ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2017) 201 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την έναρξη επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής EL EL

2 1. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΟΡΙΟΦΥΛΑΚΗ ΚΑΙ ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ άλλων μέσω της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της ολοκληρωμένης ευρωπαϊκής πολιτικής για τη μετανάστευση, για την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι άμεσες, μεσοπρόθεσμες, αλλά και μακροπρόθεσμες ανάγκες που προσδιορίζονται στο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τη μετανάστευση. Η Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή ακολουθεί την έννοια και τις αρχές της ολοκληρωμένης διαχείρισης των συνόρων και συνενώνει, σε πνεύμα κοινής ευθύνης, έναν ισχυρό ευρωπαϊκό οργανισμό για τα σύνορα με τις αρχές φύλαξης των συνόρων των κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένων των μελών της ακτοφυλακής στον βαθμό που εκτελούν καθήκοντα ελέγχου των συνόρων. Ο πρωταρχικός ρόλος και η αρμοδιότητα των κρατών μελών για την ενίσχυση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων, βάσει των δικών τους υφισταμένων δυνάμεων ήτοι περισσότερων από μελών της συνοριοφυλακής και της ακτοφυλακής, έχει ουσιώδη σημασία για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η προστασία των εξωτερικών συνόρων αποτελεί την προϋπόθεση για την κανονική λειτουργία του χώρου Σένγκεν χωρίς εσωτερικά σύνορα. Η κοινή επένδυση και δέσμευση για διασφάλιση της πλήρους επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής το συντομότερο δυνατόν αποτελούν έκφραση στην πράξη της δέσμευσης των κρατών μελών να μοιράζονται την ευθύνη και να επιδεικνύουν αλληλεγγύη προς το κοινό συμφέρον. Η παρούσα έκθεση λαμβάνει υπόψη την πρόοδο που έχει επιτευχθεί από την έκδοση της πρώτης έκθεσης τον Ιανουάριο. Επίσης, προσδιορίζει τα επόμενα βήματα στα οποία καλούνται να προχωρήσουν όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη για να διασφαλίσουν την πλήρη επιχειρησιακή λειτουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής το συντομότερο δυνατόν. Ο ρόλος του διοικητικού συμβουλίου του Οργανισμού είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Αποτελεί το όργανο στο οποίο η πολιτική προτεραιότητα που αποδίδεται στην έναρξη επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει να μεταφράζεται σε συγκεκριμένες δράσεις επί πρακτικών θεμάτων όπως η κάλυψη των κενών στις τοποθετήσεις στο πλαίσιο των εν εξελίξει κοινών επιχειρήσεων ή τις εφεδρείες. 2. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής εξακολουθεί να παρέχει την επί τόπου επιχειρησιακή υποστήριξη στα κράτη μέλη όσον αφορά τη διαχείριση των συνόρων. Ο νέος ετήσιος κύκλος 1 ανάπτυξης των επιχειρησιακών 1 Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής παρέχει επιχειρησιακή υποστήριξη στα κράτη μέλη πρώτης γραμμής μέσω κοινών επιχειρήσεων που έχουν σχεδιαστεί κατά το προηγούμενο έτος και βάσει ανάλυσης κινδύνου. Οι συνεισφορές παρέχονται από τα κράτη μέλη και η ανάπτυξή τους συμφωνείται εκ των προτέρων μεταξύ του Οργανισμού και των κρατών μελών κατά τη διάρκεια των αποκαλούμενων ετήσιων διμερών συνομιλιών. Οι τελευταίες συνεισφορές καθορίστηκαν τον Δεκέμβριο του 2016 για την κάλυψη των προβλεπόμενων επιχειρησιακών αναγκών του Οργανισμού το

3 δραστηριοτήτων του Οργανισμού στα κράτη μέλη πρώτης γραμμής ξεκίνησε την 1η Φεβρουαρίου 2017 με την τοποθέτηση περίπου συνοριοφυλάκων και λοιπού σχετικού προσωπικού από τον Οργανισμό σε διάφορα τμήματα των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Παρά τις εν λόγω σημαντικές τοποθετήσεις, οι τρέχουσες επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν κενά, τόσο από την άποψη των ανθρώπινων πόρων όσο και από την άποψη του τεχνικού εξοπλισμού σε σύγκριση με τις ανάγκες που προσδιορίστηκαν από τον Οργανισμό βάσει της ανάλυσης κινδύνου. Τα εν λόγω κενά πρέπει να καλυφθούν από τα κράτη μέλη προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν υπονομεύονται οι επιχειρησιακοί στόχοι των κοινών επιχειρήσεων όσον αφορά την παροχή της ζητούμενης υποστήριξης στα τμήματα πρώτης γραμμής των συνόρων και ό aτι η κατάσταση αυτή δεν θα εξελιχθεί τελικώς σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την οποία απαιτείται η δρομολόγηση ταχείας επέμβασης στα σύνορα. Οι μεγαλύτερες σε αριθμό τοποθετήσεις του Οργανισμού αφορούν επί του παρόντος τις μεταναστευτικές πιέσεις στις οδούς της Ανατολικής Μεσογείου, της Κεντρικής Μεσογείου και των Δυτικών Βαλκανίων Ανάπτυξη στα κράτη μέλη πρώτης γραμμής Ελλάδα Ο Οργανισμός υλοποιεί τρεις διαφορετικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Η κοινή επιχείρηση «Ποσειδών» στο Αιγαίο υποστηρίζει την Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον έλεγχο των συνόρων και την εφαρμογή της προσέγγισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης (hotspot) στα νησιά του Αιγαίου και της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Την 1η Μαρτίου 2017, η Επιτροπή εξέδωσε την «Πέμπτη έκθεση για την πρόοδο που έχει σημειωθεί στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας» 2, η οποία παρέχει μια πιο αναλυτική επισκόπηση της συμμετοχής του Οργανισμού από αυτή την άποψη. 740 υπάλληλοι τοποθετήθηκαν από τον Οργανισμό στο πλαίσιο της κοινής επιχείρησης «Ποσειδών», συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για δραστηριότητες επανεισδοχής, ενώ 280 αξιωματικοί ασφαλείας τοποθετήθηκαν από την ελληνική αστυνομία, με συγχρηματοδότηση του Οργανισμού. Η ανάπτυξη περιλαμβάνει επίσης 2 περιπολικά σκάφη ανοικτής θαλάσσης, 4 παράκτια περιπολικά σκάφη, 8 παράκτια περιπολικά σκάφη μικρότερου μεγέθους, ένα αεροσκάφος σταθερών πτερύγων, 13 περιπολικά οχήματα, 4 λεωφορεία και 2 ημιφορτηγά με ανιχνευτές θερμότητας. Ο Οργανισμός συμμετέχει επίσης σε Κοινές επιχειρήσεις Ευέλικτες δραστηριότητες και Εστιακά σημεία για την υποστήριξη της Ελλάδας στο πλαίσιο δραστηριοτήτων ελέγχου των συνόρων της, με την τοποθέτηση συνολικά 50 υπαλλήλων στα ελληνοτουρκικά και ελληνοαλβανικά χερσαία σύνορα καθώς και στα σύνορα με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας... Ειδικότερα, ο Οργανισμός δρομολόγησε την 1η Φεβρουαρίου 2017 νέα επιχειρησιακή δραστηριότητα στη Βόρεια Ελλάδα για την ανάπτυξη ομάδων Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και 2 (COM(2017) 204 final). 3

