ΕρευνητικήΕργασία ΤΙΤΛΟΣ. Σχολ. Έτος Τάξη Α ΕΠΑ.Λ 3 ο ΕσπερινόΕΠΑ.ΛΛάρισας «ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ, ΕΝΑ ΧΗΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ»

Transcript

1 ΕρευνητικήΕργασία Σχολ. Έτος Τάξη Α ΕΠΑ.Λ 3 ο ΕσπερινόΕΠΑ.ΛΛάρισας ΤΙΤΛΟΣ «ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΑ, ΕΝΑ ΧΗΜΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΜΑΣ» 1

2 Τοσπίτιµας, ένασύγχρονο εργαστήριοχηµείας Ανρίξεικανείςµιαµατιά στοσπίτι του θαδειότιτακαθαριστικάπου υπάρχουν στα ντουλάπια για την καθαριότητα των ρούχων, του µπάνιου, της κουζίνας δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από ένα σύγχρονοεργαστήριοχηµείας. υστυχώς η σχέση µεταξύ της χηµείας και των προϊόντων που χρησιµοποιούµε είναι πολύ στενή και η ιστορία τους πολύ βρώµικη 2

3 Κοιτάξτεπίσωτιςετικέτεςτων Μεταξύ άλλων: 5-15% ανιονικάτασιενεργά <5% µη ιονικά τασιενεργά τεχνητά αρώµατα όπως limone, limonene, amyl cinamal, butyphenyl, methylpropional συντηρητικά όπως methylocloroisothiazolinone, methylizooctylizothazolinone κ.α. φωσφορικάάλατα, αµµωνία, ναφθαλίνη, φαινόλη, λευκαντικά, κ.α. καθαριστικών

4 Οιτοξικέςουσίεςβρίσκονται: παντού στον πλανήτη σε κάθε οικοσύστηµα στον ανθρώπινο οργανισµό (µέσω των οικοσυστηµάτων) Στους ζωντανούς οργανισµούς δρουν αθροιστικά 4

5 Απότηνεποχήπουοιγιαγιάδεςµαςέπλενανστο ποτάµι έχει κυλήσει πολύ «νερό στο αυλάκι» Το πρώτο µέσο καθαρισµού ήταν το νερό Μετά χρησιµοποιήθηκε το σαπούνι το οποίο: υπήρχε από το π.χ. στους αρχαίους πολιτισµούς της Μεσοποταµίας εµφανίστηκε στην Ευρώπη πιθανότατα µε την πτώση της Κωνσταντινουπόλεως πρώτη περιοχή παραγωγής του η Μασσαλία 5

6 Σύµφωναµεένανελληνικόµύθο το σαπούνι έλκει την καταγωγή του απότονησίτηςλέσβου τα ζωικά υπολείµµατα και τα καµέναλίπηαπόθυσίεςζώων, µαζίµετιςστάχτεςαπόξύλα σχηµάτιζαν ένα κίτρινο ρυάκι που κατέληγε στο ποτάµι οι νοικοκυρές που έπλεναν στο ποτάµι διαπίστωσαν ότι µε το κίτρινο νερό τα ρούχα καθάριζαν καλύτερα σύµφωνα µε τον µύθο το σαπούνι πήρετοόνοµάτουπροςτιµήντης ποιήτριας Σαπφούς µε παράφραση 6

7 Ηιταλικήεκδοχήτουµύθου Το σαπούνι (σάπων) πήρε το όνοµά του, σύµφωνα µε έναν αρχαίο µύθο της Ρώµης, από το βουνό Sapo, όπου βρίσκονταν θυσιαστήριο ζώων. Ηβροχήξεπλένονταςτοζωικόλίπος, ξύλοκαιστάχτεςταµετέφερεµαζίµετα αργιλώδηχώµαταστονποταµότίβερη. Οι γυναίκες διαπίστωσαν ότι αυτό το µίγµα πηλού καθάριζε τα ρούχα πολύ καλύτερακαιµελιγότερηπροσπάθεια. 7

8 Στονελληνικόπολιτισµό ηχρήση καθαριστικών ήταν µια σύνθεση από πυλό, άµµοκαι στάχτη σε συνδυασµό µε ζεστό νερό και κοπάνισµα 8

