GOOGLE GLASS ΚΑΙ ΙΔΙΩΣΙΚΟΣΘΣΑ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΘΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΣΜΘΜΑ ΜΘΧΑΝΛΚΩΝ ΠΛΘΡΟΦΟΡΛΑΚΩΝ ΚΑΛ ΕΠΛΚΟΛΝΩΝΛΑΚΩΝ ΤΣΘΜΑΣΩΝ ΚΑΣΕΤΚΤΝΘ ΜΕΣΑΠΣΤΧΛΑΚΟΤ: ΑΦΑΛΕΛΑ ΠΛΘΡΟΦΟΡΛΑΚΩΝ ΚΑΛ ΕΠΛΚΟΛΝΩΝΛΑΚΩΝ ΤΣΘΜΑΣΩΝ ΔΛΠΛΩΜΑΣΛΚΘ ΕΡΓΑΛΑ ΜΕ ΚΕΜΑ: GOOGLE GLASS ΚΑΙ ΙΔΙΩΣΙΚΟΣΘΣΑ Δεφίγγοσ Αλζξιοσ (ΑΕΜ: 12004) & Καμπάνθσ Φοίβοσ (ΑΕΜ: 12007) Επιβλζπουςα: κα Μιτρου Λίλιαν Αναπλθρϊτρια Κακθγιτρια ΑΜΟ, 2014

2 Θ ΣΡΙΜΕΛΘ ΕΠΙΣΡΟΠΘ ΓΙΑ ΣΘ ΜΕΣΑΠΣΤΧΙΑΚΘ ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΘ ΕΡΓΑΙΑ Επιβλζπουςα: κα Λίλιαν Μιτρου Αναπλθρϊτρια Κακθγιτρια, Πανεπιςτιμιο Αιγαίου Σμιμα Μθχανικϊν Πλθροφοριακϊν και Επικοινωνιακϊν υςτθμάτων Μζλοσ: κοσ πφροσ Κοκολάκθσ Επίκουροσ Κακθγθτισ, Πανεπιςτιμιο Αιγαίου Σμιμα Μθχανικϊν Πλθροφοριακϊν και Επικοινωνιακϊν υςτθμάτων Μζλοσ: κα Μαρία Καρφδα Επίκουρθ Κακθγιτρια, Πανεπιςτιμιο Αιγαίου Σμιμα Μθχανικϊν Πλθροφοριακϊν και Επικοινωνιακϊν υςτθμάτων Χειμερινό Εξάμθνο Φεβρουάριοσ,

3 Ευχαριςτίεσ Αρχικά, κα κζλαμε να ευχαριςτιςουμε τθν επιβλζπουςα κακθγιτρια τθσ διπλωματικισ μασ εργαςίασ κυρία Μιτρου Λίλιαν για τθν κακοδιγθςθ τθσ. Επίςθσ κζλουμε να εκφράςουμε τθν ευγνωμοςφνθ μασ ςτουσ γονείσ μασ για τθν διαρκι τουσ υποςτιριξθ, κακ όλθ τθ διάρκεια ολοκλιρωςθσ των ςπουδϊν μασ. Σζλοσ ζνα μεγάλο ευχαριςτϊ ςτουσ Διοικθτζσ μασ, που χωρίσ τθν κατανόθςθ τουσ δεν κα ιταν δυνατόν να τα καταφζρουμε. Φεβρουάριοσ

4 Πίνακασ Περιεχομζνων I. Περίλθψθ...5 II. III. Πρόλογοσ...6 Λίγα Λόγια για τθν Google Θ Νζα Ψθφιακι Εποχι Θ Ιδζα του Φοροφμενου Τπολογιςτι Σο Project Glass Δυνατότθτεσ και Εφαρμογζσ Μενοφ ζναρξθ 4.2 Καταγραφι εικόνασ και βίντεο 4.3 Διαμοιραςμόσ καταγεγραμμζνων αρχείων 4.4 Αναηθτιςεισ μζςω διαδικτφου 4.5 Πλοιγθςθ 4.6 Αποςτολι μθνυμάτων και πραγματοποίθςθ κλιςεων 5. Θ ζννοια τθσ Ιδιωτικότθτασ Βιντεοεπιτιρθςθ και Βιντεοπαρατιρθςθ Κοινωνικι Αποδοχι τθσ Βιντεπαρατιρθςθσ 7. Lifellogging και Ιδιωτικότθτα Σο Lifelogging 7.2 Σο πρόγραμμα MyLifeBits 7.3 Σεχνολογίεσ και εργαλεία του ςφγχρονου Lifelogging 3

5 7.4 Λόγοι ενίςχυςθσ του Διαδικτυακοφ Lifelogging 7.5 Αρνθτικζσ Επιπτϊςεισ τθσ Ψθφιακισ Μνιμθσ 7.6 Οι απειλζσ για τθν Λδιωτικότθτα 7.7 Ανάλυςθ ρίςκων του Lifelogging ςφμφωνα με τθν ENISA 7.8 Εκτιμιςεισ για το μζλλον του Lifelogging 8. Ιδιωτικότθτα ςτον Πλανιτθ Google Επίςθμθ Πολιτικι Απορριτου τθσ Google 8.2 Όροι Παροχισ Τπθρεςιϊν τθσ Google 8.3 Αυτορρυκμιςτικό Πλαίςιο τθσ Google 8.4 Google και Τπθρεςίεσ Εκνικισ Αςφάλειασ των ΘΠΑ 8.5 Google Street View 8.6 Google Buzz 9. Google Glasses και Ιδιωτικότθτα Google Glasses και εκιμοτυπία 9.2 Google Glasses vs Λδιωτικότθτα 9.3 Stop the Cyborgs 9.4 FAQ Απαντιςεισ τθσ Google 10. Κανονιςτικό και Ρυκμιςτικό πλαίςιο ςε ΘΠΑ και ΕΕ Ηθτιματα που Προκφπτουν από τθν Χριςθ των Φοροφμενων Τπολογιςτϊν 10.2 Βιντεοεπιτιρθςθ 10.3 υλλογι και Επεξεργαςία Προςωπικϊν Δεδομζνων 11. Επίλογοσ Βιβλιογραφικζσ Αναφορζσ.85 4

6 I. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σο τελευταίο και πιο αμφιλεγόμενο δθμιοφργθμα του τεχνολογικοφ γίγαντα που ακοφει ςτο όνομα Google,είναι τα ομϊνυμα ψθφιακά γυαλιά τα οποία πρόκειται μάλιςτα πολφ ςφντομα να κυκλοφοριςουν και ςτθν αγορά. Θ κυκλοφορία αυτϊν των ψθφιακϊν γυαλιϊν αναμζνεται να επθρεάςει ςε μεγάλο βακμό τθν κακθμερινότθτα μασ, επαναπροςδιορίηοντασ τα ςφνορα μεταξφ ιδιωτικοφ και μθ. Σα Glasses αποτελοφν ζνα πλιρθ φορθτό υπολογιςτι, ζτςι όπωσ τα Smartphones και τα Tablets ζχουν ζνα λειτουργικό ςφςτθμα, ςυγκεκριμζνα Android, μποροφν να επεξεργάηονται δεδομζνα, να τρζχουν εφαρμογζσ, να λαμβάνουν εικόνεσ και βίντεο μζςω τθσ ενςωματωμζνθσ κάμερασ υψθλισ ανάλυςθσ και βζβαια μποροφν να ςυνδζονται ςτον διαδίκτυο είτε μζςω WiFi δικτφων είτε μζςω 3G/4G τθσ κινθτισ τθλεφωνίασ. Σα πρϊτα δφο κεφάλαια επικεντρϊνονται ςτισ ςφγχρονεσ εξελίξεισ ςτον τομζα τθσ τεχνολογίασ και ςυγκεκριμζνα ςτθν εξάπλωςθ τθσ αςφρματθσ ςυνδεςιμότθτασ και τθσ ραγδαίασ αφξθςθσ των φορθτϊν ςυςκευϊν όπωσ τα Smartphones.τθν ςυνζχεια παρουςιάηεται το project ανάπτυξθσ των γυαλιϊν γνωςτό ωσ Project Glass κακϊσ και οι δυνατότθτεσ-εφαρμογζσ τουσ. Ακολουκεί μια ςφντομθ αναφορά ςτουσ όρουσ τθσ ιδιωτικότθτασ και βιντεοπαρατιρθςθσ/βιντεοεπιτιρθςθσ.παρακάτω αναλφεται εκτενϊσ θ ζννοια του Lifelogging όπου και εξετάηεται από πολλζσ οπτικζσ. τθν επόμενθ ενότθτα περιγράφεται τι αποτελεί ο όροσ ιδιωτικότθτα για τθ Google,παρατίκεται θ επίςθμθ πολιτικι απορριτου τθσ και παρουςιάηονται επίςθσ δφο προγενζςτερα τεχνολογικά «προϊόντα» τθσ όπου ζχουν μεγάλα κενά ςτθν διαςφάλιςθ τθσ ιδιωτικότθτασ των χρθςτϊν και μθ χρθςτϊν τουσ. Σζλοσ παρατίκεται το κανονιςτικό και ρυκμιςτικό πλαίςιο για τθν προςταςία τθσ ιδιωτικότθτασ ςε ΕΕ,ΘΠΑ και φυςικά Ελλάδα. Λζξεισ Κλειδιά Φορθτότθτα, Βιντεοεπιτιρθςθ, Βιντεοπαρατιρθςθ, Λδιωτικότθτα, Παραβίαςθ τθσ Λδιωτικότθτασ, Γεοχωρικά Δεδομζνα, Ψθφιακά Θμερολόγια, Πολιτικι απορριτου, 5

7 II. ΠΡΟΛΟΓΟ κοπόσ τθσ παροφςασ διπλωματικισ εργαςίασ είναι θ παρουςίαςθ των ηθτθμάτων ιδιωτικότθτασ που ανακφπτουν με τθν κυκλοφορία ςτο εφρθ κοινό των Google Glasses,μιασ νζασ τεχνολογίασ τθσ Google που υπόςχεται να αλλάξει ριηικά τθν κακθμερινότθτα μασ. Θ παρακάτω Εργαςία αναπτφςςεται ςτα εξισ κεφάλαια: i. τθν ειςαγωγικι υποενότθτα ΛΛΛ που ακολουκεί αμζςωσ γίνεται μια πολφ ςφντομθ αναφορά ςτθν ιςτορία τθσ Google, ςτον αντίκτυπο που ζχει πάνω ςτθν κοινωνία, ςτο μζγεκοσ τθσ κακϊσ και ςτουσ τομείσ που δραςτθριοποιείται τϊρα αλλά και ςτο άμεςο μζλλον. ii. το 1 ο κεφάλαιο παρουςιάηεται θ πρόςφατθ ιςτορία τθσ τεχνολογικισ εξζλιξθσ όπου ζχει ςθματοδοτιςει τθν εποχι μασ. Κφρια χαρακτθριςτικά τθσ, θ τεράςτια ανάπτυξθ των αςφρματων δικτφων και θ ραγδαία εξάπλωςθ των φορθτϊν ςυςκευϊν. iii. iv. το 2 ο κεφάλαιο παρουςιάηεται θ ιδζα του πρϊτου φοροφμενου υπολογιςτι. το κεφάλαιο 3 παρουςιάηεται το λεγόμενο project glass. v. το 4 ο κεφάλαιο εκτίκενται οι δυνατότθτεσ των Glasses κακϊσ και πλθκϊρα εφαρμογϊν τουσ. vi. vii. viii. ix. ο κεφάλαιο 5 αναλφεται εκτενϊσ ο όροσ τθσ Λδιωτικότθτασ και πϊσ αυτόσ μεταβάλλεται ανάλογα με τισ εποχζσ και τισ επικρατοφςεσ κουλτοφρεσ το κεφάλαιο 6 αναφζρονται οι ζννοιεσ τθσ Βιντεοεπιτιρθςθσ και Βιντεοπαρατιρθςθσ. το κεφάλαιο 7 αναλφεται θ ζννοια του Lifelloging και οι επιπτϊςεισ του. το κεφάλαιο 8 παρουςιάηεται ο τρόποσ που θ Google αντιλαμβάνεται τον όρο ιδιωτικότθτα, παρατίκεται θ επίςθμθ πολιτικι απορριτου τθσ όπωσ είναι αναρτθμζνθ ςτο site τθσ και παρουςιάηονται άλλα δφο πολφ δθμοφιλι «προϊόντα» τθσ που εγείρουν κζματα ιδιωτικότθτασ. x. το κεφάλαιο 9 παρακζτονται εκτενϊσ τα κζματα ιδιωτικότθτασ που εγείρονται με τθν κυκλοφορία των Glasses. xi. xii. το κεφάλαιο 10 παρουςιάηεται το κανονιςτικό και ρυκμιςτικό πλαίςιο των Θ.Π.Α και τθσ E.Ε πάνω ςε κζματα ιδιωτικότθτασ. το κεφάλαιο 11 που αποτελεί και τον επίλογο τθσ εργαςίασ, αναπτφςςονται τα ςυμπεράςματα από αυτιν τθν προςζγγιςθ. xiii. Σζλοσ παρακζτονται οι βιβλιογραφικζσ αναφορζσ και πθγζσ τθσ εργαςίασ. 6

