Τα συμπέρασμα είναι ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση εγκαινίασε μια νέα εποχή στην Ιστορία της ανθρωπότητας.

Transcript

1 Καλησπέρα και σας καλωσορίζουμε στην αποψινή συναυλία, η οποία αποτελεί μέρος μιας σειράς εκδηλώσεων που διοργανώνει το Κόμμα μας για να τιμήσει τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση. Μέσα από όλη αυτή την δραστηριότητα έχουμε σαν στόχο να αναδείξουμε τη μεγάλη σημασία του κοσμοϊστορικού αυτού γεγονότος ως πηγής έμπνευσης, γνώσης και συμπερασμάτων, χρήσιμων στο σύγχρονο αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση. Τα έργα των δύο μεγάλων Σοβιετικών συνθετών, που θα ακούσουμε απόψε, δημιουργήθηκαν σε μια κοινωνία όπου είχε καταργηθεί η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Σε μια κοινωνία όπου επίκεντρο της ανάπτυξης ήταν η κάλυψη των αναγκών του εργαζόμενου λαού και της νεολαίας, η ολόπλευρη ανάπτυξη του ανθρώπου. Φίλοι και σφοι, Οταν μιλάμε για τα 100χρονα της Οκτωβριανής Επανάστασης αμέσως το μυαλό μας πάει στην έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα και την μεγαλειώδη είσοδο του Λένιν. Η καρδιά μας δονείται όταν βλέπουμε την εικόνα με την κόκκινη σημαία να υψώνεται στη θέση εκείνης του τρίτου Ράιχ. Αναλογιζόμαστε την δράση του Κόκκινου στρατού, για την απελευθέρωση μιας σειρασ χωρών από τα ναζιστικά στρατεύματα. Με συγκίνηση θυμόμαστε την συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης στον Β παγκόσμιο,πόλεμο, με τις αμέτρητες θυσίες του λαού. Το ρόλο του σοσιαλισμού όχι μόνο στην επίλυση προβλημάτων που ο καπιταλισμός δεν τα έλυσε ποτέ και τώρα τα έχει οξύνει περισσότερο, αλλά και το ρόλο του στην παγκόσμια ανάπτυξη της ταξικής πάλης, στην απόσπαση κατακτήσεων στον καπιταλισμό, που τώρα έχουν ταφεί όχι μόνο με τα μνημόνια αλλά και γιατί αυτός γίνεται όλο και πιο αντιδραστικός, όλο και πιο σάπιος.

2 Τα συμπέρασμα είναι ότι η Οκτωβριανή Επανάσταση εγκαινίασε μια νέα εποχή στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Ενα παράθυρο ανοιχτό στη λιακάδα ενός μέλλοντος ριζικά διαφορετικού από αυτό των πολέμων, των κρίσεων, της φτώχειας και της εξαθλίωσης για τα εκατομμύρια των εργαζομένων που γεννούσε ο καπιταλισμός. Ο Κόκκινος Οκτώβρης αποκάλυψε τις τεράστιες παραγωγικές δυνατότητες της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η νεαρή Σοβιετική Ένωση κατόρθωσε σε μικρό χρονικό διάστημα να αντιμετωπίσει τα στοιχεία καθυστέρησης, να καλύψει τη μεγάλη απόσταση που τη χώριζε από τις ισχυρές καπιταλιστικές χώρες και σε πολλούς τομείς να τις ξεπεράσει. Υπάρχει όμως ένας τομέας που οι κατακτήσεις και τα επιτεύγματα που είχε το σοβιετικό κράτος δεν είναι τόσο γνωστά. Αυτός ο τομέας ήταν η Τέχνη και γενικότερα ο Πολιτισμός και δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς σε μια κοινωνία όπου βασικό στοιχείο ήταν η ανάπτυξη της βασικής παραγωγικής δύναμης, του ανθρώπου. Ο Λένιν σημείωνε ότι η επανάσταση στην οικονομική βάση πρέπει να συνοδευτεί με επανάσταση στο εποικοδομήμα, με πολιτιστική επανάσταση. Αυτό αποτελούσε βασική προϋπόθεση για να μπορούν οι εργαζόμενοι να συμμετέχουν ουσιαστικά στην σοσιαλιστική οικοδόμηση. Το σύνθημα ότι κάθε μαγείρισσα πρέπει να ξέρει να κυβερνά το κράτος αποτύπωνε στην ουσία ότι για να γίνει ο λαός πραγματικός ιδιοκτήτης του υλικού πλούτου πρέπει να γίνει και του πνευματικού. Η ουσία είναι ότι στον σοσιαλισμό διευρύνεται και αλλάζει ο ελεύθερος χρόνος, δίνεται η δυνατότητα για την ολόπλευρη αξιοποίηση του, για το ανέβασμα του πολιτιστικού και μορφωτικού επιπέδου των εργαζομένων,