9 Απότοσαπούνιστααπορρυπαντικά Μέχρι το 1950 το σαπούνι κατείχε ακόµη το 50% της συνολικής κατανάλωσης. Τα απορρυπαντικά άρχισαν να εκτοπίζουν τα σαπούνι τις τελευταίες δεκαετίες. ΣτηνΕλλάδα, µεταξύ 1975 και 1979, παρατηρήθηκε αύξηση των απορρυπαντικών κατά 42%. 9

10 Τιείναιτααπορρυπαντικά; Απορρυπαντικό ονοµάζεται κάθε ουσία ή µείγµα που περιέχει σάπωνες ή/και άλλες επιφανειοδραστικές ουσίες και προορίζεται για διαδικασίεςπλύσηςκαικαθαρισµούρούχων, υφασµάτων, πιάτωνκαισκληρώνεπιφανειών. Στα απορρυπαντικά, εντάσσονται τα βοηθητικά προϊόντα πλυσίµατος, ενισχυτικά ή λευκαντικάκαιταµαλακτικά. Ηµορφήτουςµπορείναείναι: υγρή σκόνη πολτός ράβδοι ταµπλέτες τεµάχια 10

11 Οιπρώτεςύλεςτων απορρυπαντικών Χρησιµοποιούνται προϊόντα του πετρελαίου και ουσίες όπως το ανθρακικό νάτριο και διάφορα φωσφορικά άλατα. Τα απορρυπαντικά περιέχουν επίσης: συστατικά που αποµακρύνουν τα κατιόντα ασβεστίου (Ca2+) από το νερό και το «µαλακώνουν» βάσειςπουρυθµίζουντο phσετιµέςπάνωαπό 7 ένζυµαπουαποσυνθέτουνπρωτεϊνικάυλικά (αίµα, αυγό, γάλα) συστατικά που κάνουν τα ρούχα να αστράφτουν. 11

12 Ποιαείναιτα κυριότερασυστατικά τωναπορρυπαντικών; ταφωσφορικά τατασιενεργά τα αποσκληρυντικά τα βελτιωτικά λάµψης χρωµάτων ταυπερλευκαντικά ταένζυµα τααντιοξειδωτικά τασυντηρητικά τααρωµατικά τα απολυµαντικά 12

13 Πωςδρουντααπορρυπαντικάκαιτα σαπούνια; Όταντοσαπούνιδιαλύεταιστονερόκαιέρχεταισεεπαφήµετο λεκέ, το λιπόφιλο τµήµα «κολλάει» στο λίπος και το υδρόφιλο µένει στη διαχωριστική επιφάνεια νερού-λίπους. Στη συνέχεια σχηµατίζονται σφαιρικές σταγόνες λίπους-σαπουνιού, που ονοµάζονται µικκύλια τα οποία παρασύρονται στο νερό αφήνοντας την επιφάνεια καθαρή. 13

14 Ηεπιτυχίαενόςκαθαρισµού µπορεί να επιτευχθεί µε τον συνδυασµό τεσσάρων παραµέτρων: τονχρόνο την µηχανική δράση το απορρυπαντικό θερµοκρασία συνδυάζοντας αυτές τις παραµέτρους εξοικονοµείται ενέργεια, χρήµατα και καλό αποτέλεσµα καθαρισµού. 14

15 Σκεφτείτετοκόστοςγιατανοικοκυριά Καθαριστικά µπάνιου Καθαριστικά κουζίνας Καθαριστικά ρούχων Μαλακτικά και τόσα άλλα Kάθε ελληνικό νοικοκυριό πληρώνει περισσότερα από χίλιαευρώετησίωςγιαόλατα παραπάνω 15

16 Ποιαµάρκαναεπιλέξω; Πάνω από 22 επώνυµες µάρκες κυριαρχούν στην ελληνικήαγορά, των οποίων ο διαφηµιστικός τζίρος - κάθε χρόνο - φθάνει τα εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ. 16

17 Οιπολυεθνικέςεταιρείεςστα ελληνικάσούπερµάρκετ ηprocter & Gamble (ROL, Tide, Ariel, Essex, Lenor) ηunilever (OMO, Skip) καιη Henkel (Persil, Neomat, Dixan). 17

18 Οιπολυεθνικέςεταιρείες Πουλάνε τα προϊόντα τους σε πανάκριβες τιµές σε σχέση µε τα απορρυπαντικά που παράγονται και συσκευάζονταιστηνελλάδα. Κατά καιρούς όλες έχουν καταδικαστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισµού για το καρτέλ µεταξύ τους για «συνεννόηση στον καθορισµό τιµών» 18

