελοποννήσου παρουσιάζει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά ανεργίας μεταξύ των Περιφερειών της χώρας. Δραματική αύξηση της ανεργίας μετά το Η αύξηση της απασχόλησης στον τριτογενή τομέα στην Περιφέρειας Πελοποννήσου πραγματοποιείται σε βάρος της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα. Υψηλότερο ποσοστό ανεργίας το 2009 εμφανίζεται στη ΠΕ Αρκαδίας (10,6%), στη ΠΕ Κορινθίας (ποσοστό ανεργίας 9,4%) και στη ΠΕ Αργολίδας (ποσοστό ανεργίας 8,8%). Περιφέρειας Μεσσηνία σταθερά δυναμική αύξηση του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της και χαμηλά επίπεδο ανεργίας.. Σελίδα 22

25 Ενότητα 2.14: Περιφερειακό Α.Ε.Π. Το 2009 το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της Περιφέρειας Πελοποννήσου ανήλθε σε 9.809εκ. μειωμένο κατά 0,73% σε σχέση με το Σε σχέση με την περιφερειακή κατανομή του ΑΕΠ στην Ελλάδα η Περιφέρεια Πελοποννήσου τα έτη 2008 και 2009 παράγει περίπου το 4,23% του συνολικού ΑΕΠ της Ελλάδας. Το Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ της Περιφέρειας το έτος 2009 ήταν , υπολειπόμενο του αντίστοιχου μέσου δείκτη της χώρας κατά 0,6% ή 100. Χαρακτηριστικό της εσωτερικής διάρθρωσης και διακύμανσης του Περιφερειακού ΑΕΠ την περίοδο στις Περιφερειακές της Ενότητες, είναι η τάση μείωσης της συμβολής της Κορινθίας, που παρόλα αυτά διατηρεί σταθερά την πρώτη θέση μεταξύ των Περιφερειακών Ενοτήτων, καθώς και η αύξηση της συμμετοχής της Μεσσηνίας. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στους χαμηλότερους ρυθμούς αύξησης του Περιφερειακού ΑΕΠ σε σχέση με το σύνολο της χώρας, γεγονός που οδηγεί στη διατήρηση και Τέταρτη μικρότερη μείωση του ΑΕΠ το 2009 (0,73%) Έβδομη καλύτερη επίδοση το 2009 μεταξύ των Περιφερειών της χώρας ως προς το Κατά Κεφαλή ΑΕΠ Οι ΠΕ Κορινθίας και Αρκαδίας διαθέτουν Κατά Κεφαλή ΑΕΠ πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο μέσο της χώρας και της Περιφέρειας (το η καλύτερη επίδοση μεταξύ των Νομών της χώρας) Το 2009, το Κατά Κεφαλή ΑΕΠ της Περιφέρειας σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης ανέρχονταν στο 81% της χώρας. αύξηση της σχετικής αναπτυξιακής υστέρησης της Περιφέρειας. Σημαντικό στοιχείο για την εκτίμηση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων στην κατανομή του ΑΕΠ αποτελούν και οι τάσεις που διαμορφώνονται την περίοδο και συγκεκριμένα: Σελίδα 23

26 αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης του κατά Κεφαλή ΑΕΠ σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης μεταξύ των ΠΕ της Περιφέρειας παρουσιάζει η ΠΕ Κορινθίας (-9,79%). Μεταξύ των Νομών της χώρας υποχωρεί από τη 2η θέση το 2000 (μετά τη Βοιωτία) στην 9η. Μερικά και όχι καθοριστικά το ΚΚ ΑΕΠ σε ΜΑΔ της Κορινθίας επηρεάζεται από τις δημογραφικές εξελίξεις (συγκράτηση και οριακή αύξηση του πληθυσμού της), δυναμικότερους ρυθμούς ανάπτυξης παρουσιάζει η ΠΕ Μεσσηνίας (αύξηση του ΚΚ ΑΕΠ σε ΜΑΔ κατά 34,48%), βελτιώνοντας τη θέση της μεταξύ των Νομών της χώρας κατά πέντε (5) θέσεις (από τη 42η στη 37η θέση) και μειώνοντας την απόσταση που την χωρίζει από το μέσο όρο της Περιφέρειας, η ΠΕ Αρκαδίας υποχωρεί σε σχέση με το 2000 κατά τέσσερις (4) θέσεις μεταξύ των Νομών της χώρας (από την 7η στην 11η θέση), παρουσιάζοντας την περίοδο αύξηση του ΚΚ ΑΕΠ σε ΜΑΔ κατά 18,97%. Καθοριστικός παράγοντας για τις υψηλές επιδόσεις της Αρκαδίας αποτελεί η παρουσία του μεγάλου ενεργειακού κέντρου της Μεγαλόπολης, κατά την ίδια περίοδο το ΚΚ ΑΕΠ σε ΜΑΔ της ΠΕ Αργολίδας αυξάνεται κατά 24,14%, βελτιώνοντας οριακά τη θέση της μεταξύ των Νομών (από την 23η στην 22η θέση), το ΚΚ ΑΕΠ σε ΜΑΔ στη Λακωνία την περίοδο αυξήθηκε κατά 24,11%, ως Δυναμικότερους ρυθμούς ανάπτυξης για την περίοδο παρουσιάζει η ΠΕ Μεσσηνίας (αύξηση του ΚΚ ΑΕΠ σε ΜΑΔ κατά 34,48%) Οι υψηλές επιδόσεις των ΠΕ Κορινθίας και Αρκαδίας σε ότι αφορά το ΚΚ ΑΕΠ επηρεάζονται από τη συγκέντρωση σε αυτές οικονομικών δραστηριοτήτων εθνικής εμβέλειας (βιομηχανία & διυλιστήρια στα βόρεια της Κορίνθου και εγκαταστάσεις ενέργειας στη Μεγαλόπολη) Η ΠΕ Λακωνίας κατέχει την 8η χειρότερη επίδοση για το 2009 στη μετατροπή του ΚΚ ΑΕΠ σε ΜΑΔ απόλυτο μέγεθος το 2009 εξακολουθεί να είναι από τα χαμηλότερα της χώρας (8η χειρότερη επίδοση μεταξύ των Νομών της χώρας), ενώ ως ποσοστό του μέσου δείκτη της Περιφέρειας παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις και υπολείπεται σημαντικά αυτού. Σελίδα 24

27 Ενότητα 2.15: Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Από την ανάλυση των προσωρινών στοιχείων του έτους 2009 της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για τη κατανομή της Ακαθάριστης Αξίας Παραγωγής (ΑΠΑ) στους τρεις παραγωγικούς τομείς της Περιφέρειας Πελοποννήσου, φαίνεται η σημαντική συνεισφορά του τριτογενή τομέα στην συνολική ΑΠΑ (67%). Σε σχέση όμως με το μέσο όρο της χώρας (79,1%) η συνεισφορά του τριτογενή τομέα είναι αισθητά μειωμένη. Αντίθετα, σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό σε σύγκριση με τη χώρα συμμετέχει ο πρωτογενής τομέας με 6,3% (έναντι 3,1% της χώρας), καθώς και ο δευτερογενής τομέας 26,8% (έναντι 17,8% της χώρας). Συνολικά από την ανάλυση πορείας της ΑΠΑ προκύπτει μείωση του ρόλου και της συμμετοχής της Περιφέρειας στη συνολική οικονομική δραστηριότητα της χώρας, αποτέλεσμα των χαμηλότερων ρυθμών αύξησης της Περιφερειακής ΑΠΑ σε σχέση με τη χώρα. Όπως και με τα αντίστοιχα μεγέθη του ΑΕΠ τα τελευταία έτη της εξεταζόμενης περιόδου ( ) η συμμετοχή της Περιφέρειας στη διαμόρφωση της ΑΠΑ της χώρας βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα της εξεταζόμενης περιόδου. Στο επίπεδο των ΠΕ μεγαλύτερη είναι η δυναμική της συμμετοχής της Μεσσηνίας στη διαμόρφωση της Περιφερειακής ΑΠΑ και ειδικά στον τριτογενή και δευτερογενή τομέα, ενώ Στο εσωτερικό της Περιφέρειας (2008), τη μεγαλύτερη συμμετοχή στη διαμόρφωση της ΑΠΑ της Περιφέρειας Πελοποννήσου, κατέχει η ΠΕ Κορινθίας (29,2%), ακολουθούμενη από τις ΠΕ Μεσσηνίας (23,9%) και Αρκαδίας (17,6%) Το ποσοστό συμμετοχής του πρωτογενή τομέα στη διαμόρφωση της ΑΠΑ της Περιφέρειας, την περίοδο , παρουσιάζει μείωση της τάξης του 38,33% Σημαντική είναι η συνεισφορά του Τριτογενούς Τομέα στην συνολική ΑΠΑ, αν και υπολείπεται από τη αντίστοιχη της χώρας (67% έναντι 79,1%). Το μεγαλύτερο μέρος της παραγόμενης προστιθέμενης αξίας στο Πρωτογενή Τομέα παράγεται στη ΠΕ Αργολίδας (26,9% το 2008 έναντι 21,5% το 2000) αντίστοιχα μειώνεται το ειδικό βάρος της Κορινθίας και ιδιαίτερα στο δευτερογενή τομέα, όπου παραδοσιακά κυριαρχεί. Σελίδα 25

28 Ενότητα 2.16: Πρωτογενής Τομέας Στη Περιφέρεια Πελοποννήσου παράγεται σημαντικός αριθμός προϊόντων ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης) και ΠΓΕ (Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης), όπως; Ελιές, Ελαιόλαδο, Τυριά, Φρούτα, Λαχανικά, Ξηροί Καρποί, Όσπρια και Προϊόντα Ζωϊκής Προέλευσης. Η σχετική θέση του πρωτογενή τομέα της Περιφέρειας Πελοποννήσου, σε σύγκριση και με το μέγεθος του τομέα στη χώρα, είναι ιδιαίτερα σημαντική. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου συμμετείχε το 2009 κατά 9,5% στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του πρωτογενή τομέα της χώρας. Ο πρωτογενής τομέας της Περιφέρειας το ίδιο έτος συμμετείχε περίπου κατά 6,3% στη συνολική Περιφερειακή Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία. Στο σύνολο των γεωργικών εκτάσεων της Περιφέρειας, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. (2005) κυριαρχούν οι Δενδρώδεις καλλιέργειες (62,6%) και ακολουθεί η κατηγορία των λοιπών εκτάσεων (18,9%), οι οποίες περιλαμβάνουν οικογενειακούς λαχανόκηπους, μόνιμα λιβάδια και βοσκότοπους, άγονους βοσκότοπους, φυτώρια, άλλες πολυετείς φυτείες και οι αγραναπαύσεις). Σημαντικό μέρος όμως των γεωργικών εκτάσεων της Περιφέρειας καταλαμβάνεται και από ετήσιες καλλιέργειες (12,5%). Η σημασία της στήριξης της προώθησης των προϊόντων γεωργίας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει αποτυπωθεί στην πρόταση για το καλάθι προϊόντων της Περιφέρειας, το Η Περιφέρεια Πελοποννήσου διαθέτει το 12,6% των γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων της χώρας, κάτι που τη κατατάσσει στη δεύτερη θέση μετά τη Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Η συνολικά χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση ανέρχεται στο 10,6% της συνολικά χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης της χώρας, κάτι που κατατάσσει την Περιφέρεια Πελοποννήσου στη τέταρτη θέση μεταξύ των Περιφερειών Η Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι η μεγαλύτερη παραγωγός Περιφέρεια Νωπών φρούτων, Εσπεριδοειδών, τροπικών φρούτων, σταφυλιών και κρασιού και η δεύτερη μεγαλύτερη παραγωγός Βρώμης και μειγμάτων θερινών δημητριακών, Ελαιούχων σπόρων και καρπών, Πατάτας, φρούτων και ελαιολάδου οποίο αποτελείται από το σύνολο των χαρακτηριστικών προϊόντων της περιοχής, τα οποία καλλιεργούνται παραδοσιακά, αναδεικνύουν την ταυτότητα της περιοχής, έχουν ισχυρή φήμη και Σελίδα 26

