Κρήμνα (Αρχαιότητα) Περίληψη : Άλλες Ονομασίες Colonia Iulia Augusta Felix Cremna. Γεωγραφική Θέση. Ιστορική Περιοχή. Διοικητική Υπαγωγή

Transcript

1 Για παραπομπή : Καμάρα Αφροδίτη,, 2008, Περίληψη : Η Κρήμνα ήταν μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Πισιδίας και η δεύτερη μεγαλύτερη ρωμαϊκή αποικία στην περιοχή. Η οικονομική ευημερία της οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στην εξαιρετικά οχυρή θέση της. Από τις φάσεις της πόλης είναι εμφανείς κυρίως η ρωμαϊκή και υστερορωμαϊκή, ενώ οι πρωιμότερες δεν είναι εύκολο να ανασυντεθούν αρχαιολογικά. Άλλες Ονομασίες Colonia Iulia Augusta Felix Cremna Γεωγραφική Θέση Νοτιοδυτική Τουρκία Ιστορική Περιοχή Πισιδία Διοικητική Υπαγωγή Επαρχία Πισιδίας 1. Γεωγραφική θέση Αν η ετυμολογία του ονόματος Κρήμνα από τον κρημνό (γκρεμό) είναι ορθή, τότε η ονομασία της πόλης συνάδει με τη γεωμορφολογία της. Η θέση της βρίσκεται σε υψόμετρο μέτρων, σε ένα οροπέδιο πάνω από την κοιλάδα του ποταμού Κέστρου. Σε γειτονική θέση βρισκόταν ένα ιδιαίτερα ισχυρό οχυρό, το Σανδάλιον. 1 Η γεωγραφική θέση της Κρήμνας την καθιστούσε μία από τις ισχυρότερες και καλύτερα οχυρωμένες πόλεις της Πισιδίας. 2. Ιστορία 2.1. Ελληνιστική περίοδος Η απουσία συστηματικών ανασκαφών σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η πόλη αποτέλεσε ρωμαϊκή αποικία και άρα απέκτησε εντυπωσιακά δημόσια κτήρια κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο εξηγεί γιατί τα στοιχεία που έχουμε για τους Ελληνιστικούς χρόνους (και ακόμα περισσότερο για τις προγενέστερες περιόδους) είναι σποραδικά και πενιχρά. Το μόνο κτηριακό συγκρότημα της πόλης που εξακολούθησε να θυμίζει το ελληνιστικό παρελθόν της ήταν η Δωρική αγορά. Πρόκειται για έναν ανοιχτό ορθογώνιο χώρο στα βορειοανατολικά της Ρωμαϊκής Αγοράς που περιβαλλόταν στη βόρεια, δυτική και ανατολική πλευρά από διπλή κιονοστοιχία δωρικού ρυθμού, η οποία έδωσε και το όνομα στο μνημείο. Η κιονοστοιχία της βόρειας πλευράς πρέπει να ήταν διώροφη, με καταστήματα στον επάνω όροφο. Η αγορά πρέπει να χτίστηκε περί τα μέσα του 2ου αι. π.χ., όπως τεκμηριώνεται από την οικοδόμηση παρεμφερών δημόσιων κτηρίων σε άλλες πισιδικές πόλεις. Τον 1ο αι. π.χ. η Κρήμνα, σε συνεργασία με τη μικρότερη γειτονική της πόλη Κεραίται, άρχισε να κόβει δικά της νομίσματα, αργυρές δραχμές αλλά και χάλκινα νομίσματα μικρότερης αξίας. Οι θεότητες που εικονίζονται σε αυτά είναι συνήθως η Τύχη, ο Ερμής, ο Δίας και η Άρτεμη. Η εμφάνιση αμιγώς ελληνικών θεοτήτων στα νομίσματα τεκμηριώνει το γεγονός ότι οι κάτοικοι της πόλης πρέπει να είχαν εξελληνιστεί πλήρως μέχρι την αυγή της Ρωμαϊκής περιόδου. Το 30 π.χ. αντιστάθηκαν στην προσπάθεια ελέγχου της πόλης τους από τον Αμύντα αυτό το έκαναν όχι ως βάρβαροι που εναντιώνονταν στον ηγεμόνα, αλλά μάλλον ως πολίτες μιας ελληνικής πόλης οι οποίοι αντιστέκονταν στην προσπάθεια καταστρατήγησης της αυτονομίας και αυτοδιάθεσής τους. Δημιουργήθηκε στις 4/10/2017 Σελίδα 1/5