4 Ακτοφυλακής στα χερσαία σύνορα με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και με την Αλβανία, προκειμένου να ενισχυθεί η επιτήρηση των συνόρων και να αποτραπούν παράτυπες δευτερογενείς μετακινήσεις, αλλά και να ενισχυθεί περισσότερο η ανταπόκριση της ΕΕ στις προκλήσεις στην οδό των Δυτικών Βαλκανίων. Την 1η Φεβρουαρίου τοποθετήθηκαν δώδεκα υπάλληλοι, ενώ από τις 13 Φεβρουαρίου 2017 τοποθετήθηκαν δέκα επιπλέον υπάλληλοι. Παρότι το συμφωνηθέν επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπει σταδιακή ανάπτυξη πάνω από 60 υπαλλήλων, τον Φεβρουάριο το έλλειμμα ανερχόταν σε 42 υπαλλήλους, ενώ την 1η Μαρτίου αναμένεται να είναι 39 υπάλληλοι. Ιταλία Στο πλαίσιο της κοινής επιχείρησης «Τρίτων» που διεξάγεται στην Ιταλία και την Κεντρική Μεσόγειο, ο Οργανισμός παρέχει υποστήριξη 272 υπαλλήλων, συμπεριλαμβανομένων των μελών του πληρώματος των σκαφών που έχουν αναπτυχθεί και των εμπειρογνωμόνων που βοηθούν στην εφαρμογή της προσέγγισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Η ανάπτυξη των υπαλλήλων υποστηρίζεται από 3 αεροσκάφη, 2 ελικόπτερα, 2 περιπολικά σκάφη ανοικτής θαλάσσης και 3 παράκτια περιπολικά σκάφη. Η εν λόγω υποστήριξη αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω τις επόμενες εβδομάδες, όταν αυξηθούν ξανά οι αναχωρήσεις των μεταναστών. Βουλγαρία Ο Οργανισμός συνεχίζει να βοηθά τη Βουλγαρία στον έλεγχο των χερσαίων συνόρων, με σκοπό επίσης την αποτροπή των παράτυπων δευτερογενών μετακινήσεων. Ο Οργανισμός παρέχει υποστήριξη με τις Κοινές επιχειρήσειςν Ευέλικτες δραστηριότητες και Εστιακά σημεία και είναι παρών στα βουλγαροτουρκικά και τα βουλγαρο-σερβικά χερσαία σύνορα. Η υφιστάμενη ανάπτυξη προσωπικού περιλαμβάνει 152 υπαλλήλους που υποστηρίζονται από 6 ομάδες με σκύλο, 7 ημιφορτηγά με ανιχνευτές θερμότητας, 40 περιπολικά οχήματα, 7 ανιχνευτές CO2 και 39 «έξυπνες» κάμερες Ανάπτυξη σε άλλα κράτη μέλη πρώτης γραμμής Δυτικά Βαλκάνια Περίπου 100 υπάλληλοι είναι επί του παρόντος τοποθετημένοι σε άλλα κράτη μέλη, προκειμένου να βοηθήσουν στη διαχείριση των συνόρων στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων. Οι σημαντικότερες τοποθετήσεις προσωπικού πραγματοποιούνται με Κοινές επιχειρήσεις Ευέλικτες δραστηριότητες στα χερσαία σύνορα της Κροατίας και της Ουγγαρίας με τη Σερβία προκειμένου να υποστηριχθεί η επιτήρηση των συνόρων και να αποτραπούν παράτυπες δευτερογενείς μετακινήσεις, αλλά και να ενισχυθεί περισσότερο η ανταπόκριση της ΕΕ στις προκλήσεις στην οδό των Δυτικών Βαλκανίων. Οι εν λόγω τοποθετήσεις υποστηρίζονται από 7 ομάδες με σκύλο, 15 «έξυπνες» κάμερες, 26 περιπολικά οχήματα και 5 ημιφορτηγά με ανιχνευτές θερμότητας. Ευρωπαϊκά αεροδρόμια 4

5 Επιπλέον, όπως συνέβη και κατά τα προηγούμενα έτη, την 1η Φεβρουαρίου 2017, ο Οργανισμός δρομολόγησε την κοινή επιχείρηση «Εναέρια εστιακά σημεία», η οποία λειτουργεί ως μόνιμη πλατφόρμα στα εξωτερικά εναέρια σύνορα για την ενίσχυση της επιχειρησιακής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών. Το επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπει την κάλυψη 37 μεγάλων ευρωπαϊκών αεροδρομίων σε 24 κράτη μέλη (10 τοποθετήσεις μόνιμου προσωπικού και 27 τοποθετήσεις προσωρινού προσωπικού) μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου Παρότι ο Οργανισμός καταβάλλει προσπάθειες να κοινοποιεί τακτικά τις επιχειρησιακές του ανάγκες μέσω της αποκαλούμενης κυλιόμενης ανοικτής πρόσκλησης, οι εν λόγω σημαντικές πληροφορίες θα πρέπει εντούτοις να παρέχονται συστηματικά στα κράτη μέλη σε μηνιαία βάση και ο Οργανισμός θα πρέπει να επιδιώκει τις αναγκαίες συνεισφορές μέσω διμερών συνομιλιών με τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή υποστηρίζει επίσης την εν λόγω διαδικασία συμπεριλαμβάνοντας τις πληροφορίες σχετικά με τα κενά στις εβδομαδιαίες εκθέσεις που παρουσιάζονται και στα κράτη μέλη στο πλαίσιο του ολοκληρωμένου μηχανισμού επίγνωσης και ανάλυσης της κατάστασης. Επόμενα βήματα: Τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι συμφωνημένοι πόροι είναι πάντοτε στη διάθεση του Οργανισμού για τις τρέχουσες επιχειρήσεις και τις υποχρεωτικές εφεδρείες. να παράσχουν τους ακόλουθους πόρους, με βάση τα κενά που έχουν εντοπιστεί επί του παρόντος: Κενά για την Ελλάδα (Κοινή επιχείρηση «Ποσειδών») 14 Φεβρουαρίου - 30 Μαρτίου 2017: 2 ελικόπτερα, 1 περιπολικό σκάφος ανοικτής θαλάσσης, 1 παράκτιο περιπολικό σκάφος (μόνο τον Μάρτιο), 2 οχήματα μεταφοράς Απρίλιος 2017: 24 υπάλληλοι, 2 παράκτια περιπολικά σκάφη, 1 παράκτιο περιπολικό σκάφος μικρότερου μεγέθους, 2 οχήματα μεταφοράς (Κοινή επιχείρηση Ευέλικτες Δραστηριότητες στα χερσαία σύνορα της Βόρειας Ελλάδας) Μάρτιος 2017: 39 υπάλληλοι, 16 περιπολικά οχήματα, 1 ομάδα με σκύλο, 1 όχημα με ανιχνευτές θερμότητας, 2 οχήματα μεταφοράς Απρίλιος 2017: 58 υπάλληλοι, 23 περιπολικά οχήματα, 2 ομάδες με σκύλο, 1 όχημα με ανιχνευτές θερμότητας, 2 οχήματα μεταφοράς Κενά για τη Βουλγαρία (Κοινές επιχειρήσεις Ευέλικτες δραστηριότητες και Εστιακά σημεία) 1-29 Μαρτίου 2017: 63 υπάλληλοι, 28 περιπολικά οχήματα, 16 ομάδες με σκύλο, 1 όχημα με ανιχνευτές θερμότητας 5