29 μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης και την «αιχμή του δόρατος» για την ανάπτυξη της περιοχής. Από το σύνολο των συνολικά χρησιμοποιούμενων γεωργικών εκτάσεων της Περιφέρειας το 2007, το 44,8% αποτελούν αρδευόμενες εκτάσεις (εκτάσεις που χρησιμοποιούν νερό άρδευσης με οποιονδήποτε τρόπο όπως π.χ. ιδιωτική ή κοινοτική γεώτρηση και δίκτυο, γειτνίαση με πηγές νερού, ποτάμια κλπ.) ενώ το 40% αποτελούν αρδευθείσες εκτάσεις. Οι αυξανόμενες ανάγκες για άρδευση των γεωργικών εκτάσεων σε πολλές περιοχές της Περιφέρειας έχει οδηγήσει στην υποβάθμιση του υδροφόρου ορίζοντα, ενώ παράλληλα εντοπίζονται ελλείψεις σε αρδευτικές παροχές. Σημαντική παράμετρος για την αντιμετώπιση των παραπάνω προβλημάτων και τη βελτίωση της παραγωγικότητας της γεωργικής γης αποτελεί η κατεύθυνση της Περιφέρειας για ανάπτυξη έργων συγκέντρωσης και διάθεσης όμβριων υδάτων (φράγματα) για γεωργική χρήση. Πέρα από τα παραπάνω αναφερθέντα προβλήματα, θα πρέπει να αναφερθούν τα γενικότερα προβλήματα της γεωργίας, που αφορούν στον μικρό κλήρο, στην υπερβολική χρήση λιπασμάτων, την έλλειψη ενσωμάτωσης τεχνολογιών στην παραγωγή, τις αδυναμίες ενσωμάτωσης καινοτομιών, τη μικρή διείσδυση της βιολογικής καλλιέργειας, τη χαμηλή οργάνωση σε ομάδες παραγωγών αλλά και την αδυναμία κατάλληλης προβολής και προώθησης των γεωργικών Βασικά διαρθρωτικά προβλήματα αποτελούν ο πολυτεμαχισμός και το μικρό μέγεθος του κλήρου, η ανυπαρξία αποτελεσματικού μηχανισμού και δικτύων διάθεσης των προϊόντων καθώς και η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού Ο πρωτογενής τομέας παρόλη τη συρρίκνωσή του διατηρεί αναγνωρίσιμη δυναμικότητα, ικανή να αποτελέσει στις συνθήκες κρίσης τον πυλώνα της ανάπτυξης της οικονομίας της Περιφέρειας Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην αξιοποίηση των βιολογικών καλλιεργειών, τα προϊόντα ονομασίας προέλευσης, γεωγραφικής ένδειξης και ολοκληρωμένης διαχείρισης, καθώς και οι επενδύσεις στα δίκτυα διανομής, τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της παραγωγής και στις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα προϊόντων στην αγορά (τοπική, εθνική, διεθνή). Σελίδα 27

30 Η συμβολή της Περιφέρειας στην κτηνοτροφική δραστηριότητα της χώρας υπολείπεται της αντίστοιχης γεωργικής.. Η αξία της ζωικής παραγωγής της Περιφέρειας το 2007 τη κατατάσσει στην όγδοη θέση μεταξύ των Περιφερειών της χώρας, διατηρώντας το 7,3% της συνολικής αξίας των κτηνοτροφικών προϊόντων που παράγεται στην Ελλάδα. Στην ευρύτερη περιοχή των θαλάσσιων περιοχών που περιβάλλουν την Περιφέρεια Πελοποννήσου ασκείται σημαντική θαλάσσια αλιευτική δραστηριότητα. Ο συνολικός αριθμός αλιευτικών σκαφών της Περιφέρειας Πελοποννήσου ανέρχεται στο 10% περίπου των σκαφών της χώρας, υπολειπόμενων όμως σε ιπποδύναμη και δυναμικότητα (στοιχεία Ε.Π. Αλιείας ). Σημαντική συγκέντρωση δραστηριοτήτων του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας και ιδιαίτερα της εντατικής ιχθυοκαλλιέργειας θαλασσίων ειδών (ένας κατ εξοχήν εξαγωγικός κλάδος) εντοπίζεται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, η οποία βρίσκεται στη δεύτερη θέση σε αριθμό μονάδων παραγωγής τσιπούρας και λαυρακιού μετά τη Στερεά Ελλάδα. Κτηνοτροφική δραστηριότητα με χαμηλά μεγέθη εκμεταλλεύσεων και περιορισμένο αριθμό προϊόντων Π.Ο.Π. (τυριά, μέλι) Σημαντική παραγωγή μελιού και αυγών Ο συνολικός αριθμός αλιευτικών σκαφών της Περιφέρειας Πελοποννήσου ανέρχεται στο 10% περίπου των σκαφών της χώρας Δεύτερη θέση μεταξύ των Περιφερειών σε αριθμό μονάδων παραγωγής τσιπούρας και λαυρακιού μετά τη Στερεά Ελλάδα. Χαρακτηριστικό τέλος των υποδομών θαλάσσιας αλιείας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί η απουσία οργανωμένης ιχθυόσκαλας, η ανάγκη ανάπτυξης νέων αλιευτικών καταφυγίων, καθώς και επενδύσεων αναβάθμισης και προστασίας/ασφάλειας των υφιστάμενων αλιευτικών καταφυγίων από τους έντονους κυματισμούς και τη διάβρωση των ακτών. Σελίδα 28

31 Ενότητα 2.17: Δευτερογενής Τομέας Στη Περιφέρεια Πελοποννήσου επίσης έχουν αναπτυχθεί τρεις (3) οργανωμένες Βιομηχανικές Περιοχές αυτές της Τρίπολης (Αρκαδία), του Μελιγαλά και της Καλαμάτας (Μεσσηνία). Το ποσοστό των ακαθάριστων επενδύσεων στη μεταποίηση στο σύνολο των επενδύσεων της Περιφέρειας είναι χαμηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό για το σύνολο της χώρας. Παράλληλα μέχρι το 2009 παρατηρείται τάση αύξησης των μικρών μεταποιητικών μονάδων και κυρίως των Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου το έτος 2007 λειτουργούσαν επιχειρήσεις του δευτερογενή τομέα με ετήσιο κύκλο εργασιών 2,1 δισ. Ευρώ μονάδων στον κλάδο των κατασκευών που αντισταθμίζει την μείωση της απασχόλησης από τις μεσαίες και μεγάλες μονάδες. Η παρατεταμένη οικονομική κρίση αναμένεται αν έχει σημαντικές επιπτώσεις στο σύνολο των δραστηριοτήτων του τομέα, περιλαμβανομένων και των ΜΜΕ που δραστηριοποιούνται σε αυτόν. Στον κλάδο της ενέργειας, στη Περιφέρεια Πελοποννήσου με βάση τα πλέον πρόσφατα στοιχεία Κυρίαρχες δραστηριότητες του δευτερογενή τομέα στην Περιφέρεια Πελοποννήσου είναι η Μεταποίηση και Ενέργεια, που παρήγαγαν το 72,1% της ΑΠΑ του δευτερογενή τομέα (2009) αναλογεί το 5,1% της συνολικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Η Περιφέρεια καταναλώνει ηλεκτρική ενέργεια σε υψηλότερο ποσοστό έναντι του Μ.Ο. της Ελλάδας για γεωργικές χρήσεις (ποσοστό 11% έναντι 4,7%) και για οικιακή χρήση (38,8% έναντι 34,1%). Απεναντίας, στη Περιφέρεια παρά την ύπαρξη σημαντικού αριθμού μεταποιητικών μονάδων καταναλώνεται σαφώς μικρότερο ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας για βιομηχανική Λειτουργούν συνολικά 30 εγκαταστάσεις ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, συνολικής ισχύος 298,6 MW που αντιπροσωπεύουν το 19,7% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος παραγωγής ΑΠΕ στη χώρα χρήση έναντι του Μ.Ο. της χώρας (13,9% έναντι 24%). Σελίδα 29

32 Συνολικά ο δευτερογενής τομέας της περιφέρειας Πελοποννήσου χαρακτηρίζεται από: την ύπαρξη μεγάλων χωρικών συγκεντρώσεων δραστηριοτήτων, που επηρεάζουν τα συνολικά μεγέθη του τομέα, στη Βιομηχανική ζώνη Κορίνθου Αττικής (επιχειρήσεις εθνικής σημασίας και εμβέλειας) και στο ενεργειακό κέντρο της Μεγαλόπολης και στη χαμηλή διασπορά δραστηριοτήτων στις υπόλοιπες περιοχές της Περιφέρειας, το χαμηλό μέγεθος των επιχειρήσεων (μέση απασχόληση και κύκλος εργασιών) που διακρίνει τις περιοχές χαμηλής χωρικής συγκέντρωσης, σημαντικούς πόρους και δυνατότητες παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (αιολική ενέργεια και φωτοβολταϊκά πάρκα), την ύπαρξη τριών οργανωμένων χώρων υποδοχής μεταποιητικών δραστηριοτήτων, με αυτή της ΒΙΠΕ Τρίπολης να είναι η εγγύτερη στο μητροπολιτικό κέντρο της Αττικής, που όμως δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του κλάδου, Ύπαρξη υψηλής συγκέντρωσης επιχειρηματικών μονάδων στην βιομηχανική ζώνη Κορίνθου και Μεγαλόπολης (ενεργειακό κέντρο) Σημαντικές δυνατότητες παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ Οι υπάρχοντες ΒΙΠΕ δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του κλάδου εξειδίκευση της μεταποίησης στους κλάδους της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών, ξύλου και μη μεταλλικών ορυκτών. Σελίδα 30

33 Ενότητα 2.18: Τριτογενής Τομέας Ο τριτογενής τομέας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου το 2010 απορροφούσε το 51,6% της συνολικής απασχόλησης στη Περιφέρεια (έναντι 67,8% του τομέα στο σύνολο της χώρας), ενώ κατά το έτος 2007 στον τομέα λειτουργούσαν επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών 5,7 δισ. Ευρώ. Σταθερή ήταν η τάση αύξησης, μέχρι το 2009, της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας του τριτογενή τομέα στο σύνολο των Περιφερειακών Ενοτήτων. Η ΠΕ Μεσσηνίας συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη ΑΠΑ της Περιφέρειας (1,7 δις ) και ακολουθεί η ΠΕ Κορινθίας (1,5 δις ), η Πε Αργολίδας (1,3 δις ), η ΠΕ Αρκαδίας (1,1 δις ) και η ΠΕ Λακωνίας (0,9 δις ). Ο πλέον κρίσιμος παράγοντας για την ανάπτυξη του τριτογενή τομέα είναι ο Τουρισμός, με την σχετική δραστηριότητα να αναπτύσσεται με αργούς ρυθμούς στην Περιφέρεια, διατηρώντας ένα χαμηλό ποσοστό συμμετοχής στην συνολική τουριστική δραστηριότητα της χώρας, καθώς παρά τη διαρκή σχετική αύξηση των αφίξεων στις Ξενοδοχειακές Μονάδες στη Πελοπόννησο, η συμμετοχή στις συνολικές αφίξεις ανέρχεται διαχρονικά περίπου στο 6% με 7%. Το 2011 σύμφωνα με στοιχεία του ΙΤΕΠ, η μέση πληρότητα για τον μήνα Μάιο ήταν 34,15% (μειωμένη κατά 6,95% σε σχέση με τον Μάιο του 2010 και υπολειπόμενη κατά 14,13% από τον εθνικό μέσο όρο), ενώ τον Αύγουστο ήταν 75,00%, αυξημένη από τον αντίστοιχο μήνα του 2010 Στην Περιφέρεια Πελοποννήσου το έτος 2007 λειτουργούσαν επιχειρήσεις του τριτογενή τομέα με ετήσιο κύκλο εργασιών 5,7 δισ. Ευρώ. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου το 2010, συγκεντρώνει το 8,37% των Ξενοδοχειακών και ομοειδών καταλυμάτων της χώρας και το 6,95% των τουριστικών κλινών της χώρας. Στη Πελοπόννησο λαμβάνει χώρα το 3,8% των συνολικών διανυκτερεύσεων της χώρας Στη Περιφέρεια Πελοποννήσου εντοπίζεται ιδιαίτερα σημαντικός αριθμός τουριστικών camping, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 2010 το 19,4% των συνολικών καταλυμάτων της χώρας Πολύ χαμηλή πληρότητα των τουριστικών καταλυμάτων (30,8% το το χαμηλότερο της 10ετία,ς έναντι 48,1% της χώρας) και χαμηλός μέσος χρόνος παραμονής (2,36 ημέρες έναντι 4,1 στη χώρα) κατά 2,56% και υπολειπόμενη κατά 2,78% από την μέση πληρότητα της χώρας. Σε ότι αφορά την απασχόληση, κατά τον μήνα Μάιο απασχολούνταν συνολικά άτομα μειωμένα κατά 12,27% Σελίδα 31

34 σε σχέση με τον Μάιο του Η μείωση αυτή είναι η τρίτη μεγαλύτερη μεταξύ των Περιφερειών της χώρας, μετά τις Περιφέρειες Αττικής και Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης. Τον Αύγουστο απασχολούνταν άτομα στα ξενοδοχεία, μειωμένα κατά 4,10% σε σχέση με τον Αύγουστο του 2010, ενώ η πανελλαδική τάση ήταν αύξηση των απασχολούμενων κατά 8,59%. Στο επίπεδο των ΠΕ, διαχρονικά σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς της Περιφέρειας αποτελούν η ΠΕ Αργολίδας και η ΠΕ Κορινθίας, ενώ από την άλλη πλευρά, η ΠΕ Μεσσηνίας, η οποία στην αρχή της δεκαετίας διατηρούσε σημαντική θέση δείχνει να χάνει έδαφος. Συνολικά στην Περιφέρεια εντοπίζονται περιοχές ώριμης τουριστικής ανάπτυξης (αστικές περιοχές του Ναυπλίου, Λουτρακίου και της Καλαμάτας, ορισμένες παραθαλάσσιες περιοχές καθώς και περιοχές παραθεριστικής κατοικίας γύρω από τα ημιαστικά κέντρα), δυναμικές τουριστικές περιοχές σε ορεινές ζώνες (Γορτυνία, Βόρεια Μαντινεία), περιοχές ενταγμένες σε Η Περιφέρεια περιλαμβάνει: Περιοχές ώριμης τουριστικής ανάπτυξης Δυναμικές τουριστικές περιοχές σε ορεινές ζώνες Περιοχές ενταγμένες σε δίκτυα περιήγησηςδιημέρευσης-επίσκεψης δίκτυα περιήγησης-διημέρευσης-επίσκεψης (Μυστράς, Μάνη) και άλλες ορεινές περιοχές όπου κυριαρχεί ο περιηγητικός και φυσιολατρικός τουρισμός, που έχει έντονα ποιοτικά χαρακτηριστικά και συγκεντρώνει επισκέπτες με ειδικά ταξιδιωτικά ενδιαφέροντα. Παρά το έντονο ανάγλυφο δεν υπάρχουν υποδομές χιονοδρομικού τουρισμού, με εξαίρεση το χιονοδρομικό κέντρο Μαινάλου. Ορειβατική δραστηριότητα αναπτύσσεται σε ορεινούς όγκους της Περιφέρειας, ενώ οι δραστηριότητες rafting και kayak που οργανώνονται στους ποταμούς Λούσιο και Αλφειό συγκεντρώνουν επισκέπτες από όλη την Ελλάδα. Τέλος οι μοναδικές οργανωμένες περιοχές ιαματικού τουρισμού εντοπίζονται στο Λουτράκι. Σελίδα 32

