ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Transcript

1 ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, COM(2008) 817 τελικό 2008/0237 (COD) C6-0469/08 Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τα δικαιώµατα των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν και για την τροποποίηση του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 σχετικά µε τη συνεργασία µεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρµόδιες για την επιβολή της νοµοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών (υποβληθείσα από την Επιτροπή) {SEC(2008) 2953} {SEC(2008) 2954} EL EL

2 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ 1.1. Αιτιολόγηση και στόχοι Η αγορά διεθνών µεταφορών επιβατών µε λεωφορεία και πούλµαν έχει ήδη απελευθερωθεί. Ο κανονισµός (ΕΟΚ) αριθ. 684/92, όπως τροποποιήθηκε µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 11/98, άνοιξε την πρόσβαση στην εν λόγω αγορά. Μαζί µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 12/98, που καθορίζει τους όρους υπό τους οποίους γίνονται δεκτοί στις εθνικές οδικές µεταφορές επιβατών σε ένα κράτος µέλος µεταφορείς µε πούλµαν και λεωφορεία µη εγκατεστηµένοι σε αυτό, η εν λόγω νοµοθεσία αποτελεί τη σπονδυλική στήλη της εσωτερικής αγοράς διεθνών οδικών µεταφορών επιβατών 1. Η ενιαία αγορά µεταφορών έχει αποφέρει στους Ευρωπαίους σηµαντικά οφέλη, µεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η ευρύτερη επιλογή προορισµών και οι ανταγωνιστικές ταξιδιωτικές προσφορές. Η κατάργηση των συνόρων και η ανάπτυξη των ταξιδίων δεν συνοδεύονται πάντα από επαρκή µέτρα για την προστασία των δικαιωµάτων των επιβατών. Είναι θέµα ζωτικής σηµασίας να καθοριστούν στο σύνολό τους τα δικαιώµατα πρόσβασης στις εν λόγω υπηρεσίες, καθώς και οι κανόνες που διέπουν την παροχή τους, αφού αυτός ο τρόπος µεταφοράς είναι απαραίτητος για τη µετάβαση στην εργασία, για τις επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους, όπως και για ψυχαγωγία και τουρισµό η περιορισµένη πρόσβαση µπορεί να παρεµποδίσει σοβαρά την κοινωνική ένταξη πολλών πολιτών, εις βάρος ολόκληρης της κοινωνίας. Στη Λευκή Βίβλο µε τίτλο «Η ευρωπαϊκή πολιτική µεταφορών µε ορίζοντα το έτος 2010: η ώρα των επιλογών» 2, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεψε την καθιέρωση δικαιωµάτων των επιβατών σε όλους τους τρόπους µεταφοράς, τοποθετώντας έτσι τους χρήστες στο επίκεντρο της πολιτικής µεταφορών. Η ανάγκη ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση τονίστηκε περαιτέρω στην ανακοίνωση του 2005 για την ενίσχυση των δικαιωµάτων των επιβατών στην Ευρωπαϊκή Ένωση 3, στην οποία η Επιτροπή παρουσίαζε µια προσέγγιση πολιτικής για τον τρόπο επέκτασης των µέτρων προστασίας των επιβατών και σε άλλους τρόπους µεταφορών, πέραν των αεροπορικών. Η Επιτροπή επεσήµανε τα δικαιώµατα που πρέπει να ενισχυθούν µε την κοινοτική δράση, ανεξαρτήτως του χρησιµοποιούµενου µέσου µεταφοράς 4. Όσον αφορά τις µεταφορές µε πούλµαν, η Επιτροπή εντόπισε τρία κύρια πεδία προβληµατισµού: 1) τα δικαιώµατα των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα, 2) ζητήµατα ευθύνης και 3) αποζηµίωση και παροχή συνδροµής σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου. Στην ανακοίνωσή της, της 22ας Ιουνίου 2006, µε τίτλο «Η Ευρώπη σε συνεχή κίνηση Βιώσιµη κινητικότητα στην ήπειρό µας Ενδιάµεση εξέταση της Λευκής Βίβλου του 2001 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις µεταφορές» 5, η Επιτροπή δεσµευόταν να εξετάσει τον Βλ. επίσης: Πρόταση κανονισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τη θέσπιση κοινών κανόνων πρόσβασης στην αγορά µεταφορών µε πούλµαν και λεωφορεία (αναδιατύπωση), COM(2007) COM(2001) 370. COM(2005) 46. ικαιώµατα των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα, αυτόµατες και άµεσες λύσεις σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου, ευθύνη σε περίπτωση θανάτου ή τραυµατισµού επιβατών, επεξεργασία των καταγγελιών και µέσα προσφυγής, ενηµέρωση των επιβατών και άλλες πρωτοβουλίες. COM(2006) 314. EL 2 EL

3 τρόπο µε τον οποίο µπορεί να προωθηθεί η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών και η εξασφάλιση των δικαιωµάτων των επιβατών σε όλους τους τρόπους µεταφοράς. 1.2 Μεταφορές µε λεωφορεία και πούλµαν Αυτός ο τρόπος µεταφοράς χαρακτηρίζεται από ορισµένα διακριτικά στοιχεία, τα οποία αφορούν τόσο τους µεταφορείς, όσο και τους επιβάτες. Από άποψη επιβατοχιλιοµέτρων, οι µεταφορές µε λεωφορεία και πούλµαν κατέχουν µερίδιο 9,3% επί του συνόλου των χερσαίων µεταφορών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, µετά τα επιβατικά αυτοκίνητα (82,8%), παραµένουν το σηµαντικότερο µέσο µεταφοράς που έχει στη διάθεσή του το κοινό (µερίδιο (8,3 % σε όλους τους τρόπους µεταφοράς) 6. Ο τοµέας παρουσίασε σταθερή ανάπτυξη ύψους 5,8%, από 474 εκατοµµύρια το 1995 σε 502 εκατοµµύρια το Υπολογίζεται ότι ο ετήσιος αριθµός επιβατών στις διεθνείς µεταφορές µε λεωφορεία και πούλµαν ανέρχεται σε 72,8 εκατοµµύρια. Οι επιβάτες άλλων µέσων µεταφοράς, κυρίως οι επιβάτες των αεροπορικών µεταφορών, ήδη επωφελούνται από µια σειρά δικαιωµάτων, που έχουν καθοριστεί σε κοινοτικό επίπεδο και παρέχουν επαρκή προστασία. Σε αντίθεση µε άλλους τρόπους µεταφοράς, δεν υπάρχουν ούτε διεθνείς συµφωνίες (µε εξαίρεση τη Σύµβαση της Οικονοµικής Επιτροπής των Ηνωµένων Εθνών για την Ευρώπη σχετικά µε τη σύµβαση διεθνούς οδικής µεταφοράς επιβατών και αποσκευών (Contract for the International Carriage of Passengers and Luggage by Road - CVR) 8, που έχει επικυρωθεί µόνον από τρία κράτη µέλη), ούτε κοινοτική νοµοθεσία που να καθιερώνουν τα δικαιώµατα των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν. Η προστασία των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν διαφέρει από το ένα κράτος µέλος στο άλλο. Οι επιβάτες εξαρτώνται από τα εθνικά συστήµατα ευθύνης, από τη νοµοθεσία περί θεµιτού ανταγωνισµού και από τις αυτοδεσµευτικές συµφωνίες των µεταφορέων έναντι των πελατών. Οι µεταφορείς σε ορισµένες χώρες έχουν καταρτίσει εκτενείς αυτοδεσµευτικές συµφωνίες, που περιλαµβάνουν κατάλληλα συστήµατα διεκπεραίωσης των παραπόνων και επίλυσης των διαφορών, πράγµα το οποίο, όµως, δεν συµβαίνει στην πλειονότητα των κρατών µελών. εν υπάρχουν σήµερα κοινοί κανόνες για τη διεκπεραίωση των παραπόνων και την επίλυση των διαφορών µεταξύ επιβατών και εταιρειών. Αυτό αποτελεί εµπόδιο στον θεµιτό ανταγωνισµό µεταξύ µεταφορέων από διάφορα κράτη µέλη. Οι κανόνες περί ευθύνης των µεταφορέων παρουσιάζουν έντονη τάση διαφοροποίησης, δεν έχουν δε γενικευθεί η καταβολή αποζηµίωσης και η παροχή συνδροµής σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου. Ενώ για άλλους τρόπους µεταφοράς έχουν θεσπιστεί, σε κοινοτικό 9 ή Πηγή: EU Energy and Transport in Figures, Statistical Pocketbook Πηγή: EU Energy and Transport in Figures, Statistical Pocketbook Οικονοµική Επιτροπή των Ηνωµένων Εθνών για την Ευρώπη: Convention on the Contract for the International Carriage of Passengers and Luggage by Road (CVR), της 1ης Μαρτίου Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 2027/97, της 9ης Οκτωβρίου 1997, για την ευθύνη του αεροµεταφορέως σε περίπτωση ατυχήµατος (ΕΕ L 285 της , σ. 1), όπως τροποποιήθηκε µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 889/2002, της 13ης Μαΐου 2002 (ΕΕ L 140 της , σ. 2). Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 785/2004, της 21ης Απριλίου 2004, για τις απαιτήσεις ασφάλισης των αεροµεταφορέων και των επιχειρήσεων εκµετάλλευσης αεροσκαφών (ΕΕ L 138 της , σ. 1). Κανονισµός (ΕΚ) αριθ. 1371/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, σχετικά µε EL 3 EL

