Επεξηγηματική σημείωση σχετικά με τη συντονισμένη μεθοδολογία ΚΔΜ για την ΠΥΔ NAE Έκδοση: Ιανουάριος 2018

Transcript

1 Επεξηγηματική σημείωση σχετικά με τη συντονισμένη μεθοδολογία ΚΔΜ για την ΠΥΔ NAE Έκδοση: Ιανουάριος 2018

2 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή Μεθοδολογία συντονισμένου υπολογισμού ΚΔΜ Εισροές Όρια επιχειρησιακής ασφάλειας, απρόβλεπτα συμβάντα και περιορισμοί κατανομής Περιθώριο αξιοπιστίας (ΠΑ) Βασικό σενάριο - Ατομικό μοντέλο δικτύου (ΒΣ-ΑΜΔ) Κλείδα μετατόπισης φορτίου παραγωγής (ΚΜΦΠ) Διορθωτικό μέτρο (ΔΜ) Προσέγγιση υπολογισμού δυναμικότητας Επιλογή ΚΣΔΑΠ Συντονισμός διορθωτικών μέτρων Συντονισμένη προσέγγιση ΚΔΜ Διαδικασία συντονισμένου υπολογισμού ΚΔΜ Δημιουργία κοινού μοντέλου δικτύου (ΚΜΔ) Ατομικό μοντέλο δικτύου (ΑΜΔ) Αντικατάσταση ΑΜΔ για τη δημιουργία ΚΜΔ Κοινά μοντέλα δικτύου Έλεγχος ποιότητας Περιφερειακός υπολογισμός διαζωνικής δυναμικότητας Διαδικασία υπολογισμού δυναμικότητας Υπολογισμός ΣΙΜ Επικύρωση τάσης Τελική επικύρωση Διαδικασίες εφεδρείας και επαναφοράς Διαδικασία εφεδρείας και αντικατάστασης Τιμές ΚΔΜ επαναφοράς Διαφάνεια Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής ΜΥΔ Προϋποθέσεις Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής ΜΥΔ... 21

3 1. Εισαγωγή Το παρόν τεχνικό έγγραφο καθορίζει τις βασικές αρχές σχετικά με την κοινή μεθοδολογία υπολογισμού της δυναμικότητας για το χρονικό πλαίσιο αγοράς επόμενης ημέρας (ΑΕΗ) και το χρονικό πλαίσιο ενδοημερήσιας αγοράς (ΕΗΑ) (εφεξής ΜΥΔ ΑΕΗ και ΕΗΑ στην περιφέρεια ΝΑΕ) που εφαρμόζονται στην περιφέρεια Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΝΑΕ). Περιλαμβάνει περιγραφή τόσο της μεθοδολογίας όσο και της διαδικασίας υπολογισμού σύμφωνα με την κατευθυντήρια γραμμή για την κατανομή της δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης (εφεξής «ΚΔΔΣ»). Οι συμμετέχοντες ΔΣΜ για τους υπολογισμούς είναι ο ΑΔΜΗΕ (ΕΛ), ο ESO EAD (ΒΟ) και ο Transelectrica (ΡΟ) και εξετάζονται τα ακόλουθα σύνορα: Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας. 2. Μεθοδολογία συντονισμένου υπολογισμού ΚΔΜ 2.1. Εισροές Προκειμένου ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας (ΦΣΥΔ) να μπορεί να εκτελεί τις σχετικές διαδικασίες υπολογισμού δυναμικότητας (ΥΔ), κάθε ΔΣΜ για την περιφέρεια ΝΑΕ παρέχει τα σχετικά εισερχόμενα δεδομένα που ακολουθούν: όρια επιχειρησιακής ασφάλειας, απρόβλεπτα συμβάντα και περιορισμοί κατανομής περιθώρια αξιοπιστίας βασικό σενάριο ατομικά μοντέλα δικτύου κλείδες μετατόπισης παραγωγής διορθωτικά μέτρα. Σε αυτό το κεφάλαιο, περιγράφονται λεπτομερώς τα στοιχεία που αναφέρθηκαν παραπάνω Όρια επιχειρησιακής ασφάλειας, απρόβλεπτα συμβάντα και περιορισμοί κατανομής Κρίσιμα στοιχεία δικτύου και απρόβλεπτα συμβάντα Ένα κρίσιμο στοιχείο δικτύου (ΚΣΔ) είναι ένα στοιχείο δικτύου είτε εντός μιας ζώνης προσφοράς είτε μεταξύ ζωνών προσφοράς, το οποίο επηρεάζεται από διασυνοριακές συναλλαγές στην περιφέρεια ΝΑΕ και παρακολουθείται κατά τη διαδικασία ΥΔ υπό ορισμένες επιχειρησιακές προϋποθέσεις. Ως «ΚΣΔΑΠ» (κρίσιμο στοιχείο δικτύου και απρόβλεπτα συμβάντα) νοείται ένα ΚΣΔ, το οποίο περιορίζει την ποσότητα της ανταλλασσόµενης ισχύος και ενδεχομένως σχετίζεται με κάποιο απρόβλεπτο συμβάν. Κάθε ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ προσδιορίζει τα ΚΣΔΑΠ με βάση συμφωνηθέντες κανόνες που περιγράφονται παρακάτω. Τα ΚΣΔΑΠ ορίζονται από: ένα ΚΣΔ: μια γραμμή ή έναν μετασχηματιστή που έχει επηρεαστεί σημαντικά από τις διασυνοριακές ανταλλαγές μια «επιχειρησιακή κατάσταση»: βασικό σενάριο (Ν) ή σενάρια απρόβλεπτων συμβάντων (Ν- 1, Ν-2, βλάβες ζυγού, αναλόγως των πολιτικών κινδύνου των ΔΣΜ).

4 «Απρόβλεπτο συμβάν»: η διακοπή ενός επιμέρους ή διαφόρων στοιχείων του δικτύου. Μια προγραμματισμένη διακοπή δεν αποτελεί απρόβλεπτο συμβάν. Απρόβλεπτο συμβάν μπορεί να αποτελεί μια διακοπή: σε αγωγό, ζεύξη DC ή μετασχηματιστή (συμπεριλαμβανομένου ολισθητή φάσης) μονάδα παραγωγής κατανεμημένη παραγωγή ενός σχετικού μεγέθους, όπως ενός ομαδοποιημένου αιολικού πάρκου, μονάδας συμπαραγωγής κλπ. (σημαντικό) φορτίο εγκατάσταση αντιστάθμισης υψηλής τάσης ένα σύνολο των ανωτέρω αναφερόμενων απρόβλεπτων συμβάντων Μέγιστη ροή και ρεύμα σε κρίσιμο στοιχείο δικτύου Η μέγιστη επιτρεπόμενη μόνιμη τιμή ρεύματος/ισχύος είναι το μέγιστο όριο φόρτισης που μπορεί να υποστηρίζεται σε μια γραμμή μεταφοράς, ένα καλώδιο ή έναν μετασχηματιστή για απεριόριστη χρονική διάρκεια χωρίς να υπάρχει κίνδυνος βλάβης του εξοπλισμού και προσδιορίζεται από κάθε ΔΣΜ σύμφωνα με την πολιτική επιχειρησιακής ασφάλειας που εφαρμόζει. Το όριο προσωρινής ποσότητας ρεύματος/ισχύος είναι το μέγιστο όριο φόρτισης που μπορεί να υποστηρίζεται για περιορισμένη χρονική διάρκεια χωρίς να υπάρχει κίνδυνος βλάβης του εξοπλισμού (π.χ. το 120% του μόνιμου φυσικού ορίου είναι αποδεκτό για διάστημα 20 λεπτών). Κάθε επιμέρους ΔΣΜ είναι υπεύθυνος να αποφασίσει, σύμφωνα με την πολιτική επιχειρησιακής ασφάλειας που εφαρμόζει, αν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί προσωρινό όριο. Επειδή τα θερμικά όρια και οι προστατευτικές ρυθμίσεις μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, για κάθε εποχή του έτους υπολογίζονται και ορίζονται διαφορετικές τιμές. Οι τιμές αυτές μπορούν, επίσης, να προσαρμόζονται από τον σχετικό ΔΣΜ, σε περίπτωση πρόγνωσης μεγάλης απόκλισης ενός συγκεκριμένου καιρικού φαινομένου από τις εποχικές τιμές. Το μέγιστο αποδεκτό όριο δεν μειώνεται από οποιοδήποτε περιθώριο ασφάλειας, καθώς όλες οι αβεβαιότητες στους υπολογισμούς δυναμικότητας καλύπτονται από περιθώριο αξιοπιστίας Μέγιστη/ελάχιστη τάση σε έναν κόμβο δικτύου Εάν η τάση σε έναν κόμβο επηρεάζεται σημαντικά από τις διασυνοριακές ανταλλαγές, η τάση του εν λόγω στοιχείου παρακολουθείται κατά τη διαδικασία ΥΔ. Κάθε ΔΣΜ προσδιορίζει τα όρια τάσης για κάθε κόμβο του συστήματος μεταφοράς του και/ή τη μέγιστη αποδεκτή απόκλιση Περιορισμοί κατανομής Πέραν των ορίων ροής ενεργού ισχύος στα ΚΣΔ, ενδέχεται να είναι απαραίτητοι και άλλοι συγκεκριμένοι περιορισμοί για τη διατήρηση του συστήματος μεταφοράς εντός ορίων επιχειρησιακής ασφάλειας. Δεδομένου ότι οι εν λόγω συγκεκριμένοι περιορισμοί δεν μπορούν να μετατραπούν αποτελεσματικά σε μέγιστες ροές σε επιμέρους ΚΣΔ, εκφράζονται ως περιορισμοί κατανομής.