6 29 Μαρτίου 26 Απριλίου 2017: 74 υπάλληλοι, 23 περιπολικά οχήματα, 14 ομάδες με σκύλο, 2 οχήματα με ανιχνευτές θερμότητας Κενά για την Ιταλία (Κοινή επιχείρηση «Τρίτων») 17 Μαρτίου 07 Απριλίου 2017: 13 υπάλληλοι, 1 περιπολικό σκάφος ανοικτής θαλάσσης, 2 παράκτια περιπολικά σκάφη 7 Απριλίου 5 Μαΐου 2017: 4 υπάλληλοι, 1 παράκτιο περιπολικό σκάφος Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει προκειμένου να διασφαλίσει την ομαλή και αποτελεσματική διεξαγωγή των επιχειρήσεων και τις υποχρεωτικές εφεδρείες, να αρχίσει να ενημερώνει τα κράτη μέλη σε μηνιαία βάση σχετικά με τους πόρους που απαιτούνται και να επιδιώκει προδραστικά τις αναγκαίες συνεισφορές στο πλαίσιο διμερών συνομιλιών με τα κράτη μέλη. 3. ΠΡΟΟΔΟΣ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΕΠΙΤΕΥΧΘΕΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΟΜΕΩΝ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ Το διοικητικό συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρίαση για τη φετινή χρονιά στις 8-9 Φεβρουαρίου στη Μάλτα. Κατά την εν λόγω συνεδρίαση ελήφθησαν αρκετές σημαντικές αποφάσεις, όπως αναφέρονται στα αντίστοιχα τμήματα της παρούσας έκθεσης. Η συνεδρίαση στη Μάλτα παρέσχε επίσης την ευκαιρία σύγκλησης κοινής ολομέλειας με το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο, στο πλαίσιο της οποίας συζητήθηκαν οι ρόλοι των δύο οργανισμών όσον αφορά την υλοποίηση των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης, τη συλλογή δεδομένων, την ανάλυση και την ανταλλαγή πληροφοριών καθώς και τη μελλοντική στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δύο Οργανισμών. Στο πλαίσιο της ολομέλειας, οι εκτελεστικοί διευθυντές των Οργανισμών υπέγραψαν σχέδιο συνεργασίας στο οποίο καθορίζονται προτεραιότητες για τη διεξαγωγή κοινών δραστηριοτήτων των δύο Οργανισμών για την περίοδο Η Επιτροπή χαιρετίζει τη στενότερη συνεργασία μεταξύ των δύο Οργανισμών ως βασικό στοιχείο της εφαρμογής της προσέγγισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Ο Οργανισμός εξακολουθεί να προωθεί την εφαρμογή των πέντε τομέων προτεραιότητας που καθορίστηκαν και εγκρίθηκαν από τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Απριλίου Ενίσχυση των δυνατοτήτων ταχείας αντίδρασης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής συγκέντρωσης πόρων Σε ό,τι αφορά την υποχρεωτική συγκέντρωση πόρων με σκοπό την ενίσχυση των δυνατοτήτων ταχείας αντίδρασης του Οργανισμού, τα κράτη μέλη επιβεβαίωσαν την πλήρη διαθεσιμότητα περισσότερων από συνοριοφυλάκων και άλλων υπαλλήλων για την εφεδρεία ταχείας αντίδρασης. Προκειμένου να παρέχουν στον 6

7 Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής τη δυνατότητα να επαληθεύει το εάν οι συνοριοφύλακες που περιλαμβάνονται στην εφεδρεία αντιστοιχούν στα καθορισμένα προφίλ, καθώς και να οργανώνει την απαιτούμενη εκπαίδευση, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να κοινοποιούν τα συγκεκριμένα ονόματα των εμπειρογνωμόνων. Παρά τις εκκλήσεις που περιλαμβάνονταν στην 1η έκθεση προόδου που εγκρίθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2017, δεν αναλήφθηκαν νέες δεσμεύσεις για το απόθεμα εξοπλισμού ταχείας αντίδρασης. Μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2017, μόνο 14 κράτη μέλη η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, οι Κάτω Χώρες, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Σλοβενία δεσμεύτηκαν να συνεισφέρουν στο συγκεκριμένο απόθεμα. Ως εκ τούτου, εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά κενά στους περισσότερους τύπους εξοπλισμού, ιδίως σε ό,τι αφορά τα οχήματα με ανιχνευτές θερμότητας, τα περιπολικά σκάφη ανοικτής θαλάσσης και τα παράκτια περιπολικά σκάφη, τα παράκτια περιπολικά σκάφη μικρότερου μεγέθους και τα ελικόπτερα, σε σύγκριση με τους αριθμούς που αποφάσισε το διοικητικό συμβούλιο. Παρότι τα κενά θα μπορούσαν να καλυφθούν επίσης εν μέρει με χρήση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του ίδιου του Οργανισμού, ήτοι μέσω συμβάσεωνπλαίσιο παροχής υπηρεσιών χρονομίσθωσης για εναέρια επιτήρηση και ενοικίασης περιπολικών οχημάτων, είναι ανάγκη ο Οργανισμός να δρομολογήσει εκ νέου άμεσα τη διαδικασία ανάληψης δεσμεύσεων προκειμένου τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη δεσμευτεί να μπορέσουν να καλύψουν τα προσδιορισθέντα κενά ώστε να διασφαλιστεί ότι το απόθεμα διαθέτει όλους τους τύπους του εξοπλισμού καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Επόμενα βήματα: Ο Οργανισμός θα πρέπει να επαναδρομολογήσει άμεσα τη διαδικασία ανάληψης δεσμεύσεων, ούτως ώστε τα κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη δεσμευτεί να μπορέσουν να καλύψουν τα προσδιορισθέντα κενά στο απόθεμα εξοπλισμού ταχείας αντίδρασης. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να καλύψουν τα προσδιορισθέντα κενά στο απόθεμα εξοπλισμού ταχείας αντίδρασης μέχρι τα τέλη Μαρτίου 2017, προκειμένου να διασφαλιστεί η πλήρης επιχειρησιακή λειτουργία του καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Ιδιαίτερη προσπάθεια θα πρέπει να καταβάλουν όσα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη συνεισφέρει καθόλου στο απόθεμα. να κοινοποιήσουν έως τις 15 Μαρτίου τα ονόματα των εμπειρογνωμόνων της εφεδρείας ταχείας αντίδρασης, ούτως ώστε ο Οργανισμός να μπορέσει να οργανώσει την απαραίτητη εκπαίδευση και να επαληθεύσει το εάν οι συνοριοφύλακες που περιλαμβάνονται στην εφεδρεία αντιστοιχούν στα καθορισμένα προφίλ. να διασφαλίσουν ότι οι εμπειρογνώμονες που διορίστηκαν στην εφεδρεία ταχείας αντίδρασης σύμφωνα με τα προφίλ που καθόρισε το διοικητικό συμβούλιο είναι πράγματι διαθέσιμοι καθ όλη τη διάρκεια του έτους. 7