4 διεθνές επίπεδο, κανόνες περί ευθύνης, αυτό δεν συµβαίνει στην περίπτωση των µεταφορών µε λεωφορεία και πούλµαν. Όσον αφορά τα διεθνή ταξίδια, οι επιβάτες δυσκολεύονται να εντοπίσουν τα συστήµατα ευθύνης που εφαρµόζονται σε περίπτωση ατυχηµάτων 10. Ως προς τις πληροφορίες που παρέχονται στους επιβάτες, υπάρχουν γενικές υποχρεώσεις 11 βάσει των οποίων οι µεταφορείς οφείλουν να αναγράφουν το δροµολόγιο της γραµµής, τις στάσεις, τα ωράρια, τα κόµιστρα και τους όρους µεταφοράς. Ωστόσο, σε κρίσιµες καταστάσεις όπου διακόπτεται το ταξίδι, οι επιβάτες µπορεί να µην είναι σε θέση να λάβουν επαρκείς πληροφορίες. Εν γένει, οι επιβάτες που χρησιµοποιούν αυτόν τον τρόπο µεταφοράς είναι µάλλον «ευάλωτοι» λόγω χαµηλού εισοδήµατος. Τα άτοµα µε αναπηρία και µε µειωµένη κινητικότητα έχουν στη διάθεσή τους περιορισµένη πρόσβαση στις µεταφορές µε λεωφορεία και πούλµαν, πράγµα το οποίο µπορεί να παρεµποδίσει την ενσωµάτωσή τους στην κοινωνία Ρυθµιζόµενα ζητήµατα Η πρόταση αποσκοπεί στην καθιέρωση δικαιωµάτων των επιβατών πούλµαν και λεωφορείων, προκειµένου να γίνουν ελκυστικότερες οι µεταφορές µε πούλµαν και λεωφορεία, να ενισχυθεί η εµπιστοσύνη σε αυτόν τον τρόπο µεταφοράς και να εξασφαλιστεί ισότιµος ανταγωνισµός µεταξύ µεταφορέων από διάφορα κράτη µέλη, όπως και µε άλλους τρόπους µεταφοράς. Κατ αρχήν, η πρόταση προβλέπει διατάξεις σχετικά µε τα εξής: ευθύνη σε περίπτωση θανάτου ή τραυµατισµού επιβατών και σε περίπτωση απώλειας ή φθοράς των αποσκευών τους αποφυγή διακριτικής µεταχείρισης, λόγω ιθαγένειας ή τόπου κατοικίας, όσον αφορά τους όρους µεταφοράς που προσφέρονται στους επιβάτες από επιχειρήσεις λεωφορείων ή πούλµαν παροχή συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία και άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα υποχρεώσεις των επιχειρήσεων λεωφορείων και πούλµαν σε περίπτωση µαταίωσης ή καθυστέρησης του ταξιδίου υποχρεώσεις ενηµέρωσης διεκπεραίωση παραπόνων γενικούς κανόνες για τον έλεγχο της εφαρµογής τα δικαιώµατα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδροµικών γραµµών (ΕΕ L 315 της , σ. 14 έως 41). Για να φανεί πόσο περίπλοκο είναι το πρόβληµα, µπορεί να δοθεί το ακόλουθο παράδειγµα: ένα βελγικό λεωφορείο, µε µαροκινό οδηγό, που του συµβαίνει ατύχηµα στη Γαλλία. Κανονισµός (ΕΟΚ) αριθ. 684/92, της 16ης Μαρτίου 1992, για τη θέσπιση κοινών κανόνων στις διεθνείς µεταφορές επιβατών µε πούλµαν και λεωφορεία. EL 4 EL

5 2. ΠΕ ΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Η παρούσα πρόταση αφορά τις µεταφορές µε λεωφορεία και πούλµαν. Το ζήτηµα της πρόσβασης στην αγορά έχει ήδη ρυθµιστεί σε κοινοτικό επίπεδο µε τον κανονισµό (ΕΟΚ) αριθ. 684/92 του Συµβουλίου, της 16ης Μαρτίου 1992, για τη θέσπιση κοινών κανόνων στις διεθνείς µεταφορές επιβατών µε πούλµαν και λεωφορεία, όπως τροποποιήθηκε µε τον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 11/98 του Συµβουλίου. Οι εσωτερικές αστικές, υπεραστικές και µικρών αποστάσεων περιφερειακές λεωφορειακές γραµµές καλύπτονται συνήθως από συµβάσεις δηµόσιας υπηρεσίας, όπου λαµβάνονται υπόψη σε µεγάλο βαθµό τα δικαιώµατα των επιβατών και η ποιότητα της εξυπηρέτησης. Άρα, οι υποχρεώσεις των λεωφορειακών επιχειρήσεων και τα αντίστοιχα δικαιώµατα των επιβατών καθορίζονται στην εθνική νοµοθεσία. Τα κράτη µέλη δύνανται να εξαιρούν τις γραµµές αυτές από το πεδίο εφαρµογής του κανονισµού, υπό την προϋπόθεση ότι το επίπεδο δικαιωµάτων των επιβατών που καθιερώνεται στις εν λόγω συµβάσεις είναι συγκρίσιµο µε το επίπεδο που καθορίζεται στον παρόντα κανονισµό. Τα κράτη µέλη προσφέρουν µια ποικιλία λύσεων για τους επιβάτες και διαφορετικά επίπεδα προστασίας ως προς την ευθύνη των µεταφορέων και τη συνδροµή που παρέχεται σε άτοµα µε αναπηρία. Εποµένως, µε την παρούσα πρόταση αντιµετωπίζονται καταστάσεις που θεωρούνται κρίσιµες, επειδή δεν παρέχεται κατάλληλη συνδροµή και φροντίδα. Παραδείγµατος χάριν, οι επιβάτες διαδροµών µεγάλων αποστάσεων, εκτός του τόπου κατοικίας τους, βρίσκονται σε πολύ ευάλωτη θέση, εάν διακοπεί το ταξίδι τους ή συµβεί κάποιο ατύχηµα. Στο παρόν στάδιο, η Επιτροπή προτείνει να αντιµετωπιστούν τα ζητήµατα για τα οποία επιβάλλεται να γίνει σηµαντική εναρµόνιση µεταξύ των κρατών µελών, λόγω του περίπλοκου χαρακτήρα τους ή/και της διεθνούς διάστασής τους (διασυνοριακά ταξίδια, διεθνείς µεταφορείς). 3. Συνοχή µε άλλες πολιτικές και στόχους της ΕΕ Η πρόταση κανονισµού συµβάλλει στην επίτευξη των στόχων της Συνθήκης, µε την εξασφάλιση ενισχυµένης προστασίας των καταναλωτών, την καταπολέµηση των διακρίσεων και του κοινωνικού αποκλεισµού των ατόµων µε αναπηρία, και µε την παροχή στους ευρωπαίους πολίτες της δυνατότητας να επωφεληθούν πλήρως από τις ευκαιρίες που δηµιουργεί η εσωτερική αγορά Προστασία των καταναλωτών Η καθιέρωση και περαιτέρω ενίσχυση των δικαιωµάτων των επιβατών αντικατοπτρίζει την υψηλή προτεραιότητα που δόθηκε από τη Συνθήκη του Άµστερνταµ στην προστασία των καταναλωτών. Στην ανακοίνωσή της µε τίτλο «Στρατηγική της ΕΕ για την πολιτική καταναλωτών : ενδυνάµωση των καταναλωτών, προώθηση της ευηµερίας τους και αποτελεσµατική προστασία τους» 12, η Επιτροπή δηλώνει ότι µια από τις προτεραιότητες είναι να τεθούν οι καταναλωτές στο επίκεντρο των υπόλοιπων πολιτικών της ΕΕ. Στην ανακοίνωση σηµειώνεται ότι έχει συντελεστεί πρόοδος όσον αφορά την ενσωµάτωση των συµφερόντων των καταναλωτών, µεταξύ άλλων στον τοµέα των αεροµεταφορών. Ο στόχος για το µέλλον είναι να αξιοποιηθούν τα επιτεύγµατα αυτά, ώστε να γίνει συστηµατικότερη η ενσωµάτωση των συµφερόντων των καταναλωτών στις άλλες πολιτικές. Ως εκ τούτου, η 12 COM(2007) 99. EL 5 EL