5 Περιθώριο αξιοπιστίας (ΠΑ) Δήλωση αποποίησης ευθυνών: Δεν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη της μεθοδολογίας υπολογισμού της αξιοπιστίας εντός της περιφέρειας υπολογισμού δυναμικότητας ΝΑΕ. Ο υπολογισμός που παρουσιάζεται παρακάτω αποτελεί την τρέχουσα κατάσταση της προβλεπόμενης μεθοδολογίας, αλλά μπορεί να μην αποτυπώνει την τελική εφαρμογή της. Η μεθοδολογία για τον ΥΔ βασίζεται σε μοντέλα πρόγνωσης του συστήματος μεταφοράς. Οι εισροές δημιουργούνται δύο ημέρες πριν από την ημέρα παράδοσης βασιζόμενες στη βέλτιστη διαθέσιμη πρόγνωση. Για τον λόγο αυτό, στα αποτελέσματα μπορεί να διαπιστώνονται ανακρίβειες και αβεβαιότητες. Στόχος του περιθωρίου αξιοπιστίας είναι να παρέχεται κάλυψη για τις ανακρίβειες και τις αβεβαιότητες που οφείλονται σε σφάλματα πρόγνωσης αυτού του είδους Η ακούσια απόκλιση (ΑΑ) Για λόγους που σχετίζονται με τον έλεγχο, προκύπτουν αποκλίσεις μεταξύ των προγραμματισμένων τιμών και των πραγματικών τιμών κατά την ανταλλαγή ενέργειας μεταξύ γειτονικών περιοχών ελέγχου. Αυτό υποδηλώνει ότι, οποιαδήποτε χρονική στιγμή, η ανταλλαγή μεταξύ δύο περιοχών ελέγχου μπορεί να είναι σημαντικά υψηλότερη από την προγραμματισμένη ανταλλαγή, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια του εφοδιασμού Οι αβεβαιότητες (ΑΒ) Η μεθοδολογία συντονισμένου υπολογισμού ΚΔΜ βασίζεται σε διάφορες εισροές παρεχόμενες από τους ΔΣΜ. Αυτές βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες προγνώσεις κατά τον χρόνο υπολογισμού της δυναμικότητας όσον αφορά τις ΑΠΕ, την κατανάλωση, τα σχέδια παραγωγής ή τα διαθέσιμα στοιχεία δικτύου και ενδεχομένως να διαφέρουν από την κατάσταση σε πραγματικό χρόνο Τρέχουσα μεθοδολογία στόχος Το περιθώριο αξιοπιστίας (ΠΑ) μπορεί να μοντελοποιηθεί ως συνάρτηση κατανομής πιθανοτήτων που λαμβάνει υπόψη: - την ακούσια απόκλιση στα βόρεια ελληνικά σύνορα και τις διασυνδέσεις Βουλγαρίας-Ρουμανίας - αβεβαιότητες της πρόγνωσης μεταξύ των μελετών υπολογισμού του D-2 και του πραγματικού χρόνου. Η συνάρτηση κατανομής πιθανοτήτων ΠΑ μπορεί να ληφθεί αντίστοιχα προς τις ανωτέρω περιγραφόμενες παραμέτρους σε σχέση με μεταβλητές για κάθε περίπτωση. Οι λαμβανόμενες τιμές μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με τα σύνορα Προσωρινές τιμές που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν Χώρες νότια της Ρουμανίας (Βουλγαρία και Σερβία) - Ρουμανία Το ΠΑ υπολογίζεται ως η μέγιστη από τις δύο παρακάτω τιμές: Η τιμή ΑΑ ορίζεται με σταθερή τιμή 200 MW. Η τιμή AB ορίζεται ίση με το 20% της ΣΙΜ στα νότια σύνορα. Αυτά τα κατώτατα όρια εξηγούνται από τις ιδιαιτερότητας των διασυνδέσεων στη νότια Ρουμανία: - Τα συνηθέστερα περιοριστικά ΚΣΔΑΠ είναι απρόβλεπτα συμβάντα μετά το N-1 ή το N-2 και, για αυτό τον λόγο, το μέρος της ΑΑ είναι αρκετά χαμηλό.

6 - Η τεράστια ποσότητα παραγωγής ΑΠΕ στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία καθιστά την πρόγνωση ευαίσθητη σε αλλαγές οι οποίες είναι υπεύθυνες για την υψηλή τιμή του κατώτατου ορίου ΑΒ. Χώρες βόρεια της Ελλάδας - Ελλάδα Το ΠΑ υπολογίζεται ως η μέγιστη από τις δύο παρακάτω τιμές: Η τιμή ΑΑ ορίζεται με σταθερή τιμή 500 MW. Η τιμή AB ορίζεται ίση με το 10% της ΣΙΜ σε όλα τα βόρεια σύνορα. Αυτά τα κατώτατα όρια εξηγούνται από τις ιδιαιτερότητας των διασυνδέσεων στη βόρεια Ελλάδα. - Υπάρχουν επαναλαμβανόμενα ΚΣΔΑΠ σε γειτονικά δίκτυα στη βόρεια Ελλάδα που συνδέονται με τις ροές στα βόρεια ελληνικά σύνορα. - Δεν υπάρχει σημαντική παραγωγή ΑΠΕ στα βόρεια ελληνικά σύνορα η οποία να επηρεάζει τις ροές στις διασυνδέσεις. Σύνορα Βουλγαρίας - Ελλάδας Το ΠΑ για αυτά τα σύνορα υπολογίζεται ως η μέγιστη από τις τρεις παρακάτω τιμές: ποσοστό του συνολικού ΠΑ που εφαρμόζεται για το σύνολο των βόρειων ελληνικών συνόρων η τιμή ΑΑ ορίζεται με σταθερή τιμή 100 MW η τιμή AB ορίζεται ίση με το 10% της ΣΙΜ στα εν λόγω σύνορα. Αυτά τα κατώτατα όρια εξηγούνται από τις ιδιαιτερότητας των διασυνδέσεων Βουλγαρίας - Ελλάδας. - Υπάρχουν επαναλαμβανόμενα ΚΣΔΑΠ σε γειτονικά δίκτυα στη νότια Βουλγαρία που συνδέονται με τις ροές στα νότια βουλγαρικά σύνορα. - Δεν υπάρχει σημαντική παραγωγή ΑΠΕ στα νότια βουλγαρικά σύνορα η οποία να επηρεάζει τις ροές στις διασυνδέσεις. Σύνορα Βουλγαρίας-Ρουμανίας Σύνορα Βουλγαρίας-Ρουμανίας Το ΠΑ για αυτά τα σύνορα υπολογίζεται ως η μέγιστη από τις τρεις παρακάτω τιμές: ποσοστό του συνολικού ΠΑ που εφαρμόζεται για το σύνολο των νότιων ρουμανικών συνόρων η τιμή ΑΑ ορίζεται με σταθερή τιμή 200 MW η τιμή AB ορίζεται ίση με το 20% της ΣΙΜ στα εν λόγω σύνορα. Αυτά τα κατώτατα όρια εξηγούνται από τις ιδιαιτερότητες των διασυνδέσεων Βουλγαρίας-Ρουμανίας: - Διάφορα επαναλαμβανόμενα περιοριστικά ΚΣΔΑΠ στην κατάσταση Ν στα σύνορα μπορούν να εξηγήσουν μια υψηλότερη τιμή ΑΑ. - Η τεράστια ποσότητα παραγωγής ΑΠΕ στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία καθιστά την πρόγνωση ευαίσθητη σε αλλαγές οι οποίες είναι υπεύθυνες για την υψηλή τιμή του κατώτατου ορίου ΑΒ. Η μεταβατική περίοδος για τις προσωρινές τιμές ΠΑ έχει διάρκεια 1 έτους από την έναρξη της δοκιμής της μεθοδολογίας.