8 III. Λίγα Λόγια για την Google Σο 1996, ςτα πλαίςια ενόσ ακαδθμαϊκοφ project του πανεπιςτθμίου του Stanford, ο ςοβιετικισ καταγωγισ υποψιφιοσ διδάκτορασ Sergey Brin και ο αμερικανικισ καταγωγισ Larry Page, δθμιοφργθςαν ζναν πανίςχυρο crawler, δθλαδι μια μθχανι αναηιτθςθσ, θ οποία ζφερε τότε το όνομα BackRub. Αυτι θ νζα μθχανι αναηιτθςθσ χρθςιμοποιοφςε ζναν αλγόρικμο, γνωςτό ωσ PageRank. Θ κεντρικι ιδζα πίςω από τθν ανάπτυξθ αυτοφ του αλγορίκμου και, γενικότερα, αυτοφ του νζου ριηοςπαςτικοφ τρόπου αναηιτθςθσ, είναι θ υπόκεςθ ότι οι πιο ςθμαντικζσ ιςτοςελίδεσ πικανότατα λαμβάνουν περιςςότερουσ ςυνδζςμουσ από άλλεσ ςελίδεσ ςτο διαδίκτυο. Ζτςι, ο PageRank λειτουργοφςε μετρϊντασ τον αρικμό και τθν ποιότθτα των ςυνδζςμων (links) που ςχετίηονται με μία ςελίδα για τον κακοριςμό τθσ ςπουδαιότθτασ αυτισ τθσ ςελίδασ. Θ ρθξικζλευκθ αυτι προςζγγιςθ πάνω ςτθν αναηιτθςθ ςτο διαδίκτυο των δφο, τότε νεαρϊν, φοιτθτϊν, αποδείχκθκε πολφ αποδοτικι προκαλϊντασ το ενδιαφζρον των κολοςςϊν τθσ Silicon Valley. Σο 1998, δφο χρόνια δθλαδι μετά τθν δθμιουργία του BackRub, θ μθχανι αναηιτθςθσ μετονομάηεται ςε Google, ωσ λογοπαίγνιο του μακθματικοφ όρου Googol ( ), και με τθ χορθγία φψουσ $ από τον ςυνιδρυτι τθσ SUN Microsystems Andy Bechtolsheim, ιδρφεται θ Google Inc. Θ εταιρία, τθσ οποίασ ο ςκοπόσ είναι να οργανϊςει τισ πλθροφορίεσ όλου του κόςμου και να τισ καταςτιςει προςβάςιμεσ και χριςιμεσ, κακίςταται πολφ γριγορα ωσ θ καλφτερθ και διαςθμότερθ μθχανι αναηιτθςθσ, με διςεκατομμφρια δολάρια ετιςια κζρδθ και πελάτεσ από όλθ τθν υδρόγειο. τισ 19 Αυγοφςτου του 2004 κάνει τθν είςοδο τθσ ςτθν Wall Street με αρχικι τιμι μετοχισ τα 85$. Διαβλζποντασ ότι το μζλλον είναι οι φορθτζσ ςυςκευζσ, το 2005 αγοράηει μια, τότε ςχετικά άγνωςτθ ςτο ευρφ κοινό, εταιρία τθν Android Inc. Σο 2006 αγοράηει το YouTube για 1.65 διςεκατομμφρια δολάρια και το 2007 αναδεικνφεται ωσ θ διαςθμότερθ εταιρία παγκοςμίωσ, εκτοπίηοντασ τθν Microsoft. Θ εταιρία ςυνεχίηει να αναπτφςςεται με εκκετικοφσ ρυκμοφσ και επικυμεί τθν επζκταςθ τθσ και ςε άλλουσ τομείσ τεχνολογίασ αιχμισ. Ζτςι, με το βλζμμα πάντοτε ςτραμμζνο ςτο μζλλον, ιδρφει τθν Google X, ζνα παρακλάδι τθσ Google με επικεφαλισ τον Sergey Brin, και ετιςια χρθματοδότθςθ άνω των 2 διςεκατομμυρίων δολαρίων. κοπόσ του Google X είναι θ ανάπτυξθ τεχνολογιϊν του μζλλοντοσ, όπωσ τα Self Driving Cars, το Project Loon για τθν πρόςβαςθ ςτο διαδίκτυο του παγκόςμιου πλθκυςμοφ με τθν χριςθ μπαλονιϊν που ίπτανται ςτθν 7

9 ςτρατόςφαιρα, το Google Fiber που φιλοδοξεί να αναπτφξει για τουσ χριςτεσ του ευρυηωνικζσ ταχφτθτεσ άνω του 1Gb/s και τα Google glasses. Μζςα ςτο 2013 θ Google εξαγόραςε τθν Motorola και τθν Boston Dynamics, θ οποία ςχεδίαηε ρομπότ για το Αμερικανικό Πεντάγωνο, και τθν DARPPA. ιμερα θ τιμι μετοχισ τθσ ξεπερνάει τα δολάρια, τα ετιςια ζςοδα τα 30 διςεκατομμφρια δολάρια και το ριμα «to google» ζχει αποκτιςει ζννοια ςυνϊνυμθ με το ριμα αναηθτϊ, ενϊ προςφάτωσ προςτζκθκε επίςθμα ςτο αγγλικό λεξικό μαηί με όλα τα παράγωγα του (googling, googled). 1. Θ Νζα Ψθφιακι Εποχι Θ αυγι του 21 ου αιϊνα ςθματοδότθςε τθν ζναρξθ μιασ ραγδαίασ τεχνολογικισ ανάπτυξθσ πάνω ςτον τομζα των φορθτϊν ψθφιακϊν ςυςκευϊν και των αςφρματων δικτφων. Θ δθμιουργία «ζξυπνων» κινθτϊν τθλεφϊνων με προθγμζνεσ υπολογιςτικζσ ικανότθτεσ και δυνατότθτεσ ςφνδεςθσ, θ εξζλιξθ των θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν ςε φορθτότθτα και μζγεκοσ και θ εξάπλωςθ των WLAN δικτφων και των τθλεπικοινωνιακϊν δικτφων μεταφοράσ δεδομζνων αποτελοφν χαρακτθριςτικά τεχνολογικά επιτεφγματα τθσ ςφγχρονθσ εποχισ που τείνουν να αλλάξουν ριηικά το ςθμερινό τρόπο ηωισ. Οι τεχνολογίεσ των Smartphones και των Tablet PCs ζχουν ενταχκεί για τα καλά ςτθ ςφγχρονθ κακθμερινότθτα και οι διαρκϊσ αναβακμιηόμενεσ δυνατότθτζσ τουσ ςε υλικό και λογιςμικό κακιςτοφν τισ ςυςκευζσ αυτζσ πολυλειτουργικά εργαλεία ςτα χζρια των χρθςτϊν τουσ. Θ φπαρξθ λειτουργικϊν ςυςτθμάτων ( Android, ios, Windows κ.α), οι ανεπτυγμζνοι επεξεργαςτζσ, ο αυξανόμενοσ αποκθκευτικόσ χϊροσ, θ ικανότθτα λιψθσ υψθλισ ποιότθτασ αρχείων βίντεο και φωτογραφιϊν και θ αςφρματθ ςυνδεςιμότθτα αποτελοφν πλζον τα βαςικά χαρακτθριςτικά για μια τζτοια πλατφόρμα. Παράλλθλα, ο χριςτθσ μιασ τζτοιασ ςυςκευισ ζχει τθ δυνατότθτα να εγκαταςτιςει επιπλζον εφαρμογζσ και να προςαρμόςει με αυτόν τον τρόπο τθ λειτουργία τθσ ςυςκευισ του ςτισ προςωπικζσ του απαιτιςεισ και ανάγκεσ. Οι παραπάνω εφαρμογζσ μποροφν να κυμαίνονται από υπθρεςίεσ υποςτιριξθσ GPS, άμεςθ πρόςβαςθ ςε προςωπικοφσ λογαριαςμοφσ , messenger και ιςτοςελίδεσ κοινωνικισ δικτφωςθσ, ζωσ και υπθρεςίεσ φωνθτικϊν εντολϊν, όπωσ θ εφαρμογι Siri από τα μοντζλα iphone 4S και εξισ. Σθν παραπάνω εξζλιξθ των φορθτϊν υπολογιςτικϊν ςυςκευϊν ακολοφκθςε θ τεχνολογία των αςυρμάτων δικτφων. Σα public hotspots εξαπλϊκθκαν ςτα περιςςότερα αςτικά κζντρα προςφζροντασ ζναν μεγάλο τομζα αςφρματθσ κάλυψθσ για τθν πρόςβαςθ ςε υπθρεςίεσ Internet. Επιπλζον, τα τθλεπικοινωνιακά δίκτυα μεταφοράσ δεδομζνων αναβακμίςτθκαν από τα παλαιότερα 2G ςτα πιο εξελιγμζνα 3G και 4G, παρζχοντασ ζτςι υψθλζσ ταχφτθτεσ ςτα μεταδιδόμενα 8

10 πακζτα δεδομζνων και ςτισ εφαρμογζσ πολυμζςων, με τθν ταυτόχρονθ κάλυψθ ενόσ ιδιαίτερα μεγάλου τομζα. Οι επιπτϊςεισ τθσ ραγδαίασ αυτισ ανάπτυξθσ ζχουν άμεςο κοινωνικό αντίκτυπο: θ πλθροφορία γίνεται άμεςα προςβάςιμθ, κακϊσ ο κακζνασ ζχει τθ δυνατότθτα να ςυνδεκεί ςτο διαδίκτυο από ςχεδόν οποιοδιποτε ςθμείο μζςω τθσ αςφρματθσ ςυςκευισ του και να πραγματοποιιςει δραςτθριότθτεσ ενθμζρωςθσ, επικοινωνίασ, ψυχαγωγίασ, ακόμθ και τραπεηικϊν ςυναλλαγϊν, για τισ οποίεσ κάποτε κα περιοριηόταν αρκετά όςον αφορά το χϊρο και τα μζςα. Οι φορθτζσ ψθφιακζσ ςυςκευζσ ςταδιακά κατακλφηουν τα ράφια τθσ παγκόςμιασ αγοράσ και οι βιομθχανίεσ τθσ τεχνολογίασ αναπτφςςουν χρόνο με το χρόνο ακόμα πιο προθγμζνεσ και ευζλικτεσ ψθφιακζσ πλατφόρμεσ. 2. Θ ιδζα του φοροφμενου υπολογιςτι Λίγεσ δεκαετίεσ πριν τα Smartphones και τα Tablets κάνουν τθν εμφάνιςι τουσ, ο Steve Mann, ζνασ Αμερικανόσ φοιτθτισ του Πανεπιςτθμίου του ΜΛΣ, ζγινε ειςθγθτισ μιασ πρωτοποριακισ, για τθν εποχι εκείνθ, ιδζασ, τθν οποία ονόμαςε Επαυξανόμενθ Πραγματικότθτα (Augmediated Reality). Θ ιδζα αυτι αφοροφςε ςτθν ενίςχυςθ του ανκρϊπινου οπτικοφ πεδίου με ζνα θλεκτρονικό περιβάλλον που κα παρεχόταν από μια φοροφμενθ ςυςκευι με προςαρμοςμζνθ κάμερα, ζτςι ϊςτε να δϊςει μια επαφξθςθ τθσ αντίλθψθσ των ατόμων για το περιβάλλον γφρω τουσ. Ο Mann ζκανε το 1978 τθ κεωρία του αυτι πράξθ με τθν εφεφρεςθ μιασ φορθτισ ςυςκευισ, θ οποία περιελάμβανε μία κάμερα τθλεόραςθσ και μια γυάλινθ κάκοδο ακτινϊν που κατζλθγε ςτο δεξί μάτι, κατάλλθλα προςαρμοςμζνα ςε ζνα ειδικά διαςκευαςμζνο κράνοσ, πετυχαίνοντασ με τον τρόπο αυτό το ςυνδυαςμό τθσ ανκρϊπινθσ όραςθσ με το θλεκτρονικό περιβάλλον τθσ κάμερασ. Οι ιδζεσ και οι ευρεςιτεχνίεσ του Mann, παρουςιάςτθκαν ςτισ αρχζσ του 1990 ςτο ΜΛΣ και ζκεςαν τθν αφετθρία πάνω ςτθν ζρευνα και ανάπτυξθ παρόμοιου τφπου ςυςκευϊν, δίνοντασ ταυτόχρονα ςτο Mann το χαρακτθριςμό του «πατζρα» τθσ φοροφμενθσ υπολογιςτικισ (wearable computing). O Mann ςυνζχιςε το ερευνθτικό και εφευρετικό του ζργο και μζςα ςτθ δεκαετία του 1990 παρουςίαςε τρείσ ακόμα βελτιωμζνεσ εκδόςεισ του αρχικοφ του project, κατά τισ οποίεσ θ φορθτότθτα τθσ ςυςκευισ του προςαρμοηόταν ςιγά ςιγά ςτο ςχιμα ενόσ ειδικά ςχεδιαςμζνου ςκελετοφ γυαλιϊν. Σο όλο project ζλαβε τθν ονομαςία Generation Glass με τθ δθμιουργία τεςςάρων, ςυνολικά, εκδόςεων. Θ τελευταία ζκδοςθ με το όνομα «Digital Eye Glass» περιελάμβανε ζνα ςκελετό γυαλιϊν με μια προςαρμοςμζνθ μικροκάμερα μπροςτά από το δεξί μάτι. 9

11 3. Σο Project Glass Εικ. 1 Οι εφευρζςεισ του Mann πάνω ςτθν τεχνολογία των φοροφμενων υπολογιςτϊν Θ πρόοδοσ τθσ τεχνολογίασ των αςυρμάτων δικτφων και των μικροχπολογιςτικϊν ςυςκευϊν ζδωςαν νζεσ βάςεισ για τθ δθμιουργία φοροφμενων υπολογιςτικϊν ςυςκευϊν που κα υλοποιοφςαν τθν επόμενθ γενιά μετά τθν εποχι των Smartphones. Ζτςι, πάνω ςτθν αρχικι ιδζα του Mann, ζνα νζο project παρουςιάςτθκε από τθ Google, θ οποία ςτα μζςα του 2012 ανακοίνωςε δθμόςια τισ δοκιμζσ του με τθν ονομαςία «Project Glass». Θ νζα Εικ. 2 Σα Google Glasses αυτι ψθφιακι πλατφόρμα γνωςτι ωσ «Google Glasses» περιλαμβάνει τθν προςομοίωςθ ενόσ υπολογιςτικοφ περιβάλλοντοσ τφπου Android ςε ζναν ειδικά διαμορφωμζνο ςκελετό γυαλιϊν. Σο ςφςτθμα αποτελείται από ζναν επεξεργαςτι (CPU), μνιμθ (12 GB διακζςιμθ), μπαταρία με αυτονομία μιασ θμζρασ και ζνα οπτικό πρίςμα που είναι τοποκετθμζνο πάνω από το δεξί μάτι. Θ ςυςκευι είναι επίςθσ εφοδιαςμζνθ με μία κάμερα 5 megapixel, που μπορεί να καταγράφει βίντεο ανάλυςθσ 720p ενϊ, αντί για θχεία, θ μουςικι και οι υπόλοιποι ιχοι αναπαράγονται μζςω τθσ τεχνολογίασ τθσ ακουςτικισ αγωγιμότθτασ, προκαλϊντασ δθλαδι δονιςεισ ςτα οςτά γφρω από τα αφτιά του χριςτθ. Ο ενςωματωμζνοσ αποκθκευτικόσ χϊροσ είναι 16 GB, 12 GB από τα οποία διατίκενται για ελεφκερθ χριςθ. Όςον αφορά τθν αυτονομία τουσ, θ Google υποςτθρίηει ότι κα φτάνει τισ 24 ϊρεσ για τυπικι χριςθ, όμωσ ςθμειϊνει Εικ. 3 Ανάλυςθ των τεχνικϊν χαρακτθριςτικϊν των γυαλιϊν. 10