8 3.2. Διενέργεια προληπτικών αξιολογήσεων τρωτότητας βάσει κοινής μεθοδολογίας Η ενίσχυση του προληπτικού ελέγχου ποιότητας για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του χώρου Σένγκεν αποτελεί σαφώς πρώτη πολιτική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο νέος μηχανισμός που έθεσε σε εφαρμογή ο Οργανισμός για την αξιολόγηση της τρωτότητας των ικανοτήτων των κρατών μελών να αντιμετωπίζουν τις τρέχουσες και τις μελλοντικές προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα αναμένεται να συμβάλει ιδιαίτερα στην επίτευξη του εν λόγω κοινού στόχου κατά τους ερχόμενους μήνες και έτη. Ο Οργανισμός καταβάλλει εντατικές προσπάθειες να εφαρμόσει τη διαδικασία αξιολογήσεων τρωτότητας με βάση μια κοινή μεθοδολογία και το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα. Η δεύτερη συνεδρίαση του δικτύου αξιολόγησης τρωτότητας πραγματοποιήθηκε στις Ιανουαρίου 2017 με σκοπό τη διεξαγωγή περαιτέρω συζητήσεων με τα κράτη μέλη σχετικά με τη συλλογή δεδομένων για τις υφιστάμενες ικανότητες που δρομολογήθηκε στις 18 Ιανουαρίου Ειδικότερα, παρασχέθηκαν διεξοδικές διευκρινίσεις σχετικά με το προσαρμοσμένο υπόδειγμα για την υποβολή δεδομένων και τον τρόπο με τον οποίο ο Οργανισμός σκοπεύει να χειρίζεται τις διαβαθμισμένες πληροφορίες που συγκεντρώνει από τα κράτη μέλη μέσω της δημιουργίας της υποδομής ΤΠ ελεγχόμενης πρόσβασης. Για να υποστηρίξει τις προσπάθειες των κρατών μελών να συλλέξουν και να υποβάλουν εγκαίρως τα δεδομένα, ο Οργανισμός απέστειλε σε προσωρινή βάση αρκετούς υπαλλήλους σε εννέα κράτη μέλη που προθυμοποιήθηκαν να γίνουν αποδέκτες της εν λόγω υποστήριξης στη διάρκεια αυτού του δύσκολου εγχειρήματος. Έως τη λήξη της προθεσμίας της 24ης Φεβρουαρίου, τα κράτη μέλη παρείχαν στην πλειονότητά τους (22) το σύνολο των ζητηθέντων δεδομένων. Ωστόσο, 7 κράτη μέλη υπέβαλαν μερικώς μόνο τις εν λόγω πληροφορίες και 7 κράτη μέλη δεν έχουν υποβάλει ακόμη κανένα δεδομένο. Σύμφωνα με το άρθρο 13 του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, τα κράτη μέλη υποχρεούνται, κατόπιν αιτήματος του Οργανισμού, να παρέχουν τις πληροφορίες που χρειάζεται ο Οργανισμός προκειμένου να διενεργεί τις αξιολογήσεις. Είναι σαφές ότι η παροχή του συνόλου των δεδομένων σχετικά με τις υφιστάμενες ικανότητες αποτελεί προαπαιτούμενο προκειμένου ο Οργανισμός να ξεκινήσει τη διαδικασία αξιολόγησης τρωτότητας. Μόλις παρασχεθούν οι πληροφορίες σχετικά με τις υφιστάμενες ικανότητες, ο Οργανισμός θα διενεργήσει διεξοδική ανάλυση των υφιστάμενων ικανοτήτων των κρατών μελών σε συνδυασμό με κατάλληλους δείκτες απειλών σε σχέση με ένα σύνολο αντικειμενικών κριτηρίων. Υπό αυτή την έννοια, τα συλλεχθέντα δεδομένα θα αποτελέσουν την απαραίτητη βάση για τη διεκπεραίωση όλων των επιμέρους διαδικασιών των αξιολογήσεων τρωτότητας: βασικές αξιολογήσεις των ικανοτήτων του κάθε κράτους μέλους να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα, 8

