Ανθοκομία. (Εργαστήριο) Α. Λιόπα-Τσακαλίδη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ανθοκομία. (Εργαστήριο) Α. Λιόπα-Τσακαλίδη"

Transcript

1 Ανθοκομία (Εργαστήριο) Α. Λιόπα-Τσακαλίδη 1

2 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 2

3 Έδαφος Το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται τα ανθοκομικά φυτά είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία της καλλιέργειάς τους. Οι παράγοντες του περιβάλλοντος που επιδρούν στην ανάπτυξη των φυτών διακρίνονται σε αυτούς που σχετίζονται με το έδαφος και σε εκείνους που συνιστούν το κλίμα. 3

4 Το έδαφος αποτελεί το ανώτατο στρώμα του στερεού φλοιού της γης το οποίο προέρχεται από την αποσάρθρωση των ορυκτών και πετρωμάτων και την επίδραση των κλιματικών συνθηκών. Το έδαφος αποτελεί από βοτανική σκοπιά το μέσο ανάπτυξης των ριζών των φυτών. Εκτός από τον ρόλο του ως μέσου στήριξης των φυτών, το έδαφος περιέχει και τροφοδοτεί τα φυτά με νερό και θρεπτικά στοιχεία Το έδαφος από φυσιολογική άποψη δεν είναι αναντικατάστατο για την ζωή και την ανάπτυξη των φυτών, δεδομένου ότι μπορεί να υποκατασταθεί πλήρως από άλλα πορώδη υλικά εφόσον τα τελευταία δεν περιέχουν ουσίες που είναι τοξικές για τα φυτά. 4

5 Η υποκατάσταση του εδάφους με άλλα, μη εδαφικά πορώδη υλικά (γνωστά ως υποστρώματα καλλιέργειας) είναι συνηθισμένη στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Οι καλλιέργειες που γίνονται εκτός εδάφους με χρήση υποστρωμάτων είναι γνωστές ως υδροπονικές καλλιέργειες. Γι αυτό το έδαφος στο οποίο πρόκειται να εγκατασταθεί μία ανθοκομική εκμετάλλευση θα πρέπει να έχει την κατάλληλη σύσταση, τις κατάλληλες φυσικές και χημικές ιδιότητες καθώς και το κατάλληλο ανάγλυφο 5

6 Σύσταση εδάφους Το έδαφος δεν είναι συμπαγές αλλά πορώδες υλικό, αποτελούμενο από διάφορα τεμαχίδια στερεάς ύλης, ανάμεσα στα οποία μεσολαβούν οι πόροι (κενοί χώροι). Τα στερεά τεμαχίδια του εδάφους ταξινομούνται ανάλογα με το μέγεθός τους σε άμμο, πηλό και άργιλλο. Η άμμος είναι το πιο χονδρόκοκκο υλικό, ενώ ο πηλός και ακόμη περισσότερο η άργιλλος τα λεπτόκοκκα. Η εκατοστιαία αναλογία μεταξύ άμμου πηλού και αργίλλου ονομάζεται μηχανική ή κοκκομετρική σύσταση του εδάφους, ενώ οι εκατοστιαίες περιεκτικότητες μηχανικά κλάσματα αυτού. 6

7 Τα στερεά τεμαχίδια του εδάφους που ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο μηχανικό κλάσμα δεν έχουν όλα την ίδια ορυκτολογική προέλευση και την ίδια χημική σύσταση. Έτσι, εκτός από την μηχανική σύσταση, οι ιδιότητες του εδάφους επηρεάζονται και από την ορυκτολογική σύσταση αυτού. Το έδαφος περιέχει και οργανική ουσία η οποία επηρεάζει καθοριστικά τις υπόλοιπες ιδιότητες και την γονιμότητά του. 7

8 Μηχανική ή κοκκομετρική σύσταση του εδάφους Τα ανθοκομικά φυτά, ανήκουν στις πλέον ευαίσθητες καλλιέργειες και επομένως επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τη μηχανική σύσταση του εδάφους. Σύμφωνα με την Διεθνή Εδαφολογική Εταιρεία, στο κλάσμα της αργίλου ανήκουν οι κόκκοι που έχουν μέγεθος μικρότερο από 0,002 mm, στο κλάσμα του πηλού οι κόκκοι με μέγεθος 0,002 0,02 mm, στο κλάσμα της άμμου οι κόκκοι μεγέθους 0,02 2 mm. Ορυκτολογική σύσταση Η ορυκτολογική σύσταση αναφέρεται μόνο στα ανόργανα συστατικά του εδάφους και αφορά τα ορυκτά από τα οποία αποτελούνται τα προαναφερθέντα μηχανικά κλάσματα. Η άμμος 8

9 συνίσταται από θραύσματα πυριτικών και ασβεστολιθικών πετρωμάτων και ορυκτών. Τα πιό λεπτόκκοκα κλάσματα της άμμου όμως καθώς και ο πηλός συνίστανται από πρωτογενή κυριώς ορυκτά ενώ η άργιλλος από διάφορα δευτερογενή αργιλοπυριτικά ορυκτά καθώς και από άμορφα οξείδια του πυριτίου, του αργιλίου και του σιδήρου. Οργανική ουσία εδάφους Ένα μέρος του εδάφους το οποίο συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 0-15% συνίσταται από οργανική ουσία σε διάφορα στάδια αποσύνθεσης Τα φυτικά και ζωικά υπολλείματα καθώς και τα περιττώματα των ζώων συνιστούν τις πηγές τροφοδότησης του εδάφους με οργανική ουσία.. 9

10 Φυσικές ιδιότητες εδάφους Οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους αναφέρονται στην αρχιτεκτονική διάταξη των στερεών συστατικών, στην κατανομή και την κίνηση του νερού και του αέρα μέσω των πόρων του και στην θερμική του κατάσταση. Η αρχιτεκτονική διάταξη των στερεών συστατικών αντιστοιχεί στην δομή του εδάφους. Η δομή ενός εδάφους καθορίζει τόσο την συνολική έκταση των κενών χώρων ανά μονάδα όγκου εδάφους (πορώδες) όσο και τα μεγέθη των κενών αυτών χώρων (πόροι εδάφους). Τέλος, οι θερμικές ιδιότητες του εδάφους περιγράφονται συνήθως μεσω της θερμοκρασίας του εδάφους καθώς και των μεταβολών που αυτή υφίσταται στον χώρο και στο χρόνο. 10

11 Χημικές ιδιότητες εδάφους Οι κυριότερες χημικές ιδιότητες του εδάφους είναι η περιεκτικότητα σε διαθέσιμα θρεπτικά συστατικά, ανταλλακτική ικανότητα και αντίδραση του εδάφους. 11

12 Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Τα ανώτερα φυτά έχουν ανάγκη από 16 χημικά στοιχεία για να είναι σε θέση να αναπτυχθούν και να ολοκληρώσουν τον βιολογικό τους κύκλο. Από τα στοιχεία αυτά, τα 9 είναι απαραίτητα σε μεγάλες ποσότητες και ονομάζονται μακροστοιχεία ενώ τα υπόλοιπα 7 είναι απαραίτητα μόνο σε ίχνη, δηλαδή σε πολύ μικρότερες ποσότητες σε σχέση με τα μακροστοιχεία και γι' αυτό ονομάζονται ιχνοστοιχεία. Ας σημειωθεί ότι η αναλογία στις περιεκτικότητες των μακροστοιχείων και των ιχνοστοιχείων στους φυτικούς ιστούς είναι περίπου 1:500 έως 1:

13 Τα μακροστοιχεία είναι ο άνθρακας (C), το οξυγόνο (O), το υδρογόνο (H), το άζωτο (N), ο φώσφορος (P), το θείο (S), το κάλιο (K), το ασβέστιο (Ca), και το μαγνήσιο (Mg). Τα ιχνοστοιχεία είναι ο σίδηρος (Fe), το μαγγάνιο (Mn) ο ψευδάργυρος (Zn), ο χαλκός (Cu) το βόριο (B), το μολυβδαίνιο (Mo) και το χλώριο (Cl). Από τα παραπάνω θρεπτικά στοιχεία, ο C προσλαμβάνεται ως διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα μέσω των φύλλων ενώ το H, και το O είναι τα συστατικά του νερού. Επομένως, αυτό που ενδιαφέρει είναι η περιεκτικότητα των εδαφών στα υπόλοιπα 13 θρεπτικά στοιχεία. Για τα περισσότερα θρεπτικά στοιχεία (π.χ. K, Ca, Mg, P, κ.λπ.) ισχύει ότι μόνο ένα μικρό ποσοστό της τάξεως του 0,1-2% από την συνολική ποσότητα αυτών στο έδαφος είναι διαθέσιμη για τα φυτά. 13

14 Ανταλλακτική ικανότητα Το λεπτόκοκκο κλάσμα της αργίλλου (διάμετρος μικρότερη από 2 μ) καθώς και οι χουμικές οργανικές ενώσεις συνενώνονται σε συσσωματώματα τα οποία είναι γνωστά με τον όρο κολλοειδή σωματίδια του εδάφους. Η ικανότητα των εδαφών να προσροφούν κατιόντα ή ανιόντα στα ηλεκτρικά φορτία των κολλοειδών τους είναι ποσοτική ιδιότητα η οποία ονομάζεται ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων ή ανιόντων αντίστοιχα. 14

15 Η αντίδραση του εδάφους (ph) Η θρέψη των φυτών με ανόργανα ιόντα επηρεάζεται καθοριστικά από την οξύτητα του εδάφους. Η οξύτητα του εδάφους αποτελεί μέτρο της συγκέντρωσης ελεύθερων ιόντων υδρογόνου (Η + ) στο εδαφικό διάλυμα η οποία μετράται με την γνωστή από την χημεία κλίμακα ph. Ανάλογα με την τιμή του ph το έδαφος χαρακτηρίζεται όξινο, ουδέτερο ή αλκαλικό. Πιό συγκεκριμένα, ανάλογα με την οξύτητά τους τα εδάφη διακρίνονται σε : - εξαιρετικά αλκαλικά ph πολύ αλκαλικά ph αλκαλικά ph ελαφρώς αλκαλικά ph ουδέτερα ph 7,0-6,7 - ελαφρώς όξινα ph 6,7-6 - μετρίως όξινα ph 6-5,5 - πολύ όξινα ph 5,5-5 - εξαιρετικά όξινα ph