2 Για παραπομπή : Καμάρα Αφροδίτη,, 2008, Ωστόσο, προφανώς τελικά η Κρήμνα υποτάχθηκε στον Αμύντα αυτό φαίνεται από τον εντοπισμό νομισματικών τύπων που χρησιμοποιούσε ο ηγεμόνας. 2 Η πόλη πρέπει να περιήλθε στην κατοχή του περί το 32 π.χ. και να παρέμεινε έως το 25/24 π.χ. Οι νομισματικές αυτές κοπές μαρτυρούν ότι η οικονομία παρέμεινε ανθηρή και ότι η πόλη διατήρησε τον εμπορικό χαρακτήρα της. Φαίνεται πως ο Αμύντας θέλησε να αποζημιώσει την πόλη για τη μείωση της αγοραστικής κίνησης κατά τη διάρκεια της μακράς πολιορκίας του Σανδαλίου. Τα στρατεύματά του κατέλυσαν κοντά στην πόλη και αποτέλεσαν νέα αγοραστική δύναμη. Ο Αμύντας μάλιστα φρόντιζε ώστε η συμπεριφορά των στρατιωτών να είναι κόσμια και να μη δημιουργούνται προβλήματα στους κατοίκους. Ο Αμύντας ενδεχομένως ενίσχυσε και την άμυνα της πόλης, αφού έχει υποστηριχτεί ότι η νότια πύλη, ένα από τα σημαντικότερα σωζόμενα μνημεία της Κρήμνας, χρονολογείται στην περίοδο ηγεμονίας του. Η πύλη περιβαλλόταν από πυργίσκο και η εξωτερική της επιφάνεια παρέμεινε εσκεμμένα τραχιά, για να ενισχύεται η εντύπωση της αμυντικής ισχύος της. 3 Ο ανηφορικός και απόκρημνος δρόμος που οδηγούσε στην πύλη συνέτεινε στην οχυρότητα της θέσης Ρωμαϊκή Κρήμνα Στο πλαίσιο της γενικότερης πολιτικής του Αυγούστου για εκρωμαϊσμό των ευαίσθητων και επικίνδυνων για εξεγέρσεις περιοχών, η Κρήμνα, όπως και άλλες μικρασιατικές πόλεις, επανιδρύθηκε ως ρωμαϊκή αποικία με την ονομασία Colonia Iulia Augusta Felix Cremna. Ωστόσο, η Κρήμνα των Πρώιμων Αυτοκρατορικών χρόνων δίνει την εικόνα μιας πόλης που ζει με συντηρητικά πρότυπα και αισθητικές αξίες. Αέρα ανανέωσης αποπνέουν μόνο τα νέα οικιστικά τμήματα, βόρεια της κεντρικής κιονοστοιχίας, τα οποία οικοδομούνται πλέον σύμφωνα με το ιπποδάμειο σύστημα. Η δημόσια ζωή εξακολουθεί να συντελείται στα κτήρια της προηγούμενης περιόδου. Το μόνο που τεκμηριώνει τη ρωμαϊκή παρουσία είναι τα επιγραφικά δεδομένα, που μαρτυρούν ότι σημαντικό τμήμα της ανώτερης τάξης της πόλης προερχόταν από Λατίνους. Δεν είναι ωστόσο σαφές από ποιες περιοχές καταγόταν η πλειονότητα των εποίκων αυτών. Πάντως, είναι γεγονός ότι η διάθεση των κατοίκων παρέμεινε συντηρητική. Το πρώτο μεγάλης κλίμακας δημόσιο οικοδόμημα των Ρωμαϊκών χρόνων, το συγκρότημα της βασιλικής και της αγοράς, δεν αποτέλεσε ρηξικέλευθη πρόταση, αλλά ακολούθησε το δωρικό ρυθμό, που ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στην Πισιδία. Το συγκρότημα αυτό δώρισε στην πόλη ο επιφανής πολίτης, αξιωματούχος και ιερέας της Τύχης Λεύκιος Φαβρίκιος Λόγγος (εξ ου και η συνήθης ονομασία του