9 ασκήσεις προσομοίωσης για την αξιολόγηση των μελλοντικών προκλήσεων στα σύνορα, οι οποίες πραγματοποιούνται σε σειρά κρατών μελών που έχουν προσδιοριστεί σύμφωνα με τη μεθοδολογία, μηχανισμός διαφαινόμενων απειλών ο οποίος επιτρέπει συνεχή έλεγχο της κατάστασης στα εξωτερικά σύνορα και ο οποίος θα μπορούσε να δρομολογήσει ειδική αξιολόγηση τρωτότητας. Ήδη, οι βασικές αξιολογήσεις που αναμένονται να ολοκληρωθούν έως τον Απρίλιο του 2017 αναμένεται να έχουν ως αποτέλεσμα ο εκτελεστικός διευθυντής του Οργανισμού να διατυπώσει σύσταση/-εις προς το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος/-η που καθορίζει τα αναγκαία μέτρα, ώστε το κράτος μέλος να εξαλείψει τα τρωτά σημεία που έχουν εντοπιστεί εντός προκαθορισμένου χρονοδιαγράμματος. Στις συστάσεις θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η ανάλυση κινδύνου του Οργανισμού, οι παρατηρήσεις του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους και τα αποτελέσματα του μηχανισμού αξιολόγησης Σένγκεν. Δεδομένου ότι ένας από τους βασικούς στόχους των αξιολογήσεων τρωτότητας είναι ο προσδιορισμός, ιδίως για όσα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες και δυσανάλογες προκλήσεις, των πιθανών άμεσων επιπτώσεων στα εξωτερικά σύνορα και των επακόλουθων επιπτώσεων στη λειτουργία του χώρου Σένγκεν, οι συστάσεις του εκτελεστικού διευθυντή του Οργανισμού θα πρέπει, κατά προτεραιότητα, να εστιάζονται στα πλέον επείγοντα τρωτά σημεία που αφορούν τις τρέχουσες προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα και που επηρεάζουν την εύρυθμη λειτουργία του χώρου Σένγκεν. Μόλις καταστούν διαθέσιμα τα αποτελέσματα των ασκήσεων προσομοίωσης έως τα τέλη Οκτωβρίου 2017, θα πρέπει να εξεταστεί ο δεύτερος γύρος πιθανών συστάσεων, όποτε είναι απαραίτητο, σε σχέση με τις μελλοντικές προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα. Επόμενα βήματα: Τα κράτη μέλη θα πρέπει όσα κράτη μέλη [Αυστρία, Δανία, Γερμανία, Ελλάδα, Μάλτα, Πορτογαλία και Ισπανία] δεν υπέβαλαν τα αναγκαία δεδομένα για τις υφιστάμενες ικανότητες εντός της καθορισμένης προθεσμίας, θα πρέπει να το πράξουν επειγόντως, και οπωσδήποτε έως τις 10 Μαρτίου 2017 το αργότερο. όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν άνευ καθυστέρησης στα αιτήματα του Οργανισμού για συμπληρωματικές πληροφορίες, ιδίως σε περίπτωση μερικής υποβολής δεδομένων, ώστε να διασφαλίσουν ότι έχουν παράσχει κατά τρόπο ικανοποιητικό το σύνολο των πληροφοριών έως τις 10 Μαρτίου 2017 το αργότερο. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει να εφαρμόσει κατά προτεραιότητα τον εντοπισμό των πλέον επειγόντων τρωτών σημείων με βάση τα πρώτα αποτελέσματα της διαδικασίας αξιολόγησης τρωτότητας και άλλες πληροφορίες. 9

10 να διενεργήσει βασικές αξιολογήσεις σχετικά με τις τρέχουσες προκλήσεις για όλα τα κράτη μέλη έως τα τέλη Απριλίου όποτε είναι απαραίτητο, με βάση τα αποτελέσματα των βασικών αξιολογήσεων, ο εκτελεστικός διευθυντής θα πρέπει μέχρι τα τέλη Μαΐου 2017 να υποβάλει συστάσεις στα οικεία κράτη μέλη ώστε να αντιμετωπίσουν κατά προτεραιότητα τα πλέον επείγοντα τρωτά σημεία Παροχή στήριξης για την επιστροφή Ο ρυθμός διεξαγωγής των επιχειρήσεων επιστροφής που οργανώνει ο Οργανισμός συνεχίζει να αυξάνεται. Μεταξύ 12 Ιανουαρίου και 27 Φεβρουαρίου 2017, ο Οργανισμός οργάνωσε 44 πτήσεις επιχειρήσεων επιστροφής υπηκόων τρίτων χωρών, με το σύνολο των ατόμων που επιστράφηκαν να ανέρχεται σε το Από τις 7 Ιανουαρίου 2017, είναι διαθέσιμες για επιχειρήσεις τρεις νέες εφεδρείες παρατηρητών αναγκαστικής επιστροφής, συνοδών αναγκαστικής επιστροφής και ειδικών σε θέματα επιστροφής. Από τις 20 Φεβρουαρίου 2017, 25 κράτη μέλη έχουν συνεισφέρει στις εν λόγω εφεδρείες, παρέχοντας 518 από τους 690 εμπειρογνώμονες που χρειάζονται. Τα κράτη μέλη που δεν συνεισέφεραν στις εφεδρείες Κύπρος, Σουηδία, Λιχτενστάιν και Ελβετία πρέπει να το πράξουν επειγόντως. Όλα τα κράτη μέλη πρέπει να καλύψουν τα κενά, ιδίως σε ό,τι αφορά την εφεδρεία συνοδών αναγκαστικής επιστροφής, σε σχέση με την οποία έχουν προσφερθεί μόνο 386 εμπειρογνώμονες, από τους 600 που ζητήθηκαν συνολικά. Τα κράτη μέλη, σε συνεργασία με τον Οργανισμό, θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι στην εφεδρεία των ειδικών σε θέματα επιστροφής αντιπροσωπεύονται επαρκώς όλες οι δεξιότητες και η εμπειρογνωμοσύνη που απαιτούνται για τη διεξαγωγή των σχετικών με την επιστροφή δραστηριοτήτων. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό δεδομένου του αυξανόμενου αριθμού επιχειρήσεων επιστροφής σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, και λαμβανομένης υπόψη της ανάγκης για επεμβάσεις επιστροφής που ενδέχεται να προκύψει τους ερχόμενους μήνες. Είναι αναγκαίο να διασαφηνιστούν οι πρακτικές λεπτομέρειες και οι κανόνες που αφορούν την τοποθέτηση των μελών των εφεδρειών, καθώς και τα επιχειρησιακά τους καθήκοντα και τις νομικές υποχρεώσεις. Ο Οργανισμός οφείλει να καθορίσει τα εν λόγω στοιχεία, παρέχοντας ένα σταθερό πλαίσιο για τη διεκπεραίωση του έργου των εφεδρειών και διασφαλίζοντας την επιχειρησιακή τους ετοιμότητα. Μετά την έναρξη ισχύος του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή, ο Οργανισμός έχει τη δυνατότητα να προτείνει, με δική του πρωτοβουλία, στα κράτη μέλη την οργάνωση επιχειρήσεων επιστροφής, με βάση τις πληροφορίες που αυτά παρέχουν κάθε μήνα σχετικά με τον ενδεικτικό σχεδιασμό των επιχειρήσεων επιστροφής τους, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού επαναπατριζόμενων και των τρίτων χωρών επιστροφής. Τα κράτη μέλη δεν παρέχουν ακόμη σε τακτική βάση τις εν λόγω πληροφορίες και θα πρέπει να αρχίσουν να το πράττουν επειγόντως ώστε να αξιοποιηθεί ο μηχανισμός στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Για να αντιμετωπίσει τον πρόσθετο φόρτο εργασίας και να ανταποκριθεί πλήρως στις προσδοκίες που συνδέονται με τη νέα εντολή του, ο Οργανισμός θα πρέπει να αναλάβει άμεση δράση προκειμένου να διασφαλίσει την κάλυψη των κενών θέσεων 10