12 πωσ θ διάρκεια «ηωισ» τθσ μπαταρίασ κα επθρεάηεται από τθ χριςθ υπθρεςιϊν, όπωσ το Hangout του Google+ ι τθ ςυχνι λιψθ βίντεο. Σα γυαλιά ςυνδζονται ςε δίκτυα Wi-Fi, υποςτθρίηοντασ το πρωτόκολλο b/g, και είναι ςυμβατά με άλλεσ υπολογιςτικζσ ςυςκευζσ, όπωσ Smartphones, μζςω ςφνδεςθσ Bluetooth. Επιπλζον, διακζτoυν μικρόφωνο, γυροςκόπιο, GPS, επιταχυνςιόμετρο και πυξίδα, ζτςι ϊςτε θ ςυςκευι να αποκτά πλιρθ επίγνωςθ τθσ κζςθσ του χριςτθ ςτον φυςικό κόςμο. Σα Google Glasses είναι επίςθσ εφοδιαςμζνα με αιςκθτιρεσ φωτόσ και προςζγγιςθσ. Ο χειριςμόσ τθσ ςυςκευισ, όςο αναφορά τθν οκόνθ του μενοφ και τισ βαςικζσ επιλογζσ τθσ, γίνεται μζςω μιασ επιφάνειασ αφισ (touchpad), θ οποία βρίςκεται ςτο δεξί μζροσ του βραχίονα των γυαλιϊν. Από το touchpad, ο χριςτθσ μπορεί να ενεργοποιιςει τθν οκόνθ τθσ ςυςκευισ και να επιλζξει ενζργειεσ από το βαςικό μενοφ «χτυπϊντασ» ελαφρά τθν επιφάνειά του. Επιπλζον, κάνοντασ κυκλικζσ κινιςεισ πάνω ςε αυτιν με το δάχτυλό του, μπορεί να πλοθγθκεί ανάμεςα ςτισ υπόλοιπεσ διακζςιμεσ επιλογζσ του βαςικοφ μενοφ. Ο χειριςμόσ των επιμζρουσ λειτουργιϊν τθσ ςυςκευισ γίνεται κυρίωσ μζςω προεπιλεγμζνων φωνθτικϊν εντολϊν από το χριςτθ, οι οποίεσ αναλφονται ςτο επόμενο κεφάλαιο. Εικ. 4 Σο touchpad Σα δεδομζνα τθσ ςυςκευισ εμφανίηονται μζςω ενόσ μικροπροβολζα που βρίςκεται ςτθν άκρθ του ςκελετοφ και τα μεταδίδει ςτο οπτικό πρίςμα τθσ ςυςκευισ, το οποίο τα κάνει ορατά ςτο χριςτθ. Με τον τρόπο αυτό, ο χριςτθσ προςομοιάηει τθν οκόνθ των ψθφιακϊν του γυαλιϊν ωσ ζνα μζροσ του δικοφ του οπτικοφ πεδίου, χωρίσ να επθρεάηεται θ κανονικι του όραςθ ι θ αλλθλεπίδραςι του με τον πραγματικό κόςμο. Θ ανάλυςθ τθσ εμφανιηόμενθσ οκόνθσ είναι 640x360 pixels, ωςτόςο, λόγω του ότι είναι πολφ κοντά ςτο μάτι, θ αίςκθςθ κζαςθσ είναι ςαν να Εικ. 5 Μετάδοςθ τθσ εικόνασ από τον μικροπροβολζα ςτο οπτικό πεδίο του χριςτθ. 11

13 βλζπει κανείσ μια οκόνθ 25 ιντςϊν από τα 2,4 μζτρα. Σα γυαλιά μποροφν να αποκτιςουν πρόςβαςθ ςε υπθρεςίεσ διαδικτφου, είτε με απευκείασ ςφνδεςθ μζςω WiFi, είτε με ζμμεςθ ςφνδεςθ μζςω Bluetooth από δεφτερθ ψθφιακι ςυςκευι (Smartphone, Tablet), θ οποία υποςτθρίηει λειτουργία tethering. Σα Google Glasses ζκαναν το ντεμποφτο τουσ τον Απρίλιο του 2012, αρχικά μζςω ςχετικισ ανακοίνωςθσ τθσ εταιρίασ ςτο Google + και ζπειτα ςτο αν Φρανςίςκο, όταν ο ζνασ από τουσ ιδρυτζσ τθσ Google, Sergey Brin, ςτα πλαίςια τθσ φιλανκρωπικισ εκδιλωςθσ για τθν καταπολζμθςθ τθσ τφφλωςθσ, φόρεςε δθμόςια τθ ψθφιακι πλατφόρμα. Θ δθμοςίευςθ του project ςυνεχίςτθκε το Μάιο του ίδιου ζτουσ με τθν επίδειξι τουσ από τον Brin ςτο «Gavin Newsom Show», όπου και φορζκθκαν από τον Αντικυβερνιτθ τθσ Πολιτείασ τθσ Καλιφόρνια, Gavin Newsom. τισ 27 Λουνίου 2012, ςτθν ετιςια ςυνδιάςκεψθ τθσ Google (Google I/O) ςτο αν Φρανςίςκο, ζγινε θ παρουςίαςθ του project, με τθν προβολι ενόσ demo ςτo οποίo ομάδεσ από skydivers, mountain bikers και ορειβάτεσ, οι οποίοι φοροφςαν τα Google Glasses, μετζδιδαν ςε πραγματικό χρόνο βίντεο ςτιγμιότυπα από τισ δραςτθριότθτζσ τουσ. Σο Φεβρουάριο του 2013, θ Google κυκλοφόρθςε ζνα βίντεο παρουςίαςθσ του προϊόντοσ, προβάλλοντασ μια απεικόνιςθ μζςω των γυαλιϊν από κακθμερινζσ εμπειρίεσ ςε πρϊτο πρόςωπο. τισ 21 Λουνίου 2013 ο Λςπανόσ Δρ. Pedro Guillen τθσ Clínica Cemtro τθσ Μαδρίτθσ ζγινε ο πρϊτοσ γιατρόσ ςτον κόςμο που χρθςιμοποίθςε τα Google Glasses για να μεταδϊςει ηωντανά μια χειρουργικι επζμβαςθ, επιτρζποντασ με τον τρόπο αυτό ςε ζναν άλλο γιατρό, το Δρ. Homero Rivas να ςυμμετάςχει μζςω τθλεδιάςκεψθσ ςτο χειρουργείο. Εικ. 6 Ο Sergey Brin φοράει τα Google Glasses κατά τθ διάρκεια του ετιςιου Google I/O Θ Google ζφερε το νζο ψθφιακό προϊόν τθσ κοντά ςτο κοινό για πρϊτθ φορά μζςω ενόσ προγράμματοσ με τθν ονομαςία «Glass Explorer». Σο πρόγραμμα αυτό ζλαβε τθ μορφι διαγωνιςμοφ και απευκυνόταν ςε άτομα Αμερικανικισ υπθκοότθτασ και θλικίασ άνω των 18 ετϊν προκειμζνου να εγγραφοφν και να προτείνουν ιδζεσ για τθ κακθμερινι χρθςιμοποίθςθ των ψθφιακϊν γυαλιϊν. Θ είςοδοσ ςτο πρόγραμμα ζγινε διακζςιμθ για το κοινό από τισ 20 ζωσ τισ 27 Φεβρουαρίου και οι ςυμμετζχοντεσ μποροφςαν να αποςτείλουν ζνα μινυμα ςτο Google+ ι το Twitter Εικ. 7 Θ ιςτοςελίδα τθσ Google για ςυμμετοχι ςτο Glass Explorer 12

14 με τθν ζνδειξθ «#ifihadglass», ςτο οποίο παρζκεταν τισ προςωπικζσ τουσ επιδιϊξεισ από το project. Οι επιτυχόντεσ υποψιφιοι του διαγωνιςμοφ μποροφςαν να παραςτοφν ςε εκδθλϊςεισ τθσ Google ςτθ Νζα Τόρκθ, ςτο αν Φρανςίςκο ι το Λοσ Άντηελεσ και να αγοράςουν τα ψθφιακά γυαλιά ζναντι δολαρίων. Επιπλζον, το πρόγραμμα αυτό ζδινε ζπειτα τθ δυνατότθτα ςε όςουσ είχαν εγγραφεί τθν διεξαγόμενθ περίοδο, να προςκαλζςουν μζχρι 3 επιπλζον άτομα ωσ φίλουσ, οι οποία κα μποροφςαν να αποκτιςουν τα Google Glasses ςτθν ίδια τιμι. τισ 16 Απριλίου 2013, θ Google ανακοίνωςε τθν ολοκλιρωςθ τθσ παραγωγισ των πρϊτων παρτίδων τθσ ζκδοςθσ Glass Explorer Edition, θ οποία αναμζνεται να διατεκεί και ςτθν αγορά με τισ θμερομθνίεσ να ποικίλουν ανάμεςα ςτα τζλθ του 2013 και ςτισ αρχζσ του Δυνατότθτεσ και εφαρμογζσ 4.1 Μενοφ ζναρξθσ Με το που ο χριςτθσ ενεργοποιεί τθ ςυςκευι του, εμφανίηεται ςε αυτόν θ αρχικι οκόνθ ζναρξθσ που περιλαμβάνει τθν τοπικι ϊρα και τθν ζνδειξθ «Ok glass». Εικ. 8 Θ αρχικι οκόνθ ζναρξθσ Θ παραπάνω ζνδειξθ αποτελεί και τθν αρχικι φωνθτικι εντολι, θ οποία μόλισ δοκεί από το χριςτθ ενεργοποιεί και εμφανίηει ςτθν οκόνθ του το μενοφ των επιμζρουσ υποςτθριηόμενων φωνθτικϊν εντολϊν, όπωσ πχ «Σake a picture», «record a video»,κτλ. Εικ. 9 Σο μενοφ «Ok Glass» Εικ. 10 To touchpad Ο χριςτθσ, επιπλζον ζχει τθ δυνατότθτα μζςου του touchpad να εμφανίςει ςτθν οκόνθ του μια ςειρά από άλλεσ επιλογζσ, οι οποίεσ μποροφν να αφοροφν ιςτορικό δραςτθριοτιτων, ειδοποιιςεισ και λοιπό περιεχόμενο εφαρμογϊν. 13

15 Οι παραπάνω επιλογζσ εμφανίηονται με τθ μορφι ολιςκαινόντων παρακφρων (sliding windows). Ο χριςτθσ των γυαλιϊν πρζπει να κατζχει ζναν προςωπικό λογαριαςμό ςτο Google + και ςτο Gmail για να μπορζςει να χρθςιμοποιιςει αποτελεςματικά τισ εφαρμογζσ διαδικτφου. 4.2 Καταγραφι εικόνασ και βίντεο Σα Google Glasses παρζχουν ςτο χριςτθ τουσ τθ δυνατότθτα καταγραφισ υψθλισ ποιότθτασ εικόνασ και βίντεο. Θ καταγραφι μπορεί να γίνει είτε μζςω κατάλλθλθσ φωνθτικισ εντολισ από το μενοφ «ok Εικ. 12 Λιψθ φωτογραφίασ glass» («take a picture», «record a video»), είτε με χειροκίνθτθ ενεργοποίθςθ τθσ κάμερασ από το κομβίο που βρίςκεται πάνω από το δεξί μάτι. Εικ. 13 Καταγραφι βίντεο Μια άλλθ επιπλζον εφαρμογι που υποςτθρίηεται από τα γυαλιά όςο αναφορά τθ λιψθ φωτογραφιϊν είναι αυτι τθσ προςκικθσ ςτιμιοτφπου (vignette), το οποίο δείχνει τθ δραςτθριότθτα του χριςτθ ςτον πραγματικό κόςμο τθ ςτιγμι που λιφκθκε θ φωτογραφία. Εικ. 11 Θ μοφι των sliding windows. Θ καταγραφι ενόσ βίντεο ζχει αυτόματθ ρφκμιςθ διάρκειασ 10 δευτερολζπτων, θ οποία μπορεί να επεκτακεί μζςω επιλογϊν από το χριςτθ. Θ κάμερα των γυαλιϊν, πζρα από τθν υψθλι ανάλυςθ που παρζχει, περιζχει και αναβακμιςμζνο λογιςμικό, το οποίο μπορεί να εκτελεί αυτόματεσ διορκϊςεισ ευκρίνειασ (χαμθλόσ φωτιςμόσ, κινοφμενα αντικείμενα κτλ). Εικ. 14 Προςκικθ ενόσ vignette ςε μια φωτογραφία. 14

16 4.3 Διαμοιραςμόσ καταγεγραμμζνων αρχείων Όλεσ οι καταγεγραμμζνεσ εικόνεσ και βίντεο μποροφν να φορτωκοφν ςε ζνα ιδιωτικό λεφκωμα ςτο Google+, αλλά και ςε άλλα κοινωνικά δίκτυα, όπωσ το Facebook και το Twitter μζςω τθσ επιλογισ ειδικϊν ρυκμίςεων, από τθν αυτόματθ δθμιουργία back up αρχείων, θ οποία επιτρζπει ςτο χριςτθ να μοιραςτεί φωτογραφίεσ και βίντεο. Θ φόρτωςθ και ο διαμοιραςμόσ των παραπάνω αρχείων μπορεί να γίνει, είτε αυτόματα ςυνδζοντασ τθ ςυςκευι ςτο φορτιςτι και τοποκετϊντασ τθν μζςα ςε ακτίνα διακζςιμου WiFi δικτφου, είτε χειροκίνθτα μζςω επιλογισ του χριςτθ από το touckpad τθσ εικόνασ βίντεο και τθσ θλεκτρονικισ επαφισ ςτθν οποία επικυμεί να διαμοιράςει το αρχείο. Εικ. 15 Λιψθ και διαμοιραςμόσ μιασ φωτογραφίασ. Ζνα επιπλζον τεχνικό χαρακτθριςτικό που κάνει τα Google Glasses ακόμα πιο ευζλικτα είναι θ δυνατότθτα λιψθσ ςτιγμιότυπου με ριπι οφκαλμοφ (wink). Ο χριςτθσ, μζςω κατάλλθλων ρυκμίςεων, μπορεί να κάνει λιψθ φωτογραφίασ από τθ ςυςκευι του απλά ανοιγοκλείνοντασ το δεξί του μάτι. Σο χαρακτθριςτικό αυτό επιτρζπει τθν ταχφτερθ ςφλλθψθ τθσ εικόνασ από τθν αντίςτοιχθ χριςθ τθσ φωνθτικισ εντολισ ι του κομβίου τθσ κάμερασ και μπορεί να λειτουργιςει ακόμα κι όταν θ οκόνθ είναι απενεργοποιθμζνθ. Θ λειτουργία αυτι γίνεται χάρθ ςε ζναν αιςκθτιρα φωτόσ που βρίςκεται δίπλα από τθν οκόνθ, ο οποίοσ, με το που ενεργοποιθκεί, παρακολουκεί τισ κινιςεισ του βλεφάρου του χριςτθ. Οι προοριςμοί των αρχείων που κα διαμοιράηονται μποροφν να διαμορφωκοφν από το χριςτθ μζςω επιπλζον διακζςιμων εφαρμογϊν και μζςω ειδικϊν ρυκμίςεων που μπορεί να κάνει ςτον προςωπικό του λογαριαςμό από τθν ιςτοςελίδα του «My Glass». Εικ. 16 Επιλογι τθσ διαμοίραςθσ αρχείων από τθν ιςτοςελίδα του My Glass. 15

