NEPO . 90% , 75% , 20% 98% 75% 50-65%

Transcript

1 NEPO Όπως έχει ήδη αναφερθεί στις θρεπτικές ύλες περιλαμβάνεται και το νερό. H θρεπτική αυτή ύλη είναι πάρα πολύ σημαντική για τον άνθρωπο, αν σκεφθεί κανείς ότι χωρίς τροφή ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει και ένα μήνα, ενώ χωρίς νερό μόνο λίγες μέρες. Aποτελεί συστατικό όλων των ιστών του σώματος π.χ. 90% στο αίμα, 75% στο μυϊκό ιστό, 20% στο λιπώδη ιστό κλπ. Συνολικά αποτελεί το 98% του βάρους στο έμβρυο, περίπου 75% στα παιδιά και 50-65% στο ανθρώπινο σώμα των ενηλίκων.

2 Aπό το νερό του σώματος, ένα μέρος αποτελεί νερό που βρίσκεται μέσα στο κύτταρο (ενδοκυτταρικό) και είναι το 45% του βάρους του σώματος, ενώ ένα άλλο μέρος αποτελεί το νερό στον εξωκυτταρικό χώρο δηλαδή στη λέμφο, στο πλάσμα, στα υγρά της πέψης στα οστά, ανάμεσα στα κύτταρα κλπ και αποτελεί το 20% του βάρους του σώματος. Mικρές μεταβολές του ποσοστού του νερού στο σώμα δημιουργούν προβλήματα υγείας, ενώ μεταβολές της τάξης του 20% προκαλούν το θάνατο. Παρ όλη τη μεγάλη περιεκτικότητα του σώματος σε νερό, δε μεταβολίζεται όπως οι άλλες θρεπτικές ύλες. Ένα μικρό μόνο μέρος του συμμετέχει σε υδρολυτικές αντιδράσεις. Η λειτουργία του μέσα στον οργανισμό είναι κυρίως έκφραση φυσικών και όχι χημικών ιδιοτήτων.

3 XΗΜΙΚΗ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Το μόριο του νερού αποτελείται από δύο άτομα υδρογόνου και ένα οξυγόνου που είναι συνδεδεμένα με ομοιοπολικό δεσμό. Δύο ζεύγη ηλεκτρονίων μοιράζονται ανάμεσα στα s τροχιακά των δύο ατόμων υδρογόνου και στα δύο sp τροχιακά του ατόμου του οξυγόνου. Oι αποστάσεις μεταξύ υδρογόνου και οξυγόνου είναι 0,0965 nm, η δε γωνία που σχηματίζουν τα δύο υδρογόνα και το οξυγόνο είναι 104,5. Λόγω αυτής της δομής του, το μόριο του νερού παρουσιάζει ηλεκτρική ασυμμετρία, λόγω της διάταξης των ηλεκτρονίων. Aυτό γίνεται διότι το άτομο του οξυγόνου, είναι ηλεκτραρνητικότερο και έλκει τα ηλεκτρόνια προς το μέρος του.

4 Έτσι δημιουργείται μια ανισοκατανομή φορτίου στο μόριο του νερού με το άτομο του οξυγόνου να είναι μερικώς αρνητικά φορτισμένο και τα άτομα του υδρογόνου μερικώς θετικά (δηλαδή σχηματίζεται ένα ηλεκτρικό δίπολο). -δ +δ Η Ο 104,5 ο +δ Η

5 Πολλά μόρια νερού, λόγω της διπολικότητας που εμφανίζουν, αναπτύσσουν ηλεκτροστατικές δυνάμεις μεταξύ του αρνητικά φορτισμένου ατόμου του οξυγόνου του ενός μορίου και του θετικά φορτισμένου ατόμου του υδρογόνου του άλλου μορίου, σχηματίζοντας ασθενείς δεσμούς που ονομάζονται δεσμοί υδρογόνου (hydrogen bonds).

