ΛΙΜΝΕΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙ Α & ΠΕΤΡΩΝ Σύνταξη Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης

Transcript

1 C M Y K Kωδικός 7908 Περιοδική έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας Φύλλο 8ο Έτος 3ο Σεπτέµβριος 2007 ΛΙΜΝΕΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙ Α & ΠΕΤΡΩΝ Σύνταξη Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για την προστασία - αξιοποίηση περιοχών ιδιαίτερης οικολογικής αξίας Του ρ. Άνθιµου Σπυρίδη Αγρονόµου-Τοπογράφου Μηχανικού, M.Sc., Ph.D. Τ α λιµναία οικοσυστήµατα "Λί- µνες Βεγορίτιδα και Πετρών" (GR ) και "Λίµνη Πετρών" (GR ), ιδιαίτερης οικολογικής αξίας, συµπεριλαµβάνονται στον "Εθνικό Κατάλογο" του Ευρωπαϊκού Οικολογικού ικτύου προστατευόµενων περιοχών Natura 2000 (Οδηγία 92/43ΕΟΚ), µε στόχο την προστασία τους. Η περιοχή "Λίµνες Βεγορίτιδα και Πετρών", έχει χαρακτηρισθεί ως τόπος κοινοτικής σηµασίας (sci) και η περιοχή "Λίµνη Πετρών" ως περιοχή ειδικής προστασίας της ορνιθοπανίδας (spa). Το ισχύον θεσµικό πλαίσιο καθώς και το πλαίσιο ενεργειών που αφορά στην προστασία των ανωτέρω περιοχών δύναται να συνοψισθεί ως κάτωθι: α. Ευρωπαϊκή Νοµοθεσία Το ίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό ίκτυο περιοχών και αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών, τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (spa) και τους Τόπους Κοινοτικής Σηµασίας (sci). Οι Ζώνες Ειδικής Προστασίας εντάσσονται αυτόµατα στο ίκτυο Natura και η διαχείρισή τους ακολουθεί τις διατάξεις του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/43ΕΚ και τις διατάξεις το άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Αντίθετα, για την ένταξη των Τόπων Κοινοτικής Σηµασίας στο ίκτυο Natura ακολουθείται περαιτέρω επεξεργασία και επιστηµονική αξιολόγηση των περιοχών, oπότε και κηρύσσονται οι περιοχές ως "Ειδικές Ζώνες ιατήρησης" και καθορίζονται οι προτεραιότητες για τη διατήρηση σε ικανοποιητική κατάσταση των τύπων οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος, εντός αυτών. Κατά το ισχύον θεσµικό πλαίσιο η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει 151 Ζώνες Ειδικής ιατήρησης και 239 Τόπους Κοινοτικής Σηµασίας, οι οποίοι και περιλαµβάνονται στον Εθνικό Κατάλογο Περιοχών. Οι περιοχές ενδιαφέροντος περιλαµβάνονται στον Εθνικό Κατάλογο Περιοχών που προτάθηκαν από τη χώρα µας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ειδικότερα η περιοχή "Λίµνη Πετρών" (GR ) περιλαµβάνεται στον κατάλογο των ειδών που χαρακτηρίσθηκαν ως περιοχές ειδικής προστασίας της ορνιθοπανίδας (spa) και συνεπώς εντάσσεται αυτόµατα στο ίκτυο Natura, ενώ η διαχείριση του ακολουθεί τις διατάξεις του άρθρου 6 της Οδηγίας 92/43ΕΚ και τις διατάξεις του άρθρου 4 της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Η περιοχή Λίµνες Βεγορίτιδα και Πετρών", περιλαµβάνεται στον κατάλογο των τόπων κοινοτικής σηµασίας (sci) και συνεπώς δύναται να κηρυχθεί ως Ειδική Ζώνη ιατήρησης (ΕΖΠ), µε καθορισµό των προτεραιοτήτων για τη διατήρηση σε ικανοποιητική κατάσταση των τύπων οικοτόπων και ειδών κοινοτικού ενδιαφέροντος εντός αυτής. Από την Οδηγία απορρέει η σαφής και επιτακτική υποχρέωση του κράτους µέλους να καθορίσει τα αναγκαία µέτρα διατήρησης, που ενδεχοµένως οδηγούν σε ειδικά σχέδια διαχείρισης ή σε τµήµατα άλλων διαχειριστικών σχεδίων, καθώς και στα αναγκαία κανονιστικά, διοικητικά ή συµβατικά µέτρα που θα ανταποκρίνονται στις οικολογικές απαιτήσεις της περιοχής. Επειδή στις περιοχές απαντώνται ζωικά και φυτικά είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος, που απαιτούν αυστηρή προστασία (παράρτηµα IV Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ), καθώς και είδη των οποίων η απόσπαση από το φυσικό τους περιβάλλον και η εκµετάλλευση είναι δυνατόν να ρυθµίζονται µε διαχειριστικά µέτρα (Παραρτήµατος V Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ), πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα µέτρα ώστε να θεσπιστεί το καθεστώς προστασίας που προβλέπεται από την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Στην περιοχή ενδιαφέροντος συναντώνται 5 είδη ζώων από τα 76 περίπου είδη του παραρτήµατος ΙΙ της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, που έχουν αναφερθεί στην Ελλάδα και αποτελούν είδη κοινοτικού ενδιαφέροντος που απαιτούν αυστηρή προστασία. Ειδικότερα στην Συνέχεια στην 3η σελ. ιαβάστε επίσης... Ο Παρατηρητής...σελ. 2 Ο τουρισµός σκοτώνει ό,τι θαυµάζει Του ηµήτρη Άρχοντα...σελ. 2 Γύρω-γύρω όλοι, στη µέση... ό,τι µείνει... Του Γ. αϊκόπουλου...σελ. 4 Καλοκαίρι στη Βεγορίτιδα Του Κάγκα Μιχαήλ...σελ. 4 ασολόγιο τώρα...σελ. 4 Παρουσίαση βιβλίου Του Π. Ντουµπάρατζη...σελ. 5 Φυσικό αέριο & Νοµός Πέλλας Του Στέφ. Αργυράκη...σελ. 6 «Νεολαία Για Την Ευρώπη» Του Νικ. Μούλα...σελ. 6 Ιχθυοκαλλιέργειες Του Γ. Καραπαναγιωτίδη...σελ. 7 Προσπάθεια δεντροφύτευσης των γυµνών βουνών της Άρνισσας...σελ. 8 Το νεαρόν ύδωρ Της Κατ. Μπόλη...σελ. 8

2 2 Ο τουρισµός σκοτώνει ότι θαυµάζει Του ηµήτρη Άρχοντα* Η Ελλάδα, µια χώρα λουσµένη στο φως, στολισµένη µε λευκά µάρµαρα σαν κοσµήµατα γύρω από τον λαιµό της, και µε κατοίκους απλούς, φιλόξενους και ανθρώπινους, ευτύχησε να γεµίζει από επισκέπτες ίσους σε αριθ- µό µε τους κατοίκους της,10 εκατοµ- µύρια επισκέπτες ανά έτος, µε τα τελευταία χρόνια να έχει φτάσει και τα 15 εκατοµµύρια ανά έτος. Αλήθεια ευτύχησε; Πολλοί, και µε το δίκιο τους, θα διαφωνήσουν. Η φράση που συµπυκνώνει απόλυτα τα µειονεκτήµατα του τουρισµού είναι: «Ο τουρισµός σκοτώνει ότι θαυµάζει». Από τα Μάρµαρα του Παρθενώνα και της Επιδαύρου που φθείρονται από τα παπούτσια των επισκεπτών, από τα σπήλαια που καταστρέφονται από την ανθρώπινη ανάσα και την ανεπαίσθητη άλλα τραγικά ζηµιογόνα άνοδο της θερµοκρασίας που συνεπάγεται η παρουσία ανθρώπων και φωτισµού, αλλά κι από αυτούς που θέλουν ένα δείγµα από τους σταλαγµίτες και σταλακτίτες που µόλις είδανε, µέχρι τις αποµονω- µένες πρωτόγονες φυλές που «µολύνονται» από το χρήµα, τα διάφορα άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία του δυτικού πολιτισµού, την φωτογράφησή τους από τους δυτικούς τουρίστες που τους µετατρέπει ακούσια η εκούσια σε Περιοδική έκδοση του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας Ταχ. ιεύθυνση: Αρνισσα Τηλ. & Fax: Ιδιοκτήτης Σύλλογος Προστασίας Βεγορίτιδας Εκδότης Κάρτας Ηλίας Κωδικός ΕΛΤΑ 7908 Συντακτική Επιτροπή Γέσιος Φώτιος Καραβίτης Ευάγγελος Κάρτας Ηλίας Καφετζής Ευστράτιος Λιµπάρης Ευάγγελος Μαρκόπουλος Χρήστος Ετήσια συνδροµή 10 Οσοι δεν είναι µέλη του συλλόγου Εκτύπωση Στέφανος Βαγουρδής Εδεσσα Τηλ Η έκδοση αυτή του Συλλόγου αποτελεί βήµα περιβαλλοντικών, ιστορικών, εκπαιδευτικών και αναπτυξιακών ανησυχιών. Καλούνται τα µέλη, οι φίλοι, οι επιστήµονες, οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης και οι φορείς να καταθέτουν τακτικά τα επιχειρήµατα και τους προβληµατισµούς τους από το βήµα αυτό. περίεργες διακοσµητικές φιγούρες τουριστικής ατραξιόν στην ίδια τους την κοινωνία, αποµακρύνοντας τους σιγά σιγά από τον καθηµερινό παραδοσιακό τρόπο ζωής τους, συµπεραίνουµε ότι ο παρονοµαστής είναι ο ίδιος : καταστροφή, αλλοίωση, φθορά µνηµείων, πολιτισµών και περιβάλλοντος. Και δυστυχώς δεν είναι πάντα αναστρέψιµη η ζηµιά. Τουναντίον, ελάχιστες φορές µπορούµε να επανορθώσουµε πλήρως το κακό που έχουµε κάνει. Προκαλεί πάντα τόσο κακό ο τουρισµός; εν µπορούµε να έχουµε τουριστική ανάπτυξη «πληρώνοντας» όσο το δυνατόν λιγότερες κοινωνικοοικονοµικές, περιβαλλοντικές και αισθητικές συνέπειες; Σαφώς και µπορούµε. Αρκεί πρώτα να αποφασίσουµε τι θέλουµε. Θέλουµε ν αρπάξουµε στα γρήγορα κατά την προσφιλή συνήθειά «ο τι φάµε κι ότι πιούµε» µη νοιαζό- µενοι για το µέλλον αφού «ως τότε ποιος ζει ποιος πεθαίνει», ή θέλουµε να φέρουµε µια πιο ήπιας µορφής τουριστική ανάπτυξη µε σεβασµό στο κοινωνικοοικονοµικό και φυσικό περιβάλλον, δίνοντάς στους εαυτούς µας την ευκαιρία για µεγαλύτερα κέρδη µεσο- µακροπρόθεσµα; Οι βιαστικοί, οι έχοντες επίπλαστη αυτοπεποίθηση για τις επιχειρηµατικές τους ικανότητες και οι µη έχοντες επιχειρηµατική αλλά και γενικότερη παιδεία ( που διαφέρει από τη εκπαίδευση ασφαλώς ) θα απαντήσουν «τουριστική ανάπτυξη εδώ και τώρα», «βλέποντας και κάνοντας», «και µετά βλέπουµε». Κάπως έτσι ξεκινούν µερικοί την επιχείρησή τους. Και κάποιοι από αυτούς δεν έχουν καν ιδέα ή ενδιαφέρον περί «αειφόρου αναπτύξεως και λοιπές αηδίες», ούτε περί διασύνδεσης της επιχείρησης µε το γύρω φυσικό, κοινωνικοοικονοµικό και πολιτισµικό περιβάλλον. Με αυτά και µε άλλα, έχουµε φτάσει σε σηµείο οι επιχειρη- µατίες να ανοίγουν επιχειρήσεις τουριστικού ενδιαφέροντος σε αγροτικές ή ηµιαγροτικές ηµιαστικές