17 4.4 Αναηθτιςεισ μζςω διαδικτφου Σα Google Glasses παρζχουν άμεςθ πρόςβαςθ ςτθ διαδικτυακι μθχανι αναηιτθςθσ τθσ ομϊνυμθσ εταιρίασ. Ο χριςτθσ μπορεί, μζςω κατάλλθλθσ φωνθτικισ εντολισ («ok glass, google...»), ι χειροκίνθτα από το touchpad, να ειςάγει τα ςτοιχεία τθσ αναηιτθςθσ που επικυμεί να κάνει και να λάβει τα αποτελζςματα αυτισ ςτθν οκόνθ τθσ ςυςκευισ του. Θ παραπάνω αναηιτθςθ μπορεί να δϊςει αποτελζςματα ςε απλζσ ερωτιςεισ από το χριςτθ (π.χ. «What time is it in Singapore?»), ςε διάφορα γεγονότα (π.χ. «Who wrote Peter Pan?»), ςε μεταφράςεισ λζξεων και φράςεων (π.χ. «How do you say 'hello' in Japanese?» ) ι ςε άμεςθ εμφάνιςθ εικόνων (π.χ. «Pictures of dragon fruit»). Θ ςυςκευι είναι επίςθσ εφοδιαςμζνθ με ζναν web browser που επιτρζπει, μετά τθν υλοποίθςθ μιασ αναηιτθςθσ, τθν πρόςβαςθ, εφόςον ο χριςτθσ το επιλζξει, ςτο περιεχόμενο των αντίςτοιχων ιςτοςελίδων που αφοροφν τα αποτελζςματά τθσ. Εικ, 16 Ειςαγωγι ερωτθμάτων και αποτελζςματα αναηιτθςθσ ςχετικά με τον πφργο του Eiffel 4.5 Πλοιγθςθ Σα Google Glasses υποςτθρίηουν εφαρμογζσ πλοιγθςθσ προσ μζρθ και τοποκεςίεσ που επιλζγει ο χριςτθσ. Οι οδθγίεσ είναι όμοιεσ με αυτζσ μιασ ςυμβατικισ ςυςκευισ τφπου GPS, με Εικ. 17 Πλοιγθςθ με τα γυαλιά κατά τθ διάρκεια τθσ οδιγθςθσ 16

18 τθν απευκείασ κατεφκυνςθ του χριςτθ ανά κάκε ςτροφι τθσ πορείασ του. Επιπλζον υποςτθρίηουν τθν κίνθςθ του χριςτθ με οποιοδιποτε μζςο, είτε αυτόσ κινείται οδικϊσ, με ποδιλατο, μζςω Μετρό ι με τα πόδια. Θ ενεργοποίθςθ τθσ λειτουργίασ πλοιγθςθσ γίνεται μζςω τθσ φωνθτικισ εντολισ «ok glass, get directions to...», αφοφ πρϊτα γίνει ςυγχρονιςμόσ των γυαλιϊν με μια κινθτι ςυςκευι Smartphone (Android ι ios) με ενεργοποιθμζνθ τθ λειτουργία των υπθρεςιϊν GPS. Για παράδειγμα, ο χριςτθσ μπορεί να δϊςει τθν εντολι «ok glass, get directions to San Francisco, California» και ςτθν οκόνθ του κα εμφανιςτεί ο αντίςτοιχοσ χάρτθσ. Ζπειτα, θ πλοιγθςθ μπορεί να γίνει μζςω ενόσ χαρακτθριςτικοφ ςθμείου και χωρίσ να απαιτείται θ ειςαγωγι κάποιασ ςυγκεκριμζνθσ διεφκυνςθσ, όπωσ π.χ. «ok glass, get directions to a coffee shop». Ο χριςτθσ μπορεί να επιλζξει πζρα από τισ οδθγίεσ κατεφκυνςθσ και τθν εμφάνιςθ ςτθν οκόνθ του τθσ χαρτογράφθςθσ τθσ διαδρομισ του μζχρι τον τελικό προοριςμό του. 4.6 Αποςτολι μθνυμάτων και πραγματοποίθςθ κλιςεων Θ ψθφιακι ςυςκευι επιτρζπει τθν ςφνκεςθ και αποςτολι μθνυμάτων μζςω φωνθτικϊν εντολϊν. Ο χριςτθσ μπορεί να επιλζξει τον παραλιπτθ μζςα από τισ επαφζσ του με τθν εντολι «ok glass, send a message to...» ι χειροκίνθτα από το touchpad. Ζπειτα, μπορεί να διατυπϊςει ζνα προφορικό μινυμα, το οποίο τα γυαλιά μετατρζπουν αυτόματα ςε γραπτό μινυμα, προβάλλοντάσ το ταυτόχρονα ςτθν οκόνθ. Σο μινυμα αποςτζλλεται αυτόματα ςτθν επιλεγμζνθ επαφι, λίγο μετά αφοφ ο χριςτθσ ςταματιςει να μιλάει (θ αποςτολι μπορεί να γίνει και χειροκίνθτα με ζνα «χτφπθμα» του touchpad). Σο είδοσ των μθνυμάτων που αποςτζλλονται μπορεί να είναι SMS ι . Όταν ο χριςτθσ ζχει ςυνδζςει αςφρματα τα γυαλιά του με τθν κινθτι του τθλεφωνικι ςυςκευι και θ επαφι του παραλιπτθ ανταποκρίνεται ςε τθλεφωνικό αρικμό, τότε το μινυμα αποςτζλλεται μζςω SMS. ε αντίκετθ περίπτωςθ και εφόςον υπάρχει κάλυψθ δικτφου και θλεκτρονικι διεφκυνςθ τθσ επαφισ, το μινυμα κα ςταλεί μζςω . Ο χριςτθσ μπορεί επιπλζον να ρυκμίςει τθ ςυςκευι του ζτςι ϊςτε να λαμβάνει και να εμφανίηει αντίςτοιχα μθνφματα. Με τον ίδιο τρόπο, ο χριςτθσ μπορεί να επιλζξει τθν τθλεφωνικι κλιςθ προσ μια επαφι του. Εφόςον τα γυαλιά ζχουν ςυνδεκεί αςφρματα με μια κινθτι ςυςκευι, δίνοντασ τθ φωνθτικι εντολι «ok glass, make a call to», καλείται αυτόματα το όνομα που κα δϊςει ο χριςτθσ. Εικ. 18 Εμφάνιςθ μυνθμάτων θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου από τα γυαλιά 17

19 Θ ςυςκευι επιπλζον μπορεί να παρζχει ειδοποίθςθ μζςω τθσ οκόνθσ αν ο χριςτθσ τθσ δζχεται κάποιο τθλεφϊνθμα. Επίςθσ τα Google Glasses υποςτθρίηουν τθν πραγματοποίθςθ βιντεοκλιςεων μζςω τθσ εντολισ «ok glass, make a video call with..». Για τισ βιντεοκλιςεισ απαιτείται αρχικά θ ςφνδεςθ του χριςτθ και των διακζςιμων επαφϊν του μζςω τθσ εφαρμογισ Google Hangouts. Εικ. 19 Ζναρξθ μιασ βιντεοκλιςθσ. 4.7 υςτιματα Αναγνϊριςθσ Σαυτότθτασ (facial recognition systems) Ζνα φςτθμα Αναγνϊριςθσ Σαυτότθτασ αποτελεί μια εφαρμογι που χρθςιμοποιείται για τθν αυτοματοποιθμζνθ αναγνϊριςθ ι επιβεβαίωςθ τθσ ταυτότθτασ ενόσ ατόμου από μία ψθφιακι εικόνα ι ζνα βίντεο. Ζνασ τρόποσ για να γίνει αυτό είναι θ ςφγκριςθ χαρακτθριςτικϊν προςϊπου μεταξφ τθσ ειςόδου ςτο ςφςτθμα (ςτατικι εικόνα) και μιασ βάςθσ δεδομζνων χαρακτθριςτικϊν. Θ τεχνολογία των υςτθμάτων Αναγνϊριςθσ Σαυτότθτασ υπάγεται ςε ζνα νζο τεχνολογικό πεδίο που ονομάηεται «βιομετρικι», θ οποία αςχολείται με τεχνικζσ πιςτοποίθςθσ τθσ ταυτότθτασ των ατόμων μζςω τθσ ανάλυςθσ ςτακερϊν χαρακτθριςτικϊν τουσ (π.χ. ανάλυςθ χαρακτθριςτικϊν του προςϊπου, εικόνα του δακτυλικοφ αποτυπϊματοσ, εικόνα τθσ οφκαλμικισ ίριδασ, καταγραφι φωνισ κτλ). Θ λειτουργία των υςτθμάτων Αναγνϊριςθσ Σαυτότθτασ βαςίηεται ςτθ χριςθ ενόσ ειδικοφ αλγορίκμου, ο οποίοσ περιλαμβάνει τα παρακάτω λειτουργικά τμιματα: Ζναν ανιχνευτι προςϊπου, ο οποίοσ εντοπίηει τα ανκρϊπινα χαρακτθριςτικά ενόσ προςϊπου και τα επιςθμαίνει ςε ςχζςθ με το υπόλοιπο τοπίο. Ζναν αναγνωριςτι προςϊπου, ο οποίοσ αναλφει και εξακριβϊνει τθν ταυτότθτα του ςυγκεκριμζνου προςϊπου. Και οι δφο παραπάνω λειτουργίεσ κάνουν χριςθ μιασ επιμζρουσ λειτουργίασ εξαγωγισ χαρακτθριςτικϊν, θ οποία μετατρζπει τα χαρακτθριςτικά ενόσ ανκρϊπινου προςϊπου ςε μια ψθφιακά κωδικοποιθμζνθ αναπαράςταςθ. Οι αναπαραςτάςεισ αυτζσ αποκθκεφονται ςε μια βάςθ δεδομζνων. Μια μθχανι αναγνϊριςθσ προτφπων είναι ςε κζςθ κάκε φορά που ζνα πρόςωπο ςκανάρεται να προςπελαφνει τθ βάςθ δεδομζνων και να βρίςκει τθν καλφτερθ αντιςτοιχία μεταξφ τθσ ειςερχόμενθσ ψθφιακισ Εικ. 20 Σα ςτάδια λειτουργίασ ενόσ υςτιματοσ Αναγνϊριςθσ Σαυτότθτασ 18

20 αναπαράςταςθσ με τισ αντίςτοιχεσ αποκθκευμζνεσ. Βάςει τθσ αντιςτοιχίασ αυτισ, το ςφςτθμα μεταβαίνει ςτθν αναγνϊριςθ ι όχι του εν λόγω προςϊπου και παρουςιάηει ςε ςχετικό μινυμα τα αποτελζςματα. Οι νζεσ τεχνολογίεσ των φοροφμενων υπολογιςτϊν ζχουν τεκεί αρκετζσ φορζσ ςτο προςκινιο από το Αμερικανικό Κογκρζςο, όςον αφορά τθ δυνατότθτα υποςτιριξθσ εφαρμογϊν που ςχετίηονται με υςτιματα Αναγνϊριςθσ Σαυτότθτασ. Παρ ότι θ Google ζχει απαγορεφςει τθν ανάπτυξθ τζτοιων εφαρμογϊν ςτθ φοροφμενθ ψθφιακι τθσ πλατφόρμα, δεν υπάρχει ακόμα καμία ανάλογθ δζςμευςθ όςον αφορά τθ διάκεςθ αυτϊν από τρίτεσ εταιρίεσ και ανεξάρτθτουσ προγραμματιςτζσ, τθ ςτιγμι που θ φόρτωςθ τρίτων προγραμμάτων ςτο λογιςμικό των γυαλιϊν είναι δυνατόν να γίνει χωρίσ να λθφκεί υπόψθ θ πολιτικι αςφάλειασ τθσ εταιρίασ. Ιδθ δφο εταιρίεσ προγραμματιςτϊν, θ Lambda Labs και θ Facial Network, ανακοίνωςαν ςτα τζλθ Δεκεμβρίου του 2013 τθν ολοκλιρωςθ δφο εφαρμογϊν αναγνϊριςθσ ταυτότθτασ που είναι ςυμβατζσ με τα Google Glasses. Θ εφαρμογι που αναπτφχκθκε από τθ Lambda Labs ονομάηεται FaceRec και επιτρζπει ςτον χριςτθ των γυαλιϊν να αναγνωρίηει, να ςυλλζγει και να αποκθκεφει ςτοιχεία που αφοροφν χαρακτθριςτικά προςϊπων που βλζπει μζςα από τθν κάμερα. Θ ςυλλογι ςτοιχείων μπορεί να γίνεται και για άλλα αναγνωρίςιμα αντικείμενα, όπωσ οκόνεσ υπολογιςτϊν και πινακίδεσ ςθμάνςεωσ. Σα δεδομζνα αυτά δφνανται επίςθσ να ςυνδυαςτοφν και να ενςωματωκοφν μαηί με δεδομζνα κζςθσ για τθ δθμιουργία ενόσ χρονολόγιου που κα παρουςιάηει ςτο χριςτθ πλθροφορίεσ ςχετικά με το τί ι ποιόν είδε και ποφ. Αυτό δίνει ςτο χριςτθ και τθ δυνατότθτα να ανακτά πλθροφορίεσ ςχετικά με άτομα τα οποία είδε κάνοντασ ερωτιςεισ ςτο ςφςτθμα ςτισ οποίεσ μπορεί να αναφζρει ςτοιχεία τοποκεςίασ ι χρόνου. Για παράδειγμα αν ο χριςτθσ διατυπϊςει το ερϊτθμα «who was that person I talked to during the last month at the Rosewood», το ςφςτθμα κα εμφανίςει όλα τα αποκθκευμζνα άτομα που ςυνάντθςε ο χριςτθσ ςτο μζροσ αυτό ςτο αναφερόμενο χρονικό διάςτθμα. Προσ το παρόν, θ εφαρμογι δεν υποςτθρίηει τθν αναγνϊριςθ προςϊπων ςε πραγματικό χρόνο, όμωσ θ εταιρία ελπίηει ςτθν αναβάκμιςθ των λειτουργιϊν τθσ ςτο κοντινό μζλλον, ζτςι ϊςτε να είναι δυνατόν όχι μόνο θ απευκείασ αναγνϊριςθ ενόσ προςϊπου με το που ο χριςτθσ τθσ ςυςκευισ Εικ. 21 κανάριςμα ενόσ προςϊπου από τθν εφαρμογι κοιτάξει με τθν κάμερά του, αλλά και θ NameTag μζςω των Google Glasses. Θ εφαρμογι αναγνωρίηει το εν λόγω άτομο και επιςτρζφει ςτο χριςτθ ςτοιχεία αυτόματθ παροχι πλθροφοριϊν που προςωπικά του ςτοιχεία, όπωσ το ποινικό του μθτρϊο. αφοροφν επαγγελματικά και προςωπικά ςτοιχεία. Θ FacialNetwork από τθ μεριά τθσ, υλοποίθςε τθν εφαρμογι NameTag, θ 19