3 την ενίσχυση της συμμετοχής τους στην εργατική εξουσία και στην διεύθυνση της παραγωγής. Για αυτό από τα τέλη κιόλας του 1917 η νεαρή εργατική εξουσία πήρε δραστικά μέτρα ώστε η επαναστατική ανατροπή στην οικονομική βάση της κοινωνίας να συνοδευτεί από επαναστατικές αλλαγές και στο πολιτιστικό εποικοδόμημα, από μια πολιτιστική επανάσταση. Επίμονα και αποφασιστικά έδινε καθημερινά τη μάχη όχι μόνο για να εξαλείψει το τρομακτικό ποσοστό του αναλφαβητισμού που έφτανε στο 76% του πληθυσμού, αλλά και για να ανεβάσει το μορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο της εργατικής τάξης και συνολικά του λαού με στόχο να μπορούν να πάρουν συνειδητά και ενεργά μέρος στην υπεράσπιση και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Η πολιτιστική επανάσταση στην ΕΣΣΔ διαμόρφωσε όλες τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της σοσιαλιστικής πολιτιστικής ανάπτυξης. Ειχε στόχο την καθολική πρόσβαση στην τέχνη και την αισθητική αγωγή, την ανάπτυξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη συμβολή της Τέχνης στη διαμόρφωση κομμουνιστικής συνείδησης και στάσης για την ανάπτυξη της νέας κοινωνίας, για ένα ανώτερο επίπεδο ζωής, σωματικής και πνευματικής ανάπτυξης και καλλιέργειας του λαού. Η εργατική εξουσία φρόντιζε για την ικανοποίηση των πολιτιστικών αναγκών των εργαζομένων, όπως: σπουδές, συμμετοχή στην κοινωνική ζωή, διάβασμα, ασχολίες με τον αθλητισμό, την ερασιτεχνική καλλιτεχνική δημιουργία, τις επισκέψεις σε βιβλιοθήκες, κινηματογράφους, θέατρα, μουσεία, κλπ. Άλλωστε ο ημερήσιος εργάσιμος χρόνος μειωνόταν με την άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας και αυξάνονταν ο ελεύθερος χρόνος.

4 Η σοβιετική εξουσία έκανε τα πάντα για να μπορεί να αξιοποιηθεί δημιουργικά. Ορισμένα παραδείγματα: Στην προεπαναστατική Ρωσία υπήρχαν 856 εφημερίδες με 2,7 εκατομμύρια τιράζ στη ρωσική γλώσσα. Στην ΕΣΣΔ υπήρχαν , σε 52 γλώσσες των λαών της με 62 εκατομμύρια τιράζ. Ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο σε λογοτεχνικές εκδόσεις, δικές της και ξένες. Αναπτύχθηκαν πάνω από 100 φιλαρμονικές και περίπου 300 άλλα συγκροτήματα όπως συμφωνικές ορχήστρες, χορωδίες, ορχήστρες λαϊκών οργάνων, συγκροτήματα τραγουδιού και χορού κ.ά. Υπήρχαν 570 κρατικά θέατρα, όπερας και μπαλέτου, μουσικής κωμωδίας, παιδικά και εφηβικά θέατρα. Ό,τι υπήρχε προεπαναστατικά στον Πολιτισμό και την Τέχνη το καρπώνονταν οι πλούσιοι, για το λαό ήταν ξένα, απλησίαστα. Στη Ρωσία το 1913 υπήρχαν κινηματογράφοι.το 1987 υπήρχαν Και στον καπιταλισμό θα πει κάποιος ότι αναπτύσσονται όλα αυτά. Βεβαίως όχι στην έκταση και στην ποιότητα που υπήρχε στην ΕΣΣΔ, αφού η Τέχνη και ο πολιτισμός στον καπιταλισμό είναι εμπόρευμα. Ο λαός δύσκολα μπορεί να ασχοληθεί με τις Τέχνες. Επίσης το περιεχόμενό τους στον καπιταλισμό αναπαράγει και προβάλλει τις αξίες των αστών, καλλιεργώντας συνειδήσεις υποταγής στο σύστημα της εκμετάλλευσης. Στο σοσιαλισμό αναπαράγει την υπέρτατη αξία "ένας για όλους και όλοι για έναν", την αξία της δημιουργικότητας στην απελευθερωμένη από την εκμετάλλευση εργασία, της ανεξάντλητης δύναμης των εργαζομένων για την κίνηση της ιστορίας προς στον κομμουνισμό, της συλλογικότητας, της ατομικής υπευθυνότητας για το κοινωνικό σύνολο, της προσωπικής θυσίας για το λαϊκό συμφέρον, το διεθνισμό.