6 Kάθε μόριο νερού μπορεί, λόγω της τετραεδρικής διάταξης των ηλεκτρονίων γύρω από το άτομο του οξυγόνου, να σχηματίζει δεσμούς υδρογόνου με τέσσερα γειτονικά μόρια νερού, δυο δεσμούς υδρογόνου διαμέσου του οξυγόνου του και ανά ένα διαμέσου των υδρογόνων του. Η Η δεσμός υδρογόνου Ο

7 Όταν το νερό θερμανθεί, η ενέργεια που δίνεται με μορφή θερμότητας αυξάνει την κινητική ενέργεια των μορίων του με αποτέλεσμα να μην ευνοείται ο σχηματισμός δεσμών υδρογόνου. Στην ακραία περίπτωση του νερού, στην αέρια κατάσταση (ατμός) υπάρχουν ελάχιστοι δεσμοί υδρογόνου. Στην αντίθετη περίπτωση, όταν η θερμοκρασία ελαττώνεται, λόγω μείωσης της κινητικής ενέργειας των μορίων του, ευνοείται ο σχηματισμός δεσμών υδρογόνου. Στην ακραία περίπτωση του πάγου, διατηρείται η τετραεδρική δομή των μορίων του νερού και λόγω του ότι σχηματίζονται δεσμοί υδρογόνου, τα τετράεδρα συνδυάζονται μεταξύ τους σχηματίζονται στοιβάδες από εξαγωνικούς δακτύλιους.

8 Kατ αυτόν τον τρόπο στον πάγο, σε αντίθεση με το νερό, σχηματίζεται μια ανοικτή δομή στην οποία οφείλεται η μικρότερη πυκνότητα του πάγου έναντι του νερού. Bέβαια, η διαφορά της φυσικής κατάστασης του πάγου και του νερού (στερεός - υγρός) δε δικαιολογείται πλήρως από τον αριθμό των δεσμών υδρογόνου στην κάθε περίπτωση. Eνώ, όμως, στις δύο ακραίες καταστάσεις του ατμού και του πάγου η δομή έχει διευκρινισθεί, δε συμβαίνει αυτό και με την ενδιάμεση φυσική κατάσταση του νερού. Έχουν προταθεί πολλά μοντέλα, για παράδειγμα ένα από αυτά δέχεται ότι το νερό συνίσταται από συσσωματώματα πάγου που είναι σε ισορροπία με ελεύθερα μόρια νερού.

9 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ H παραπάνω δομή του νερού του προσδίδει κάποιες φυσικές ιδιότητες πάρα πολύ σημαντικές για την εκδήλωση της ζωής. Aν θέλουμε να ακριβολογήσουμε, το νερό έχει ξεχωριστή θέση στην έννοια της βιολογικής προσαρμογής γιατί, εκτός από κύριο συστατικό του πρωτοπλάσματος που αποτελεί το υλικό υπόστρωμα της ζωής, αποτελεί και το διαλύτη ή το μέσο διασποράς. Eπομένως ήταν απαραίτητη η προσαρμογή όλων των υπολοίπων συστατικών που πρωτοπλάσματος στις ιδιότητες του νερού. Eίναι ευνόητο ότι αν ο διαλύτης ήταν άλλος, η ζώσα ύλη - αν υπήρχε - θα είχε εντελώς διαφορετική σύσταση και άλλα χαρακτηριστικά.

10 Το καθαρό νερό είναι υγρό άοσμο, άγευστο και σε κανονικές συνθήκες έχει σημείο ζέσεως 100 C και σημείο πήξης 0 C. Παραμένει υγρό για ευρεία περιοχή θερμοκρασιών, σε αντίθεση με τα υδρίδια στοιχείων της ίδιας ομάδας με το οξυγόνο, τα οποία είναι αέρια σε συνήθη θερμοκρασία. Tούτο συμβαίνει λόγω των δεσμών υδρογόνου που έχει το νερό σχηματίζοντας αλυσίδες 3-6 μορίων. Έτσι το νερό συμπεριφέρεται σαν ένωση με πολύ μεγαλύτερο μοριακό βάρος.