περιοχές µε ξένα ονόµατα ή ελληνικά µε λατινικούς χαρακτήρες, ενίοτε δε και γραµ- µένα µε φώτα νέον (!) θυµίζοντας τσολιά µε σκαρπίνια και γραβάτα, αλλά και επιχειρηµατίες που δεν ενδιαφέρονται καν να βάλουν τα τοπικά προϊόντα στην επιχείρησή τους. Και από την άλλη, έχουµε τον πληγωµένο Αγροτουρισµό, ο οποίος στην χώρα µας µόνο αγροτουρισµός δεν είναι Τα τουριστικά καταλύµατα στις αγροτικές περιοχές της χώρας µας έχουν µικρή σχέση µε την αγροτιά. Καταρχήν, κανένας σχεδόν από τους ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυµάτων δεν είναι αγρότης. Είναι καθαρά επιχειρηµατίες. Αυτό δεν είναι κατ ανάγκην κακό. Το κακό στην όλη υπόθεση είναι ότι ολοκάθαρα διαφαίνεται πλέον στον ορίζοντα η επερχόµενη αλλοίωση της αγροτικής κοινωνίας την οποία διαφηµίζουµε ως τουριστικό προϊόν, στολίζοντάς το ενίοτε µε ρο- µαντικές βουκολικές εικόνες. Αυτό που πάµε να µεταφέρουµε στα βουνά µας είναι το κακέκτυπο του τουρισµού των νησιών µας. Και σε λίγα χρόνια το µοντέλο του τουρισµού που θα έχουµε στα βουνά µας είναι του ορεινού τουρισµού όπου αντικαθίσταται η θάλασσα µε το βουνό. Αυτό το είδος τουρισµού, όπως και στα νησιά µας, έχει την µοναδική και αλάνθαστη ιδιότητα να καταστρέφει τον υπάρχοντα κοινωνικό ιστό, την υπάρχουσα αρχιτεκτονική και οικολογική αξία του τόπου τον οποίο αξιοποιεί τουριστικά. Σε αυτό βέβαια δεν ευθύνεται ο επιχειρηµατικός κόσµος µόνο Το µεγαλύτερο µερίδιο ευθύνης το έχει το ίδιο το κράτος µε τον σχεδιασµό των προγραµµάτων επιδοτήσεων. Με την υποχρέωση συµ- µετοχής του επενδυτή µε τουλάχιστον 50% ιδία κεφάλαια (εκ του οποίου το µισό µπορούσε να προέλθει από τραπεζικό δανεισµό ) ελάχιστοι αγρότες είχαν την οικονοµική επιφάνεια να δη- µιουργήσουν κάτι τέτοιο. Υπάρχει κα- µία τουριστική επιχείρηση στον νοµό Φλωρίνης που να είναι αµιγώς αγροτουριστική; Και λέγοντας αγροτουριστική εννοούµε αγροτική µονάδα (φάρµα µε τα καταλύµατα και τους χώρους παραγωγής εντός της φάρµας έστω πλην των χωραφιών, µια και τέτοιες φάρµες δεν υπάρχουν µετά την τουρκοκρατία - και µε δυνατότητα στους επισκέπτες να συµµετέχουν ενεργά - ή απλά παρακολουθώντας όπως γίνεται συνήθως στην αγροτική παραγωγική διαδικασία). υστυχώς δεν υπάρχει καµία στον νοµό. Και εδώ που τα λέµε, ελπίζω να µου διαφεύγει κάποια ώστε να βρεθεί έστω και µια που να έχω ξεχάσει. εν νοµίζω όµως Υπάρχουν και άλλα εξίσου λυπηρά. Είναι οι επιχειρήσεις που µολύνουν το περιβάλλον γύρω τους άσχετα αν αυτό το ίδιο το περιβάλλον είναι ο µοναδικός πόλος έλξης σε κάποιες περιπτώσεις, επιχειρήσεις που ζητάνε πολλαπλάσιο αντίτιµο για υπηρεσίες που µπορεί να βρει ο επισκέπτης οπουδήποτε αλλού, αλλά κυρίως, είναι οι επιχειρήσεις που «γδύνουν» τον πελάτη παρέχοντας πανάκριβες και κακές υπηρεσίες χωρίς ούτε καν να ενδιαφέρονται για την επόµενη µέρα. εν είναι έτσι όµως. εν έχει και πολύ µέλλον αυτού του είδους η συµπεριφορά. Θα πάρουµε δύο πολύ κοντινά παραδείγµατα. ύο χωριά µε µεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Το Νυµφαίο των κυρίων Μέρτζου και Μπουτάρη και την Τσέγανη (παλαιός Άγιος Αθανάσιος στο Καϊµακτσαλάν). Και τα δύο, πριν αρχίσουν να αναπτύσσονται βρίσκονταν σε µεγάλη παρακ- µή µε την Τσέγανη να είναι πλήρως εγκαταλελειµµένη. Όταν άνοιξε το κουτί της Πανδώρας και ξαµολήθηκε από µέσα η τουριστική ανάπτυξη, οι κύριοι Μέρτζος και Μπουτάρης άσκησαν το κατάλληλο έλεγχο ώστε να αναπτυχθεί οµαλά το Νυµφαίο, φτάνοντας να το αναδείξουν µέσω του τουρισµού, πράγµα δυστυχώς ασυνήθιστο για τα ελληνικά δεδοµένα. Στον αντίποδα έχουµε την Τσέγανη, στην οποία κυριολεκτικά εισέβαλαν άνθρωποι πάµπλουτοι αλλά χωρίς παιδεία (που διαφέρει ασφαλώς από την εκπαίδευση), κανένα µεράκι, γούστο, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 Ο Παρατηρητής Την Τετάρτη 18 Ιουλίου 2007, από τη /νση Αγροτικής Ανάπτυξης της Ν.Α. Φλώρινας πραγµατοποιήθηκε ο εµπλουτισµός των λιµνών Ζάζαρης, Χειµαδίτιδας, Βεγορίτιδας Πετρών(πρωτοβουλία του αλιευτικού συνεταιρισµού Αγίου Παντελεήµονα) και Μικρής Πρέσπας µε 153 χιλιάδες γόνους(ιχθύδια) Κυπρίνου, του είδους Cyprinus Carpio, µήκους 2-5 εκατοστών. Η προσπάθεια αυτή έγινε κατόπιν µελέτης για την αναγκαιότητα του συγκεκριµένου είδους ή απλά ως ένας «εθιµοτυπικός» εµπλουτισµός χωρίς προαπαιτούµενα; Στις 22 Αυγούστου 2007 βρέθηκαν στην περιοχή του Ναυτικού οµίλου, στον κολπίσκο (Πότουκ), νεκρά πουλιά. Συγκεκριµένα ένας αργυροπελεκάνος, τρεις σταχτοτσικνιάδες, κουρούνες και άλλα, συνολικά καµιά δεκαριά. Κλήθηκε, µετά από παρέµβαση του Συλλόγου, η /νση Κτηνιατρικής Έδεσσας και πήρε δείγµατα των -πιθανότατα δηλητηριασµένων- πτηνών για τοξικολογική εξέταση. Λόγω αλλοίωσης αυτών δεν ήταν δυνατόν να πραγµατοποιηθεί η σχετική εξέταση. Παρακαλούνται, όσοι παρατηρήσουν στο µέλλον ανάλογα κρούσµατα να ενηµερώσουν ΑΜΕΣΑ το Σύλλογο Προστασίας. Άρχισε η κυνηγετική περίοδος. Έγινε αντιληπτό από το άκουσµα οµοβροντίας πυρών και από τη δυσχέρεια να κινηθεί οποιοσδήποτε πολίτης κατά µήκος της όχθης της λίµνης(µην τον πάρουν τα σκάγια). Οι φίλοι µας οι κυνηγοί ας δείξουν λίγη κατανόηση για την ανησυχία µας ή µήπως ήρθε η ώρα των αγροφυλάκων για άσκηση στο πεδίο; Προχωράει η διαδικασία, από το ήµαρχο Βεγορίτιδας Σάκη Κάρτα, για τη σύνταξη της ενιαίας Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για τη Βεγορίτιδα. Το ενδιαφέρον µας δεδοµένο για την παρακολούθηση της πορείας υλοποίησής της, µε τη συνεργασία εποπτεία ειδικών επιστηµόνων. Ο θεµέλιος λίθος για την προστασία- αξιοποίηση της Βεγορίτιδας ελπίζουµε, µέχρι του χρόνου τέτοιο καιρό, να πάρει σάρκα και οστά. ειγµατοληψίες νερών και ψαριών πραγµατοποίησε στις 25 Σεπτεµβρίου 2007, υπηρεσιακά, η κτηνίατρος ιχθυοπαθολόγος κ. Άννα- Μαρία Κάλφα, σε συνεργασία µε το Σύλλογό µας, τα αποτελέσµατα των οποίων θα ανακοινωθούν στο επόµενο φύλλο. Στις 18 Νοεµβρίου 2007 οργανώνει ο Σύλλογός µας ηµερίδα στο πολιτιστικό κέντρο Αµυνταίου µε θέµατα ιστορικού αρχαιολογικού περιεχοµένου στα πλαίσια σχεδίου δράσης µε τίτλο «Ανάδειξη περιοχών περιβαλλοντικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος στις λίµνες Βεγορίτιδας/ Πετρών: ήµος Αµυνταίου». Ένα ταξίδι στο χρόνο. αγάπη και φαντασία. Έτσι, η Τσέγανη, ένα πανέµορφο και εξ ολοκλήρου πέτρινο χωριό µε ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, αυτή τη στιγµή, έχει φτάσει σε ση- µείο - συν τοις άλλοις να έχει µερικά κτίρια ασχέτου αρχιτεκτονικής, µερικά σοβατισµένα (!), και µάλιστα σε χρώ- µατα ανοιχτό Ροζ (!) και λαχανί (!). Και στο κρεσέντο της τσαπατσουλιάς, αµορφωσιάς και ασυδοσίας, µπήκαν εταιρείες, οι οποίες εντός του χωριού έχτισαν εταιρικούς µικροσυνοικισµούς µε 5-6 σοβατισµένα, εντελώς άσχετα µε την αρχιτεκτονική του τόπου αλλά και πανοµοιότυπα µεταξύ τους κτίρια! Μιλάµε κυριολεκτικά για µικρές εργατικές κατοικίες, σοβατισµένες µεζονέτες, µε τιµές πολυτελείας! Και ο λόγος που έχει τόσους επισκέπτες το χωριό είναι ελέω του χιονοδροµικού του Καιµακτσαλάν όταν, από την άλλη, το Νυµφαίο αποτελεί από µόνο του έναν τουριστικό προορισµό, ανήκει στο Εθνικό ίκτυο Παράδοσης Πολιτισµού και Κοινοτικού Βίου «των Ελλήνων οι Κοινότητες» και έχει βραβευτεί από την Ευρωπαϊκή ανάπτυξη µε το βραβείο ήπιας τουριστικής ανάπτυξης. Όλα αυτά, πέραν των ιδεολογικών, πνευµατικών, και αισθητικών προεκτάσεων που έχουν, προσφέρουν και ένα µεγάλο οικονοµικό πλεονέκτηµα : Το χωριό θα παράγει πλούτο, προσφέροντας υψηλού επιπέδου υπηρεσίες µε τις ανάλογες απολαβές εσαεί, χωρίς να επηρεάζεται από κανέναν εξωτερικό παράγοντα. Όλοι αυτοί που φεύγουν από τις πόλεις και προτιµούν διακοπές σε βουνό αντί για θάλασσα το καλοκαίρι και ευρωπαϊκές µεγαλουπόλεις τον χειµώνα, ψάχνουν κάτι διαφορετικό που να µην τους θυµίζει ούτε αστικό περιβάλλον, ούτε «Rooms to let», «souvlaki», «tzatziki», «mouzaka». Θα εκτιµήσουν περισσότερο αν βρούνε καθαρό αέρα, αυθεντικούς, ευγενικούς και αµόλυντους ανθρώπους, διαφορετικότητα, τοπικά προϊόντα και γεύσεις που δεν θα βρούνε στα δικά τους µέρη. Fanta και Σουρωτή µπορούν να βρουν εύκολα οπουδήποτε. Όχι όµως Ξινό Νερό, κρασί Αµυνταίου ή πορτοκαλάδα Παπαγιάννη, κλπ. Αυτά θα πρέπει να προβάλου- µε κι αυτά θα πρέπει να στηρίξουµε. Μη νοµίζετε ότι ο πελάτης που θα ζητήσει Fanta το κάνει επειδή αυτό πραγµατικά θέλει. Στο 99% των περιπτώσεων απλά ζητάει αυτό που ξέρει. Και βεβαίως, θα χαρεί να δοκιµάσει κάτι καινούργιο αρκεί η προτροπή µας στην παραγγελία του να είναι του στυλ: «έχουµε αυτό που ζητάτε αλλά εµείς σας προτείνουµε το αντίστοιχο τοπικό προϊόν που είναι και καλύτερο από την αρχική σας παραγγελία». Και αν δεν θέλει, του δίνουµε αυτό που έχει ζητήσει αρχικά ή το πολύ - πολύ, κερνάµε το δικό µας. Πολλοί επαγγελ- µατίες ίσως να πουν ότι την Fanta θα Συνέχεια στην 7η σελ.