5 Μιλώντας ειδικά για τη μουσική στα χρόνια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης πραγματοποιήθηκε κατ' αρχάς με τεράστια διεύρυνση των μουσικών υποδομών και συνόλων. Τα κρατικά θέατρα όπερας και μπαλέτου -ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγονται το Κρατικό Ακαδημαϊκό Θέατρο Μπολσόι και το Κρατικό Ακαδημαϊκό Θέατρο Όπερας και Μπαλέτου Κίροφ- εικοσιπλασιάστηκαν σε σχέση με την προεπαναστατική Ρωσία. Για τη διάδοση της συμφωνικής μουσικής δίνονταν καθημερινά συναυλίες, όχι μόνο στις μόνιμες συναυλιακές αίθουσες, αλλά και στις λέσχες των βιομηχανικών επιχειρήσεων, στα Μέγαρα Πολιτισμού, σε ειδικές αίθουσες των ωδείων, στα σχολεία, στα πανεπιστήμια, στα παλάτια των πιονιέρων, σε αίθουσες του στρατού, ενώ για τον ίδιο σκοπό επιστρατεύτηκαν το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και ο κινηματογράφος. Χαρακτηριστικα ειναι τα λογια του Δημ ήτρη Μητρόπουλου ενός μεγάλου συνθέτη και πιανίστα, από τους λίγους μουσικούς που μπορούσαν να παίζουν πιάνο διευθύνοντας ταυτόχρονα την ορχήστρα. Να τι έλεγε μετά από το ταξίδι που πραγμ ατοποίησε στην ΕΣΣΔ, το «Αν θα με ρωτήσετε πού θα προτιμούσα να εργάζομαι σαν καλλιτέχνης μουσικός, σας λέω απερίφραστα: Χίλιες φορές στη Ρωσία. Πρόκειται για ένα φαινόμενο ομαδικής καλλιτεχνικής ανόδου ενός λαού που θεωρούνταν ίσαμε προχθές μισοπολιτισμένος και κατάλληλος μόνο για βούρδουλα». Και στην ερώτηση για το ποια είναι η πρώτη εντύπωση που αποκόμισε από τη νεαρή τότε ΕΣΣΔ, αναφέρει τα παρακάτω: «...Πλήθος εργάτες, απλά ντυμένοι, με ύφος γελαστό και ανέγνοιαστο. Είναι αυτό το ίδιο το κοινό που 'χει τη δίψα για το θέατρο και τη μάθηση. Μόλις πέρασα μερικές μέρες μέσα σ' αυτό τον κόσμο άρχισα να νιώθω πως αυτή