11 προσωπικού και την πλήρη αξιοποίηση του προϋπολογισμού που αφορά τις δραστηριότητες επιστροφής. Στην ανακοίνωσή της «on a more effective return policy in the European Union a renewed Action Plan» (σχετικά με μια αποτελεσματικότερη πολιτική επιστροφών στην Ευρωπαϊκή Ένωση ένα ανανεωμένο σχέδιο δράσης) 3, που δημοσιεύτηκε την ίδια ημέρα με την παρούσα έκθεση, η Επιτροπή προτείνει πρόσθετα μέτρα και δράσεις που θα μπορούσε να διεκπεραιώσει ο Οργανισμός τους επόμενους μήνες ώστε να ενισχύσει την υποστήριξή του προς τα κράτη μέλη για τη διεξαγωγή επιχειρήσεων επιστροφής. Η σχετική πρόοδος θα αποτιμηθεί στην επόμενη έκθεση σχετικά με την έναρξη επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Επόμενα βήματα: Ο Οργανισμός θα πρέπει να καθορίσει τις πρακτικές λεπτομέρειες, τους κανόνες, τα επιχειρησιακά καθήκοντα και τις νομικές ευθύνες για την τοποθέτηση των μελών του προσωπικού ώστε να διασφαλίσει την επιχειρησιακή ετοιμότητα των εφεδρειών μέχρι τα τέλη Μαΐου το αργότερο. να καλύψει τις κενές θέσεις προσωπικού που προβλέπονται για δραστηριότητες επιστροφής μέχρι τον Ιούνιο του να διασφαλίσει την πλήρη αξιοποίηση των χρηματοδοτικών πόρων που έχουν διατεθεί για δραστηριότητες επιστροφής. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεισφέρουν στις εφεδρείες εάν δεν το έχουν ήδη πράξει [Κύπρος, Ιταλία, Σουηδία, Λιχτενστάιν και Ελβετία] μέχρι τα τέλη Μαρτίου το αργότερο. να καλύψουν τα κενά των εφεδρειών και να διασφαλίσουν ότι αντιπροσωπεύονται επαρκώς όλα τα προφίλ μέχρι τα τέλη Μαρτίου το αργότερο. να ξεκινήσουν άμεσα να παρέχουν, σε μηνιαία βάση, πληροφορίες σχετικά με τον ενδεικτικό σχεδιασμό εθνικών επιχειρήσεων επιστροφής, συμπεριλαμβανομένου του αριθμού επαναπατριζόμενων και των τρίτων χωρών επιστροφής Συγκρότηση του μηχανισμού καταγγελιών του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής Όσον αφορά τον μηχανισμό καταγγελιών, δύο νέες καταγγελίες υποβλήθηκαν στον Οργανισμό μεταξύ των μέσων Ιανουαρίου και των μέσων Φεβρουαρίου 2017, ωστόσο, αμφότερες θεωρήθηκαν μη αποδεκτές από την υπεύθυνη θεμελιωδών δικαιωμάτων. 3 COM(2017)

12 Ο Οργανισμός εξακολουθεί να χρειάζεται να βελτιώσει τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με τον μηχανισμό, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας οπτικής πρόσβασης στα έντυπα καταγγελιών στον δικτυακό τόπο του, καθώς και της διανομής σε έντυπη μορφή του σχετικού υλικού στις τοποθεσίες όπου πραγματοποιούνται οι τοποθετήσεις προσωπικού από τον Οργανισμό. Το 2017 αναμένεται να δημιουργηθεί νέα θέση εργασίας με σκοπό την υποστήριξη της υπεύθυνης θεμελιωδών δικαιωμάτων στα καθήκοντά της, με την σχετική διαδικασία πρόσληψης να παραμένει σε εκκρεμότητα. Επιπλέον, ο Οργανισμός πρέπει να εξετάσει περαιτέρω τις ανάγκες της υπεύθυνης θεμελιωδών δικαιωμάτων σε προσωπικό υποστήριξης, ενόψει του πιθανού φόρτου εργασίας που σχετίζεται με τη μακροπρόθεσμη εφαρμογή του μηχανισμού, καθώς και με την ενσωμάτωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις επιχειρησιακές δραστηριότητες του Οργανισμού. Επόμενα βήματα: Ο Οργανισμός θα πρέπει να βελτιώσει τη διάδοση του πληροφοριακού υλικού, που σχετίζεται με τον μηχανισμό καταγγελιών, συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης βελτιωμένης πρόσβασης στα έντυπα καταγγελιών στον δικτυακό τόπο του, μέχρι τα τέλη Μαρτίου Προετοιμασία του εδάφους για καλύτερη επιχειρησιακή συνεργασία με τρίτες χώρες προτεραιότητας, με την κατάρτιση υποδείγματος συμφωνίας περί καθεστώτος Όσον αφορά την επιχειρησιακή συνεργασία του Οργανισμού με τρίτες χώρες προτεραιότητας, κατά τη συνεδρίασή του στις 8-9 Φεβρουαρίου, το διοικητικό συμβούλιο εξουσιοδότησε τον εκτελεστικό διευθυντή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τη σύναψη συμφωνίας συνεργασίας με τον Νίγηρα. Στις 25 Ιανουαρίου 2017, η Επιτροπή εξέδωσε συστάσεις προς το Συμβούλιο ώστε να παράσχει εξουσιοδότηση έναρξης διαπραγματεύσεων με τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας με σκοπό τη σύναψη των συμφωνιών περί καθεστώτος που απαιτούνται για την ανάπτυξη των ομάδων της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής στις εν λόγω χώρες. Η Επιτροπή χαιρετίζει την ταχεία πρόοδο που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο και ευελπιστεί για την ταχεία έκδοση των σχετικών αποφάσεων έναρξης επίσημων διαπραγματεύσεων. Οι αρμόδιες αρχές των ενδιαφερόμενων τρίτων χωρών πρέπει, ωστόσο, να ολοκληρώσουν τις απαραίτητες εσωτερικές διαδικασίες για τη διαπραγμάτευση των συμφωνιών με την Επιτροπή. Η Σερβία και η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας αναμένεται να ολοκληρώσουν τις απαραίτητες εσωτερικές διαδικασίες κατά τις επόμενες εβδομάδες. Η Επιτροπή βρίσκεται σε συνεχή επαφή με τις αρχές των εν λόγω δύο χωρών, ούτως ώστε οι διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν μόλις οι δύο χώρες είναι έτοιμες. Η Επιτροπή αποσκοπεί να συνάψει τις συμφωνίες με τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας το συντομότερο δυνατόν. Επόμενα βήματα: 12