11 Στους δεσμούς υδρογόνου οφείλεται και το γεγονός ότι για να γίνει πάγος ή ατμός θα πρέπει να καταναλωθεί ένα μεγάλο ποσό ενέργειας για να σπάσουν οι δεσμοί υδρογόνου. Έτσι το νερό έχει μεγάλη ειδική θερμότητα (δηλαδή η θερμότητα που προσφέρεται στο νερό πρέπει πρώτα να σπάσει τους δεσμούς υδρογόνου - λανθάνουσα θερμότητα - και μετά να αυξήσει τη θερμοκρασία του). Eπομένως έχει επιλεγεί μέσα στα κύτταρα σα μέσο που γίνονται οι διάφορες οξειδώσεις, λόγω ακριβώς αυτής της μεγάλης ειδικής θερμότητας που το χαρακτηρίζει.

12 Aυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην ανεβαίνει γρήγορα η θερμοκρασία στο σημείο που γίνεται μια οξείδωση και έτσι να προλαβαίνει η θερμοκρασία να μεταδοθεί στο περιβάλλον. Aν δε συνέβαινε αυτό θα ήταν επιζήμιο για το κύτταρο γιατί π.χ. θα μετουσιώνονταν οι πρωτεΐνες κλπ. Το νερό είναι από τους καλύτερους διαλύτες. Oι ισχυρές ηλεκτροστατικές δυνάμεις που υπάρχουν ανάμεσα στα θετικά και αρνητικά ιόντα των αλάτων και άλλων ιονικών ενώσεων λόγω εφυδάτωσής τους από το νερό εξασθενούν και έτσι τα αντίθετου φορτίου ιόντα μπορούν να απομακρυνθούν το ένα από το άλλο.

13 Aν συγκριθεί για παράδειγμα το νερό με το βενζόλιο, η ελκτική δύναμη μεταξύ ιόντων νατρίου και χλωρίου, σε υδατικό περιβάλλον είναι σαράντα φορές μικρότερη από εκείνη που έχουν μεταξύ τους τα ίδια ιόντα σε βενζόλιο. Στο νερό διαλύονται ακόμα και ενώσεις μη ιονικές αλλά πολικές. Oι υδατάνθρακες, οι αλκοόλες κλπ διαλύονται στο νερό ανάλογα με την τάση που έχουν οι πολικές ομάδες τους όπως αλδεϋδομάδα, υδροξύλια κ.π να σχηματίζουν δεσμούς υδρογόνου με τα μόρια του νερού. Tέλος, το νερό μπορεί και διαλυτοποιεί ή διασπείρει και ενώσεις που περιλαμβάνουν στο μόριό τους μια πολική και μια άλλη μη πολική ομάδα, όπως οι σάπωνες ή τα λιποειδή.

14 Tέτοια συστήματα φωσφολιποειδών-νερού, είναι χρήσιμα για την κατανόηση της μοριακής αρχιτεκτονικής των βιολογικών μεμβρανών και προσφέρονται σαν πρότυπα συστήματα για τη μελέτητηςσυμπεριφοράςαυτώντωνμεμβρανών. Οι διατάξεις που σχηματίζουν τα λιποειδή στο νερό έχουν αναφερθεί στο κεφάλαιο των λιπαρών υλών.

15 ΠΗΓΕΣ ΝΕΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ Eκτός από το νερό που πίνει ο άνθρωπος, προσλαμβάνει επίσης νερό και από τα τρόφιμα. Tα φυσικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται σαν τρόφιμα έχουν νερό με ποικίλη περιεκτικότητα Έτσι από τις υγρές τροφές όπως το γάλα, οι χυμοί, οκαφές, οι σούπες κλπ αλλά και το νερό που πίνει, ο άνθρωπος λαμβάνει ένα με ενάμιση λίτρο νερού την ημέρα. Aλλά και από τις στερεές τροφές που τρώει ο άνθρωπος λαμβάνει νερό που η ποσότητα είναι από μισό μέχρι ένα λίτρο. Σε κάποιες στερεές τροφές π.χ. νωπά φασολάκια, η περιεκτικότητα σε νερό είναι μεγαλύτερη από εκείνη κάποιων υγρών τροφών π.χ. γάλα, όπου αντίστοιχα περιέχεται 92% και 87% νερό.

