ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ

Transcript

1 ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Γ. ΣΕΓΚΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Θ. ΜΑΝΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΚΔΟΣΗ ISBN ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Καθηγητού κ. Δ.Ι. Αραβαντινού... Πρόλογος συγγραφέως... VII IX ΚΕΦΑΛΑΙΟ I (Ν.Θ. ΜΑΝΙΑΣ) ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ... 1 Α. ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ... 1 Βιοχημεία στεροειδών ορμονών... 1 Μηχανισμός δράσεως... 6 Παραγωγή, έκκριση και μεταβολισμός των στεροειδών... 8 Κυκλοφορία των στεροειδών στο αίμα Βιολογική δράση των στεροειδών ορμονών της ωοθήκης Βιολογική δράση των οιστρογόνων Βιολογική δράση της προγεστερόνης Βιολογική δράση των ανδρογόνων Β. ΠΡΩΤΕΪΝΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ Βιοσύνθεση πρωτεϊνικών ορμονών Μηχανισμός δράσεως Περίληψη Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ II (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Οι πόροι του Wolff ή μεσονεφρικοί πόροι Οι πόροι του Muller ή παραμεσονεφρικοί πόροι Ο ουρογεννητικός κόλπος Τα αρχέγονα γεννητικά κύτταρα Αντιγόνο ιστοσυμβατότητος συνδεδεμένο με το χρωμόσωμα Υ (Η-Υ αντιγόνο) Y-linked histocompatibility antigen (Η-Υ antigen) 34 Η διαφοροποίηση των γονάδων και η διάπλαση των έσω γεννητικών οργάνων α. Η ωοθηκική διαφοροποίηση β. Διάπλαση της μήτρας και των σαλπίγγων γ. Η ορχική διαφοροποίηση δ. Διάπλαση των εσωτερικών γεννητικών οργάνων του άρρενος ε. Διάπλαση των έξω γεννητικών οργάνων του θήλεος στ Διάπλαση των έξω γεννητικών οργάνων του άρρενος ζ. Ο προστάτης 58 Εννοιες και χρόνοι κλειδιά για τη διαφοροποίηση των γεννητικών οργάνων Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ III (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΝΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Ο υποθάλαμος και η υπόφυση α. Το μεγαλοκυτταρικό νευροεκκριτικό σύστημα β. Το μικροκυτταρικό νευροεκκριτικό σύστημα Η πυλαία κυκλοφορία Χαρακτηριστικά των κολπωδών πυλαίων τριχοειδών Εγκεφαλονωτιαίο υγρό, επενδυματικά κύτταρα και αιματοεγκεφαλικός φραγμός (blood-brain barrier) Ρύθμιση της εκκρίσεως της GnRH και τρόπος δράσεως ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ Οι γοναδοτρόπες ορμόνες Η γοναδοτροπική εκκριτική ορμόνη (GnRH) Τα ανάλογα της GnRH Τα στεροειδή και η έκκριση των γοναδοτροπινών Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΩΝ ΩΡΙΜΑΝΣΕΩΣ ΤΩΝ ΑΡΧΕΓΟΝΩΝ ΩΟΘΥΛΑΚΙΩΝ Το πρωτογενές ωοθυλάκιο Εμφάνιση των υποδοχέων της FSH... 87

2 2. Εμφάνιση υποδοχέων Ε2 (17β-οιστραδιόλης) Εμφάνιση υποδοχέων τεστοστερόνης Εμφάνιση των διαστημάτων συνδέσεως (Gup Junctions) Εμφάνιση της έσω θήκης και των υποδοχέων LH Οι δράσεις της FSH και LH στο αναπτυσσόμενο ωοθυλάκιο Ατρησία ή εκφύλιση του ωοθυλακίου Χρονική διάρκεια αναπτύξεως του ωοθυλακίου Ο ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Η αρχική ανάπτυξη των αρχέγονων ωοθυλακίων Οι γοναδοτροπίνες και η ωρίμανση των ωοθυλακίων Το ωοθυλάκιο πριν την ωοθυλακιορρηξία Η διαδικασία της ωοθυλακιορρηξίας Το ωχρό σωμάτιο Ο χρόνος και ο γεννητικός κύκλος ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΑΥΞΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΥ ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΤΟΥ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟ Ο ρόλος της προγεστερόνης ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ Περίληψη Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ ΚΑΙ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΚΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Κατάταξη αμηνορροιών ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ Η ήβη Η εγκυμοσύνη Η λοχεία Η εμμηνόπαυση ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΩΝ ΤΕΛΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Α. Ενδομητρικές συμφύσεις (Σύνδρομο Asherman ή Synechiea) Β. Ανωμαλίες διαπλάσεως των οργάνων που προέρχονται από τους πόρους του Muller ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΩΟΘΗΚΕΣ Πρώιμη εμμηνόπαυση ή πρώιμη ανεπάρκεια των ωοθηκών Ανθιστάμενη στις γοναδοτροπίνες ωοθήκη ΕΞΩΓΕΝΝΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ I. Διαταραχές της λειτουργίας του φλοιού των επινεφριδίων Σύνδρομο Cushing Οψιμες ενζυμικές διαταραχές Ελάττωση της 21 -υδροξυλάσης Ελάττωση της 11β-υδροξυλάσης Ελάττωση της 3β-ολ-δεϋδρογενάσης Νόσος του Addison II. Διαταραχές του θυρεοειδούς III. Διαβήτης ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣ ΕΩΣ Α. ΟΓΚΟΙ ΤΗΣ ΥΠΟΦΥΣΕΩΣ I. Αδενώματα Αδενώματα που εκκρίνουν προλακτίνη (Προλακτινώματα) Αδενώματα που εκκρίνουν αυξητική ορμόνη (GH) Αδενώματα που εκκρίνουν β-ενδορφίνη II. Κρανιοφαρυγγίωμα Β. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΕΝΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΕΦΙΠΠΙΟΥ Γ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΑΙΜΑΤΩΣΕΩΣ I. Σύνδρομο Sheehan II. Καταπληξία της υποφύσεως III. Τραυματισμοί ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Κ.Ν.Σ. (ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΣ) Α. ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΥ Β. ΣΥΝΔΡΟΜΟ KALLMAN (ΑΝΟΣΜΙΑ) Γ ΨΥΧΟΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Διαταραχές της διατροφής (Eating disorders) Ψυχογενής ανορεξία (Anorexia nervosa) Παχυσαρκία 166 II. Ψευδοκύηση Επίμονο ωχρό σωμάτιο Δ. Η ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ ΤΩΝ ΑΘΛΗΤΡΙΩΝ Ε. ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ ΜΕΤΑ ΧΡΗΣΗ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΩΝ (Post pill amenorrhea) ΦΑΡΜΑΚΑ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΜΝΗΝΟΡΡΟΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΚΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Υπερπρολακτιναιμία

3 2. Πολυκυστικές ωοθήκες Μηχανισμός δράσεως κλομιφαίνης Επιλογή των ασθενών Πρωτόκολλο χορηγήσεως κλομιφαίνης Αποτελέσματα Επιπλοκές Η Δεξαμεθαζόνη στη θεραπεία με κλομιφαίνη Βρωμοεργοκρυπτίνη και κλομιφαίνη Η Ταμοξιφαίνη Θεραπεία αμηνορροιών που οφείλονται σε κεντρικά αίτια Ανθρώπειος εμμηνοπαυσιακή γοναδοτροπίνη (HMG) Μηχανισμός δράσεως Τρόποι χορηγήσεως Παρακολούθηση της ωριμάνσεως των ωοθυλακίων Αποτελέσματα Συνδυασμός HMG και κλομιφαίνης ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ HMG Σύνδρομο υπερδιεγέρσεως των ωοθηκών Πολύδυμη κύηση Αυτόματες εκτρώσεις Γοναδοτροπική εκκριτική ορμόνη (GnRH) Επιλογή των ασθενών Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ V (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ Το σύστημα αμβλύνοεως Αύξηση των βιολογικά δραστικών ανδρογόνων Εξωαδενική υπερπαραγωγή οιστρογόνων ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ 221 Η ωοθήκη Τα επινεφρίδια Ο υποθάλαμος Η υπόφυση Η υπερινσουλιναιμία Κληρονομικοί παράγοντες ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ, ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας Σφηνοειδής εκτομή των ωοθηκών Περίληψη 242 Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟΣ Εμβρυολογία Υπερτρίχωση και δασυτριχισμός Η συνδεόμενη με τα στεροειδή του φύλου σφαιρίνη (Sex hormone binding globulin) SHBG Τα ανδρογόνα Ορμονικός μεταβολισμός και δράση των ανδρογόνων στη γυναίκα με δασυτριχισμό ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟΥ Δασυτριχισμός από λήψη φαρμάκων Υπαρξη Υ χρωμοσώματος Ηβη-κύηση-εμμηνόπαυση Ιδιοπαθής δασυτριχισμός Πολυκυστικές ωοθήκες Σύνδρομο Cushing Όψιμη ελάττωση επινεφριδικών ενζύμων (υπερπλασία επινεφριδίων) Ογκοι ωοθηκών Ογκοι επινεφριδίων Υπερπρολακτιναιμία ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΔΑΣΥΤΡΙΧΙΣΜΟΥ Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη Η δεξαμεθαζόνη Τα αντιανδρογόνα α. Η Οξεική Κυπροτερόνη (Cyproterone Acetate) CPA β. Η Σπιρονολακτόνη (Spironolactone) γ. Η Σιμετιδίνη (Cimetidine) Βασικά σημεία για την κατανόηση του δασυτριχισμού Βιβλιογραφία

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII (Ν.Θ. ΜΑΝΙΑΣ) ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗ Χημεία Φυσιολογία Α. Ανασταλτικοί παράγοντες Β. Διεγερτικοί παράγοντες Γ Ρυθμός εκκρίσεως της προλακτίνης Δ. Φάρμακα που επηρεάζουν την έκκριση της προλακτίνης Ε. Αυτορύθμιση της προλακτίνης ΣΤ Η προλακτίνη στην κύηση Ζ. Η δράση της προλακτίνης στο μαστό ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΛΑΚΤΙΝΗΣ Υπερπρολακτιναιμία και προλακτινώματα Κλινικά ευρήματα στην υπερπρολακτιναιμία Διάγνωση Θεραπεία Χειρουργική θεραπεία Φαρμακευτική θεραπεία Ακτινοθεραπεία Περίληψη Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ VIII (Ν.Θ. ΜΑΝΙΑΣ) ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ Παθογένεια Παθολογική φυσιολογία Κλινικά ευρήματα Σταδιοποίηση Θεραπεία Ορμονική θεραπεία ενδομητριώσεως α. Ψευδοκύηση β. Χορήγηση μόνο προγεσταγόνου γ. Νταναζόλη δ. Γκεστρινόνη ε. Ανάλογα της γοναδοτροπικής εκκριτικής ορμόνης (GnRH) ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΕΩΣ Περίληψη Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ IX (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΚΛΙΜΑΚΤΗΡΙΟ-ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ Ορμονικές αλλαγές Τα συμπτώματα Αγγειοκινητικές διαταραχές Οστεοπόρωση Ατροφίες Αθηροματοσκλήρωση και ισχαιμική νόσος του μυοκαρδίου Σύνδρομο εμμηνοπαύσεως Η θεραπεία Οι παρενέργειες Υπερπλασία και καρκίνος ενδομητρίου Καρκίνος μαοτού Ηπατικές επιδράσεις α. Υπέρταση β. Θρομβοεμβολικά επεισόδια γ. Επιδράσεις στη χοληδόχο κύστη Βασικά σημεία της θεραπείας υποκαταστάσεως Εναρξη της θεραπείας Το οιστρογόνο που θα χρησιμοποιηθεί Η δόση Η διάρκεια της θεραπείας Αντενδείξεις Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χ (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕ! ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΕΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Η παραγωγική φάση Η εκκριτική φάση Η περίοδος Ανωοθυλακιορρηκτική δυσλειτουργική αιμορραγία

5 Ωοθυλακιορρηκτική δυσλειτουργική αιμορραγία Διαταραχή της λειτουργίας του ωχρού σωματίου Ανεξήγητη αιμορραγία Αιμορραγία και stress Θεραπεία Θεραπεία ανωοθυλακιορρηκτικής δυσλειτουργικής αιμορραγίας Θεραπεία οξείας και έντονης αιμορραγίας που οφείλεται οε ανωοθυλακιορρηξία Μετά την περίοδο σταγονοειδής αιμορραγία (postmenstrual spotting) Σταγονοειδής αιμόρροια στο μέσο του κύκλου (mid-cycle spotting) Πριν από την εμφάνιση της περιόδου σταγονοειδής αιμόρροια (premenstrual spotting) Περίληψη Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ XI (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ Το ιστορικό Η κλινική εξέταση α. Οι σωματικές αναλογίες β. Το τρίχωμα γ. Οι μαστοί δ. Τα γεννητικά όργανα ε. Γυναικολογική εξέταση Εργαστηριακή διερεύνηση I. Επί παρουσίας κανονικής περιόδου Η ανεπάρκεια του ωχρού σωματίου Ωχρινοποιούμενο άρρηκτο ωοθυλάκιο (Luteinizing Unraptured Follicle LUF) II. Επί αραιομηνορροίας III. Επί αμηνόρροιας Δοκιμασίες Δοκιμασία προγεστερόνης Δοκιμασία οιστρογόνων-προγεστερόνης Δοκιμασία κλομιφαίνης Δοκιμασία LH-RH (LH-RH test) Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ XII (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ) ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΩΣ Α. Διαταραχές αναπτύξεως των γονάδων Με εξωτερικά όργανα άρρενος I. Σύνδρομο Klinefelter Αιτιολογία Παθοφυσιολογία Κλινικά ευρήματα Εργαστηριακά ευρήματα Θεραπεία II. Αρρενες XX III. Σύνδρομο Turner άρρενος τύπου ΧΥ (Noonan s syndrome) Κλινικά ευρήματα Εργαστηριακά ευρήματα Θεραπεία IV Συγγενής ανορχία (σύνδρομο εξαφανισθέντος όρχεως) Αιτιολογία Κλινικά ευρήματα Εργαστηριακά ευρήματα Θεραπεία Με εξωτερικά γεννητικά όργανα θήλεος I. Σύνδρομο Turner (γοναδική δυσγενεσία) Αιτιολογία Παθοφυσιολογία Κλινικά χαρακτηριστικά Θεραπεία II. Αληθής γοναδική δυσγενεσία (Pure gonadal dysgenesis) και σύνδρομο Swyer s Με αμφίφυλα εξωτερικά γεννητικά όργανα Μικτή γοναδική δυσγενεσία ΧΟ/ΧΥ ΧΥ ΧΧ/ΧΥ II. Αληθής ερμαφροδιτισμός XX, ΧΧ/ΧΥ κλπ III. Γοναδική αγενεσία ΧΥ ή ορχική εκφύλιση ή αγοναδισμός Β. Διαταραχές της αναπτύξεως των γεννητικών οργάνων με φυσιολογικό καρυότυπο ΧΥ (άρρην ψευδερμαφροδιτισμός) Με εξωτερικά γεννητικά όργανα άρρενος Παραμονή εσωτερικών γεννητικών οργάνων θήλεος (έλλειψη Μ IF) Με εξωτερικά γεννητικά όργανα θήλεος Έλλειψη ευαισθησίας στα ανδρογόνα (Androgen insensitivity) Σύνδρομο θηλεοποιού όρχεως

6 Μερική έλλειψη ευαισθησίας στα ανδρογόνα ή ατελής άρρην ψευδερμαφροδιτισμός Το σύνδρομο Lubs Το σύνδρομο Gylbert-Dreyfus Το σύνδρομο Reifenstein Αμφίφυλα εξωτερικά γεννητικά όργανα Διαταραχές στη σύνθεση των ανδρογόνων (Υπερπλασία των επινεφριδίων στα άρρενα) α. Λιποειδής υπερπλασία των επινεφριδίων από έλλειψη της 20-υδροξυλάσης ή της 20,22-δεσμολάσης β. Ελλειψη της 3β-οΙ-δεϋδρογενάσης γ. Ελλειψη της 17α-υδροξυλάσης δ. Ελλειψη της 17,20-δεσμολάσης ε. Ελλειψη της 17-κετο-στεροειδοαναγωγάσης (έλλειψη 5α-αναγωγάσης) Κληρονομικός πέρινεϊκός υποσπαδίας Γ Διαταραχές αναπτύξεως των εξωτερικών γεννητικών οργάνων με φυσιολογικό καρυότυπο XX (θήλυς ερμαφροδιτισμός) Συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων (ΣΥΕ) (ανδρογεννητικό σύνδρομο Αιτιολογία και παθοφυσιολογία Ελλειψη 21-υδροξυλάσης Ελλειψη 11 β-υδροξυλάσης Εξωγενής λήψη φαρμάκων κατά τη διάρκεια της κυήσεως Αυξημένα ανδρογόνα συνεπεία όγκων που παράγουν ανδρογόνα ή ωχρινώματος της κυήσεως Θεραπεία ερμαφροδιτισμού Σύνδρομο Mayer-Rokitansky-Kuster-Hauser (συγγενής έλλειψη του κόλπου) Θεραπεία Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ XIII (Χ.Γ. ΣΕΓΚΟΣ Ν.Θ. ΜΑΝΙΑΣ) ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΨΗ Τα οιστρογόνα Τα προγεστερινοειδή Η χρήση των ορμονών με οκοπό την αντισύλληψη Από του στόματος αντισυλληπτικά Κυκλικά χορηγούμενα δισκία που περιέχουν συνδυασμό οιοτρογόνου-προγεστερινοειδούς II. Κυκλικά κατά συνέχεια χορηγούμενα δισκία IIL Συνεχής μη κυκλική χορήγηση μικρής δόσεως προγεστερινοειδούς Αντισύλληψη μετά συνουσία (Morning after pill - Postcoital pill-interception) Μακράς δράσεως ενέσιμα σκευάσματα Ενα χάπι το μήνα Προσταγλανδίνες Ανάλογα της GnRH RU Ενδομητρικές προθέσεις βραδείας απελευθερώσεως προγεστερόνης Ορμονική αντισύλληψη για τον άνδρα ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΩΝ Δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα Αντισυλληπτικά και πήξη του αίματος Αντισυλληπτικά και λιπίδια του αίματος Αντισυλληπτικά και υπέρταση Δράση στο μεταβολισμό των υδατανθράκων Δράση στο ήπαρ Δράση στις νεοπλασίες α. Καρκίνος τραχήλου β. Καρκίνος ενδομητρίου γ. Καρκίνος ωοθηκών δ. Καρκίνος μαστού ε. Καλοήθεις παθήσεις μαστών στ. Όγκοι υποφύσεως ζ. Μελάνωμα Αντενδείξεις χορηγήσεως αντισυλληπτικών δισκίων Περίληψη Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ XIV (Ν.Θ. ΜΑΝΙΑΣ) ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΗΣΕΩΣ Ωοθηκικές ορμόνες στην κύηση Πρωτεϊνικές ορμόνες του πλακούντα Στεροειδείς ορμόνες στην κύηση Προγεστερόνη Οιστρογόνα Ο ρόλος της μετρήσεως της οιστριόλης στην εκτίμηση της εμβρυϊκής καταστάσεως σήμερα Λειρουργικός ρόλος της οιστριόλης στην κύηση Φυσιολογικές μεταβολές στη μητέρα κατά την κύηση Η έναρξη του τοκετού

7 Ο μεταβολισμός στην κύηση Περίληψη Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ XV (Α. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Α. Ανατομία και φυσιολογία των γεννητικών οργάνων του άνδρα Β. Ο άξονας υποθάλαμος-υπόφυση-όρχεις Τα κύτταρα Leydig. Ο ρόλος της LH Βιοσύνθεση, μεταβολισμός και μεταφορά των ανδρογόνων Βιολογική δράση των ανδρογόνων Κύτταρα Sertoli. Ο ρόλος της FSH και της τεστοστερόνης Γ Η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων Δ. Ενεργοποίηση των σπερματοζωαρίων και ακροσωμιακή αντίδραση Ε. Το τέλος μιας γλυκιάς περιπέτειας Βιβλιογραφία ΚΕΦΑΛΑΙΟ XVI (Ν. ΒΑΪΔΑΚΗΣ) ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Εισαγωγή Ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη Ψυχοκοινωνική ανάπτυξη Ταυτότητα και ρόλος του φύλου Διαταραχές της ταυτότητας του φύλου Φυσιολογία της σεξουαλικής λειτουργίας Σεξουαλικές δυσλειτουργίες Αιτιοπαθογένεια των σεξουαλικών διαταραχών Θεραπευτική αντιμετώπιση των σεξουαλικών διαταραχών Τεχνικά μέσα για την αντιμετώπιση των σεξουαλικών διαταραχών Φάρμακα και σεξουαλική λειτουργία Μεταβολές της σεξουαλικής λειτουργίας κατά και μετά την εμμηνόπαυση Βιβλιογραφία Ευρετήριο