6 Επιτροπή επεκτείνει και σε άλλους τρόπους µεταφοράς τα δικαιώµατα των επιβατών που διαµορφώθηκαν στον τοµέα των αεροµεταφορών, ιδιαίτερα όσον αφορά τους επιβάτες µε µειωµένη κινητικότητα Κοινωνική ένταξη και θεµελιώδη δικαιώµατα Η παρούσα πρόταση για τα δικαιώµατα των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν εναρµονίζεται µε τους στόχους της καταπολέµησης του κοινωνικού αποκλεισµού, εφόσον καθιερώνει την αρχή της αποφυγής των διακρίσεων και της παροχής συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία. Το άρθρο 12 της συνθήκης ΕΚ ορίζει ότι απαγορεύεται κάθε διάκριση λόγω ιθαγενείας. Εποµένως, και στον τοµέα των µεταφορών µε λεωφορεία και πούλµαν και υπό την επιφύλαξη των υποχρεώσεων δηµόσιας υπηρεσίας που επιβάλλουν µειωµένα κόµιστρα για κοινωνικούς λόγους, οι όροι σύµβασης και τα κόµιστρα που εφαρµόζονται από τις επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν ή τα εκδοτήρια εισιτηρίων προσφέρονται στο ευρύ κοινό χωρίς καµία διάκριση λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου κατοικίας του τελικού πελάτη, ή λόγω του τόπου εγκατάστασης των εκδοτηρίων εισιτηρίων εντός της Κοινότητας. Η πρόταση ευθυγραµµίζεται επίσης µε το άρθρο 21 του Χάρτη Θεµελιωδών ικαιωµάτων, στο οποίο θεσπίζεται η γενική αρχή της απαγόρευσης κάθε διάκρισης ιδίως λόγω φύλου, φυλής, χρώµατος, εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης, γενετικών χαρακτηριστικών, γλώσσας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, πολιτικών φρονηµάτων ή κάθε άλλης γνώµης, ιδιότητας µέλους εθνικής µειονότητας, περιουσίας, γέννησης, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισµού. Συνάδει επίσης µε το άρθρο 13 της συνθήκης ΕΚ, το οποίο παρέχει στην Κοινότητα τη δυνατότητα να καταπολεµήσει τις διακρίσεις στους τοµείς κοινοτικής αρµοδιότητας. Η πρόταση ευθυγραµµίζεται ακόµη µε τη Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τα δικαιώµατα των ατόµων µε αναπηρία, που έχει υπογραφεί από όλα τα κράτη µέλη και την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ενιαία αγορά Τέλος, η πρόταση θα δώσει τη δυνατότητα στους επιβάτες, που θα τυγχάνουν καλύτερης προστασίας, να επωφεληθούν πλήρως από την ενιαία αγορά. Με την πρόταση διασφαλίζεται ότι οι πολίτες, συµπεριλαµβανοµένων εκείνων µε µειωµένη κινητικότητα, µπορούν να αξιοποιήσουν πλήρως, και µε εµπιστοσύνη, τα πλεονεκτήµατα της ενιαίας αγοράς. Η πολιτική της ΕΕ για τους καταναλωτές βρίσκεται στο επίκεντρο της επόµενης φάσης της ενιαίας αγοράς, όπως περιγράφεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συµβούλιο για την επανεξέταση της ενιαίας αγοράς 13. Από την ενιαία αγορά πηγάζουν οφέλη για τους καταναλωτές, µε τη διεύρυνση των επιλογών, τη µείωση των τιµών και την παροχή επαρκούς προστασίας. Από αυτή την άποψη, η καθιέρωση των δικαιωµάτων των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν θα συµπληρώσει την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στον τοµέα των µεταφορών, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς. 4. ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΕΙΣ ΜΕ ΤΑ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ ΚΑΙ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ 4.1. ιαβουλεύσεις µε τα ενδιαφερόµενα µέρη Τον Ιούλιο του 2005, οι υπηρεσίες της Επιτροπής ξεκίνησαν δηµόσιες διαβουλεύσεις, βάσει Εγγράφου εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής µε τίτλο «ικαιώµατα των επιβατών στις 13 Ενιαία αγορά για τους πολίτες Ενδιάµεση έκθεση προς το Εαρινό Ευρωπαϊκό Συµβούλιο 2007 (Βρυξέλλες) COM(2007) 60 της EL 6 EL

7 διεθνείς µεταφορές µε λεωφορεία και πούλµαν», το οποίο περιείχε επισκόπηση των ζητηµάτων και των προβληµάτων σχετικά µε την καθιέρωση των δικαιωµάτων των επιβατών σε αυτόν τον τρόπο µεταφοράς, και καλούσε τα ενδιαφερόµενα µέρη να διατυπώσουν παρατηρήσεις σε µια σειρά ερωτηµάτων. Οι διαβουλεύσεις ολοκληρώθηκαν µε τη δηµοσίευση της έκθεσης των αποτελεσµάτων των δηµοσίων διαβουλεύσεων 14 και της έκθεσης από τη συνεδρίαση των ενδιαφεροµένων µερών, που πραγµατοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, στις 29 Μαρτίου Από τις παρατηρήσεις που διατυπώθηκαν φάνηκε ότι υπήρχε σαφής διάσταση απόψεων µεταξύ των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν, και των ενώσεων και οµοσπονδιών τους, αφενός, και των ενώσεων καταναλωτών, αφετέρου. Εν γένει, οι πρώτοι δεν διαβλέπουν καµία ή µόνον πολύ περιορισµένη ανάγκη για κανονιστικές ρυθµίσεις σε επίπεδο ΕΕ, ενώ οι δεύτεροι ζητούν να καθιερωθούν εκτεταµένα δικαιώµατα για τους επιβάτες. Εκφράστηκαν επίσης πολύ σαφείς ανησυχίες όσον αφορά την οικονοµική και οργανωτική δοµή αυτού του κλάδου, δεν υπήρξε δε οµοφωνία σχετικά µε το πεδίο εφαρµογής των κανονιστικών ρυθµίσεων, ούτε για το αν θα πρέπει να συµπεριληφθούν ή να εξαιρεθούν ορισµένοι τύποι γραµµών, και συγκεκριµένα τοπικές και περιφερειακές γραµµές. Οι µεταφορείς υποστηρίζουν, κατά κύριο λόγο, ότι η παρούσα οικονοµική κατάσταση δεν επιτρέπει να επιβληθούν επιπρόσθετες επιβαρύνσεις, ότι δεν υφίσταται πραγµατική ανάγκη για κανονιστικές ρυθµίσεις και ότι πολλά ζητήµατα έχουν εν πάση περιπτώσει αντιµετωπιστεί, είτε µε εθνική νοµοθεσία είτε µε αυτοδεσµευτικές συµφωνίες τις οποίες έχουν συνάψει. Ταυτοχρόνως, οι ενώσεις καταναλωτών ζητούν εκτενείς κοινοτικές ενέργειες, καθώς η προστασία των δικαιωµάτων των επιβατών διαφέρει σε µεγάλο βαθµό από τη µία χώρα στην άλλη. εν υπήρξε οµοφωνία µεταξύ των ενδιαφεροµένων σχετικά µε το πώς µπορεί να αντιµετωπιστεί το ζήτηµα της πρόσβασης των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα σε αυτόν τον τρόπο µεταφοράς, και της παροχής συνδροµής σε αυτά τα άτοµα. Ορισµένοι µεταφορείς επεσήµαναν το αυξηµένο κόστος και την περιορισµένη σκοπιµότητα προσαρµογής ολόκληρου του στόλου οχηµάτων και ανέφεραν ότι υπάρχουν βιώσιµες εναλλακτικές λύσεις για τα άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα (ειδικευµένες εταιρείες λεωφορείων ή/και πούλµαν), ενώ άλλοι επεσήµαναν τον ενδεχόµενο κοινωνικό αποκλεισµό αυτών των ατόµων. Εκφράστηκαν επίσης ανησυχίες µήπως οι διατάξεις περί αποζηµίωσης σε περίπτωση καθυστέρησης είναι εις βάρος της οδικής ασφάλειας. Η σύνοψη των παρατηρήσεων που απεστάλησαν κατά τις δηµόσιες διαβουλεύσεις, το κείµενο των επιµέρους απαντήσεων και τα πρακτικά της συνεδρίασης των ενδιαφεροµένων µερών, της 29ης Μαρτίου 2006, είναι διαθέσιµα στη διεύθυνση: Συγκέντρωση και αξιοποίηση της εµπειρογνωµοσύνης Τον Ιούνιο του 2006, η Επιτροπή έλαβε γνωµοδότηση από το «Ευρωπαϊκό Φόρουµ Ενέργειας και Μεταφορών», το οποίο ενεθάρρυνε τις κοινοτικές ενέργειες στο πεδίο των δικαιωµάτων Η έκθεση των αποτελεσµάτων των δηµοσίων διαβουλεύσεων είναι διαθέσιµη στην αγγλική, γαλλική και γερµανική γλώσσα στην ακόλουθη διεύθυνση: Πρακτικά της συνεδρίασης βρίσκονται στη διεύθυνση: EL 7 EL

8 των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν. Η Επιτροπή έλαβε υπόψη τις ακόλουθες µελέτες: «COST Action Accessibility of coaches and long-distance buses for people with reduced mobility» του Οκτωβρίου 2005, και «Evaluation and monitoring of trends with regard to passenger needs on the level of service and treatment of passengers» (εν συντοµία EU SERVICE GUARANTEES - EUSG ) Εκτίµηση επιπτώσεων Η εκτίµηση επιπτώσεων, που διενεργήθηκε σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές, κατά βάση κάλυπτε τα εξής: αρχές ευθύνης των µεταφορέων σε περίπτωση θανάτου ή τραυµατισµού των επιβατών, ανάλογης µε άλλους τρόπους µεταφοράς αρχές αποζηµίωσης και παροχής συνδροµής σε περίπτωση µαταιώσεων και καθυστερήσεων κανόνες προσπελασιµότητας, αποφυγής διακρίσεων και παροχής συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία και άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα ποιοτικά πρότυπα και υποχρεώσεις ενηµέρωσης κανόνες για τη διεκπεραίωση παραπόνων και την παρακολούθηση της συµµόρφωσης. Εξετάστηκαν τέσσερεις επιλογές πολιτικής: Η επιλογή «διατήρηση της υφιστάµενης κατάστασης» σηµαίνει ότι η ΕΕ δεν προβαίνει σε καµία ενέργεια. Η επιλογή «ελάχιστη προστασία» συνεπάγεται την καθιέρωση ενός γενικού πλαισίου, µε το οποίο θεσπίζονται µόνον ελάχιστοι κανόνες προστασίας και, αναλόγως µε την περίπτωση, την ενοποίηση/τροποποίηση ή/και απλούστευση της ισχύουσας κοινοτικής ή εθνικής νοµοθεσίας (ασφάλιση οχηµάτων, οδηγία για τα οργανωµένα ταξίδια, νοµοθεσία για τους πελάτες). Η επιλογή «µέγιστη προστασία» προβλέπει παρέµβαση του κοινοτικού νοµοθέτη, για την καθιέρωση δικαιωµάτων των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν στις διεθνείς µεταφορές (επιλογή Ι), και στις εσωτερικές (µεγάλων αποστάσεων, περιφερειακές), καθώς και στις διεθνείς µεταφορές (επιλογή ΙΙ) όσον αφορά τις τακτικές/έκτακτες γραµµές. Η επιλογή αυτή θα εξασφάλιζε ενιαίο επίπεδο επαρκούς προστασίας των επιβατών σε όλα τα κράτη µέλη. Η επιλογή «αυτοδεσµευτικές συµφωνίες και αυτορρύθµιση»: η επιλογή αυτή συνεπάγεται ότι οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν θα καταρτίσουν και θα υιοθετήσουν αυτοδεσµευτικά µέτρα, σε ευρωπαϊκή ή εθνική κλίµακα, όσον αφορά τα δικαιώµατα των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν. Σύνοψη των αποτελεσµάτων της εκτίµησης επιπτώσεων: «Έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής, Εκτίµηση επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση κανονισµού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου για τα δικαιώµατα των επιβατών στις διεθνείς µεταφορές µε λεωφορεία και πούλµαν». εδοµένου του ευρέος φάσµατος ζητηµάτων που εξετάστηκαν κατά τη διαδικασία εκτίµησης επιπτώσεων, ορισµένες επιλογές κρίθηκαν ως πιο αποτελεσµατικές από την άποψη της ορθής εξισορρόπησης του κόστους και της ωφέλειας. Ως προς την αρχή της αποφυγής διακρίσεων και της παροχής συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία και άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα, θεωρήθηκε ως βέλτιστη επιλογή ο 16 Είναι διαθέσιµες στη διεύθυνση: EL 8 EL

9 συνδυασµός της επιλογής 2: σενάριο ελάχιστης προστασίας (για έκτακτες γραµµές µόνον) και της επιλογής 3.I: σενάριο µέγιστης προστασίας (για προγραµµατισµένες διεθνείς γραµµές µόνον). Προκειµένου να επιβεβαιωθεί η αρχή της αποφυγής διακρίσεων και της παροχής συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία και άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα, η προτεινόµενη πολιτική πρέπει να εγγυάται βέλτιστο επίπεδο προσπελασιµότητας, υποχρεώνοντας τους µεταφορείς και τους διαχειριστές τερµατικών σταθµών να εγκαταστήσουν κατάλληλα µέσα πρόσβασης και, ταυτοχρόνως, να αποφύγουν αντίστοιχη αύξηση στις τιµές των εισιτηρίων. Όσον αφορά τα συστήµατα ευθύνης, στην εκτίµηση επιπτώσεων αναφέρεται ότι τα ουσιαστικότερα οφέλη για τους επιβάτες, χωρίς σηµαντική αύξηση του κόστους, επιτυγχάνονται µε την επιλογή της λύσης «καθιέρωση ολοκληρωµένου συστήµατος». Οι επιβάτες θα τύχουν καλύτερης νοµικής και οικονοµικής προστασίας, ενώ θα εξαλειφθούν οι διαφορές που προκύπτουν από την εθνική νοµοθεσία. Η επιλογή «καθιέρωση ολοκληρωµένου συστήµατος» φαίνεται να είναι η πλέον αποτελεσµατική όσον αφορά τις υποχρεώσεις παροχής συνδροµής και ενηµέρωσης σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου. Η ενίσχυση της προστασίας των επιβατών θα οδηγήσει στην προσφορά καλύτερης εξυπηρέτησης. Κατόπιν τούτου, το αυξηµένο επίπεδο φροντίδας των επιβατών, κατά πάσα πιθανότητα, θα βελτιώσει τη θέση των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν στην αγορά, στην οποία υπάρχει ανταγωνισµός ως προς τις τιµές και την ποιότητα των υπηρεσιών. Εποµένως, η Επιτροπή κλίνει υπέρ της επιλογής «µέγιστη προστασία» όσον αφορά τις υποχρεώσεις παροχής συνδροµής και ενηµέρωσης. Η παρούσα πρόταση συνοδεύεται από την έκθεση εκτίµησης επιπτώσεων, µαζί µε τα παραρτήµατά της. 5. ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ 5.1. Νοµική βάση Η νοµική βάση της πρότασης καθορίζεται στο άρθρο 71 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, στο πλαίσιο του οποίου εφαρµόζεται η διαδικασία συναπόφασης Επιλογή νοµικής πράξης Ο κύριος στόχος της πρότασης είναι να εξασφαλιστεί ικανοποιητικό επίπεδο προστασίας των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν, συµπεριλαµβανοµένων των ατόµων µε αναπηρία και µε µειωµένη κινητικότητα. Οι κανόνες που θεσπίζονται µε την παρούσα πρόταση πρέπει να εφαρµοστούν µε ενιαίο και αποτελεσµατικό τρόπο σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο κανονισµός, ο οποίος ισχύει άµεσα, φαίνεται ότι είναι το πλέον ενδεδειγµένο µέσο προκειµένου να εξασφαλιστεί η συνεπέστερη δυνατή εφαρµογή των κανόνων σε όλα τα κράτη µέλη. Ο κανονισµός, ως νοµική πράξη, έχει ήδη επιλεγεί από την Κοινότητα για την προστασία των δικαιωµάτων των επιβατών στις αεροπορικές και σιδηροδροµικές µεταφορές. Προκειµένου να επιτευχθεί η παροχή εκτελεστών και ισοδύναµων δικαιωµάτων στους επιβάτες λεωφορείων και πούλµαν, κρίθηκε ότι η έκδοση κανονισµού αποτελεί το πλέον ενδεδειγµένο µέσο Αρχή της επικουρικότητας Η προστασία των επιβατών, ως µέρος της πολιτικής για την εσωτερική αγορά και της κοινής πολιτικής µεταφορών, αποτελεί ζήτηµα ευρωπαϊκής κλίµακας, για το οποίο απαιτείται λύση EL 9 EL