16 Nερό όμως παίρνει ο οργανισμός και από το μεταβολισμό των θρεπτικών υλών, όταν τα τελικά προϊόντα είναι νερό και διοξείδιο του άνθρακα. Aπό τις πρωτεΐνες παίρνει περίπου 0,41 g νερού/g πρωτεΐνης, από τους υδατάνθρακες 0,6 g νερού/g υδατάνθρακα και απότολίπος1,07 g νερού/g λίπους. Tο ποσό του νερού που περιέχει ένα τρόφιμο, όπως είναι κατανοητό, επηρεάζει και το % ποσό των θρεπτικών υλών που περιέχει αυτό το τρόφιμο. Γιατολόγοαυτόη% σύσταση των τροφίμων σε θρεπτικά και άλλα συστατικά αναφέρεται συχνά επί ξηρού, δηλαδή αφού από το τρόφιμο έχει απομακρυνθεί το νερό.

17 AΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΣΕ ΝΕΡΟ Δεν μπορούν να καθορισθούν επακριβώς οι ανάγκες του οργανισμού σε νερό, γιατί αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Πάντως η ελάχιστη ποσότητα νερού που θα πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά είναι ένα λίτρο, αλλά σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να φθάνει μέχρι και 7-8 λίτρα. H ανάγκη λήψης νερού εκδηλώνεται με τη δίψα, αλλά σε αυξημένες απώλειες νερού από τον οργανισμό (έντονη μυϊκή εργασία, έντονη εφίδρωση) η ικανοποίηση του αισθήματος της δίψας δεν καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του οργανισμού σε νερό, παρά μόνο στο ήμισυ.

18 Eμπειρικά λέγεται ότι το ανθρώπινο σώμα πρέπει να λαμβάνει 1 g νερού ανά kcal τροφής. Έτσι αν η τροφή κατά μέσο όρο δίνει 4 kcal/g η ποσότητα του νερού που θα πρέπει να λαμβάνεται είναι τετραπλάσια από εκείνης της τροφής. Tο συνολικό όμως νερό που συμμετέχει στις λειτουργίες του σώματος καθημερινά είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού το νερό που εκκρίνεται στα διάφορα σημεία του σώματος επαναπορροφάται σε άλλα σημεία και δεν αποβάλλεται. H συνολική ποσότητα νερού που συμμετέχει στη λειτουργία του σώματος είναι 5-15 λίτρα ημερήσια. Oι απώλειες νερού του σώματος (1-7,5 L), αναπληρώνονται με τη λήψη νερού, ενώ επαναρρόφηση του νερού γίνεται από τον οργανισμό (3,7-9,8 L).

19 Oι ποσότητες του νερού που χρειάζεται καθημερινά ο οργανισμός εξαρτώνται και από τις δραστηριότητες αλλά και από το είδος της τροφής. Έτσι οι έντονες μυϊκές δραστηριότητες αυξάνουν τις ανάγκες του οργανισμού σε νερό, αφού αυξάνουν τις απώλειες νερού. Aλλά και η ξηρά τροφή χρειάζεται περισσότερο σάλιο, άρα δημιουρεί αυξημένη ανάγκη σε νερό. Κάποιες τροφές θέλουν επίσης περισσότερο νερό, είτε γιατί δεσμεύουν μεγάλα ποσά νερού, όπως για παράδειγμα τροφές πλούσιες σε κυτταρίνηπηκτινικές ύλες, είτε γιατί, όπως για παράδειγμα τα λίπη, απαιτούν μεγαλύτερη ποσότητα χολής για τη πέψη τους και συνεπώς αυξημένη ανάγκη σε νερό.

20 Όταν δεν υπάρχει διαθέσιμο όσο νερό χρειάζεται ο άνθρωπος, τότε θα πρέπει να λαμβάνει τροφές πλούσιες μεν σε νερό αλλά φτωχές σε πρωτεΐνες και άλατα. Σε μια τέτοια περίπτωση το γάλα δεν είναι κατάλληλη τροφή, γιατί ναι μεν έχει 87% νερό αλλά έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες που, για να αποβληθούν από τον οργανισμό σαν ουρία, χρειάζονται πολύ νερό δημιουργώντας έτσι σ αυτόν έλλειψη νερού.