16 Οι περισσότερες ανθοκομικές καλλιέργειες ευδοκιμούν σε εδάφη με ph μεταξύ 5,5-6,8. Υπάρχουν όμως και αρκετά καλλωπιστικά φυτά που χρειάζονται είτε πιό όξινο είτε πιό αλκαλικό περιβάλλον. Για παράδειγμα, οι αζαλέες, οι καμέλιες, οι γαρδένιες, οι ορτανσίες καθώς και ορισμένα ακόμη οξύφιλα καλλωπιστικά φυτά απαιτούν εδαφικό ph μεταξύ 4-5,5. Η αφομοιωσιμότητα των θρεπτικών συστατικών επηρεάζεται σημαντικά από το ph. Έτσι, όταν το ph του εδάφους είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το συνιστώμενα επίπεδα δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα θρέψης στα φυτά. Σε πολύ χαμηλες τιμές ph ελαττώνεται κυρίως η διαθεσιμότητα του 16

17 ασβεστίου και του μαγνησίου και αυξάνεται σημαντικά η συγκέντρωση Fe και Mn ενώ σε μικρότερο βαθμό αυτό μπορεί να συμβεί και με το Zn και το Cu. Ειδικά η συγκέντρωση Mn σε χαμηλές τιμές ph εύκολα μπορεί να φθάσει σε τοξικά επίπεδα. Επιπλέον, σε χαμηλές τιμές ph αυξάνεται και η απελευθέρωση ιόντων αργιλίου τα οποία μπορούν να προκαλέσουν τοξικότητα στα φυτά. Τέλος σε πολύ υψηλές τιμές εδαφικού ph ελαττώνεται δραστικά η διαθεσιμότητα του φωσφόρου, του Fe και του Mn με συνέπεια να εμφανίζονται τροφοπενίες σε αυτά τα θρεπτικά στοιχεία. 17

18 Ανάγλυφο εδάφους Η μορφολογία της επιφάνειας του εδάφους παίζει σημαντικό ρόλο στην βλάστηση και στην ανάπτυξη των φυτών, δεδομένου ότι μακροπρόθεσμα συμβάλλει στην διαμόρφωση αρκετών από τις ιδιότητες του εδάφους όπως μηχανική σύσταση, επάρκεια σε θρεπτικά συστατικά, θερμοκρασία, αερισμός κ.α. Η έκθεση του εδάφους στον ήλιο, επηρεάζει την ποσότητα της ακτινοβολίας που απορροφάται. Κατά συνέπεια, η θερμοκρασία του εδάφους η οποία επιδρά άλλοτε αρνητικά και άλλοτε θετικά στην ανάπτυξη των φυτών, επηρεάζεται από την έκθεσή του στον ήλιο. Στο βόρειο ημισφαίριο και συνεπώς και στην Ελλάδα, τα εδάφη που έχουν έκθεση προς το νότο δέχονται αυξημένη πρόσπτωση ηλιακής ακτινοβολίας. Γι αυτό τα εδάφη με νότια 18

19 έκθεση έχουν κατά μέσο όρο υψηλότερη θερμοκρασία στη διάρκεια του έτους, σε σύγκριση με αυτά που έχουν έκθεση προς τον βορά. Η κλίση του εδάφους, επηράζει σημαντικά το είδος των φυτών που θα καλλιεργηθούν σε αυτό. Η καλλιέργεια ανθοκομικών φυτών σε ένα επικλινές έδαφος είναι μάλλον δύσκολη, ιδιαίτερα στα θερμοκήπια, δεδομένου ότι τόσο η άρδευση όσο και η μηχανική καλλιέργεια γίνονται πολύ δύσκολα κάτω από τέτοιες συνθήκες. Τέλος, το υψόμετρο της περιοχής δηλαδή το ύψος του εδάφους πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, επηρεάζει καθοριστικά την θερμοκρασία της ατμόσφαιρας και του εδάφους καθώς και άλλες κλιματικές παραμέτρους, οι οποίες παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην ανάπτυξη των ανθοκομικών φυτών. 19

20 Η διάβρωση του εδάφους αλλάζει τη μορφολογία της επιφάνειάς του και εμποδίζει την ομαλή ανάπτυξη των φυτών, ενώ άλλες φορές διακόπτει οριστικά τον βιολογικό τους κύκλο. Η απομάκρυνση υλικών από την επιφάνεια του εδάφους προκαλείται κυρίως από τη διαβρωτική δράση του νερού. Με τη διάβρωση μεταβάλλεται η σύσταση του εδάφους, με αποτέλεσμα την απώλεια θρεπτικών συστατικών από τα ανώτερα στρώματά του, καθώς και την διαταραχή πολλών σημαντικών ιδιοτήτων του που επηρεάζουν την ανάπτυξη των φυτών όπως η υγρασία, η μηχανική σύσταση, ο αερισμός κ.α. Η διάβρωση μπορεί να αντιμετωπιστεί είτε με κατασκευή πρόχειρων φραγμάτων και αναβαθμίδων είτε με την προστασία του εδάφους στα επικίνδυνα τμήματα της επιφάνειάς του με τεχνητή αναχλόαση. 20

21 Κλίμα Οι κλιματικοί παράγοντες επηρεάζουν καθοριστικά την καλλιέργεια των ανθοκομικών φυτών. Στην ύπαιθρο η καλλιέργεια ενός οποιουδήποτε ανθοκομικού είδους είναι εφικτή μόνον εφόσον το κλίμα της περιοχής το επιτρέπει και μόνον κατά την εποχή του έτους που οι κλιματικές συνθήκες είναι ευνοϊκές. Στο θερμοκήπιο αντίθετα, είναι θεωρητικά εφικτή η καλλιέργεια οποιουδήποτε ανθοκομικού φυτού οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, εφόσον αυτό είναι εξοπλισμένο με τα απαραίτητα τεχνικά μέσα ώστε το κλίμα να τροποποιείται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της καλλιέργειας. Όσο πιο εκτεταμένη όμως είναι η τροποποίηση των κλιματικών παραγόντων μέσα στο θερμοκήπιο σε σύγκριση 21

22 με το εξωτερικό περιβάλλον τόσο μεγαλύτερο είναι το κόστος της καλλιέργειας. Κατά συνέπεια, οι περιορισμοί που τίθενται στην καλλιέργεια ενός οποιουδήποτε ανθοκομικού είδους στο θερμοκήπιο σε μία περιοχή με ένα δεδομένο κλίμα είναι πλέον οικονομικής φύσεως. Ο πρωταρχικός κλιματικός παράγοντας που επιδρά στην καλλιέργεια των ανθοκομικών φυτών ειναι η θερμοκρασία, ηλιακή ακτινοβολία, ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα καθώς και οι παράγοντες που σχετίζονται με τον ατμοσφαιρικό αέρα δεδομένου μάλιστα ότι αλληλεπιδρούν με της θερμοκρασία. 22

23 Θερμοκρασία Η αύξηση των φυτών καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την θερμοκρασία του περιβάλλοντος στο οποίο αναπτύσσονται, δεδομένου ότι σημαντικές φυσιολογικές τους λειτουργίες (φωτοσύνθεση, αναπνοή, διαπνοή κ.λ.π.) επηρεάζονται από αυτή. Η άριστη θερμοκρασία αέρα (ημέρας και νύχτας) που πρέπει να διατηρείται στο θερμοκήπιο καθορίζεται από τους εξής παράγοντες: α) Είδος φυτού. Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ διαφορετικών ειδών όσον αφορά την άριστη, την ανώτερη και την κατώτερη θερμοκρασία που απαιτείται για την ανάπτυξη και την άνθησή τους. Όλα σχεδόν τα καλωπιστικά φυτά με εξαίρεση τα αλπικά που ανθίζουν μέσα στον χειμώνα, χρειάζονται μια 23

24 θερμοκρασία πάνω από 0 ο C βαθμούς για να αναπτυχθούν. Εκείνα που θεωρούνται πιο ανθεκτικά (αντίρρινο, βιολέττα, γαρύφαλλο, καλέντουλα, πανσές) θέλουν μια θερμοκρασία τουλάχιστον 7 ο C ενώ η πρίμουλα και τα γεράνια που είναι λιγότερο ανθεκτικά χρειάζονται 9-10 ο C και τα θερμοαπαιτητικά όπως π.χ. ο κρότωνας μια θερμοκρασία 15 ο C. β) Ηλικία φυτού και στάδιο ανάπτυξής του. Τα φυτά χρειάζονται διαφορετική θερμοκρασία για κάθε φάση αναπτύξεώς τους. Για παράδειγμα, η γαρυφαλλιά κατά το βλαστικό στάδιο ανάπτυξής της αντέχει σε θερμοκρασίες μέχρι -4 ο C, ενώ τα άνθη της παθαίνουν ζημιά γύρω στους 0 ο C. Για να αυξηθεί η φυτική της μάζα χρειάζεται τουλάχιστον 5-6 ο C, για να ανθίσει τουλάχιστον ο C και για να γονιμοποιηθούν τα άνθη της όχι κάτω από 14-24

25 15 ο C. Γενικά, η ανθεκτικότητα των φυτών στις χαμηλές θερμοκρασίες αυξάνεται με την ηλικία τους κατά την διάρκεια του βλαστικού σταδίου ανάπτυξης τους. Για να ανθίσουν όμως τα φυτά απαιτούν υψηλότερες θερμοκρασίες σε σύγκριση με το βλαστικό στάδιο ανάπτυξης, ενώ κατά την διάρκεια της άνθησης είναι πιό ευπαθή στους παγετούς. γ) Ένταση ηλιακής ακτινοβολίας. Η ένταση της ηλιακής ενέργειας ποικίλλει με την εποχή και το γεωγραφικό πλάτος. Υψηλή ένταση φωτός πρέπει να συνδυάζεται με ψηλές θερμοκρασίες για μεγαλύτερη απόδοση της φωτοσύνθεσης. Χαμηλή ένταση φωτός είναι σκόπιμο να συνδυάζεται με χαμηλότερες θερμοκρασίες με στόχο την μείωση της έντασης της 25