7 Βασικό σενάριο - Ατομικό μοντέλο δικτύου (ΒΣ-ΑΜΔ) Προετοιμασία ΒΣ-ΑΜΔ Ως βάση του ατομικού μοντέλου δικτύου (ΑΜΔ), υιοθετούμενη στη διαδικασία ΥΔ, χρησιμεύει ένα σενάριο το οποίο θεωρείται αντιπροσωπευτικό των αναμενόμενων συνθηκών σε σχέση με την υπό αξιολόγηση αγοραία χρονική μονάδα. Τα σενάρια περιέχουν διαρθρωτικά στοιχεία, τοπολογία και πρόγνωση (για τη λήψη αυτού που ονομάζεται «Βασικό σενάριο - Ατομικό μοντέλο δικτύου») σχετικά με τα εξής: Τοπολογία δικτύου: η διακοπή λειτουργίας των στοιχείων του δικτύου προσαρμόζεται στα εγκεκριμένα σχέδια διακοπών Συνθήκες φορτίου: εφαρμόζεται η πλέον πρόσφατα επικαιροποιημένη πρόγνωση φορτίου Φύλλο συμβατικής παραγωγής: o o για τη διαδικασία ΥΔ D-1 (χρονικό πλαίσιο επόμενης ημέρας), υιοθετείται η βέλτιστη διαθέσιμη πρόγνωση για τη διαδικασία ΥΔ ID (ενδοημερήσιο χρονικό πλαίσιο), υιοθετούνται τα τελευταία διαθέσιμα αποτελέσματα της αγοράς Τροφοδοσία παραγωγής από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας: υιοθετούνται οι βέλτιστες διαθέσιμες προγνώσεις Καθαρές θέσεις και αρχικές διασυνοριακές ανταλλαγές, σύμφωνα με την προσέγγιση που περιγράφεται στην παράγραφο που ακολουθεί. Το ΒΣ-ΑΜΔ που καταρτίζεται από τους ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ θα συγχωνευθεί εν συνεχεία σε ένα κοινό μοντέλο δικτύου από τον φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας Συντονισμός καθαρών θέσεων και αρχικών διασυνοριακών ανταλλαγών Χρονικό πλαίσιο επόμενης ημέρας Η πρόγνωση των καθαρών θέσεων δύο ημέρες πριν από την ημερομηνία παράδοσης στην ΠΥΔ ΝΑΕ βασίζεται σε μια κοινή διαδικασία που θεσπίστηκε στο Ευρωπαϊκό δίκτυο Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΔΔΣΜ-ηλ/ENTSO-E), την Ευθυγράμμιση Κοινού Μοντέλου Δικτύου (ΕΚΜΔ). Η εν λόγω κεντρικά διαχειριζόμενη διαδικασία διασφαλίζει την ισορροπία του δικτύου των μοντέλων που χρησιμοποιούνται για τον ΥΔ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η διαδικασία περιγράφεται στη Μεθοδολογία Ευθυγράμμισης Κοινού Μοντέλου Δικτύου (ΜΕΚΜΔ), η οποία εγκρίθηκε από όλους τους ΔΣΜ στο ΕΔΔΣΜ-ηλ (ENTSO-E). Η κύρια φιλοσοφία της ΜΕΚΜΔ παρουσιάζεται στο Σχήμα 1 παρακάτω:

8 Σχήμα 1: Κύρια φιλοσοφία της ΜΕΚΜΔ Τα εισερχόμενα δεδομένα της ΜΕΚΜΔ δημιουργούνται κατά τη φάση προεπεξεργασίας, η οποία βασίζεται στη βέλτιστη διαθέσιμη πρόγνωση όσον αφορά τη συμπεριφορά της αγοράς και την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Τα δεδομένα προεπεξεργασίας (ΔΠΕ) της ΕΚΜΔ βασίζονται σε μια συντονισμένη, σε ατομικό ή περιφερειακό επίπεδο, πρόγνωση. Βασικά, από τη συντονισμένη προσέγγιση προκύπτει ένας καλύτερος δείκτης για την τελική καθαρή θέση σε σχέση με μια επιμέρους πρόγνωση. Για τον λόγο αυτό, οι ΔΣΜ στην ΠΥΔ ΝΑΕ συμφώνησαν να καταρτίσουν τα δεδομένα προεπεξεργασίας με συντονισμένο τρόπο. Η κύρια ιδέα πίσω από τη συντονισμένη προσέγγιση συνίσταται στη χρήση στατιστικών δεδομένων, όπως επίσης και γραμμικών σχέσεων μεταξύ των προβλεπόμενων καθαρών θέσεων και των μεταβλητών εισροών. Τα δεδομένα αντιπροσωπεύουν τα χαρακτηριστικά της αγοράς και τις συνθήκες του δικτύου για τον δεδομένο χρονικό ορίζοντα. Ο συντονισμός των συντελεστών του γραμμικού μοντέλου θα γίνεται από τα αρχειοθετημένα δεδομένα. Από τη διαδικασία προκύπτει η «ισορροπημένη καθαρή θέση» (ΙΚΘ) για κάθε περιοχή ελέγχου και αγοραία χρονική μονάδα. Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ θα εκδώσουν την καθαρή θέση της περιοχής ελέγχου τους ως αποτέλεσμα της διαδικασίας ΕΚΜΔ, βάσει της οποίας μπορούν να καθοριστούν οι καθαρές θέσεις σε κάθε σχετικό σύνορο και να χρησιμοποιηθούν στα σχετικά μοντέλα ΑΜΔ. Ενδοημερήσιο χρονικό πλαίσιο Η καθαρή θέση της εκάστοτε ζώνης προσφοράς της περιφέρειας ΝΑΕ και οι διασυνοριακές ανταλλαγές σε κάθε σύνορο καθορίζονται σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα αποτελέσματα της αγοράς Κλείδα μετατόπισης φορτίου παραγωγής (ΚΜΦΠ) Οι ΚΜΦΠ είναι απαραίτητες, έτσι ώστε οποιαδήποτε μεταβολή στην ισορροπία μίας ζώνης προσφοράς να μετατρέπεται σε αλλαγή των εγχύσεων στους κόμβους της συγκεκριμένης ζώνης προσφοράς. Οι ΚΜΦΠ αναλύονται βάσει των προγνωστικών πληροφοριών σχετικά με τις μονάδες και, αν είναι απαραίτητο, τα φορτία παραγωγής. Το αρχείο ΚΜΦΠ προσδιορίζεται για κάθε:

9 περιοχή ελέγχου: Η ΚΜΦΠ υπολογίζεται για κάθε σχετικό κόμβο δικτύου της ίδιας περιοχής ελέγχου και χρονικό διάστημα: Η ΚΜΦΠ αφορά αποκλειστικά την επιμέρους αγοραία χρονική μονάδα, με στόχο τη μοντελοποίηση των διαφορών μεταξύ των διαφορετικών συνθηκών του συστήματος. Προς αποφυγή των νεοσχηματισμένων, μη ρεαλιστικών συμφορήσεων που προκαλούνται από τη διαδικασία μετατόπισης της παραγωγής, οι ΔΣΜ θα πρέπει να είναι σε θέση να καθορίζουν την κλείδα μετατόπισης παραγωγής (ΚΜΠ) και, αν είναι απαραίτητο, την κλείδα μετατόπισης φορτίου (ΚΜΦ): Μετατόπιση παραγωγής: Η ΚΜΠ είναι ένας κατάλογος, στον οποίο προσδιορίζονται οι μονάδες παραγωγής που συμβάλλουν στη μετατόπιση. Μετατόπιση φορτίου: Η ΚΜΦ είναι ένας κατάλογος, στον οποίο προσδιορίζονται τα φορτία που συμβάλλουν στη μετατόπιση, προκειμένου να λαμβάνεται υπόψη η συνεισφορά των μονάδων παραγωγής που συνδέονται σε επίπεδα χαμηλότερης τάσης. Σε περίπτωση προσδιορισμού της ΚΜΠ και της ΚΜΦ, δίνεται επίσης ένας συντελεστής συμμετοχής: G(a) Συντελεστής συμμετοχής για τους κόμβους παραγωγής L(a) Συντελεστής συμμετοχής για τους κόμβους φορτίου Το άθροισμα των G(a) και L(a) για κάθε περιοχή πρέπει να ισούται με 1 (δηλαδή 100%). Για την εφαρμογή της μεθοδολογίας, οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ δύνανται να καθορίσουν: α) κλείδες μετατόπισης παραγωγής αναλογικές προς την εναπομένουσα διαθέσιμη δυναμικότητα παραγωγής β) κλείδες μετατόπισης παραγωγής αναλογικές της πραγματικής παραγωγής στο κοινό μοντέλο δικτύου (ΚΜΔ) το διάστημα D-2 για κάθε αγοραία χρονική μονάδα γ) κλείδες μετατόπισης παραγωγής με σταθερές τιμές με βάση το ΚΜΔ στο διάστημα D-2 για κάθε κατάσταση ωρών αιχμής και εκτός ωρών αιχμής δ) κλείδες μετατόπισης παραγωγής με βάση συντελεστές συμμετοχής ε) κλείδες μετατόπισης παραγωγής με βάση κατάλογο αξιολογικής κατάστασης Διορθωτικό μέτρο (ΔΜ) Κατά τη διάρκεια του συντονισμένου υπολογισμού ΚΔΜ, οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ θα λάβουν υπόψη διορθωτικά μέτρα (ΔΜ), τα οποία αφορούν οποιοδήποτε μέτρο εφαρμόζεται εγκαίρως από έναν ΔΣΜ προκειμένου να τηρηθούν οι αρχές ασφάλειας κατά τις μέγιστες επιτρεπόμενες διασυνοριακές ανταλλαγές του συστήματος μεταφοράς ισχύος όσον αφορά τις ροές ισχύος και τους περιορισμούς τάσης. Ο γενικός σκοπός εφαρμογής των ΔΜ είναι η διατήρηση του συστήματος μεταφοράς εντός των ορίων επιχειρησιακής ασφάλειας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ΥΔ, όταν επιτυγχάνονται οι μέγιστες ανταλλαγές ισχύος. Η εφαρμογή κατάλληλων ΔΜ στο πλαίσιο του υπολογισμού δυναμικότητας μπορεί να επιτρέψει αύξηση των τιμών ΚΔΜ που απελευθερώνονται στις αγορές με επακόλουθα οφέλη για το σύστημα. Τα ΔΜ μπορούν να ταξινομηθούν στις εξής δύο κατηγορίες: Προληπτικά διορθωτικά μέτρα (ΠΔΜ) είναι αυτά που εφαρμόζονται για την πρόβλεψη αναγκών που ενδέχεται να προκύψουν, λόγω της αβεβαιότητας σχετικά με την

10 αποτελεσματική και έγκαιρη αντιμετώπιση των συνεπαγόμενων περιορισμών από τη στιγμή που θα προκύψουν. Θεραπευτικά διορθωτικά μέτρα (ΘΔΜ) χαρακτηρίζονται αυτά που απαιτούνται για την ταχεία αντιμετώπιση και ανακούφιση των περιορισμών. Εφαρμόζονται με χρονική καθυστέρηση για πλήρη αποτελεσματικότητα και συμβατότητα με την προσωρινή επιτρεπόμενη φόρτωση μεταφοράς. Εφαρμόζονται μετά την εμφάνιση των απρόβλεπτων συμβάντων. Οι πιθανοί τύποι ΔΜ που λαμβάνονται υπόψη στη διαδικασία ΥΔ είναι οι εξής: Αλλαγή της θέσης λήψης ενός μετασχηματιστή μετατόπισης φάσης (ΜΜΦ) Τοπολογικό μέτρο: άνοιγμα ή κλείσιμο μίας/ενός ή περισσότερων γραμμών, καλωδίων, μετασχηματιστών, συζευκτών ζυγού ή εναλλαγή ενός ή περισσοτέρων στοιχείων του δικτύου από τον έναν ζυγό στον άλλο Αλλαγή της τάσης σε έναν κόμβο με ενεργοποίηση/απενεργοποίηση της άεργου αντίστασης ή των πυκνωτών. Όλα τα άμεσα διορθωτικά μέτρα που εφαρμόζονται για τον υπολογισμό της ΚΔΜ πρέπει να είναι συντονισμένα σύμφωνα με το άρθρο 25 του κανονισμού (ΕΕ) 2015/1222 (ΚΔΔΣ). Πριν από κάθε διαδικασία υπολογισμού, οι ΔΣΜ ενός συνόρου της ζώνης προσφοράς συμφωνούν στον κατάλογο των διορθωτικών μέτρων που μπορούν να χρησιμοποιούν από κοινού στον υπολογισμό δυναμικότητας. Αυτό σημαίνει ότι ένα διορθωτικό μέτρο κοινής εφαρμογής ενός ΔΣΜ χρησιμοποιείται για την επίλυση ενός απρόβλεπτου συμβάντος στο δίκτυο ενός άλλου ΔΣΜ. Η θέση των εν λόγω διορθωτικών μέτρων σε ισχύ είναι δυνατή μόνο κατόπιν προηγούμενης συναίνεσης του γειτονικού ΔΣΜ, επειδή η ενεργοποίησή τους έχει σημαντικές επιπτώσεις στην περιοχή ελέγχου του Προσέγγιση υπολογισμού δυναμικότητας Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ θα χρησιμοποιούν μια συντονισμένη προσέγγιση ΚΔΜ για τον προσδιορισμό της διασυνοριακής δυναμικότητας για κάθε σύνορο της ΠΥΔ ΝΑΕ Επιλογή ΚΣΔΑΠ Η παρακάτω προσέγγιση θα χρησιμοποιηθεί για τον προσδιορισμό των ΚΣΔΑΠ που θα χρησιμοποιηθούν για τον υπολογισμό δυναμικότητας. Πρώτα, κάθε ΔΣΜ θα καθορίσει έναν κατάλογο ΚΣΔ και απρόβλεπτων συμβάντων που πρέπει να παρακολουθούνται κατά τη διαδικασία συντονισμένου υπολογισμού ΚΔΜ με βάση τις ανάγκες και την επιχειρησιακή πείρα κάθε ΔΣΜ. Μέσω αυτής της διαδικασίας θα παραχθεί μια αρχική ομάδα ΚΣΔ και απρόβλεπτων συμβάντων που μπορεί να επικαιροποιείται περιοδικά (π.χ. μετά τη θέση σε λειτουργία νέων στοιχείων δικτύου). Η εν λόγω επιλογή αποτελεί ευθύνη κάθε ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ. Με βάση τον κατάλογο ΚΣΔΑΠ που θα καθοριστεί από τον ΔΣΜ, οι ΔΣΜ θα διενεργήσουν μελέτη ευαισθησίας για ένα σύνολο σεναρίων προκειμένου να προσδιοριστούν τα ΚΣΔΑΠ που έχουν διασυνοριακή σημασία. Η ευαισθησία ενός στοιχείου θα προσδιοριστεί από το ποσό πρόσθετης μετάδοσης που θα διέλθει από αυτό το σημείο όταν οι διασυνοριακές ανταλλαγές αυξηθούν κατά 100 MW, για διάφορες αρχικές τιμές διασυνοριακών ανταλλαγών. Παρόμοια ανάλυση θα μπορούσε να