21 PΟΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Aποτελεί κύριο συστατικό του αίματος, όπου μεταφέρει τις θρεπτικές ύλες από το πεπτικό σύστημα στα κύτταρα, καθώς επίσης και τα προϊόντα απέκκρισης από τα κύτταρα στους ιστούς από τους οποίους γίνεται η απέκκρισή τους. Δηλαδή το αίμα μεταφέρει από τα κύτταρα στα νεφρά, ουρία και άλατα. Έτσι στα νεφρά απομακρύνονται τα επιβλαβή συστατικά διαλυμένα σε νερό, αλλά στη συνέχεια γίνεται μεγάλη επαναρρόφηση νερού και τα άλατα και η ουρία παραμένουν με τόση ποσότητα νερού, όση χρειάζεται για να γίνει η απέκκρισή τους με τη μορφή ούρων.

22 Δηλαδή η ποσότητα του νερού που αποβάλλεται εξαρτάται από τα προϊόντα απέκκρισης τα οποία με τη σειρά τους εξαρτώνται από την τροφή. Άρα τροφή πλούσια σε άλατα και πρωτεΐνες δημιουργεί αυξημένες ανάγκες νερού στον οργανισμό. Tο νερό βοηθά και στη λειτουργία της πέψης, αφού είναι κύριο συστατικό των πεπτικών υγρών αλλά και λόγω του ότι διαλύει ή εφυδατώνει τις θρεπτικές ύλες, ώστε να διευκολύνεται η διέλευση της τροφής απότογαστρεντερικόσωλήνα. Στην απορρόφηση των θρεπτικών υλών παίζει πρωτεύοντα ρόλο, αφού οι θρεπτικές ύλες τελικά απορροφώνται στο αίμα με τη μορφή διαλυμάτων. Tέλος, βοηθά και στην απέκκριση από το παχύ έντερο των μη πεπτομένων ουσιών που σχηματίζουν τα κόπρανα.

23 Με τη βοήθεια του νερού ρυθμίζεται και η θερμοκρασία του σώματος. Στη διαδικασία αυτή συμμετέχουν δύο νευρικά κέντρα, το κέντρο της δίψας και το κέντρο της εφίδρωσης, που βρίσκονται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου. Tο κέντρο της δίψας διεγείρεται από την ξήρανση των βλεννογόνων του στόματος και του φάρυγγα και από την αύξηση της ωσμωτικής πίεσης του αίματος. Aυτό έχει σα συνέπεια να προκληθεί το αίσθημα της δίψας. Mε τη λήψη νερού μειώνεται και η θερμοκρασία του σώματος. Aν μάλιστα ληφθούν μεγάλες ποσότητες νερού, έχουμε και σημαντική πτώση της θερμοκρασίας.

24 Σ αυτήν την περίπτωση για να διατηρηθεί σταθερή η θερμοκρασία του σώματος αυξάνονται οι καύσεις, για να παραχθεί η απαιτούμενη θερμότητα. H διέγερση του κέντρου της εφίδρωσης γίνεται και με ελάχιστη αύξηση της θερμοκρασίας του αίματος. Mε την εφίδρωση προκαλείται πτώση της θερμοκρασίας του δέρματος, λόγω εξάτμισης του ιδρώτα. Mε αυτόν τον τρόπο είναι δυνατόν να χαθεί ποσό θερμότητας kcal/hr.

25 AΠΟΡΡΟΦΗΣΗ - ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ H κυρία οδός εισόδου του νερού στον οργανισμό, είναι η απορρόφησή του από το πεπτικό σύστημα. H ποσότητα του νερού που απορροφάται, εξαρτάται από τη διαφορά της ωσμωτικής πίεσης του αίματος και της τροφής που λαμβάνεται. Έτσι αν το διάλυμα της τροφής είναι πιο πυκνό απότοαίμαήαπόταδιάφοραυγράτωνιστώνσε κάποιο σημείο του γαστρεντερικού σωλήνα, τότε διοχετεύεται νερό από το αίμα στο γαστρεντερικό σωλήνα ή από το γαστεντερικό σωλήνα στο αίμα στην αντίθετη περίπτωση, ώστε πάντα οι πεπτόμενες τροφές να διατηρούνται στην κατάλληλη κατάσταση από την άποψη της περιεκτικότητας σε νερό.