συγκροτήματος «αγορά του Λόγγου»). Στην κτητορική επιγραφή όμως ως αναθέτες εμφανίζονται η γυναίκα του Βιβία Τατία και η κόρη του Φαβρικία Λουκίλλα, κάτι το οποίο φανερώνει ότι ο ίδιος ο Λόγγος είχε πεθάνει πριν ολοκληρώσει το έργο του. Το συγκρότημα τοποθετείται χρονικά περί το 120, δηλαδή στην πρώιμη περίοδο βασιλείας του Αδριανού. Νεωτεριστικό στοιχείο που δεν έχει τις ρίζες του στη Μικρά Ασία, αλλά στη Ρώμη και την Ιταλία, είναι ο συνδυασμός βασιλικής και αγοράς. 4 Το συγκρότημα βρίσκεται στο κέντρο της πόλης και συνδέεται τόσο με τον κύριο οδικό άξονά της όσο και με τη Δωρική αγορά. Η κάτοψη του συγκροτήματος είναι τετράγωνη, με πλευρά 57 μέτρων. Η βασιλική έχει διαστάσεις 57 x 19,80 και η αγορά 57 x 37 μέτρα. Το μεγαλύτερο τμήμα του κτηριακού συγκροτήματος λιθολογήθηκε από τους Σελτζούκους και τα κομμάτια του μεταφέρθηκαν για την ανοικοδόμηση του Ιντζιρλί και του Σουσούζ Χαν. Το μόνο τμήμα που στέκει είναι η μνημειακή πύλη στο δυτικό άκρο της βασιλικής. Χαρακτηριστικό στοιχείο της είναι οι τρεις αψίδες που ανοίγουν προς τα κλίτη και το πρόπυλό της. Η αγορά ήταν υπερυψωμένη σε βαθμιδωτό κρηπίδωμα και περιστοιχιζόταν από κιονοστοιχίες. Από τη βόρεια πλευρά η αγορά επικοινωνούσε με τη βασιλική. Η πρόσοψη του κτηρίου βρισκόταν στη δυτική πλευρά και ήταν διώροφη με μικρότερη δωρική κιονοστοιχία στον πρώτο όροφο. Ωστόσο, η κύρια είσοδος βρισκόταν στην ανατολική πλευρά, προσανατολισμένη προς τη Δωρική αγορά. Εκεί ήταν τοποθετημένη και η κτητορική επιγραφή της Βιβίας Τατίας και του Φαβρίκιου Λόγγου, οι οποίοι αφιέρωναν το κτήριο στον αυτοκράτορα Αδριανό και το «Θεό» Τραϊανό. Μπαίνοντας κανείς στο κτήριο από την κυρία είσοδο αντίκριζε την «προφητεία των ζαριών», 5 μια ψηλή λίθινη τετραγωνική στήλη όπου αναγράφονταν 56 μαντικές ερμηνείες με τη μορφή δίστιχων ποιημάτων. Για να μάθει κανείς το άμεσο μέλλον, έριχνε πέντε αστραγάλους, των οποίων οι πλευρές ήταν αριθμημένες. 6 Ο συνδυασμός των αριθμών οδηγούσε στο αντίστοιχο ποίημα, που φανέρωνε τι επiφύλασσε η τύχη στο συγκεκριμένο άνθρωπο εκείνη την ημέρα. Δημιουργήθηκε στις 4/10/2017 Σελίδα 2/5

3 Για παραπομπή : Καμάρα Αφροδίτη,, 2008, Το συγκρότημα φαίνεται ότι καταστράφηκε μερικώς από σεισμό και επισκευάστηκε με αυτοκρατορική χορηγία περί το 220 ή 230. Τότε απομακρύνθηκαν οι αναθηματικές επιγραφές που είχαν καταρρεύσει, ενώ αρκετά από τα γλυπτά τα οποία κοσμούσαν την αγορά μεταφέρθηκαν για να στολίσουν τα λουτρά που οικοδομούνταν την περίοδο εκείνη. Από τα υπόλοιπα κτήρια της πόλης διακρίνεται η Ρωμαϊκή αγορά, στα βόρεια της οποίας βρίσκεται μία μεγάλη δεξαμενή. Από την αγορά ξεκινά ένας δρόμος με κιονοστοιχία, ο οποίος περνά από μία βασιλική και καταλήγει σε μνημειακό νυμφαίο. Από την πλατεία της αγοράς ξεκινούν σκαλοπάτια που οδηγούν στην ακρόπολη, η οποία διακρινόταν για την καλή της οχύρωση. Έξω από την ακρόπολη, στα δυτικά και τα νοτιοδυτικά απλώνονται νεκροπόλεις. Επίσης εκτός των τειχών βρίσκονται εκκλησίες της πρώιμης χριστιανικής περιόδου. Μερικά από τα σπίτια της πόλης διακρίνονται και είναι ορθογώνια με περίστυλη αυλή. Τα πρωιμότερα χρονολογούνται στο 2ο αιώνα, ενώ υπάρχουν και κάποιες παλαιοχριστιανικές οικίες. 