13 Το Συμβούλιο θα πρέπει να παράσχει ταχέως εξουσιοδότηση για την έναρξη διαπραγματεύσεων με τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σχετικά με τις αντίστοιχες συμφωνίες περί καθεστώτος. Η Επιτροπή βρίσκεται σε τακτική επαφή με τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και είναι έτοιμη να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις αμέσως μόλις συμφωνηθεί η επίσημη εντολή 3.6. Συμφωνία για την έδρα Η Επιτροπή χαιρετίζει την ολοκλήρωση των τεχνικών συζητήσεων μεταξύ του Οργανισμού και της Πολωνίας και τη μονογράφηση εκ μέρους τους του σχεδίου συμφωνίας για την έδρα στις 23 Ιανουαρίου Το σχέδιο συμφωνίας για την έδρα διευκρινίζει και καθορίζει, μεταξύ άλλων, το νομικό καθεστώς του Οργανισμού, τις ασυλίες, τα προνόμια και τις απαλλαγές από τον φόρο που παραχωρούνται στον Οργανισμό, το προσωπικό και τα μέλη των οικογενειών τους, το ακριβές πεδίο εφαρμογής του διπλωματικού καθεστώτος που παραχωρείται σε ορισμένες κατηγορίες προσωπικού και την ευρωπαϊκή εκπαίδευση στη Βαρσοβία. Περιλαμβάνει επίσης διατάξεις σχετικά με το νέο κτίριο της έδρας του Οργανισμού στη Βαρσοβία. Κατά τη συνεδρίασή του στις 8-9 Φεβρουαρίου 2017, το διοικητικό συμβούλιο ενέκρινε το σχέδιο συμφωνίας, παρέχοντας στον εκτελεστικό διευθυντή τη δυνατότητα να συνάψει συμφωνία εξ ονόματος του Οργανισμού. Σύμφωνα με το πολωνικό δίκαιο, το σχέδιο συμφωνίας πρέπει να κυρωθεί από το πολωνικό κοινοβούλιο πριν από την τελική υπογραφή του. Επόμενα βήματα: Η Πολωνία και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει να οριστικοποιήσουν τη σύναψη της συμφωνίας για την έδρα σύμφωνα με τις σχετικές διαδικασίες έως τις 7 Απριλίου 2017, και, σε αυτό το πλαίσιο, καλείται το πολωνικό κοινοβούλιο να κυρώσει τη συμφωνία πριν από τη συγκεκριμένη ημερομηνία. 4. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΑΚΤΟΦΥΛΑΚΗΣ Τον Οκτώβριο του 2016, τροποποιήθηκαν ταυτόχρονα οι εντολές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα και της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ελέγχου της Αλιείας με σκοπό την ανάπτυξη ευρωπαϊκής συνεργασίας μεταξύ των αρχών ακτοφυλακής 4. Οι 4 Στα καθήκοντα ακτοφυλακής ενδέχεται να περιλαμβάνεται η ασφάλεια και η προστασία της ναυτιλίας, η έρευνα και διάσωση, οι συνοριακοί έλεγχοι, ο έλεγχος της αλιείας, οι τελωνειακοί έλεγχοι, η γενική εφαρμογή του νόμου και η προστασία του περιβάλλοντος. 13

14 τρεις Οργανισμοί διαδραματίζουν ρόλο κρίσιμης σημασίας στην παροχή κοινών υπηρεσιών πληροφοριών, επιτήρησης και εκπαίδευσης στις εθνικές αρχές, καθώς και στον σχεδιασμό και τη διεκπεραίωση επιχειρήσεων πολλαπλών σκοπών στον τομέα της θαλάσσιας επιτήρησης. Στα μέσα του 2016, δρομολογήθηκε με πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πιλοτικό έργο για την ανάπτυξη και τον έλεγχο των εν λόγω υπηρεσιών και των επιχειρήσεων πολλαπλών σκοπών σε στενή συνεργασία με και προς όφελος των εθνικών αρχών. Το έργο θα ολοκληρωθεί στα μέσα του Η Επιτροπή συνεργάζεται στενά με τους τρεις Οργανισμούς για να διασφαλίσει την πλήρη συνοχή μεταξύ των διαφόρων τομέων πολιτικής Ολοκληρωμένες υπηρεσίες ναυτιλιακών πληροφοριών Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα παρέχει τις ολοκληρωμένες ναυτιλιακές υπηρεσίες του, με βάση συστήματα αναφορών πλοίων και άλλα εργαλεία επιτήρησης, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας προς όφελος των κοινοτήτων τους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής παρέχει τις υπηρεσίες που λαμβάνει από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα μέσω της υποστήριξης των υπηρεσιών συγχώνευσης του ευρωπαϊκού συστήματος επιτήρησης των συνόρων (EUROSUR) στις συνοριοφυλακές και τις ακτοφυλακές καθώς και στις κοινές επιχειρήσεις που συντονίζει ο ίδιος. Οι εν λόγω υπηρεσίες περιλαμβάνουν την ανίχνευση, την ταυτοποίηση και την παρακολούθηση σκαφών, την ανίχνευση ανωμαλιών, και την παρακολούθηση σημείων αναχώρησης, ενισχύοντας κατ αυτόν τον τρόπο την επίγνωση της κατάστασης στη θάλασσα και την ικανότητα αντίδρασης των συνοριοφυλακών και των ακτοφυλακών. Οι υπηρεσίες που παρέχει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας διευκολύνουν τον εντοπισμό της «παράνομης, λαθραίας και άναρχης αλιείας». Από τις 19 Ιανουαρίου 2017, ένα σημαντικό σύνολο δεδομένων που έλειπε, δηλαδή τα δεδομένα σχετικά με τα αλιευτικά σκάφη 5, παρέχεται από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας, μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, και, μέσω του τελευταίου, στις συνοριοφυλακές και τις ακτοφυλακές. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα παρέχει επίσης επιλεγμένο μέρος των ολοκληρωμένων ναυτιλιακών υπηρεσιών του σε αρκετούς χρήστες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο πλαίσιο προγραμμάτων υποστήριξης (συμπεριλαμβανομένων δραστηριοτήτων εκπαίδευσης και ανάπτυξης ικανοτήτων) σε τρίτες χώρες της Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και της Κασπίας Θάλασσας, με σκοπό τον εντοπισμό παράνομων απορρίψεων στη θάλασσα και των ρυπαινόντων. 5 Σύστημα Παρακολούθησης Σκαφών (VMS). 14