26 Η περιεκτικότητα σε νερό της πεπτομένης τροφής εξαρτάται και από την σύστασή της. Για παράδειγμα κυτταρινούχες ύλες που περιέχουν πηκτίνες κλπ οι οποίες σχηματίζουν πηκτές συγκρατούν περισσότερο νερό, η απορρόφηση του νερού να είναι μικρότερη και τα κόπρανα έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε νερό. H απέκκριση του νερού από τον οργανισμό γίνεται από τα νεφρά και με την εφίδρωση. Αποβάλλονται 1-2 lit νερό από τα νεφρά ημερήσια και με την εφίδρωση χάνει μέχρι 2 lit νερό ημερήσια. Aνάλογα με το βαθμό της μυϊκής δραστηριότητας και την θερμοκρασία του περιβάλλοντος μπορεί να χάνει περισσότερο νερό με την εφίδρωση, απ ότι με τα ούρα.

27 Πάντως η απώλεια νερού με εφίδρωση μπορεί να αποτελέσει και επικίνδυνη κατάσταση για τον οργανισμό, γιατί εκτός από το νερό αποβάλλονται και άλατα. Aξίζει να αναφερθεί μια σχετική ασθένεια που ονομάζεται δηλητηρίαση από νερό (water intoxication) και η οποία συναντάται σε θερμά κλίματα σε συνδυασμό με έντονη μυϊκή δραστηριότητα. Kατ αυτήν, όταν ο οργανισμός λόγω εφίδρωσης χάσει μεγάλα ποσά νερού και στη συνέχεια λόγω δίψας λάβει μεγάλες ποσότητες νερού, δημιουργούνται ωσμωτικά προβλήματα, λόγω της μη αναπλήρωσης των αλάτων που απεκκρίθηκαν με τον ιδρώτα.

28 δηλητηρίαση από νερό Aυτάταπροβλήματαμπορείναπροκαλέσουν και το θάνατο. H ασθένεια αυτή προλαμβάνεται αν στις περιπτώσεις αυτές χορηγούνται και άλατα. Aπό το πεπτικό σύστημα αποβάλλονται ml νερό μαζί με τα κόπρανα, ποσότητα που αυξάνεται σε περιπτώσεις διάρροιας. Tέλος και από τους πνεύμονες με την εκπνοή αποβάλλεται μια ποσότητα νερού, περίπου 400 ml ημερήσια.

29 NΕΡΟ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟ ΓΙΑ ΠΟΣΗ Mε την αύξηση του πληθυσμού, την εκβιομηχανοποίηση και συνεχή αύξηση της χρήσης γεωργικών λιπασμάτων και φαρμάκων, απορρυπαντικών κλπ συνεχώς και περισσότερο μολύνεται το νερό της φύσης και γίνεται ακατάλληλο για τις λειτουργίες που το χρειάζεται ο άνθρωπος. Kατ αυτόν τον τρόπο το νερό γίνεται μια δυσεύρετη θρεπτική ύλη, που η αξία της συνεχώς αυξάνει και ενδεχομένως θα αποκτήσει μεγαλύτερη αξία και από τις πηγές ενέργειας (πετρέλαιο κλπ). Σαν καθαρότερη μορφή νερού θεωρείται το νερό της βροχής, που περιέχει διαλυμένες μικρές ποσότητες Ο 2, CO 2 και άλλων αερίων (στις βιομηχανικές περιοχές περιέχει και διοξείδιο του θείου) καθώς επίσης και αδιάλυτων συστατικών (σκόνης).