21 οποία μπορεί να αναγνωρίηει τα χαρακτθριςτικά ενόσ προςϊπου ςε πραγματικό χρόνο. Θ εφαρμογι ςυνδυάηει μια φωτογραφία, θ οποία λαμβάνεται από τα γυαλιά (όπωσ επίςθσ και από ςυςκευζσ τφπου Smartphone) με τθ βάςθ δεδομζνων τθσ εταιρίασ και επιςτρζφει αποτελζςματα που αφοροφν το όνομα του προςϊπου, ανάλογεσ φωτογραφίεσ και προςωπικζσ ιςτοςελίδεσ προφίλ ςε κοινωνικά δίκτυα. Θ προχπόκεςθ για να μπορζςει να το ςφςτθμα να αναγνωρίςει κάποιο πρόςωπο, είναι θ βάςθ δεδομζνων να διακζτει ιδθ φωτογραφίεσ και ςτοιχεία του εν λόγω προςϊπου. ε γενικζσ γραμμζσ, θ φπαρξθ και θ δυνατότθτα δθμιουργίασ νζων και αρκετά πιο εξελιγμζνων εφαρμογϊν αναγνϊριςθσ ταυτότθτασ για τισ φοροφμενεσ υπολογιςτικζσ ςυςκευζσ αποτελεί ζνα ςοβαρό ηιτθμα που εγείρει αρκετζσ ανθςυχίεσ όςον αφορά τθν προςταςία τθσ ιδιωτικότθτασ των κοινωνικϊν ςυνόλων. Οι κυβερνιςεισ, αλλά και θ ίδια θ Google ζχουν εκφράςει δθμόςια τθν αντίκεςι τουσ προσ τθν διάδοςθ τζτοιων εφαρμογϊν. Παρόλα αυτά, τρίτοι οργανιςμοί και χάκερσ πειραματίηονται με τθν ανάπτυξθ των παραπάνω εφαρμογϊν ιδθ από τον Απρίλιο, όταν ο προγραμματιςτισ του λειτουργικοφ ςυςτιματοσ Android, Jay Freeman, κατάφερε να «ςπάςει» τθν αςφάλεια διαχείριςθσ τθσ ςυςκευισ, ζτςι ϊςτε να δϊςει ςτουσ χριςτεσ τον πλιρθ ζλεγχο για τθν εγκατάςταςθ προγραμμάτων. 5. Θ ζννοια τθσ Ιδιωτικότθτασ Θ ιδιωτικότθτα (privacy) ωσ θκικό και κοινωνικό ηιτθμα ζχει μελετθκεί επί μακρόν από φιλοςόφουσ, κοινωνικοφσ επιςτιμονεσ και νομικοφσ ςε ολόκλθρο τον κόςμο. Θ κλαςικι προςζγγιςθ οδθγεί ςτο 1890 και ςτθν αναφορά των δικαςτϊν S. Warren και L. Brandeis ςτισ ΘΠΑ ότι θ ιδιωτικότθτα αναφζρεται «ςτο δικαίωμα των πολιτϊν ςε μία ανενόχλθτθ ιδιωτικι ηωι (the right of an individual to be let alone)». Αργότερα, θ προςταςία τθσ ιδιωτικότθτασ αναγνωρίςτθκε ωσ κεμελιϊδεσ ανκρϊπινο δικαίωμα ςτθ Διακιρυξθ των Ανκρωπίνων Δικαιωμάτων των Θνωμζνων Εκνϊν, ςτθ Διεκνι φμβαςθ για τα Πολιτικά Δικαιϊματα, εντάχκθκε ςτα Κεμελιϊδθ Δικαιϊματα των πολιτϊν τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ και ςε ςειρά άλλων κειμζνων και διεκνϊν ςυμβάςεων. Προϊόντοσ του χρόνου, θ κλαςικι αντίλθψθ τθσ ιδιωτικότθτασ εμπλουτίςτθκε ςθμαντικά με επιμζρουσ δικαιϊματα, όπωσ το δικαίωμα ςτθν ιδιωτικι ηωι, ο περιοριςμόσ τθσ προςβαςιμότθτασ, ο αποκλειςτικόσ ζλεγχοσ τθσ πρόςβαςθσ ςτον ιδιωτικό χϊρο, θ ελαχιςτοποίθςθ των «παρεμβάςεων», θ προςδοκία τθσ εχεμφκειασ, το δικαίωμα ςτο απόρρθτο και το δικαίωμα ςτθν ανωνυμία. το μεταξφ, θ αλματϊδθσ ανάπτυξθ τθσ πλθροφορικισ και των επικοινωνιϊν και θ ταχεία ςφγκλιςι τουσ οδιγθςαν ςτθν ανάπτυξθ θλεκτρονικϊν και άλλων υπθρεςιϊν, που αποςκοποφν ςτθ βελτίωςθ τθσ ηωισ των πολιτϊν, ςτθ δυνατότθτα 20

22 ευκολότερθσ και αμεςότερθσ επικοινωνίασ και ανταλλαγισ πλθροφοριϊν με χριςθ του Internet, ςτθν αξιοποίθςθ του Παγκόςμιου Λςτοφ (Web) ςτο χϊρο του θλεκτρονικοφ επιχειρείν κ.λπ. το χϊρο αυτό, όμωσ, θ αποκζντρωςθ τθσ επεξεργαςίασ των δεδομζνων και θ διείςδυςθ τθσ δικτφωςθσ ςτο ςφνολο ςχεδόν τθσ ανκρϊπινθσ δραςτθριότθτασ, αλλάηουν ριηικά το περιβάλλον χριςθσ των προςωπικϊν πλθροφοριϊν, οπότε εγείρονται ςθμαντικά ηθτιματα ςχετικά με τθν προςταςία τθσ ιδιωτικότθτασ ςτον ψθφιακό κόςμο. Θ ιδιωτικότθτα (Privacy- από το λατινικό privatus: ξεχωριςτά από τουσ υπόλοιπουσ) είναι θ δυνατότθτα ενόσ ατόμου ι μίασ ομάδασ να απομονϊςουν εαυτοφσ ι πλθροφορίεσ για τουσ ίδιουσ και, κατ επζκταςθ, να τισ αποκαλφπτουν οι ίδιοι επιλεκτικά. Σα όρια και το περιεχόμενο του τι κεωρείται ιδιωτικό διαφζρει μεταξφ διαφορετικϊν κουλτοφρων και ατόμων, αλλά μοιράηονται κοινά βαςικά κζματα. Θ ιδιωτικότθτα μερικζσ φορζσ ςχετίηεται με τθν ανωνυμία, τθν επικυμία κάποιου να παραμζνει απαρατιρθτοσ ι άγνωςτοσ ςτθ δθμόςια ςφαίρα, ενϊ, όταν κάτι είναι ιδιωτικό για ζνα άτομο, ςυνικωσ ςθμαίνει ότι υπάρχει κάτι ςε αυτό που κεωρείται εγγενϊσ ξεχωριςτό ι προςωπικά ευαίςκθτο. Ο βακμόσ ςτον οποίο προςωπικζσ πλθροφορίεσ αποκαλφπτονται, επομζνωσ, εξαρτάται από το πϊσ το κοινό κα εκλάβει αυτζσ τισ πλθροφορίεσ, γεγονόσ το οποίο διαφζρει αναλόγωσ τον τόπο και τθ χρονικι περίοδο. Θ ιδιωτικότθτα μερικϊσ εμπίπτει και ςτθν ζννοια τθσ αςφάλειασ, ςυμπεριλαμβάνοντασ π.χ. τισ ζννοιεσ τθσ ορκισ χριςθσ, όπωσ επίςθσ και τθν προςταςία τθσ πλθροφορίασ, ενϊ μπορεί να ςθμαίνει και τθ ςωματικι ακεραιότθτα. Θ ζννοια τθσ κακολικισ ατομικισ ιδιωτικότθτασ είναι μία πρόςφατθ «καταςκευι» ςυνδεδεμζνθ με τθ Δυτικι κουλτοφρα, ιδιαίτερα τθν αγγλικι και τθ βορειοαμερικανικι, και μζχρι προςφάτωσ παρζμενε άγνωςτθ ςε κάποιεσ κουλτοφρεσ. φμφωνα με κάποιουσ ερευνθτζσ, αυτι θ ζννοια κζτει τθν αγγλοαμερικανικι κουλτοφρα ξεχωριςτά από άλλεσ δυτικζσ κουλτοφρεσ, όπωσ θ γαλλικι ι θ ιταλικι. Πολλζσ κουλτοφρεσ, ωςτόςο, αναγνωρίηουν τθ δυνατότθτα των ατόμων να κρατοφν ςυγκεκριμζνα τμιματα προςωπικϊν τουσ πλθροφοριϊν από τθν ευρφτερθ κοινότθτα- το φφλλο ςυκισ ςτθν περιοχι των γεννθτικϊν οργάνων κα μποροφςε να είναι ζνα «βιβλικό» παράδειγμα. Είναι χαρακτθριςτικό το γεγονόσ ότι θ λζξθ ιδιωτικότθτα είναι εν γζνει αμετάφραςτθ και πολλζσ γλϊςςεσ δεν ζχουν ςυγκεκριμζνθ λζξθ για να εκφράςουν τθν ζννοια τθσ ιδιωτικότθτασ. Αυτζσ οι γλϊςςεσ χρθςιμοποιοφν είτε μία ςφνκετθ περιγραφι για να μεταφράςουν τον όρο, όπωσ θ ρωςικι που ςυνδυάηει το νόθμα fуединение: μοναξιά - секретность: μυςτικότθτα- частная жизнь: ιδιωτικι ηωι, ι θ ινδονθςιακι που δανείηεται τθ λζξθ από τθν αγγλικι. Θ Wikipedia κατθγοριοποιεί τθν ιδιωτικότθτα ςε 4 είδθ: προςωπικι, πλθροφοριακι, οργανωτικι, πνευματικι και κρθςκευτικι. τθν παροφςα εργαςία κα αναλυκεί θ ζννοια τθσ πλθροφοριακισ ιδιωτικότθτασ, κακϊσ θ ςθμαςία τθσ ζχει 21

23 άμεςθ ςυνάφεια με τα ηθτιματα ιδιωτικότθτασ που προκφπτουν ςε ςχζςθ με τθ Google και το πιο πρόςφατο επίτευγμά τθσ, τα Google glasses. Θ πλθροφοριακι ιδιωτικότθτα (ι ιδιωτικότθτα δεδομζνων) αναφζρεται ςτθν εξελιςςόμενθ ςχζςθ μεταξφ τεχνολογίασ και του νόμιμου δικαιϊματοσ- ι/και τθ δθμόςια επζκταςι του- ςτθν ιδιωτικότθτα και ςτο να μοιράηεται κάποιοσ δεδομζνα για τον εαυτό του. Ηθτιματα ιδιωτικότθτασ υφίςτανται όποτε μοναδικϊσ αναγνωρίςιμα δεδομζνα ςε ςχζςθ με ζνα άτομο ι πολλά άτομα ςυλλζγονται και αποκθκεφονται ςε ψθφιακι ι άλλθ μορφι. ε κάποιεσ περιπτϊςεισ αυτά τα ηθτιματα εςτιάηουν ςτο πωσ τα δεδομζνα ςυλλζγονται, αποκθκεφονται και ςυςχετίηονται, ενϊ ςε άλλεσ περιπτϊςεισ το κζμα είναι ποιοσ ζχει πρόςβαςθ ςτα δεδομζνα. Ακόμθ, άλλα κζματα περιλαμβάνουν το αν το άτομο ζχει δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ ςτα ςε ςχζςθ με αυτόν δεδομζνα ι/και το δικαίωμά του να τα δει, να τα επαλθκεφςει ι να τα καταρρίψει. Θ πλθροφοριακι ιδιωτικότθτα, με τθ ςειρά τθσ, ζχει αναπόφευκτα ςχζςθ με διάφορουσ τομείσ τθσ ανκρϊπινθσ δραςτθριότθτασ. Με αυτό ςαν δεδομζνο, προκφπτουν κάποιεσ υποκατθγορίεσ τθσ πλθροφοριακισ ιδιωτικότθτασ, όπωσ θ οικονομικι, θ διαδικτυακι, θ ιατρικι και θ πολιτικι. Ασ τισ εξετάςουμε λίγο περιςςότερο: Θ οικονομικι ιδιωτικότθτα, θ οποία αφορά ςτθν προςταςία πλθροφοριϊν ςχετικά με τισ οικονομικζσ ςυναλλαγζσ ενόσ ατόμου, ζχει ιδιαίτερθ βαρφτθτα διότι αποφεφγονται διάφορεσ απάτεσ ςτισ οποίεσ μπορεί να πζςει κφμα ο ςυναλλαςςόμενοσ, ςυμπεριλαμβανομζνθσ και τθσ κλοπισ ταυτότθτασ (identity theft). Επιπλζον, οι πλθροφορίεσ ςχετικά με τισ αγορζσ ενόσ ατόμου μποροφν να αποκαλφψουν αρκετά ςτοιχεία για τισ προτιμιςεισ του, μζρθ που ζχει επιςκεφτεί, τισ επαφζσ του, προϊόντα (όπωσ φαρμακευτικζσ αγωγζσ), τισ δραςτθριότθτεσ και τισ ςυνικειζσ του, κλπ Θ διαδικτυακι ιδιωτικότθτα είναι θ ικανότθτα ενόσ ατόμου να αποφαςίηει ποιεσ πλθροφορίεσ κα αποκαλφψει και ποιεσ κα κρατιςει για τον εαυτό του ςτο Διαδίκτυο, ποιοσ ζχει πρόςβαςθ ςε αυτζσ τισ πλθροφορίεσ και για ποιο λόγο κα χρθςιμοποιθκοφν ι όχι αυτζσ οι πλθροφορίεσ. Για παράδειγμα, οι χριςτεσ του διαδικτφου ίςωσ ανθςυχιςουν ανακαλφπτοντασ ότι πολλοί ιςτότοποι που επιςκζπτονται ςυλλζγουν, αποκθκεφουν και, πικανϊσ, μοιράηονται προςωπικϊσ αναγνωρίςιμεσ πλθροφορίεσ ςχετικά με τουσ ίδιουσ. Ομοίωσ, οι χριςτεσ θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου ςτο Διαδίκτυο κεωροφν ότι τα μθνφματά τουσ είναι ιδιωτικά και, ωσ εκ τοφτου, κα ανθςυχοφςαν αν τα μθνφματά τουσ ιταν προςβάςιμα από τρίτουσ, οι οποίοι κα τα διάβαηαν, κα τα αποκικευαν και κα τα προωκοφςαν χωρίσ τθ ςυναίνεςι τουσ. Θ ιατρικι ιδιωτικότθτα (ι ιατρικό απόρρθτο) επιτρζπει ςε ζνα άτομο να κρατά κρυφά τα ιατρικά του αρχεία και άλλεσ πλθροφορίεσ από άλλουσ, είτε ίςωσ από φόβο ότι μπορεί να επθρεάςει τθν αςφαλιςτικι τουσ κάλυψθ ι τθν απαςχόλθςθ, 22