26 αναπνοής, δεδομένου ότι αφού ο φωτισμός είναι χαμηλός ο ρυθμός φωτοσύνθεσης θα είναι και αυτός μειωμένος. δ) Επιθυμητή εποχή άνθησης. Όταν επιδιώκεται η επιτάχυνση της άνθησης για να υπάρχει παραγωγή ανθέων κάποια χρονική περίοδο που αναμένονται υψηλές τιμές (γιορτές, κ.λπ.) συνιστάται η διατήρηση υψηλότερων θερμοκρασιών στον χώρο ανάπτυξης των φυτών. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, οι σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες (κάτω από ο C, ανάλογα με το ανθοκομικό είδος) είναι ανεπιθύμητες γιατί επιβραδύνουν τον ρυθμό αύξησης των φυτών. Μερικές φορές όμως η θερμοκρασία μπορεί να πέσει τόσο χαμηλά, ώστε να επικρατούν συνθήκες παγετού. Στην γεωργική μετεωρολογία παγετός είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η 26

27 θερμοκρασία του αέρα ή του εδάφους κατεβαίνει κάτω από τους 0 ο C. Όταν επικρατεί παγετός, το νερό που βρίσκεται στα κύτταρα των φυτών συστέλλεται, οπότε οι ιστοί των φυτών και οι ρίζες τους παθαίνουν μηχανικές ζημιές. Εκτός αυτού, το φυτό με τον παγετό δεν μπορεί να απορροφήσει νερό και συχνά παθαίνει αφυδάτωση. Η αντοχή των φυτών στον παγετό ποικίλλει και εξαρτάται τόσο από το βοτανικό είδος όσο και από την ηλικία σε συνδυασμό με το στάδιο ανάπτυξής τους. Οι ζημιές που προξενεί ο παγετός στα φυτά πολλές φορές είναι ικανές να επιφέρουν το θάνατο στα φυτά. Γι αυτό, πριν αποφασισθεί η καλλιέργεια ενός φυτού σε μία περιοχή είναι χρήσιμο να λαμβάνονται υπόψη τα κλιματικά δεδομένα σχετικά με την εμφάνιση παγετού. Όταν δεν υπάρχουν 27

28 ευαίσθητα φυτά, ο παγετός μπορεί να αποβεί και ωφέλιμος πολλές φορές, γιατί καταστρέφει διάφορα έντομα, παθογόνους μικροοργανισμούς και ζιζάνια. Συντελεί επίσης στο θρυμματισμό των βώλων με συνέπεια να βελτιώνεται η δομή του εδάφους και να υποβοηθείται η προετοιμασία του για σπορά ή φύτευση κατά την άνοιξη. Οι χαμηλές θερμοκρασίες έχουν όμως και θετικές επιδράσεις στην ανάπτυξη των φυτών. Αρκετοί σπόροι δεν φυτρώνουν ή πολλά φυτά δεν εισέρχονται στο αναπαραγωγικό τους στάδιο αν προηγουμένως δεν υποστούν την επίδραση χαμηλών θερμοκρασιών. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως εαρινοποίηση και παρατηρείται σε φυτά που κατάγονται από περιοχές με μεγάλες διακυμάνσεις ετήσιας θερμοκρασίας. Η 28

29 εαρινοποίηση αποτελεί μία φυσιολογική προσαρμογή των φυτών αυτών η οποία αποσκοπεί στην παρεμπόδιση του φυτρώματος των σπόρων ή της άνθησης πρίν περάσει η ψυχρή περίοδος του έτους ώστε να νεαρά φυτά που θα προέλθουν από το φύτρωμα των σπόρων ή τα άνθη να μην καταστραφούν από το κρύο. Παραδείγματα φυτών που απαιτούν εαρινοποίηση είναι η ορτανσία η οποία σχηματίζει ανθοφόρους οφθαλμούς στους 18 ο C αλλά πρέπει να εκτεθεί για μερικές εβδομάδες σε θερμοκρασία 4 ο C για να ανθίσει, η αζαλέα η οποία σχηματίζει ανθοφόρους οφθαλμούς στους 15 ο C αφού προηγουμένως μείνει για κάποιο χρόνο σε μια θερμοκρασία 5-8 ο C, κ.λπ.. 29

30 Ηλιακή ακτινοβολία Η ηλιακή ενέργεια που φθάνει στη γη περιλαμβάνει τόσο την άμεση ηλιακή ακτινοβολία όσο και την διάχυτη ηλιακή ακτινοβολία και καλείται κοσμική ακτινοβολία. Η κοσμική ακτινοβολία που φθάνει στη γή αποτελεί μέρος του φάματος ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας και περιλαμβάνει μήκη κύματος μεταξύ nm. Υπενθυμίζεται ότι καθώς αυξάνει το μήκος κύματος της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας μειώνεται η ποσότητα ενέργειας που περιέχει. Τα μήκη κύματος μεταξύ nm γίνονται αντιληπτά από το ανθρώπινο μάτι ως φώς και γι' αυτό η περιοχή αυτή του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος καλείται ορατό φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας. Η ηλιακή ακτινοβολία με μήκος κύματος μικρότερο 30

31 από αυτό που διακρίνει το ανθρώπινο μάτι ( nm) καλείται υπεριώδης ακτινοβολία ενώ αντίστοιχα τα αμέσως μεγαλύτερα από αυτά που συλλαμβάνει το ανθρώπινο μάτι μήκη κύματος ( nm) είναι γνωστά ως υπέρυθρη ακτινοβολία. Η υπεριώδης ακτινοβολία εκτείνεται και σε μήκη κύματος κάτω από 280 nm. Στην επιφάνεια της γής όμως υπεριώδης ακτινοβολία μήκους κύματος μικρότερου από 280 nm δεν φθάνει ποτέ, δεδομένου ότι απορροφάται από τα συστατικά των ανώτερων στρωμάτων της ατμόσφαιρας και ιδιαίτερα από το όζον (Ο 3 ). Γενικά η υπεριώδης ακτινοβολία και ιδιαίτερα η χαμηλού μήκους κύματος είναι βιολογικά πολύ δραστική και γι αυτό θεωρείται ιδιαίτερα βλαβερή, τόσο για τους ζωικούς οργανισμούς όσο και για τα φυτά (προκαλεί εγκαύματα και νεκρώσεις). Γι αυτό το 31

32 λόγο, η καταστροφή του προστατευτικού στρώματος του όζοντος που υπάρχει στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας το οποίο, όπως προαναφέρθηκε, απορροφά την χαμηλού μήκους κύματος υπεριώδη ακτινοβολία εμποδίζοντάς την να φθάσει στην επιφάνεια της γής (βιόσφαιρα) αντιμετωπίζεται ως μία ιδιαίτερα επικίνδυνη για την οικολογική ισορροπία του πλανήτη μας εξέλιξη. Η υπέρυθρη ακτινοβολία δεν είναι επιβλαβής για τους ζώντες οργανισμούς, δεδομένου ότι έχει μεγάλο μήκος κύματος και συνεπώς δεν είναι διεισδυτική. Αντίθετα, ένα μέρος της υπέρυθρης ακτινοβολίας ( nm) ασκεί θετική επίδραση στην ανάπτυξη της ζωής, δεδομένου ότι επηρεάζει την φωτομορφογένεση των φυτών (π.χ. φύτρωμα σπόρων, 32

33 φωτοτροπισμός, έλεγχος ανθήσεως κ.λ.π.). Με εξαίρεση την φωτομορφογένεση, η υπέρυθρη ακτινοβολία από βιολογική άποψη έχει σημασία κυρίως ως θερμική ενέργεια που προκαλεί αύξηση της θερμοκρασίας του αέρα, του εδάφους, των φυτών και γενικά του γήινου περιβάλλοντος. Ένα μέρος από την προσλαμβανόμενη από τους ζώντες οργανισμούς, το έδαφος και τα διάφορα αντικείμενα υπέρυθρη ακτινοβολία επανακτινοβολείται στο διάστημα ως θερμική ενέργεια μεγαλύτερου μήκους κύματος με συνέπεια την ψύξη τους. Από το ορατό φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας ( nm) χρήσιμο για την φωτοσύνθεση των φυτών είναι το τμήμα μεταξύ nm, το οποίο για το λόγο αυτό ονομάζεται "φωτοσυνθετικά ενεργός ακτινοβολία" (PAR = photosynthetic 33

34 active radiation). Το τμήμα αυτό του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος αντιστοιχεί στο 50% περίπου της κοσμικής ακτινοβολίας που φθάνει στην επιφάνεια της γής. Εκτός από το μήκος κύματος, δύο άλλα μεγέθη μέτρησης της ηλιακής ακτινοβολίας που ενδιαφέρουν από βιολογική άποψη είναι η ένταση και η διάρκεια αυτής. Ένταση ηλιακής ακτινοβολίας Ένταση ηλιακής ακτινοβολίας ονομάζεται η ποσότητα ενέργειας που φθάνει στην γή ως κοσμική ακτινοβολία ανά μονάδα επιφάνειας και ανά μονάδα χρόνου. Η συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη μονάδα μέτρησης της έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας είναι το Watt ανά m 2 (W/m 2 ). Σε περίπτωση που ενδιαφέρει η συνολική ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας που έχει 34