6 η μάζα κρύβει μέσα της πολλά μυστικά και γίνεται από μέρα σε μέρα πιο ενδιαφέρουσα. Μου 'χε φύγει η πρώτη εντύπωση της οπτικής αντίθεσης Μόντε Κάρλο και Πλατείας του Σταθμού της Μόσχας. Στη Μόσχα έπαιξα σε τρία Κοντσέρτα ως διευθυντής και ως πιανίστας σε κλασική ρωσική και δική μου μουσική. Στο Λένινγκραντ έπαιξα κλασική και νέα σοβιετική μουσική με αρκετά μεγάλη επιτυχία. Οι νέοι καλλιτέχνες είναι αρκετά ανώτεροι από πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες της Ευρώπης (...) Το ενδιαφέρον των εργατών για την τέχνη, το θέατρο, τον κινηματογράφο είναι ανεπτυγμένο περισσότερο από όλες τις χώρες. Το θέατρο και οι κινηματογράφοι είναι γεμάτοι κάθε βράδυ. Το κράτος ενδιαφέρεται, μπορεί να ειπεί, εξ ίσου για την κατασκευή ενός εργοστασίου με την ανύψωση του καλλιτεχνικού επιπέδου του κόσμου (...) Οι ορχήστρες και οι θίασοι κατεβαίνουν στα εργοστάσια και παίζουν από τις 2-4, οι δε εργάτες παρακολουθούν με μεγάλο ενδιαφέρον, ιδίως θέατρο». Φίλοι και σφοί, Όλα αυτά τα μέτρα, οι κατακτησεις, είχαν ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση ενός τεράστιου μουσικά μορφωμένου λαϊκού ακροατηρίου, ικανού να απολαμβάνει ένα από τα πιο σύνθετα και αφηρημένα είδη της Τέχνης, όπως η συμφωνική μουσική. Έτσι η ανάδειξη των σπουδαίων Σοβιετικών συνθετών, όπως ο Σοστακόβιτς, ο Προκόφιεφ και άλλοι πολλοί, δεν ήταν προϊόν ενός ανταγωνισμού για την ατομική - εγωκεντρική επιτυχία, αλλά αποτέλεσμα ενός συνολικότερου αγώνα για την καθολική ανύψωση του πολιτιστικού επιπέδου του σοβιετικού λαού. Το ακριβότερο όμως δώρο της Οκτωβριανής Επανάστασης στον τομέα του Πολιτισμού όχι μόνο για τους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά και για τους καταπιεσμένους όλου του κόσμου είναι ότι άνοιξε το δρόμο σε μια νέα Τέχνη, την Τέχνη για τον εργαζόμενο λαό και τη νέα κοινωνία, όπου ιδιοκτήτες του πλούτου θα

7 είναι οι ίδιοι οι δημιουργοί του και όχι οι λίγοι εκμεταλλευτές τους. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του Σεργκέι Προκόφιεφ: " Κατά τη γνώμ η μ ου, ο συνθέτης, όπως και ο ποιητής, ο γλύπτης ή ο ζωγράφος, έχει καθήκον να υπηρετεί τον άνθρωπο, το λαό. Πρέπει να ομ ορφύνει την ανθρώπινη ζωή και να την υπερασπιστεί. Πρέπει πρώτα απ ' όλα να είναι πολίτης, έτσι ώστε η Τέχνη του συνειδητά να εκθειάζει την ανθρώπινη ζωή και να οδηγεί τον άνθρωπο σε ένα ακτινοβόλο μ έλλον. Αυτός είναι ο αμ ετάβλητος κώδικας της Τέχνης όπως το βλέπω". Σύντροφοι και φίλοι, Το παράδειγμα της μουσικής δείχνει ότι -παρά τις αντιφάσεις και τις παρεκκλίσεις από τη μαρξιστική θεωρία που παρουσιάστηκαν στην πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και στο θέμα της Τέχνης- ο σοσιαλισμός είναι το μόνο κοινωνικό σύστημα που μπορεί να αποδώσει στην Τέχνη τη μαζική και την αληθινή, κοινωνική λειτουργία της. " Η μ εσαιωνική φεουδαρχική κοινωνία καταστράφηκε από τον εξεγερτικό ρυθμ ό της «Μασσαλιώτιδας». Οι αλυσίδες της καπιταλιστικής καταπίεσης έσπασαν σε κομμ άτια από τη ρωμ αλέα μ ελωδία της «Δ ιεθνούς»", όπως υπογραμμίζει ο Σοστακόβιτς, παρατηρώντας ότι κάθε φορά που η ανθρωπότητα κάνει ένα βήμα προς τα μπρος, η Τέχνη και ειδικότερα η μουσική πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή, ανάμεσα στους σημαιοφόρους: Να δίνει δύναμη στους γενναίους αγωνιστές, να συνεφέρνει τους αδύνατους, να ενθαρρύνει τους διστακτικούς. Κλείνοντας, Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμα τους μουσικούς της συμφωνικης ορχηστρας του δημου Πατρας για την σημερινη τους παρουσια και την συμβολη τους για την πραγματοποίηση αυτής της συναυλίας.

8 Καλή ακρόαση!».