24 είτε για να αποφφγουν να ντροπιαςτοφν λόγω διαφόρων ιατρικϊν καταςτάςεων ι κεραπειϊν. Οι ιατρικζσ πλθροφορίεσ μποροφν επίςθσ να αποκαλφψουν και άλλεσ όψεισ από τθν προςωπικι ηωι κάποιου, όπωσ οι ςεξουαλικζσ του τάςεισ ι προτιμιςεισ. Μςωσ και λόγω τθσ βαρφτθτασ που ζχει το ιατρικό απόρρθτο για τον κακζνα, να μθν επιτράπθκε τελικά θ λειτουργία Google Personal Health on-line, θ οποία ζδινε τθ δυνατότθτα ςτουσ χριςτεσ τθσ Google να αποκθκεφουν και να διαχειρίηονται όλα τα ιατρικά τουσ δεδομζνα ςε ζνα τόπο. Θ πολιτικι ιδιωτικότθτα ζχει υπάρξει ςαν ηιτθμα από τα πρϊτα ςυςτιματα ψιφιςθσ, ιδθ από τθν αρχαιότθτα. Θ μυςτικι ψθφοφορία διαςφαλίηει ότι οι ψθφοφόροι δεν κα εξαναγκαςτοφν να ψθφίςουν προσ ςυγκεκριμζνεσ κατευκφνςεισ, διότι μποροφν να αποκζςουν τθν ψιφο τουσ όπου επικυμοφν υπό τθν αςφάλεια και τθν ανωνυμία του καλάμου ψιφιςθσ. Οι μυςτικζσ ψθφοφορίεσ είναι ςχεδόν κακολικζσ ςτθ μοντζρνα δθμοκρατία και κεωροφνται βαςικό δικαίωμα των πολιτϊν. Ωςτόςο, επιπλζον ηθτιματα πολιτικισ ιδιωτικότθτασ πικανϊσ να εγείρονται ςτισ χϊρεσ που ζχουν υιοκετιςει θλεκτρονικά ςυςτιματα ψθφοφορίασ, κακϊσ δεν γνωρίηουμε αν όντωσ διαςφαλίηεται το απόρρθτο ι αν δεν υφίςταται κάποια νοκεία των αποτελεςμάτων μζςω παρεμβάςεων ςτουσ servers. υνοψίηοντασ, θ πλθροφοριακι ιδιωτικότθτα ςχετίηεται με το γεγονόσ ότι ζνα άτομο επικυμεί να ζχει τον ζλεγχο προςωπικϊν του πλθροφοριϊν ςχετικά με ευαίςκθτα δεδομζνα τθσ ηωισ του. ε αυτι τθν ςαφζςτατα πλθροφοριακά ι γνωςτικά βαςιηόμενθ αντίλθψθ τθσ ιδιωτικότθτασ, οι ειςβολζσ ςτθν ιδιωτικότθτα, επομζνωσ ορίηονται ωσ οι καταςτάςεισ όπου προςωπικζσ πλθροφορίεσ ςυλλζγονται ι διαδίδονται χωρίσ τθ ςυγκατάκεςθ του ατόμου το οποίο αφοροφν. Θ πλθροφοριακι ιδιωτικότθτα είναι κρίςιμθ για τθ ρφκμιςθ των διαπροςωπικϊν ςχζςεων και διαμορφϊνει τουσ διαφορετικοφσ ρόλουσ που ζχει κάποιοσ ςτθν κοινωνία. Εξάλλου, αν όλοι γνϊριηαν τα πάντα για όλουσ, οι διαφοροποιθμζνεσ ςχζςεισ και θ αυτοπαρουςίαςθ δεν κα ιταν πλζον δυνατά, οφτε και θ αυτονομία και θ ελευκερία να κακορίςει κάποιοσ τθ ηωι του όπωσ επικυμεί (Rössler 2006, p. 705) 6. Θ Bιντεοεπιτιρθςθ (surveillance) και Βιντεοπαρατιρθςθ (sousveillance) Θ επιτιρθςθ με τθ χριςθ θλεκτρονικϊν μζςων και, ιδιαίτερα, μζςω ειδικϊν ςυςκευϊν καταγραφισ βίντεο είναι μια μζκοδοσ, θ οποία χρθςιμοποιείται τα τελευταία χρόνια ςχεδόν ςε κάκε οικονομικά ανεπτυγμζνο κράτοσ. Θ βιντεοεπιτιρθςθ αποτελεί μια ςυχνι τακτικι που ακολουκοφν οι κρατικζσ κυβερνιςεισ και οι οργανιςμοί για τον ζλεγχο και τθν επιβολι του νόμου ςε δθμόςιουσ χϊρουσ, με ςκοπό τον άμεςο εντοπιςμό ανκρϊπινων δραςτθριοτιτων 23

25 και ςυμπεριφορϊν που κεωροφνται παράτυπεσ. Λδιαίτερα ςτισ ΘΠΑ, μετά τα γεγονότα τθσ 11θσ επτεμβρίου, θ κυβζρνθςθ ςτράφθκε κατά πολφ ςτθν αφξθςθ των μζςων βιντεοεπιτιρθςθσ, τοποκετϊντασ ζωσ και 40% περιςςότερεσ κάμερεσ ςε κρίςιμουσ δθμόςιουσ τομείσ, όπωσ ςτθν οικονομικι ηϊνθ τθσ Νζασ Τόρκθσ. Ο όροσ «επιτιρθςθ» (surveillance) αφορά τθν παρακολοφκθςθ ανκρϊπων και δραςτθριοτιτων, από μια ανϊτερθ αρχι (οργανιςμό ι δθμόςιο φορζα), θ οποία ζχει και τθ κεςμικι εξουςιοδότθςθ τθσ πράξθσ αυτισ. Θ χριςθ βιντεομζςων για το ςκοπό αυτό (βιντεοεπιτιρθςθ) αποςκοπεί ςτθν επιτιρθςθ και καταγραφι ςε θλεκτρονικά αρχεία κάκε ανκρϊπινθσ δραςτθριότθτασ που λαμβάνει τόπο ςε ζνα ςυγκεκριμζνο μζροσ. Θ δθμιουργία των φοροφμενων υπολογιςτικϊν ςυςκευϊν, ζδωςε νζεσ τάςεισ ςχετικά με τθν καταγραφι αρχείων βίντεο, οι οποίεσ εκφράςτθκαν αρχικά από τον πρϊτο εφευρζτθ τουσ, τον Steve Mann. Θ δυνατότθτα του ίδιου του κοινωνικοφ ςυνόλου να δθμιουργεί και να κρατά βιντεοαρχεία που ςχετίηονται με τισ κακθμερινζσ του εμπειρίεσ μζςω μιασ προςωπικισ ψθφιακισ ςυςκευισ δθμιοφργθςαν μια νζα ιδζα, αυτιν τθσ βιντεοπαρατιρθςθσ. Εικ. 22 Από τθ βιντεοεπιτιρθςθ ςτθ βιντεοπαρατιρθςθ Ωσ βιντεοπαρατιρθςθ (sousveillance), νοείται θ ελεφκερθ βιντεοκαταγραφι δραςτθριοτιτων μζςα από το πλικοσ, από άτομα που δρουν και ςυμμετζχουν ςτθν κάκε κοινωνικι δραςτθριότθτα, με τθ χριςθ ενόσ φοροφμενου υπολογιςτι. Θ βιντεοπαρατιρθςθ ζχει ωσ αποτζλεςμα τθν καταγραφι αρχείων βίντεο, τα οποία παρουςιάηουν ζνα κοινωνικό γεγονόσ με τθν ίδια οπτικι γωνία κατά τθν οποία το άτομο χριςτθσ του φοροφμενου υπολογιςτι βίωςε τθν παραπάνω εμπειρία, μζςω τθσ φυςικισ του παρατιρθςθσ. ε αντίκεςθ με τθν βιντεοεπιτιρθςθ, επομζνωσ, θ βιντεοπαρατιρθςθ αφορά ςτθ λιψθ αρχείων βίντεο, τα οποία ζχουν ωσ βάςθ όχι τθν τοποκεςία, αλλά το άτομο. υνεπϊσ, ενϊ ζνα θμεριςιο αρχείο βιντεοεπιτιρθςθσ κα παρουςιάηει όλα τα γεγονότα, τα οποία ζλαβαν χϊρα ςε μια ςυγκεκριμζνθ τοποκεςία, ζνα αντίςτοιχο αρχείο βιντεοπαρατιρθςθσ κα περιζχει 24

26 όλα τα γεγονότα, τα οποία βιϊκθκαν και παρατθρικθκαν από τθν οπτικι γωνία ενόσ ςυγκεκριμζνου ατόμου. 6.1 Κοινωνικι αποδοχι τθσ βιντεοπαρατιρθςθσ Παρότι θ βιντεοεπιτιρθςθ αποτελεί μια τακτικι που καλφπτεται από τισ ιςχφουςεσ κεςμικζσ και νομοκετικζσ διατάξεισ των αντίςτοιχων χωρϊν, θ ςυνεχισ επζκταςθ των ςυςκευϊν βιντεοκαταγραφισ τθσ ανκρϊπινθσ δραςτθριότθτασ με ςκοπό τον κοινωνικό ζλεγχο δθμιουργεί αρκετά ηθτιματα που απαςχολοφν τον κοινωνικό τομζα, όςον αφορά τθν προςταςία των ατομικϊν ελευκεριϊν. Επιπλζον, θ χριςθ κρυφϊν ι καμουφλαριςμζνων βιντεοκάμερων επιτιρθςθσ αυξάνει τισ κοινωνικζσ ανθςυχίεσ, κακϊσ δθμιουργεί πολλά ερωτιματα ςχετικά με το ποφ και Εικ. 23 Ο Steve Mann φορϊντασ μία από τισ πρϊτεσ εκδόςεισ τθσ εφεφρεςισ του ςε δθμόςιο χϊρο ποιόσ μπορεί να παρακολουκεί και να καταγράφει μια κοινωνικι δραςτθριότθτα. Ωσ εκ τοφτου, ζχουμε υποςυνείδθτα τθ δθμιουργία μιασ άνιςθσ ςχζςθσ μεταξφ επιτθροφμενου και επιτθρθτι, κακϊσ αυτόσ που επιτθρείται, ςτισ περιςςότερεσ περιπτϊςεισ, δεν ζχει γνϊςθ για το ποιοσ τον βλζπει, που αποκθκεφει τα θλεκτρονικά αρχεία καταγραφισ και πϊσ τα χρθςιμοποιεί. Οι επινοιςεισ του Steve Mann, οι οποίεσ ζκεςαν τθν ζναρξθ τθσ εποχισ των φοροφμενων υπολογιςτϊν, ζδωςαν μια νζα άποψθ ςτο κζμα τθσ καταγραφισ και αποκικευςθσ θλεκτρονικϊν αρχείων εικόνασ και βίντεο. Θ δυνατότθτα του κακενόσ να παρατθρεί και να καταγράφει τα δικά του προςωπικά αρχεία με τθ χριςθ των παραπάνω φοροφμενων ςυςκευϊν υιοκετικθκε ςαν μια πρωτοποριακι ιδζα, θ οποία ςκόπευε να δϊςει μια ιςορροπία ςτθν παραπάνω ανιςότθτα των κοινωνιϊν τθσ βιντεοεπιτιρθςθσ. Θ βιντεοπαρατιρθςθ δίνει ςτο κοινωνικό ςφνολο τθ δυνατότθτα τθσ «αντίςτροφθσ επιτιρθςθσ» (inverse surveillance). Ο φορζασ δθλαδι μιασ φοροφμενθσ υπολογιςτικισ ςυςκευισ, που αποτελοφςε μζχρι πρότινοσ το αντικείμενο του ελζγχου των βιντεοεπιτθρθτϊν, μετατρζπεται ςτθν περίπτωςθ αυτι ο ίδιοσ ςε ζνα ανεξάρτθτο όργανο επιτιρθςθσ και βιντεοκαταγραφισ των κακθμερινϊν του εμπειριϊν και δραςτθριοτιτων. το ςθμείο αυτό, βζβαια, γεννάται ζνα βαςικό ερϊτθμα: Αφοφ τα κοινωνικά ςφνολα τείνουν να αντιδροφν ςτθν ιδζα τθσ ςυνεχόμενθσ βιντεοκαταγραφισ από τα ςυςτιματα επιτιρθςθσ, πϊσ είναι ςε κζςθ να ςυμβιβαςτοφν με τθν ιδζα τθσ διάκεςθσ προςωπικϊν ςυςκευϊν με τθν αντίςτοιχθ δυνατότθτα ςτο ευρφ κοινό; τθν περίπτωςθ αυτι, θ εξάπλωςθ των προςωπικϊν ψθφιακϊν ςυςκευϊν καταγραφισ βίντεο φαίνεται ότι αντιμετωπίηεται από οριςμζνεσ κοινωνίεσ τελείωσ διαφορετικά από ότι θ εξάπλωςθ των ςτακερϊν ςυςτθμάτων βιντεοεπιτιρθςθσ. 25