10 σε κοινοτικό επίπεδο. Η απελευθέρωση της αγοράς και η σηµασία που πρέπει να δοθεί στα συµφέροντα των καταναλωτών, ιδίως των ατόµων µε αναπηρία και των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα, είναι δύο συµπληρωµατικές πλευρές της εσωτερικής αγοράς. εδοµένου του αυξανόµενου αριθµού καταναλωτών που ταξιδεύουν για αναψυχή ή εργασία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το να εξασφαλιστεί ότι µπορούν να αναµένουν ισοδύναµα δικαιώµατα, όπου κι αν βρίσκονται, αποκτά όλο και µεγαλύτερη σηµασία. Η πρόταση αποσκοπεί, εποµένως, στην εξασφάλιση των ιδίων δικαιωµάτων και του ιδίου επιπέδου προστασίας, για τους επιβάτες λεωφορείων και πούλµαν, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Λόγω της διεθνούς διάστασης αυτού του τρόπου µεταφοράς (ταξίδια ή/και επιχειρήσεις πούλµαν και λεωφορείων), αυτός ο στόχος είναι αδύνατον να επιτευχθεί επαρκώς από τα κράτη µέλη, δρώντας µεµονωµένα. Η υφιστάµενη διεθνής συµφωνία (Σύµβαση CVR της ΟΕΕ των ΗΕ) δεν µπορεί να θεωρηθεί αποτελεσµατικό εργαλείο, αφού έχει επικυρωθεί µόνον από πολύ περιορισµένο αριθµό κρατών µελών. Άρα, στο πλαίσιο αυτό, απαιτείται κοινοτική δράση Αρχή της αναλογικότητας Η πρόταση είναι σύµφωνη µε την αρχή της αναλογικότητας. Η Επιτροπή περιόρισε την πρότασή της σε πεδία όπου είναι αναγκαίοι συγκεκριµένοι κοινοτικοί κανόνες και απέφυγε θέµατα τα οποία καλύτερα να επαφίενται σε αυτορρυθµιστικά µέτρα. Η πρόταση περιορίζεται σε πεδία όπου η ανάγκη για κοινοτικές ενέργειες είναι σαφής και ευρέως αποδεκτή. Εποµένως, είναι ανάλογη µε τον επιδιωκόµενο στόχο και κατάλληλη για τις περιστάσεις υπό τις οποίες επιδιώκεται. Χωρίς εναρµόνιση, στην καλύτερη περίπτωση, στους επιβάτες θα παρέχονταν διαφορετικά δικαιώµατα και, στη χειρότερη, οι επιβάτες δεν θα είχαν καµία νοµική προστασία. Εξάλλου, θα τους ήταν δύσκολο να γνωρίζουν τα δικαιώµατά τους όπου και να ταξίδευαν στην Ευρώπη, και άρα να επιµείνουν στην τήρησή τους Έλεγχος της εφαρµογής Οι επιβάτες, και ιδίως τα άτοµα µε αναπηρία και µε µειωµένη κινητικότητα, βρίσκονται στη θέση του ασθενέστερου µέρους, εάν οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν δεν τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους. Η Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για τα δικαιώµατα των ατόµων µε αναπηρία προβλέπει, για τα άτοµα που ισχυρίζονται ότι είναι θύµατα παράβασης των διατάξεων της Σύµβασης των Ηνωµένων Εθνών από συµβαλλόµενο κράτος, τη δυνατότητα να υποβάλουν γνωστοποίηση. Συνεπώς, η θέσπιση περαιτέρω κανονισµού της ΕΕ θα προσφέρει αποτελεσµατικότερη ενιαία νοµική προστασία σε ολόκληρη την ΕΕ. Θα χρειαστεί αυστηρή εφαρµογή του προτεινόµενου κανονισµού. Για τον λόγο αυτό, η πρόταση της Επιτροπής περιλαµβάνει ένα άρθρο το οποίο υποχρεώνει τα κράτη µέλη να θεσπίσουν κυρώσεις για την περίπτωση µη συµµόρφωσης και να ορίσουν υπεύθυνους φορείς για τον έλεγχο της εφαρµογής του κανονισµού και για την εξέταση των καταγγελιών των επιβατών. Στις διατάξεις αυτές ακολουθείται η ίδια προσέγγιση όπως στον κανονισµό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συµβουλίου για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζηµίωσης των επιβατών αεροπορικών µεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και µαταίωσης ή µεγάλης καθυστέρησης της πτήσης, και στον κανονισµό σχετικά µε τα δικαιώµατα των ατόµων µε αναπηρία και των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα όταν ταξιδεύουν αεροπορικώς. EL 10 EL

11 5.6. Ευρωπαϊκός Οικονοµικός Χώρος και Ελβετία Η πρόταση κανονισµού παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον Ευρωπαϊκό Οικονοµικό Χώρο και πρέπει, άρα, να επεκταθεί σε αυτόν. Η πρόταση παρουσιάζει επίσης ενδιαφέρον για την Ελβετία Αυτορρύθµιση Η Επιτροπή γνωρίζει ότι οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν έχουν καταρτίσει ορισµένες αυτοδεσµευτικές συµφωνίες και έχουν λάβει και άλλα µέτρα αυτορρύθµισης, που εξασφαλίζουν επαρκή επίπεδα ποιότητας των υπηρεσιών. Η Επιτροπή εξακολουθεί να θεωρεί ευπρόσδεκτες αυτές τις ρυθµίσεις, ως συµπλήρωµα στις προτεινόµενες κοινοτικές ενέργειες. 6. ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ Κεφάλαιο Ι Το κεφάλαιο αυτό περιέχει γενικές διατάξεις που αφορούν το αντικείµενο, τους ορισµούς και το πεδίο εφαρµογής του κανονισµού. Η πρόταση καλύπτει την ευθύνη των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν, τους κανόνες για την αποφυγή διακρίσεων και την υποχρεωτική παροχή συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία και άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα. Στην πρόταση καθορίζονται επίσης οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου, καθώς και οι δέοντες κανόνες που διέπουν τη διεκπεραίωση των παραπόνων και τον έλεγχο της εφαρµογής. Άρθρο 1 Στο παρόν άρθρο καθορίζεται το αντικείµενο του κανονισµού. Άρθρο 2 Στο παρόν άρθρο καθορίζεται το πεδίο εφαρµογής του κανονισµού. Άρθρο 3 Στο άρθρο αυτό παρατίθενται οι ορισµοί. Άρθρο 4 Το άρθρο αυτό αφορά την απόδειξη της σύναψης της σύµβασης µεταφοράς και απαγορεύει να προσφέρονται όροι σύµβασης που εισάγουν διακρίσεις, λόγω ιθαγένειας ή τόπου κατοικίας των επιβατών. Άρθρο 5 Το παρόν άρθρο αφορά τον αποκλεισµό αποποίησης όσον αφορά τα δικαιώµατα που καθιερώνονται µε την παρούσα πρόταση. Κεφάλαιο II Στο εν λόγω κεφάλαιο καθορίζονται οι κανόνες περί ευθύνης των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν έναντι των επιβατών και των αποσκευών τους. Οι επιβάτες θα δικαιούνται EL 11 EL

12 ενιαία επίπεδα αποζηµίωσης και θα προστατεύονται µε εναρµονισµένους κανόνες περί ευθύνης των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν. Η ευθύνη των επιχειρήσεων είναι απεριόριστη. Συν τοις άλλοις, υπό ορισµένες προϋποθέσεις, οι επιχειρήσεις δεν δύνανται να αµφισβητήσουν την καταβολή αποζηµίωσης µέχρις ενός ορισµένου ποσού, σε περίπτωση ατυχήµατος. Οι επιβάτες που υφίστανται ατύχηµα δικαιούνται προκαταβολή, προκειµένου να αντεπεξέλθουν στις οικονοµικές δυσχέρειες που ενδέχεται να αντιµετωπίσουν οι ίδιοι ή οι οικογένειές τους, συνεπεία θανάτου ή τραυµατισµού. Στο παρόν κεφάλαιο καθορίζονται επίσης κανόνες καταβολής αποζηµίωσης για απώλεια ή φθορά των αποσκευών. Άρθρο 6 Το άρθρο αυτό αφορά τα θέµατα ευθύνης σε περίπτωση θανάτου ή τραυµατισµού των επιβατών. Άρθρο 7 Στο άρθρο αυτό καθορίζονται γενικοί κανόνες που αφορούν την καταβολή αποζηµίωσης. Άρθρο 8 Βάσει του παρόντος άρθρου, οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν υποχρεούνται να καταβάλλουν προκαταβολές σε περίπτωση ατυχήµατος. Άρθρο 9 Στο άρθρο αυτό θεσπίζονται κανόνες αποζηµίωσης σε περίπτωση απώλειας ή φθοράς των αποσκευών. Κεφάλαιο III Το παρόν κεφάλαιο αφορά ουσιαστικά τα άτοµα µε αναπηρία και τα άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα που χρησιµοποιούν αυτόν τον τρόπο µεταφοράς. Αυτή η κατηγορία επιβατών συχνά είναι αδύνατον να ταξιδέψει µε λεωφορείο και πούλµαν, διότι δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε αυτά τα µέσα µεταφοράς, ούτε προσφέρεται η αναγκαία συνδροµή από τις επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν. Στο κεφάλαιο αυτό αντιµετωπίζονται τα εν λόγω προβλήµατα, µε την απαγόρευση κάθε διάκρισης, λόγω αναπηρίας ή µειωµένης κινητικότητας, όσον αφορά την κράτηση θέσης ή την επιβίβαση σε όχηµα. Η διάταξη αυτή εφαρµόζεται υπό την επιφύλαξη ορισµένων εξαιρέσεων και παρεκκλίσεων, ιδίως για αιτιολογηµένους λόγους ασφαλείας, όπως ορίζει ο νόµος. Το περιεχόµενο της υποχρεωτικής παροχής συνδροµής σε τερµατικούς σταθµούς και στα οχήµατα καθορίζεται στο παράρτηµα Ι. Η βοήθεια αυτή παρέχεται δωρεάν, υπό την προϋπόθεση ότι ο επιβάτης έχει ειδοποιήσει εκ των προτέρων για την ανάγκη αυτή και έχει φθάσει στον τερµατικό σταθµό την προκαθορισµένη ώρα πριν από την προγραµµατισµένη αναχώρηση. Το προσωπικό των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν και των τερµατικών σταθµών πρέπει να έχει κατάλληλες γνώσεις για την παροχή συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία. Άρθρο 10 Στο παρόν άρθρο θεσπίζονται κανόνες για την πρόληψη της άρνησης µεταφοράς, λόγω αναπηρίας ή µειωµένης κινητικότητας. EL 12 EL