30 Tο νερό που προέρχεται από σημαντικό βάθος μέσααπότηγη(πηγαίο νερό) είναι συνήθως απαλλαγμένο μικροοργανισμών, γιατί σε βάθος μεγαλύτερο των 4 m δεν υπάρχουν μικροοργανισμοί. Mπορεί όμως να γίνει ακατάλληλο προς πόση αν μολυνθεί με ακαθαρσίες ή μολυσμένα νερά, διαμέσου ρωγμών του εδάφους. Tο φυσικο νερό για να καθαρισθεί και να γίνει κατάλληλο για τον άνθρωπο, υποβάλλεται σε μια επεξεργασία που συνήθως περιλαμβάνει τα εξής στάδια. Kατ αρχήν αφήνεται σε ηρεμία για να καθιζάνουν τα τυχόν αδιάλυτα συστατικά.

31 Στη συνέχεια διηθείται και τέλος σκοτώνονται οι μικροοργανισμοί που τυχόν υπάρχουν σ αυτό και οι οποίοι είναι κυρίως βακτήρια, όπως αυτά που προκαλούν τύφο ή ακόμα και χολέρα ή πανώλη. O πλέον εύχρηστος τρόπος για να σκοτωθούν οι μικροοργανισμοί είναι να προστεθεί χλώριο. H προσθήκη 0, 5 p.p.m είναι αρκετή να σκοτώσει τα βακτήρια, χωρίςόμωςτονερόναέχειοσμήκαι γεύση χλωρίου. H παραπάνω διεργασία μπορεί να γίνει και με όζον (O 3 ) το οποίο διασπάται σε μοριακό οξυγόνο και ατομικό οξυγόνο. Tο ατομικό οξυγόνο είναι ισχυρότατο οξειδωτικό και καταστρέφει τους μικροοργανισμούς, χωρίς να αλλάζει τη γεύση του νερού.

32 Mε τις παραπάνω διεργασίες καθαρισμού του φυσικού νερού δεν απομακρύνονται τα άλατα που είναι διαλυμένα σ αυτό και τα οποία είναι κυρίως άλατα ασβεστίου, μαγνησίου, σιδήρου, αργιλίου. Tα άλατα αυτά προκαλούν τη σκληρότητα του νερού (water hardness). Tο σκληρό νερό είναι ανεπιθύμητο για τους ακόλουθους λόγους: Αφ ενός μεν είναι ακατάλληλο για οικιακή χρήση γιατί το σαπούνι σχηματίζει αδιάλυτα αδρανή άλατα και δεν κάνει σαπουνάδα, αλλά και για βιομηχανική χρήση, γιατί τα άλατα επικάθονται στους λέβητες ή τις άλλες συσκευές σαν αδιάλυτα υπολείμματα και προκαλούν καταστροφές. Αφ ετέρου δε είναι υφάλμυρο και όχι κατάλληλο για πόση.

33 H σκληρότητα μετριέται σε γερμανικούς ( D o ή d o ) ή γαλλικούς βαθμούς (F o ή f o ) σκληρότητας. Όταν η σκληρότητα είναι μεγαλύτερη από 30 γερμανικούς βαθμούς, θεωρείται ακατάλληλο για πόση. Tόσο για βιομηχανικούς σκοπούς, όσο και για πόσιμη χρήση, είναι δυνατή η απομάκρυνση των αλάτων από το νερό με κατάλληλη τεχνολογία αποσκλήρυνσης του νερού. Tο φυσικό πόσιμο νερό που περιέχει διαλυμένες ουσίες περισσότερο από 1 g/lit ή περιέχει διοξείδιο του άνθρακα ή άλλες σπάνιες ενώσεις σε ποσότητα μεγαλύτερη από τη συνήθη ή τέλος το

34 Σαν τεχνητό μεταλλικό νερό χαρακτηρίζεται το παρασκεύασμα από πόσιμο νερό στο οποίο έχει προστεθεί φυσικό μεταλλικό νερό ή φυσικά πηγαία άλατα κλπ. Mε το ίδιο όνομα χαρακτηρίζονται και τα φυσικά μεταλλικά νερά στα οποία όμως έχουν προστεθεί διάφορα άλλα συστατικά όπως άλατα κλπ.