27 Μια κάμερα παρακολοφκθςθσ αποκτά ςυνικωσ ςτο υποςυνείδθτο τθν ζννοια του περιοριςμοφ, τθσ επιβολισ κανόνων και γενικότερα τθσ προςαρμογισ του ςυνόλου ςε μια ςυγκεκριμζνθ ςυμπεριφορά, τθν οποία ίςωσ κάποιοσ να μθν επζλεγε να ακολουκιςει εν απουςία αυτισ. Μια προςωπικι βιντεοκάμερα όμωσ δεν επιφζρει κάποιον περιοριςμό ςτο κοινωνικό ςφνολο, κακϊσ θ χριςθ τθσ δεν ςκοπεφει ςτθν άςκθςθ κοινωνικοφ ελζγχου από μια ανϊτερθ αρχι, αλλά προορίηεται κυρίωσ για προςωπικι και για ψυχαγωγικι χριςθ. ε ςχετικό πείραμα που διεξιγαγε ο Steve Mann (Mann, S., Nolan, J. & Wellman, B. (2003) «Sousveillance: inventing and using wearable computing devices for data collection in surveillance environments») παρατθρικθκε ότι θ πλειοψθφία του κοινωνικοφ ςυνόλου δεν εξζφραςε κάποια αντίδραςθ προσ τισ προςωπικζσ φοροφμενεσ βιντεοςυςκευζσ, ενϊ αντίκετα οι τοπικζσ αρχζσ ιταν εκείνεσ που ζδειξαν να ενοχλοφνται με τθν κίνθςθ αυτι. Ο Mann, φορϊντασ τθν προςωπικι του φοροφμενθ υπολογιςτικι ςυςκευι και καταγράφοντασ αντίςτοιχα ςτιγμιότυπα ανκρϊπινων δραςτθριοτιτων από δθμόςιουσ χϊρουσ, τα οποία πρόβαλε ςτο ζδαφοσ μζςω ενόσ προβολζα παρατιρθςε ότι το μεγαλφτερο μζροσ των ανκρϊπων που παρακολουκοφςαν τθ διαδικαςία ζδειξε περιςςότερο να διαςκεδάηει, παρά να ενοχλείται από τθν ιδζα αυτι. Αντίκετα, όταν θ διαδικαςία αυτι ζλαβε χϊρα ςε δθμόςιο χϊρο που βιντεοεπιτθροφταν (ςυγκεκριμζνα ςε ζνα εμπορικό κζντρο), θ πράξθ αυτι είχε ωσ αποτζλεςμα τθν αντίδραςθ και τθν υπόδειξθ ςυςτάςεων από τισ αρμόδιεσ επιτθρθτικζσ αρχζσ. 7. Lifelogging και Ιδιωτικότθτα 7.1 Σο lifelogging Ζνασ από τουσ κφριουσ ςκοποφσ που εξυπθρετοφν οι τεχνολογίεσ των φοροφμενων υπολογιςτϊν είναι θ καταγραφι των προςωπικϊν εμπειριϊν του χριςτθ ςε αρχεία εικόνασ και βίντεο. Θ τάςθ τθσ διατιρθςθσ διαφόρων μορφϊν αρχείων που αφοροφν προςωπικζσ εμπειρίεσ και γεγονότα είναι μια φυςιολογικι ςυνικεια που παρατθρείται από καιροφ εισ καιρό ςε κάκε ανκρϊπινθ κοινωνία. Οι άνκρωποι ζχουν μια ζμφυτθ επικυμία να κρατοφν ςτιγμιότυπα και ςκθνζσ του παρελκόντοσ ςε διάφορεσ μορφζσ αρχείων, όπωσ χειρόγραφα θμερολόγια, άλμπουμ φωτογραφιϊν, βιντεοςκοπθμζνα αρχεία κτλ, με ςκοπό τθν απομνθμόνευςθ των ςυγκεκριμζνων γεγονότων με ηωντανότερο και πιο περιγραφικό τρόπο από αυτόν τθσ ανκρϊπινθσ μνιμθσ. Θ εξζλιξθ των τεχνολογιϊν ζδωςε ςτθν παραπάνω τάςθ μια άλλθ τροπι ςε ότι αφορά το είδοσ και τθν ποςότθτα των πλθροφοριϊν που μπορεί ζνα άτομο να λάβει και αποκθκεφςει. Θ ειςαγωγι των ψθφιακϊν ςυςκευϊν πολυμζςων και θ δυνατότθτα τθσ μαηικισ αποκικευςθσ και αρχειοκζτθςθσ των παραγόμενων αρχείων ςε ψθφιακά μζςα, παρζχουν πλζον ςτουσ χριςτεσ τουσ 26

28 δυνατότθτεσ, οι οποίεσ ξεπερνοφν κατά πολφ το χειριςμό και τθν αρχειοκζτθςθ των ςυμβατικϊν αρχείων πλθροφοριϊν. Οι νζεσ τεχνολογίεσ των μικροχπολογιςτϊν και του διαδικτφου παρζχουν ςτουσ χριςτεσ τουσ μια τεράςτια δυνατότθτα επιλογϊν ςε ότι αφορά τθ δθμιουργία και διαχείριςθ των ψθφιακϊν τουσ αρχείων. Σα μζςα αποκικευςθσ ποικίλουν από ευζλικτουσ φορθτοφσ ςκλθροφσ δίςκουσ, ζωσ πιο ευζλικτεσ διαδικτυακζσ υπθρεςίεσ cloud εξυπθρετθτϊν. Οι δυνατότθτζσ τουσ επιπλζον ςε χωρθτικότθτα αυξάνονται ραγδαία χρόνο με το χρόνο. υςκευζσ με χωρθτικότθτα αποκικευςθσ τθσ τάξεωσ των terabyte βρίςκονται ιδθ ςτθν παγκόςμια αγορά και ςε τιμζσ αγοράσ εξαιρετικά προςιτζσ για το μζςο καταναλωτικό κοινό. Επιπλζον, θ ειςαγωγι των φοροφμενων υπολογιςτϊν ςτισ ςθμερινζσ κοινωνίεσ δίνει μια άλλθ δυνατότθτα ςε ό, τι αφορά ςτθ λεπτομζρεια και τθ ςυχνότθτα τθσ δθμιουργίασ των προςωπικϊν ψθφιακϊν αρχείων. Θ χριςθ των ςφγχρονων υπολογιςτικϊν ςυςκευϊν (και του αναμενόμενου ςτθν αγορά φοροφμενου υπολογιςτι τθσ Google) δίνει τθν άνεςθ τθσ βιντεοκαταγραφισ ενόσ αρκετά μεγάλου μζρουσ των δραςτθριοτιτων και των εμπειριϊν κατά τθ διάρκεια μιασ θμζρασ. Αυτό, ςε ςυνδυαςμό με τθν φπαρξθ αρκετά μεγάλων αποκθκευτικϊν χϊρων και μζςων, κάνει εφικτι τθ μεταφορά, αρχειοκζτθςθ και διατιρθςθ τθσ κάκε θμζρασ βιντεοκαταγραφισ ςε ζνα αντίςτοιχο ψθφιακό αρχείο. Δεδομζνου ότι οι εμπειρίεσ μιασ ολόκλθρθσ ηωισ ενόσ ατόμου μποροφν να ςυνοψιςτοφν ςε ψθφιακά αρχεία με απαιτιςεισ μνιμθσ μόλισ ελάχιςτων terabyte, ζνασ χριςτθσ των ςθμερινϊν τεχνολογιϊν ζχει τυπικά τθ δυνατότθτα να δθμιουργιςει ζνα ακριβζσ ψθφιακό αντίγραφο τθσ κακθμερινισ του ηωισ. Θ τάςθ τθσ δθμιουργίασ ολοκλθρωμζνων πλθροφοριακϊν αρχείων ςχετικϊν με τθν φπαρξθ και τθν κακθμερινότθτα ενόσ ατόμου αναφζρεται ςαν lifelogging. Ωσ lifelog μπορεί να κεωρθκεί ςιμερα ζνασ ενιαίοσ ψθφιακόσ φάκελοσ δθμιουργθμζνοσ με τθ χριςθ τθσ ςφγχρονθσ υπολογιςτικισ τεχνολογίασ που αφορά ανκρϊπινεσ εμπειρίεσ καταγεγραμμζνεσ από ψθφιακοφσ αιςκθτιρεσ (κάμερεσ, μικρόφωνα, τεχνολογίεσ GPS κτλ) και αποκθκευμζνεσ υπό μορφι πολυμζςων. Οι τεχνολογίεσ που βαςίηονται ςτθ χριςθ των αιςκθτιρων αυτϊν είναι ςε κζςθ να μετατρζπουν κακθμερινά πλθροφορίεσ που αφοροφν δράςεισ, ςυνομιλίεσ και εμπειρίεσ των χρθςτϊν τουσ ςε μορφι αποκθκεφςιμων ψθφιακϊν αρχείων, επιτρζποντασ τθ μελλοντικι αναπαραγωγι τουσ και τθ μνθμονικι επαναφορά των εν λόγω γεγονότων ςτο χριςτθ τουσ. 7.2 Σο πρόγραμμα «MyLifeBits» Σo διαςθμότερο πείραμα πάνω ςτθ δθμιουργία ενόσ ςυνεκτικοφ lifelog αρχείου ξεκίνθςε το 2001 από τον ερευνθτι τθσ Microsoft, Gordon Bell. Αφορμι του προγράμματοσ αυτοφ ιταν θ επικυμία του ίδιου να απαλλαχκεί από κάκε ζντυπθ πλθροφορία που διζκετε. Ιδθ από 1998, ο Bell είχε αρχίςει να δθμιουργεί 27

29 ψθφιακά αρχεία από τισ δραςτθριότθτεσ τουσ, τα οποία περιελάμβαναν ςκαναριςμζνα ζντυπα, θχογραφθμζνα αρχεία, βιντεοςκοπθμζνεσ διαλζξεισ κτλ. Σο «MyLifeBits» δθμιουργικθκε ωσ μια εφαρμογι υποςτιριξθσ πάνω ςτθ διαχείριςθ όλων των παραπάνω αποκθκευμζνων ψθφιακϊν αρχείων. Περιελάμβανε λειτουργίεσ διαχείριςθσ ερωτθμάτων, ζρευνασ και επαναφοράσ των αποκθκευμζνων πλθροφοριϊν, όπωσ και εξειδικευμζνα εργαλεία καταγραφισ που μποροφςαν να αποκθκεφςουν πλθροφορίεσ που αφοροφςαν τθλεφωνικζσ κλιςεισ, κινιςεισ ςτον ιςτότοπο, ιςτορικό από τθ χριςθ του Θ/Τ και των πολυμζςων και ςτοιχεία τοποκεςίασ μζςω του προςωπικοφ του GPS. Σo αποτζλεςμα ιταν θ δθμιουργία ενόσ μεγάλου ψθφιακοφ αρχείου (περίπου 150 Gigabyte), το οποίο ιταν ςε κζςθ να χρθςιμοποιθκεί για τον εντοπιςμό προςϊπων με τα οποία επικυμοφςε να επικοινωνιςει, τθν άμεςθ εφρεςθ ακαδθμαϊκοφ υλικοφ, τθν προβολι του ιατρικοφ του ιςτορικοφ ςτον προςωπικό του γιατρό και, γενικότερα, τθ διευκόλυνςθ των κακθμερινϊν του δραςτθριοτιτων. Σο πρόγραμμα «MyLifeBits» παριγαγε μερικά από τα βαςικά εργαλεία που απαιτοφνται για να δθμιουργθκεί ζνα ψθφιακό θμερολογιακό αρχείο. Μζςω αυτϊν, οι ψθφιακζσ μνιμεσ είναι εφικτό να επαναφζρουν πλιρωσ τα ςυναιςκιματα ενόσ γεγονότοσ, όπωσ τουσ ιχουσ και τισ εικόνεσ, ακριβϊσ με τον ίδιο τρόπο που το διαδίκτυο λειτουργεί μζςω των μθχανϊν αναηιτθςθσ. Κάκε πλθροφορία που ζχει δθλαδι αναρτθκεί ςτο διαδίκτυο, είτε ωσ θλεκτρονικό μινυμα, είτε ωσ ζνα θλεκτρονικό ζγγραφο ι ςε μια τοποκεςία Web, μπορεί να βρεκεί και πάλι με το πάτθμα λίγων μόλισ κλικ. Οι θλεκτρονικοί υπολογιςτζσ μποροφν να αναλφςουν τθ ψθφιακι μνιμθ και να ςυμβάλλουν ςτθν αποτελεςματικότερθ διαχείριςθ του χρόνου, επιςθμαίνοντασ τισ υψθλότερεσ προτεραιότθτεσ του ατόμου. Οι τοποκεςίεσ μποροφν να αποκθκεφονται ανά χρονικά διαςτιματα, με αποτζλεςμα τθν ψθφιακι χαρτογράφθςθ των διαφόρων μετακινιςεων. Σζλοσ, ζνα ψθφιακό θμερολόγιο μπορεί να αποτελζςει και ζνα ολοκλθρωμζνο βιογραφικό αρχείο, το οποίο κα αντανακλά διαχρονικά τθ ηωι και τισ εμπειρίεσ του χριςτθ του. 7.3 Tεχνολογίεσ και εργαλεία του ςφγχρονου lifelogging Life-logging is not a new concept: however, the way we do it, is (ΕΝΙSA). Σο lifelogging είναι μια διαχρονικι τάςθ, θ οποία μεταβάλει με τθν πάροδο του χρόνου τα μζςα τθσ. Σα προςωπικά θμερολόγια, τα φωτογραφικά άλμπουμ και τα μαγνθτικά μζςα καταγραφισ βίντεο και ιχου ζδωςαν τθ κζςθ τουσ ςτισ νζεσ τεχνολογίεσ των υπολογιςτϊν, οι οποίεσ μαηί με το διαδίκτυο αποτελοφν τα βαςικότερα εργαλεία πάνω ςτθ δθμιουργία και διαχείριςθ των ςφγχρονων ψθφιακϊν θμερολόγιων. Οι ψθφιακζσ πλατφόρμεσ με ενςωματωμζνθ βιντεοκάμερα (Smartphones, Tablets), οι ιςτοςελίδεσ κοινωνικισ δικτφωςθσ (Facebook, Twitter, Google+, Flickr κτλ), αλλά και οι ιςτοςελίδεσ διαμοιραςμοφ 28

30 βιντεοαρχείων (Youtube) αποτελοφν ςιμερα τα δθμοφιλζςτερα μζςα τθσ τάςθσ του lifelogging. Θ εξζλιξθ των παραπάνω ςυςκευϊν και θ δθμιουργία ενόσ πλικουσ εφαρμογϊν ζδωςε επιπλζον δυνατότθτεσ ςτουσ χριςτεσ τουσ, με τθν υποςτιριξθ αυτόματου log in και ανεβάςματοσ φωτογραφιϊν και βίντεο ςτα κοινωνικά δίκτυα (π.χ. instagram), όπωσ και του γεωγραφικοφ εντοπιςμοφ των χρθςτϊν και τθν καταγραφι των δραςτθριοτιτων τουσ (Google Latitude). Σα Google Glasses και οι μετζπειτα αντίςτοιχεσ ψθφιακζσ ςυςκευζσ αποτελοφν αδιαμφιςβιτθτα ζνα ιςχυρότατο εργαλείο ςτα χζρια του κάκε lifeloger, τθ ςτιγμι που προςομοιάηουν όλα τα υπάρχοντα χαρακτθριςτικά των Smartphones και των Tablets ςε μια πλιρωσ handsfree λειτουργικι ςυςκευι. Θ υποςτιριξθ επιπλζον cloud εξυπθρετθτϊν για τθν αποκικευςθ των λθφκζντων αρχείων δίνει τθν ευχζρεια για τθ λιψθ ενόσ αρκετά μεγάλου αρικμοφ φωτογραφιϊν και βίντεο. Όπωσ αναφζρκθκε και ςτα τεχνικά χαρακτθριςτικά, οι φωνθτικζσ εντολζσ και οι πλιρωσ αυτοματοποιθμζνεσ λειτουργίεσ διαμοιραςμοφ των ψθφιακϊν αρχείων παρζχουν τθ δυνατότθτα ςυνεχοφσ καταγραφισ και άμεςθσ διαδικτυακισ ανάρτθςθσ κάκε ςτιγμιότυπου ι αρχείου βίντεο το οποίο λαμβάνουν. Ιδθ θ τάςθ του lifelogging δείχνει να αυξάνει με τθν εξζλιξθ των υπαρχουςϊν τεχνολογικϊν ςυςκευϊν, με ςχετικοφσ ερευνθτικοφσ οργανιςμοφσ (Pew Research Center) να παρατθροφν μια ςθμαντικι αφξθςθ ςε ότι αφορά το διαμοιραςμό αρχείων φωτογραφίασ και βίντεο online. Θ ειςαγωγι επομζνωσ των Google Glasses ςτθν παγκόςμια αγορά αναμζνεται να δθμιουργιςει μια ςθμαντικι ϊκθςθ ςε ότι αφορά τθν αφξθςθ του όγκου των αναρτθμζνων ςτο διαδίκτυο ψθφιακϊν αρχείων. Εικ