3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΛΙΜΝΕΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙ Α & ΠΕΤΡΩΝ Σύνταξη Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης για την προστασία - αξιοποίηση περιοχών ιδιαίτερης οικολογικής αξίας Συνέχεια από την 1η σελ. περιοχή συναντώνται τα Citellus citellus (λαγόγυρος), Triturus cristatus (χτενοτριτώνας), Bombina variegata (κιτρινοµποµπίνα), Testudo hermanni (ονυχοχελώνα), καθώς και το είδος ψαριού Barbus meridionalis (µπριάνα). Όλα τα προαναφερόµενα είδη εκτός του ψαριού περιλαµβάνονται στο Παράρτηµα ΙΙ της Σύµβασης για τη ιατήρηση των Μεταναστατευτικών Ειδών Άγριας Ζωής (Σύµβαση Βόννης) και συµπεριλαµβάνονται στο Πρόγραµµα CORINE-Βιότοποι Ακόµη, το είδος Citellus citellus (λαγόγυρος) προστατεύεται από το Προεδρικό ιάταγ- µα 67/1981 (Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδος και άγριας πανίδος και καθορισµού διαδικασίας συντονισµού και ελέγχου της ερεύνης επ αυτών) και αναφέρεται ως Τρωτό στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούµενων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας. Ειδικότερα, η λίµνη των Πετρών αποτελεί µία από τις τρεις, µοναδικές στην Ελλάδα, αποικίες αναπαραγωγής της Phalacrocorax pygmaeus (λαγγόνα), ενός είδους µικρού κορµοράνου που απειλείται µε εξαφάνιση ενώ, στη λίµνη Βεγορίτιδα διαβιεί το είδος ψαριού coregonus lavaretus (κορήγονος). Αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ, κάθε σχέδιο µη άµεσα συνδεόµενο ή αναγκαίο για τη διαχείριση της περιοχής, το οποίο όµως είναι δυνατόν να την επηρεάζει σηµαντικά, θα πρέπει να εκτι- µηθεί δεόντως και οι κατά νόµο αρµόδιες αρχές, µπορούν να συµφωνήσουν σ αυτό µόνο αφού βεβαιωθούν ότι δεν θα βλάψει την ακεραιότητα της περιοχής και ενδεχοµένως αφού εκφραστεί πρώτα η δηµόσια γνώµη. Εάν η εκτίµηση είναι αρνητική, αλλά δεν υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις, και το σχέδιο πρέπει να πραγ- µατοποιηθεί για άλλους λόγους ση- µαντικού δηµοσίου συµφέροντος, το κράτος θα πρέπει να λάβει κάθε αναγκαίο αντισταθµιστικό µέτρο ώστε να εξασφαλιστεί η προστασία της συνολικής συνοχής της περιοχής. β. Εθνική νοµοθεσία Η υποχρέωση για σύνταξη Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (Ε.Π.Μ.) προβλέπεται από το Ν.1650/1986 (άρθρο 21 παρ.1), ως απαραίτητη προϋπόθεση για την τεκµηρίωση της σηµασίας, του προς προστασία αντικειµένου και τη σκοπιµότητα των προτεινόµενων µέτρων προστασίας. Για τον οριστικό χαρακτηρισµό της περιοχής, τον τελικό καθορισµό των ορίων της και των τυχόν ζωνών προστασίας της απαιτείται η έκδοση Προεδρικών ιαταγµάτων, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση των αρ- µόδιων Υπουργών και τη γνώµη του Νοµαρχιακού Συµβουλίου της Νο- µαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φλώρινας. Το περιεχόµενο της Ε.Π.Μ. πρέπει να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές που θέτει η Κοινή Υπουργική Απόφαση ΦΕΚ678/Β/1990 (άρθρο 11, κεφ Ε'), για την τεκµηρίωση της σηµασίας της προστατευόµενης περιοχής, της ένταξής της σε µια από τις κατηγορίες του άρθρου 18 του Ν.1650/86 και της σκοπιµότητας των προτεινόµενων µέτρων προστασίας. Ο Ν.1650/1986 προβλέπει ότι αφού έχει αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισµού της περιοχής (γεγονός που τεκ- µηριώνεται µε την πράξη ανάθεσης της Ε.Π.Μ.), και έως ότου εκδοθεί το Προεδρικού ιάταγµα, µπορεί να καθορίζονται µε κοινή απόφαση των Υπουργών Γεωργίας, ΠΕΧΩ Ε και του κατά περίπτωση αρµόδιου υπουργού, απαγορεύσεις, όροι και περιορισµοί για επεµβάσεις και δραστηριότητες που είναι δυνατό να έχουν βλαπτικά αποτελέσµατα για την περιοχή. Η ισχύς αυτής της Υ.Α.. δεν µπορεί να υπερβαίνει τα δύο έτη και για εξαιρετικούς λόγους, µπορεί να παραταθεί µέχρι και τρία έτη. Αξίζει να σηµειωθεί ότι σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΥΠΕΧΩ Ε, µέχρι να οριστεί µια περιοχή ως "Ζώνη Ειδικής ιατήρησης", θα πρέπει γενικά να αποφεύγονται τα έργα και οι δραστηριότητες που ανα- µένεται να επιφέρουν δραστικές µεταβολές στα φυσικά χαρακτηριστικά των περιοχών αυτών. Στο πλαίσιο των διαδικασιών χωροθέτησης νέων έργων και δραστηριοτήτων καθώς και της έγκρισης περιβαλλοντικών όρων θα πρέπει να διασφαλίζεται η ακεραιότητα των τύπων οικοτόπων προτεραιότητας της Οδηγίας. Για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων, όλων των έργων στις περιοχές του δικτύου απαιτούνται λεπτοµερή στοιχεία καθώς και γνωµοδοτήσεις των αρµοδίων, για τη διατήρηση και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος κεντρικών υπηρεσιών του ΥΠΕΧΩ Ε και του Υπ. Γεωργίας. Ισχύοντα περιβαλλοντικά πλαίσια Για την περιοχή ενδιαφέροντος ισχύουν οι παρακάτω τεκµηριώσεις της αξίας της που αποτελούν και γνώ- µονα για την εκπόνηση της Ε.Π.Μ.: Η περιοχή αποτελεί επιλέξιµη Περιοχή Κοινοτικού Ενδιαφέροντος (Π.Κ.Ε.) που δεν σχετίζεται µε άλλη περιοχή του Φύση Τµήµα της περιοχής έχει χαρακτηριστεί, σε ιεθνές Επίπεδο, ως Σηµαντική Περιοχή για τα Πουλιά (ΣΠΠ) (Important Bird Area-IBA), µε ονοµασία Λίµνη Βεγορίτιδας και Λίµνη Πετρών. Τµήµα της περιοχής έχει χαρακτηριστεί, σε Εθνικό και Περιφερειακό επίπεδο, ως Καταφύγιο Θηραµάτων, µε ονοµασία Λίµνες Βεγορίτιδας-Πετρών. Υποστηρίζει είδη χλωρίδας και πανίδας που περιλαµβάνονται: - στο Κόκκινο Βιβλίο των απειλου- µένων σπονδυλοζώων της Ελλάδας. - στην Απόφαση 82/72/ΕΟΚ του Συµβουλίου της Ευρώπης της 3ης εκεµβρίου 1981 περί συνάψεως συµβάσεως περί διατήρησης της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (Σύµβαση της Βέρνης). - στο Ν.2055/1992 περί συνάψεως συµβάσεως για το ιεθνές Εµπόριο των Κινδυνευόντων Ειδών Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας (CITES). - στο Π..67/1981 "Περί προστασίας της αυτοφυούς Χλωρίδας και Άγριας Πανίδας και καθορισµού διαδικασίας συντονισµού και Ελέγχου της Ερεύνης επ αυτών". - στο πρόγραµµα CORINE- Bιότοποι. - στο Economic Commission for Europe. European Red List of Globally Threatened Animals and Plants. United Nations. - στο IUCN Conservation Monitoring Center. Red list of Threatened Animals. Οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (Ε.Π.Μ.) πραγµατοποιούνται στο πλαίσιο του χαρακτηρισµού περιοχών, στοιχείων ή συνόλων της φύσης και του τοπίου (π.χ. περιοχές δικτύου Natura 2000) και την τεκµηρίωση της σηµασίας του προς προστασία αντικειµένου καθώς και της σκοπιµότητας των προτεινόµενων µέτρων προστασίας. Έχουν θεσµοθετηθεί µε το Ν.1650/86 και το περιεχόµενό τους έχει εξειδικευτεί στην ΚΥΑ 69269/5387/90. Αντικείµενα κάθε Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης αποτελούν: - η οριοθέτηση των προστατευόµενων περιοχών, - η ανάλυση των όρων προστασίας τους, - η επεξεργασία των προτάσεων διαχείρισής τους, - η ανάλυση του πιθανού σχήµατος του Φορέα ιαχείρισης, - η διατύπωση σχεδίου Προεδρικού ιατάγµατος µέσω του οποίου νοµοθετικά κατοχυρώνονται οι όροι προστασίας, κ.λπ. Ως γίνεται άµεσα αντιληπτό, από τα ανωτέρω εκτεθέντα συνοπτικά στοιχεία και συνεκτιµώντας τις έντονες περιβαλλοντικές πιέσεις που δέχεται η περιοχή των λιµνών Βεγορίτιδας και Πετρών, η ανάγκη εκπόνησης Ε.Π.Μ. για την περιοχή αυτή κρίνεται ως προτεραιότητας άµεσης υλοποίησης µε σκοπό: α. Την αναγνώριση και αξιολόγηση της σηµαντικότητας των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος στην περιοχή των Λιµνών Βεγορίτιδας-Πετρών. β. Την τεκµηρίωση της ανάγκης προστασίας. γ. Την οργάνωση της προστασίας και της διαχείρισης των ζωνών αυτών µε τον καθορισµό δράσεων συµβατών µε το προαναφερθέν καθεστώς προστασίας. Ειδικότερα η Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη θα συµβάλει στα κάτωθι: - Στην αξιολόγηση και τεκµηρίωση της σηµασίας του προς προστασία αντικειµένου καθώς και της ανάγκης λήψης µέτρων προστασίας αυτού. - Στην ένταξη του προς προστασία αντικειµένου στις κατηγορίες του αρ. 18 του Ν.1650/86 σύµφωνα µε τα κριτήρια του αρ. 19 του ίδιου νόµου. - Στον ακριβή καθορισµό της έκτασης και των ορίων της περιοχής προστασίας. - Στον ακριβή καθορισµό της έκτασης και των ορίων των τυχών ζωνών της περιοχής προστασίας, και διατύπωση των όρων, περιορισµών και απαγορεύσεων που πρέπει να ισχύουν σ αυτές. - Στην απεικόνιση των προαναφεροµένων ορίων σε εποπτικούς και ακριβείς χάρτες. - Στη διατύπωση συγκεκριµένων προτάσεων διαχείρισης µε στόχο την προστασία και ενδεχόµενα την αξιοποίηση του προστατευόµενου αντικει- µένου και εκτίµηση του άµεσου και έµ- µεσου οικονοµικού κόστους εφαρµογής των προτάσεων. - Στη δηµιουργία εναλλακτικών προτάσεων διαχείρισης και ανάπτυξης. - Στις διοικητικές, θεσµικές και χρη- µατοδοτικές δυνατότητες για την υλοποίηση των διαχειριστικών προτάσεων. Ως διαφαίνεται από τα ανωτέρω, η τοπική κοινωνία µόνο οφέλη µπορεί να προσδοκά από την εκπόνηση της κατά νόµο απαραίτητης Ε.Π.Μ., αφού τα αποτελέσµατα της µελέτης θα οδηγήσουν στη βιώσιµη ανάπτυξη της περιοχής και στην αειφορική διαχείριση των φυσικών της πόρων. Τοπικές αρχές και κάτοικοι, έχοντας την Ε.Π.Μ. ως εργαλείο, θα µπορούν να περιορίσουν ή και να απαγορέψουν την εγκατάσταση και δραστηριοποίηση στην περιοχή προστασίας, πλήθος δραστηριοτήτων που ευθύνονται διεθνώς για την υποβάθ- µιση του περιβάλλοντος. Κλείνοντας το παρόν άρθρο αναφέρεται ότι η αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων της περιοχής θα αποτελέσει τη βάση της ανάπτυξης, διαφυλάσσοντας τις επενδύσεις και το µόχθο των κατοίκων από την εξάντληση και υποβάθµιση των φυσικών πόρων και διασφαλίζοντάς τους ένα σίγουρο µέλλον. Εποµένως, ακό- µη και αν κάποιος ενεργεί µε γνώµονα τα επιχειρηµατικά του και µόνο συµφέροντα, µπορεί να υιοθετήσει αυτό που είπε ο Γερµανός Ιατρός και Συγγραφέας Μάρτιν Φίσερ: «Συνεταιρίσου µε τη Φύση: κάνει περισσότερη από τη µισή δουλειά και δεν ζητάει καµιά αµοιβή». ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Μιχαλοπούλου, Χ., 2004, "Νοµοθεσία για το Περιβάλλον", Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη. - Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, "Οδηγία 92/43 ΕΟΚ, Το έργο Οικοτόπων στην Ελλάδα, ίκτυο Φύση 2000". - ιαδικτυακός τόπος, HYPERLINK " - ιαδικτυακός τόπος, ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ - N. 1650/86 (ΦΕΚ 160/Α/ ), "Για την προστασία του Περιβάλλοντος". - Ν. 2055/1992 (ΦΕΚ 105/Α/92) "Σύµβαση ιεθνούς Εµπορίας ειδών της Άγριας Πανίδας και Χλωρίδας που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν - Cites". - Οδηγία 92/43/ΕΟΚ/ , "Για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας". - Π.. 67/1981 (ΦΕΚ 23/Α/ ) "Περί προστασίας της αυτοφυούς χλωρίδας και της άγριας πανίδας και καθορισµού µέτρων προστασίας συντονισµού και ελέγχου της έρευνας επ αυτών". - Κ.Υ.Α /5387/90 (ΦΕΚ 678/Β/ ), "Κατάταξη έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες, περιεχόµενο Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), καθορισµός περιεχοµένου ειδικών περιβαλλοντικών µελετών (ΕΠΜ) και λοιπές συναφείς διατάξεις, σύµφωνα µε το νόµο 1650/1986". - Απόφ- 82/72/EOK: Απόφαση του Συµβουλίου της 3ης εκεµβρίου 1981 για τη σύναψη σύµβασης περί της διατήρησης της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης

4 4 C M Y K ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 Γύρω-γύρω όλοι, στη µέση... ό,τι µείνει... Του Γιάννη αϊκόπουλου ασκάλου Υπεύθυνου λειτουργίας του ΚΠΕ Μελίτης «Η κουλτούρα έχει πάψει να είναι µέρος της λύσης και είναι µέρος του προβλήµατος». (T. Eagleton, 2003) Πριν από λίγα χρόνια, ένας βιολόγος παρατηρούσε κάποιες κάµπιες, οι οποίες ξεκινούσαν από τη φωλιά τους - η µια πίσω από την άλλη σαν στρατιωτάκια - για να πάνε σε ένα κοντινό δέντρο που είχε τρυφερά φύλλα. Κάθε µέρα έκαµναν την ίδια δουλειά. Κάποια στιγµή, ο ερευνητής απέκοψε µια οµάδα κάµπιων από το τέλος της γραµµής, στη βάση του δέντρου που µαδούσαν τα φύλλα του. Οι αποκοµµένες κάµπιες γύριζαν και ξαναγύριζαν γύρω από τη βάση του κορµού του δέντρου για αρκετές µέρες έως ότου οι δυνάµεις τους τις εγκατέλειψαν και πέθαναν. Σε ένα τέτοιο αδιέξοδο βρισκόµαστε και εµείς, απορροφηµένοι στα προβλήµατά µας, µη έχοντας κουράγιο να ξεκαθαρίσουµε τη θέση µας για την κατάσταση του περιβάλλοντος, θεωρώντας στην ουσία ότι το περιβάλλον είναι κάτι που είναι ξέχωρο από µας. Από τότε που η ανθρωπότητα παρενέβη στις δυναµικές της οικόσφαιρας, µετρίασε την υπευθυνότητά της σχετικά µε τον παγκόσµιο περιβαλλοντικό υποβιβασµό, ως αποτέλεσµα έλλειψης κριτικής και πολιτικής δράσης. Με αλαζονική διάθεση πιστέψαµε ότι τα περιβαλλοντικά προβλήµατα θα Στη σηµερινή εποχή είναι κοινώς παραδεκτή η ύπαρξη της ανάγκης των ανθρώπων για δηµιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου τους την καλοκαιρινή περίοδο. Όπως, λοιπόν, κάθε χρόνο, έτσι και την φετινή χρονιά, το καλοκαίρι που παραδίδει, πλέον, τα ηνία του στο φθινόπωρο έδωσε στους κατοίκους των περιοχών της Βεγορίτιδας την ευκαιρία ενός δροσερού τόπου, µιας πραγµατικής κοιτίδας ανάπαυσης. Εκµεταλλευόµενοι, έτσι, την πληθώρα προνοµίων που τους προσέφερε, εξασφάλισαν για λίγο, ξεγνοιασιά και απελευθέρωση από την µονοτονία της καθηµερινότητας, Οι ιδιαίτερα δηµοφιλείς παραλίες του Αγίου Παντελεήµονα, της Άρνισσας και της Περαίας, κατέστησαν την λίµνη κέντρο ποικίλων δραστηριοτήτων, προσφέροντας, παράλληλα, ιδιαίτερα ευχάριστες στιγµές σε όλες τις ηλικίες. Αποτέλεσε, έτσι, η Βεγορίτιδα ένα πραγµατικό µπορούσαν να επιλυθούν από τους τεχνοκράτες επιστήµονες, ξεχνώντας ότι αυτά τα προβλήµατα ουσιαστικά είναι κοινωνικά και πολυσύνθετα και για την επίλυσή τους θα πρέπει να συµβάλλουν όλοι οι φορείς. Η υπερεκµετάλλευση των φυσικών πόρων, ο υπερκαταναλωτισµός και η αδιαφορία για τις συνέπειες των ενεργειών µας στο φυσικό περιβάλλον, ήδη διατάραξαν την ισορροπία στον πλανήτη, δηµιουργώντας αµφιβολίες ακόµα και για την επιβίωση των µελλοντικών γενεών πάνω στον πλανήτη. Η περιβαλλοντική κρίση δεν οφείλεται στην έλλειψη κατανόησης για το πώς λειτουργούν τα οικολογικά συστήµατα, ούτε έτσι απλά από την έλλειψη εκπαίδευσης του ατόµου, αλλά µάλλον εξαιτίας του ιδεολογικού µοντέλου αξιών, που υπαγορεύει η υτική κοινωνία. Ως εκ τούτου, η αντιµετώπιση ενός τοπικού περιβαλλοντικού προβλήµατος, δεν εγγυάται απαραίτητα από την κατανόηση της πολυπλοκότητας της αλληλεπίδρασης οικολογικών απόψεων µε τις ποικίλες πολιτικές, κοινωνικές, οικονοµικές και πολιτισµικές εκφάνσεις, αλλά από µια δραστική αλλαγή, στον τρόπο που σκεφτόµαστε για τη δηµιουργία µια αρµονικότερης σχέσης µε τη βιόσφαιρα και συνεπώς στην άσκηση θετικής συµπεριφοράς απέναντι στο περιβάλλον. Στην ουσία, θα πρέπει να θεωρήσουµε τον άνθρωπο ως µέρος του περιβάλλοντος και όχι κάποιον που είναι από έξω και το κακοποιεί βάναυσα. Θα πρέπει, διαρκώς να αναρωτιόµαστε για τις συνέπειες των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, σε βάρος του περιβάλλοντος και πως πλέον, η σύγχρονη περιβαλλοντική πραγµατικότητα είναι δώρο για το σύνολο των κατοίκων των παραλίµνιων οικισµών αλλά, ακόµα και των αστικών κέντρων του Αµυνταίου, της Φλώρινας, της Έδεσσας και της Πτολε- µαΐδας. Η παρουσία των οικογενειών προσέδιδε µια ευχάριστη νότα ηρεµίας η οποία όµως, έσπαγε µε τις παράλληλες επισκέψεις νεαρών ηλικιών που επιδίδονταν σε δυναµικές αθλητικές ε ν α σ χ ο λ ή σ ε ι ς όπως beach volley, kayak, jet-ski, windsurfing αλλά και kitesurfing! Η ασταµάτητη νεανική µουσική, επιπλέον, τις απογευµατινές ώρες και τα σαββατοκύριακα, ανέδειξε µια ιδιαίτερη πτυχή της λίµνης, α π ο τ ε λ ώ ν τ α ς, αυτή που θα προδιαγράφει την πολιτική των κοινωνιών. Παγκόσµια και τοπικά περιβαλλοντικά ζητήµατα Τα περιβαλλοντικά ζητήµατα διακρίνονται από µια πολυπλοκότητα και επηρεάζουν την ιδεολογική και πολιτική σφαίρα στοχεύοντας στην κοινωνική και περιβαλλοντική αντιπαράθεση. Οι δράσεις του ατόµου ή µιας κοινωνίας που επιφέρουν συνέπειες, πάνω σε άλλες κοινωνίες συνιστούν ένα παγκόσµιο περιβαλλοντικό ζήτηµα. Κλιµατικές αλλαγές, ατµοσφαιρική ρύπανση, εκφυλισµός του στρώµατος του όζοντος είναι λίγα από τα ζητήµατα µε πλανητική διάσταση που επηρεάζουν το περιβάλλον. Περιβαλλοντικά προβλήµατα τα οποία περιορίζονται σε ένα βιότοπο ή σε µια βιοκοινότητα θεωρούνται τοπικού χαρακτήρα, όπως για παράδειγµα: διαχείριση απορριµ- µάτων, υποβάθµιση των λιµνών ή των ποταµών ενός τόπου κ.λπ. Ένα τοπικό περιβαλλοντικό πρόβληµα είναι αυτό που περιορίζει τις επιπτώσεις, πάνω Καλοκαίρι στη Βεγορίτιδα Του Κάγκα Μιχαήλ ταυτόχρονα, ένα ξεχωριστό κίνητρο προσέλευσης. Η διοργάνωση αγώνων beach volley κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων της εορτής του Αγίου Παντελεήµονα, η κωπηλασία µε τα kayak που προσέφερε η νεοϊδρυθείσα Εταιρεία Λιµναίου Τουρισµού, η διαδροµή µε τα jet-ski και τα ταχύπλοα σε αποµακρυσµένες παραλίες καθώς και στην προβλήτα της Άρνισσας αλλά και η παρουσία των windsurfing και kitesurfing µε τον απογευµατινό ισχυρό άνεµο, συνθέτουν ένα αξιοζήλευτο σύνολο επιλογών διασκέδασης και θεάµατος. Η Βεγορίτιδα, συµπερασµατικά, µε το παραδεισένιο τοπίο της, τον ξεχωριστό φυσικό πλούτο και την ποικιλία κάθε λογής δραστηριοτήτων, κατόρθωσε να αναδείξει ένα ιδιαίτερα σηµαντικό κοµµάτι του εαυτού της και δικαίως, εποµένως, µπορεί να χαρακτηριστεί ως ένας πραγ- µατικά θαυµάσιος και µοναδικός τόπος που αξίζει να επισκεφτείς! στα συστήµατα υποστήριξης της ζωής, σε µια συγκεκριµένη περιοχή. Οι συνέπειες πολλών όµοιων τοπικών περιβαλλοντικών προβληµάτων µπορεί να δηµιουργήσουν ένα πρόβληµα περιφερειακής, εθνικής ή και πλανητικής εµβέλειας, ενδεχοµένως µάλιστα, διαφορετικής φύσης, επαληθεύοντας τον χαρακτηρισµό των περιβαλλοντικών προβληµάτων ως πολυδιάστατα. Για παράδειγµα, η ατµοσφαιρική ρύπανση των πόλεων είναι µεν τοπικό πρόβλη- µα µε περιορισµένες επιπτώσεις σε ένα συγκεκριµένο χώρο, αθροιστικά όµως, είναι µέρος του προβλήµατος του φαινοµένου του θερµοκηπίου, το οποίο έχει πλανητική διάσταση. Το ενδιαφέρον µας για το περιβάλλον µπορεί να ολοκληρωθεί, µέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία, σε όλα Πραγµατοποιείται συλλογή υπογραφών για κατάθεση στην Βουλή των Ελλήνων αιτήµατος για την δη- µιουργία δασολογίου αλλά και την καταψήφιση της αναθεώρησης του Άρθρου 24 του Συντάγµατος περί προστασίας των δασικών εκτάσεων. Με το δασολόγιο θα ξέρουµε ποιες περιοχές είναι δάση και ποιες όχι, οπότε θα πάψει ο κυριότερος λόγος εµπρησµού: Η καταπάτηση. Σηµειωτέον, είµαστε πλέον η µοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ήπειρο που δεν έχει ασολόγιο. Η Αλβανία µας πρόλαβε Για όσους θέλουν να συνδράµουν στην συλλογή υπογραφών µέσω ιαδικτύου: Στείλτε τα στοιχεία σας µε στο: ή µπείτε στην διεύθυνση: (χρειάζεται οπωσδήποτε επιβεβαίωση µέσω απάντησης σε που θα σας σταλεί από την συγκεκριµένη ιστοσελίδα). Για όσους θέλουν να συνδράµουν στην συλλογή υπογραφών µε τον παλιό παραδοσιακό τρόπο, µπορούν να στείλουν ή να παραδώσουν τα στοιχεία τους στον Σύλλογο Προστασίας Βεγορίτιδος στα γραφεία του στην Άρνισσα, 10 2 µ.µ. καθη- µερινά, (ή σε µένα - αν µε βρείτε στο Αµύνταιο). Χρειάζεται ονοµατεπώνυµο, διεύθυνση (αν υπάρχει), τόπος (πόλη ή χωριό) κατοικίας και φυσικά υπογραφή. Θα τα παραλάβω και θα τα στείλω κι εγώ µε την σειρά µου στους διοργανωτές. Ως τώρα πάµε καλά! Ορίστε και το κείµενο για όποιον θέλει να µαζέψει: Προς Ελληνικό Κοινοβούλιο: ασολόγιο ΤΩΡΑ ΟΧΙ στην αναθεώρηση του άρθρου 24 ΝΑΙ σε ανεξάρτητο Υπουργείο τα επίπεδα και τα θέµατα και ιδιαίτερα, µπορεί να επιτευχθεί µέσα από την περιβαλλοντική εκπαίδευση της οποίας ο ρόλος δεν θα πρέπει απλά να περιορίζεται σε οικολογικές έννοιες, σε δραστηριότητες στη φύση, στην επιστήµη του περιβάλλοντος, αλλά πρωτίστως, πρέπει να αναπτύσσει υπεύθυνες συµπεριφορές, τόσο στα άτοµα, όσο και στις κοινωνικές οµάδες, προκειµένου να επιληφθούν επί των περιβαλλοντικών προβληµάτων. Ίσως, θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο, ότι η εκπαίδευση που ασχολείται µε το περιβάλλον θα πρέπει να κατανοηθεί περισσότερο ως πολιτική εκπαίδευση (βλ. αγωγή του πολίτη), προσανατολισµένη στο µέλλον τόσο σε προσωπικό, όσο και σε τοπικό και παγκόσµιο επίπεδο. Η περίπτωση της Βεγορίτιδας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα πολυσχιδούς τοπικού περιβαλλοντικού ζητήµατος. Η περιοχή της Βεγορίτιδας είναι «πληγωµένη» και η «ανάνηψή» της είναι ζητούµενο από όλους τους συµµετέχοντες φορείς, µε δηµοκρατικές διαδικασίες, το ταχύτερο δυνατόν. εν υπάρχουν περιθώρια για κλωθογυρίσµατα, το χρωστάµε στα παιδιά µας. Ας φέρουµε στο µυαλό µας την εικόνα των δικών µας παιδιών στη θέση του αγριεµένου παιδιού που «µας τα ρίχνει» στο σποτάκι της GREENPEACE, που παίζεται τελευταία στα κανάλια της τηλεόρασης. ασολόγιο τώρα Συλλογή υπογραφών Περιβάλλοντος Οι κάτωθι υπογεγραµµένοι πολίτες: - Αιτούµεθα την άµεση σύνταξη ασολογίου από το κράτος και τις δηµόσιες υπηρεσίες. - Απαιτούµε από την επόµενη Βουλή να καταψηφίσει την αναθεώρηση του Άρθρου 24 του Συντάγµατος περί προστασίας των δασικών εκτάσεων ώστε να µην ενταθεί ο αποχαρακτηρισµός των δασών. - Αξιώνουµε τη δηµιουργία ξεχωριστού Υπουργείου Περιβάλλοντος µε εξειδικευµένα στελέχη και την αποδέσµευση του από το Υπουργείο ηµοσίων Έργων καθώς οι δύο λειτουργίες είναι συχνά ανταγωνιστικές µεταξύ τους. - Να δεσµευτούν οι ελεύθεροι χώροι Ελληνικό Ελαιώνας - Γουδί κλπ για να διπλασιαστεί το αστικό πράσινο σε µία τετραετία. - Να κηρυχθεί η Αττική και όποιο άλλο σηµείο της χώρας έχει υποστεί οικολογική περιβαλλοντική καταστροφή σε 10ετή κατάσταση έκτακτης περιβαλλοντικής ανάγκης ώστε να είναι κάθε επόµενη κυβέρνηση δεσµευµένη.