35 φθάσει σε κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (π.χ. μία ημέρα) σε μία περιοχή ή ένα σημείο της γής αντί της εντάσεως γίνεται λόγος για ηλιακή ενέργεια. Στις περιπτώσεις αυτές η ποσότητα της ηλιακής ενέργειας εκφράζεται ως Joule ανά cm 2 (J/cm 2 ) ή Wh/m 2. d (βατώρες ανά τετραγωνικό μέτρο και ημέρα). Τόσο η ένταση όσο και η συνολική ποσότητα της ηλιακής ενέργειας σε δεδομένο χρονικό διάστημα μπορούν εύκολα να μετρηθούν με κατάλληλα όργανα που διατίθενται στο εμπόριο. Στην πράξη, συχνά αντί για τις παραπάνω μονάδες ενέργειας έχει επικρατήσει να χρησιμοποιούνται φωτομετρικές μονάδες. Οι μονάδες αυτές όμως μετρούν μόνο την ένταση του ορατού φάσματος της ηλιακής ακτινοβολίας. Οι φωτομετρικές μονάδες που χρησιμοποιούνται πιο συχνά είναι οι εξής: 35

36 _ Lux: Το 1 Lux ισούται με το ομοιόμορφο φως που πέφτει σε μια επιφάνεια 1 m 2 από μια φωτεινή πηγή ενός διεθνούς κηρίου που απέχει 1 m από την φωτιζόμενη επιφάνεια. _ Foot-candle (Ft-c): Είναι μονάδα αντίστοιχη με την προηγούμενη που χρησιμοποιείται στις αγγλοσαξωνικές χώρες. 1 Ft-c ισούται με το ομοιόμορφο φως που πέφτει σε μια επιφάνεια ενός τετραγωνικού ποδιού (0,33Χ0,33 m) από μια φωτεινή πηγή ενός διεθνούς κηρίου η οποία απέχει από τη φωτιζόμενη επιφάνεια 1 πόδι (0,33 m). Ισχύει: 1 Ft-c = 10,76 Lux, 1 Lux= 0,09 Ft-c Η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει σε μία περιοχή της γής εξαρτάται από το γεωγραφικό πλάτος της περιοχής, την ώρα της ημέρας, την εποχή του έτους, τους υδρατμούς της 36

37 ατμόσφαιρας (νέφη, ομίχλη) και την καθαρότητα της ατμόσφαιρας. Ειδικά μέσα στα θερμοκήπια, η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας επηρεάζεται και από τα υλικά κατασκευής τους τα οποία απορροφούν ή αντανακλούν μέρος αυτής (περίπου το 30-50% αυτής). Μέχρι κάποιο όριο, όταν αυξάνει η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας αυξάνεται και ο ρυθμός φωτοσύνθεσης. Το ύψος της έντασης, πάνω από το οποίο η φωτοσύνθεση των φυτών δεν αυξάνεται καλείται ένταση κορεσμού. Η ένταση κορεσμού διαφέρει από φυτό σε φυτό και κυμαίνεται μεταξύ W/m2 για τα ξεχωριστά φύλλα και W/m 2 για ολόκληρες τις καλλιέργειες των C 3 φυτών, ενώ για τα C4 φυτά δεν υπάρχει ένταση κορεσμού. Οι ανώτατες τιμές έντασης ηλιακής 37

38 ακτινοβολίας που σημειώνονται το καλοκαίρι στη χώρα μας φτάνουν συνήθως μέχρι τα 1200 W/m 2 ενώ οι μηνιαίοι μέσοι όροι των ανώτατων τιμών έντασης ηλιακής ακτινοβολίας αγγίζουν περίπου τα 700 W/m 2 το πολύ. Συνεπώς, η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας ακόμη και το καλοκαίρι δεν θα πρέπει να ξεπερνά για πολλές ώρες της ημέρας την ένταση κορεσμού. Όταν όμως η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι υπερβολικά μεγάλη η παραγωγή βιομάζας μέσω της φωτοσύνθεσης μειώνεται, πρώτον γιατί ανυψώνεται υπερβολικά η θερμοκρασία οπότε αυξάνεται η φωτοαναπνοή και δεύτερον επειδή αυξάνονται οι απώλειες νερού μέσω της διαπνοής, με συνέπεια να κλείνουν τα στομάτια και να εμποδίζεται η είσοδος του CO 2. 38

39 Όταν η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας μειώνεται, ελαττώνεται ανάλογα και η φωτοσύνθεση. Όταν η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας μειωθεί τόσο ώστε να αγγίξει ένα συγκεκριμένο κατώτατο επίπεδο, η βιομάζα που παράγεται με την φωτοσύνθεση ισούται με την βιομάζα που καταναλώνεται μέσω της αναπνοής για την διατήρηση του φυτού στη ζωή. Στο σημείο αυτό το φυτό δεν παράγει περαιτέρω φυτική μάζα και επομένως εμφανίζει μηδενική αύξηση. Η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας στην οποία η παραγόμενη κατά την φωτοσύνθεση βιομάζα ισούται με αυτή που καταναλώνεται με την αναπνοή καλείται σημείο αντισταθμίσεως. Το σημείο αντισταθμίσεως όταν η μέτρηση γίνεται σε ξεχωριστα φύλλα των φυτών κυμαίνεται μεταξύ 3-10 W/m 2 ενώ σε ολόκληρες φυτείες ανέρχεται σε W/m 2. Οι 39

40 τιμές αυτές είναι δυνατόν να παρατηρούνται για αρκετά χρονικά διαστήματα της ημέρας όταν ο καιρός είναι νεφελώδης και βροχερός. Σε επίπεδο ενεργειακού ισοζυγίου, η συνολική ημερήσια ηλιακή ενέργεια που αντιστοιχεί στο σημείο αντισταθμίσεως ισούται κατά μέσο όρο με 100 Wh/m 2. d. Δεδομένου ότι τον χειμώνα ο νεφελώδης και βροχερός καιρός είναι συχνός ενώ παράλληλα, λόγω εποχής, τόσο η διάρκεια της ημέρας όσο και η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας κατά την φωτεινή περίοδο της ημέρας είναι κατά μέσο όρο μειωμένες (βλέπε προηγούμενη παράγραφο), την εποχή αυτή του έτους είναι δυνατόν να υπάρχουν ολόκληρες ημέρες με μηδενική παραγωγή βιομάζας. 40

41 Ειδικά μέσα στα θερμοκήπια, το καλοκαίρι, η ηλιακή ακτινοβολία που εισέρχεται μέσα τους, επειδή σε μεγάλο βαθμό μετατρέπεται σε μεγάλου μήκους κύματος θερμική ακτινοβολία και παγιδεύεται, προκαλεί υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας για αρκετές ώρες της ημέρας. Για να μειωθεί η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας που μπαίνει στο θερμοκήπιο κατά τους θερινούς μήνες και συνεπώς και η θερμοκρασία του χώρου, λαμβάνονται μέτρα σκίασης. Ο πιό συνηθισμένος τρόπος εποχιακής σκίασης των θερμοκηπίων στην Ελλάδα είναι το βάψιμο του υλικού καλύψεως (γυαλί ή πλαστικό) με ασβέστη, στόκο ή άλλο ανοιχτόχρωμο μη τοξικό για τα φυτά υλικό με υψηλό δεικτη ανάκλασης της ακτινοβολίας και σχετικά χαμηλή διαπερατότητα σε αυτή. 41

42 Διάρκεια ηλιακής ακτινοβολίας Στην βοτανική, η διάρκεια της ημέρας, δηλαδή η διάρκεια της ύπαρξης ηλιακού φωτός ανεξάρτητα από την έντασή του, καλείται φωτοπερίοδος. Η διάρκεια της ημέρας όπως είναι γνωστό εξαρτάται από την εποχή του έτους και από το γεωγραφικό πλάτος, ενώ είναι ανεξάρτητη από τις καιρικές συνθήκες (συννεφιά, βροχή, κ.λπ.) Τα φυτά διαθέτουν μηχανισμούς που αναγνωρίζουν την φωτοπερίοδο με συνέπεια η διάρκεια της ημέρας να λειτουργεί ως μήνυμα γι' αυτά που τα πληροφορεί σχετικά με την εποχή του έτους. Οι μηχανισμοί αναγνώρισης της φωτοπεριόδου αποτελούν προσαρμογές των φυτών στο φυσικό περιβάλλον. Συγκεκριμένα η φωτοπερίοδος μπορεί να επηρεάζει σημαντικές βιολογικές λειτουργίες ενός είδους όπως την άνθηση, 42

43 τον σχηματισμό βολβών και κονδύλων, τον λήθαργο των οφθαλμών, το φύτρωμα των σπόρων κ.λ.π. Ιδιαίτερα η άνθηση σε πολλά φυτά εξαρτάται από την φωτοπερίοδο. Ανάλογα με τις ανάγκες τους σε φωτοπερίοδο για να ανθίσουν, τα ανθοκομικά φυτά κατατάσσονται σε τρείς κατηγορίες: α) Φυτά μεγάλης ημέρας ή μακράς φωτοπεριόδου. Τα φυτά της κατηγορίας αυτής ανθίζουν μόνον όταν η διάρκεια της ημέρας είναι μεγαλύτερη από έναν κρίσιμο αριθμό ωρών. Για παράδειγμα, η γυψοφίλη ανθίζει μόνον όταν η διάρκεια της ημέρας είναι πάνω από 14 ώρες. β) Φυτά μικρής ημέρας ή βραχείας φωτοπεριόδου. Τα φυτά της κατηγορίας αυτής ανθίζουν μόνον όταν η διάρκεια της ημέρας είναι μικρότερη από έναν κρίσιμο αριθμό ωρών. Για παράδειγμα 43

44 το χρυσάνθεμο ανθίζει μόνον όταν η διάρκεια της ημέρας δεν υπερβαίνει τις 11 ώρες. γ) Φυτά ουδέτερα στη φωτοπερίοδο. Τα φυτά της κατηγορίας αυτής ανθίζουν ανεξάρτητα από την διάρκεια της ημέρας, όπως π.χ. η τριανταφυλλιά, η γαριφαλιά, κ.λπ. 44

45 Ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα Τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα, δηλαδή τα νέφη, η βροχή, το χαλάζι, το χιόνι, η δροσιά, η πάχνη και η ομίχλη επιδρούν τόσο στην θερμοκρασία όσο και στην ηλιακή ακτινοβολία που φθάνει στο περιβάλλον των φυτών. Επιπλέον, τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες στην διαμόρφωση της ατμοσφαιρικής αλλά και της εδαφικής υγρασίας ενώ ορισμένα από αυτά και ιδιαίτερα το χαλάζι μπορούν να προκαλέσουν και μηχανικές ζημιές στα φυτά. Νέφη Τα σύννεφα συνίστανται από μάζες συμπυκνωμένων υδρατμών και αποτελούν την πηγή από την οποία εκπορεύονται όλα τα υπόλοιπα τα ατμοσφαιρικά υδατοκατακρημνίσματα. 45

