«DARIAH-ΚΡΗΤΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ»

Transcript

1 «DARIAH-ΚΡΗΤΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ» ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΕΚ ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Έκδοση: 1.1 Τελική Πρακτικό συνάντησης : Συνάντηση εργασίας λεξιλογίων μέσω skype με τη συμμετοχή μελών των ομάδων ΙΤΕ, ΕΚΠΑ, ΑΣΚΤ και ΑΑ 03/04/2015

2 Ταυτότητα εγγράφου Μετέχοντες ΙΤΕ ΑΑ ΕΚΠΑ Λήδα Χαραμή Μαρία Δασκαλάκη Ελένη Κατσιαδάκη Ελένη Βερναρδάκη Αντώνης Σκαρβέλης Ελένη Γουλή Θανάσης Καρασίμος Χριστίνα Σίνου Χρήστος Τερζής Μάκης Χρυσοβιτσάνος Άννα-Μαρία Σιχάνη Γιώργος Τζεδόπουλος Ηράκλειτος Σουγιουλτζόγλου Αναστασία Φαλιέρου Χαρακτηρισμός Τόπος Εσωτερικό Ομάδας Έργου Συνάντηση μέσω skype Θέμα Συντάκτης εγγράφου Λήδα Χαραμή(ΙΤΕ), Μαρία Δασκαλάκη (ΙΤΕ) Ιστορικό Αλλαγών Εκδ. Ημ/μηνία Αιτιολογία Σύνοψη Αλλαγών Επισπεύδοντες /04/2015 Αρχική Χρυσούλα Μπεκιάρη, Λήδα Χαραμή, Μαρία Δασκαλάκη Σελίδα 2 από 7

3 Πίνακας Περιεχομένων 1. ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΖΗΤΗΘΗΚΑΝ Αποτύπωση στο λεξιλόγιο όρων που διακρίνουν ανάμεσα σε δραστηριότητες από τη μια και σε φαινόμενα/έννοιες από την άλλη, ζήτημα που σχετίζεται με την εμφάνιση συναφών θεματικά όρων σε ενικό ή πληθυντικό αριθμό Ένταξη στο λεξιλόγιο όρων με την ίδια γλωσσική εκφορά αλλά με διαφορετική σημασία Δυνατότητα του χρήστη να ανασύρει σε αναζήτηση τους προτιμώμενους όρους «Νεοελληνική Λογοτεχνία»: χρήση επιθέτου στο όνομα του όρου Καταχώρηση των μεταφράσεων ή των μεταγραφών ενός όρου Θέματα εκτός ατζέντας... 6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 7 Σελίδα 3 από 7

4 1. Θέματα που συζητήθηκαν Στο 2ο Skype meeting, που πραγματοποιήθηκε στις 3 Απριλίου 2015, μεταξύ μελών της ομάδας του ΙΤΕ, της ομάδας της Ακαδημίας Αθηνών και της ομάδας του ΕΚΠΑ, συζητήθηκαν θέματα από την ατζέντα που συνέταξε η κα Βερναρδάκη (περιλαμβάνεται στο Παράρτημα) και συγκεκριμένα: 1.1 Αποτύπωση στο λεξιλόγιο όρων που διακρίνουν ανάμεσα σε δραστηριότητες από τη μια και σε φαινόμενα/έννοιες από την άλλη, ζήτημα που σχετίζεται με την εμφάνιση συναφών θεματικά όρων σε ενικό ή πληθυντικό αριθμό Σε σχέση με το συγκεκριμένο ζήτημα η κα Δασκαλάκη ανέφερε ότι: 1) δε θα πρέπει να συσχετίζεται ο κανόνας σχετικά με την εγγραφή ενός όρου στον ενικό ή τον πληθυντικό με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά (ιδιότητες) του όρου που μας οδηγούν να τον κατατάξουμε σε ανάλογα θέματα και ιεραρχίες (για παράδειγμα, αν ορίζουμε τον πόλεμο ως δραστηριότητα, ή ως αντικείμενοφαινόμενο εξέτασης μιας ερευνητικής εργασίας). 2) δεν θα πρέπει να συγχέεται η ιεραρχία «Έννοιες», της οποίας ο ορισμός είναι σε εκκρεμότητα, με την έννοια «Φαινόμενο» που είναι στην ουσία ο τρόπος με τον οποίο προσλαμβάνουμε την πραγματικότητα, το πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο γύρω μας. Στη συνέχεια ανέφερε κάποια από τα χαρακτηριστικά των όρων που εντάσσονται στην ιεραρχία «Έννοιες» ώστε να γίνει κατανοητή η διαφορά με το «Φαινόμενο»: a. Η έννοια, σε αντίθεση με το φαινόμενο αποτελεί την οιωνεί απριόρι προϋπόθεση της σκέψης, σύλληψης και κατανόησης της εσωτερικής και εξωτερικής μας πραγματικότητας. b. Πρέπει να διακρίνουμε την έννοια από τη σκέψη. Δεν είναι όλες οι σκέψεις που κάνουμε έννοιες. c. Ως εκ τούτου, οι έννοιες είναι συνδεδεμένες με τη γνωστική διαδικασία. d. Η σχέση της έννοιας με την πραγματικότητα δεν είναι απεικονιστική. e. Η ταξινόμηση όρων στην ιεραρχία «έννοια» θα πρέπει να γίνεται βάσει καθολικών χαρακτηριστικών και όχι βάσει χαρακτηριστικών που τυχόν έχουν αποδοθεί σε έννοιες σε συγκεκριμένες χωροχρονικές περιόδους. 3) Ο Κος Τζεδόπουλος ανέφερε τον όρο «Νεωτερικός πόλεμος» και η κυρία Δασκαλάκη σχολίασε ότι σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να Σελίδα 4 από 7