35 Συνολικά η τουριστική δραστηριότητα στην Περιφέρειας Πελοποννήσου χαρακτηρίζεται από το δυισμό: ορεινού παραθαλάσσιου τουρισμού, που η μεταξύ τους σχέση είναι αδύναμη έως ανύπαρκτη, με το πρώτο να κυριαρχεί στην ενδοχώρα και να προσελκύει επισκέπτες με ειδικά ταξιδιωτικά ενδιαφέροντα (περιήγηση, τουρισμός εμπειρίας) και το δεύτερο στις περιοχές εγκατάστασης ξενοδοχειακών συγκροτημάτων μαζικού τουρισμού (παράλια Κορινθίας και Καλαμάτας), εσωτερικού τουρισμού και τουρισμού αλλοδαπών, με τον πρώτο να κυριαρχεί και τον δεύτερο να κατευθύνεται κυρίως σε περιοχές οργανωμένων ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων υψηλών προδιαγραφών (Καλαμάτα, Κόρινθος), τουρισμού Σαββατοκύριακου και τουρισμού διακοπών, με τον πρώτο να κυριαρχεί και να προσελκύει επισκέπτες σε συγκεκριμένους προορισμούς και ενδιαφέροντα (Ναύπλιο, αρχαιολογικοί και πολιτιστικοί χώροι, περιήγηση) και το δεύτερο να απευθύνεται κυρίως σε οικογένειες και μεγάλο μερίδιο αλλοδαπών. Χαρακτηριστικό επίσης της κατάστασης του τουρισμού είναι η έλλειψη ολοκληρωμένων προτάσεων τουριστικών πακέτων, που θα αξιοποιούν και θα αναδεικνύουν το πλούσιο απόθεμα τόσο των επιμέρους χωρικών ενοτήτων (τοπία, θάλασσα, πολιτιστικό και ιστορικό απόθεμα, τοπική παραγωγή, παραδοσιακοί οικισμοί), όσο και συνολικά της Πελοποννήσου. Σελίδα 33

36 Ενότητα 2.19: Εσωτερική Οργάνωση Περιφέρειας Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας Πελοποννήσου, διαρθρώνονται σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο όπως προκύπτουν, από τον Οργανισμό της (Π.Δ /ΦΕΚ ). Οι περιφερειακές υπηρεσίες κατανέμονται στις Περιφερειακές Ενότητες και υπάγονται σε οργανωτικές μονάδες της Κεντρικής Υπηρεσίας. Παράλληλα έχουν συγκροτηθεί η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων και η Επιτροπή Επαγγελματικής Κατάρτισης. Σε ότι αφορά τα προβλήματα που εντοπίστηκαν τα κυριότερα από αυτά αφορούν: Μη στελέχωση ορισμένων υπηρεσιών που μπορούν να προσφέρουν έσοδα στην Περιφέρεια Πελοποννήσου (όπως τα Τμήματα ΚΤΕΟ) Έλλειψη συστηματικής πολιτικής επιμόρφωσης των στελεχών της Περιφέρειας Πελοποννήσου σε θέματα της αρμοδιότητας τους και ιδιαίτερα σε εφαρμογές ΤΠΕ Έλλειψη ενιαίων χώρων στέγασης που θα συνέβαλαν στην καλύτερη οργάνωση και Με την θέσπιση του Ν.3852/2010, για πρώτη φορά στις Περιφέρειες «μεταφέρεται το σύνολο των αρμοδιοτήτων, που αφορούν τον αναπτυξιακό περιφερειακό προγραμματισμό. Στην αρμοδιότητα αυτή εντάσσεται, όχι μόνον η κατάρτιση και εκτέλεση των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, αλλά και η συμμετοχή στην όλη διαδικασία, κατάρτισης και εφαρμογής του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.). Οι Περιφέρειες αποκτούν ευρύτατες αρμοδιότητες που αποκεντρώνονται από υπουργεία όπως ο αναπτυξιακός σχεδιασμός, η Δημόσια Υγεία και η κατασκευή έργων». οικονομικότερη λειτουργία των Υπηρεσιών της Έλλειμμα παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις Σελίδα 34

37 Ενότητα 3: SWOT Ανάλυση Η ανάλυση SWOT είναι ένα εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού το οποίο χρησιμοποιείται για την ανάλυση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος και συγκεντρώνει και ομαδοποιεί τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης. Στην ανάλυση SWOT αποτυπώνονται τα δυνατά (Strengths) και αδύνατα (Weaknesses) σημεία της Περιφέρειας, καθώς και οι ευκαιρίες (Opportunities) και οι απειλές (Threats) που υπάρχουν. Η ανάλυση SWOT θα αποτυπωθεί για τις κάτωθι Θεματικές Ενότητες: Βασικές Υποδομές Προσπελασιμότητα Περιβάλλον και Ποιότητα Ζωής Κοινωνικές Υποδομές και Υπηρεσίες Οικονομία και Παραγωγικότητα Εσωτερική Οργάνωση και Στελέχωση Σελίδα 35

38 Ενότητα 3.1: Βασικές Υποδομές - Προσπελασιμότητα Δυνατά Σημεία Στρατηγική γεωγραφική θέση (γειτνίαση με την Αθήνα) Ύπαρξη μεγάλων οδικών αξόνων (ΠΑΘΕ, Κόρινθος-Τρίπολη- Καλαμάτα κτλ.) που συνδέουν την Περιφέρεια με την Αθήνα, την Πάτρα και τους διευρωπαϊκούς άξονες Ύπαρξη διεθνή αερολιμένα στην Καλαμάτα που υποδέχεται πτήσεις charter Τακτική σύνδεση του βορείου τμήματος της Περιφέρειας με την Αθήνα μέσω Προαστιακού Σιδηρόδρομου (Κιάτο) Ευκαιρίες Αξιοποίηση Γεωγραφικής Θέσης της Περιφέρειας Επέκταση και βελτίωση της λιμενικής υποδομής με κατεύθυνση την αύξηση του βαθμού εξυπηρέτησης ακτοπλοΐας και τουρισμού Ολοκλήρωση οδικών αξόνων (Κόρινθος- Τρίπολη- Καλαμάτα, ΠΑΘΕ κτλ.) Αξιοποίηση στρατιωτικού αεροδρομίου Τρίπολης για επιβατικές μεταφορές και εκσυγχρονισμός αεροδρομίου Καλαμάτας Αξιοποίηση του θαλασσίου άξονα Αδριατικής-Ιονίου- Ανατολικής Μεσογείου που προωθείται στο πλαίσιο των Διευρωπαϊκών Δικτύων και δημιουργία νότιας πύλης εισόδου από το λιμάνι της Καλαμάτας Βελτίωση των αεροπορικών και ακτοπλοϊκών διασυνδέσεων και δημιουργία τακτικών δρομολογίων, με στόχο την διευκόλυνση της πρόσβασης στην Περιφέρεια από το Αδυναμίες Το έντονο ανάγλυφο που δυσχεραίνει την δημιουργία σύγχρονων κάθετων οδικών αξόνων και ανεπαρκείς ενδοπεριφερειακές μεταφορές Ποιοτική διαφορά στο οδικό δίκτυο πεδινών και ορεινών περιοχών Ελλείψεις στις λιμενικές υποδομές Έλλειψη αεροπορικών και θαλάσσιων συνδέσεων με άλλες περιοχές της χώρας Απειλές Ένταση του ανταγωνισμού σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο Καθυστέρηση στην κατασκευή του δυτικού άξονα (Ολυμπία Οδός) αλλά και στην σύνδεση Κόρινθος Πάτρα που δυσκολεύει την πρόσβαση στο λιμάνι της Πάτρας Αναποτελεσματικό δίκτυο θαλάσσιων και αεροπορικών μεταφορών Στενότητα πόρων και δυσκολία διασφάλισης αναγκαίων χρηματοδοτήσεων για τη χρηματοδότηση των έργων Σελίδα 36

39 εσωτερικό της χώρας και τις γειτονικές χώρες Ολοκλήρωση του δυτικού άξονα (Πάτρα-Πύργος-Τσακώνα) ώστε να υπάρχει γρηγορότερη σύνδεση με το λιμάνι της Πάτρας Αξιοποίηση Πόρων του ΕΣΠΑ και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων Δυνατότητα ολοκληρωμένης προσέγγισης αναπτυξιακών δράσεων της θεματικής ενότητας μέσω της συνεργασίας της Περιφέρειας με τους ΟΤΑ Α βαθμού Σελίδα 37

40 Ενότητα 3.2: Περιβάλλον & Ποιότητα Ζωής Δυνατά Σημεία Ενδιαφέρον ανάγλυφο τοπίο, με συνύπαρξη ορεινών όγκων, πεδινών εκτάσεων και ιδιαίτερων ακτών αισθητικής αξίας Τα οικοσυστήματα που υπάρχουν στην Περιφέρεια χαρακτηρίζονται από τα σημαντικότερα της Ελλάδος και από τα πλέον σημαντικά της Ευρώπης Ύπαρξη πολλών θεσμοθετημένων προστατευόμενων περιοχών Νatura, καθώς και αξιόλογης και σπάνιας χλωρίδας και πανίδας Πλήθος αξιόλογων και επισκέψιμων σπηλαίων, φαραγγιών Σημαντικός αριθμός καθαρών ακτών βραβευμένων με «Γαλάζια Σημαία» Μεγάλο μήκος ακτογραμμής σε σχέση με άλλες ηπειρωτικές Περιφέρειες και ύπαρξη αρκετών φυσικών κόλπων για τη δημιουργία μαρινών Αδυναμίες Μη αποτελεσματική εφαρμογή περιβαλλοντικής νομοθεσίας για τον έλεγχο και τη συμμόρφωση των παρεμβάσεων Απουσία Νομοθετικών παρεμβάσεων από την Πολιτεία για τη θέσπιση αρχών και κανόνων για τις περιοχές NATURA 2000 Προβλήματα ποσότητας (κακή διαχείριση) και ποιότητας του νερού (μόλυνση και υφαλμύρινση) Νιτρορύπανση του εδάφους λόγω υπερεκμετάλλευσης της γεωργικής γης Έλλειψη θεσμοθετημένων φορέων διαχείρισης των προστατευμένων περιοχών Ανεπαρκής διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων Έλλειψη ΧΥΤΥ και αργή αποκατάσταση ΧΑΔΑ Απουσία Βιομηχανικών Περιοχών στο σύνολο των ΠΕ Πιέσεις στο περιβάλλον από τις παραγωγικές δραστηριότητες (μονάδες ενέργειας, ελαιουργεία και πυρηνελαιουργία, ποιμνιοστάσια, τουριστικές εγκαταστάσεις και κατοικίες) Περιορισμός στην αξιοποίηση Εναλλακτικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, λόγω ύπαρξης περιοχών οικολογικού ενδιαφέροντος Έλλειψη σχεδίων χρήσεων γης στον εξω-οικιστικό (εκτός σχεδίου) χώρο Αυξανόμενες πιέσεις στις χρήσεις γης και στο φυσικό περιβάλλον λόγω της διείσδυσης των αστικών λειτουργιών στην ύπαιθρο, της άναρχης δόμησης και της ελλιπούς χωροθέτησης παραγωγικών εγκαταστάσεων Μη χωρική ολοκλήρωση λόγω της διοικητικής διάσπασης της Πελοποννήσου σε δύο Περιφέρειες Έλλειψη ισχυρών πόλων-κέντρων ανάπτυξης εθνικής εμβέλειας καθώς και κυρίαρχου αστικού δυναμικού πόλου ανάπτυξης και χωρικής συσπείρωσης Ελλείψεις στον χωροταξικό και στον πολεοδομικό σχεδιασμό Σελίδα 38