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ C M Y K Παρουσίαση βιβλίου του Πολίτη Ντουµπάρατζη Μ ια σηµαντική στιγµή για την ιδιαίτερη πατρίδα µας, την Περαία, αποτελεί αυτό το µικρό σε έκταση βιβλίο αλλά µε µεγάλα αποθέµατα αγάπης για το χωριό µας, του πρωτοπόρου και οραµατιστή, συγχωριανού µας, Πολίτη Ντουµπάρατζη. Ο Πολίτης µε νοσταλγία και συναισθη- µατισµό, µε ύφος άλλοτε λιτό και άλλοτε ποιητικό, στίβοντας το σφουγγάρι των εικόνων και των βιωµάτων που µάζευε από µικρός, καταγράφει και διασώζει την καταγωγή των µικρασιατών κατοίκων του χωριού, τις συνήθειες και τα έθιµα των αλησµόνητων πατρίδων, την οδύσσεια της προσφυγιάς, τη νέα πατρίδα, τον αγώνα επιβίωσής τους και την καθηµερινότητα της ζωής των χωριανών, περασµένων δεκαετιών. Άνθρωπος ανήσυχος ο Πολίτης, από µικρός πασχίζει µέσα του να ξετυλίξει το κουβάρι της νεότερης ιστορίας και του Ξεριζωµού. Ακούει µε µεγάλη προσοχή τις διηγήσεις των µεγαλυτέρων στα νυχτέρια και στα κατώφλια των σπιτιών για τα βάσανα της προσφυγιάς. ιαισθάνεται τη σηµασία και τη σπουδαιότητα των αφηγήσεων των παππούδων, που είναι ξεριζωµένοι και µιλούν συνέχεια για την Πατρίδα που άφησαν, και τα καταγράφει µια για πάντα στο µυαλό του. Μας αναφέρει για τα µέρη που έζησαν, τη Προύσα, το Τσανάκαλε, την Απολλωνιάδα, το Πελαδάρι. Άλλοι έλεγαν πως «ξέχασαν τα παραθύρια ανοιχτά» µε την ελπίδα πως θα ξαναγυρίσουν και άλλοι πως θέλουν να γυρίσουν πίσω, να πεθάνουν εκεί. Πέρα όµως από τις τυραγνίες των προσφύγων και τις χαµένες πατρίδες (που το πιο σωστό είναι να λέµε αλησµόνητες πατρίδες, γιατί δεν τις θεωρούµε χαµένες), ο Πολίτης µας ταξιδεύει στα παλιά χρόνια της νέας πατρίδας, εδώ στα «Κότσανα», όπως λεγόταν το χωριό µας έως το Η περιδιάβαση αυτή πρώτα απ όλα µας συγκινεί. Σε άλλους τους µεγαλυτέρους θυµίζει συνήθειες και ήθη του παρελθόντος και σε άλλους τους νεότερους µαθαίνει πράγµατα που σήµερα είναι άγνωστα. Η κοινωνία γενικά, και ειδικότερα του χωριού µας, είχε χαρακτηριστικά που οι σηµερινοί δεν µπορούν να διανοηθούν. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, οι αναγνώστες θα ταξιδέψουν σε δύσκολα χρόνια µε ανέχεια, πείνα, δυστυχία και πολέµους. Η ζωή πριν δυοτρεις δεκαετίες και παλαιότερα, ήταν πολύ διαφορετική από τη σηµερινή. Θα µάθουν για τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης εκείνης της εποχής, για την πίκρα των αδικηµένων από την απουσία του κράτους, για έθιµα που έχουν σβήσει, για δουλειές και επαγγέλµατα που δεν υπάρχουν. Αλλά θα µάθουν και για τις χαρές τους, για τα γλέντια τους, για τα πειράγ- µατά τους, για χαρακτηριστικούς τύπους χωριανών και πολλά άλλα. Ο πλούτος των λαογραφικών στοιχείων που καταγράφονται, όπως τα ήθη και τα έθιµα, οι συνήθειες και οι ασχολίες µικρών και µεγάλων, η αγροτική ζωή, η καθηµερινότητα, η ιδιωµατική γλώσσα µπρουσαλήδικα και τσανακαλιώτικα, οι περιγραφές των γειτονιών, των τοποθεσιών, των διαφόρων κτισµάτων, µας ταξιδεύουν πίσω στο χρόνο και γίνονται έτσι η «µαγιά» για τη γνωριµία µε το παρελθόν του χωριού. Με τον τρόπο αυτό, µας ανανεώνει τη µνήµη. Η µνήµη γίνεται άρωµα και µας γλυκαίνει τις αναµνήσεις, όση πίκρα και πόνο να περιέχουν. Μας καλεί όλους τους χωριανούς, άλλοι να ξεκινήσουµε και άλλοι να συνεχίσουµε το διάλογο µε το παρελθόν και τη µνήµη µας την προσωπική και συλλογική µε απότερο σκοπό το βαθύτερο ρίζωµα της ταυτότητάς µας. Με το βιβλίο αυτό, ο Πολίτης συνεχίζει το µεγάλο έργο προσφοράς προς το χωριό. Είναι αυτός που ξεκίνησε την ιδέα του Πολιτιστικού Συλλόγου, που αναβίωσε το πανηγύρι του Αγίου Θεοδώρου, που εµπνεύστηκε την διοργάνωση της Μικρασιατικής Βραδιάς στο µοναδικής οµορφιάς χώρο της λίµνης, που φρόντισε για την έναρξη του Λαογραφικού Μουσείου µε κειµήλια και υλικό που ο ίδιος περιµάζεψε. εν θα ήταν υπερβολή να τονίσω, πως είναι ευτύχηµα µεγάλο και ευλογία µαζί, η δυναµική που απέκτησε το χωριό µας, χάρη στη διορατικότητα και έµπνευσή του, ο οποίος κατάφερε να µεταδώσει το όραµά του, να κινητοποιήσει δυνάµεις και να υλοποιήσει τις ιδέες του. Κι αυτό γίνεται όχι τόσο για µας αλλά για τις γενιές που έρχονται καθώς και τους φίλους και επισκέπτες του ευλογη- µένου τόπου µας. Καλή ανάγνωση σ αυτό το ταξίδι θύ- µησης και νοσταλγίας. Γιάννης Ν. ρακακούδης Ιούλιος 2007 Η αφορµή για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν τα ακούσµατα που είχα όταν ήµουν παιδί. Πρώτα-πρώτα από τον µπάρµπα µου τον ηµήτρη. Αργότερα η γιαγιά µου η Στρατία και η γιαγιά µου η Ανθή µ έλεγαν ιστορίες που έµοιζαν µε παραµύθια βγαλµένα απ τη ζωή τους, πέρα µακρυά στην πατρίδα. Άλλοτε πάλι, θυµάµαι που µε νανούριζαν τ απόβραδα, πότε η µια και πότε η άλλη µε κείνα τα µακρόσυρτα, αργά, γλυκάκουστα τραγούδια, µέχρι που µ έπαιρνε ο ύπνος µέσα στη βελούδινη αγκαλιά του. Κι όλα αυτά, τα πρωτάκουστα, φώλιασαν και ρίζωσαν µεσ τη παιδική ψυχή και το µυαλό µου, ώσπου αντρώθηκα και άρχισα να σκαλίζω τις ρίζες µου, ψάχνοντας να βρω αυτό που λέµε: «Από που κρατάει η σκούφια µας;». Οι γονείς µου, κι αυτοί πρόσφυγες της πρώτης γενιάς απ τη Μικρασία, µε µιλούσαν για το χωριό που γεννήθηκαν, για τα πρώτα παιδικά τους χρόνια που έζησαν εκεί και ύστερα για τη δύσκολη στιγµή του ξεριζωµού και του φευγιού τους. Σαν να το ήξερα πως δεν θα ζουν παντοτινά, κι έψαχνα να σβήσω την ακόρεστη δίψα µου για τις ιστορίες τους. Ζύγωνα τους χωριανούς, τους πρώτους πρόσφυγες κι ύστερα και άλλους της δεύτερης γενιάς, µίκρυνα το χάσµα των ηλικιών και συναναστράφηκα µαζί τους για να µάθω... Άκουσα αυτά που µ έλεγαν και τα κατέγραψα. Στη πορεία παρασύρθηκα και έµπλεξα τα δικά τους βιώµατα µαζί µε τις δικές µου θύµησες, από την δικιά µου, τη νέα πατρίδα. Μα πάλι σκέφτοµαι, πως η δικιά µου πατρίδα είναι και δικιά τους κι ας είναι γι αυτούς δεύτερη, µητριά. εν κρύβω πως η δηµιουργία αυτού του βιβλίου υπήρξε ένας από τους στόχους της ζωής µου, ένα όνειρο, που καθώς το ξεφυλλίζω και χτενίζω τις αράδες του, έρχονται στο νου µου τα πρόσωπα που στήριξαν αυτή την προσπάθεια. Πρώτα απ όλα βέβαια όλοι οι συγχωριανοί που έφυγαν από τη ζωή, που µίλησα µαζί τους, που µ αφηγήθηκαν την ιστορία τους ο καθένας ξεχωριστά. Όλοι αυτοί οι αφανείς ήρωες της ζωής είναι οι πρωταγωνιστές του βιβλίου που µ έδωσαν το ερέθισµα να καταγράψω πρώτα στο µυαλό µου και έπειτα στο χαρτί τα βιώµατά τους. Ευγνωµοσύνη οφείλω επίσης και στους εν ζωή συγχωριανούς που κι αυτοί µε τον τρόπο τους, άλλος λίγο και άλλος πολύ, σε ανύποπτο χρόνο, κάτι είχανε όλοι τους να πουν µα περισσότερα να δώσουν. Από κειµήλια και προσωπικά τους αντικείµενα µέχρι φωτογραφίες µοναδικές, σκεύη διάφορα και εργαλεία. Τους ευχαριστώ για την εµπιστοσύνη τους. Σίγουρα, πολλοί δεν αναφέρονται στο βιβλίο αλλά αυτό δεν έγινε σκόπιµα. Είναι πρακτικά αδύνατο ν αναφέρω τόσους και τόσους γείτονες, συγγενείς, συνοµήλικους, φίλους καρδιακούς κ.λπ. Οι παραλείψεις είναι δικές µου και ζητώ προκαταβολικά συγνώµη. Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς τον Γιάννη ρακακούδη που αφιέρωσε πολλές ώρες µαζί µου, προσπαθώντας να χαλιναγωγήσουµε και ν αξιολογήσουµε το τεράστιο υλικό που είχα µαζεµένο. Έτσι, αλλού αφαιρέσαµε παραπανίσια στοιχεία, αλλού µπολιάσαµε επιπλέον, άλλα πάλι άλλαξαν θέση στη σειρά καταγραφής, ενώ για τις φωτογραφίες επιλέξαµε µέσα από ένα µεγάλο πλήθος, µε κριτήρια, την αυθεντικότητα, την σπανιότητα και την πρωτοτυπία τους. Χωρίς την παρότρυνση και το θάρρος που µ έδινε µε τις συνεχείς συζητήσεις όλα αυτά τα χρόνια, θα ήταν αδύνατο να ολοκληρωθεί η συγγραφή του βιβλίου και να παρουσιαστεί στην τελική του µορφή. Η όλη προσπάθεια στην πορεία αποδείχθηκε περισσότερο δύσκολη απ ότι στην αρχή υπολόγιζα. Ο αρχικός ενθουσιασµός της καταγραφής της µικροϊστορίας του χωριού, µε οδηγούσε συνεχώς σε αναζήτηση νέων στοιχείων και νέων πληροφοριών που τελικά χρειαζόταν αξιολόγηση. Σ αυτό µε βοήθησε πάρα πολύ, µε διάφορους τρόπους ο Γιάννης. Ε ίναι γνωστά σήµερα τα προβλήµατα της λίµνης Βεγορίτιδας, του Οστρόβου, όπως την έλεγαν παλιά, που ήταν επίσης και η παλιά ονοµασία της Αρνισσας. Ενα από τα προβλήµατα είναι και η συνεχής πτώση της στάθµης του νερού, που άρχισε εδώ και πενήντα περίπου χρόνια µε αποτέλεσµα η ακτή να βρεθεί πολύ µακριά από τα σπίτια. Ενα νησάκι, που το επισκέπτονταν κάποτε µε βάρκες, έχει... «ενταχθεί» τώρα στη στεριά, και γενικά έχει υποστεί ση- µαντική αλλοίωση η φυσιογνωµία της περιοχής. Κι όµως υπήρχαν χρόνια που η στάθµη του νερού είχε φθάσει σε απειλητικό ύψος. Το 1922 ήταν η χρονιά που τα νερά της λίµνης Βεγορίτιδας έγλυφαν τα παραλίµνια σπίτια της Αρνισσας. Απειλούσαν ακόµη και τη σιδηροδροµική γραµµή, που περνούσε περιφερειακά άκρη - άκρη στη λίµνη. Τη δραµατική κατάσταση περιγράφει η τοπική εφηµερίδα «Νέα Εδεσσα» στο φύλλο του Μαρτίου του «Ο Γενικός ιευθυντής των Σιδηροδρόµων του κράτους κ. ούµας συνεζήτησε περί του εκτάκτου φαινοµένου της πληµµυρίδος της λίµνης του Οστρόβου και του τρόπου της εξασφαλίσεως της σιδηροδροµικής συγκοινωνίας. Επειδή το ύδωρ διαρκώς υψούται και έφθασεν έως τα σίδηρα, θα υψωθεί η γραµµή δια να εξασφαλισθή δι ικανόν χρόνον, µέχρις ότου ληφθούν ριζικά µέτρα δια την τελείαν εξασφάλισιν αυτής. Είναι κολοσιαίαι αι ζηµίαι του δηµοσίου και των ατυχών Οστροβιτών από την φοβεράν κατάκλυσιν της γραµµής και των αγρών. Η κυβέρνησις οφείλει να λάβει σύντο- µα µέτρα δια τους ατυχείς τούτους πληµµυρόπληκτους, οι οποίοι, αν δεν υπήρχεν και η εργασία και απασχόλησις µε τα γινόµενα έργα εις την γραµµήν, θα εκινδύνευον να αποθάνουν τον εκ πείνης θάνατον. Μέγα όµως υπήρξεν το σφάλµα της Εταιρείας, η οποία ότε εγίνοντο αι κατα- Η επαγγελµατική του ασχολία στο χώρο των εκδόσεων, η αγάπη και η δικιά του για το χωριό, το µεράκι του, η ουδέτερη µατιά του, συνέβαλαν τελικά ώστε η επι- µέλεια που επέδειξε µε αγάπη και ιδιαίτερη φροντίδα, µαζί µε τους συναδέλφους του στον εκδοτικό οίκο, να φτάσουµε σ αυτό το εξαιρετικό αποτέλεσµα. Ευχαριστώ επίσης τη φιλόλογο Μαρία Κουκουτσίδου που µε περισσή διάθεση δακτυλογράφησε τα κείµενα. Ευχαριστίες επίσης οφείλω από τα βάθη της ψυχής µου στους ανθρώπους που στήριξαν οικονοµικά αυτή µου την προσπάθεια και για την εµπιστοσύνη που έδειξαν στον πρόσωπό µου για την έκδοση αυτού του βιβλίου που θέλω να πιστεύω ότι θα φανεί χρήσιµο στις γενιές που έρχονται. Οι οικονοµικοί αυτοί στυλοβάτες είναι: ο γαµπρός µου Γρηγόρης Γάτζιος και η αδελφή µου Βάσω που ζουν στην Αυστραλία, οι συγχωριανοί Νίκος Χατζηπαππάς και Κώστας Ηλιάδης. Τέλος, ευχαριστώ τη σύζυγό µου Καίτη για την υποµονή που επέδειξε όχι µόνο κατά την περίοδο συγγραφής του βιβλίου αλλά και για όλο αυτό το διάστηµα που ασχολούµαι µε τα κοινά. ΠΟΛΙΤΗΣ ΝΤΟΥΜΠΑΡΑΤΖΗΣ Πληροφορίες για τη διάθεση του βιβλίου στο τηλ ΑΠΕΙΛΗΤΙΚΟ ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙ ΑΣ ΤΟ 1922 ΤΑ ΝΕΡΑ ΕΙΧΑΝ ΦΘΑΣΕΙ ΣΤΙΣ ΣΙ ΗΡΟ ΡΟΜΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ Η Άρνισσα το 1918 (Αρχείο Βαγγέλη Λυµπάρη) µετρήσεις και η χάραξις της γραµµής, δεν έλαβεν υπ όψιν δια λόγους οικονο- µίας, τας πληροφορίας και συστάσεις του γηραίου Χατζή Γιώργη, περί του ση- µείου, µέχρι του οποίου άλλοτε είχον υψωθεί τα ύδατα της λίµνης. Της απρονοίας και γλισχρότητος εκείνης της Εταιρείας σήµερον δηµόσιον και Οστροβίται θερίζουν όλως αναξίως τους πικρούς καρπούς και αισθάνονται τα θλιβερά αποτελέσµατα». Αναδηµοσίευση από την εφηµερίδα «Εδεσσαϊκη», Σάββατο