3. Θρησκεία Το πλούσιο επιγραφικό υλικό της πόλης, αλλά και τα νομίσματα, φωτίζουν ορισμένες τουλάχιστον πτυχές της θρησκευτικής ζωής στην Κρήμνα. Βέβαιη ήταν για την περιοχή η λατρεία της Εφεσίας Αρτέμιδος, η οποία εικονίζεται σε νομισματικούς τύπους και μαρτυρείται σε αναθηματική στήλη, 7 η οποία φέρει ανάγλυφη παράσταση σκηνής προσφοράς. Αναθέτης είναι ο Τροκόνδας Οσάειτος, ιερέας της Αρτέμιδος, με κληρονομικό μάλιστα αξίωμα, αφού η οικογένειά του είχε χτίσει ναό προς τιμήν της θεάς. Η τάση αρχιτεκτονικής ανανέωσης της Αντωνίνειας περιόδου δεν άφησε ανεπηρέαστη και την Κρήμνα. Κτήρια με έντονη διακοσμητική διάθεση κάνουν την εμφάνισή τους, ιδιαίτερα στο χώρο της ναϊκής αρχιτεκτονικής. Χαρακτηριστικός για το νέο αυτό στιλ είναι ο μικρός ναός, ίσως του Διονύσου, που χτίστηκε διαγώνια προς την αγορά του Λόγγου. Ήταν μικρών διαστάσεων (8,20 x 7,70), πρόστυλος, με τέσσερις κίονες στην πρόσοψη που επιστεφόταν μάλλον από τριγωνικό αέτωμα. 8 Είναι ακόμη ορατές οι παραστάδες και το ανώθυρο της κεντρικής πύλης του ναού, ξαφνιάζοντας με τον πλούσιο διάκοσμό τους από λεσβιακό κυμάτιο και ωοειδή σχήματα εναλλασσόμενα με λόγχες (egg-in-dart). Μία κλίμακα από έξι σκαλοπάτια οδηγούσε από το ναό στην κεντρική πλατεία της πόλης, που βρισκόταν σε χαμηλότερο επίπεδο από το ναό. Με βάση το διάκοσμο ο ναός έχει χρονολογηθεί μεταξύ του 115 και του 125. Ένας μικρός ναός κορινθιακού ρυθμού της Αντωνίνειας περιόδου διακρίνεται μεταξύ των δύο αγορών. Δεν έχει όμως ακόμη ταυτιστεί με συγκεκριμένη λατρεία. Πλάι του ωστόσο βρίσκονται τα ερείπια ενός μεγάλου ναού, που περιλαμβάνουν τμήμα της θεμελίωσης, και λίγα διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη. Με βάση τα σωζόμενα μέρη οι αρχαιολόγοι διατύπωσαν την άποψη ότι ο ναός πρέπει να ήταν πρόστυλος, κορινθιακού ρυθμού, με πλούσιο ανάγλυφο διάκοσμο. Χρονολογικά τοποθετείται περί το , δηλαδή την περίοδο της περιήγησης του Αδριανού στις πόλεις της Μικράς Ασίας, και πιθανόν ήταν αφιερωμένος στην αυτοκρατορική λατρεία, όπως θα περίμενε κανείς σε μια ρωμαϊκή αποικία. 