15 4.2. Κοινές υπηρεσίες θαλάσσιας επιτήρησης 1. Τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα (RPAS) Ένα σημαντικό εργαλείο θαλάσσιας επιτήρησης που λείπει είναι τα τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα, το οποίο μπορεί να καλύψει το επιχειρησιακό κενό μεταξύ της δορυφορικής απεικόνισης και των περιπολικών αεροσκαφών θαλάσσης. Για αυτόν τον λόγο, το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν δεσμεύσει 67 εκατ. EUR για την περίοδο με σκοπό τη σύσταση κοινής υπηρεσίας τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων για τη θαλάσσια επιτήρηση από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας. Το 2016, οι τρεις Οργανισμοί επεξεργάστηκαν από κοινού τα τεύχη του διαγωνισμού και τον Φεβρουάριο του 2017 υπέγραψαν τη σύμβαση-πλαίσιο, η οποία αφορούσε τηλεκατευθυνόμενα αεροπορικά συστήματα μακράς αντοχής και κατακόρυφης προσγείωσης/απογείωσης. Μετά από μια προπαρασκευαστική φάση διάρκειας τριών μηνών, συμπεριλαμβανομένων των δοκιμών τεχνικής αποδοχής, η εν λόγω υπηρεσία τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων θα είναι επιχειρησιακά έτοιμη από τον Ιούνιο του 2017, με τις άδειες εκτέλεσης της πτήσης να παρέχονται από τις αρχές πολιτικής αεροπορίας. Με σκοπό την προώθηση της χρήσης της από τις εθνικές αρχές, τον Μάιο του 2017 θα διεξαχθεί επίδειξη της υπηρεσίας τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων στη Δυτική Μεσόγειο, με σκοπό να παρουσιαστεί η προστιθέμενη αξία της για τους συνοριακούς ελέγχους, την έρευνα και διάσωση, τους ελέγχους της αλιείας και την παρακολούθηση της θαλάσσιας ρύπανσης. Για να αντιμετωπιστούν οι ειδικές ανάγκες της Ανατολικής Μεσογείου, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής σχεδιάζει να δοκιμάσει τη χρήση τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων μακράς αντοχής στη συγκεκριμένη περιοχή αργότερα εντός του 2017, συμβάλλοντας κατ αυτόν τον τρόπο στην ανάπτυξη της κοινής υπηρεσίας τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων των τριών Οργανισμών. 2. Υπηρεσία αεροσκαφών σταθερών πτερύγων Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής έχει συνάψει επί του παρόντος τρεις συμβάσεις-πλαίσιο για πτήσεις επιτήρησης πολλαπλών σκοπών. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής έχει δημιουργήσει διαδικτυακή πύλη στην οποία παρέχεται άμεση πρόσβαση σε φορείς των τριών Οργανισμών και των κρατών μελών, π.χ. για τη μετάδοση ροής βίντεο και υποβολής αναφορών σε πραγματικό χρόνο. Το τέταρτο τρίμηνο του 2017 θα υπογραφεί νέα σύμβαση-πλαίσιο για αεροπορική επιτήρηση Ανάπτυξη ικανοτήτων και επιχειρήσεις πολλαπλών σκοπών Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και τον Οργανισμό για την Ασφάλεια στη Θάλασσα, εκπονεί επί του παρόντος κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη συνεργασία μεταξύ των οργανισμών στον τομέα της θαλάσσια επιτήρησης. 15

16 Όλα τα στοιχεία που περιγράφτηκαν ανωτέρω εξυπηρετούν έναν επιχειρησιακό στόχο, δηλαδή τη βέλτιστη χρήση των υφιστάμενων πληροφοριών, υπηρεσιών και ικανοτήτων στο πλαίσιο των επιχειρήσεων πολλαπλών σκοπών που διεξάγουν οι Οργανισμοί στη Μεσόγειο σε συνεργασία με και προς όφελος των εθνικών αρχών. Επόμενα βήματα: Όλες οι αρχές κρατών μελών οι οποίες εκτελούν καθήκοντα ακτοφυλακής θα πρέπει να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες που παρέχουν ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας σχετικά με καθήκοντα ακτοφυλακής. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα θα πρέπει να καταστήσει τις κοινές υπηρεσίες τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων επιχειρησιακά έτοιμες μέχρι τα τέλη Μαΐου Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ελέγχου της Αλιείας θα πρέπει από τον Ιούνιο του 2017 και μετά, να αξιοποιήσουν πλήρως και κατά προτεραιότητα τις κοινές υπηρεσίες τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων στην Κεντρική Μεσόγειο. Οι τρεις Οργανισμοί θα πρέπει να διερευνήσουν σε πιλοτική βάση τον τρόπο με τον οποίο οι πληροφορίες και οι υπηρεσίες που παρέχονται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής συνεργασίας σχετικά με καθήκοντα ακτοφυλακής θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και προς όφελος γειτονικών τρίτων χωρών, ιδίως στη Μεσόγειο. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η δεύτερη έκθεση καταδεικνύει ότι όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη συνεχίζουν να εργάζονται εντατικά για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων και την εφαρμογή των εργαλείων του κανονισμού για την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή προκειμένου να διασφαλίσουν την ενίσχυση της ικανότητας προστασίας των εξωτερικών συνόρων το συντομότερο δυνατόν. Ειδικότερα, τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν παράσχει τα δεδομένα που είναι απαραίτητα για τη διενέργεια της αξιολόγησης τρωτότητας, η οποία αποτελεί σημαντικό βήμα για την επίτευξη μιας αποτελεσματικής προληπτικής προσέγγισης. Παρομοίως, η ταχεία πρόοδος που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο ενόψει της αναμενόμενης ταχείας έκδοσης των αποφάσεων του Συμβουλίου για την εξουσιοδότηση της Επιτροπής να ξεκινήσει τις επίσημες διαπραγματεύσεις με τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας σχετικά με τις 16

17 συμφωνίες περί καθεστώτος καταδεικνύει την πολιτική προτεραιότητα που εξακολουθεί να αποδίδεται στην έναρξη της επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Ωστόσο, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν περαιτέρω μέτρα ώστε να διασφαλίσουν επειγόντως την πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα των εφεδρειών ταχείας επέμβασης, και συγκεκριμένα να καλύψουν τα κενά στο απόθεμα εξοπλισμού ταχείας επέμβασης, καθώς και να συνεχίσουν τις κοινές προσπάθειες υποστήριξης των κρατών μελών πρώτης γραμμής σε ό,τι αφορά την αποτελεσματική διαχείριση των εξωτερικών συνόρων με τις ζητηθείσες τοποθετήσεις για τις εν εξελίξει κοινές επιχειρήσεις. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες του ενισχυμένου Οργανισμού να παρέχει βοήθεια στον τομέα των επιχειρήσεων επιστροφής μέσω της κοινοποίησης του ενδεικτικού τους σχεδίου σχετικά με τις επιχειρήσεις επιστροφής. Η Επιτροπή καλεί το Συμβούλιο να συζητήσει την πρόοδο με βάση την παρούσα έκθεση και να εγκρίνει τα προτεινόμενα συγκεκριμένα βήματα για την προώθηση της έναρξης επιχειρησιακής λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Η Επιτροπή θα υποβάλει νέα έκθεση σχετικά με την πρόοδο που σημειώνεται για την ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων την άνοιξη του