11 διενεργηθεί (αν θεωρείται απαραίτητο) για να προσδιοριστούν οι κόμβοι το επίπεδο τάσης των οποίων επηρεάζεται σημαντικά από διασυνοριακές ανταλλαγές. Ονομάζουμε Χ% τον συντελεστή ευαισθησίας που θα εφαρμοστεί. Όλα τα ΚΣΔΑΠ/οι κόμβοι με ευαισθησία ίση ή μεγαλύτερη αυτού του κατώτατου ορίου θα παρακολουθούνται κατά τον υπολογισμό δυναμικότητας. Οι ΔΣΜ θα συνεχίσουν να έχουν τη δυνατότητα να διατηρούν πρόσθετα ΚΣΔΑΠ που μπορεί να είναι ευαίσθητα σε διασυνοριακές ανταλλαγές. Κάθε ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ παρακολουθεί τα κρίσιμα στοιχεία δικτύου και απρόβλεπτα συμβάντα προκειμένου να αξιολογεί τη συνάφεια του κατώτατου ορίου διαχρονικά. Εάν από τα εξεταζόμενα σενάρια προκύψουν πραγματικοί χρονικοί περιορισμοί λόγω διασυνοριακών ανταλλαγών, οι ΔΣΜ έχουν τη δυνατότητα να προσθέτουν νέα ΚΣΔΑΠ που θεωρούν σημαντικά. Αυτά τα πρόσθετα ΚΣΔΑΠ πρέπει να πληρούν την απαίτηση ευαισθησίας που καθορίστηκε παραπάνω Συντονισμός διορθωτικών μέτρων Όσον αφορά τα διορθωτικά μέτρα, οι ΔΣΜ μπορούν να προεπιλέξουν διορθωτικά μέτρα που θα βοηθήσουν να βρεθούν οι βέλτιστοι συνδυασμοί (ιδίως όταν είναι απαραίτητο ένα περίπλοκο σύνολο διορθωτικών μέτρων για την επίλυση κάποιων συγκεκριμένων περιορισμών) και να μειωθεί ο χρόνος για την επίτευξη συντονισμού των διορθωτικών μέτρων. Ο συντονισμός διορθωτικών μέτρων μπορεί να αφορά πολλά διαφορετικά μέτρα, όπως, άνευ περιορισμού, τα εξής: τροποποίηση της λήψης των μετασχηματιστών μετατόπισης φάσης (ΜΜΦ) τοπολογικά διορθωτικά μέτρα ρύθμιση τάσης Συντονισμένη προσέγγιση ΚΔΜ Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ θα χρησιμοποιούν μια συντονισμένη προσέγγιση ΚΔΜ για τον προσδιορισμό της διασυνοριακής δυναμικότητας για κάθε σύνορο της ΠΥΔ ΝΑΕ. Κατά τις διαδικασίες υπολογισμού δυναμικότητας επόμενης μέρας και ενδοημερήσιας δυναμικότητας, η συνολική ικανότητα μεταφοράς (ΣΙΜ) για τα νότια ρουμανικά σύνορα, τα σύνορα ΒΟ-ΡΟ, τα βόρεια ελληνικά σύνορα και τα σύνορα ΒΟ-ΡΟ εκτιμάται και στις δυο κατευθύνσεις των συνόρων: χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο ροής φορτίου εναλλασσόμενου ρεύματος (AC) με σκοπό την αξιολόγηση της ασφάλειας του δικτύου όσον αφορά τα σχετικά ΚΣΔΑΠ και λαμβάνοντας υπόψη τα επωφελή αποτελέσματα των συντονισμένων διορθωτικών μέτρων βάσει: o συγχωνευμένων κοινών μοντέλων δικτύων μεθεπόμενης ημέρας (συγχωνευμένα μοντέλα D2CF) για τη διαδικασία υπολογισμού δυναμικότητας επόμενης ημέρας

12 o συγχωνευμένων κοινών μοντέλων δικτύων επόμενης ημέρας ή ενδοημερήσιων κοινών μοντέλων δικτύων (συγχωνευμένα μοντέλα DACF ή IDCF) για τη διαδικασία υπολογισμού ενδοημερήσιας δυναμικότητας εφαρμόζοντας τροποποιήσεις των ανταλλαγών διασυνοριακής ζώνης σύμφωνα με τα αρχεία ΚΜΦΠ. Δήλωση αποποίησης ευθυνών: Για την έναρξη της διαδικασίας, μια ημέρα χωρίζεται σε δύο περιόδους για τον υπολογισμό της ημερήσιας δυναμικότητας (ώρες βάσει ώρας Κεντρικής Ευρώπης): αιχμής: από τις 7:00 έως τις 23:00 εκτός αιχμής: από τις 00:00 έως τις 7:00 και από τις 23:00 έως τις 24:00. Για κάθε περίοδο, χρησιμοποιείται μια χρονοσφραγίδα η οποία εκπροσωπεί ολόκληρη την περίοδο: για την περίοδο αιχμής 10:30 και για την περίοδο εκτός ωρών αιχμής 03:30. Επιδιωκόμενη λύση είναι να αυξηθεί ο αριθμός των χρονοσφραγίδων σε έως Διαδικασία συντονισμένου υπολογισμού ΚΔΜ 3.1. Δημιουργία κοινού μοντέλου δικτύου (ΚΜΔ) Ατομικό μοντέλο δικτύου (ΑΜΔ) Όλοι οι ΔΣΜ αναπτύσσουν σενάρια για κάθε αγοραία χρονική μονάδα και συγκροτούν το ΑΜΔ. Αυτό σημαίνει ότι οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ δημιουργούν: ωριαία ΑΜΔ για κάθε ημέρα παράδοσης (D) στο χρονικό διάστημα D-2. Τα μοντέλα αυτά χρησιμοποιούνται στη διαδικασία ΥΔ επόμενης ημέρας για τη δημιουργία των κοινών μοντέλων δικτύου D-2 ωριαία ΑΜΔ για κάθε ημέρα παράδοσης (D) στο χρονικό διάστημα D-1. Τα μοντέλα αυτά χρησιμοποιούνται στη διαδικασία υπολογισμού ενδοημερήσιας δυναμικότητας για τη δημιουργία των κοινών μοντέλων δικτύου D-1. Αυτά τα ΑΜΔ περιλαμβάνουν όλα τα σχετικά δεδομένα που περιγράφονται στην παράγραφο Η λεπτομερής δομή ενός μοντέλου, όπως επίσης και το περιεχόμενό του, περιγράφονται στη μεθοδολογία κοινού μοντέλου δικτύου (ΜΚΜΔ), η οποία είναι κοινή για ολόκληρη την περιοχή του ΕΔΔΣΜ-ηλ (ENTSO-E) Αντικατάσταση ΑΜΔ για τη δημιουργία ΚΜΔ Εάν ένας ΔΣΜ δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι το ΑΜΔ D2CF του θα είναι διαθέσιμο βάσει μιας δεδομένης αγοραίας χρονικής μονάδας έως την προθεσμία ή σε περίπτωση που το ΑΜΔ D2CF του απορρίπτεται λόγω ελλιπούς ή ανεπαρκούς ποιότητας εξαιτίας μη έγκυρων δεδομένων και δεν είναι δυνατή η αντικατάστασή του με δεδομένα επαρκούς ποιότητας μέχρι την προθεσμία, ο πράκτορας συγχώνευσης θα εφαρμόσει όλα τα μεθοδολογικά και διαδικαστικά βήματα για την αντικατάσταση του ΑΜΔ, όπως προβλέπεται στην ΜΚΜΔ (μεθοδολογία κοινού μοντέλου δικτύου).