9 Ένας άλλος ναός αυτοκρατορικής λατρείας πιθανόν βρισκόταν στα βόρεια της Δωρικής αγοράς, όπως υποδεικνύουν αρχιτεκτονικά μέλη που βρέθηκαν εκεί. Σε τμήματα ανώθυρου διασώζεται αποσπασματική επιγραφή στα λατινικά που διασώζει το όνομα του Μάρκου Αυρήλιου. Το πιθανότερο λοιπόν είναι ότι ο ναός αυτός ήταν αφιερωμένος στη λατρεία του Μάρκου Αυρήλιου και του Κόμμοδου, και άρα χρονολογείται μεταξύ του 169 και του Στα βορειοδυτικά της πλατείας, που οριζόταν από τη Ρωμαϊκή αγορά, το ναό των χρόνων του Αδριανού και το μνημειώδες πρόπυλο, σώζονται τα ερείπια τεμένους που περιέκλειε έναν ιωνικού ρυθμού ναό, που χρονολογείται στα χρόνια της δυναστείας των Σεβήρων, πιθανόν στις αρχές του 3ου αιώνα. 'Eνα ακόμη μάλλον ναϊκό οικοδόμημα εντοπίστηκε στα προς βορράν όρια της πόλης. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν το συριακού τύπου αέτωμα που επέστεφε την πρόσοψη, το οποίο στηριζόταν σε τέσσερις πεσσούς με αττικού-ιωνικού τύπου βάσεις, δύο στις γωνίες και δύο εκατέρωθεν της πύλης. Το κτήριο, βάσει αρχιτεκτονικών συγκρίσεων με δείγματα Δημιουργήθηκε στις 4/10/2017 Σελίδα 3/5

4 Για παραπομπή : Καμάρα Αφροδίτη,, 2008, από τη Σαγαλασσό, χρονολογείται περί το Μπορεί να ήταν ναός, δεν αποκλείεται όμως να ήταν και ηρώο ή ακόμη και μνημειώδες ταφικό οικοδόμημα Το Σανδάλιον έχει ταυτιστεί με το σημερινό Sandal Asar, προς τη μεριά της Σαγαλασσού. 2. Συγκεκριμένα, πρόκειται για χάλκινες κοπές που απεικονίζουν τον Ερμή με κηρύκειο. Βλ. Mitchell, S., Cremna in Pisidia (London 1995), σελ Βλ. Mitchell, S., Cremna in Pisidia (London 1995), σελ Ο Mitchell συνηγορεί υπέρ της χρονολόγησης των νότιων οχυρώσεων της πόλης στην περίοδο του Αμύντα εξαιτίας της ομοιότητάς τους με αυτές στην πρωτεύουσα του Γαλάτη ηγεμόνα, τα Νέα Ίσαυρα. 4. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο Mitchell, S., Cremna in Pisidia (London 1965), σελ Τέτοιες προφητείες ήταν δημοφιλείς στη Λυκία, την Παμφυλία και την Πισιδία και παρόμοια δείγματα βρίσκουμε στη Σαγαλασσό, τα Άδαδα, τη Σέλγη και την Τερμησσό σε πισιδικό έδαφος, καθώς και στα Οινόανδα, τα Βάλβουρα, την Κίβυρα και την Τελμησσό στη Λυκία. 6. Οι αστράγαλοι ήταν μικρά κόκκαλα αρνιού, τα οποία μπορούσαν να σταθούν σε όλες τις πλευρές τους. Χρησιμοποιούνταν εναλλακτικά με τα ζάρια για τυχερά παιχνίδια, αλλά και για τη μαντική τέχνη. 7. Μουσείο του Burdur, αρ.κατ Για την προέλευση της επιγραφής από την Κρήμνα βλ. Horsley, G.H.R. Mitschell, S.(επιμ.), The inscriptions of Central Pisidia (IK 57, Bonn 2000) και Horsley, G.H.R., The Mysteries of Artemis Ephesia in Pisidia. A new Inscribed Relief, AnatSt 42 (1992), σελ Βλ. Mitchell, S., Cremna in Pisidia (London 1965), σελ Βλ. Mitchell, S., Cremna in Pisidia (London 1965), σελ Βλ. Mitchell, S., Cremna in Pisidia (London 1965), σελ Τα μεγάλα ταφικά οικοδομήματα ήταν συνηθισμένα την περίοδο αυτή, ωστόσο συνήθως βρίσκονταν εκτός των τειχών, στις νεκροπόλεις. Βλ. Mitchell, S., Cremna in Pisidia (London 1965), σελ Βιβλιογραφία : Mitchell S., Cremna in Pisidia. An ancient city in peace and war, London 1995 Mitchell S., Horsley G.H.R., The