13 Άρθρο 11 Ο άρθρο αυτό περιέχει παρεκκλίσεις, ειδικούς όρους και πληροφορίες σχετικά µε τους κανόνες που θεσπίζονται στο παρόν κεφάλαιο. Άρθρο 12 Στο εν λόγω άρθρο θεσπίζονται γενικοί κανόνες προσπελασιµότητας των ατόµων µε αναπηρία και των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα. Άρθρο 13 Με το άρθρο αυτό καθιερώνεται το δικαίωµα των ατόµων µε αναπηρία και των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα στην παροχή συνδροµής. Άρθρο 14 Στο εν λόγω άρθρο καθορίζονται κανόνες για την παροχή συνδροµής στους τερµατικούς σταθµούς. Άρθρο 15 Το παρόν άρθρο πραγµατεύεται την παροχή συνδροµής επί του οχήµατος. Άρθρο 16 Στο εν λόγω άρθρο τίθενται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες παρέχεται η συνδροµή. Άρθρο 17 Το άρθρο αφορά τη διαβίβαση, προς τρίτους, των ειδοποιήσεων σχετικά µε την ανάγκη παροχής συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία και άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα, από τις επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν ή τα εκδοτήρια εισιτηρίων. Άρθρο 18 Το παρόν άρθρο προβλέπει την υποχρέωση να εξασφαλίζεται κατάλληλη κατάρτιση του προσωπικού σε θέµατα αναπηρίας. Άρθρο 19 Στο άρθρο αυτό θεσπίζονται γενικοί κανόνες αποζηµίωσης σε περίπτωση απώλειας ή ζηµίας εξοπλισµού µετακίνησης. Κεφάλαιο ΙV Το παρόν κεφάλαιο αφορά υποχρεώσεις των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν σε περίπτωση διακοπής του ταξιδίου, λόγω µαταίωσης δροµολογίου ή καθυστερήσεων. Συγκεκριµένα, στην περίπτωση µαταιώσεων και, για προγραµµατισµένες διαδροµές τουλάχιστον 3 ωρών, καθυστερήσεων αναχώρησης άνω των 2 ωρών, οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να προσφέρουν λογικά εναλλακτικά δροµολόγια µε συγκρίσιµη χρονική διάρκεια ή, εάν αυτό δεν είναι δυνατόν, να παρέχουν στους επιβάτες πληροφορίες για άλλα διαθέσιµα δροµολόγια. Εάν δεν ανταποκριθούν σε αυτή την απαίτηση, οι επιχειρήσεις πρέπει EL 13 EL

14 να καταβάλουν αποζηµίωση, που ανέρχεται στο 50% της τιµής του εισιτηρίου. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι επιβάτες δικαιούνται να τους παρέχονται ταξιδιωτικές πληροφορίες. Άρθρο 20 Με το παρόν άρθρο θεσπίζονται γενικοί κανόνες περί ευθύνης για µαταιώσεις και µεγάλες καθυστερήσεις. Καθορίζεται το πεδίο εφαρµογής του δικαιώµατος ενηµέρωσης, µεταφοράς µε άλλο δροµολόγιο ή/και επιστροφής του αντιτίµου και αποζηµίωσης, σε περίπτωση µαταιώσεων και µεγάλων καθυστερήσεων. Άρθρο 21 Με το άρθρο αυτό καθιερώνεται το δικαίωµα σε ταξιδιωτικές πληροφορίες. Άρθρο 22 Το άρθρο αυτό προσφέρει τη δυνατότητα για αξίωση περαιτέρω αποζηµίωσης. Άρθρο 23 Με το άρθρο αυτό υποχρεούνται οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν να συνεργάζονται για την υιοθέτηση ρυθµίσεων, προκειµένου να ενισχυθούν τα δικαιώµατα των επιβατών και να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών. Κεφάλαιο V Βάσει του παρόντος κεφαλαίου, οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν υποχρεούνται να δηµιουργήσουν εσωτερικές διαδικασίες διεκπεραίωσης παραπόνων. Η εξέταση των παραπόνων των επιβατών υπόκειται σε αυστηρές προθεσµίες. Οι επιχειρήσεις και οι φορείς διαχείρισης τερµατικών σταθµών βαρύνονται µε την υποχρέωση ενηµέρωσης των επιβατών για τα δικαιώµατά τους. Άρθρο 24 Το άρθρο αυτό αφορά τις ταξιδιωτικές πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται από τις επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν και τους φορείς διαχείρισης τερµατικών σταθµών. Άρθρο 25 Βάσει του παρόντος άρθρου, οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν και οι φορείς διαχείρισης τερµατικών σταθµών οφείλουν να παρέχουν στους επιβάτες πληροφορίες σχετικά µε τα δικαιώµατα που έχουν δυνάµει του παρόντος κανονισµού. Άρθρο 26 Στο άρθρο αυτό καθορίζονται κανόνες για διαδικασία διεκπεραίωσης παραπόνων. Κεφάλαιο VI Στο παρόν κεφάλαιο προβλέπονται κανόνες ελέγχου της εφαρµογής και το κατάλληλο θεσµικό πλαίσιο. Τα κράτη µέλη πρέπει να ορίσουν εθνικούς φορείς ελέγχου της εφαρµογής, στους οποίους µπορούν να υποβάλλουν καταγγελίες οι επιβάτες σχετικά µε εικαζόµενη EL 14 EL

15 παράβαση των δικαιωµάτων που έχουν δυνάµει του παρόντος κανονισµού. Οι εν λόγω εθνικοί φορείς απαιτείται να συνεργάζονται µεταξύ τους. Συν τοις άλλοις, τα κράτη µέλη πρέπει να προβλέπουν αποτρεπτικές κυρώσεις για περιπτώσεις όπου δεν γίνονται σεβαστά τα δικαιώµατα των επιβατών. Άρθρο 27 Το εν λόγω άρθρο καλύπτει τον έλεγχο της εφαρµογής του παρόντος κανονισµού, συµπεριλαµβανοµένης της σύστασης εθνικών φορέων ελέγχου της εφαρµογής. Άρθρο 28 Βάσει του παρόντος άρθρου, οι φορείς ελέγχου της εφαρµογής απαιτείται να δηµοσιεύουν ετήσια έκθεση των δραστηριοτήτων τους. Άρθρο 29 Με το άρθρο αυτό καθιερώνεται η αρχή της συνεργασίας µεταξύ των εθνικών φορέων ελέγχου της εφαρµογής. Άρθρο 30 Το εν λόγω άρθρο αφορά τις κυρώσεις που πρέπει να επιβάλλονται από τα κράτη µέλη. Κεφάλαιο VII Το παρόν κεφάλαιο προβλέπει ότι η Επιτροπή πρέπει να υποβάλει στο Συµβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκθεση σχετικά µε τη λειτουργία του κανονισµού, τρία έτη µετά την έναρξη ισχύος του. Ο κανονισµός θα τεθεί σε ισχύ 20 ηµέρες µετά τη δηµοσίευσή του στην Επίσηµη Εφηµερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε εφαρµογή ένα έτος µετά την ηµεροµηνία αυτή. Άρθρο 31 Στο παρόν άρθρο καθορίζονται οι υποχρεώσεις της Επιτροπής όσον αφορά την υποβολή εκθέσεων. Άρθρο 32 Το άρθρο αυτό αφορά την τροποποίηση του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τη συνεργασία µεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρµόδιες για την επιβολή της νοµοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών. Άρθρο 33 Το άρθρο αυτό ορίζει την ηµεροµηνία έναρξης ισχύος του κανονισµού. Παράρτηµα I Στο παράρτηµα αυτό καθορίζεται το περιεχόµενο της συνδροµής που πρέπει να παρέχεται στα άτοµα µε αναπηρία και στα άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα α) στους τερµατικούς σταθµούς και β) στα λεωφορεία και στα πούλµαν. EL 15 EL

16 Παράρτηµα ΙI Το παράρτηµα αυτό αφορά το περιεχόµενο της κατάρτισης σε θέµατα ατόµων µε αναπηρία. EL 16 EL

17 2008/0237 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τα δικαιώµατα των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν και για την τροποποίηση του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 σχετικά µε τη συνεργασία µεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρµόδιες για την επιβολή της νοµοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών (Κείµενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη: τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, και ιδίως το άρθρο 71 παράγραφος 1, την πρόταση της Επιτροπής 17, τη γνώµη της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Κοινωνικής Επιτροπής 18, τη γνώµη της Επιτροπής των Περιφερειών 19, Αποφασίζοντας σύµφωνα µε τη διαδικασία του άρθρου 251 της Συνθήκης, Εκτιµώντας τα ακόλουθα: (1) Η δράση της Κοινότητας στον τοµέα των µεταφορών µε λεωφορεία και πούλµαν πρέπει να αποσκοπεί, µεταξύ άλλων, στην εξασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας των επιβατών, συγκρίσιµου µε άλλους τρόπους µεταφοράς, ανεξαρτήτως του τόπου ταξιδίου. Συν τοις άλλοις, πρέπει να λαµβάνονται πλήρως υπόψη οι απαιτήσεις προστασίας των καταναλωτών εν γένει. (2) Επειδή ο επιβάτης λεωφορείου ή πούλµαν είναι το ασθενέστερο µέρος της σύµβασης µεταφοράς, τα δικαιώµατα του επιβάτη πρέπει, από την άποψη αυτή, να διασφαλίζονται, ανεξαρτήτως ιθαγένειας ή τόπου κατοικίας του εντός της Κοινότητας. (3) Οι επιβάτες πρέπει να καλύπτονται από κανόνες περί ευθύνης, συγκρίσιµους µε άλλους τρόπους µεταφοράς, σε περίπτωση ατυχηµάτων που επιφέρουν θάνατο ή τραυµατισµό ΕΕ C [ ] της [ ], σ. [ ]. EL 17 EL