13 Κοινά μοντέλα δικτύου Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ παρέχουν στον φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας ΝΑΕ ένα ΑΜΔ για κάθε αγοραία χρονική μονάδα. Τα επιμέρους ΑΜΔ των ΔΣΜ συγχωνεύονται για τη συγκρότηση ενός ΚΜΔ σύμφωνα με τη ΜΚΜΔ. Η διαδικασία δημιουργίας του ΚΜΔ εκτελείται από τον φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας και συνίσταται στις ακόλουθες υπηρεσίες: Έλεγχος της συνοχής των ΑΜΔ (παρακολούθηση ποιότητας) Συγχώνευση των ΑΜΔ D-2 και δημιουργία ενός ΚΜΔ ανά αγοραία χρονική μονάδα Διάθεση του ΚΜΔ που προκύπτει σε όλους τους ΔΣΜ. Η διαδικασία συγχώνευσης είναι τυποποιημένη σε ολόκληρη την Ευρώπη, όπως περιγράφεται στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Λειτουργίας Συγχώνευσης (ΕΛΣ). Αποτελώντας μέρος της διαδικασίας αυτής, ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας ελέγχει την ποιότητα των δεδομένων και απαιτεί, εάν είναι απαραίτητο, την ενεργοποίηση εφεδρικών (υποκατάστατων) διαδικασιών. Η διαδικασία συγχώνευσης μπορεί να εκτελείται χρησιμοποιώντας κοινά για το ΕΔΔΣΜ-ηλ (ENTSO-E) εργαλεία και μεθόδους Έλεγχος ποιότητας Ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας παρέχει ανατροφοδότηση στους ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ όσον αφορά την ορθότητα των αρχείων εισροών που παρέχουν για να χρησιμοποιηθούν στη διαδικασία ΥΔ. Ο εν λόγω έλεγχος αφορά τα αρχεία εισροών που ακολουθούν: ΑΜΔ που παρέχονται από τον ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ ΚΜΦΠ που παρέχονται από τον ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ ΚΜΔ (προκύπτει από τη συγχώνευση των αρχείων ΑΜΔ) Ο έλεγχος ποιότητας πρέπει να πραγματοποιείται σε κάθε αρχείο που παρέχεται από ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ και στο αρχείο του συγχωνευμένου ΚΜΔ. Η βέλτιστη λύση σε μια αυτοματοποιημένη διαδικασία είναι ο ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ που μεταφορτώνει αρχεία να λαμβάνει ανατροφοδότηση αμέσως μόλις αυτά μεταφορτωθούν σε ένα κοινό σύστημα και ο έλεγχος ποιότητας να ξεκινά άμεσα. Έλεγχοι ποιότητας μπορούν να διενεργούνται χρησιμοποιώντας κοινά για το ΕΔΔΣΜ-ηλ (ENTSO-E) εργαλεία και μεθόδους Περιφερειακός υπολογισμός διαζωνικής δυναμικότητας Διαδικασία υπολογισμού δυναμικότητας Για κάθε σχετική αγοραία χρονική μονάδα, οι διαδικασίες υπολογισμού δυναμικότητας επόμενης ημέρας και ενδοημερήσιας δυναμικότητας που σχεδιάζονται στην ΠΥΔ ΝΑΕ, αναπαρίστανται στα σχήματα 2 και 3 αντίστοιχα. Τα μπλε πλαίσια αντιστοιχούν στα προβλεπόμενα καθήκοντα των ΔΣΜ. Τα πράσινα αντιστοιχούν στα προβλεπόμενα καθήκοντα του φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας. Επί του παρόντος στην ΠΥΔ ΝΑΕ, οι ΔΣΜ αποστέλλουν τη δυναμικότητα στην αγορά.

14 Στη μεθοδολογία ΚΔΔΣ αναφέρεται ότι υπεύθυνος είναι ο ΦΣΥΔ. Για να περιοριστεί η πολυπλοκότητα της διαδικασίας, οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ θα συνεχίσουν αρχικά να εκτελούν αυτή την ενέργεια για λογαριασμό του ΦΣΥΔ. Σχήμα 2: Διαδικασία υπολογισμού δυναμικότητας επόμενης ημέρας ΣΚΔΜ Σχήμα 3: Διαδικασία υπολογισμού ενδοημερήσιας δυναμικότητας ΣΚΔΜ Υπολογισμός ΣΙΜ Ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας προσδιορίζει τη συνολική ικανότητα μεταφοράς (ΣΙΜ) που είναι διαθέσιμη στα νότια ρουμανικά σύνορα, τα σύνορα ΡΟ-ΒΟ (ποσοστό της ΣΙΜ στα σύνορα χωρών νότια της Ρουμανίας - Ρουμανίας), στο σύνολο των βόρειων ελληνικών συνόρων και στα σύνορα ΒΟ-ΕΛ (ποσοστό της ΣΙΜ στα βόρεια ελληνικά σύνορα). Ο υπολογισμός της ΣΙΜ βασίζεται στα εξής: στον αλγόριθμο ροής φορτίου εναλλασσόμενου ρεύματος (AC), λαμβάνοντας υπόψη το όριο

15 άεργου ισχύος στο αρχείο συγχωνευμένου ΚΜΔ σε τροποποιήσεις των ανταλλαγών που πρέπει να υλοποιούνται σύμφωνα με το αρχείο συγχωνευμένου ΚΜΠ στην τήρηση της ασφάλειας δικτύου για τα ΚΣΔΑΠ μέσω παροχής διορθωτικών μέτρων. Αυτός ο υπολογισμός εκτελείται ξεχωριστά για κάθε σχετική αγοραία χρονική μονάδα, σύνορο ή κατεύθυνση, ξεκινώντας από το οικείο ΚΜΔ. Συγκεκριμένα για τον υπολογισμό της ΣΙΜ από τη ζώνη προσφοράς Α στη ζώνη προσφοράς Β, ξεκινώντας από το οικείο ΚΜΔ, η ροή από το Α έως το Β αυξάνεται ή μειώνεται βαθμιαία μέχρι να ανιχνευθεί μια μη ασφαλής ή ασφαλής κατάσταση ΣΙΜ. Η ΣΙΜ στα σύνορα ΒΟ-ΕΛ αποτελεί ποσοστό της συνολικής τιμής ΣΙΜ (ΣΙΜ ΒΟ-ΕΛ =k*σιμ ΣΥΝΟΛΟ ΒΟΡΕΙΑ ) που υπολογίζεται για το σύνολο των βόρειων ελληνικών διασυνδέσεων, όπου k είναι συντελεστής διαχωρισμού. Ο ανωτέρω συντελεστής διαχωρισμού παρέχεται στον ΦΣΥΔ από τους σχετικούς ΔΣΜ. Για την αξιολόγηση της ΣΙΜ στις βόρειες ελληνικές διασυνδέσεις, το ελληνικό σύστημα θεωρείται η μία ζώνη προσφοράς και τα γειτονικά συστήματα βόρεια της Ελλάδας (συστήματα Αλβανίας, ΠΓΔΜ, Βουλγαρίας και Τουρκίας) θεωρούνται η άλλη ζώνη προσφοράς. Ο ίδιος συντελεστής διαχωρισμού χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της ΚΔΜ στα σύνορα ΒΟ-ΕΛ σε σχέση με την ΚΔΜ για το άθροισμα των βόρειων ελληνικών συνόρων (ΚΔΜ ΒΟ-ΕΛ =k*κδμ ΣΥΝΟΛΟ ΒΟΡΕΙΑ ), καθώς και για τον προσδιορισμό του περιθωρίου αξιοπιστίας μεταφοράς (ΠΑΜ) στα σύνορα ΒΟ-ΕΛ σε σχέση με τo ΠΑΜ για το άθροισμα των βόρειων ελληνικών συνόρων (ΠΑΜ ΒΟ-ΕΛ =k*παμ ΣΥΝΟΛΟ ΒΟΡΕΙΑ ). Μπορεί να χρησιμοποιείται διαφορετικός συντελεστής διαχωρισμού για εισαγωγές και για εξαγωγές. Η ΣΙΜ στα σύνορα ΡΟ-ΒΟ αποτελεί ποσοστό της συνολικής τιμής ΣΙΜ που υπολογίζεται για τις διασυνδέσεις στη νότια Ρουμανία. Για την αξιολόγηση της ΣΙΜ στις διασυνδέσεις νότιας Ρουμανίας - Ρουμανίας, το ρουμανικό σύστημα θεωρείται η μία ζώνη προσφοράς και τα συστήματα νότια της Ρουμανίας (συστήματα Σερβίας και Ρουμανίας) θεωρούνται η άλλη ζώνη προσφοράς. Αντίστοιχα με τον υπολογισμό της ΣΙΜ, οι τιμές ΚΔΜ για τα σύνορα ΡΟ-ΒΟ αποτελούν ποσοστό των τιμών ΚΔΜ για τα σύνορα χωρών νότια της Ρουμανίας (Βουλγαρία και Σερβία) - Ρουμανίας. Το ποσοστό παρέχεται στον ΦΣΥΔ από τους σχετικούς ΔΣΜ. Η δευτερεύουσα διαδικασία υπολογισμού της ΣΙΜ περιγράφεται στο σχήμα 4.