6 6 ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ & ΝΟΜΟΣ ΠΕΛΛΑΣ Κύριοι στόχοι της ενεργειακής πολιτικής είναι τρεις: η αξιόπιστη προµήθεια των καταναλωτών µε ενέργεια ανταγωνιστικού κόστους, η προστασία του περιβάλλοντος και η ασφάλεια τροφοδοσίας της χώρας (ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασµού). Η ενεργειακή πολιτική για την Ελλάδα βρίσκεται σήµερα σε κρίσιµο ση- µείο και απαιτεί σηµαντικές αποφάσεις. Το ενεργειακό σύστηµα της χώρας θα υποστεί σηµαντικές µεταβολές κατά την επόµενη δεκαετία, σαν αποτέλεσµα της απελευθέρωσης των ενεργειακών αγορών, των νέων ευκαιριών επένδυσης σε συσχετισµό µε τις νέες ενεργειακές τεχνολογίες, της ανάγκης προσαρµογής στις περιβαλλοντικές επιταγές ιδιαίτερα δε σχετικά µε το Κυότο και της διευρυµένης θέσης της Ελληνικής Οικονοµίας στην Ευρωπαϊκή και Βαλκανική αγορά. Ο ρόλος της ενεργειακής πολιτικής είναι κρίσιµος και αφορά τη διαχείριση της µετάβασης προς τη νέα κατάσταση ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε απόκλιση από τους τρεις µεγάλους στόχους (ανταγωνιστικότητα, περιβάλλον, ασφάλεια τροφοδοσίας) που θα είχε µεγάλες επιπτώσεις στη χώρα. Η προσαρµογή που απαιτείται για τη χώρα αφορά εποµένως τρείς άξονες: 1. Απελευθέρωση αγορών ενέργειας, αναδιοργάνωση ενεργειακών εταιριών και γενικά εξυγίανση της ανταγωνιστικότητας της προσφοράς ενέργειας ώστε να εξασφαλισθούν ανταγωνιστικές τιµές για τους καταναλωτές. 2. Προστασία του περιβάλλοντος, τόσο σε τοπική κλίµακα (ρύποι οξίνησης, ρύπανση πόλεων, εξόρυξη λιγνίτη, γραµµές µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, κλπ.), αλλά και σχετικά µε την επίτευξη των δεσµεύσεων της χώρας γιά τη µείωση της αύξησης (στο 25% σε σχέση µε τα επίπεδα του 1990) των εκποµπών αερίων ρύπων του θερµοκηπίου, µέχρι το Ασφάλεια ενεργειακής τροφοδοσίας της χώρας αλλά και ασφάλεια και ποιότητα των ενεργειακών αγαθών στο επίπεδο των καταναλωτών. Και στους τρεις αυτούς άξονες η χώρα υστερεί σηµαντικά. Η προσαρ- µογή του Ελληνικού Ενεργειακού Συστήµατος είναι δυσχερής, αφενός λόγω της απόστασης που έχει να καλύψει σε σύντοµο χρόνο, αφετέρου γιατί οι βελτιώσεις κυρίως εξαρτώνται από τις υποδοµές η χρηµατοδότηση των οποίων είναι δύσκολο να πραγµατοποιηθεί µε ιδιωτικά επιχειρηµατικά κριτήρια. Η διαχείριση της προσαρµογής του ενεργειακού συστήµατος αφορά ταυτόχρονα πολλούς τοµείς που αλληλοσχετίζονται. Αφορά την απορρόφηση και προµήθεια φυσικού αερίου, την προσαρµογή της ΕΗ, την προσέλκυση νέων επενδύσεων, την ανάπτυξη των ανανεώσιµων πηγών, την εξασφάλιση χαµηλών τιµών της ενέργειας αλλά και τη δια- µόρφωση εκείνων των σχετικών τιµών των ενεργειακών πόρων που επιτρέπουν την προσαρµογή του συστήµατος. Η συµβολή του φυσικού αερίου στις επιδιώξεις της ενεργειακής πολιτικής της χώρας είναι καθοριστική λόγω των χαµηλότερων εκποµπών ρύπων από άλλα καύσιµα και τη δυνατότητα επίτευξης υψηλότερων βαθµών απόδοσης στο ενεργειακό σύστηµα. Ο ρόλος του φυσικού αερίου είναι επίσης καθοριστικός για την πραγ- µατοποίηση της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας γιατί ο ανταγωνισµός θα αφορά κυρίως τις µελλοντικές µονάδες συνδυασµένου κύκλου και συµπαραγωγής µε φυσικό αέριο. Τέλος, αν η χώρα θελήσει να προσαρµοσθεί στους περιορισµούς της συµφωνίας του Κιότο για τις εκποµπές CO 2 η κύρια επιλογή θα είναι η περαιτέρω χρήση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή και στην τελική κατανάλωση. Η ανταγωνιστικότητα όµως του κόστους της ενέργειας και η ασφάλεια τροφοδοσίας της χώρας εξαρτώνται από τις ποσότητες απορρόφησης φυσικού αερίου και την προέλευση των εισαγωγών. Πράγµατι, ο συνδυασµός τους επηρεάζει τις τιµές εισαγωγής, την ασφάλεια τροφοδοσίας και τις τι- µές στους καταναλωτές, εφόσον, ανάλογα µε τις ποσότητες που αυτοί απορροφούν, διαµορφώνεται και το µοναδιαίο κόστος που αντιστοιχεί στην απόσβεση και εξυπηρέτηση κεφαλαίου των παγίων εγκαταστάσεων του δικτύου. Οι καθυστερήσεις στον τοµέα της απορρόφησης φυσικού αερίου σε συνδυασµό µε τις γενικά χαµηλές τιµές της ενέργειας καθιστούν τις µελλοντικές τιµές του φυσικού αερίου καθοριστικό παράγοντα ώστε να επιτευχθεί απορρόφηση σχετικά µεγαλύτερων ποσοτήτων. H τιµολόγηση του φυσικού αερίου των εταιρειών παροχής αερίου έχει µια σειρά πλεονεκτηµάτων για τον τελικό χρήστη είτε αυτός είναι βιοµηχανία είτε τελικός καταναλωτής. Η τιµή πώλησης του φυσικού αερίου σε κάθε κλίµακα υπολογίζεται από µια αναλυτική σχέση η οποία συνδέει την τιµή του φυσικού αερίου µε την τιµή του µαζούτ (τιµή διυλιστηρίου, συν συνολικό περιθώριο κέρδους εταιριών µεταφοράς και διανοµής και ειδικός Του Στέφανου Αργυράκη Γεωλόγου - Περιβαλλοντολόγου φόρος κατανάλωσης), προσαυξηµένη κατά ένα ποσοστό, για να ληφθούν υπόψη όλα τα πλεονεκτήµατα του φυσικού αερίου, όπως: (α) αύξηση ενεργειακής απόδοσης, (β) µείωση κεφαλαίου κίνησης (δεν απαιτείται αποθήκευση), (γ) µείωση λειτουργικού κόστους (δεν απαιτείται προθέρµανση), (δ) περιβαλλοντικά οφέλη (αποδοχή µιας πρώην ρυπογόνας επιχείρησης από την τοπική κοινωνία µε τη χρήση φυσικού αερίου και, πιθανώς, αποφυγή εξόδων µετεγκατάστασης), κλπ. Στην τιµή του φυσικού αερίου εφαρ- µόζονται ειδικές εκπτώσεις που αφορούν: Έκπτωση µετατροπής: Προσφέρεται έκπτωση της τιµής του φυσικού αερίου για πέντε χρόνια από την υπογραφή του συµβολαίου ώστε να χρηµατοδοτηθούν κατά 60% όλες οι αναγκαίες επενδύσεις για τη µετατροπή του βιο- µηχανικού εξοπλισµού το υπόλοιπο µπορεί να δανειοδοτηθεί ή να επιδοτηθεί Έκπτωση αρχικής διείσδυσης: Προσφέρεται έκπτωοη της τιµής του φυσικού αερίου για πέντε χρόνια από την ανάπτυξη της κατάλληλης υποδοµής για την διανοµή του φυσικού αερίου στην περιοχή που βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του βιοµηχανικού καταναλωτή. Ειδικές εκπτώσεις: ίνονται για καταναλωτές µε µεγάλες καταναλώσεις - συνήθως πάνω από (ΑΘ ) KWh µηνιαίως. Για τo Νοµό Πέλλας µε το δεδοµένο της ύπαρξης του δικτύου Μέσης Πίεσης στο Πλατύ, η επέκταση του ικτύου Μέσης Πίεσης είναι επιτακτική και το επιβάλλουν όλες οι συνθήκες. Η εισαγωγή φυσικού αερίου θα δώσει λύση σε σηµαντικά προβλήµατα κόστους ενέργειας για Βιοµηχανική χρήση µε επακόλουθο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους θα συµβάλλει στην προσέλκυση των επενδυτών µε συνέπεια την ανάπτυξη του τόπου,καθώς επίσης θα συντελέσει στην µείωση του κόστους παραγωγής, στις θερµοκηπιακές µονάδες κυρίως στην πεδινή περιοχή του Νοµού (Γιαννιτσά Κρύα Βρύση- Σκύδρα) και θα συµβάλει στην προσέλκυση νέων επενδυτών µε συνέπεια την ανάπτυξη του νοµού. Η Αστική χρήση του φυσικού αερίου στο Νοµό θα µειώσει το κόστος θερµικής ενέργειας σε σχέση µε το πετρέλαιο θέρµανσης τουλάχιστον κατά 30%. Επίσης τα περιβαλλοντικά οφέλη από την αντικατάσταση του Ξυλίτη ως καυσίµου για θερµοκηπιακές ανάγκες µε φυσικό αέριο είναι πολύ περισσότερα από όσα φαινοµενικά µπορούµε να καταλάβουµε. Και σίγουρα η κατά τουλάχιστον 20% φθηνότερη τιµή του φυσικού αερίου σε σχέση µε το πετρέλαιο ντίζελ για τον Τελικό Καταναλωτή είναι στοιχείο το οποίο δεν µπορούµε να παραγνωρίσουµε. Η ευρύτερη περιοχή και ο Νοµός µας δεν µπορεί και δεν πρέπει να µείνει στο περιθώριο των εξελίξεων. Μας δίνεται µια µεγάλη τελευταία ευκαιρία µέσα από το Κ.Π.Σ. από σήµερα να προγραµµατίσουµε ώστε να ενταχθούν και να χρηµατοδοτηθούν ο κεντρικός αγωγός υψηλής η µέσης πίεσης όπου απαιτείται και να προκηρυχθεί ο σχετικός διαγωνισµός για την προώθηση του φυσικού αερίου συµπεριλαµβανοµένου και του αστικού δικτύου. Έδεσσα Σε συνέχεια προηγούµενου άρθρου που δηµοσιεύτηκε στην εφη- µερίδα του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας *Φύλλο 7ο έτος 3ο Ιούνιος 2007 *, θέλουµε µε χαρά να ενηµερώσουµε το αναγνωστικό κοινό, ότι το πρόγραµµα ανταλλαγής νέων της Γ.Γ. Νέας Γενιάς που υλοποιήθηκε από τον Σύλλογο µας κατά τις ηµεροµηνίες έως στέφθηκε µε επιτυχία. Υπενθυµίζουµε, ότι στο πρόγραµ- µα συµµετείχαν νέοι ηλικίας ετών από διάφορα Βαλκανικά αλλά και Βαλτικά κράτη. Οι συµµετοχές από κάθε χώρα άγγιζαν την πληρότητα, παρά τις όποιες δυσκολίες υπήρχαν µε θέµατα visas. Με την άφιξη των νέων έγινε φανερός ο θαυµασµός που έχουν για την Ελλάδα, αλλά και πιο συγκεκριµένα ο θαυµασµός που έχουν για τον όµορφο δήµο µας. Οι στόχοι του Συλλόγου µας που έπρεπε να επιτευχθούν µέσω του προγράµµατος αυτού, πολλοί. Ένας από τους βασικότερους όµως, η ανάδειξη και η προστασία του περιβάλλοντος, ο οποίος µαζί µε τους λοιπούς στόχους µας ολοκληρώθηκε σε µέγιστο βαθµό επιτυχώς. Έτσι έγινε φανερή η δυνατότητα του Συλλόγου µας να αντεπεξέρχεται σε κάθε είδους δοκιµασία. Το πρόγραµµα αυτό ήταν δύσκολο ως προς την οργάνωσή του. εν θα ήταν όµως δυνατό να ολοκληρωθεί επιτυχώς χωρίς την πολύτιµη βοήθεια και άψογη συνεργασία µε τους τοπικούς άρχοντες και φορείς. Γι αυτό τον λόγο οφείλουµε να ευχαριστήσουµε τους ηµάρχους Έδεσσας, Βεγορίτιδας και Εξαπλατάνου. Τον κ. Γιάννη Σόντρα για την υποστήριξή του και για όλες τις προσπάθειες που έκανε για την επιτυχία του προγράµ- ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 «Νεολαία Για Την Ευρώπη» Του Νικολάου Μούλα Συντονιστή του Προγράµµατος µατος, τον κ. Σάκη Κάρτα καθώς και τον κ. Σταύρο Τουφεγγόπουλο για την υλική τους βοήθεια και στήριξη. Επίσης οφείλουµε να επαινέσουµε και να ευχαριστήσουµε συνάµα τον κ. άνη Τζαµτζή, βουλευτή του νο- µού µας για την επίλυση προβλήµατος που υπήρξε κατά την έναρξη του προγράµµατος. Συνοπτικά αναφέρονται παρακάτω ορισµένες δράσεις του προγράµ- µατος καθώς και οπτικό υλικό. Καθαρισµός τµήµατος όχθης της λίµνης Βεγορίτιδας. Οµιλίες από ειδικούς επιστήµονες για το περιβάλλον. Πεζοπορία σε τµήµα του Ευρωπαϊκού µονοπατιού. Προβολές ντοκιµαντέρ µε θέµα την προστασία του περιβάλλοντος. Άσκηση στο πεδίο, επίδειξη τοπικών µέσων αλιείας. Επίδειξη τοπικής ιχθυοπανίδας. Επίσκεψη στον Αγροτικό Συνεταιρισµό Άρνισσας και επίδειξη τρόπων Βιολογικής καλλιέργειας. Ψάρεµα στην λίµνη Βεγορίτιδα. Αναγνώριση και παρατήρηση πουλιών. Τέλος, πολλές άλλες δραστηριότητες πραγµατοποιήθηκαν που δεν αναφέρονται, όχι λόγω της ασηµότητας τους, αλλά λόγω του µεγέθους τους. Επιπλέον, έγινε φανερή η χρησιµότητα αυτού του προγράµ- µατος καθώς έτσι αναπτύσσονται διαπολιτισµικές σχέσεις ανάµεσα στους κατοίκους διαφορετικών χωρών, αλλά και αναλύονται πολλά από τα σύγχρονα προβλήµατα που απασχολούν την κοινωνία. Εν κατακλείδι, προσκαλούµε µέσω αυτού του άρθρου και άλλους συλλόγους να προβούν στην δηµιουργία τέτοιου είδους προγραµµάτων που καρποφορούν µόνο θετικά στοιχεία.