46 Τα σύννεφα κατά την θερμή και ξηρή εποχή του έτους, αν δεν είναι μόνιμα, μετριάζουν την θερμοκρασία και ελαττώνουν την εξάτμιση του εδάφους και την διαπνοή των φυτών. Κατά την διάρκεια της ψυχρής εποχής του έτους, η θετική συνεισφορά των νεφών στην καλλιέργεια των φυτών έγκειται στο γεγονός ότι, όταν ο ουρανός είναι νεφελώδης, οι νύχτες είναι λιγότερο ψυχρές, γιατί τα σύννεφα εμποδίζουν την υπερβολική εκπομπή ακτινοβολίας από τη γή και συχνά αποτρέπουν ένα παγετό. Η εντονη συννεφιά όμως, όταν διαρκεί πολύ είναι επιβλαβής για την ανάπτυξη των φυτών γιατί μειώνει την ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας με συνέπεια να ελαττώνεται η καθαρή φωτοσύνθεση. 46

47 Βροχή Η βροχή είναι άμεσα ή έμμεσα (μέσω εμπλουτισμού των υδροφόρων οριζόντων) η κύρια πηγή τροφοδοσίας των καλλιεργούμενων φυτών με νερό. Όταν η βροχή που πέφτει είναι ασθενής, κατά κανόνα ωφελεί τα καλλιεργούμενα φυτά.. Όταν όμως οι βροχές είναι ραγδαίες και διαρκούν πολύ, έχουν δυσμενή επίδραση, ιδιαίτερα στις υπαίθριες καλλιέργειες. Στην Ελλάδα παρατηρείται έλλειψη βροχοπτώσεων κατά τους θερινούς μήνες και συγκέντρωση αυτών κατά τους χειμερινούς και εαρινούς μήνες. Χαλάζι Η χαλαζόπτωση αποτελεί πάντοτε σοβαρό πλήγμα για την καλλιέργεια που θα την υποστεί. Οι ανθοκομικές καλλιέργειες 47

48 είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες και επομένως αν είναι υπαίθριες το χαλάζι μπορεί να καταστρέψει τα φύλλα, τα στελέχη και τα άνθη των φυτών, ενώ συχνά επιφέρει και την ολική καταστροφή του φυτού. Δροσιά Η δροσιά επιδρά αρνητικά στις υπαίθριες ανθοκομικές καλλιέργειες. Η μικρή συνεισφορά της η οποία συνίσταται στην παροχή νερού στα φυτά δεν αντισταθμίζει τις ζημιές, που προκαλεί έμμεσα με το να ευνοεί την ανάπτυξη παθογόνων μυκήτων. 48

49 Χιόνι Τα περισσότερα ανθοκομικά φυτά που καλλιεργούνται για την παραγωγή δρεπτών ανθέων είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην έκθεση σε δυσμενείς κλιματολογικές συνθήκες. Πάχνη Η πάχνη είναι πολύ επιβλαβές υδρομετέωρο τόσο για τις υπαίθριες όσο και για τις θερμοκηπιακές ανθοκομικές καλλιέργειες γιατί συνοδεύεται από παγετό. Ομίχλη Η ομίχλη είναι ανεπιθύμητη για την παραγωγική ανθοκομία γιατί ελαττώνει δραστικά τον φωτισμό που φθάνει στα φυτά ενώ από την άλλη ανυψώνει την ατμοσφαιρική υγρασία σε επίπεδα 49

50 κορεσμού με συνέπεια να ευνοείται η ανάπτυξη μυκητολογικών ασθενειών. Ατμοσφαιρικός αέρας Η ατμοσφαιρική υγρασία που επικρατεί στον αέρα που περιβάλει τα φυτά είναι ιδιότητα καθοριστικής σημασίας για την ανάπτυξή τους κυρίως γιατί επηρεάζει το άνοιγμα και το κλείσιμο των στοματίων των φύλλων τα οποία ρυθμίζουν την είσοδο του διοξειδίου του άνθρακα σε αυτά και επομένως επιδρά στον ρυθμό φωτοσύνθεσης. Ο ατμοσφαιρικός αέρας παρέχει στα φυτά οξυγόνο που είναι απαραίτητο για την αναπνοή και διοξείδιο του άνθρακα το οποίο είναι αναγκαίο για την φωτοσύνθεση. Η περιεκτικότητα του αέρα 50

51 σε οξυγόνο ανέρχεται περίπου σε 21% και σε CO 2 σε 0,03% (340 ppm). Εκτός από τα δύο αυτά αέρια ο ατμοσφαιρικός αέρας περιέχει ακόμη άζωτο (78%), υδρατμούς (μέχρι 1%) και σε πολύ μικρές ποσότητες διάφορα ευγενή αέρια (νέον αργό, κ.λπ.) αλλά και ατμοσφαιρικούς ρύπους όπως σκόνη, οξείδια του αζώτου, μεθάνιο, όζον, κ.λπ.. Οι άνθρωποι, τα ζώα και τα φυτά χρειάζονται απαραίτητα οξυγόνο για τη λειτουργία της αναπνοής για να μπορέσουν να διατηρηθούν στην ζωή. Από τα υπόλοιπα συστατικά του, το άζωτο δεσμεύεται μόνο από τα ψυχανθή (Leguminosae) αλλά μέσω αυτών γίνεται διαθέσιμο και στα υπόλοιπα φυτά και επομένως έμμεσα αξιοποιείται από όλους τους ζώντες οργανισμούς. Τόσο το άζωτο όμως, όσο και το οξυγόνο, βρίσκονται σε περίσσεια στην ατμόσφαιρα σε σύγκριση με τις 51

52 ποσότητες που χρειάζονται τα φυτά και επομένως δεν αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την καλλιέργεια των φυτών. Τέλος οι κινήσεις των αερίων μαζών με την μορφή των ανέμων συνιστούν μία κλιματική παράμετρο η οποία επιδρά με διάφορους τρόπους στην ανάπτυξη των καλλιεργούμενων καλλωπιστικών φυτών. Ατμοσφαιρική υγρασία Η ατμοσφαιρική υγρασία είναι ένας σημαντικός παράγοντας του περιβάλλοντος ανάπτυξης των φυτών δεδομένου ότι από αυτήν εξαρτάται τόσο η διαπνοή των φυτών και μέσω αυτής το υδατικό τους ισοζύγιο, όσο και η τροφοδοτηση των κυττάρων του μεσοφύλλου με CO 2 μέσω των στοματίων. 52

53 Συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα Περίπου το 40% της ξηρής ουσίας των φυτικών ιστών αποτελείται από άνθρακα. Όλη σχεδόν αυτή η ποσότητα άνθρακα που συσσωρεύουν τα φυτά προέρχεται από την δέσμευση του διοξειδίου του άνθρακα μαζί με νερό και τον σχηματισμό σακχάρων (υδατανθράκων) μέσω της φωτοσύνθεσης. Ατμοσφαιρικοί ρύποι Η μόλυνση της ατμόσφαιρας με υποπροϊόντα καύσης που προέρχονται από κινητήρες αυτοκινήτων και βιομηχανίες, καθώς και η παρουσία στερεών σωματιδίων, καπνών, ομίχλης κ.α. ασκούν δυσμενή επίδραση στην ανάπτυξη των φυτών. Η ατμοσφαιρική μόλυνση είναι ένα πρόβλημα που παρουσιάστηκε στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα και γίνεται ολοένα και πιο 53

54 έντονο επηρεάζοντας σημαντικά τις γεωργικές καλλιέργειες. Το πρόβλημα της πρόκλησης ζημιών στα φυτά από ατμοσφαιρικούς ρύπους είναι ιδιαίτερα οξύ στην περίπτωση των επιχειρηματικών ανθοκομικών καλλιεργειών δεδομένου ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος από αυτές βρίσκεται κοντά σε αστικές ή βιομηχανικές περιοχές. Οι κυριώτερες ουσίες που μολύνουν τον ατμοσφαιρικό αέρα των βιομηχανικά ανεπτυγμένων χωρών είναι το όζον, το διοξείδιο και το τριοξείδιο του θείου, το μονοξείδιο και το διοξείδιο του άνθρακα, διάφορα οξείδια του αζώτου, αλδεΰδες, κ.α. Το αιθυλένιο είναι ένας ακόρεστος υδρογονάνθρακας που βρίσκεται στο φυσικό αέριο, στο φωταέριο και στο υγραέριο, δηλαδή σε οργανικά αέρια που χρησιμεύουν ως καύσιμη ύλη. Όπως είναι γνωστο, τo αιθυλένιο είναι αέρια φυσική ορμόνη η 54

55 οποία παράγεται από τους ίδιους τους φυτικούς ιστούς κατά το στάδιο της γήρανσής τους. Η δράση της συνίσταται στην επιτάχυνση της γήρανσης και της ωρίμανσης των ανθέων και των καρπών και γι' αυτό σε κανονικές συνθήκες είναι βλαπτική για τα φυτά. Για την πρόκληση ζημιών αρκούν συγκεντρώσεις μέχρι 10 ppm αιθυλενίου. Άνεμος Οι αέριες μάζες δεν παραμένουν ακίνητες αλλά παρουσιάζουν συνεχείς μετακινήσεις λόγω διαφορών θερμοκρασίας από περιοχή σε περιοχή. Ο ατμοσφαιρικός αέρας που κινείται από μία περιοχή σε μία άλλη καλείται άνεμος. Ο άνεμος ασκεί τόσο μηχανικές όσο και αποξηραντικές επιδράσεις στο έδαφος και στα φυτά. Σε ξηρό έδαφος π.χ. ένας άνεμος επιτείνει την ξηρασία με όλες τις 55