5 οριστεί τι είναι νεωτερικότητα όχι βάσει χωροχρονικών αλλά μορφολογικών χαρακτηριστικών. 4) Επίσης, ο κος Τζεδόπουλος ρώτησε πώς μπορούν να ταξινομηθούν οι όροι «Απελευθερωτικός πόλεμος» και «Πυρηνικός πόλεμος». Η κα Χαραμή πρότεινε να ταξινομηθούν ως ειδικότεροι όροι του όρου «Πόλεμος», και να εξειδικευτούν περεταίρω με τις ετικέτες δεσμού <ως προς το σκοπό> και <ως προς το μέσον> ή άλλες συναφείς. 1.2 Ένταξη στο λεξιλόγιο όρων με την ίδια γλωσσική εκφορά αλλά με διαφορετική σημασία Η κα Γουλή ρώτησε πως μπορεί να γίνει η ταξινόμηση όρων που μπορεί ταυτόχρονα να σημαίνουν διαφορετικά πράγματα όπως π.χ. ο όρος «Σκηνή» που μπορεί να είναι δομικό μέρος του θεατρικού έργου, ο χώρος του θεατρικού κτιρίου που εμφανίζονται οι ηθοποιοί ή τμήμα μίας παράστασης. Η απάντηση σε αυτό ήταν ότι, εφόσον οι όροι αυτοί αποτελούν ξεχωριστές έννοιες, θα πρέπει να ταξινομηθούν στα αντίστοιχα θέματα και θα διαφοροποιούνται μεταξύ τους χρησιμοποιώντας στο όνομά τους μία παρένθεση με ένα κατάλληλο προσδιορισμό κάθε φορά, πχ «Σκηνή (μέρος κτηρίου)», «Σκηνή (θεατρικού έργου)» «Σκηνή (Παράστασης)» κλπ. 1.3 Δυνατότητα του χρήστη να ανασύρει σε αναζήτηση τους προτιμώμενους όρους Διευκρινίστηκε από την κα Χαραμή ότι το σύστημα παρέχει αυτή τη δυνατότητα. 1.4 «Νεοελληνική Λογοτεχνία»: χρήση επιθέτου στο όνομα του όρου Η κα. Σιχάνη ρώτησε αν ευσταθεί ο όρος «Νεοελληνική Λογοτεχνία» ως νοητικό αντικείμενο δεδομένου ότι χρησιμοποιείται στο όνομα της έννοιας ένα επίθετο με χωρο-χρονικές αποχρώσεις. Η κα. Δασκαλάκη απάντησε ότι γενικά θα πρέπει να αποφεύγονται τέτοιου είδους σύνθετοι όροι εκτός και αν το επίθετο έχει τη λειτουργία του τύπου, προσδιορίζει δηλαδή ποιοτικά την όρο και του αποδίδει μοναδικά χαρακτηριστικά. Σε αυτή την περίπτωση, όπως συμβαίνει εδώ, το επίθετο θεωρείται μέρος του τύπου και είναι αποδεκτό. Σε αντίστοιχη ερώτηση της κας Φαλιέρου για τον όρο «Οθωμανική διοίκηση», από τον ορισμό του όρου δε φάνηκε ότι το συγκεκριμένο επίθετο προσδίδει μοναδικά χαρακτηριστικά ώστε να δικαιολογείται στο όνομα του όρου. Ωστόσο παραμένει σε εκκρεμότητα το αν μπορεί να γίνει χρήση του επιθέτου ή όχι. Καθοριστικό σε αυτό είναι ο ορισμός του όρου. Σελίδα 5 από 7