Inscriptions of Central Pisidia including texts from Kremna, Ariassos, Keraia, Hyia, Panemoteichos, the Sanctuary of Apollo of the Perminoundeis, Sia, Kocaaliler, and the Döşeme Boğazı, Bonn 2000, Inschriften Griechischer Städte aus Kleinasien Bean G.E., "Kitabeler", TürkArkDerg, 19, 1970, Horsley G.H.R., "The inscriptions from the so-called library at Cremna", AnatSt, 37, 1987, Owens E., "The Kremna aqueduct and water supply in Roman cities", G&R, 38, 1991, Δημιουργήθηκε στις 4/10/2017 Σελίδα 4/5

5 Για παραπομπή : Καμάρα Αφροδίτη,, 2008, Owens E., "The water supply of Kremna, Pisidia", Argoud., G. et al (eds), L eau et les hommes en Méditerranée et en mer Noire dans l antiquité de l époque mycénienne au règne de Justinien. Actes du congrès international, Athènes mai 1988, Athènes 1992, Horsley G.H.R., "The Mysteries of Artemis Ephesia in Pisidia. A new Inscribed Relief", AnatSt, 42, 1992, Mitchell S., "The Hadrianic forum and basilica at Cremna", Festschrift für Jale Inan. Jale Inan armagani, Istanbul 1989, Mitchell S., "The siege of Cremna", French, D.H., Lightfoot, C.S. (eds), The eastern frontier of the Roman empire. Proceedings of a colloquium held at Ankara in September 1988, Oxford 1989, Vandeput L., Büyükkolanci M., "Das grosse Propylon in Kremna in Pisidien", IstMitt, 49, 1999, Ward-Perkins J.B., "The Caesareum at Cyrene and the Basilica at Cremna", BSR, 26, 1958, Cormack S., An Architectural Study of the Roman Colony of Cremna, Swansea 1986, MA Diss Ziegler R.A., "Zur Münzprägung der römischen Kolonie Cremna in Pisidia", GNS, 28, 1978, Δικτυογραφία : Kremna Γλωσσάριo : βασιλική, η Σημαντικός τύπος δημόσιου κτηρίου της ρωμαϊκής αρχιτεκτονικής που χρησίμευε ως δικαστική αίθουσα και χώρος εμπορικών συναλλαγών και χρηματιστηριακών πράξεων ή απλώς ως τόπος δημόσιων συγκεντρώσεων και ακροάσεων. Στα χριστιανικά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως τόπος λατρείας και μετεξελίχθηκε σε ναό, ο δε τύπος των ναών που ονομάζονται βασιλικές είναι λιτές δρομικές, δηλαδή επιμήκεις, δομές. νυμφαίο, το Ιερά αφιερωμένα στη λατρεία των Νυμφών, που συνήθως σχετίζονταν με την ύπαρξη κάποιας πηγής. Αρχικά επρόκειτο για σπήλαια χωρίς αρχιτεκτονική διαμόρφωση. Κατά τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορική περίοδο εξελίχθηκαν σε μνημειακές, λαμπρά διακοσμημένες δημόσιες κρήνες, δωρεές πλούσιων ιδιωτών. Στην Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο τα νυμφαία αποτελούσαν σύνηθες διακοσμητικό στοιχείο των αγορών (fora) και άλλων υπαίθριων χώρων. πεσσός, ο Στύλος τετράγωνης ή ορθογώνιας διατομής που λειτουργεί ως στήριγμα. Ο πεσσός είναι ελεύθερο αρχιτεκτονικό στοιχείο (μη εφαπτόμενο σε τοίχο) και συνήθως χτιστό. Δημιουργήθηκε στις 4/10/2017 Σελίδα 5/5