41 Ευκαιρίες Δημιουργία διαδρομών μονοπατιών με επιστημονικό και οικολογικό ενδιαφέρον για την ανάδειξη και αξιοποίηση τους Δημιουργία εγκαταστάσεων ήπιας και βιώσιμης μορφής για την εκμετάλλευση των προστατευόμενων περιοχών Ανάπτυξη σχεδίων πολιτικής προστασίας και αξιοποίησης των ΤΠΕ για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών Δημιουργία σχεδίου αξιοποίησης και διάθεσης των υδάτινων αποθεμάτων με κατάλληλα έργα υποδομών (φράγματα, αρδευτικά έργα κλπ.) Αξιοποίηση Εναλλακτικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας & εφαρμογή μεθόδων εξοικονόμησης ενέργειας Ίδρυση και Λειτουργία ενιαίου φορέα διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών Εφαρμογή χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο Περιφέρειας και σχεδιασμός προγράμματος αστικών αναπλάσεων (Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης της Ανοικτής Πόλης κλπ.) Αποκατάσταση και λειτουργία Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης (Ε.Μ.Α.Κ.) στην Καλαμάτα Παραγωγή ενέργειας από μονάδες επεξεργασίας λυμάτων και απορρίμματα Αξιοποίηση εθνικών και Ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων (JESSICA, ΣΔΙΤ κλπ.) Δυνατότητα ανάπτυξης ολοκληρωμένων περιβαλλοντικών δράσεων μέσω της συνεργασίας της Περιφέρειας με τους ΟΤΑ Α βαθμού Απειλές Φυσικές καταστροφές από την αλλαγή του κλίματος και την ερημοποίηση των εδαφών Κίνδυνοι και καταστροφές από τη διάβρωση των ακτών Κίνδυνος υποβάθμισης των οικολογικών περιοχών και της κατάστασης των οικοσυστημάτων της περιοχής, από τη μη έγκαιρη εφαρμογή του θεσμικού περιβαλλοντικού πλαισίου και την εντατικοποίηση των καλλιεργειών Καθυστέρηση δημιουργίας υποδομών ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων Μη θεσμοθέτηση χαρακτηρισμού Γεωργικής Γης Υψηλής Προτεραιότητας Έντονη τουριστική ανάπτυξη σε περιοχές οικολογικά ευαίσθητες Υπέρβαση φέρουσας ικανότητας ορισμένων τουριστικών περιοχών Παλαιό δίκτυο ύδρευσης και άρδευσης σε αρκετά σημεία με αποτέλεσμα την απώλεια υδάτινων πόρων Σελίδα 39

42 Ενότητα 3.3: Κοινωνικές Υποδομές και Υπηρεσίες Δυνατά Σημεία Μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά με ιδιαίτερα αξιόλογους πολιτιστικούς και αρχαιολογικούς χώρους (π.χ. Μυκήνες, Επίδαυρος κλπ.) Εκτεταμένο δίκτυο Παραδοσιακών Οικισμών, Εκκλησιών και Κάστρων Ύπαρξη Πανεπιστημίου και ΑΤΕΙ που σχετίζονται τόσο με το πολιτισμικό απόθεμα (Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών), όσο και με τους τομείς Εκπαίδευσης (Τμήμα Φιλολογίας), Υγείας (Τμήμα Νοσηλευτικής) και Αθλητισμού (Τμήμα Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού) Αξιόλογη αθλητική υποδομή Ευκαιρίες Αξιοποίηση των Τριτοβάθμιων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ως αυτόνομων και δυναμικών πόλων ανάπτυξης συνδεμένων με την ταυτότητα της Περιφέρειας Συγκράτηση των αποφοίτων με υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο στην Περιφέρεια για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων συνδεδεμένων με τον παραγωγικό ιστό Πλήρης ενεργοποίηση της Επιτροπής Επαγγελματικής Κατάρτισης και υλοποίηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τον Αδυναμίες Δημογραφικά προβλήματα (μείωση και γήρανση πληθυσμού, αρνητικό φυσικό ισοζύγιο, δυσμενέστεροι δημογραφικοί δείκτες γήρανσης, εξάρτησης και αντικατάστασης σε σχέση με τη χώρα) Αδυναμία συντονισμού και βέλτιστης αξιοποίησης των υποδομών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας υγείας Έλλειψη δομών και υποδομών στους τομείς της τριτοβάθμιας περίθαλψης και υγείας Απουσία ικανοποιητικών δομών και προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας Χαμηλό ποσοστό μαθητών και σπουδαστών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης Υψηλό ποσοστό σχολικής διαρροής (πληθυσμός ηλικίας που δε συμμετέχουν στην εκπαίδευση και την κατάρτιση) Χαμηλό ποσοστό ατόμων ηλικίας ετών που έχουν αποφοιτήσει από την τριτοβάθμια εκπαίδευση Χαμηλές επενδύσεις στην έρευνα-τεχνολογία Μειούμενη επισκεψιμότητα αρχαιολογικών χώρων Απειλές Απώλεια μέρους του πολιτιστικού αποθέματος λόγω καθυστέρησης στη συντήρηση και ανάδειξή του Ανεκμετάλλευτη ιστορική ταυτότητα του συνόλου της Περιφέρειας Προβλήματα στην κάλυψη των αναγκών υγείας - πρόνοιας στις αγροτικές και στις ορεινές περιοχές Σελίδα 40

43 Ν.3892/2010 σχετικά με τη Δια Βίου Μάθηση Ανάπτυξη κοινών πολιτιστικών προγραμμάτων για την προώθηση του πολιτισμού και της ιστορίας της Περιφέρειας Αξιοποίηση ΤΠΕ για προβολή του πολιτιστικού αποθέματος Δυνατότητα ανάπτυξης υποδομών προσέλκυσης αθλητικών δραστηριοτήτων από άλλες Περιφέρειες Εφαρμογή Περιφερειακού Σχεδίου Δια Βίου Μάθησης Ανάπτυξη προγραμμάτων προώθησης της υποστήριξης των ευπαθών και των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων Δημιουργία σχεδίου για ανάπτυξη δράσεων δημόσιας υγείας Ολοκλήρωση ευρυζωνικών δικτύων και υποδομών στο σύνολο της Περιφέρειας Αξιοποίηση Πόρων του ΕΣΠΑ και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων Δυνατότητα ανάληψης συντονισμένων δράσεων κοινωνικής πολιτικής μέσω της συνεργασίας της Περιφέρειας με τους ΟΤΑ Α βαθμού Σελίδα 41

44 Ενότητα 3.4: Οικονομία - Παραγωγικό Περιβάλλον & Απασχόληση Δυνατά Σημεία Εύφορες περιοχές και αγροτική δραστηριότητα που διατηρεί τη δυναμική του και αποτελεί διέξοδο σε συνθήκες οικονομικής κρίσης Δυνατότητες του πρωτογενή τομέα για παραγωγή υψηλής ποιότητας παραδοσιακών αγροτικών προϊόντων Ύπαρξη επώνυμων ΠΟΠ Πολλαπλές επιλογές διαφορετικού τύπου τουριστικών προορισμών Αξιόλογο αιολικό δυναμικό Αναπτυσσόμενο δίκτυο τηλεπικοινωνιών αυξανόμενες δυνατότητες εξυπηρέτησης από τα ευρυζωνικά δίκτυα Ανεπτυγμένη δραστηριότητα στον τομέα των υδατοκαλλιεργειών (εξαγωγική) Ευκαιρίες Δημιουργία νέου αναπτυξιακού προτύπου με επίκεντρο την αγροτική παραγωγή και την ανάπτυξη δορυφορικών, συμπληρωματικών δραστηριοτήτων μεταποίησης, τουρισμού και υπηρεσιών Σχεδιασμός και ολοκλήρωση έργων υποδομής γεωργικού τομέα (αρδευτικά έργα, φράγματα) και υλοποίηση έργων υποδομής για την προώθηση των αγροτικών προϊόντων (δημοπρατήριο) Αδυναμίες Πολυτεμαχισμός και μικρό μέγεθος αγροτικών εκμεταλλεύσεων σε περιοχές της Περιφέρειας Γήρανση γενικού πληθυσμού και απασχολούμενου δυναμικού Χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης απασχολούμενου δυναμικού Ελλιπής σχεδιασμός στη χωροθέτηση παραγωγικών δραστηριοτήτων Ανεπαρκείς υποδομές υποδοχής μεταποιητικών δραστηριοτήτων Χαμηλός βαθμός διαφοροποίησης τουριστικού προϊόντος και έλλειψη σύνθετων τουριστικών προϊόντων Περιορισμένη αξιοποίηση του Πολιτιστικού Αποθέματος για την ενίσχυση της ταυτότητας της Περιφέρειας και τον εμπλουτισμό του Τουριστικού Προϊόντος Χαμηλός βαθμός διασύνδεσης τουριστικής δραστηριότητας με κλάδους της τοπικής οικονομίας Χαμηλή ποιότητα τουριστικών υποδομών Ανεπάρκειες υποδομών αλιευτικών καταφυγίων Τοπικές αντιδράσεις στη χωροθέτηση παραγωγικών δραστηριοτήτων (ΑΠΕ, υδατοκαλλιέργειες) Απειλές Παρατεταμένη ύφεση και μη ευνοϊκό περιβάλλον ανάπτυξης και χρηματοδότησης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών Μείωση του ρόλου και της συμμετοχής της Περιφέρειας συνολική οικονομική δραστηριότητα της χώρας, που μπορεί να δημιουργήσει συνθήκες αναπτυξιακού χάσματος Πολυεπίπεδες περιφερειακές ανισότητες που σε συνθήκες Σελίδα 42

45 Ανάπτυξη βιολογικών καλλιεργειών Σχεδιασμός νέου προτύπου τουριστικής ανάπτυξης και ισχυρής ταυτότητας περιφερειακού τουριστικού προορισμού Ανάπτυξη διατομεακών/διακλαδικών συνεργασιών για την τόνωση της τουριστικής δραστηριότητας Επέκταση δικτύου αγωγών φυσικού αερίου στο σύνολο της Περιφέρειας Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος και μηχανισμών για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την προώθηση της εξωστρέφειας της οικονομίας Ανάπτυξη δράσεων και προγραμμάτων στήριξης της απασχόλησης και της κατάρτισης ανέργων, απασχολουμένων και εργοδοτών Δυνατότητα ανάληψης συντονισμένων δράσεων τόνωσης των υποδομών επιχειρηματικότητας και τοπικών πρωτοβουλιών για την τόνωση της απασχόλησης μέσω της συνεργασίας της Περιφέρειας με τους ΟΤΑ Α βαθμού έντονης οικονομικής κρίσης μπορούν να οδηγήσουν σε διαρραγή της κοινωνικής συνοχής Σταθερά υψηλό μερίδιο μακροχρόνιας ανεργίας στο σύνολο του πληθυσμού των ανέργων Τάση μείωσης του οικονομικά ενεργού πληθυσμού Εξάντληση υδάτινων πόρων για άρδευση και νιτροποίηση εδαφών Σελίδα 43

46 Ενότητα 3.5: Εσωτερική Οργάνωση και Στελέχωση Δυνατά Σημεία Ισχυρή πολιτική βούληση για την μετατροπή της Περιφέρειας σε αναπτυξιακό πόλο της Ελλάδος Ύπαρξη εγκατεστημένου πληροφοριακού συστήματος (Ο.Π.Σ.Ν.Α.) το οποίο δυνητικά θα μπορούσε να καλύψει μεγάλο εύρος των λειτουργιών των ΠΕ της Περιφέρειας Ύπαρξη διαχειριστικής επάρκειας για την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων Ευκαιρίες Εκπαίδευση στελεχών της Περιφέρειας σε τομείς ευθύνης τους Αξιοποίηση σχεδίου δράσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης για επιμόρφωση στελεχών σε ΤΠΕ Αδυναμίες Ελλιπής στελέχωση με εκτέλεση παράλληλων καθηκόντων στελεχών σε Διευθύνσεις και Τμήματα που συμβάλλουν στην παραγωγή εσόδων στην Περιφέρεια Έλλειψη συστηματικής επιμόρφωσης των στελεχών της Περιφέρειας σε θέματα της αρμοδιότητας τους και ιδιαίτερα σε εφαρμογές ΤΠΕ Έλλειψη τυποποιημένων διαδικασιών, καθώς και συστήματος παρακολούθησης της αποτελεσματικής υλοποίησής τους Μη λειτουργικές κτιριακές εγκαταστάσεις με διασπορά όμορων Τμημάτων σε διαφορετικά κτίρια. Ελλιπής ανάπτυξη υποδομών εξυπηρέτησης ΑΜΕΑ σε αρκετές υπηρεσίες της Περιφέρειας Μη σύνδεση όλων των τηλεπικοινωνιακών και διαδικτυακών υποδομών στο ΣΥΖΕΥΞΙΣ Μη έγκαιρη προσαρμογή του Ο.Π.Σ.Ν.Α. στο νέο θεσμικό πλαίσιο, ελλιπής εκπαίδευση του προσωπικού στη χρήση, ιδίως στα νέα στελέχη με αποτέλεσμα την μη επαρκή αξιοποίηση του και απουσία ύπαρξης σύμβασης υποστήριξης Απουσία αυτοματοποιημένης διαδικασίας διακίνησης εγγράφων χωρίς την ανάγκη φυσικής μεταφοράς και υπογραφής τους Παλαιότητα και περιορισμένες δυνατότητες των υποδομών ΤΠΕ Περιορισμένο επίπεδο ανάπτυξης της ενδοπεριφερειακής συνεργασίας και συνεννόησης Απειλές Η μεταβίβαση αρμοδιοτήτων προς την Περιφέρεια σε συνάρτηση με την έλλειψη πόρων και την αδυναμία παροχής ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις Σελίδα 44

47 Βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς πολίτες μέσω μείωσης της γραφειοκρατίας και της ανάγκης φυσικής παρουσίας τους Αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών για παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις Αξιοποίηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης διαπεριφερειακής, διεθνούς και διαβαθμικής συνεργασίας και συνεννόησης. Προβλήματα οργάνωσης, συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων Υπηρεσιών της Περιφέρειας Πελοποννήσου Η εφαρμογή της νομοθεσίας για την εφεδρεία των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και ο περιορισμός των θέσεων προϊσταμένων Σελίδα 45