16 Σχήμα 4: Δευτερεύουσα διαδικασία υπολογισμού της ΣΙΜ 1. Το δίκτυο που χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της ΣΙΜ της περιφέρειας ΝΑΕ και σε κάθε κατεύθυνση είναι το συγχωνευμένο ΚΜΔ. 2. Το βήμα αυτό αποσκοπεί στον προσδιορισμό ενός συνδυασμού διορθωτικών μέτρων, μέσω του οποίου να είναι εγγυημένη η τήρηση των περιορισμών ασφάλειας και η μεγιστοποίηση της διασυνοριακής δυναμικότητας που αναφέρεται ως εισροές στην παράγραφο Ένας τέτοιου είδους συνδυασμός μπορεί να μην υπάρξει. Σε αυτή την περίπτωση, το επίπεδο της ΣΙΜ θεωρείται μη ασφαλές, ειδάλλως θεωρείται ασφαλές. 3. Εναπόκειται στον φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας να επιλέξει την πιο κατάλληλη μέθοδο προσδιορισμού του βήματος κάθε βρόχου. 4. Για κάθε βήμα, το ΚΜΔ τροποποιείται προκειμένου να επιτευχθεί η επιδιωκόμενη ΣΙΜ μέσω της μεθόδου μετατόπισης ΚΜΦΠ, όπως περιγράφεται στο σχήμα 5. μετατόπιση της παραγωγής προς τα επάνω σε όλες τις ζώνες προσφοράς με θετική ευαισθησία στη ροή από το A έως το B και μετατόπιση της παραγωγής προς τα κάτω σε όλες τις ζώνες προσφοράς με αρνητική

17 ευαισθησία στη ροή από το A έως το B Σχήμα 5: Βηματική αύξηση της ροής από το A έως το B 5. Εφόσον δεν διαπιστώνονται ασφαλείς (καμία παραβίαση του ορίου επιχειρησιακής ασφάλειας των σχετικών ΚΣΔΑΠ) και μη ασφαλείς καταστάσεις, εκτελείται επανάληψη εκ νέου. Μόλις διαπιστωθούν τουλάχιστον μία ασφαλής και μία μη ασφαλής κατάσταση, εάν η διαφορά ανάμεσα στη «μέγιστη ασφαλή ΣΙΜ» και την «ελάχιστη μη ασφαλή ΣΙΜ» είναι μεγαλύτερη από το Βήμα όριο, εξετάζεται ένα νέο επίπεδο ΣΙΜ. (Το νέο επίπεδο ΣΙΜ θα πρέπει να τοποθετείται ανάμεσα στο μέγιστο ασφαλές επίπεδο ΣΙΜ και το ελάχιστο μη ασφαλές επίπεδο ΣΙΜ). Εάν η διαφορά ανάμεσα στο «μέγιστο ασφαλές επίπεδο ΣΙΜ» και το «ελάχιστο μη ασφαλές επίπεδο ΣΙΜ» είναι μικρότερη από ή ίση με το Βήμα όριο, ο υπολογισμός ολοκληρώνεται. 6. Για τη μέγιστη τιμή ΣΙΜ, διασφαλίζεται η ασφάλεια του δικτύου και χρησιμοποιούνται διορθωτικά μέτρα για τη μεγιστοποίηση της διαζωνικής δυναμικότητας. 7. Μπορεί να προσδιοριστούν περιορισμοί κατανομής αντίστοιχοι των λειτουργικών περιορισμών που υπάρχουν στην περιφέρεια υπολογισμού δυναμικότητας ΝΑΕ, οι οποίοι ενδέχεται να μην επιτρέψουν στο σύστημα μεταφοράς να παραμείνει εντός συμφωνηθέντων ορίων ασφάλειας Επικύρωση τάσης Προσωρινή εφαρμογή: Ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας πρέπει, επίσης, να επαληθεύσει ότι μετά από μια ομάδα απρόβλεπτων συμβάντων, το επίπεδο της τάσης σε κάποια επιλεγμένα στοιχεία του δικτύου βρίσκεται εντός του εύρους ασφάλειας βάσει των επιχειρησιακών κανόνων του ΔΣΜ.

18 1. Εάν αυτό συμβαίνει, η τιμή ΣΙΜ που προκύπτει από τη διαδικασία που περιγράφεται στο προηγούμενο κεφάλαιο, επιβεβαιώνεται. 2. Σε αντίθετη περίπτωση, ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας μπορεί κατόπιν να εφαρμόσει μια λίστα συγκεκριμένων διορθωτικών μέτρων που καθορίζονται από τους ΔΣΜ, όπως τοπολογικές ενέργειες και ενεργοποίηση αντίδρασης(-εων), πυκνωτή(-ών). Εάν ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας δεν μπορέσει να διασφαλίσει τη διατήρηση του συστήματος εντός των ορίων επιχειρησιακής ασφάλειας υπό το συγκεκριμένο επίπεδο ανταλλαγής, εφαρμόζεται βηματική προσέγγιση προς τα πίσω με στόχο τον προσδιορισμό της μέγιστης διασυνοριακής ανταλλαγής που είναι συμβατή με τα εύρη ασφάλειας τάσης. Τελική εφαρμογή: Οι ροές ισχύος και τα επίπεδα τάσης θα αξιολογούνται εντός της ίδιας αλληλουχίας της διαδικασίας υπολογισμού δυναμικότητας Τελική επικύρωση Μόλις ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας υπολογίσει την ΣΙΜ, παρέχει στους οικείους ΔΣΜ τις τιμές αυτές. Έτσι, κάθε ΔΣΜ έχει την ευκαιρία να επικυρώνει την τιμή ΣΙΜ που υπολογίζεται κεντρικά ή να μειώνει την τιμή σε περίπτωση που στον υπολογισμό που πραγματοποιήθηκε κεντρικά δεν συνυπολογίστηκε κάποιος συγκεκριμένος περιορισμός. Τέτοιου είδους περιορισμοί δεν δύναται να παρακολουθούνται από τη διαδικασία υπολογισμού δυναμικότητας επόμενης ημέρας ή ενδοημερήσιας δυναμικότητας ή άλλες κεντρικοποιημένες διαδικασίες. Τέτοιοι περιορισμοί ενδεχομένως να είναι, άνευ περιορισμού, μια μη προγραμματισμένη διακοπή λειτουργίας που συμβαίνει μετά την λήξη της προθεσμίας επικαιροποίησης των εισροών ή μια υπερφόρτωση που δεν κατέστη δυνατό να παρατηρηθεί από το ΚΜΔ. Ο ΔΣΜ που απαιτεί μείωση της δυναμικότητας καλείται να αιτιολογήσει το σχετικό αίτημα, να γνωστοποιήσει την τοποθεσία του και την τιμή της επιθυμητής μείωσης σε MW σύμφωνα με το άρθρο 26 παράγραφος 5 του κανονισμού ΚΔΔΣ. Σε περίπτωση που και οι δύο ΔΣΜ στο σύνορο μιας ζώνης προσφοράς ζητήσουν μείωση της δυναμικότητας στο κοινό τους σύνορο, ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας θα επιλέξει την ελάχιστη τιμή που δίνεται από τους ΔΣΜ. Η αιτιολογία που σχετίζεται με την εν λόγω τιμή, θα είναι αυτή που θα λαμβάνεται υπόψη σε όλες τις αναφορές που πρέπει να καταρτιστούν βάσει της σχετικής νομοθεσίας. Για κάθε σύνορο, κατεύθυνση και μονάδα χρόνου, ως τελική διαθέσιμη δυναμικότητα για την αγορά επόμενης ημέρας και την ενδοημερήσια αγορά θα ορίζεται η διαφορά μεταξύ της υπολογισμένης τιμής ΚΔΜ και της ήδη προγραμματισμένης/κατανεμημένης ροής στα προηγούμενα χρονικά πλαίσια αγοράς. Εάν η διαφορά αυτή είναι αρνητική, η δυναμικότητα που θα διατεθεί στην αγορά θα είναι μηδενική.