19 Κάθεπολυεθνικήχρησιµοποιεί διαφορετική χωρητικότητα στην συσκευασία της Όµως κάθε διαφορετική χωρητικότηταέχει: διαφορετικές «µεζούρες» διαφορετικές τιµές λιανικής πώλησης διαφορετικές «τιµές ανά πλύση» 19

20 Οιδιαφορετικέςσυσκευασίεςκαι µεζούρες δυσκολεύουν τους καταναλωτές ναβγάλουνάκρηµετιςτιµές επηρεάζονται πιο εύκολα από την διαφηµιστική «πλύση εγκεφάλου». 20

21 Γιατηνδιαφήµισητωνπροϊόντωντους οιεταιρείες χρησιµοποιούν επώνυµους ή διάσηµους, αθλητές ή και απλούς καθηµερινούς ανθρώπους που κρίνουν ότι επηρεάζουν την κρίση του καταναλωτή και µε ανυποψίαστο τρόπο χειραγωγούν τη θέλησή του και τον πείθουν να αγοράσει το δικό τους απορρυπαντικό από τις περίοπτες θέσεις των ραφιών των σούπερ µάρκετ. 21

22 Όµωςυπάρχουνκαιελληνικά απορρυπαντικά Τα απορρυπαντικά που παράγονται και συσκευάζονται στην Ελλάδα βρίσκονται συνήθως στα κάτω-κάτω ράφια, στο τµήµα τωναπορρυπαντικών. Τόσο στην λιανική τιµή, όσο και στις «µεζούρες» / «τιµήανάπλύση», είναιπάρα πολύ φθηνότερα, έως και τριακόσια!! τα εκατό από τις τιµές των πολυεθνικών εταιρειών 22

23 Απορρυπαντικάελληνικής παραγωγήςυπάρχουν Στην αλυσίδα Carrefour Μαρινόπουλος υπάρχει η σειρά απορρυπαντικών για πλυντήριο Carrefour Discount και η ιδιωτική ετικέτα ΑΒ Στην αλυσίδα Σκλαβενίτης υπάρχει η σειρά Drolio Στην αλυσίδα Βερόπουλος υπάρχουν τα προϊόντα Power και Spar Energy Στηναλυσίδα My Market (ΌµιλοςΠαντελιάδη) υπάρχει η σειρά Pappy και η σειρά Best Price Στην αλυσίδα Γαλαξίας (ΠΕΝΤΕ ΑΕ) υπάρχει η σειρά Γαλαξίας Στην αλυσίδα Μασούτης της Βόρειας Ελλάδας υπάρχει η σειρά Mr. Grand 23

24 Αγοράζοντας απορρυπαντικά που παράγονται και συσκευάζονται στην Ελλάδα πετυχαίνουµε Εξοικονόµηση χρηµάτων Ενίσχυση των ελληνικών επιχειρήσεων Μείωση της ανεργίας Ανάσαζωήςστα ασφαλιστικά ταµεία 24

25 Πωςεπιδρούντααπορρυπαντικά στηνυγεία Στο αναπαραγωγικό σύστηµα Καρκίνος µαστού Αλλεργίες ιαταραχή του θυρεοειδή αδένα Επίδραση στα νεογνά 25

26 Πωςεπιδρούντααπορρυπαντικά στοπεριβάλλον Μόλυνση τουαέρα Ευτροφισµός Βιοαποικοδόµηση 26

27 Τιπροβλέπειονοµοθέτης Ο κανονισµός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όρισε συγκεκριµένους κανόνες, για τη διασφάλιση υψηλού βαθµού προστασίας του περιβάλλοντος και της ανθρώπινηςυγείας. Οικανόνεςαυτοίαφορούν: τη βιοδιασπασιµότητα την απαγόρευση συγκεκριµένων ουσιών την επισήµανση των απορρυπαντικών τις πληροφορίες, που πρέπει να διαθέτουν οι παρασκευάστριες εταιρίες αυτών των προϊόντων. Με βάση την Ελληνική νοµοθεσία, απαγορεύεται η πώληση χύµα απορρυπαντικών καθώς και η αποσυσκευασίατουςαπότηναρχικήσυσκευασία. 27