48 Ενότητα 4: Περιφέρειας Πελοποννήσου Ο της Περιφέρειας Πελοποννήσου, θα πρέπει να εναρμονίζεται με το σύνολο των Ευρωπαϊκών και Εθνικών Στρατηγικών. Ειδικότερα, ο της Περιφέρειας Πελοποννήσου θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του : Την Αναπτυξιακή Στρατηγική της Ε.Ε. " Ευρώπη 2020" Την ενσωμάτωση της Στρατηγικής αυτής στο Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) Τη Στρατηγική του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Δυτική Ελλάδα Πελοπόννησος και Ιόνια Νησιά Τη Στρατηγική του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» Τη Στρατηγική του Επιχειρησιακού Προγράμματος Αλιείας Τις προτεραιότητες του Μεσομακροπρόθεσμου Προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής της χώρας Για τη διατύπωση του Αναπτυξιακού Οράματος, των Γενικών Στρατηγικών Στόχων, των Αναπτυξιακών Προτεραιοτήτων και των κρίσιμων ζητημάτων που πρέπει να αντιμετωπίσει το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα έχουν ληφθεί υπόψη οι προτάσεις και οι παρατηρήσεις των Δήμων που αποκρίθηκαν σε σχετικό κάλεσμα της Περιφέρειας. Σελίδα 46

49 Ενότητα 4.1: Ευρώπη 2020 Η "Ευρώπη 2020" αποτελεί την αναπτυξιακή στρατηγική της ΕΕ για την ερχόμενη δεκαετία με στόχο τη δημιουργία μιας «έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομίας». Αυτές οι τρεις αλληλοσυμπληρούμενες προτεραιότητες θα βοηθήσουν την ΕΕ και τα κράτη μέλη να επιτύχουν υψηλά επίπεδα απασχόλησης, παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής. Ειδικότερα, η ΕΕ έθεσε επιμέρους φιλόδοξους στόχους για την απασχόληση, την καινοτομία, την εκπαίδευση, την κοινωνική ένταξη και το κλίμα/την ενέργεια προς επίτευξη μέχρι το Κάθε κράτος μέλος έχει υιοθετήσει μέσω Προγραμμάτων Μεταρρυθμίσεων τους δικούς του εθνικούς στόχους, σε κάθε έναν από αυτούς τους τομείς και θα πρέπει να αναλάβει συγκεκριμένες δράσεις οι οποίες να τους στηρίζουν. Ενδεικτικοί κρίσιμοι στόχοι της αναπτυξιακής Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» που αφορούν την Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτυπώνονται στον Πίνακα που ακολουθεί: Στόχοι ΕΕ/ κρατών μελών Επίπεδο Απασχόλησης Ε & Α (ως ποσοστό του ΑΕΠ) Συμμετοχή Ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Πρόωρη εγκατάλειψη της σχολικής εκπαίδευσης Τριτοβάθμια εκπαίδευση της ηλικιακής κατηγορίας Μείωση του πληθυσμού σε κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού (αρ.) Στόχος ΕΕ (27) Ελλάδα Περιφέρεια Πελοποννήσου 75% (68,6%) 70% (64%) 3% 3,00% (0,6% το 2006) 20% (10,3%) 18% (4,3% ) 10% (14,1%) 9,7% (13,7% -2010) 40% (33,6%) 32% (28,4%) 68,7% 0,3% (2005) 2,3% 22,5% 17,2% 20,00 εκ. (115,48εκ.) 0,45εκ. (3,031 εκ.) (..) στοιχεία υφιστάμενης κατάστασης 2010 Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στοιχεία 2008, Έρευνα & Ανάπτυξη στοιχεία 2005 Σελίδα 47

50 Ενότητα 4.2: Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς Το ΕΣΠΑ έχει 5 θεματικές και 3 χωρικές προτεραιότητες που εξειδικεύουν τη στρατηγική στόχευση της χώρας. Ακολουθούν Πίνακες που αντιστοιχούν τις προτεραιότητες (θεματικές και χωρικές) με τις ανάγκες και κεντρικές στοχεύσεις της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Εθνικές Θεματικές Προτεραιότητες 1. Επένδυση στον παραγωγικό τομέα της οικονομίας 2. Κοινωνία της Γνώσης και Καινοτομία 3. Απασχόληση και κοινωνική συνοχή Περιφέρεια Πελοποννήσου Αξιοποίηση παραγωγικού πόρου της αγροτικής οικονομίας με έμφαση σε βιολογικές και ποιοτικές καλλιέργειες Διασύνδεση τουρισμού με άλλους παραγωγικούς τομείς Εκπαίδευση Επαγγελματική κατάρτιση Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών Διασυνδέσεις με τα ΑΕΙ και τα ΑΤΕΙ της Περιφέρειας Πρόσβαση στην απασχόληση και κοινωνική ένταξη (άνεργοι, νέοι, γυναίκες, ΑΜΕΑ, άλλες ευάλωτες ομάδες) Στόχος είναι η διεύρυνση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της χώρας, η διατήρηση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης και η αύξηση της παραγωγικότητας σε επίπεδα υψηλότερα του μέσου κοινοτικού όρου για την τόνωση της απασχόλησης, την επίτευξη της πραγματικής σύγκλισης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών χωρίς αποκλεισμούς. 4. Θεσμικό περιβάλλον 5. Ελκυστικότητα της Ελλάδας και των Περιφερειών ως τόπου επενδύσεων, εργασίας και διαβίωσης Αποτελεσματική διοίκηση Ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού δημόσιας διοίκησης Βασικές υποδομές Περιβαλλοντική προστασία και πολιτική Πολιτισμός και Ιστορία Κοινωνικές υποδομές Σελίδα 48

51 Εθνικές Χωρικές Προτεραιότητες Περιφέρεια Πελοποννήσου 1. Βιώσιμη αστική ανάπτυξη Οι πρωτεύουσες των νομών της Περιφέρειας ως αστικά αναπτυξιακά κέντρα 2. Ανάπτυξη της υπαίθρου Ισόρροπη ανάπτυξη του συνόλου της Περιφέρειας (αστικές περιοχές, παράκτιες περιοχές, ορεινές, αγροτικές περιοχές ενδοχώρας) με άρση του έντονου αναπτυξιακού δυισμού και λειτουργικές διασυνδέσεις 3. Διασυνοριακή, διακρατική και διαπεριφερειακή συνεργασία Διασυνοριακή συνεργασία µε χώρες της Αδριατικής και της Μεσογειακής Λεκάνης γενικότερα Διακρατική συνεργασία στο Νοτιοανατολικό Ευρωπαϊκό Χώρο και τη Μεσογειακή ζώνη Διαπεριφερειακή συνεργασία και δίκτυα στο σύνολο της ΕΕ-27 Σελίδα 49

52 Ενότητα 4.3: ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων Ο Γενικός Αναπτυξιακός Στόχος της χωρικής ενότητας Δυτικής Ελλάδας Πελοποννήσου - Ιονίων Νήσων (ΔΕΠΙΝ) για την περίοδο είναι: «Η διεύρυνση των αναπτυξιακών δυνατοτήτων της, η επιτάχυνση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης και κοινωνικής ανάπτυξης και η αύξηση της παραγωγικότητας για την επίτευξη της πραγματικής σύγκλισης και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών της περιοχής προγραμματισμού με γνώμονα την αειφόρο ανάπτυξη.» Οι Αναπτυξιακές Προτεραιότητες που εξειδικεύουν τη στρατηγική στόχευση της περιοχής προγραμματισμού και προωθούν την επίτευξη του αναπτυξιακού οράματος είναι οι ακόλουθες: Ελκυστικότητα της περιοχής προγραμματισμού ως τόπου επενδύσεων, εργασίας και διαβίωσης Επένδυση στον παραγωγικό τομέα της οικονομίας στην περιοχή προγραμματισμού Άμβλυνση ενδοπεριφερειακών και διαπεριφερειακών ανισοτήτων Σελίδα 50

53 Γενικός Στρατηγικός Αναπτυξιακός Στόχος της Περιφέρειας Πελοποννήσου, όπως έχει διατυπωθεί στο ΠΕΠ ΔΕΠΙΝ , είναι: «Η διεύρυνση της παραγωγικής της βάσης στο σύνολο της Περιφέρειας με την ενίσχυση της ελκυστικότητας και της εξωστρέφειάς της, για την ανάδειξη και προώθηση κυρίως υψηλής ποιότητας τουριστικών υπηρεσιών και αγροτικών προϊόντων, σε συνδυασμό με την προστασία του περιβάλλοντος, την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, και την εφαρμογή καινοτομιών» Κεντρικός Στρατηγικός Στόχος του Προγράμματος της Περιφέρειας Πελοποννήσου στο Αναπτυξιακοί Πυλώνες/προτεραιότητες της Πελοποννήσου στο ΠΕΠ ΔΕΠΙΝ Αύξηση της ελκυστικότητας της Περιφέρειας Ενίσχυση της εξωστρέφειας της Περιφέρειας Άμβλυνση των ενδοπεριφερειακών / τοπικών - χωρικών ανισοτήτων. πλαίσιο του ΠΕΠ ΔΕΠΙΝ είναι: «Η εξασφάλιση της συνέχειας του χώρου, της ισόρροπης χωρικής, οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και της αναβάθμισης του επιπέδου ζωής των πολιτών της» Σελίδα 51

54 Η σημερινή κατανομή των πόρων του ΠΕΠ ΔΕΠΙΝ για την Περιφέρεια Πελοποννήσου, ανά Άξονα Προτεραιότητας, αποτυπώνονται στον Πίνακα που ακολουθεί: Χρηματοδοτικός Πίνακας Αξόνων Προτεραιότητας Πελοποννήσου του ΠΕΠ ΔΕΠΙΝ ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΧΡΗΜ/ΤΗΣΗ (ΕΤΠΑ) ΕΘΝΙΚΗ ΧΡΗΜ/ΤΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΧΡΗΜ/ΤΗΣΗ % ΣΥΓΧΡ/ΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΑΠΑΝΗ 1 2 3= =3+5 Υποδομές και Υπηρεσίες Προσπελασιμότητας Πελοποννήσου % Ψηφιακή σύγκλιση και επιχειρηματικότητα Πελοποννήσου % Αειφόρος ανάπτυξη και ποιότητα ζωής Πελοποννήσου % ΣΥΝΟΛΟ % Σελίδα 52

55 Η συνολική Δημόσια Συγχρηματοδοτούμενη Δαπάνη των ενταγμένων έργων στο ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Ιονίων και τα Τομεακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, που χωροθετούνται ή επιμερίζονται από τις οριζόντιες Δράσεις στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, παρουσιάζεται στον Πίνακα που ακολουθεί. Δημόσια Δαπάνη ενταγμένων έργων στα Ε.Π. του ΕΣΠΑ που χωροθετούνται ή επιμερίζονται στην Περιφέρεια Πελοποννήσου ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΠΕΠ ΔΕΠΙΝ ΤΟΜΕΑΚΑ Ε.Π. ΕΣΠΑ ΣΥΝΟΛΟ Ε.Π. ΕΣΠΑ ΔΗΜ. ΔΑΠΑΝΗ % ΔΗΜ. ΔΑΠΑΝΗ % ΔΗΜ. ΔΑΠΑΝΗ Εθνικές, Περιφερειακές και τοπικές οδοί ,41% ,17% ,42% Έργα ενισχύσεων ,67% ,29% ,74% Διαχείριση οικιακών και βιομηχανικών αποβλήτων & επεξεργασία ύδατος (λύματα) ,01% ,17% ,36% Ολοκληρωμένα σχέδια για την αστική και αγροτική αναγέννηση ,77% ,82% Διαχείριση και διανομή ύδατος (πόσιμο νερό) ,46% ,15% ,62% Υποδομές στον τομέα της εκπαίδευσης ,65% ,56% Λιμένες ,63% ,55% Προστασία και διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς ,22% ,45% Υποδομές στον τομέα της υγείας ,23% ,99% Άλλα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και την πρόληψη κινδύνων ,17% ,40% ,58% Βοήθεια στο σπίτι ,28% ,53% Ανάπτυξη πολιτιστικής υποδομής ,22% ,52% Συνδρομή στη βελτίωση των τουριστικών υπηρεσιών ,29% ,07% Λοιπές παρεμβάσεις ,83% ,79% ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ,00% ,00% ,00% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΟΠΣ-ΕΡΓΟΡΑΜΑ Ιανουαρίου 2012 (Τομεακά Ε.Π.) & Φεβρουαρίου 2012 (ΠΕΠ ΔΕΠΙΝ) % Σελίδα 53

56 Ενότητα 4.4: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας Το αναπτυξιακό όραμα του ΕΠ Αλιείας εξειδικεύεται στους παρακάτω Στρατηγικούς Στόχους: Η επίτευξη διαρκούς ισορροπίας μεταξύ των αλιευτικών πόρων και των αντίστοιχων αλιευτικών δραστηριοτήτων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την οικονομική βιωσιμότητα του κλάδου, σύμφωνα με τις αρχές της κοινής αλιευτική πολιτικής. Η αειφόρος ανάπτυξη του κλάδου της υδατοκαλλιέργειας, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των παραγόμενων προϊόντων και των επιχειρήσεων και η διασφάλιση της βιωσιμότητας του κλάδου (οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα). Η βιώσιμη και αειφόρος ανάπτυξη του τομέα της αλιείας στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της διατήρησης της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής. 2.2 Η ανάπτυξη βιώσιμων επιχειρήσεων στον κλάδο της μεταποίησης και εμπορίας αλιευτικών προϊόντων και η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρησιακών δομών. 3 Η βελτίωση του αναγκαίου περιβάλλοντος για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων του τομέα της αλιείας και η επιδίωξη της επίτευξης των στόχων της κοινής αλιευτικής πολιτικής. 4 Η αειφόρος ανάπτυξη των επιλεγμένων αλιευτικών περιοχών. 5 Η προστασία και βελτίωση του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα αυτού που σχετίζεται με τον αλιευτικό τομέα. 6 Η διατήρηση, ενίσχυση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα, με παράλληλη στήριξη της ισότητας των ευκαιριών. Σελίδα 54

57 Ενότητα 4.5: Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» Η στρατηγική για την αγροτική ανάπτυξη της Ελλάδας την περίοδο στοχεύει στην ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της ελληνικής αγροτικής οικονομίας με παράλληλη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και γενικότερα της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της υπαίθρου. Το αναπτυξιακό όραμα εξυπηρετείται από τέσσερις Στρατηγικούς Στόχους: 1 Διατήρηση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας, της δασοκομίας και του αγροδιατροφικού τομέα Αειφόρος Αγροτική Ανάπτυξη μέσω της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενή και αγροδιατροφικού τομέα, καθώς και του περιβάλλοντος, σε μία βιώσιμη Ύπαιθρο. 2 Προστασία του περιβάλλοντος και αειφόρος διαχείριση των φυσικών πόρων 3 Βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αγροτικές περιοχές και ενθάρρυνση της διαφοροποίησης της αγροτικής οικονομία 4 Δημιουργία τοπικών ικανοτήτων για την απασχόληση και τη διαφοροποίηση στις αγροτικές περιοχές μέσω της προσέγγισης Leader Σελίδα 55

58 Ενότητα 4.6: Αναπτυξιακό Όραμα Περιφέρειας Πελοποννήσου Λαμβάνοντας υπόψη: Τις ευρωπαϊκές, εθνικές και περιφερειακές προτεραιότητες και πολιτικές Τις πολιτικές δεσμεύσεις της ηγεσίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Τη συνθετική αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης της Περιφέρειας Την επεξεργασία από την Εκτελεστική Επιτροπή της Περιφέρειας Τις προτάσεις και τις απόψεις των Δήμων που αποκρίθηκαν σε σχετικό κάλεσμα της Περιφέρειας Τις προτάσεις που θα προκύψουν από τους συλλογικούς φορείς της κοινωνίας των πολιτών, των κοινωνικών εταίρων, των επιστημονικών συλλόγων και των εκπροσώπων του εθελοντισμού στο πλαίσιο των διαβουλεύσεων Προϋποθέσεις Υλοποίησης του Οράματος της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελούν η Εφαρμογή Βασικών Αρχών Βιώσιμης Ανάπτυξης & η Αποτελεσματική Αξιοποίηση των Κρίσιμων Παραγόντων Υποστήριξης του Οράματος Κεντρικό Στρατηγικό Αναπτυξιακό Στόχο και Όραμα της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελεί η: «Βελτίωση της Κοινωνικής Ευημερίας και Συνοχής μέσω της εξωστρεφούς βιώσιμης ανάπτυξης, με έμφαση στον πρωτογενή τομέα, με αναγνωρίσιμη Πολιτιστική και Περιβαλλοντολογική ταυτότητα μιας Ευρωπαϊκής Περιφέρειας με ενεργό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση» Σελίδα 56

59 Κατευθυντήριες Αρχές για την υλοποίηση του Οράματος της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελούν: Η Αξιοποίηση όλων των τοπικών πόρων και δυνατοτήτων (ιδιαίτερη γεωγραφική θέση, δίκτυα, αγροτική παραγωγή, πολιτισμός). Ο Σεβασμός των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης. Η Υιοθέτηση ολοκληρωμένων παρεμβάσεων. Η Ισόρροπη ανάπτυξη των Περιφερειακών Ενοτήτων. Η Προώθηση της ενεργούς συμμετοχής των πολιτών. Η Ανάπτυξη σχέσεων συνεργασίας με τοπικούς φορείς. Η Κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη. Η Ανταπόκριση στις ανάγκες και στα αιτήματα των πολιτών. Η Διαφάνεια και χρηστή διαχείριση. Βασικές Αρχές Βιώσιμης Ανάπτυξης της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελούν: Η Προώθηση της Κοινωνικής Συνοχής Η Βελτίωση της Πρόσβασης σε Ποιοτικές Υπηρεσίες και Υποδομές Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής Η Αξιοποίηση Τοπικών Παραγωγικών Πόρων στην δημιουργία Οικονομικών Ευκαιριών Η Ενίσχυση της Καινοτομίας και δημιουργία βιώσιμων Ευκαιριών Απασχόλησης Η Επιδίωξη Οικονομικής Ανάπτυξης που αναγνωρίζει και σέβεται τις Ανάγκες του Κοινωνικού Συνόλου Η Ισότιμη εξυπηρέτηση όλων των κατοίκων χωρίς διακρίσεις. Η Αποτελεσματική Αξιοποίηση των Κρίσιμων Παραγόντων Υποστήριξης του Οράματος Σελίδα 57

60 Κρίσιμοι Παράγοντες Υποστήριξης της Επίτευξης του Οράματος της Περιφέρειας Πελοποννήσου είναι: Οι Άνθρωποι (κάτοικοι - πολίτες) Το Φυσικό Περιβάλλον Οι Παραγωγικές Δραστηριότητες Αναλυτικότερα: Οι Άνθρωποι (κάτοικοι - πολίτες) Στο επίκεντρο του αναπτυξιακού οράματος της Περιφέρειας ευρίσκονται οι άνθρωποί της. Βασικός στόχος είναι η διάχυση των οφελών από την οικονομική μεγέθυνση και η ευημερία όλων των πολιτών και των κοινωνικών ομάδων της Περιφέρειας, με έμφαση στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης και την προστασία των δικαιωμάτων των μελλοντικών γενιών. Επιδίωξη είναι να δημιουργηθούν συνθήκες αναβίωσης και ενίσχυσης παραδοσιακών δεσμών και δεσμών αλληλεγγύης μεταξύ των κατοίκων της, (τοπικοί και κοινωνικοί δεσμοί), μεταφοράς της συσσωρευμένης γνώσης μεταξύ των γενεών (ιστορία, πολιτισμός και οικονομία), δημιουργίας ισχυρών συλλογικών δεσμών και διαδικασιών συμμετοχής. Η προτεραιότητα εστιάζεται στην επένδυση στις κοινωνικές υπηρεσίες και υποδομές, στον πολιτισμό και στις δομές διαβούλευσης. Μακροπρόθεσμα, η στρατηγική εστιάζεται στην αλλαγή αντίληψης σε σχέση με τις οικονομικές δραστηριότητες και στον επαναπροσδιορισμό της σχέσης των κατοίκων με το ευρύτερο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον, πρωτίστως ως χώρων διαβίωσης και δευτερευόντως ως χώρων υποδοχής επισκεπτών. Σελίδα 58

61 Το Φυσικό Περιβάλλον Ενσωματώνοντας πλήρως τη διάσταση της βιωσιμότητας όπως ορίζεται στους περιφερειακούς στρατηγικούς στόχους η Περιφέρεια φιλοδοξεί να εισάγει την περιβαλλοντική προστασία ως οριζόντιο στοιχείο και κρίσιμη διάσταση του συνόλου των πολιτικών της. Η προστασία της γης συμπεριλαμβάνει την ανάδειξη του μοναδικού φυσικού περιβάλλοντος και των παραδοσιακών οικισμών, το νοικοκύρεμα του δομημένου χώρου και της υπαίθρου και τον γενικότερο έλεγχο της δόμησης και της παραγωγής και διάθεσης λυμάτων και απορριμμάτων. Σε μεγάλο βαθμό, επίσης, αφορά στη μακροπρόθεσμη ευαισθητοποίηση των ίδιων των κατοίκων και των συλλογικών φορέων απέναντι στη ευαίσθητη περιβαλλοντική θέση στην οποία βρίσκεται η Περιφέρεια. Οι Παραγωγικές Δραστηριότητες Ειδικό βάρος θα πρέπει να δοθεί στους παραγωγικούς τομείς με έντονη τοπική ταυτότητα (πρωτογενής τομέας τοπικά προϊόντα και δευτερογενής τομέας επεξεργασία και τυποποίηση τους), Επίκεντρο της ανάπτυξης και της εξόδου από την κρίση θα αποτελέσει η επαναδραστηριοποίηση της αγροτικής οικονομίας, στην οποία πρέπει να κατευθυνθούν σημαντικοί αναπτυξιακοί πόροι. Ειδικότερα έμφαση θα πρέπει να δοθεί: Σελίδα 59

62 Στην δημιουργία νέων και τη βελτίωση υφιστάμενων δομών και υποδομών στον πρωτογενή τομέα με γνώμονα την κοινή και αρμονική ανάπτυξη όλων των δραστηριοτήτων που εντάσσονται σε αυτήν (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία). Στην στήριξη μικρών ομάδων παραγωγών και στην δημιουργία κινήτρων για την προώθηση και υιοθέτηση της βιολογικής καλλιέργειας. Στην πιστοποίηση νέων προϊόντων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε.). Στην προώθηση των Πελοποννησιακών προϊόντων και στην υποβοήθηση των παραγωγών για την ανάδειξη των προϊόντων στην ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά. Στον δευτερογενή τομέα η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του πρωτογενή τομέα (μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, η προώθηση της καινοτομίας και ενίσχυση της εξωστρέφειας, η αξιοποίηση του αιολικού δυναμικού και των λοιπών πηγών ΑΠΕ, η χωροθέτηση των παραγωγικών δραστηριοτήτων και η αναβάθμιση των υποδομών υποδοχής των παραγωγικών δραστηριοτήτων (ΒΕΠΕ, Τεχνολογικά Πάρκα κλπ) σε συνδυασμό με τον σεβασμό προς το περιβάλλον, καθώς και η στοχευμένη προσέλκυση επενδύσεων διεθνούς εμβέλειας θα συμβάλλουν στην τόνωση της αναπτυξιακής δυναμικής της Περιφέρειας. Σε ότι αφορά τον τριτογενή τομέα, θα πρέπει να θεσπιστούν δράσεις που αφορούν την καλλιέργεια, στήριξη και προώθηση νέων συμπληρωματικών ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, αξιοποιώντας και τις συνεργασίες με τους λοιπούς παραγωγικούς τομείς της τοπικής οικονομίας. Παράλληλα η καλλιέργεια κλίματος τουριστικής συνείδησης μακράς πνοής (υιοθέτηση καλών πρακτικών και σήματος ποιότητας προσφερομένων υπηρεσιών, ανάπτυξη δικτύων συνεργασίας μεταξύ των τουριστικών μονάδων με τις επιχειρήσεις και παραγωγούς των λοιπών τομέων οικονομικής δραστηριότητας) σε συνδυασμό με τη Σελίδα 60

63 δημιουργία τουριστικών πακέτων που αξιοποιούν και θα προβάλλουν το πλούσιο πολιτιστικό και περιβαλλοντολογικό απόθεμα της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελούν κεντρικό πυρήνα διαμόρφωσης του στρατηγικού σχεδίου. Ταυτόχρονα, θα στηριχθούν οι νέες τεχνολογίες (ΤΠΕ), οι οποίες προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες για επενδύσεις, επιχειρηματική ανάπτυξη και ενίσχυση της απασχόλησης. Το Αναπτυξιακό Όραμα στο πλαίσιο της συγκυρίας Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως το Αναπτυξιακό Όραμα της Περιφέρειας διαμορφώνεται με βάση τις Ευρωπαϊκές, Εθνικές και Περιφερειακές Προτεραιότητες και πολιτικές και υλοποιείται υπό προϋποθέσεις που αφορούν την εφαρμογή βασικών αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης και την αποτελεσματική αξιοποίηση των κρίσιμων παραγόντων υποστήριξης του Αναπτυξιακού Προγράμματος. Καθοριστικός παράγοντας είναι το πλαίσιο στο οποίο διαμορφώνονται οι σημερινές πολιτικές, η συγκυρία η οποία αποτελεί στην παρούσα κατάσταση τον πλέον καθοριστικό παράγοντα επιτυχίας του προγράμματος. Τα χαρακτηριστικά της σημερινής συγκυρίας μπορούν να συνοψισθούν στα παρακάτω κυρίαρχα: Οικονομική Ύφεση η οποία πλήττει τόσο τον διεθνή όσο και τον Ευρωπαϊκό χώρο κυρίως όμως τον Ελλαδικό και κατ επέκταση και τον περιφερειακό. Έλλειψη ρευστότητας η οποία με δεδομένη την μακροοικονομική κατάσταση και την εθνική δημοσιονομική πολιτική προσπάθεια, επηρεάζει την εθνική και την περιφερειακή προσπάθεια χρηματοδότησης της αναπτυξιακής διαδικασίας. Σελίδα 61

64 Πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών που συνοδεύει τη δημοσιονομική πολιτική και πρέπει να υλοποιηθεί στο περιφερειακό επίπεδο και επηρεάζει τη βάση υλοποίησης του Αναπτυξιακού Προγράμματος. Αρνητική εικόνα που εκπέμπει η χώρα για την προσέλκυση επενδύσεων και επισκεπτών, που επηρεάζει την αναπτυξιακή δυναμική της Περιφέρειας. Η εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» που δίνει για πρώτη φορά την δυνατότητα στους οργανισμούς αυτοδιοίκησης να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν τα σχέδια τους με αυξημένη αυτοτέλεια. Τα χαρακτηριστικά παράγοντες που αναφέρθηκαν έδωσαν τη δυνατότητα στην εκλεγμένη Αρχή της Περιφέρειας Πελοποννήσου να θέσει ως προτεραιότητες καθοριστικές για το μέλλον και την επιτυχία του Αναπτυξιακού Προγράμματος της: I. Τη στήριξη της Οικονομίας της Περιφέρειας μέσα από τη διεύρυνση των πηγών χρηματοδότησης του Αναπτυξιακού Προγράμματος της. II. Τη στόχευση της επιτυχούς εξωστρέφειας της Περιφέρειας σε όλα τα επίπεδα (προσέλκυση επενδύσεων, εξαγωγή προϊόντων, βελτίωση της προσβασιμότητας, στήριξη της τουριστικής προσπάθειας). III. Την προώθηση ενός οράματος για την Περιφέρεια που δεν περιορίζεται από διοικητικούς περιορισμούς και περιοριστικές σχέσεις από διάφορα επίπεδα οργάνωσης, και IV. Την οργάνωση της λειτουργίας της Περιφέρειας που ενσωματώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλες τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές για την επιτυχή υλοποίηση του Αναπτυξιακού Προγράμματος. Σελίδα 62