18 (4) Οι επιβάτες πρέπει να δικαιούνται προκαταβολές για την κάλυψη των άµεσων οικονοµικών αναγκών τους κατόπιν ατυχήµατος. (5) Οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν πρέπει να ευθύνονται για την απώλεια ή τη φθορά των αποσκευών των επιβατών, υπό όρους συγκρίσιµους µε άλλους τρόπους µεταφοράς. (6) Οι υπηρεσίες µεταφοράς επιβατών µε λεωφορεία και πούλµαν πρέπει να προσφέρονται προς όφελος των πολιτών εν γένει. Κατά συνέπεια, τα άτοµα µε αναπηρία και τα άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα, ανεξαρτήτως του αν αυτή οφείλεται σε αναπηρία, στην ηλικία ή σε οποιονδήποτε άλλον παράγοντα, θα πρέπει να έχουν δυνατότητες να χρησιµοποιούν τις υπηρεσίες µεταφοράς µε λεωφορεία και πούλµαν συγκρίσιµες µε τις δυνατότητες των άλλων πολιτών. Τα άτοµα µε αναπηρία και τα άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα έχουν το ίδιο δικαίωµα µε τους άλλους πολίτες στην ελεύθερη κυκλοφορία, στην ελευθερία επιλογής και στο να µην αποτελούν αντικείµενο διακρίσεων. (7) Λαµβάνοντας υπόψη το άρθρο 9 της Σύµβασης των Ηνωµένων Εθνών για τα δικαιώµατα των ατόµων µε αναπηρία και προκειµένου να δοθούν στα άτοµα µε αναπηρία και τα άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα ευκαιρίες µετακίνησης µε λεωφορεία και πούλµαν συγκρίσιµες µε εκείνες των άλλων πολιτών, πρέπει να καθοριστούν κανόνες για την αποφυγή διακρίσεων και την παροχή συνδροµής κατά το ταξίδι τους. Τα άτοµα αυτά θα πρέπει, εποµένως, να γίνονται δεκτά για µεταφορά, η δε αναπηρία ή η αδυναµία τους αυτή δεν θα πρέπει να αποτελεί λόγο άρνησης της µεταφοράς τους, εξαιρουµένων των δικαιολογηµένων λόγων ασφαλείας που ορίζει ο νόµος. Πρέπει να διαθέτουν δικαίωµα παροχής συνδροµής σε τερµατικούς σταθµούς λεωφορείων και πούλµαν, και επί του οχήµατος, συµπεριλαµβανοµένης της επιβίβασης και της αποβίβασης. Για λόγους κοινωνικής ένταξης, η συνδροµή θα πρέπει να παρέχεται χωρίς πρόσθετη χρηµατική επιβάρυνση. Οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν πρέπει να καθορίσουν κανόνες προσπελασιµότητας, χρησιµοποιώντας κατά προτίµηση το ευρωπαϊκό σύστηµα τυποποίησης. (8) Όταν αποφασίζουν τον σχεδιασµό νέων τερµατικών σταθµών, καθώς και σε περιπτώσεις εκτενών εργασιών ανακαίνισης, οι φορείς διαχείρισης θα πρέπει, κατά το δυνατόν, να λαµβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ατόµων µε αναπηρία και των ατόµων µε µειωµένη κινητικότητα. Εν πάση περιπτώσει, οι φορείς διαχείρισης τερµατικών σταθµών λεωφορείων και πούλµαν πρέπει να καθορίζουν σηµεία όπου τα εν λόγω άτοµα µπορούν να δηλώνουν την άφιξή τους και την ανάγκη παροχής συνδροµής. (9) Τα δικαιώµατα των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν πρέπει να περιλαµβάνουν την πληροφόρησή τους σχετικά µε τις παρεχόµενες υπηρεσίες, πριν από το ταξίδι και κατά τη διάρκειά του. Όλες οι βασικές πληροφορίες που παρέχονται στους επιβάτες λεωφορείων και πούλµαν πρέπει επίσης να παρέχονται σε εναλλακτική µορφή, προσιτή σε άτοµα µε αναπηρία και σε άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα. (10) Ο παρών κανονισµός δεν θα πρέπει να περιορίζει το δικαίωµα των επιχειρήσεων λεωφορείων και πούλµαν να ζητούν αποζηµίωση από οποιονδήποτε, ακόµη και τρίτο, σύµφωνα µε την εφαρµοστέα νοµοθεσία. (11) Πρέπει να περιοριστεί η ταλαιπωρία την οποία υφίστανται οι επιβάτες, εξαιτίας της µαταίωσης ή της µεγάλης καθυστέρησης του ταξιδίου τους. Για τον σκοπό αυτό, EL 18 EL

19 πρέπει να παρέχεται στους επιβάτες κατάλληλη φροντίδα και ενηµέρωση. Οι επιβάτες πρέπει να µπορούν να ακυρώνουν τα εισιτήριά τους και να τους επιστρέφεται το αντίτιµο ή να τους προσφέρεται µεταφορά µε άλλο δροµολόγιο υπό ικανοποιητικές συνθήκες ή πληροφορίες για εναλλακτικά δροµολόγια. Εάν οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν δεν προσφέρουν στους επιβάτες την αναγκαία συνδροµή, οι επιβάτες πρέπει να δικαιούνται να τους καταβληθεί χρηµατική αποζηµίωση. (12) Οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν πρέπει συνεργάζονται για την υιοθέτηση ρυθµίσεων, σε εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο, για τη βελτίωση της φροντίδας και της συνδροµής που παρέχονται στους επιβάτες, όποτε διακόπτεται το ταξίδι τους, κυρίως σε περίπτωση µεγάλων καθυστερήσεων. (13) Ο παρών κανονισµός δεν θίγει τα δικαιώµατα των επιβατών που έχουν καθιερωθεί µε την οδηγία 90/314/ΕΟΚ για τα οργανωµένα ταξίδια και τις οργανωµένες διακοπές και περιηγήσεις 20. Ο παρών κανονισµός δεν θα πρέπει να έχει εφαρµογή στις περιπτώσεις όπου ένα οργανωµένο ταξίδι µαταιώνεται για λόγους άλλους από τη µαταίωση της µεταφοράς µε λεωφορείο ή πούλµαν. (14) Οι επιβάτες πρέπει να ενηµερώνονται πλήρως για τα δικαιώµατά τους, που προβλέπονται στον παρόντα κανονισµό, ούτως ώστε να µπορούν να τα ασκούν ουσιαστικά. (15) Οι επιβάτες πρέπει να µπορούν να ασκούν τα δικαιώµατά τους µέσω κατάλληλων διαδικασιών υποβολής παραπόνων, τις οποίες θέτουν σε εφαρµογή οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν ή, ανάλογα µε την περίπτωση, µε την υποβολή καταγγελιών στον φορέα ή τους φορείς που έχουν οριστεί για τον σκοπό αυτό από το οικείο κράτος µέλος. (16) Τα κράτη µέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν και να εποπτεύουν τη γενική συµµόρφωση των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν µε τον παρόντα κανονισµό και να ορίσουν κατάλληλο φορέα για την άσκηση των εκτελεστικών καθηκόντων. Η εποπτεία δεν θα πρέπει να επηρεάζει τα δικαιώµατα των επιβατών να ασκούν ένδικα µέσα σύµφωνα µε τις διαδικασίες του εθνικού δικαίου. (17) Τα κράτη µέλη θα πρέπει να θεσπίσουν κυρώσεις, που θα επιβάλλονται σε περίπτωση παράβασης του παρόντος κανονισµού, και να εξασφαλίζουν την εφαρµογή τους. Οι προβλεπόµενες κυρώσεις πρέπει να είναι αποτελεσµατικές, αναλογικές και αποτρεπτικές. (18) εδοµένου ότι οι στόχοι του παρόντος κανονισµού, και συγκεκριµένα η εξασφάλιση υψηλών και ισοδύναµων επιπέδων προστασίας και συνδροµής των επιβατών λεωφορείων και πούλµαν σε όλα τα κράτη µέλη, είναι αδύνατον να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη µέλη και δύνανται συνεπώς, λόγω της σηµαντικής διεθνούς διάστασης, να επιτευχθούν καλύτερα σε κοινοτικό επίπεδο, η Κοινότητα µπορεί να λάβει µέτρα, σύµφωνα µε την αρχή της επικουρικότητας που διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης. Σύµφωνα µε την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο εν λόγω άρθρο, ο παρών κανονισµός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη των στόχων αυτών. 20 ΕΕ L 158 της , σ. 59. EL 19 EL