28 Τιπροβλέπειονοµοθέτης Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καθιέρωσε το ολοκληρωµένοσύστηµα REACH γιατηνκαταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισµούς των χηµικών προϊόντων ιδρύοντας τον Ευρωπαϊκό Οργανισµό Χηµικών Προϊόντων. Με το σύστηµα REACH απαιτείται από τις επιχειρήσεις που παράγουν και εισάγουν χηµικά προϊόντα να αξιολογούν τους κινδύνους που απορρέουναπότηχρήσητουςκαιναλαµβάνουντα αναγκαία µέτρα για τη διαχείριση κάθε κινδύνου που διαπιστώνεται 28

29 Τιπροβλέπειονοµοθέτης Κάθε καθαριστικό προϊόν που πρόκειται να κυκλοφορήσει στην ελληνική αγορά πρέπει να φέρει αριθµό καταχώρησης του Μητρώου απορρυπαντικών και καθαριστικών προϊόντων που τηρείται στη ιεύθυνση Πρώτων Υλών και Βιοµηχανικών Προϊόντων τουγενικούχηµείουτουκράτους. 29

30 Τιπρέπειναγνωρίζουµεόταν επιλέγουµεέναπροϊόν Στην ετικέτα, πρέπει να αναγράφονται, στην ελληνική γλώσσα και µε εξαίρεση περιορισµένες κατηγορίες προϊόντων, ταεξής: ηπροέλευσήτου -τοόνοµακαιηδιεύθυνσητου κατασκευαστή, του διανοµέα ή του εισαγωγέα το είδος και η ποσότητα του περιεχοµένου τα σύµβολα των κινδύνων οι κίνδυνοι, για την υγεία και το περιβάλλον τα µέτρα προφύλαξης οι οδηγίες χρήσης 30

31 Τισηµαίνουντασύµβολαστις συσκευασίες Τοξικό (T): Μπορεί να δηλητηριάσει τον άνθρωπο, τα ζώα και τα φυτά. Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές αρρώστιες, ακόµη και θάνατο. Επιβλαβές (Xn): Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες, στην υγεία Ερεθιστικό (Xi): Μπορεί να ερεθίσει το δέρµα και τα µάτια. ιαβρωτικό (C): Μπορείναπροκαλέσεισοβαράεγκαύµατα, στο δέρµα και τα µάτια. Μπορεί ακόµη να είναι διαβρωτικό, για άλλα υλικά. 31

32 Τισηµαίνουντασύµβολαστις συσκευασίες Επικίνδυνο για το περιβάλλον (Ν): Μπορεί να βλάψει το νερό, τον αέρα, το έδαφος, τα φυτά και τα ζώα. Εκρηκτικό (Ε): Σοβαρός κίνδυνος πρόκλησης έκρηξης. Εύφλεκτο (F): Μπορεί εύκολα να πάρει φωτιά. Παράγει επικίνδυνους ατµούς, που µπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά ή έκρηξη ή προβλήµατα υγείας. Οξειδωτικό (Ο): Μπορεί να προκαλέσει εγκαύµατα, στο δέρµα. Αντιδρά, µε άλλες ουσίες και παράγει επικίνδυνες αναθυµιάσεις. υναµώνει τη φωτιά. 32

33 Όµως υπάρχουνκαιοικολογικά απορρυπαντικά Πολλές εταιρείες έχουν αντικαταστήσει τα φωσφορικά άλατα -το συστατικό που δηµιουργεί τα µεγαλύτερα προβλήµατα- µετοζεόλιθο,ένα σαφώς πιο αθώο συστατικό που κάνει την ίδιαακριβώςδουλειά. 33

34 Γιαποιουςλόγουςναπροτιµήσουµε οικολογικάαπορρυπαντικά; Είναι ευκολότερα βιοδιασπώµενα σε αερόβιες και αναερόβιες συνθήκες εν επιβαρύνουν τη χλωρίδα και την πανίδα των οικοσυστηµάτων Πολλά περιέχουν συστατικά που προέρχονται από τη βιολογική γεωργία (κοκοφοινικοπυρηνέλαιο) 34

35 Προσοχήστηνπαραπληροφόρηση Κάποιες «οικολογικές» µπάλες πλυσίµατος που κυκλοφορούσαν στην αγορά µε ενεργό οξυγόνο είχανµόνοενεργόνεράκι. Κάποιοι έβγαλαν πολλά λεφτά 35