7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Του ρ. Γιάννη Καραπαναγιωτίδη Ιχθυολόγου Γεωπόνου Επιστηµονικού συνεργάτη του Τµήµατος Γεωπονίας, Ιχθυολογίας & Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Ο τουρισµός σκοτώνει ό,τι θαυµάζει Συνέχεια από τη 2η σελ,. την αγοράσουν πιο φθηνά απ ότι τις πορτοκαλάδες του Ξινού Νερού ή του Παπαγιάννη. Ίσως ναι, ίσως όχι. Ο ποιοτικός επισκέπτης όµως στα ντόπια προϊόντα θα βρει ένα λόγο παραπάνω να καταναλώσει περισσότερο: εν υπάρχουν αλλού. Εξάλλου, το κέρδος µας έρχεται µε το να αποκτάµε ( η επιχείρησή µας αλλά και ο τόπος ) ένα συγκεκριµένο χαρακτηριστικό, κάτι ξεχωριστό. Ένα ση- µείο αναφοράς γεωγραφικό (π.χ. Μετέωρα Λίµνες νοµού Φλώρινας), κοινωνικό (Κρήτες Ντόπιοι), γλωσσικό (κρητικά εντόπια ή µακεδόνικα), διατροφικό (ρακή Κρήτης τσίπουρο Αµυνταίου, Κρασί Σαντορίνης - Κρασί Αµυνταίου, Φάβα και ντοµατάκια Σαντορίνης πιπεριές Φλωρίνης και φασόλια Πρεσπών, πίτες Μετσοβίτικες άπειρες Φλωρινιώτικες συνταγές πιπεριάς). Αυτά τα σηµεία αναφοράς µας που µπορούµε να αναδείξουµε, µπορούν να αποτελέσουν όχι µόνο πηγή πλουτισµού για πολλούς συµπολίτες µας, αλλά και αφορµή για ερχοµό πολλών και καλών επισκεπτών. Για παράδειγµα, το ούζο της Μυτιλήνης ή η ρακή της Κρήτης. Θα πάνε αρκετοί σε αυτά τα δύο µέρη χωρίς να θέλουν να δοκιµάσουν αυτά τα προϊόντα; Πολλοί (και συµπολίτες µας! ), θα πήγαιναν ευχαρίστως µόνο για αυτά τα συγκεκριµένα προϊόντα!! Εκτός από πολλούς Άγγλους τουρίστες που απλά όπου πηγαίνουν, πηγαίνουν για να πιούνε τις µπύρες τους σε ένα άλλο διαφορετικό µέρος, όλοι οι υπόλοιποι (κυρίως οι Έλληνες που µας ενδιαφέρουν περισσότερο µια και αυτοί επισκέπτονται το νοµό µας) είναι πρόθυ- µοι σε κάτι καινούργιο, σε κάτι τοπικό. Και τις περισσότερες φορές, αυτό το σήµα κατατεθέν µιας περιοχής είναι αυτό που προκαλεί κάποιους να επισκεφτούν ένα µέρος, ακόµα και αν κίνητρο είναι µια ταπεινή για κάποιους µα σπουδαία για άλλους συνταγή. ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ: Η «µπλε» επανάσταση Καλά θα κάνουν όλοι οι επιχειρηµατίες τουριστικού ενδιαφέροντος της περιοχής µας αλλά και οι υπόλοιποι, να στηρίξουµε τον τόπο µε την ποιότητα µας, τη συµπεριφορά µας, την φιλοξενία µας, την γνησιότητα µας, την τοπική µας παράδοση και τα προϊόντα µας. Στο 1ο Συνέδριο Εναλλακτικών Μορφών Τουρισµού που έγινε στη Φλώρινα το Νοέµβριο του 2004 αναφέρθηκε το θλιβερό ρεκόρ της περιοχής µας, όπου το 85% των επισκεπτών του νοµού δεν επιθυµεί να µας επισκεφτεί ξανά! Ας προσπαθήσουµε όλοι µαζί να το ανατρέψουµε αυτό. Όλοι µας έχουµε ευθύνη. Στο χέρι µας είναι να διαλέξουµε τι είδους ανάπτυξη θέλουµε. Και αν αποφασίσουµε ότι είµαστε υπέρ της ήπιας και αειφόρου ανάπτυξης, να την υπερασπισθούµε όλοι, «σπάζοντας και µερικά αβγά» αν χρειαστεί, αφού µεσοµακροπρόθεσµα τα κέρδη αυτής επιλογής θα τα απολαµβάνουµε όλοι µας. * Ο ηµήτρης Άρχοντας, µε καταγωγή από το Αµύνταιο, ζει στην Θεσσαλονίκη και εργάζεται στο Γραφείο Τουριστικής Προβολής που έχει ανοίξει στην συµπρωτεύουσα η Νοµαρχία της Φλώρινας. Είναι απόφοιτος της Σχολής Οικονοµίας και ιοίκησης Τουριστικών Επιχειρήσεων Θεσσαλονίκης και εργάσθηκε στον τοµέα του τουρισµού έως ότου υπέκυψε στις Σειρήνες τις οποίες µόνο ο Οδυσσέας κατάφερε ν αντισταθεί και πέρασε στην άλλη πλευρά Από το να δουλεύει για τους τουρίστες, προτίµησε να γίνει ο ίδιος τουρίστας µε αποτέλεσµα να δει µε τα ίδια του τα µάτια τις συνέπειες του τουρισµού, όταν αυτός εφαρµόζεται µε κριτήριο µονάχα το κέρδος αλλά και την έλλειψη αυτοσεβασµού. Από όλες τις ανεπτυγµένες σχετικά χώρες, η τραγική διαπίστωσή του ήταν ότι η χώρα που λειτουργεί περισσότερο µε κριτήριο το εφήµερο και βραχυπρόθεσµο κέρδος αλλά και έχει τον χα- µηλότερο αυτοσεβασµό είναι η Ελλάδα ΕΤΑΙΡΙΕΣ Υ ΑΤΟ- ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΠΟΣΑ Πολιτικοί και πολιτειακοί παράγοντες, εκπρόσωποι κάθε µορφής µαζικών φορέων συνωστίζονται στις κάµερες και τα µικρόφωνα για δηλώσεις «εθνικής υπερηφάνειας», ενώ οι πολίτες παραληρούν στους δρόµους κάθε φορά που η Ελλάδα διακρίνεται σε κάποιο αθλητικό ή καλλιτεχνικό γεγονός, για µια πανευρωπαϊκή πρωτιά περιορισµένης διάρκειας. Αντίθετα, δυσκολεύεται να βρει κανείς έστω και ελάχιστους από τους παραπάνω που όχι µόνο να πανηγυρίζουν, αλλά έστω να µιλούν για µια πανευρωπαϊκή πρωτιά της χώρας που διαρκεί πάνω από µια δεκαετία. Την πρωτιά στις ιχθυοκαλλιέργειες. Είναι οδυνηρό για ένα επίτευγµα που αγγίζει την οικονοµική ανάπτυξη, την παραγωγή την υγιεινή διατροφή των καταναλωτών, την απασχόληση στην περιφέρεια και την αειφόρο διαχείριση του περιβάλλοντος να ντρεπόµαστε να το διαλαλήσουµε και να µην ανασκουµπωνόµαστε να το διατηρήσουµε. Στην αξιοποίηση των ωκεανών για την εξασφάλιση τροφίµων για τον άνθρωπο συντελείται σήµερα µια επανάσταση. Οι υδατοκαλλιέργειες αποτελούν τον πλέον αναπτυσσόµενο τοµέα τροφίµων σε παγκόσµιο επίπεδο και η µεσογειακή ιχθυοκαλλιέργεια το πιο ραγδαία αναπτυσσόµενο τµήµα τους. Ήδη σε παγκόσµιο επίπεδο πλέον του 35% των αλιευτικών προϊόντων είναι προϊόν καλλιέργειας ή εκτροφής ενώ στην Ε.Ε το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 25% σε ποσότητα και το 35% σε αξία Σε συνθήκες εξάντλησης των αποθεµάτων των θαλασσών η ιχθυοκαλλιέργεια φαντάζει σαν η ρεαλιστική απάντηση στο αίτηµα της ανθρωπότητας για εξασφάλιση τροφίµων ιδιαιτέρως υψηλής µάλιστα διατροφικής αξίας. Πλάι στην «πράσινη» επανάσταση της οργανικής βιολογικής γεωργίας συντελείται µε εντονότερους ρυθµούς η «µπλε» επανάσταση. Σήµερα η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση µεταξύ των χωρών της Ε.Ε. και της Μεσογείου µε µια δυναµική ανάπτυξη τα τελευταία 20 χρόνια έχει δηµιουργήσει έναν κλάδο µε εξωστρέφεια (70% του προϊόντος εξάγεται), ανταγωνιστικό (ουδέποτε δόθηκαν επιδοτήσεις στα τελικά προϊόντα σε αντίθεση µε πλήθος γεωργικών), µε συνεχή δηµιουργία νέων θέσεων απασχόλησης σε 12µηνη βάση και µάλιστα σε νησιώτικες και µειονοτικές περιοχές της περιφέρειας (σε αντίθεση µε την µαζική εγκατάλειψη στον γεωργικό χώρο), µε εγχώρια τεχνογνωσία και τεχνολογία που εξάγεται σε πολλές χώρες του πλανήτη. Ότι όµως έχει επιτευχθεί δεν είναι αποτέλεσµα συγκροτηµένης µακρόχρονης πολιτικής, αλλά µάλλον προϊόν µεµονωµένων ρυθµίσεων της επιχειρησιακής «θρασύτητας» όσων ηγήθηκαν του νέου αυτού κλάδου και της πολιτικής της Ε.Ε στον κλάδο αυτό κατά την τελευταία 20ετία. Αλληλοσυγκρουόµενες πολιτικές µεταξύ υπουργείων που δεν οριοθετούν τα πλαίσια ανάπτυξης του κλάδου χωροταξικά, η έλλειψη ενός σύγχρονου και ευέλικτου νο- µοθετικού πλαισίου σε παγκόσµιο επίπεδο και ατεκµηρίωτες απαγορεύσεις ίδρυσης µονάδων, προσωπικές επιλογές προσώπων της δευτεροβάθµιας ή πρωτοβάθµιας τοπικής αυτοδιοίκησης σε αντίθεση µε την κεντρική πολιτική, άναρθρες κραυγές και ατεκ- µηρίωτες καταγγελίες δήθεν υπερασπιστών του περιβάλλοντος που απλά συγκαλύπτουν τοπικά ή προσωπικά µικροσυµφέροντα και γραφειοκρατικά εµπόδια, αναγκάζουν τις επιχειρήσεις να λειτουργούν επί χρόνια σε ένα καθεστώς µόνιµης ηµιπαρανοµίας και αβεβαιότητας, ενώ αυξανόµενος είναι ο ρυθµός των ελληνικών επιχειρήσεων που αποφασίζουν να επενδύσουν σε γειτονικές ανταγωνιστικές χώρες ενισχύοντας τις οικονοµίες τους σε βάρος της ελληνικής. Στα πλαίσια του παγκόσµιου καταµερισµού εργασίας που έλεγαν οι παλαιότεροι ή µιας παγκοσµιοποιηµένης οικονοµίας, η αναζήτηση του ρόλου του κάθε κράτους θα πρέπει να το οδηγήσει στο να επιλέξει ένα ρόλο που θα αντέχει στον χρόνο, θα σέβεται το φυσικό περιβάλλον, να διασφαλίζει την ευηµερία στους πολίτες του. Πρέπει να δει ποια είναι τα συγκριτικά του πλεονεκτή- µατα στο οικονοµικό γίγνεσθαι. Η Ελλάδα έχοντας ιδανικές γεωφυσικές και περιβαλλοντικές συνθήκες στις θάλασσες της, όντας µέλος της Ε.Ε. και µε την ήδη υπάρχουσα δυναµική του κλάδου των ιχθυοκαλλιεργειών θα έπρεπε και πρέπει να το πράξει. Να αποκτήσει εθνικό σχέδιο, όραµα, στρατηγική, πολιτικές και προτεραιότητες. Αντ αυτού οι πολιτικές δυνά- µεις που κυβερνούν τον τόπο, είτε αποφεύγουν να αναφερθούν απολογιστικά έστω στον κλάδο που σήµερα βρίσκεται στη δεύτερη θέση εξαγωγών αγροτικών προϊόντων σε απόσταση αναπνοής από το λάδι ελιά και έχοντας ξεπεράσει άλλα «εθνικά» προϊόντα όπως ο καπνός ή το βαµβάκι, είτε αποφεύγουν και την ελάχιστη αναφορά σε συζητήσεις επί της αγροτικής πολιτικής στο Κοινοβούλιο ή να τον συµπεριλάβουν σαν προτεραιότητα στα πολιτικά προγράµµατα τους, την ίδια στιγµή που χύνουν τόνους µελάνι για άλλα προϊόντα που η νέα Κ.Α.Π. της Ε.Ε. και ο Π.Ο.Ε. έχουν ήδη καταστήσει οριστικά ως µη ανταγωνιστικά. Ο κλάδος των ιχθυοκαλλιεργειών παρουσιάζει επίσης ένα αξιοσηµείωτο χαρακτηριστικό στην Ελλάδα. Παρά την επέλαση παγκόσµιων κολοσσών της βιοµηχανίας τροφίµων που έχουν αποκτήσει πλέον δεσπόζουσα θέση στην ελληνική αγορά, διατηρείται σε πολύ ισχυρό βαθµό ο έλεγχος από Έλληνες επιχειρηµατίες. Όχι ότι τα ξένα κεφάλαια είναι κατάρα. Αντίθετα είναι καλοδεχούµενα, αρκεί να κατευθύνονται σε παραγωγικές και όχι αεριτζίδικες δραστηριότητες. Τι πρέπει να γίνει Η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια βρίσκεται σήµερα σε ένα κοµβικό σηµείο. Θα πρέπει να επιλέξουµε αν θα γίνει το αποφασιστικό βήµα µπροστά ή θα οδηγηθεί ένας ακό- µα ελπιδοφόρος παραγωγικός κλάδος στην περιθωριοποίηση. εν είναι πλέον η εποχή όπου µπορούµε εύκολα να αποφύγουµε τις συνέπειες πράξεων ή παραλήψεων. εν είναι πια δυνατόν να προχωρούµε µε «εκ των υστέρων» πολιτική, ούτε να κρυβόµαστε πίσω από την Κοινή Αλιευτική Πολιτική της Ε.Ε. Η ΚΑΛ.Π. τόσο µέσα από το Ευρωπαϊκό Ταµείο Αλιείας όσο και το πλέγµα των άλλων κανονισµών, αναγνωρίζοντας την µόνιµα ελλειµµατική αγορά αλιευτικών προϊόντων σε κοινοτικό επίπεδο, έχει θέσει τον κλάδο στις προτεραιότητες της. Όµως αυτό δεν αρκεί στον leader του κλάδου. Επείγει η επεξεργασία ενός Εθνικού Αναπτυξιακού Σχεδίου για τις ιχθυοκαλλιέργειες που θα εµπεριέχει τα παρακάτω: Αναγνώριση της πραγµατικής παραγωγής ( τόνοι) της ελληνικής ιχθυοκαλλιέργειας από το αρµόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων καθώς η επιµονή της µη αναγνώρισης δεν εξυπηρετεί κανένα σκοπό, αντίθετα δηµιουργεί προβλήµατα µε την λανθασµένη (και αντιαναπτυξιακή) στοχοθέτηση που συνεπάγεται στο επόµενο (4ο) Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η Ε.Ε. γνωρίζει και έχει αποδεχθεί την πραγµατική παραγωγή της Ελλάδας µέσω ανεξάρτητων µελετών που έχει χρηµατοδοτήσει, αλλά και από άλλα στοιχεία της αγοράς. Η στοχοθέτηση παραγωγής τόνους το Προφίλ του τοµέα των υδατοκαλλιεργειών στην Ελλάδα Ενεργές στον τοµέα Άµεση απασχόληση Κύκλος εργασιών Ετήσια παραγωγή Εξαγωγές Εισηγµένες στο Χ.