31 7.4 Λόγοι που ενιςχφουν το διαδικτυακό lifelogging (lifeblogging) H ενδυνάμωςθ των διαπροςωπικϊν ςχζςεων και θ κοινωνικι προβολι - αναγνϊριςθ αποτελοφν τουσ κφριουσ παράγοντεσ που κινοφν τα άτομα ςτο διαδικτυακό lifelogging και ςτθ δθμιουργία online ιςτοςελίδων προφίλ. Σο διαδίκτυο δθμιουργεί μια ςτενότερθ επαφι μεταξφ των ατόμων, μζςω των ηωντανϊν διεπαφϊν, οι οποίεσ μποροφν να πραγματοποιθκοφν ανεξάρτθτα τθσ φυςικισ παρουςίασ των ατόμων. Ο κακζνασ ςτο προςωπικό του προφίλ μπορεί να δθμιουργιςει το δικό του ατομικό θμερολόγιο προςκζτοντασ φωτογραφίεσ, βίντεο και άλλεσ πλθροφορίεσ που αφοροφν ςθμαντικζσ προςωπικζσ και κοινωνικζσ του ςτιγμζσ. Επιπλζον, οι χριςτεσ ζχουν τθ δυνατότθτα, αν εκείνοι επικυμοφν, να κζςουν ζνα διαχωριςμό μεταξφ τθσ πραγματικισ τουσ ηωισ και τθσ διαδικτυακισ τουσ φπαρξθσ, κακϊσ ςτο διαδίκτυο ο κακζνασ μπορεί να παρουςιάςει το πρόςωπό του με τον τρόπο που εκείνοσ επικυμεί. Θ ανάρτθςθ επομζνωσ γεγονότων με κοινωνικι απιχθςθ μπορεί να δθμιουργιςει μια ευνοϊκότερθ εικόνα του εν λόγω προςϊπου ςτο ςφνολο των διαδικτυακϊν επαφϊν του. Θ κοινωνικι ηωι ςτο φυςικό κόςμο μπορεί να γίνει πλουςιότερθ, μζςω τθσ αντίςτοιχθσ φιμθσ που μπορεί να αποκτιςει το άτομο ςτο ψθφιακό κόςμο. Επιπλζον, οι άνκρωποι μποροφν να κρατιςουν επαφι και να δθμιουργιςουν ςχζςεισ με online φίλουσ από άλλεσ περιοχζσ του κόςμου. ε επαγγελματικό επίπεδο, τα άτομα δθμιουργοφν μια πιο ςτενι επαφι με τουσ ςυνεργάτεσ τουσ και μποροφν να χτίςουν τθ φιμθ τουσ online, πράγμα που μπορεί να τουσ επιφζρει πλεονεκτιματα ςτον εργαςιακό τομζα, όπωσ μια καλφτερθ επαγγελματικι κζςθ. Άτομα για παράδειγμα που επικυμοφν να ακολουκιςουν μια καριζρα ςτο χϊρο τθσ μουςικισ, μποροφν να προβάλουν τον εαυτό τουσ και το καλλιτεχνικό ταλζντο τουσ μζςω προςωπικϊν βίντεο αναρτθμζνων ςε κοινωνικά δίκτυα ι ςτο Youtube. ε γενικζσ γραμμζσ, θ δυνατότθτα καταγραφισ ενόσ τεράςτιου φάςματοσ δεδομζνων για τθν κακθμερινι ηωι ενόσ ατόμου, ςε ςυνδυαςμό με τα κατάλλθλα εργαλεία ανάλυςθσ, μπορεί να επιτρζψει ςτουσ ανκρϊπουσ να κατανοιςουν καλφτερα τον εαυτό τουσ, ςχετικά με τισ ςυνικειεσ και τθ ςυμπεριφορά τουσ. Θ επίτευξθ ενόσ προςωπικοφ ςτόχου, όπωσ θ απϊλεια βάρουσ, κα μποροφςε να ενιςχυκεί από τθν μελζτθ των παραπάνω δεδομζνων και τθν προβολι ςτοιχείων ςχετικά με τθν ανάλογθ ςυμπεριφορά κάποιου άλλου. Άνκρωποι που είναι ςε κζςθ να ςυγκρίνουν με ζνα αντικειμενικό μζτρο τθ δραςτθριότθτα ενόσ ατόμου με τθν αντίςτοιχθ δικι τουσ, μπορεί να αποκτιςουν μια ανάλογθ ϊκθςθ προσ μια επικυμθτι για αυτοφσ ςυμπεριφορά. Ζνασ άλλοσ τομζασ που μπορεί να βοθκθκεί από ζνα ψθφιακό θμερολόγιο είναι αυτόσ τθσ υγείασ, ιδιαίτερα για τα άτομα τθσ τρίτθσ θλικίασ. Θ παράκεςθ δεδομζνων που αφοροφν τθν υγεία μπορεί να χρθςιμοποιθκεί για τθ ςτενότερθ 30

32 παρακολοφκθςθ ενόσ ατόμου από τουσ γιατροφσ και ωσ εκ τοφτου να βοθκιςει τθν ευκολότερθ ανάλυςθ των ςυμπτωμάτων και τθν άμεςθ διάγνωςθ και τθ κεραπεία πακιςεων. ε κάποιο βακμό, αυτά τα εργαλεία μποροφν επίςθσ να υποςτθρίξουν τουσ θλικιωμζνουσ να ηουν ανεξάρτθτα, ενϊ αντίςτοιχα να παρζχουν πλθροφορίεσ ςτθν οικογζνειά τουσ ςχετικά με τθν κατάςταςθ τθσ υγείασ τουσ. Επίςθσ άτομα με πακιςεισ τθσ μνιμθσ, όπωσ θ νόςοσ του Alzheimer, μποροφν να χρθςιμοποιιςουν το lifelogging ωσ μια μζκοδο ενίςχυςθσ του μνθμονικοφ τουσ, βελτιϊνοντασ ζτςι τθν κακθμερινι τουσ ηωι και ςυμπεριφορά. 7.5 Αρνθτικζσ επιπτϊςεισ τθσ ψθφιακισ μνιμθσ To 2006 θ Stacy Snyder, μια αςκοφμενθ δαςκάλα ςτο λφκειο του Conestoga Valley ςτο Lancaster, επιςθμάνκθκε ςτο προςωπικό τθσ προφίλ ςτο MySpace ςε μια φωτογραφία που τθν απεικόνιηε να βρίςκεται ςε ζνα πάρτυ πίνοντασ από ζνα πλαςτικό ποτιρι με ποτό. Όταν θ φωτογραφία αυτι εντοπίςτθκε από τον υπεφκυνο επιτθρθτι του ςχολείου τθσ και από τον Κοςμιτορα τθσ ςχολισ που φοιτοφςε, το αποτζλεςμα ιταν να χαρακτθριςτεί ωσ αντιεπαγγελματικι, κακϊσ με τθ ςυμπεριφορά τθσ αυτι προζτρεπε τουσ μακθτζσ τθσ ςτο αλκοόλ. Ωσ επακόλουκο, το Πανεπιςτιμιο αρνικθκε να δϊςει ςτθν Stacy το πτυχίο τθσ. ε ζνα άλλο παρόμοιο παράδειγμα, ζνασ Καναδόσ φυςικοκεραπευτισ ζμεινε ζκπλθκτοσ όταν του απαγορεφτθκε θ άδεια ειςόδου ςτισ ΘΠΑ, κακϊσ μια διαδικτυακι ζρευνα ςχετικά με αυτόν ζδειξε ότι πριν από χρόνια είχε προβεί ςε πειραματικζσ επαγγελματικζσ μεκόδουσ χρθςιμοποιϊντασ απαγορευμζνεσ για τθ χϊρα χθμικζσ ουςίεσ. Θ θλεκτρονικι πλθροφορία είναι κάτι το οποίο μπορεί εφκολα να δθμιουργθκεί και δφςκολα να διαγραφεί και να ξεχαςτεί. Θ εφκολθ μεταφορά και αντιγραφι των θλεκτρονικϊν αρχείων, είτε μζςω του άμεςου διαμοιραςμοφ από τισ κοινωνικζσ επαφζσ, είτε μζςω τθσ ζμμεςθσ χριςθσ εργαλείων downloading (όπωσ το Youtube Downloader) δθμιουργεί αβεβαιότθτεσ ςχετικά με το πόςοι μποροφν να κατζχουν ζνα ςυγκεκριμζνο θλεκτρονικό αρχείο ςε μια δεδομζνθ χρονικι ςτιγμι. Ακόμα κι αν ζνασ χριςτθσ διαγράψει από το προςωπικό του θμερολόγιο πλθροφορίεσ και αρχεία ςχετικά με αυτόν, τα οποία δεν επικυμεί πλζον να υπάρχουν, οριςμζνα από αυτά μπορεί να βγουν ξανά ςτθν επιφάνεια ι να δθμοςιευτοφν από άλλουσ χριςτεσ, οι οποίοι να κατζχουν τθν πλθροφορία αυτι είτε μζςω τθσ άμεςθσ διεπαφισ με το χριςτθ ι μζςω άλλων επαφϊν με τουσ οποίουσ εκείνοσ είχε αποκτιςει μια κοινωνικι ςχζςθ. Θ χριςθ των μθχανϊν αναηιτθςθσ του διαδικτφου μπορεί επιπλζον να αποκαλφψει, όπωσ αναφζρκθκε παραπάνω, ζνα πλικοσ ψθφιακϊν πλθροφοριϊν με τθν πλθκτρολόγθςθ μόλισ ελάχιςτων βαςικϊν λζξεων. Θ αυξθμζνθ τάςθ για το online lifelogging, ζχει ωσ αποτζλεςμα τθν ανάρτθςθ ςτο διαδίκτυο κακθμερινά ενόσ αρκετά μεγάλο όγκο ψθφιακισ πλθροφορίασ. Λςτοςελίδεσ όπωσ το Facebook ζχουν καταγράψει ιδθ πάνω από μιςό 31

33 διςεκατομμφριο προφίλ με κινιςεισ θλεκτρονικϊν δεδομζνων που ξεπερνοφν ςυνολικά τα 25 διςεκατομμφρια αρχεία το μινα. Κακϊσ το διαδίκτυο αποτελεί ζνα χϊρο, ο οποίοσ μπορεί να καταγράφει αρκετά και να διαγράφει ελάχιςτα, ο όγκοσ των πλθροφοριϊν που μπορεί να βρεκεί ςχετικά με κάποιο άτομο κακίςταται ςυνικωσ αρκετά μεγαλφτεροσ από ότι το ίδιο το άτομο μπορεί να φανταςτεί. Θ ςυλλογι επίςθσ ςτα προςωπικά θμερολόγια ενόσ αρκετά μεγάλου μζρουσ ψθφιακϊν αρχείων κακιςτά αρκετζσ φορζσ δφςκολο ςτα άτομα το να διαχειριςτοφν αποτελεςματικά τον τεράςτιο αυτόν όγκο πλθροφοριϊν. Μια ςχετικι ζρευνα τθσ Microsoft που ζγινε τον Λανουάριο του 2013 (Data Privacy Day Privacy Survey 2013), ζδειξε ότι το ζνα τζταρτο περίπου των αμερικανϊν ενθλίκων (24%) αιςκάνεται ότι ζχει λίγο ι και κακόλου ζλεγχο ςχετικά με τισ πλθροφορίεσ τι οποίεσ αναρτά και διαμοιράηεται ςτο διαδίκτυο. Επιπλζον, το μιςό ςχεδόν ςφνολο (45%) των αμερικανϊν ενθλίκων εκφράηει ότι ζχει ελάχιςτο ωσ και κακόλου ζλεγχο ςχετικά με τισ προςωπικζσ του πλθροφορίεσ οι οποίεσ ςυλλζγονται ςτο διαδίκτυο από τρίτουσ παράγοντεσ (άτομα, οργανιςμοί ι επιχειριςεισ). Εικ. 25 Αίςκθςθ ελζγχου πάνω ςτισ προςωπικζσ πλθροφορίεσ που μοιράηονται χριςτεσ του διαδικτφου online Ακόμθ κι αν ζνα άτομο αποφαςίςει να λάβει αυςτθρά μζτρα όςον αφορά τθ διαχείριςθ του θλεκτρονικοφ θμερολογίου, με τθ ζννοια τθσ λιψθσ επαρκϊν μζτρων ελζγχου πρόςβαςθσ και κρυπτογράφθςθσ, ακολουκϊντασ ρθτά τουσ όρουσ των πολιτικϊν αςφαλείασ και ζχοντασ τον πλιρθ ζλεγχο των προςωπικϊν του πλθροφοριϊν, δεν ζχει εξαςφαλίςει ότι πλθροφορίεσ ςχετικά με αυτόν δεν μποροφν να εμφανιςτοφν ςτα ψθφιακά θμερολόγια άλλων χρθςτϊν. Θ χριςθ των φοροφμενων υπολογιςτϊν ςε ςυνδυαςμό με τθν ιδζα τθσ ςυνεχοφσ καταγραφισ των κακθμερινϊν δραςτθριοτιτων (βιντεοπαρατιρθςθ) που εκφράςτθκε από τον Mann, ζχει ωσ αποτζλεςμα τθν καταγραφι γεγονότων και δραςτθριοτιτων που αφοροφν όχι μόνο το χριςτθ αυτισ, αλλά και το ςφνολο των ανκρϊπων που ςυμμετζχουν ταυτόχρονα ςε αυτζσ. Επομζνωσ, ςτοιχεία ςχετικά με τθν κακθμερινι ηωι ενόσ ατόμου περνάνε με τον τρόπο αυτό ωσ ψθφιακά ντοκουμζντα ςτθν κατοχι ενόσ τρίτου προςϊπου, το οποίο αποκτά και τθν αποκλειςτικι διαχείριςι τουσ. 32