36 Γιαλιγότερηχρήσηαπορρυπαντικών στοσπίτι Νακάνουµετοσπίτιµαςπιουγιεινόκαινα µειώσουµε την ανάγκη για καθαρισµό. Να χρησιµοποιούµε λιγότερα απορρυπαντικά και µικρότερη ποσότητα. Νααγοράζουµεαπορρυπαντικάµητοξικά, φιλικάπροςτοπεριβάλλον. Να αποφεύγουµε τα απορρυπαντικά του εµπορίου και να τα αντικαταστήσουµε µε απλά παρασκευάσµατα που τα κατασκευάζουµεµόνοιµας. 36

37 Ταυλικάπουχρησιµοποιούνταιγια οικολογικάαπορρυπαντικά Σαπούνι (πράσινο ή λευκό) Λευκόξύδι Λεµόνι Σόδα µαγειρική Σόδα πλυσίµατος Βόρακας Γλυκερίνη Αλάτι 37

38 Συνταγέςοικολογικώνκαθαριστικών Το τριµµένο σαπούνι ελιάς, διαλυµένο σε ζεστό νερό, χρησιµοποιείταιγια γενικόκαθαρισµό, για πλύσιµοπιάτων, για σφουγγάρισµα δαπέδων και βέβαια για πλύσιµο ρούχων. Γιαεπίµονουςλεκέδες, προσθέτουµε λίγο ξίδι. 38

39 Καθαριστικόπιάτων 200 grσαπούνιλευκόήπράσινο 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας 8 σταγόνες αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου 4 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκάλυπτο 1 άδειοµπουκάλι ζεστόνερό ιαλύουµε το σαπούνι στο νερό ώστε να δηµιουργηθεί ένα σχετικά πυκνό διάλυµα και το αφήνουµε µια µέρα. Την εποµένη το ανακατεύουµε και ρίχνουµε τα αιθέρια έλαια. Κάθε φορά που το χρησιµοποιούµε το ανακινούµε. 39

40 Καιγιασκληρήβρωµιά Ρίξτε στα σκεύη µαγειρική σόδακαιλεµόνιγια ¼της ώρας. Πλύνετεµετάµετο καθαριστικό πιάτων που φτιάξατε 40

41 Καιµερικέςχρήσιµεςσυµβουλές Χρησιµοποιήστετην οικολογικότερηλύση, τονερό, χωρίς χρήση χηµικών υλικών, όπου είναι δυνατό Επιλέξτε απορρυπαντικά και καθαριστικά µε βάση τη σύνθεσή τους Χρησιµοποιήστε όσο το δυνατόν λιγότερο απορρυπαντικό Αποφύγετε τα απορρυπαντικά µε κατιονικά τασιενεργά Αποφύγετε τα φωσφορικά Προτιµείστε απορρυπαντικά µε ζεόλιθους αντί των φωσφορικών Αποφύγετε τα µαλακτικά 41

42 Καιµερικέςακόµη Αναζητήστε τη σύνθεση των προϊόντων στην ετικέτατους. Μηναγοράζετεπροϊόνταπουδεξέρετετι περιέχουν Προτιµήστε τα απορρυπαντικά που στηρίζονται σε αγνά σαπούνια Προτιµήστεαυτάπουδενπεριέχουνόλασε ένα, αλλά ξεχωριστά κάθε είδος (βασικό απορρυπαντικό, αποσκληρυντικό, ενισχυτικό, άρωµα) Φτιάξτε µόνοι σας καθαριστικά και σαπούνια 42

43 Καιµιαέρευνατωνµαθητών Σε 50 µαθητές του σχολείου δόθηκε να συµπληρώσουν ένα ερωτηµατολόγιο. Ας δούµε τι απάντησαν

44 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Χρησιµοποιείτε το παραδοσιακό σαπούνι (λευκό ή πράσινο) για ατοµική υγιεινή και καθαριότητα σπιτιού; ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ 26% ΝΑΙ 28% ΝΑΙ ΌΧΙ ΜΕΡΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣ ΌΧΙ 46% 44

45 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Γνωρίζετε αν τα απορυπαντικά που χρησιµοποιείτε είναι ελληνικά; ΕΝ ΞΕΡΩ 20% ΌΧΙ 26% ΝΑΙ 54% ΝΑΙ ΌΧΙ ΕΝ ΞΕΡΩ 45