65 Ενότητα 4.7: Γενικοί Στρατηγικοί Στόχοι Οι Γενικοί Στρατηγικοί Στόχοι που τίθενται για την πραγμάτωση του Περιφέρειας είναι οι κάτωθι: Οράματος της 1. Βελτίωση της προσπελασιμότητας και της εξωστρέφειας της Περιφέρειας μέσα από το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός ιεραρχημένου δικτύου μεταφορών και επικοινωνιών, 2. Υιοθέτηση και διασφάλιση εφαρμογής Περιφερειακού Χωροταξικού Προτύπου, βελτίωση του δομημένου οικιστικού ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, προστασία και βιώσιμη διαχείριση ορεινών όγκων και λοιπών αξιόλογων οικοσυστημάτων, 3. Προστασία και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με την βελτίωση των υποδομών και υπηρεσιών Δια Βίου Μάθησης, Κοινωνικής Μέριμνας, Υγείας και Αθλητισμού Οι Γενικοί Στρατηγικοί Στόχοι υπηρετούν το Όραμα της Περιφέρειας για αύξηση της εξωστρέφειας σε συνδυασμό με βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη, κοινωνική ευημερία με σεβασμό στο περιβάλλον και την ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας της 4. Βελτίωση παραγωγικής δομής και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού με επίκεντρο την επαναδραστηριοποίηση της αγροτικής οικονομίας και τον στοχευμένο ποιοτικό τουρισμό, 5. Βελτίωση της Αποτελεσματικής και Αποδοτικής Λειτουργίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σελίδα 63

66 Ενότητα 4.7.1: Βελτίωση Προσπελασιμότητας Η βελτίωση της προσπελασιμότητας στην Περιφέρεια Πελοποννήσου αποτελεί έναν από τους πιο βασικούς στρατηγικούς στόχους της, καθώς αποτελεί προϋπόθεση για την εξωστρεφή βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής. Ο σχεδιασμός της ολοκλήρωσης του δικτύου των οδικών αξόνων και η παρακολούθηση της υλοποίησης του σχεδιασμού αυτού θα αποτελέσει κύριο στοιχείο υποστήριξης του εθνικού προγραμματισμού αλλά και της προσπάθειας της Περιφέρειας για ανάπτυξη του οδικού δικτύου αρμοδιότητας της. Η ολοκλήρωση του οδικού δικτύου πρέπει να συμπληρωθεί με την ανάδειξη του λιμανιού της Καλαμάτας σε κύρια πύλη εισόδου στην Ευρωπαϊκή αγορά, ώστε η θαλάσσια σύνδεση με την οδική διευκόλυνση στην Κεντρική Ευρώπη να δημιουργήσουν τις απαραίτητες υποδομές για την διευκόλυνση των μεταφορών. Ολοκλήρωση βασικών αξόνων και του ενδοπεριφερειακού οδικού δικτύου Ανάδειξη του λιμανιού της Καλαμάτας σε κύρια πύλη εισόδου στην Ευρωπαϊκή αγορά Βελτίωση/Ανάπτυξη αεροπορικών και σιδηροδρομικών υποδομών Κρίσιμη επίσης αποτελεί η ανάγκη βελτίωσης και ανάπτυξης των αεροπορικών υποδομών (αναβάθμιση αεροδρομίου Καλαμάτας και μετατροπή του στρατιωτικού αεροδρομίου της Τρίπολης και σε πολιτικό), καθώς των σιδηροδρομικών υποδομών με τη μόχλευση και ιδιωτικών πόρων. Σελίδα 64

67 Ενότητα 4.7.2: Χωροταξική Οργάνωση - Περιβάλλον και ποιότητα ζωής Ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια ένα σημαντικό έλλειμμα της αναπτυξιακής προσπάθειας. Η προσέκλυση ιδιωτικών επενδύσεων, η ανάπτυξη δικτύων υποδομών, η αξιοποίηση φυσικών πόρων, η διαχείριση αποβλήτων «σκοντάφτουν» στις ελλείψεις του χωροταξικού σχεδιασμού, ενώ παράλληλα οι ελλείψεις αυτές καλλιεργούν τις αντιπαλότητες μεταξύ διαφόρων χρηστών και των πολιτών που ωφελούνται ή βλάπτονται από την ανάπτυξη των χρήσεων αυτών. Η Περιφέρεια Πελοποννήσου που στοχεύει στην προσέλκυση επενδύσεων και την γρήγορη επίλυση χρόνιων προβλημάτων και αντιθέσεων στις χρήσεις γης, θα εισηγηθεί σχεδιασμό και εφαρμογή χωροταξικών ρυθμίσεων και ειδικών χρήσεων που θα επιτρέψουν την επίλυση προβλημάτων χωροθέτησης διαχείρισης αποβλήτων, προστασίας της αγροτικής γης, προώθησης ολοκληρωμένων παρεμβάσεων βιώσιμης ανάπτυξης, ανάδειξης παραδοσιακών οικισμών, του φυσικού πλούτου και ζωνών υποστήριξης της επιχειρηματικής λειτουργίας. Οι πολιτικές προστασίας των οικοσυστημάτων, της φύσης, της βιοποικιλότητας, των ακτών, των ευαίσθητων περιοχών και των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, αποτελούν φυσικές πολιτισμικές και αναπτυξιακές συνιστώσες κρίσιμες σε όλους τους τομείς ανάπτυξης της Περιφέρειας Παράλληλα, η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλες τις πολιτικές, αποτελεί κύριο στρατηγικό στόχο της Περιφέρειας, ενώ οι περιβαλλοντικές υποδομές αντιμετώπισης της ρύπανσης, της διαχείρισης των αποβλήτων, της διαχείρισης των υδάτων και των πλημμυρικών παροχών αποτελούν απαραίτητα έργα στήριξης και προώθησης της αειφορίας. Σελίδα 65

68 Μεταξύ των κύριων έργων του στόχου αυτού περιλαμβάνονται κατηγορίες έργων, όπως επεξεργασίας υγρών και στερεών αποβλήτων, αποκατάστασης χωματερών, αντιπλημμυρικής προστασίας καθώς και τα σχέδια διαχείρισης υδάτινων πόρων. Οι πολιτικές προστασίας των οικοσυστημάτων, της φύσης, της βιοποικιλότητας, των ακτών, των ευαίσθητων περιοχών και των περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, αποτελούν φυσικές πολιτισμικές και αναπτυξιακές συνιστώσες κρίσιμες σε όλους τους τομείς ανάπτυξης της Περιφέρειας. Ιδιαίτερα ο στόχος της περιβαλλοντικής προστασίας για την επίτευξη του προϋποθέτει την εξασφάλιση κοινωνικής ευαισθησίας και αυξημένης συναίνεσης. Τέλος, η Πράσινη Στρατηγική της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποτελεί ένα νέο οδόραμα για την Αειφόρο Περιφερειακή Ανάπτυξη, τη βελτίωση και την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της Περιφέρειας, την ενίσχυση της εξωστρέφειας, τη μόχλευση της επιχειρηματικότητας, την κινητοποίηση των επενδύσεων και την αύξηση της απασχόλησης. Σημαντική είναι η συμβολή της Περιφέρειας στη διαμόρφωση πολιτικών για την Πράσινη Ανάπτυξη, την Πράσινη Οικονομία, τις Πράσινες Επενδύσεις, τις Πράσινες Δημόσιες Συμβάσεις, την Προώθηση των πράσινων προϊόντων, προτύπων παραγωγής και κατανάλωσης, την Πράσινη Επιχειρηματικότητα και την Πράσινη Απασχόληση και η Πράσινη Τεχνολογία διαμέσου των πολιτικών Έρευνας Τεχνολογίας Τεχνογνωσίας Τεχνοχρησίας Καινοτομίας που έχουν ως πεδίο δράσης την ενέργεια, όλους τους φυσικούς πόρους, την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον. Επίλυση προβλημάτων χωροθέτησης διαχείρισης αποβλήτων, προστασίας της αγροτικής γης,, ανάδειξης παραδοσιακών οικισμών, του φυσικού πλούτου και ζωνών υποδοχής επιχειρηματικών δραστηριοτήτων Ανάπτυξη Πράσινης Οικονομίας για την Αειφόρο Περιφερειακή Ανάπτυξη Σελίδα 66

69 Ενότητα 4.7.3: Κοινωνική Συνοχή/ Πολιτισμός - Αθλητισμός Η δημιουργία κοινωνικής συνοχής και περιφερειακής συνείδησης εντάσσεται στους βασικούς άξονες όπου θα στηριχθούν οι αναπτυξιακές προσπάθειες της Περιφέρειας Πελοποννήσου με κύριο γνώμονα τον περιορισμό του αναπτυξιακού δυισμού. Για την προώθηση της κοινωνικής συνοχής, η Περιφέρεια στηρίζεται στην ανάπτυξη προγραμμάτων κοινωνικής μέριμνας καθώς και Στην υλοποίηση προγραμμάτων δημόσιας υγείας με έμφαση στις απομακρυσμένες και αγροτικές περιοχές, καθώς και τις περιοχές που πλήττονται περισσότερο από την οικονομική κρίση. Παράλληλα, με την σχεδίαση και την εφαρμογή του Περιφερειακού Προγράμματος Δια Βίου Μάθησης και τις προσπάθειες κοινωνικής επανένταξης των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων προωθείται η καθιέρωση λειτουργικών τοπικών δομών συμμετοχής και δικτύωσης της κοινωνίας των πολιτών και των παραγωγικών φορέων. Επιπρόσθετα, η Περιφέρεια Πελοποννήσου στοχεύει στην ανάπτυξη ενεργειών στο πλαίσιο Σχεδίου Δράσης για την άσκηση Κοινωνικής Οικονομίας με στόχο τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος που θα επιτρέψει την καλλιέργεια, τη στήριξη, την ανάπτυξη, την ενίσχυση και την εμπέδωση της Κοινωνικής Οικονομίας στη χωρική ενότητα της Περιφέρειας και την στήριξη κοινωνικών επιχειρήσεων, συνεταιρισμών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, ιδρυμάτων κλπ. μέσω του εθελοντισμού. Αντικείμενο των κοινωνικών επιχειρήσεων θα είναι η παραγωγή, προμήθεια, και παροχή αγαθών και υπηρεσιών γενικού συμφέροντος. Τέλος, ο πολιτισμός σε συνδυασμό με τον αθλητισμό θα πρέπει να αξιοποιηθεί ως συντελεστής προσέλκυσης και δημιουργίας τουριστικών δραστηριοτήτων και βελτίωσης του επιπέδου ποιότητας ζωής των κατοίκων της Περιφέρειας. Περιφέρεια χωρίς κοινωνικούς αποκλεισμούς με ενισχυμένη περιφερειακή συνείδηση και πολιτιστική ταυτότητα Άσκηση Κοινωνικής Οικονομίας και δημιουργία προϋποθέσεων για ανάπτυξη Εθελοντισμού Σελίδα 67

70 Ενότητα 4.7.4: Παραγωγικό Περιβάλλον & Απασχόληση Η εξυπηρέτηση του οράματος της Περιφέρειας για βελτίωση της ευημερίας μέσω της εξωστρεφούς βιώσιμης ανάπτυξης απαιτεί την υποστήριξη των δομών και υποδομών και των εργαλείων στήριξης της επιχειρηματικότητας. Η απαιτούμενη εξωστρέφεια της οικονομίας της Περιφέρειας θέτει σαν κρίσιμο ζήτημα επίτευξης του στόχου, την προσέλκυση επενδύσεων και συνεργασιών και την απαραίτητη υποδομή υποδοχής τους (χωρικών διοικητικών, δίκτυα μεταφορών κλπ.). Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της καινοτομίας της παραγωγικής βάσης Επαναδραστηριοποίηση της αγροτικής οικονομίας για τη διέξοδο από την κρίση Η Περιφέρεια αναπτύσσοντας πολύπλευρες πολιτικές, διοικητικές, οικονομικές σχέσεις με όμορες και ευρύτερες μονάδες θα επιδιώξει οργανωμένα να προσελκύσει επενδύσεις και θα στηρίξει κάθε προσπάθεια εγκατάστασης και δικτύωσης τους. Η ώθηση της αγροτικής ανάπτυξης της Περιφέρειας αποτελεί στρατηγικό στόχο καθώς αξιοποιεί το σχετικό συγκριτικό πλεονέκτημα της Περιφέρειας για σημαντικά τοπικά ποιοτικά γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Σελίδα 68

71 Το πλεονέκτημα αυτό θα αποτελέσει το κύριο στοιχείο του Περιφερειακού Σχεδίου Αγροτικής Οικονομίας, το οποίο θα συνταχθεί με κύριο στόχο την ώθηση της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, της ανάδειξης των προϊόντων ονομασίας προέλευσης και της ολοκληρωμένης διαχείρισης τους. Αφενός η στήριξη των ομάδων παραγωγών και των επιχειρηματικών συμπράξεων και αφετέρου η ανάπτυξη των έργων υποδομής άρδευσης και προώθησης και στήριξης της εμπορίας των αγροτικών προϊόντων θα αποτελέσουν στόχους και κρίσιμα ζητήματα επίτευξης του στρατηγικού στόχου. Η αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος της Περιφέρειας εξυπηρετεί την υλοποίηση του οράματος και στηρίζει την οικονομική ανάπτυξη της καθώς αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο της. Η διαμόρφωση ενός πολυθεματικού τουριστικού προτύπου με έμφαση στον ήπιο εναλλακτικό τουρισμό και η στήριξη του μέσα από την αναβάθμιση των τουριστικών υποδομών και την υποστήριξη της προβολής και διάθεσης του προϊόντος αυτού μέσω της δημιουργίας μιας ισχυρής ταυτότητας αποτελεί την εξειδίκευση του στρατηγικού στόχου. Η ταυτότητα αυτή θα περιλαμβάνει πέρα από τα φυσικά, πολιτιστικά, περιβαλλοντικά και ανθρωπογενή στοιχεία ταυτισμένα με την Περιφέρεια Πελοποννήσου. Αξιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πόρων του πολιτιστικού και περιβαλλοντολογικού αποθέματος και υιοθέτηση πολυθεματικού ποιοτικά στοχευμένου τουριστικού προτύπου Σελίδα 69

72 Ενότητα 4.7.5: Βελτίωση της αποτελεσματικής και αποδοτικής λειτουργίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικής λειτουργίας της Περιφέρειας αποτελεί πέρα από αυτόνομο στόχο και καθοριστικό στοιχείο επιτυχίας της υλοποίησης του συνολικού προγράμματος, καθώς μέσω αυτού θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητα της υλοποίησης του συνόλου των στόχων του προγράμματος. Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί μέσω: αξιοποίησης του συνολικού ανθρώπινου δυναμικού και της βελτίωση των δεξιοτήτων του, με προγραμματισμό και υλοποίηση προγραμμάτων εκμάθησης και δια βίου μάθησης, ανάπτυξης Νέων Διοικητικών Προτύπων, απλουστευμένων διαδικασιών και εφαρμογής συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας, με σαφή οριοθέτηση στόχων και ανάπτυξη συστημάτων μέτρησης αποτελεσμάτων, της αξιοποίησης διεθνών συνεργασιών για τη μεταφορά τεχνογνωσίας από αντίστοιχες Ευρωπαϊκές Περιφέρειες και της μεταφοράς τεχνογνωσίας μεταξύ των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Αναβάθμιση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών της Περιφέρειας Προώθηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και του συμμετοχικού διαλόγου ώστε να επιτευχθεί η αποτελεσματική λειτουργία της Περιφέρειας και η παρακολούθηση της υλοποίησης των προγραμμάτων της. Ενεργό ρόλο στην ολοκλήρωση του στόχου θα διαδραματίσει η αξιοποίηση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), έτσι ώστε να καταστεί η Περιφέρεια Πελοποννήσου, ως μια από τις πλέον αναπτυγμένες «Ψηφιακές Περιφέρειες» (e-region). Σελίδα 70

73 Ενότητα 4.7.6: Εξειδίκευση Γενικών Στρατηγικών Στόχων 1 ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Βελτίωση της προσπελασιμότητας και της εξωστρέφειας της Περιφέρειας μέσα από το σχεδιασμό και την ανάπτυξη ενός ιεραρχημένου δικτύου μεταφορών και επικοινωνιών ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ / ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Ολοκλήρωση του δικτύου των οδικών αξόνων της Περιφέρειας με βάση την ιεράρχηση προτεραιοτήτων (Αυτοκινητόδρομοι, Εθνικοί και Επαρχιακοί Οδοί) Αναβάθμιση Λιμενικών Υποδομών με προτεραιότητα την δημιουργία του λιμανιού της Καλαμάτας ως κύρια πύλη εισόδου στην Ευρωπαϊκή Αγορά Αναβάθμιση αεροδρομίου Καλαμάτας και αξιοποίηση στρατιωτικού αεροδρομίου Τριπόλεως και για επιβατική χρήση Διερεύνηση σκοπιμότητας/βιωσιμότητας και δυνατοτήτων μόχλευσης πόρων για την ανάπτυξη σιδηροδρομικού δικτύου 2 Υιοθέτηση και διασφάλιση εφαρμογής Περιφερειακού Χωροταξικού Προτύπου, βελτίωση του δομημένου οικιστικού ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, προστασία και βιώσιμη διαχείριση ορεινών όγκων και λοιπών αξιόλογων οικοσυστημάτων Συνεργασία με ΟΤΑ Α Βαθμού Εισήγηση και παρακολούθηση της υλοποίησης των χωροταξικών ρυθμίσεων / Χωροθέτηση οχλουσών και ειδικών χρήσεων, Προστασία αγροτικής γης Ανάδειξη κτιριολογικού αποθέματος Ανάδειξη παραδοσιακών οικισμών Προώθηση της ευαισθητοποίησης κατοίκων, κοινωνικών φορέων και ΟΤΑ Ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλες τις πολιτικές Ορθολογική χρήση αξιοποίηση Φυσικών Πόρων (πολιτικές προστασίας των δασών, της φύσης και της βιοποικιλότητας) Προστασία και ανάδειξη οικοσυστημάτων, ακτών, λοιπών ευαίσθητων περιοχών και περιοχών κάλλους Ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών αποβλήτων Διαχείριση υγρών αποβλήτων Ανάπτυξη σχεδίου διαχείρισης υδάτινων πόρων Σχεδιασμός Δικτύων Πολιτικής Προστασίας Σελίδα 71

74 3 4 Προστασία και ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής με την βελτίωση των υποδομών και υπηρεσιών Δια Βίου Μάθησης, Κοινωνικής Μέριμνας, Υγείας και Αθλητισμού Βελτίωση παραγωγικής δομής και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού με επίκεντρο την επαναδραστηριοποίηση της αγροτικής οικονομίας και τον στοχευμένο ποιοτικό τουρισμό Δημιουργία/ ενίσχυση κοινωνικών υποδομών και βελτίωση παρεχόμενων υπηρεσιών (εκπαίδευση, υγεία, πρόνοια, κοινωνική αλληλεγγύη) Ανάδειξη πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς / Συντήρηση και ενοποίηση-ανάδειξη του πολιτιστικού αποθέματος / Ευαισθητοποίηση των κατοίκων Ανάδειξη της ταυτότητας της Περιφέρειας Πελοποννήσου με χαρακτηριστικά την παραγωγή της και το φυσικό απόθεμα και τον πολιτισμό της Καθιέρωση λειτουργικών τοπικών δομών συμμετοχής και δικτύωσης της κοινωνίας των πολιτών και των παραγωγικών φορέων Στήριξη δημιουργία δομών κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας Ανάπτυξη διασυνδέσεων ΑΕΙ - ΑΤΕΙ και παραγωγικού ιστού Αναβάθμιση και σχεδιασμός δομών και υποδομών δια βίου μάθησης Συμφιλίωση εργασιακού και οικογενειακού βίου και δράσεις προώθησης της ισότητας των δύο φύλων Ανάπτυξη Αθλητικών Προγραμμάτων Διαμόρφωση και συμμετοχή στην υλοποίηση Περιφερειακού Σχεδίου της Αγροτικής Οικονομίας με κύριους στόχους την ώθηση της βιολογικής γεωργίας των προϊόντων ονομασίας προέλευσης, των προϊόντων γεωγραφικών ενδείξεων, των προϊόντων ολοκληρωμένης διαχείρισης, τις ομάδες παραγωγών και τις επιχειρηματικές συμπράξεις, τη βελτίωση και τον εκσυγχρονισμό των κτηνοτροφικών μονάδων. Σχεδιασμός και ολοκλήρωση έργων υποδομής στον αγροτικό τομέα (αρδευτικά έργα και δίκτυα διανομής υδάτων) Έργα υποδομής για την προώθηση των αγροτικών προϊόντων (Διαπραγματευτήριον) Δημιουργία μηχανισμών στήριξης της εκπαίδευσης και της μεταφοράς τεχνογνωσίας στους αγρότες με τη συνεργασία Διευθύνσεων Γεωργίας, εκπαιδευτικών Κέντρων, Δικτύων Αγροτικής Ανάπτυξης Εμπλουτισμός - ολοκλήρωση του τουριστικού προϊόντος, ανάπτυξη νέων ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού για τη δημιουργία ενός πολυθεματικού τουριστικού προτύπου με έμφαση στον ήπιο εναλλακτικό περιηγητικό τουρισμό Αναβάθμιση τουριστικών υποδομών Ανάδειξη της κοινής τουριστικής ταυτότητας της Πελοποννήσου και υποστήριξη της προβολής και διάθεσης του τουριστικού προϊόντος με νέα μέσα, με έμφαση στην δημιουργία ισχυρής Ταυτότητας Περιφερειακού Προορισμού με βασικά χαρακτηριστικά το Πολιτιστικό Απόθεμα, καθώς και το Αθρωπογενές και το Φυσικό Περιβάλλον Σελίδα 72

75 Δημιουργία δικτύου λιμένων αναψυχής (μαρίνες) με στόχο την στήριξη της τουριστικής ανάπτυξης της Περιφέρειας Συστηματική διασύνδεση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα της οικονομίας με τις τουριστικές υπηρεσίες και δραστηριότητες Διαμόρφωση και προώθηση της Επενδυτικής εικόνας της Πελοποννήσου, με στόχο την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και συνεργασιών και την προώθηση της εξωστρέφειας της οικονομίας της Περιφέρειας Ανάληψη πρωτοβουλιών για τη μόχλευση/χρηματοδότηση της ρευστότητας και των επενδυτικών πρωτοβουλιών των ΜΜΕ (ΕΣΠΑ και Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) Ενεργή στήριξη της προσπάθειας δημιουργίας ΕΟΖ, Βιομηχανικών Πάρκων, ΒΙΟΠΑ Βιοτεχνολογικών Πάρκων Στήριξη της καινοτομικής προσπάθειας σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας της τοπικής οικονομίας μέσω συνεργασιών με ΑΕΙ ΑΤΕΙ Στήριξη των Επενδύσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας μέσω διευκολύνσεων της χωροθέτησης και διοικητικών διευκολύνσεων Συνεργασία με ΟΤΑ Α Βαθμού Σελίδα 73

76 5 Βελτίωση της Αποτελεσματικής και Αποδοτικής Λειτουργίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Βέλτιστη αξιοποίηση του Ανθρώπινου Δυναμικού Προτυποποίηση διαδικασιών και ανάπτυξη και εφαρμογή συστημάτων διασφάλισης της αποτελεσματικής λειτουργίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Ανάπτυξη συστημάτων και μηχανισμών αποτελεσματικής παρακολούθησης της υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανάπτυξη θεσμών συνεργασίας και συναίνεση για την υλοποίηση του κοινού οράματος της Περιφέρειας Πελοποννήσου Αποδοτική αξιοποίηση κτιριακών υποδομών και λοιπής ακίνητης περιουσίας Σύνδεση με δίκτυα πληροφοριών άλλων φορέων Δυνατότητες ανταλλαγής εμπειριών και νέου τρόπου λειτουργίας, μέσω της υλοποίησης προγραμμάτων διαπεριφερειακής και διακρατικής συνεργασίας Αξιοποίηση των ΤΠΕ σε θέματα καθημερινής λειτουργίας και ελέγχων για την δημιουργία προστιθέμενης αξίας στο προϊόν - υπηρεσίες της Περιφέρειας Παγίωση της αποτελεσματικής λειτουργίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου ως επιτελικού φορέα της Αυτοδιοίκησης με ανάπτυξη και προώθηση της ουσιαστικής συνεργασίας με τους Δήμους της εδαφικής επικράτειας της Δημιουργία ενιαίου Διοικητικού Κέντρου Περιφέρειας Σελίδα 74

77 Ενότητα 5: Άξονες Προτεραιότητας - Μέτρα - Στόχοι και Ενδεικτικές Κατηγορίες Δράσεων Με βάση το διατυπωμένο Όραμα της Περιφέρειας και τους Γενικούς Στρατηγικούς Στόχους, οι Αναπτυξιακές Προτεραιότητες της Περιφέρειας Πελοποννήσου για την επόμενη πενταετία είναι οι ακόλουθες: Άξονες Προτεραιότητας: 1. Βελτίωση Προσπελασιμότητας 2. Προστασία Περιβάλλοντος & Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής 3. Δια Βίου Μάθηση-Κοινωνική Μέριμνα-Υγεία-Πολιτισμός-Αθλητισμός 4. Οικονομική Ανάπτυξη και Απασχόληση 5. Ενίσχυση της Διοικητικής Ικανότητας της Περιφέρειας Πελοποννήσου Οι ως άνω Άξονες Προτεραιότητας διαρθρώνονται σε Μέτρα που υπηρετούν τους ειδικούς στόχους (εξειδίκευση των Γενικών Στρατηγικών Στόχων), ενώ κατατίθεται και πρόταση ανάπτυξης Ενδεικτικών Κατηγοριών Δράσεων, η οριστικοποίηση των οποίων και η ανάλυσή τους σε επιμέρους έργα θα αντιμετωπισθεί στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας. Σελίδα 75