56 δυσμενείς επιπτώσεις, ενώ σε έδαφος με πληθώρα νερού, ο άνεμος το αποξηραίνει αρκετά και έτσι διευκολύνεται η εργασία των γεωργικών μηχανημάτων. Οι ξηροί άνεμοι προξενούν μάρανση στα φυτά και αποξηραίνουν τα στίγματα των ανθέων. Οι σφοδροί άνεμοι σπάζουν τα στελέχη των ανθοκομικών φυτών, ενώ μετά την άνοιξη εμποδίζουν τις κινήσεις των μελισσών που χρειάζονται για την επικονίαση των εντομόφιλων ειδών. 56

ΕΝΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΕΝΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΕΝΑΕΡΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Συστατικά αέρα Ηλιακή ακτινοβολία Θερμοκρασία αέρα Υγρασία αέρα Συστατικά ατμοσφαιρικού αέρα Οξυγόνο Συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα

Διαβάστε περισσότερα

Ανθοκομία (Εργαστήριο)

Ανθοκομία (Εργαστήριο) Ανθοκομία (Εργαστήριο) Α. Λιόπα-Τσακαλίδη ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ 1 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4 Πολλαπλασιασμός ανθοκομικών φυτών 2 Στα θερμοκήπια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΕΔΑΦΟΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΠΕΛΟΥ ΕΔΑΦΟΣ Φυσικές ιδιότητες Δομή και σύσταση Χρώμα Βάθος Διαπερατότητα Διαθέσιμη υγρασία Θερμοκρασία Χημικές ιδιότητες ph Αλατότητα Γονιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου.

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Ζαΐμης Γεώργιος Κλάδος της Υδρολογίας. Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Η απόκτηση βασικών γνώσεων της ατμόσφαιρας και των μετεωρολογικών παραμέτρων που διαμορφώνουν το

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα

Διαβάστε περισσότερα

Η ατμόσφαιρα και η δομή της

Η ατμόσφαιρα και η δομή της 1 Η ατμόσφαιρα και η δομή της Ατμόσφαιρα λέγεται το αεριώδες στρώμα που περιβάλλει τη γη και το οποίο την ακολουθεί στο σύνολο των κινήσεών της. 1.1 Έκταση της ατμόσφαιρας της γης Το ύψος στο οποίο φθάνει

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΤΟΜΑΤΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: 1. Οι εδαφικές ιδιότητες μεταβάλλονται: Α. Κατά μήκος των τριών αξόνων (x, y, z) Β. Με το πέρασμα του

Διαβάστε περισσότερα

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά Ε ΑΦΟΣ Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Έδαφος Το έδαφος σχηµατίζεται από τα προϊόντα της αποσάθρωσης των πετρωµάτων του υποβάθρου (µητρικό πέτρωµα) ή των πετρωµάτων τω γειτονικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Γενικά περί ατµόσφαιρας ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Γενικά περί ατµόσφαιρας Τι είναι η ατµόσφαιρα; Ένα λεπτό στρώµα αέρα που περιβάλει τη γη Η ατµόσφαιρα είναι το αποτέλεσµα των διαχρονικών φυσικών, χηµικών και βιολογικών αλληλεπιδράσεων του

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Σκοπιμότητα άρδευσης Η άρδευση αποσκοπεί κυρίως στην τροφοδότηση της κόμης του φυτού με νερό. Μόνο το 1% του νερού που φτάνει στην κόμη των φυτών παραμένει στους φυτικούς

Διαβάστε περισσότερα

Έδαφος. Οι ιδιότητες και η σημασία του

Έδαφος. Οι ιδιότητες και η σημασία του Έδαφος Οι ιδιότητες και η σημασία του ΕΔΑΦΟΣ : Είναι το χαλαρό επιφανειακό στρώμα του στερεού φλοιού της γης. ΕΔΑΦΟΓΕΝΕΣΗ: Το έδαφος σχηματίζεται από την αποσάθρωση των μητρικών πετρωμάτων με την επίδραση

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων

Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Εργασία Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Αλμπάνη Βάλια Καραμήτρου Ασημίνα Π.Π.Σ.Π.Α. Υπεύθυνος Καθηγητής: Δημήτριος Μανωλάς Αθήνα 2013 1 Πίνακας περιεχομένων ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ...2 Εξαντλούμενοι φυσικοί

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ

ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ ΠΡΟΣΛΗΨΗ - ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟ ΥΠΕΡΓΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ Κίνηση στα αγγεία του ξύλου Κίνηση μέσω του φλοιού Τρόποι μετακίνησης των θρεπτικών στοιχείων στο εσωτερικό της ρίζας: Κίνηση με διάχυση

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης 1 Ισόθερμες καμπύλες τον Ιανουάριο 1 Κλιματικές ζώνες Τα διάφορα μήκη κύματος της θερμικής ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΈΔΑΦΟΣ Ανώτατο στρώμα στερεού φλοιού της γης. Προέρχεται από αποσάθρωση ορυκτών & πετρωμάτων και επίδραση κλιματικών συνθηκών πάνω τους. Αποτελεί το μέσο ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Γονιμότητα Εδάφους Θρεπτικά στοιχεία για

Διαβάστε περισσότερα

Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε.

Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε. Θερμική νησίδα», το πρόβλημα στις αστικές περιοχές. Παρουσίαση από την Έψιλον-Έψιλον Α.Ε. Η ένταση της Θερμικής νησίδας στον κόσμο είναι πολύ υψηλή Ένταση της θερμικής νησίδας κυμαίνεται μεταξύ 1-10 o

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ ΡΥΠΑΝΣΗ Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ χημικές ουσίες μορφές ενέργειας ακτινοβολίες ήχοι θερμότητα ΕΠΙΚΥΝΔΥΝΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΕΡΙΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΕΝΑΕΡΙΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΑΕΡΙΟ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΝΑΕΡΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Συστατικά αέρα Ηλιακή ακτινοβολία Θερμοκρασία αέρα Υγρασία αέρα Άνεμος Συστατικά ατμοσφαιρικού αέρα Οξυγόνο Συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΥΓΡΑΣΙΑ Δρ.Ι. Λυκοσκούφης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Η ΥΓΡΑΣΙΑ Ο ατμοσφαιρικός αέρας στη φυσική του κατάσταση είναι μίγμα αερίων, οξυγόνου, αζώτου, διοξειδίου του άνθρακα, αργού,

Διαβάστε περισσότερα

Αγρομετεωρολογία - Κλιματολογία

Αγρομετεωρολογία - Κλιματολογία Αγρομετεωρολογία - Κλιματολογία 5 ο Μάθημα 4.1 Εξάτμιση Η ατμόσφαιρα, κυρίως στο κατώτερο τμήμα της, περιέχει πάντοτε μια μεταβλητή ποσότητα νερού. Η ποσότητα αυτή παρουσιάζεται σε αέρια κατάσταση (υδρατμοί),

Διαβάστε περισσότερα

Οικολογικό περιβάλλον της ελιάς Γεωγραφικό πλάτος

Οικολογικό περιβάλλον της ελιάς Γεωγραφικό πλάτος Οικολογικό περιβάλλον της ελιάς Κλίμα Γεωγραφικό πλάτος μεταξύ 30 ο και 45 ο, τροπικές περιοχές (ισημερινός) αναπτύσσεται αλλά δεν καρποφορεί λόγω έλλειψης ψύχους για διαφοροποίηση ανθοφόρων οφθαλμών ή

Διαβάστε περισσότερα

Α1.Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη(23 ΜΟΝΑΔΕΣ)

Α1.Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη(23 ΜΟΝΑΔΕΣ) ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΝΘΟΚΗΠΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21-02-2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΠΑΣΤΟΥΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΝΑ ΘΕΜΑ Α Α1.Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν με τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες:

Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει τους οικολογικούς παράγοντες: Θερμοκρασία αερισμό, δραστηριότητα των μικροοργανισμών, πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων συγκέντρωση των τοξικών ουσιών. Η έλλειψη υγρασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Εδαφικά κολλοειδή Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) ή οργανική ουσία (χούμος) με διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ηάργιλος(

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Μάθημα: «Επίδραση του αβιοτικού και βιοτικού περιβάλλοντος στην παραγωγή των φυτών» Τίτλος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΕΔΑΦΩΝ Web: http://www.ismc.gr/ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως:

ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ. Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως: ΚΥΚΛΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα είναι περιορισμένη. Ενώσεις και στοιχεία όπως: Το νερό (Η 2 Ο) Το οξυγόνο (Ο 2 ) Ο άνθρακας (C) Το άζωτο (N 2 ) Το θείο (S) Οφώσφορος(P) κυκλοφορούν

Διαβάστε περισσότερα

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή.

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) οργανική ουσία (χούμος) Η άργιλος (< 2μ) των εδαφών, διαμέτρου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έδαφος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Έδαφος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ 3.1. Έδαφος Όπως είναι γνωστό από την επιστήμη της εδαφολογίας, το έδαφος αποτελεί το ανώτατο στρώμα του στερεού φλοιού της γης το οποίο προέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός 4 Θερμοκρασία 4.1 Εισαγωγή Η θερμοκρασία αποτελεί ένα μέτρο της θερμικής κατάστασης ενός σώματος, δηλ. η θερμοκρασία εκφράζει το πόσο ψυχρό ή θερμό είναι το σώμα. Η θερμοκρασία του αέρα μετράται διεθνώς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ. Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ. Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΕΡΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ Βλυσίδης Απόστολος Καθηγητής ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Οργανική ουσία Αποτελείται από πολύπλοκες ενώσεις οι οποίες παράγονται από τα υπολείμματα των φυτικών και ζωικών οργανισμών, με την επίδραση βιολογικών, χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Χημικές ιδιότητες του εδάφους

Δασική Εδαφολογία. Χημικές ιδιότητες του εδάφους Δασική Εδαφολογία Χημικές ιδιότητες του εδάφους Χημικές ιδιότητες εδάφους Εδαφικά κολλοειδή Ηλεκτρικά φορτία των ανόργανων κολλοειδών Εναλλακτική ικανότητα του εδάφους Βαθμός κορεσμού με βάσεις Ανταλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου»

Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου» Εργασία στο μάθημα «Οικολογία για μηχανικούς» Θέμα: «Το φαινόμενο του θερμοκηπίου» Επιβλέπουσα καθηγήτρια: κ.τρισεύγενη Γιαννακοπούλου Ονοματεπώνυμο: Πάσχος Απόστολος Α.Μ.: 7515 Εξάμηνο: 1 ο Το φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Τυπικό έδαφος (πηλώδες) μισοί πόροι αέρα άλλοι μισοί νερό. Νερό επηρεάζει χημική και φυσική συμπεριφορά Μέσο διάλυσης και μεταφοράς θρεπτικών

Τυπικό έδαφος (πηλώδες) μισοί πόροι αέρα άλλοι μισοί νερό. Νερό επηρεάζει χημική και φυσική συμπεριφορά Μέσο διάλυσης και μεταφοράς θρεπτικών Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Τυπικό έδαφος (πηλώδες) μισοί πόροι αέρα άλλοι μισοί νερό. Νερό επηρεάζει χημική και φυσική συμπεριφορά Μέσο διάλυσης και μεταφοράς θρεπτικών συστατικών Απαραίτητο φωτοσύνθεση και διαπνοή

Διαβάστε περισσότερα

είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς.

είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. ΡΥΠΑΝΣΗ είναι η επιβάρυνση του περιβάλλοντος ρβ ς (αέρα, νερού, εδάφους) με κάθε παράγοντα (ρύπο) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς. ΡΥΠΑΝΣΗ Κατηγορίες ρύπων: χημικές ουσίες μορφές ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα: Μετεωρολογία-Κλιματολογία. Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου

ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα: Μετεωρολογία-Κλιματολογία. Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 7. ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΤΕΙ Καβάλας, Τμήμα Δασοπονίας και Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Μάθημα: Μετεωρολογία-Κλιματολογία. Υπεύθυνη : Δρ Μάρθα Λαζαρίδου Αθανασιάδου 1 7. ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 1.1 ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 12 1. Παράδειγµα κριτηρίου κλειστού τύπου - ανοικτού τύπου - κρίσης (µάθηµα ηµέρας) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΘΗΤΗ ΕΠΩΝΥΜΟ. ΟΝΟΜΑ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΜΑΘΗΜΑ Σκοπός εξέτασης: Η διαπίστωση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ.

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ. 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ. 1 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Ποια από τις παρακάτω ενώσεις αποτελεί πρωτογενή ρύπο; α. το DDT β. το νιτρικό υπεροξυακετύλιο γ. το όζον δ. το βενζοπυρένιο 2. Τα οξείδια του αζώτου: α. αντιδρούν με το οξυγόνο

Διαβάστε περισσότερα

1. Τα αέρια θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα είναι 2. Η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας στο εξωτερικό όριο της ατµόσφαιρας Ra σε ένα τόπο εξαρτάται:

1. Τα αέρια θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα είναι 2. Η ποσότητα της ηλιακής ακτινοβολίας στο εξωτερικό όριο της ατµόσφαιρας Ra σε ένα τόπο εξαρτάται: 1. Τα αέρια θερµοκηπίου στην ατµόσφαιρα είναι 1. επικίνδυνα για την υγεία. 2. υπεύθυνα για τη διατήρηση της µέσης θερµοκρασίας του πλανήτη σε επίπεδο αρκετά µεγαλύτερο των 0 ο C. 3. υπεύθυνα για την τρύπα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/01/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Διαπνοή είναι η: Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 2η: Οικολογικό Περιβάλλον Καλλιέργειας Λαχανικών. ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Τμήμα: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ.

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Ενότητα 2η: Οικολογικό Περιβάλλον Καλλιέργειας Λαχανικών. ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Τμήμα: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Ενότητα 2η: Οικολογικό Περιβάλλον Καλλιέργειας Λαχανικών Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Διδάσκοντες: Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Έδαφος Ανώτατο στρώμα στερεού φλοιού της γης Προέρχεται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο Γεωργία και εξέλιξή της. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Ταξινόμηση, ανατομία και μορφολογία. των φυτών μεγάλης καλλιέργειας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο Γεωργία και εξέλιξή της. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο Ταξινόμηση, ανατομία και μορφολογία. των φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο Γεωργία και εξέλιξή της 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 17 1.1.1. Περιεχόμενο του μαθήματος... 17 1.1.2. Η γεωργία ως τέχνη και επιστήμη... 18 1.1.3. Βραχεία ιστορική αναδρομή... 18 1.1.4. Η

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ

Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος Δ Ι Δ Α Σ Κ Ο Υ Σ Α Κ Ρ Ε Σ Τ Ο Υ Α Θ Η Ν Α Δ Ρ. Χ Η Μ Ι Κ Ο Σ Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Ο Σ Εισαγωγή στην Επιστήμη του Μηχανικού Περιβάλλοντος 1 ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο & 3 O

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου

ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ. Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Aτµόσφαιρα της Γης - Η σύνθεση της ατµόσφαιρας Προέλευση του Οξυγόνου - Προέλευση του Οξυγόνου ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Aτµόσφαιρα της Γης Ατµόσφαιρα είναι η αεριώδης µάζα η οποία περιβάλλει

Διαβάστε περισσότερα

Ατμοσφαιρική Ρύπανση

Ατμοσφαιρική Ρύπανση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 7: Ισοζύγιο ενέργειας στο έδαφος Μουσιόπουλος Νικόλαος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

2. Τι ονομάζομε μετεωρολογικά φαινόμενα, μετεωρολογικά στοιχεία, κλιματολογικά στοιχεία αναφέρατε παραδείγματα.

2. Τι ονομάζομε μετεωρολογικά φαινόμενα, μετεωρολογικά στοιχεία, κλιματολογικά στοιχεία αναφέρατε παραδείγματα. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑΣ-ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ 1. Διευκρινίστε τις έννοιες «καιρός» και «κλίμα» 2. Τι ονομάζομε μετεωρολογικά φαινόμενα, μετεωρολογικά στοιχεία, κλιματολογικά στοιχεία αναφέρατε παραδείγματα. 3. Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

Υγρασία Θερμοκρασία Άνεμος Ηλιακή Ακτινοβολία. Κατακρημνίσματα

Υγρασία Θερμοκρασία Άνεμος Ηλιακή Ακτινοβολία. Κατακρημνίσματα Ζαΐμης Γεώργιος Υγρασία Θερμοκρασία Άνεμος Ηλιακή Ακτινοβολία Κατακρημνίσματα ΝΕΡΟ - Τρεις μορφές Υγρασία στην Ατμόσφαιρα Εξάτμιση και Διαπνοή Ελλάδα που περισσότερες βροχοπτώσεις και γιατί; Υγρασία

Διαβάστε περισσότερα

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6.

Όξινη βροχή. Όξινη ονομάζεται η βροχή η οποία έχει ph μικρότερο από 5.6. Όξινη βροχή Οξύτητα είναι η συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου σε μια ουσία όπως αυτή ορίζεται από τον αρνητικό λογάριθμο της συγκέντρωσης των ιόντων του υδρογόνου (ph). Το καθαρό νερό έχει ουδέτερο ph ίσο με

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑ

ΑΡΧΕΣ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΑΜΠΕΛΩΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ ΚΡΗΤΗΣ Ταχ. /νση: T.Θ: 2222 Τηλέφωνο: 2810.331290 Καστοριάς και Θερµοπυλών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΦΥΤΩΝ Α. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ Η επιτυχία μιας ανθοκομικής καλλιέργειας στην ύπαιθρο εξασφαλίζεται όταν οι συνθήκες είναι οι κατάλληλες για ένα συγκεκριμένο είδος.

Διαβάστε περισσότερα

Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια

Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια Η λίπανση των φυτών στα θερμοκήπια Χημικές ιδιότητες εδάφους Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων Οξύτητα εδάφους (ph) Περιεκτικότητα σε θρεπτικά στοιχεία Ολική περιεκτικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγική Ανθοκομία. Γυψοφίλη. Εργαστήριο Παραγωγική Ανθοκομία. Γεώργιος Δημόκας. * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου

Παραγωγική Ανθοκομία. Γυψοφίλη. Εργαστήριο Παραγωγική Ανθοκομία. Γεώργιος Δημόκας. * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου TEI Πελοποννήσου Εργαστήριο Παραγωγική Ανθοκομία Θέμα Παραγωγική Ανθοκομία Ποικιλίες Καλλιέργεια Απαιτήσεις Γυψοφίλη Προβλήματα Ασθένειες Εχθροί Γεώργιος Δημόκας * Καθηγητής Εφαρμογών - Τ.Ε.Ι. Πελοποννήσου

Διαβάστε περισσότερα

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών

Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Τα Αίτια Των Κλιματικών Αλλαγών Το Φαινόμενο του θερμοκηπίου Η τρύπα του όζοντος Η μόλυνση της ατμόσφαιρας Η μόλυνση του νερού Η μόλυνση του εδάφους Όξινη βροχή Ρύπανση του περιβάλλοντος Ραδιενεργός ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ CO 2, CO, CH 4, NMHC Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn Διοξείδιο του άνθρακα CO 2 : Άχρωμο και άοσμο αέριο Πηγές: Καύσεις Παραγωγή τσιμέντου Βιολογικές διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική μηχανική

Περιβαλλοντική μηχανική Περιβαλλοντική μηχανική 2 Εισαγωγή στην Περιβαλλοντική μηχανική Enve-Lab Enve-Lab, 2015 1 Environmental Μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικά προβλήματα Παγκόσμια κλιματική αλλαγή Όξινη βροχή Μείωση στρατοσφαιρικού

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Μία αλεπού και ένα τσακάλι που ζουν σε ένα οικοσύστημα ανήκουν: Α. Στον ίδιο πληθυσμό Β. Στην