20 (19) Ο παρών κανονισµός εφαρµόζεται µε την επιφύλαξη της οδηγίας 95/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 24ης Οκτωβρίου 1995, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδοµένων αυτών 21. (20) Η επιβολή του παρόντος κανονισµού πρέπει να βασίζεται στον κανονισµό (ΕΚ) αριθ. 2006/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 27ης Οκτωβρίου 2004, σχετικά µε τη συνεργασία µεταξύ των εθνικών αρχών που είναι αρµόδιες για την επιβολή της νοµοθεσίας για την προστασία των καταναλωτών («κανονισµός για τη συνεργασία όσον αφορά την προστασία των καταναλωτών») 22. Πρέπει, εποµένως, να τροποποιηθεί αναλόγως ο κανονισµός αυτός. (21) Ο παρών κανονισµός σέβεται τα θεµελιώδη δικαιώµατα και τηρεί τις αρχές που αναγνωρίζονται ιδίως στον Χάρτη των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ΕΞΕ ΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ: Κεφάλαιο I Γενικές διατάξεις Άρθρο 1 Αντικείµενο Με τον παρόντα κανονισµό θεσπίζονται κανόνες σχετικά µε τα εξής: (1) την αποφυγή διακριτικής µεταχείρισης µεταξύ επιβατών, όσον αφορά τους όρους µεταφοράς που προσφέρονται από επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν (2) την ευθύνη των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν σε περίπτωση ατυχηµάτων που επιφέρουν θάνατο ή τραυµατισµό επιβατών, ή απώλειας ή φθοράς των αποσκευών τους (3) την αποφυγή διακριτικής µεταχείρισης και την υποχρεωτική παροχή συνδροµής σε άτοµα µε αναπηρία και σε άτοµα µε µειωµένη κινητικότητα που ταξιδεύουν µε λεωφορεία ή πούλµαν (4) τις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν έναντι των επιβατών σε περιπτώσεις µαταίωσης ή καθυστέρησης (5) τις ελάχιστες πληροφορίες που πρέπει να παρέχονται στους επιβάτες (6) τη διεκπεραίωση των παραπόνων (7) τον έλεγχο της εφαρµογής των δικαιωµάτων των επιβατών ΕΕ L 281 της , σ. 31. ΕΕ L 364 της , σ. 1. EL 20 EL

21 Άρθρο 2 Πεδίο εφαρµογής 1. Ο παρών κανονισµός εφαρµόζεται στις τακτικές γραµµές µεταφοράς επιβατών από επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν. 2. Τα κράτη µέλη δύνανται να εξαιρούν τις αστικές, υπεραστικές και περιφερειακές γραµµές που καλύπτονται από συµβάσεις δηµόσιας υπηρεσίας, εφόσον οι εν λόγω συµβάσεις διασφαλίζουν συγκρίσιµο επίπεδο δικαιωµάτων των επιβατών µε το απαιτούµενο στον παρόντα κανονισµό. 3. Όσον αφορά τις έκτακτες γραµµές, εφαρµόζεται µόνον το κεφάλαιο ΙΙ. Άρθρο 3 Ορισµοί Για τους σκοπούς του παρόντος κανονισµού, νοούνται ως: (1) «επιχείρηση λεωφορείων ή/και πούλµαν», επιχείρηση µεταφορών που έχει λάβει άδεια στο κράτος µέλος εγκατάστασης για να εκτελεί µεταφορές µε λεωφορεία ή/και πούλµαν, σύµφωνα µε τους όρους πρόσβασης στην αγορά που ορίζονται στην εθνική νοµοθεσία, και επιχείρηση µεταφορών που διαθέτει ισχύουσα κοινοτική άδεια που έχει εκδοθεί σύµφωνα µε τον κανονισµό (ΕΟΚ) αριθ. 684/92, µε σκοπό την εκτέλεση διεθνών µεταφορών επιβατών. (2) «έκτακτες γραµµές», οι γραµµές κατά την έννοια του άρθρου 2 σηµείο 3 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 684/92 (3) «τακτικές γραµµές», οι γραµµές κατά την έννοια του άρθρου 2 σηµείο 1 του κανονισµού (ΕΚ) αριθ. 684/92 (4) «σύµβαση µεταφοράς», η σύµβαση µεταφοράς µεταξύ της επιχείρησης λεωφορείων ή/και πούλµαν ή του εξουσιοδοτηµένου εκδοτηρίου εισιτηρίων της και του επιβάτη, για την παροχή µιας ή περισσοτέρων υπηρεσιών µεταφοράς (5) «εισιτήριο», το έγκυρο έγγραφο που παρέχει δικαίωµα µεταφοράς, ή το ισοδύναµό του σε µη έντυπη, π.χ. ηλεκτρονική µορφή, το οποίο έχει εκδοθεί ή εγκριθεί από την επιχείρηση λεωφορείων ή/και πούλµαν ή από τα εξουσιοδοτηµένα εκδοτήρια εισιτηρίων της (6) «εκδοτήριο εισιτηρίων», κάθε πωλητής υπηρεσιών µεταφοράς µε λεωφορεία και πούλµαν που συνάπτει συµβάσεις µεταφοράς και πωλεί εισιτήρια για λογαριασµό της επιχείρησης λεωφορείων ή/και πούλµαν ή για ίδιο λογαριασµό (7) «ταξιδιωτικός πράκτορας», ο διοργανωτής ή ο πωλητής κατά την έννοια του άρθρου 2 σηµεία 2 και 3 της οδηγίας 90/314/EΟΚ (8) «άτοµο µε αναπηρία» ή «άτοµο µε µειωµένη κινητικότητα», οποιοδήποτε άτοµο, η κινητικότητα του οποίου είναι µειωµένη κατά τη χρήση των µεταφορικών µέσων, λόγω οποιασδήποτε σωµατικής αναπηρίας (αισθητήριας ή κινητικής, µόνιµης ή προσωρινής), διανοητικής ανικανότητας ή αδυναµίας, ή λόγω οποιασδήποτε άλλης αιτίας ανικανότητας, ή λόγω ηλικίας, και η κατάσταση του οποίου απαιτεί κατάλληλη EL 21 EL

22 προσοχή και προσαρµογή των προσφερόµενων σε όλους τους επιβάτες υπηρεσιών στις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόµου αυτού (9) «κράτηση», η έγκριση, έγγραφη ή ηλεκτρονική, που δίνει δικαίωµα µεταφοράς µε βάση εκ των προτέρων βεβαιωµένες ad hoc ρυθµίσεις (10) «φορέας διαχείρισης τερµατικού σταθµού», ο οργανωτικός φορέας σε ένα κράτος µέλος στον οποίο έχει ανατεθεί η ευθύνη διαχείρισης του τερµατικού σταθµού λεωφορείων ή/και πούλµαν (11) «µαταίωση», η µη διενέργεια προηγουµένως προγραµµατισθείσας µεταφοράς, για την οποία υπήρχε τουλάχιστον µία κράτηση θέσεως (12) «καθυστέρηση», η διαφορά µεταξύ της προγραµµατισµένης ώρας αναχώρησης ή άφιξης του επιβάτη, σύµφωνα µε τον γνωστοποιηµένο πίνακα δροµολογίων, και του πραγµατικού ή αναµενόµενου χρόνου αναχώρησης ή άφιξής του. Άρθρο 4 Σύµβαση µεταφοράς και όροι συµβάσεων χωρίς διακρίσεις 1. Οι επιχειρήσεις λεωφορείων και πούλµαν παρέχουν στους επιβάτες απόδειξη της σύναψης της σύµβασης µεταφοράς, εκδίδοντας ένα ή περισσότερα εισιτήρια. Τα εισιτήρια θεωρούνται ως αρχή αποδείξεως της σύναψης της σύµβασης, και άρα παρέχουν τα δικαιώµατα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισµό. 2. Υπό την επιφύλαξη των υποχρεώσεων δηµόσιας υπηρεσίας που επιβάλλουν µειωµένα κόµιστρα για κοινωνικούς λόγους, οι όροι σύµβασης και τα κόµιστρα που εφαρµόζονται από τις επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν ή τα εκδοτήρια εισιτηρίων προσφέρονται στο ευρύ κοινό χωρίς καµία διάκριση λόγω της ιθαγένειας ή του τόπου κατοικίας του τελικού πελάτη, ή λόγω του τόπου εγκατάστασης των επιχειρήσεων λεωφορείων ή/και πούλµαν ή των εκδοτηρίων εισιτηρίων εντός της Κοινότητας. Άρθρο 5 Αποκλεισµός αποποίησης 1. εν επιτρέπεται περιορισµός ή αποποίηση των βάσει του παρόντος κανονισµού υποχρεώσεων, ιδίως µε ρήτρα περιορισµού ή παρέκκλισης στη σύµβαση µεταφοράς. 2. Οι επιχειρήσεις λεωφορείων ή/και πούλµαν δικαιούνται να προσφέρουν ευνοϊκότερους όρους σύµβασης για τον επιβάτη από τους όρους που θεσπίζονται στον παρόντα κανονισµό. EL 22 EL