6 1.5 Καταχώρηση των μεταφράσεων ή των μεταγραφών ενός όρου Η κα. Φαλιέρου έθεσε το θέμα της καταγραφής εννοιών που έχουν μεταγραφές και μεταφράσεις όπως για παράδειγμα ο όρος Αρχηγός Στόλου - Καπουδάν πασας (Karudan paşa). Η κα Χαραμή απάντησε ότι, σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΛΟΤ1321 σχετικά με την ανάπτυξη μονόγλωσσων θησαυρών, θα πρέπει να ταξινομηθεί ως προτεινόμενος ο όρος που είναι πιο πλατιά αποδεκτός από της επιστημονική κοινότητα, ενώ οι άλλοι να αντιμετωπιστούν κανονικά ως συνώνυμα ή μεταφράσεις. Έδωσε το παράδειγμα από αναφέρει το πρότυπο του ΕΛΟΤ για τη συγκεκριμένη περίπτωση δηλ. Ηλεκτρονικός υπολογιστής κομπιούτερ computer. Ηλεκτρονικός Υπολογιστής ΧΑ Κομπιούτερ ΜΕΤ Computer 1.6 Θέματα εκτός ατζέντας Στη συνέχεια συζητήθηκαν κάποια θέματα εκτός ατζέντας. 1) Η κα Βερναρδάκη ζήτησε να μάθει αν τα θέματα «Συλλογικότητες και Ομάδες» και «Τίτλοι, αξιώματα» και η ιεραρχία «Δομικά μέρη υλικών αντικειμένων» θα εισαχθούν αυτόματα στους θησαυρούς από την τεχνική ομάδα του ΙΤΕ. Η κα Χαραμή απάντησε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι δυνατόν εφόσον έχουν γίνει προσθήκες και αλλαγές στους θησαυρούς και οι όροι αυτοί θα πρέπει να προστεθούν από την ΕΠ της ΑΑ. 2) Η κα Χαραμή ανέφερε ότι ίσως θα πρέπει να γίνει κάποια παραπάνω επεξεργασία στα ονόματα κάποιων από τους όρους του θησαυρού της Νεότερης Ιστορίας όπως πχ. στους όρους «Διαφημίσεις», «Αστικό Δίκαιο», «Εκκλησιαστική αγωγή», «Στατιστική» κλπ. ώστε να είναι όσο το δυνατό προφανές σε πιο θέμα ανήκουν. Η κα Κατσιαδάκη απάντησε ότι τα ονόματα αυτά δεν είναι τα τελικά για τους συγκεκριμένους όρους καθώς η επεξεργασία τους δεν έχει ολοκληρωθεί. 3) Η κα Κατσιαδάκη πρότεινε να μετονομαστεί ο όρος «Συγκρούσεις» σε «Συγκρούσεις - αντιπαραθέσεις» ώστε να είναι περισσότερο σαφές ότι μπορούν να ταξινομηθούν κάτω από αυτόν όροι όπως «Συλλαλητήρια» και «Απεργίες». Σελίδα 6 από 7

7 Παράρτημα 2. Νο Γενικά θέματα προς συζήτηση 1. Αποτύπωση στο λεξιλόγιο όρων που διακρίνουν ανάμεσα σε δραστηριότητες από τη μια και σε φαινόμενα από την άλλη, ζήτημα που σχετίζεται με την εμφάνιση συναφών θεματικά όρων σε ενικό ή πληθυντικό αριθμό. Παραδείγματα: «πόλεμοι» και «πόλεμος», «έθιμα» και «έθιμο», «πειρατικές επιδρομές» και «πειρατεία» (στα πρώτα παραδείγματα των ζευγών περιγράφονται δραστηριότητες, ενώ στα δεύτερα περιγράφονται φαινόμενα). Ένταξη των δεύτερων σε χωριστό θέμα και σύνδεση μεταξύ τους ως σχετιζόμενων όρων. 2. Ένταξη στο λεξιλόγιο όρων με την ίδια γλωσσική εκφορά αλλά διαφορετική σημασία, χωρίς να χρειαστεί άλλο προσδιοριστικό στον τίτλο. Παραδείγματα: «Θέατρο» είναι και η χωρική εγκατάσταση όπου πραγματοποιούνται θεατρικές παραστάσεις, αλλά και η θεατρική δραστηριότητα, όπως και η θεατρική φιλολογία. «Σκηνή» είναι τόσο ένα δομικό μέρος του θεατρικού έργου, όσο και ο χώρος, όπου εμφανίζονται οι ηθοποιοί. 3. Δυνατότητα του χρήστη να ανασύρει σε αναζήτηση τους προτιμώμενους όρους. Ζητήματα της Άννας Μαρίας Σιχάνη: o Νεοελληνική λογοτεχνία: χρήση επιθέτου στον όρο ; o ποίηση : ως δραστηριότητα ή νοητικό αντικείμενο o ποίημα/ νουβέλα/μυθιστόρημα : ως νοητικό αντικείμενο o δημοτική ποίηση/δημοτικά τραγούδια/ελευθερόστιχη ποίηση: ως νοητικό αντικείμενο o ωδή, μπαλάντα: νοητικό αντικείμενο Ζητήματα της Αναστασίας Φαλιέρου σχετικά με τη Διοικητική Δομή. Σελίδα 7 από 7