19 3.4. Διαδικασίες εφεδρείας και επαναφοράς Διαδικασία εφεδρείας και αντικατάστασης Για όλες τις εισροές που σχετίζονται με τον υπολογισμό δυναμικότητας, πρέπει να καθοριστεί η τυπική διαδικασία εφεδρικής επικοινωνίας μεταξύ των ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ και του φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας. Όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμες εισροές για ένα από τα μέρη στον χρόνο που αναμένεται, οι διαδικασίες εφεδρείας εφαρμόζονται μέχρι τη λήξη μιας κρίσιμης προθεσμίας, έτσι ώστε να αποκτηθούν οι σχετιζόμενες εισροές και να συνεχιστεί η αρχική διαδικασία. Εάν η κρίσιμη προθεσμία λήξει χωρίς να παρασχεθούν εγκαίρως οι εισροές στο σχετικό μέρος, τότε εφαρμόζονται διαδικασίες επαναφοράς, δηλαδή οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ και ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού μπορούν να χρησιμοποιήσουν άλλες εισροές για την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Σε αυτές, για παράδειγμα, περιλαμβάνονται, εισροές από την προηγούμενη ημέρα, επειδή οι καταστάσεις δικτύου είναι συνήθως σταθερές από την μία ημέρα στην άλλη και θα μπορούσαν να επαναχρησιμοποιηθούν προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία ΥΔ Τιμές ΚΔΜ επαναφοράς Εάν οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ και ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας δεν μπόρεσαν να ολοκληρώσουν μια διαδικασία ΥΔ εντός του συμφωνηθέντος χρόνου πραγματοποίησης του υπολογισμού, χρησιμοποιείται ο τελευταίος συντονισμένος υπολογισμός διασυνοριακής δυναμικότητας που πραγματοποιήθηκε εντός του μακροπρόθεσμου χρονικού πλαισίου ως δεδομένο εισροής για επικύρωση. Ο φορέας συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας χρησιμοποιεί την εν λόγω δυναμικότητα ως εισροή για τη διαδικασία επικύρωσης. Οι ΔΣΜ έχουν, έτσι, τη δυνατότητα να προσαρμόζουν τις τιμές αυτές ακολουθώντας τους κανόνες της συγκεκριμένης διαδικασίας. 4. Διαφάνεια Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ: εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις που προβλέπει ο κανονισμός αριθ. 543/2013 σχετικά με τη διαφάνεια δημοσιεύουν σε ημερήσια βάση, τιμές ΚΔΜ που υπολογίζονται στη διαδικασία υπολογισμού δυναμικότητας επόμενης ημέρας δημοσιεύουν σε ημερήσια βάση, τιμές ΚΔΜ που υπολογίζονται στη διαδικασία υπολογισμού ενδοημερήσιας δυναμικότητας. Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ παρέχουν στις αρμόδιες ΕΡΑ ετήσια έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα της διαδικασίας υπολογισμού δυναμικότητας επόμενης ημέρας: Διασυνοριακές δυναμικότητες που διατέθηκαν στην αγορά κατά τη διάρκεια του

20 προηγούμενου έτους Εφαρμοζόμενα περιθώρια αξιοπιστίας Περιοριστικά ΚΣΔΑΠ. Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ παρέχουν στις αρμόδιες ΕΡΑ ετήσια έκθεση σχετικά με τα αποτελέσματα της διαδικασίας υπολογισμού ενδοημερήσιας δυναμικότητας: Διασυνοριακές δυναμικότητες που διατέθηκαν στην αγορά κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους Εφαρμοζόμενα περιθώρια αξιοπιστίας Περιοριστικά ΚΣΔΑΠ. Τα περιοριστικά ΚΣΔΑΠ παρέχονται στις ΕΡΑ της περιφέρειας ΝΑΕ εφόσον ζητηθούν. Οι ΔΣΜ της περιφέρειας ΝΑΕ θα συμμετέχουν στην αναλυτική επεξεργασία της διετούς έκθεσης του ΕΔΔΣΜ-ηλ (ENTSO-E) σχετικά με τον υπολογισμό και την κατανομή δυναμικότητας, η οποία θα παρέχεται ανά διετία και θα επικαιροποιείται κατόπιν αιτήματος από τις σχετικές αρχές, σύμφωνα με το άρθρο 31 της κατευθυντήριας γραμμής ΚΔΔΣ. Για την περιφέρεια ΝΑΕ, η έκθεση θα περιέχει την προσέγγιση υπολογισμού της δυναμικότητας που χρησιμοποιήθηκε, στατιστικούς δείκτες όσον αφορά τα περιθώρια αξιοπιστίας, στατιστικούς δείκτες της διαζωνικής δυναμικότητας, ποιοτικούς δείκτες όσον αφορά τις πληροφορίες που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό της δυναμικότητας και, κατά περίπτωση, τα προτεινόμενα μέτρα για τη βελτίωση του υπολογισμού της δυναμικότητας. Ο Οργανισμός αποφασίζει όσον αφορά τη δημοσίευση ολόκληρης της έκθεσης ή μέρους αυτής. 5. Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής ΜΥΔ Το άρθρο 9 παράγραφος 9 του κανονισμού ΚΔΔΣ προβλέπει ότι: «Η πρόταση σχετικά με όρους και προϋποθέσεις ή μεθοδολογίες περιλαμβάνει προτεινόμενο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή τους και περιγραφή των αναμενόμενων επιπτώσεών τους στους στόχους του παρόντος κανονισμού». Η προθεσμία εφαρμογής μιας εναρμονισμένης ΜΥΔ εντός μιας περιφέρειας υπολογισμού δυναμικότητας καθορίζεται στο άρθρο 21 παράγραφος 4: «Όλοι οι ΔΣΜ, σε κάθε περιοχή υπολογισμού δυναμικότητας χρησιμοποιούν, στο μέτρο του δυνατού, εναρμονισμένες εισροές υπολογισμού δυναμικότητας. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, όλες οι περιφέρειες θα χρησιμοποιούν μια εναρμονισμένη μεθοδολογία υπολογισμού δυναμικότητας, η οποία συγκεκριμένα θα εξασφαλίζει μια εναρμονισμένη μεθοδολογία υπολογισμού δυναμικότητας για την προσέγγιση με βάση τη ροή και την προσέγγιση με βάση τη συντονισμένη καθαρή δυναμικότητα μεταφοράς». Στην ενότητα που ακολουθεί, περιγράφεται το προγραμματισμένο χρονοδιάγραμμα εφαρμογής της μεθοδολογίας υπολογισμού δυναμικότητας της περιφέρειας ΝΑΕ.

21 5.1. Προϋποθέσεις Όταν ο νέος υπολογισμός δυναμικότητας δημοσιοποιηθεί, ο υπολογισμός θα εκτελείται από τον φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας βάσει των εισροών που παρέχονται από τους ΔΣΜ και, τέλος, θα επικυρώνεται από τους ΔΣΜ. Δύο καίρια στοιχεία της διαδικασίας αυτής είναι το κοινό μοντέλο δικτύου (ΚΜΔ) και το εργαλείο βιομηχανοποιημένου υπολογισμού δυναμικότητας. Το ΚΜΔ συγκροτείται μέσω συντονισμένου έργου όλων των ΔΣΜ της ΕΕ, και το εργαλείο βιομηχανοποιημένου υπολογισμού δυναμικότητας αναπτύσσεται από τον φορέα συντονισμένου υπολογισμού δυναμικότητας. Και τα δύο υλοποιούνται πριν από τη δημοσίευση της ΜΥΔ Χρονοδιάγραμμα εφαρμογής ΜΥΔ Υποβολή Σχήμα 6: Χρονοδιάγραμμα Βασικές ημερομηνίες: - 17 Ιανουαρίου 2018: Υποβολή της μεθοδολογίας για έγκριση - 2ο εξάμηνο 2018: Έγκριση της μεθοδολογίας από τις ΕΡΑ της περιφέρειας ΝΑΕ - 1ο εξάμηνο 2019: Έναρξη παράλληλα με εσωτερική διαβούλευση - 2ο εξάμηνο 2019: Έναρξη υπολογισμού δυναμικότητας για το χρονικό πλαίσιο αγοράς επόμενης ημέρας Ύπαρξη παράλληλα με δημόσια διαβούλευση - 1 Ιανουαρίου 2020: Τήρηση των δημοσιοποιημένων κριτηρίων υπολογισμού δυναμικότητας για το χρονικό πλαίσιο αγοράς επόμενης ημέρας - 1ο εξάμηνο 2020: Έναρξη υπολογισμού δυναμικότητας για το χρονικό πλαίσιο ενδοημερήσιας αγοράς με παράλληλη εκτέλεση - 1 Ιουλίου 2020: Τήρηση των δημοσιοποιημένων κριτηρίων υπολογισμού δυναμικότητας για το χρονικό πλαίσιο ενδοημερήσιας αγοράς