46 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Με βάση τι επιλέγετε ένα απορρυπαντικό; ΙΑΦΗΜΙΣΗ 2% ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚ ΟΤΗΤΑ 38% ΠΟΣΟΤΗΤΑ 14% ΤΙΜΗ 46% ΤΙΜΗ ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΙΑΦΗΜΙΣΗ 46

47 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Πιστεύετε ότι τα απορρυπαντικά προκαλούν αλλεργίες / ασθένειες; ΕΝ ΞΕΡΩ 0% ΙΣΩΣ 36% ΌΧΙ 4% ΝΑΙ 60% ΝΑΙ ΌΧΙ ΙΣΩΣ ΕΝ ΞΕΡΩ 47

48 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Πιστεύετε ότι τα απορρυπαντικά ρυπαίνουν το περιβάλλον; ΕΝ ΞΕΡΩ 6% ΙΣΩΣ 16% ΌΧΙ 2% ΝΑΙ ΌΧΙ ΙΣΩΣ ΕΝ ΞΕΡΩ ΝΑΙ 76% 48

49 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Ξέρετε τι είναι τα οικολογικά απορρυπαντικά; ΌΧΙ 34% ΝΑΙ 66% ΝΑΙ ΌΧΙ 49

50 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Αγοράζετε οικολογικά απορρυπαντικά; ΣΠΑΝΙΑ 32% ΝΑΙ 22% ΝΑΙ ΌΧΙ ΣΠΑΝΙΑ ΌΧΙ 46% 50

51 Επεξεργασίαερωτηµατολογίου Θα επιλέγατε ένα οικολογικό απορρυπαντικό που θα ήταν ακριβότερο; ΕΝ ΞΕΡΩ 4% ΝΑΙ 16% ΙΣΩΣ 44% ΌΧΙ 36% ΝΑΙ ΌΧΙ ΙΣΩΣ ΕΝ ΞΕΡΩ 51

52 Συµπεράσµατα Από όλα τα παραπάνω προκύπτει ότι: οι µισοί µαθητές δεν χρησιµοποιούν το παραδοσιακό σαπούνι µετοοποίοέπλενανκαιπλενότανπαλιότεραοιµανάδεςήοι γιαγιάδες τους. Γνωρίζουν όµως αν το απορρυπαντικό που αγοράζουν είναι ελληνικό ή εισαγόµενο και το επιλέγουν µε βάση την τιµή πώλησήςτου. Το ενθαρρυντικό είναι ότι σχεδόν όλοι οι µαθητές είναι συνειδητοποιηµένοι και δεν επηρεάζονται από την διαφήµιση γιατηνεπιλογήτουαπορρυπαντικούτους. Επίσης αρκετά µεγάλο ποσοστό µαθητών ενώ γνωρίζει ότι τα απορρυπαντικά βλάπτουν την υγεία και το περιβάλλον και γνωρίζει για την ύπαρξη των οικολογικών απορρυπαντικών δεν είναιδιατεθειµένονατοπληρώσειακριβότερα. 52

53 Επίλογος Η προσπάθεια για φυσικότερο καθαρισµό του σπιτιού µας ωφελεί την υγεία της οικογένειάς µας, ιδιαίτερα µάλιστα των παιδιών που η ανάπτυξή τους βλάπτεται από την επαφή µε χηµικέςουσίες. Εξοικονοµούµεαποθηκευτικόχώρο, χρήµατα, βοηθούµε το περιβάλλον και απλοποιούµε τη ζωήµας. Ταποτάµιακαιταυπόγειανεράκαθώςκαιη άγρια ζωή ωφελούνται από τη µείωση των χηµικών οικιακών αποβλήτων. 53

54 Βιβλιογραφία - ικτυογραφία _en.htm C102/362/2432,9307/ CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%

55 Φωτογραφίες από τις συναντήσεις

56

57

58

59 Οι µαθητές έφτιαξαν σαπούνια µε γλυκερίνη

60 Οι µαθητές έφτιαξαν 60

61

62 Συνεργάστηκανοιµαθητές Αχµετάι Αλεξάντερ Καραβαγιοπούλου Μαρία Κατσιαρίµπα Αικατερίνη Μασούρας Χρήστος Ντάβανος Σωτήριος Πουρνάρα Ευαγγελία Σακελλαρίου Αθανάσιος

63 Επέβλεψανοικαθηγήτριες Γκουντούρα Ανθή Καλοµοίρη Αναστασία

64