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα

Μάθημα 16. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος. Η ρύπανση του αέρα Μάθημα 16 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ \ ΜΕ ΤΟΝ ΑΕΡΑ Η ατμοσφαιρική ρύπανση, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, και η τρύπα του όζοντος Στο μάθημα αυτό θα αναφερθούμε στην ατμοσφαιρική ρύπανση και στις συνέπειές της. Επιπλέον,

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση Δασική Εδαφολογία Εδαφογένεση Σχηματισμός της στερεάς φάσης του εδάφους Η στερεά φάση του εδάφους σχηματίζεται από τα προϊόντα της αποσύνθεσης των φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων μαζί με τα προϊόντα της

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον

Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον Οικολογία: η επιστήμη που μελετά τις σχέσεις των οργανισμών, και φυσικά του ανθρώπου, με τους βιοτικούς (ζωντανούς οργανισμούς του ίδιου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ

ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ ΤΟ ΦΑΙΝOΜΕΝΟ ΤΟΥ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ Η ηλιακή ακτινοβολία που πέφτει στην επιφάνεια της Γης απορροφάται κατά ένα μέρος από αυτήν, ενώ κατά ένα άλλο μέρος εκπέμπεται πίσω στην ατμόσφαιρα με την μορφή υπέρυθρης

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική Δρίτσα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτέα ύλη μέχρι

Διδακτέα ύλη μέχρι 7Ο ΓΕΛ Πειραιά Α Λυκείου Σχολικό έτος 2017-18 ΓΕΩΛΟΓΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (μάθημα επιλογής) Διδακτέα ύλη μέχρι 18-12-2017 Α ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Η διδακτέα ύλη για το μάθημα επιλογής «ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόμενο του Θερμοκηπίου

Φαινόμενο του Θερμοκηπίου Φαινόμενο του Θερμοκηπίου Εργασία των μαθητών :Παράσογλου Χρύσανθος, Παρασχάκη Αλεξάνδρα, Τσαλίκογλου Αντιγόνη, Χίντρι Έγκι 3 ο Γυμνάσιο Καβάλας Σχολικό έτος 2017-2018 Καθηγητής : Χατζηαντωνίου Αλέξανδρος

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου;

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Δημ. Αλιφραγκής Καθηγητής Εργαστήριο Δασικής Εδαφολογίας ΑΠΘ Αύξηση του ρυθμού δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 3: Εξατμισοδιαπνοή

Άσκηση 3: Εξατμισοδιαπνοή Άσκηση 3: Εξατμισοδιαπνοή Ο υδρολογικός κύκλος ξεκινά με την προσφορά νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της γης υπό τη μορφή υδρομετεώρων που καταλήγουν μέσω της επιφανειακής απορροής και της κίνησης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ !Unexpected End of Formula l ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΞΙΝΗΣ ΒΡΟΧΗΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Παραδεισανός Αδάμ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η εργασία αυτή εκπονήθηκε το ακαδημαϊκό έτος 2003 2004 στο μάθημα «Το πείραμα στη

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II)

Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Περιβαλλοντικά Συστήματα Ενότητα 8: Οικοσυστήματα (II) Χαραλαμπίδης Γεώργιος Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος και Μηχανικών Αντιρρύπανσης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ

ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η σχέση μεταξύ βλάστησης και των παραγόντων του περιβάλλοντος, δηλαδή του κλίματος (cl), του μητρικού πετρώματος(p), του ανάγλυφου

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος

Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος Π.Αρφάνης για ΕΠΑΛ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ 2011 Περιγραφή/Ορολογία Αίτια. Συνέπειες. Λύσεις. Το φωτοχημικό νέφος Γενικές γνώσεις. Ορολογία Τι είναι η Ατμοσφαιρική Ρύπανση; Είναι η ποιοτική και ποσοτική αλλοίωση της

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφολογικές και καλλιεργητικές ανάγκες της Κάνναβης (L. Cannabis Sativa, Cannabaceae)

Εδαφολογικές και καλλιεργητικές ανάγκες της Κάνναβης (L. Cannabis Sativa, Cannabaceae) Εδαφολογικές και καλλιεργητικές ανάγκες της Κάνναβης (L. Cannabis Sativa, Cannabaceae) Σταυρινός Ελευθέριος Δρ Γεωπόνος - Εδαφολόγος Μέλος του ΔΣ Εδαφολογικής Εταιρείας www.edafologiki.gr Περιεχόμενα Παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΘΕΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΟΥ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ: ΑΣΚΟΡΔΑΛΑΚΗ ΜΑΝΟΥ ΕΤΟΣ 2013-2014 ΤΑΞΗ:B ΤΜΗΜΑ: Β1 ΡΥΠΑΝΣΗ- ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η καθαριότητα και η λειτουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΦΥΣΙΚΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ενότητα: Φυσική Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος -2 Δημήτρης Μελάς Καθηγητής ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΡΥΠAΝΣΗ Ορισμός της ατμοσφαιρικής ρύπανσης Ατμοσφαιρική ρύπανση ονομάζεται

Διαβάστε περισσότερα

Αίτια: Κλιματικοί παράγοντες Εδαφικοί παράγοντες (δυσμενείς συνθήκες υγρασίας, έλλειψη ή περίσσεια θρεπτικών στοιχείων)

Αίτια: Κλιματικοί παράγοντες Εδαφικοί παράγοντες (δυσμενείς συνθήκες υγρασίας, έλλειψη ή περίσσεια θρεπτικών στοιχείων) ΜΗ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ Αίτια: Κλιματικοί παράγοντες Εδαφικοί παράγοντες (δυσμενείς συνθήκες υγρασίας, έλλειψη ή περίσσεια θρεπτικών στοιχείων) Ατμοσφαιρικοί ρυπαντές Ασθένειες που προκαλούνται από κλιματικούς

Διαβάστε περισσότερα

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Αθανάσιος Κουκουνάρας Λέκτορας Εργαστήριο Λαχανοκομίας Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ thankou@agro.auth.gr 9 Μαρτίου 2015, Λάρισα Κύρια σημεία Η ανάγκη για λίπανση Οργανική

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Διάλεξης: Φωτισμός της καλλιέργειας με τεχνολογία LED. Δυνατότητες και προοπτικές. Χ. Λύκας

Τίτλος Διάλεξης: Φωτισμός της καλλιέργειας με τεχνολογία LED. Δυνατότητες και προοπτικές. Χ. Λύκας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Μάθημα: «Επίδραση του αβιοτικού και βιοτικού περιβάλλοντος στην παραγωγή των φυτών» Τίτλος

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φυσικά μεγέθη: Ονομάζονται τα μετρήσιμα μεγέθη που χρησιμοποιούμε για την περιγραφή ενός φυσικού φαινομένου. Τέτοια μεγέθη είναι το μήκος, το εμβαδόν, ο όγκος,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Περιφέρεια Κρήτης Ημερίδα: «Κλιματική Αλλαγή και Γεωργία» Ηράκλειο, Παρασκευή 22 Μαρτίου 2019 Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα Μιχαήλ Σιούτας,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΕΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ-ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΕΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ-ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΕΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ-ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Αξιοποίηση της οργανικής ουσίας για τη βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

4. ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ. Α /Β Διαχείριση Φυσικών Πόρων

4. ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ. Α /Β Διαχείριση Φυσικών Πόρων 4. ΕΔΑΦΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Α /Β Διαχείριση Φυσικών Πόρων 4.1 Ορισμός του εδάφους Χερσαία ζωή Οικονομία (;) Διάφοροι ορισμοί Μεταλλειολόγοι, Πολιτικοί Μηχανικοί, Γεωπόνοι κτλ. ΔΦΠ: αλληλεπίδραση με περιβάλλον& άλλους

Διαβάστε περισσότερα

Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους

Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους Θρεπτικά Διαλύματα Για Διδάσκοντες: Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1

econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet Χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση econtentplus programme ΜΕΛΙΤΖΑΝΑΣ 1 econteplusproject Organic.Edunet ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΟΛΑΝΩΔΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Χαράλαμπος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ 1. Εισαγωγή. Η ενέργεια, όπως είναι γνωστό από τη φυσική, διαδίδεται με τρεις τρόπους: Α) δι' αγωγής Β) δια μεταφοράς Γ) δι'ακτινοβολίας Ο τελευταίος τρόπος διάδοσης

Διαβάστε περισσότερα

1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ Τροφοδότηση του εδαφικού διαλύματος Απορρόφηση Ρίζας Οργανική ουσία Ανταλλαγή κατιόντων Εδαφικό διάλυμα Μικροοργανισμοί εδάφους Προσρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

Ατμόσφαιρα. Αυτό τo αεριώδες περίβλημα, αποτέλεσε την πρώτη ατμόσφαιρα της γης.

Ατμόσφαιρα. Αυτό τo αεριώδες περίβλημα, αποτέλεσε την πρώτη ατμόσφαιρα της γης. Ατμόσφαιρα Η γη, όπως και ολόκληρο το ηλιακό μας σύστημα, αναπτύχθηκε μέσα από ένα τεράστιο σύννεφο σκόνης και αερίων, πριν από 4,8 δισεκατομμύρια χρόνια. Τότε η γη, περικλειόταν από ένα αεριώδες περίβλημα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ. Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Το σύνολο των μετασχηματισμών βιολογικής ή χημικής φύσης που λαμβάνουν χώρα κατά την ανακύκλωση ορισμένων στοιχείων Επιβίωση οργανισμών Ύλη o Η ύλη που υπάρχει διαθέσιμη στη βιόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

Η ανόργανη θρέψη των φυτών

Η ανόργανη θρέψη των φυτών Η ανόργανη θρέψη των φυτών Φυσιολογία Φυτών 3 ου Εξαμήνου Δ. Μπουράνης, Σ. Χωριανοπούλου 1 Η μελέτη της πρόσληψης και αξιοποίησης των ανόργανων θρεπτικών από τα φυτά H αξιοποίηση περιλαμβάνει τη: διακίνηση

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ είναι οι παραγωγικές δυνάμεις ή το αποτέλεσμα των παραγωγικών δυνάμεων που υπάρχουν και δρουν στο φυσικό περιβάλλον και που για τον σημερινό άνθρωπο μπορούν,

Διαβάστε περισσότερα