Α.Α. ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Περιοχές δραστηριότητας Μισθωµένη θαλάσσια έκταση 126 επιχειρήσεις άτοµα τόµοι & ιχθύδια επιχειρήσεις ΑΡΙΘΜΟΣ 315 άδειες 7,8 χλµ 2 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 2ος Τοµέας σε εξαγωγές µεταξύ όλων των αγροτικών προϊόντων (µετά το ελαιόλαδο) Κύρια σε αποµακρυσµένες περιοχές Το αεροδρόµιο Αθηνών καλύπτει έκταση 16,5 χλµ είναι ένας απόλυτα ρεαλιστικός εθνικός στόχος. Συνακόλουθη είναι και η ανάγκη πλήρους εξάλειψης των απαγορεύσεων για επέκταση των µονάδων που άλλωστε αντιβαίνει ευθέως στις αρχές της ελεύθερης αγοράς και του ανταγωνισµού. Ο εκσυγχρονισµός του νοµοθετικού πλαισίου Υδατοκαλλιεργειών, η έλλειψη του οποίου ταλανίζει την τελευταία δεκαετία τον κλάδο τη στιγµή που υπάρχει έτοιµο νοµοθετικό σχέδιο που συγκεντρώνει καθολική αποδοχή. Η περαιτέρω ενίσχυση των παραγωγικών επενδύσεων και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και οργάνωσης των επιχειρήσεων στα πλαίσια του 4ου ΚΠΣ. Η ένταξη των ιχθυοκαλλιεργειών στις προτεραιότητες του πρωτογενούς τοµέα και η συνακόλουθη ένταξη τους στα Προγράµµατα Περιφερειακής Ανάπτυξης και τα Χωροταξικά Περιφερειακά Προγράµµατα. Η δηµιουργία Ειδικού Πλαισίου ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών κατά το πρότυπο των Ειδικών Πλαισίων για τις ανεµογεννήτριες και τον τουρισµό παράλληλα µε µία ρεαλιστική προσέγγιση της δηµιουργίας Περιοχών Οργανωµένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) θα συµβάλλουν αποφασιστικά στον µακρόχρονο σχεδιασµό. Η τήρηση αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων σε συνδυασµό µε συνεχείς εθνικές και κοινοτικές εκστρατείες προώθησης προβολής των προϊόντων ιχθυοκαλλιέργειας στους έλληνες και ξένους καταναλωτές θα συµβάλλουν στην αντιµετώπιση περιοδικών στρεβλώσεων στην αγορά και στην οµαλοποίηση της σχέσης προσφοράς ζήτησης. Στόχος η αύξηση της ζήτησης σε υφιστάµενες και η διάνοιξη νέων αγορών. Η ισχυρή χρηµατοδότηση της έρευνας και της καινοτοµίας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ανέλιξη του κλάδου σε παραγωγικό και τεχνολογικό επίπεδο. Η εφαρµογή νέων µεθόδων οι οποίες µειώνουν ουσιαστικά τις αρνητικές ή βελτιώνουν τις θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον σε σύγκριση µε τις κλασσικές πρακτικές του τοµέα. Η προώθηση των βιολογικών υδατοκαλλιεργειών µπορεί να απαντήσει στις νέες απαιτήσεις των καταναλωτών. Γι αυτό επείγει η δηµιουργία ενός διοικητικού µηχανισµού για τη διαρκή µελέτη των προβληµάτων που προβλέπεται να ανακύψουν στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής και παγκόσµιας οικονοµίας τα επόµενα χρόνια και για την επεξεργασία εναλλακτικών δυνατοτήτων σ αυτό το διαρκώς µεταβαλλόµενο περιβάλλον. Τώρα πλέον υπάρχουν αντίπαλοι που εµείς φροντίσαµε να δυναµώσουµε και ορισµένοι από αυτούς π.χ. Τουρκία παίζουν το χαρτί της συνδεδεµένης χώρας (όχι δασµοί εισαγωγής) όσο και του µη µέλους της Ε.Ε. (µε χορήγηση επιδοτήσεων εξαγωγής) δηµιουργώντας συνθήκες αθέµιτου ανταγωνισµού. Η συγκρότηση ενός Τεχνικού Συµβουλίου Υδατοκαλλιεργειών, το οποίο θα γνωµοδοτεί τόσο επί θεµάτων πολιτικής όσο και επί τεχνικών θεµάτων του κλάδου και θα εισηγείται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων είναι επιτακτική ανάγκη. Η συγκρότηση ενός τέτοιου συµβουλίου δεν καταργεί ούτε τις ιδεολογικές διαφορές των κοµµάτων, ούτε τις κοµµατικές τις πολιτικές τους διαφωνίες. Σηµαίνει αντίθετα ότι αυτές θα αποκτήσουν περιεχόµενο λιγότερο αφηρηµένο και ο συνθηµατικός λόγος θα αντικατασταθεί µε τεκµηριωµένα και δηµιουργικά επιχειρήµατα. Σηµαίνει ότι µπορεί η κυβέρνηση να αξιοποιεί πέραν του πεπερασµένου σε αριθµό και εν πολλοίς παραχωρηµένου σε ιδέες στελεχιακού δυναµικού της δηµόσιας διοίκησης, άτοµα από τον ερευνητικό, παραγωγικό και επιχειρηµατικό τοµέα που δίνουν άλλη διάσταση στις αναγκαίες αποφάσεις. Συµπερασµατικά Η ιχθυοκαλλιέργεια µπορεί να συµβάλλει στο να µην ερηµώσει η ελληνική ύπαιθρος αλλά αντίθετα να ξαναζωντανέψει µέσα από σύγχρονες µορφές ανάπτυξης και αειφόρου διαχείρισης του περιβάλλοντος, να συµβάλλει στην ενδυνά- µωση του οικονοµικού και κοινωνικού ιστού της χώρας, ιδιαίτερα στα νησιά και σε αποµακρυσµένες περιοχές µε περιορισµένες εναλλακτικές δυνατότητες. Η Ελλάδα µπορεί να γίνει ο βιολογικός τροφοδότης της Ευρώπης µε συνδυασµό της ιχθυοκαλλιέργειας µε την οργανική γεωργία και κτηνοτροφία.

8 8 C M Y K Προσπάθεια δεντροφύτευσης των γυµνών βουνών της Άρνισσας Θα καταφέρουµε να τα ζωντανέψουµε ; Στην Άρνισσα δεν το βάζουν κάτω! Στην Άρνισσα δεν ασχολούνται µόνο µε τα φρέσκα και αφυδατωµένα µήλα, κεράσια και ροδάκινα Βόρρα. Στην Άρνισσα δεν παράγουν µόνο φρούτα ολοκληρωµένης διαχείρισης, ασφαλή και νόστιµα. Στην Άρνισσα δεν προσπαθούν να σώσουν την λίµνη Βεγορίτιδα και να σηµάνουν το πρόβληµα της έλλειψης του νερού- Στην Άρνισσα έβαλαν στόχο να ζωντανέψουν τα γυµνά βουνά τους. Να τα πρασινίσουν. Ο Συνεταιρισµός, ο ήµος,τα Σχολεία, ο Σύλλογος Προστασίας και λοιποί φορείς, συµφώνησαν η προσπάθεια να αρχίσει από τώρα. Ήδη µε ανακοίνωση τους προτρέπουν να µην καταστρέφονται τα ποτήρια µιας χρήσεως από νάιλον ή φελιζόλ, αλλά να παραδίδονται στο Συνεταιρισµό και µέσα σε αυτό να φυτευτούν διάφοροι σπόρια, κουκούτσια- ιαφόρων άγριων καρπών, που να είναι κατάλληλα και να αντέχουν στα ξερά βουνά όπως κορόµηλα, γκορτσιές, αχλαδιές, κερασιές, δαφνοκέρασα, πικραµύγδαλα, καρυδιές, θάµνους, πουρνάρια, τσάι του βουνού και άλλα αρωµατικά φυτά, διάφορα δέντρα, δρυς, κέδρα, ακακίες, βελανιδιές, πεύκα, κυπαρίσσια και άλλα κατάλληλα δέντρα για τις συνθήκες της περιοχής. Όλη η προσπάθεια θα γίνει µε τη βοήθεια της γεωτεχνικής υπηρεσίας του συνεταιρισµού, ο οποίος θα χορηγήσει την τεχνογνωσία και όλα τα απαραίτητα µέσα και υλικά για τη διαδικασία της φύτευσης. Τα σχολεία, οι κάτοικοι και οι φορείς θα φέρουν τους σπόρους, που θα βλαστήσουν στα πλαστικά ποτήρια και στη συνέχεια τα µικρά δενδρύλλια θα φυτευτούν στα βουνά. Η προσπάθεια; Είναι σοβαρή και αξιόλογη και καλούνται να βοηθήσουν όλοι οι κάτοικοι και φορείς, µικρά και µεγάλα παιδιά όχι µόνο οι ευαισθητοποιηµένοι, αλλά και όλοι όσοι θέλουν ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά τους. Τηλ. Επικοινωνίας Γεωτεχνικό Τµήµα Αγροτ.Συνεταιρισµού Άρνισσας ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 Το νεαρόν ύδωρ οµικό στοιχείο του Σύµπαντος, γόνας του, η ιστορία της ζωής και της πρωταγωνιστής της ζωής, το ποικιλίας της. Η σχέση του νερού µε νερό υπάρχει παντού. Γίνεται τον άνθρωπο, µε τους οργανισµούς και σύννεφο, σταγόνα βροχής, ψιχάλα, τα οικοσυστήµατα είναι ευαίσθητη. χιόνι, πάγος, ατµός, πηγή, ποταµός, Από την ισορροπία της εξαρτάται η ίδια λίµνη. Μεταµορφώνεται διαρκώς και η ζωή. µεταµορφώνει τα πάντα. Σφυροκοπά Νερό υποταγµένο στις ανάγκες µας. και σπάζει. Κονιορτοποιεί, µεταφέρει Νερό που µας τρέφει. Που ποτίζει τα και αποθέτει. Θρυµµατίζει, διαλύει και χωράφια χιλιάδες χρόνια τώρα, από διαβρώνει, µη σταµατώντας ποτέ να την εποχή που αποφασίσαµε να εγκατασταθούµε µόνιµα σε ένα τόπο. Οι σµιλεύει το ανάγλυφο της Γης. Στα δισεκατοµµύρια έτη που χρειάστηκαν για να φτάσουµε στη σηµερικές, ευφυείς λύσεις των προγόνων ανάγκες αυξήθηκαν και οι παραδοσιανή τεράστια βιοποικιλότητα, το νεαρόν µας, που διατηρούσαν τις ισορροπίες (φρέσκο) ύδωρ που σήµερα αποκαλού- της φύσης, εγκαταλείφθηκαν. Η συνετή χρήση και διαχείριση του νερού µε απλώς νερό, ήταν πάντα παρών. Να υπαγορεύει τις εξελίξεις του Πλανήτη αφορά πια την κοινωνική και οικονοµική µας ευηµερία. και της ζωής, να δρα στα κύτταρά µας, να στηρίζει φυτά και ζώα, να συνθέτει Νερό για κάθε χρήση. Ύδρευση, άρδευση, ηλεκτροπαραγωγή, βιοµηχα- περιβάλλοντα και οικοσυστήµατα ανυπολόγιστης αξίας, να σφραγίζει τοπία, νία. Συνεχείς και αυξανόµενες απολήψεις. Συχνά αλόγιστες. Αδιαφορώντας να διαµορφώνει χώρους, να στηρίζει οικονοµίες, να γεννάει πολιτισµό. για τις συνέπειες. Υποβαθµίζοντας την Νερό ζωτικό. Στη διαύγεια κάθε στα- ποιότητα του νερού και της ζωής µας. Νερό που δρα σε κάθε κλίµακα και το ίδιο ζητά από εµάς. Απαιτεί γνώση και συνετή χρήση για να διατηρήσει την ποσότητα και την ποιότητά του, για να σώσει τα οικοσυστήµατά του. Χρειάζεται γενναίες αποφάσεις για να αναχαιτίσει την υποβάθµισή του. Έχει ανάγκη από καλά ενηµερωµένους και ευαισθητοποιηµένους πολίτες. Για να αντιτάξει την καθαρότητά του στη ρύπανση. Τις εύφορες εκτάσεις σε ξερές κοιλότητες λιµνών. Τις ζωογόνες βροχές σε καταστροφικές νεροποντές. Το νερό γονιµοποιεί ή αφανίζει. Η επιλογή ανάµεσα στην Αρµονία και στην Ύβρη ήταν πάντοτε του ανθρώπου. Κατερίνα Μπόλη Περιοδικό «Αµφίβιον» ΕΠΙΠΛΟ - ΚΟΥΖΙΝΑ ΙΑΚΟΣΜΗΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΑΛΥΣΙ Α ΑΡΝΙΣΣΑΣ Τ.Κ ΗΜΟΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙ ΑΣ ΤΗΛ.: FAX: ΚΙΝ.: theodorou@pel.forthnet.gr ΚΡΑΣΙ «ΕΠΑΥΛΙΣ» Στους πρόποδες του Βιτσίου, λίγα χιλιόµετρα πιο κάτω από το Νυµφαίο,στο µαγευτικό Αετό, η Εταιρεία Αετόζι επέλεξε το σηµείο όπου φύτεψε τους αµπελώνες της. Η εταιρεία σε µια προσπάθεια αναβίωσης του ιστορικού αµπελώνα αλλά και της αγροτουριστικής ανάπτυξης της περιοχής, τη χρονιά του 2001εγκατέστησε 20 στρέµµατα αµπελιού, µε κυρίαρχη ποικιλία το Syrah. Τρεις διαφορετικές ετικέτες κρασιών κοσµούν τον κόπο της αµπελοοινικής χρονιάς. Το «Έπαυλις» (παλαιωµένος)» έχει παλαιώσει 14 µήνες σε δρύινα γαλλικά βαρέλια και έχει ωριµάσει στη φιάλη για 8 µήνες. Είναι ένα βαθυπόρφυρο χρωµατικά κρασί, µε πλούσια γεύση, µακριά επίγευση και αποτελεί την πρόταση της εταιρείας Αετόζι, για τους συλλέκτες των επιλεγ- µένων κρασιών. Τιµήθηκε για το 2007 στον ιεθνή ιαγωνισµό Θεσ/νίκης ( DETROP) στην κατηγορία του αργυρού µεταλλίου. Μια πιο φρέσκια πρόταση της εταιρείας Αετόζι είναι το «Έπαυλις Ερυθρός Ξηρός» ένα φρέσκο ερυθρό κρασί, όπου τα φρουτώδη αρώ- µατα συναντούν το µαλακό του στόµα. Τη χρονιά του 2006 οινοποιήθηκε για πρώτη φορά στη υτική Μακεδονία από την ποικιλία Syrah, ένα Ροζέ Κρασί. Η εντυπωσιακή µύτη του, µε αρώµατα λεµονανθών, φραγκοστάφυλου και βύσσινου του «Έπαυλις Ροζέ» ισορροπούν αρµονικά, µε ένα πλούσιο στόµα και µε µια διακριτική οξύτητα. Το 2006 τιµήθηκε µε το χάλκινο µετάλλιο στον ιεθνή ιαγωνισµό Θες/νίκης (DETROP). Υπεύθυνος: Άνθιµος Σ. Τόρτοκας Τηλ ,Fax , Κιν: info@aetozi.gr - website: