ΕΥΡΩΠΑЇΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑЇΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Λευκωσία, 11 Ιουλίου 2016 DGT.B.EL/MN (2016) ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΗΜΕΡΙΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΚΕΙΜΕΝΑ, ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ» ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ 20 ΜΑΪΟΥ 2016 ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ: ΓΡΑΦΕΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΚΑΙ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο Λεωφόρος Βύρωνος 30, 1096 Λευκωσία ΚΥΠΡΟΣ, Τηλ , Φαξ: Ηλ. Ταχ.: dgt-nicosie@ec.europa.eu

2 Περιεχόμενα Περιεχόμενα Εισαγωγή Πρόγραμμα ημερίδας εργασίας Ομάδες εργασίας Συμπεράσματα ομάδων εργασίας.6 Α. Ομάδα Εργασίας: Ποιότητα των κειμένων στην κυπριακή και ενωσιακή δημόσια διοίκηση: προβλήματα και δυνατότητες συνεργασίας.6 Β. Ομάδα Εργασίας: Παραγωγή και τυποποίηση ορολογίας στην κυπριακή και ενωσιακή δημόσια διοίκηση 7 6. Δηλώσεις συμμετοχής στην ημερίδα εργασίας 9 7. Βιογραφικά ομιλητών Φωτογραφίες από την ημερίδα εργασίας Παραρτήματα κείμενα ή/και περιλήψεις ομιλιών..19 Α. Χαιρετισμός Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο...19 Β. Για καλύτερα Ελληνικά: απλές μέθοδοι & απλά μεταφραστικά γλωσσικά εργαλεία...21 Γ. Διασφάλιση και έλεγχος ποιότητας των μεταφράσεων στην ελληνική γλώσσα στην ΕΕ 22 Δ. Ελληνική γλώσσα και ορολογία. Ποιος ο ρόλος του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας (EΔΟ);..23 Ε. Διαδραστική Ορολογία για την Ευρώπη (ΙΑΤΕ). Προκλήσεις για την ελληνική γλώσσα Διαφάνειες ομιλιών

3 1. Εισαγωγή Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης Μετάφραση για την Ευρώπη, το Γραφείο Λευκωσίας της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης στην Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο και η Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης (ΚΑΔΔ) οργάνωσαν ημερίδα εργασίας με τίτλο «Γλώσσα και Ορολογία καλύτερα κείμενα, καλύτερα Ελληνικά». Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Μαΐου 2016 στις εγκαταστάσεις της Κυπριακής Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης στη Λευκωσία. Στην ημερίδα (α) παρουσιάστηκαν απλές μέθοδοι και μεταφραστικά/γλωσσικά εργαλεία για τη σύνταξη και/ή τη μετάφραση εγγράφων στην κυπριακή δημόσια διοίκησης, (β) προσδιορίστηκαν τα προβλήματα αναφορικά με την εξασφάλιση ποιότητας των δημοσίων εγγράφων και, (γ) συζητήθηκαν και εξακριβώθηκαν τρόποι ενίσχυσης της συνεργασίας μεταξύ κυπριακής δημόσιας διοίκησης και ΓΔ Μετάφρασης στην επίλυση ορολογικών προβλημάτων καθώς και την παραγωγή και τυποποίηση ορολογίας. Η ανάγκη για περαιτέρω συζήτηση των παραπάνω θεμάτων υπογραμμίστηκε σε άλλες ημερίδες ενημέρωσης του Γραφείου Λευκωσίας για το Ελληνικό Δίκτυο Ορολογίας (11 Σεπτεμβρίου 2015) και την κοινοπραξία Ευρωπαϊκός Συντονισμός Γλωσσικών Πόρων "European Language Resource Coordination ELRC" (1 Δεκεμβρίου 2015). Στις ημερίδες αυτές διαπιστώθηκε η έλλειψη ενημέρωσης αναφορικά με τη χρήση διάφορων απλών γλωσσικών και μεταφραστικών εργαλείων, βοηθημάτων και μεθόδων από τους κύπριους δημόσιους λειτουργούς στη σύνταξη και/ή μετάφραση εγγράφων. Επίσης αναφέρθηκε ότι δεν υπάρχουν σταθερές γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των δημόσιων κρατικών υπηρεσιών και της μεταφραστικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ημερίδα εργασίας απευθυνόταν σε υπαλλήλους του κυπριακού δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα. Η πρόσκληση συμμετοχής έγινε με αποστολή σχετικής εγκυκλίου από την Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης (ΚΑΔΔ) ενώ η συμμετοχή ήταν δωρεάν κατόπιν υποβολής αίτησης συμμετοχής. 3

4 2. Πρόγραμμα ημερίδας εργασίας 8:45-9:00 Προσέλευση/Εγγραφές 9:00-9:15 Καλωσόρισμα από τον Μάριο Μιχαηλίδη, Προϊστάμενο της Κυπριακής Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης (ΚΑΔΔ) Σύντομος χαιρετισμός από τον Γεώργιο Μαρκοπουλιώτη, Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο 9:15-10:00 Για καλύτερα Ελληνικά: απλές μέθοδοι και απλά μεταφραστικά/γλωσσικά εργαλεία Γιώργος Φλώρος, Πρόεδρος Τμήματος Αγγλικών Σπουδών στο Πανεπιστημίου Κύπρου 10:00-10:45 Διασφάλιση και έλεγχος ποιότητας των μεταφράσεων στην ελληνική γλώσσα στην ΕΕ Γιώργος Μαθιουδάκης, Προϊστάμενος της Μονάδας B.ΕL.2 του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης 10:45-11:15 Διάλειμμα για καφέ 11:15-12:00 Ελληνική γλώσσα και ορολογία. Ποιος είναι ο ρόλος του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας (ΕΔΟ); Παναγιώτης Αλεβαντής, Γραφείο Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης 12:00-12:45 Διαδραστική Ορολογία για την Ευρώπη (IATE). Προκλήσεις για την ελληνική γλώσσα Κωνσταντίνος Ζαχαρής, Προϊστάμενος της Μονάδας Συντονισμού Ορολογίας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης 12:45-13:30 Συζήτηση σε ομάδες εργασίας 1 η ομάδα: Ποιότητα των κειμένων στην κυπριακή και την ενωσιακή δημόσια διοίκηση: προβλήματα και δυνατότητες συνεργασίας 2 η ομάδα: Παραγωγή και τυποποίηση ορολογίας στην κυπριακή και ενωσιακή δημόσια διοίκηση 13:30-14:00 Συμπεράσματα ομάδων εργασίας, Τέλος ημερίδας εργασίας 14:00-15:00 Μεσημεριανό γεύμα/δικτύωση 4

5 3. Ομάδες εργασίας Η προτεινόμενη θεματολογία προς συζήτηση στις ομάδες εργασίας περιελάμβανε τα ακόλουθα: 1 η ομάδα εργασίας: Ποιότητα των κειμένων στην κυπριακή και ενωσιακή δημόσια διοίκηση: προβλήματα και δυνατότητες συνεργασίας Εξακρίβωση των προβλημάτων στα κυπριακά δημόσια έγγραφα (σύνταξη, ορολογία, μετάφραση) Πρακτικές ενέργειες για τη συνεργασία μεταξύ δημόσιων υπηρεσιών και μεταφραστικών υπηρεσιών της ΕΕ Συμπεράσματα 2 η ομάδα εργασίας: Παραγωγή και τυποποίηση ορολογίας στην κυπριακή και ενωσιακή δημόσια διοίκηση Που μπορεί κανείς να βρει και να συγκεντρώσει ορολογία στα κυπριακά δημόσια έγγραφα; Τι πρέπει να γίνει σε θεσμοθετημένο πλαίσιο και τι σε πρακτικό επίπεδο για την παραγωγή και τυποποίηση ορολογίας στην κυπριακή δημόσια διοίκηση και πως μπορεί να βοηθήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Συμπεράσματα 5

6 4. Συμπεράσματα των ομάδων εργασίας Α. Συνοπτικά συμπεράσματα της ομάδας εργασίας «Ποιότητα των κειμένων στην κυπριακή και ενωσιακή δημόσια διοίκηση: προβλήματα και δυνατότητες συνεργασίας» Συντονιστής: Παναγιώτης Αλεβαντής, Γραφείο Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Εισηγήτρια: Αθηνά Στεφάνου, Πρώτη Λειτουργός Εσωτερικών Προσόδων Τμήμα Φορολογίας, Υπουργείο Οικονομικών Στα πλαίσια της συζήτησης διαπιστώθηκαν τα πιο κάτω προβλήματα όσον αφορά την εξασφάλιση της ποιότητας των κειμένων: 1. Κοινό χαρακτηριστικό στοιχείο πολλών κειμένων, είτε πρόκειται για νομοθεσία, εγκύκλιους ή ενημερωτικά φυλλάδια για το ευρύ κοινό, είναι ότι είναι πολύπλοκα, ασαφή και μακροσκελή. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρονοβόρο για τον αναγνώστη και αντιπαραγωγικό για τον ίδιο τον συντάκτη. 2. Σε πολλά κείμενα στην κυπριακή δημόσια διοίκηση ορολογίας απαντώνται συχνά μόνο οι αγγλικοί όροι χωρίς τις ελληνικές τους αποδόσεις. Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στο ότι οι ελληνικοί όροι δεν είναι τόσο δόκιμοι στην Κύπρο. Καλή ιδέα θα ήταν να αναφέρεται κάπου η αγγλική απόδοση αλλά πάντα σε συνδυασμό με την ελληνική απόδοση του όρου για σκοπούς καλύτερης κατανόησης. 3. Σε παντός είδος κείμενα του κυπριακού δημόσιου τομέα ακόμη επικρατεί έντονα η αναφορά μόνο σε αρσενικό και σπάνια σε θηλυκό γένος δηλ. υπάρχει η αναγκαιότητα για τη σύνταξη κειμένων που να είναι ουδέτερα ως προς το φύλο. 4. Παρατηρούνται προβλήματα όσον αφορά τη μεταφορά της ενωσιακής νομοθεσίας στην κυπριακή νομοθεσία, δεδομένου ότι πάρα πολλές λέξεις στην ελληνική γλώσσα έχουν εντελώς διαφορετική σημασία στην Κύπρο απ' ό, τι στην Ελλάδα, π.χ. η λέξη «λάχανο». Προτεινόμενες λύσεις: 1. Έκδοση οδηγών σύνταξης ή/και μετάφρασης κειμένων για τους δημόσιους υπαλλήλους από την πλέον αρμόδια υπηρεσία, δηλ. την Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης 2. Παροχή περαιτέρω εξειδικευμένων επιμορφώσεων στους συντάκτες κειμένων από την Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης. 3. Αξιοποίηση και ευρύτερη χρήση των ιστοτόπων/βοηθημάτων/εργαλείων που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα σε συνδυασμό με οδηγούς σύνταξης κειμένων για σκοπούς μετάφρασης και ορολογίας 6

7 4. Εξέταση της δυνατότητας ορισμού εξειδικευμένων υπαλλήλων, π.χ. γλωσσολόγων, π.χ. από το Υπουργείο Παιδείας για την επιμέλεια εξειδικευμένων κειμένων 5. Καλλιέργεια της πρακτικής επιμέλειας και διόρθωσης κειμένων μεταξύ συναδέλφων στη κυπριακή δημόσια υπηρεσία 6. Κατάρτιση καταλόγου με συνδέσμους διαφόρων ιστοσελίδων και βοηθημάτων, έστω και στα Αγγλικά, από τη ΓΔ Μετάφρασης. Ο κατάλογος αυτός θα λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς για την ΚΑΔΔ, η οποία θα ενεργήσει βάσει των προτεραιοτήτων της για την ετοιμασία και έκδοση οδηγών σύνταξης ή/και μετάφρασης για την κυπριακή δημόσια διοίκηση. Β. Συνοπτικά συμπεράσματα της ομάδας εργασίας «Παραγωγή και τυποποίηση ορολογίας στην κυπριακή και ενωσιακή δημόσια διοίκηση» Συντονιστής: Κωνσταντίνος Ζαχαρής, Προϊστάμενος της Μονάδας Συντονισμού Ορολογίας της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Εισηγήτρια: Ελένη Αντωνίου, Πανεπιστήμιο Κύπρου Για την παραγωγή και τυποποίηση ορολογίας στην Κύπρο είναι απαραίτητο να γίνουν τα εξής: 1. Αξιοποίηση υφιστάμενου υλικού που προέρχεται από την εξέταση της νομικής ορολογίας (δημοσιεύσεις, γλωσσάρια αν υπάρχουν, παράλληλα κείμενα) 2. Αξιοποίηση μεταφρασμάτων του κυπριακού κρατικού μηχανισμού Σημ.: Προβληματισμοί έχουν εγερθεί για το κατά πόσο η συνεργασία μεταξύ των δημόσιων υπαλλήλων και των φορέων ορολογίας πρέπει να γίνεται σε εθελοντική ή θεσμοθετημένη βάση. Είναι κοινώς αποδεκτό ότι για να υπάρξει εποικοδομητική συνεργασία πρέπει αυτή να θεσμοθετηθεί από τα ανώτερα στρώματα της ιεραρχίας (Υφυπουργός παρά τω Προέδρω Μονάδα Διοικητικής Μεταρρύθμισης). Είναι απαραίτητο να συνταχθεί μία εγκύκλιος με ενημερωτικό χαρακτήρα (Ελληνικό Δίκτυο Ορολογίας, ΙΑΤΕ), η οποία θα υποχρεώσει τους κρατικούς φορείς να συμπεριλάβουν σχετικούς συνδέσμους στους χρήσιμους συνδέσμους των ιστοσελίδων τους και να ασχοληθούν με θέματα ορολογίας. 3. Συγκέντρωση ηλεκτρονικού υλικού και ενοποίηση ηλεκτρονικών γλωσσαρίων Σημ: Στην Κύπρο δεν υπάρχουν ηλεκτρονικά γλωσσάρια. Από το ηλεκτρονικό υλικό που έχουν αναρτήσει οι κρατικοί φορείς στις ιστοσελίδες τους μπορεί να εξαχθεί ορολογία. 4. Αναβάθμιση του ρόλου του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης ως εθνικού φορέα ορολογίας για τον συντονισμό όλων των ενεργειών και κατάρτιση εθνικής τεχνικής επιτροπής για θέματα ορολογίας 5. Ενίσχυση του ρόλου της Κυπριακής Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης Διεξαγωγή εκπαιδευτικών σεμιναρίων και εργαστηρίων ορολογίας/ χρήσης γλωσσικών 7

8 εργαλείων και σεμιναρίων «επιμόρφωσης διδασκόντων» για την επίλυση καθημερινών πρακτικών γλωσσικών προβλημάτων, την ανάδειξη της πολυγλωσσικής βάσης όρων της ΕΕ (ΙΑΤΕ) και την ευαισθητοποίηση των δημόσιων υπαλλήλων σχετικά με θέματα ορολογίας 6. Καθορισμός σημείων επαφής για γλωσσικά θέματα σε όλους τους κρατικούς φορείς/ υπουργεία 7. Ενίσχυση του ρόλου της Γενικής Διεύθυνσης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης (ΓΔ ΕΠΣΑ) και εξέταση του ενδεχομένου να συντονίζει τις ενέργειες παραγωγής και τυποποίησης ορολογίας 8. Προσέγγιση επαγγελματικών συνδέσμων (π.χ. Ε.Τ.Ε.Κ.) για την εξασφάλιση γλωσσάριων ή μεταφρασμάτων 9. Συνεργασία με το Κέντρο Παραγωγικότητας Κύπρου (ΚΕ.ΠΑ.): ενημέρωση της πλατφόρμας ηλεκτρονικής μάθησης «e-gnosis» και αποστολή σχετικών ενημερωτικών δελτίων 10. Συνεργασία με τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού (Κ.Ο.Τ.) για την εξασφάλιση γλωσσάριων και μεταφρασμάτων 11. Συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου για την εξασφάλιση της ορολογίας που χρησιμοποιείται σε κείμενα των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών 12. Συνεργασία με το Τμήμα Τελωνείων, το οποίο διαθέτει μεταφράσματα προς αξιοποίηση 13. Διοργάνωση σεμιναρίων ή/και εργαστηρίων ορολογίας στα κυπριακά πανεπιστήμια 14. Διοργάνωση συνεδρίου της Ελληνικής Εταιρείας Ορολογίας (ΕΛΕΤΟ) στην Κύπρο για την προσέλκυση ενδιαφέροντος και την ενημέρωση του κοινού για τις δράσεις και το έργο του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας. 8

9 6. Δηλώσεις συμμετοχής στην ημερίδα εργασίας Αρ. ΟΝΟΜΑ ΘΕΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑ 1 Αθανάσιος Βαζούρας 2 Αθηνά Καραβάλη 3 Αθηνά Στεφάνου Λειτουργός Επιθεώρησης Εργασίας Εκπαιδευτικός σε απόσπαση Πρώτη Λειτουργός Εσωτερικών Προσόδων Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας ΚΥΣΑΤΣ Τμήμα Φορολογίας 5 Ανθούλα Παπαχαραλάμπους Βοηθός Διοικητικός Λειτουργός Αρχείο, Γραφείο Χρηματοοικονομιικού Επιτρόπου 7 Αντρέας Ζήσιμος Γεωλογικός Λειτουργός Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης 10 Αντώνης Σαρρής Δασικός Λειτουργός Τμήμα Δασών 11 Αντώνης Χωραττάς Συντηρητής Δασών Α' Τμήμα Δασών 12 Αρετή Ζησίμου Καθηγήτρια Αστυνομία 17 Γρηγόρης Αγαπίου Αρχιαστυφύλακας Αστυνομία 18 Δημήτρης Αντωνίου Νομικός Λειτουργός Ανώτατο Δικαστήριο 19 Ειρήνη Αναστασίου Κτηματολογικός Λειτουργός Α' Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας 21 Ειρήνη Παπαντωνίου Τελωνειακός Λειτουργός Τμήμα Τελωνείων 22 Έλενα Γεωργίου - Λογίδη Λειτουργός Γεωργίας Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος 23 Έλενα Παναγιώτου Αρxιφοροθέτης Τμήμα Φορολογίας 25 Ελένη Αντωνίου Πανεπιστήμιο Κύπρου Ερευνήτρια σε θέματα ορολογίας 28 Ελένη Μιλτιάδου Γραμματειακός Λειτουργός Πολιτική Αεροπορία 29 Ελευθερία Αραλιού - Κούλα Νομικός Λειτουργός Ανώτατο Δικαστήριο 31 Έλλη Χατζηγεωργίου Καθηγήτρια Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 9

10 32 Ελπίδα Σόλωνος 33 Εμμανουήλ Πιερίδης 34 Έρικα Δημητρίου Υπεύθυνη Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης και Νομικών Θεμάτων Λειτουργός Συνεργατικών Εταιρειών Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων ΚΟΑΠ Υπηρεσία Συνεργατικών Εταιρειών Υπουργείο Παιδείας 36 Ιωάννα Νικολαϊδου Διοικητικός Βοηθός Προϊστάμενη Ξενοδοχειακών 37 Ιωάννα Σάββα Σπουδών Ενιαίος Φορέας Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικομικής Φύσης ΑΞΙΚ 38 Ιωάννης Κουδουνάρης Λειτουργός Επιθεώρησης Εργασίας Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας 40 Κλαίρη Κουρτέλλα Διοικητική Λειτουργός Α' Υπουργείο Παιδείας 41 Κλεάνθης Ορφανός Επιθεωρητής Πλοίων Α' Υπηρεσία Επιτροπής Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων 42 Κλέλια Παπαδοπούλου Αχριφοροθέτης Τμήμα Φορολογίας 43 Κρίστια Χρίστου Λειτουργός Α' CYTA - Τμήμα Νομικών Υπηρεσιών 44 Κυριάκος Παπαϊωάννου Υπηρεσία Κλάδου Διοίκησης Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας 45 Λεύκιος Κύρου Τελωνειακός Λειτουργός Τμήμα Τελωνείων 52 Μαρία Κουμίδου Νομικός Συνεργάτης Επιτρόπου Νομοθεσίας Γραφείο Επιτρόπου Νομοθεσίας 54 Μαρία Κυριάκου - Ζάγανου Βοηθός Γραμματειακός Λειτουργός Δικαστική Υπηρεσία 55 Μαρία Παπαλεοντίου Καθηγήτρια Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 57 Μαριάννα Κατσογιάννου Καθηγητρία Γλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Κύπρου 58 Μαριάννα Σανταμά - Πατσαλίδου Διευθύντρια Υπουργείο Δικαιοσύνης 59 Μαριλένα Νικολάου Λειτουργός Διοίκησης και Διεθνών Σχέσεων Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης 10

11 64 Μάριος Γαβριηλίδης Τυπογράφος Τυπογραφείο 65 Μάριος Θεοφίλου 66 Μιχάλης Χατζηπέτρου Μετεωρολογικός Λειτουργός Λειτουργός Επιθεώρησης Εργασίας Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας 67 Ναυσικά Ξενοφώντος Λειτουργός Β' CYTA - Υπηρεσίες Προσωπικού 68 Νίκη Πασχάλη Οικονομικός Λειτουργός Υπουργείο Οικονομικών 69 Νικόλας Νικολάου Τελωνειακός Λειτουργός Τμήμα Τελωνείων 71 Πάμπος Καμμάς 72 Παναγιώτα Κρόκου Διευθυντής Τυποποίησης Λ/ργός Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπ. Κυπριακός Οργανισμός Τυποποίησης Τμ. Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού 75 Προκόπης Ιωαννίδης Λειτουργός Ενιαίος Φορέας Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικομικής Φύσης 76 Σάββας Αντρέα Συντηρητής Δασών Α' Τμήμα Δασών 77 Σόφη Χαραλάμπους Τεχνικός Τμήμα Δημοσίων Έργων 78 Στάλω Κωνσταντίνου Λειτουργός Τμήμα Τελωνείων 80 Σταυρούλλα Ττόφα Λειτουργός ΕΠΑ 82 Σωτηρούλα Δημητρίου Αστυφύλακας Αστυνομία 83 Τασούλα Χατζηπροδρόμου Πρώτη Διοικητική Λειτουργός Υπουργείο Παιδείας 84 Φαίδρα Γρηγορίου 86 Χάρης Δημητρίου Λειτουργός Νομικών Θεμάτων Λειτουργός Βιομηχανικών Εφαρμογών Υπουργείο Δικαιοσύνης Υπουργείο Εμπορίου 87 Χάρης Νεοφύτου Ανώτερος Λειτουργός ΑΞΙΚ 88 Χάρης Χειμωνίδης Λειτουργός ΚΟΑΠ 11

12 89 Χριστίνα Ματθαίου Νομικός Λειτουργός Γραφείο Επιτρόπου Νομοθεσίας 90 Χρίστος Νικολάου Λειτουργός Α' Τμήμα Εφόρου Εταιρειών 93 Κάκια Παπακυριακού- Δημητρίου 94 Μαρία Στεφάνου 95 Χριστίνα Μανώλη Προγράμματα Γλώσσας/Λογοτεχνίας Προγράμματα Γλώσσας/Λογοτεχνίας Προγράμματα Γλώσσας/Λογοτεχνίας Λειτουργός Επιθεώρησης Εργασίας Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 96 Γεώργιος Γεωργίου Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας 97 Αλέξης Αυγουστής Εκτελεστικός Μηχανικός Τμήμα Δημοσίων Έργων 98 Σοράγια Ιωάννου Διοικητική Λειτουργός 99 Άντρη Φιλή Διοικητική Λειτουργός Λ/ργός Υπηρεσίας 100 Ευάγγελος Γραμμενίδης Εξετάσεων Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού - Δ/νση Ανώτ. & Ανώτ. Εκπαίδ. Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού - Δ/νση Ανώτ. & Ανώτ. Εκπαίδ. Υπ. Παιδείας και Πολιτισμού - Δ/νση Ανώτ. & Ανώτ. Εκπαίδ. 101 Ζωή Χ"Αντωνίου Τελωνειακός Λειτουργός Τμήμα Τελωνείων 102 Αναστασία Παναγιώτου Τελωνειακός Λειτουργός Α Τμήμα Τελωνείων 103 Ζήνα Αγαθοκλέους Τελωνειακός Λειτουργός Τμήμα Τελωνείων 104 Δώρα Δημητρίου Τελωνειακός Λειτουργός Α' Τμήμα Τελωνείων 105 Άννα Χριστοδουλίδου Τελωνειακός Λειτουργός Τμήμα Τελωνείων 106 Κωνσταντίνος Καντιλιέρης Λειτουργός Νομικών Θεμάτων 107 Γιόλα Γεωργίου Λειτουργός 108 Κατερίνα Σκορδή 109 Γεωργία Σανταφιανού Λειτουργός με Νομικά προσόντα Λειτουργός με Νομικά προσόντα 110 Ιάκωβος Ιακώβου Λειτουργός 111 Ελευθέριος Δημητρίου 112 Γιώργος Ιερείδης 113 Λουκάς Κερίμης 114 Νικόλας Αρτέμη Λειτουργός Αγροτικών Πληρωμών Α Λειτουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Λειτουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Λειτουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Α' Τμ. Εφόρου Εταιρειών - Υπηρεσία Αφερεγγυότητας Τμ. Εφόρου Εταιρειών - Υπηρεσία Αφερεγγυότητας Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων 12

13 115 Ήβη Θεοφίλου Λειτουργός Α' Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης 13

14 7. Βιογραφικά ομιλητών Γεώργιος ΦΛΩΡΟΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής Μεταφραστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου: Πραγματοποίησε βασικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, από όπου έλαβε Πτυχίο Γερμανικής Φιλολογίας με ειδίκευση στη Μετάφραση το Προχώρησε σε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Saarland, Τμήμα Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας, Μετάφρασης και Διερμηνείας, όπου ολοκλήρωσε Διδακτορικό στη Θεωρία της Μετάφρασης και ειδίκευση στη Μηχανική Μετάφραση και στα Γερμανικά ως Ξένη Γλώσσα (DaF) το Εργάστηκε ως free-lance μεταφραστής, διερμηνέας και καθηγητής ξένων γλωσσών για τις γλώσσες Ελληνικά, Γερμανικά και Αγγλικά στην Αθήνα και το Saarbrücken από το 1992 ως το Δίδαξε ως βοηθός στο Πανεπιστήμιο του Saarland ( ), ενώ από το 2003 διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, στον τομέα Μεταφραστικών Σπουδών του Τμήματος Αγγλικών Σπουδών. Διατέλεσε υπότροφος της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD) από το 1998 ως το 2000, και ακαδημαϊκός συντονιστής του μεταπτυχιακού προγράμματος Μάστερ στη Διερμηνεία Συνεδρίων από το 2004 ως το Μιλάει Αγγλικά, Γερμανικά και Γαλλικά, ενώ έχει βασικές γνώσεις Ισπανικών, Ιταλικών και Τουρκικών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη θεωρία, μεθοδολογία και διδακτική της μετάφρασης και της διερμηνείας, στην κειμενογλωσσολογία, στην ορολογία και στη χρήση της μετάφρασης στη διδακτική της γλώσσας. Πλήρες βιογραφικό εδώ. Γιώργος ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗΣ, Επικεφαλής της Μονάδας Β.EL.2 του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Κάτοχος πτυχίου νομικής από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και κάτοχος μεταπτυχιακού στις Ευρωπαϊκές Νομικές Σπουδές από τα πανεπιστήμια Nancy και Θεσσαλονίκης και από το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Δημόσιας Διοίκησης. Εργάστηκε ως υπάλληλος της μεταφραστικής υπηρεσίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Λουξεμβούργο από το 1985, ενώ τον Σεπτέμβριο 2014 ορίστηκε ως προϊστάμενος της μονάδας Λουξεμβούργου του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Είναι ο βασικός συντάκτης του γλωσσικού οδηγού του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης (Οδηγός για τη σύνταξη, τη μετάφραση και την αναθεώρηση των νομικών πράξεων και των λοιπών εγγράφων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ελληνικά). Παναγιώτης ΑΛΕΒΑΝΤΗΣ, Γραφείο Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Πήρε πτυχίο Φυσικού το 1977 από το Πανεπιστήμιο Πατρών. Αφού υπηρέτησε ως διερμηνέας / μεταφραστής στο Μεταφραστικό Γραφείο και στη Διεύθυνση Οργανώσεως του Γενικού Επιτελείου Στρατού εργάστηκε από το 1979 ως το 1984, ως Βοηθός αρχισυντάκτη για Τεχνολογία και Φυσική στην εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ-LAROUSSE-BRITANNICA και ως επιστημονικός συντάκτης στα περιοδικά ΕΠΙΚΑΙΡΑ και 4ΤΡΟΧΟΙ. Από το 1984 εργάζεται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μετά από διετή θητεία στο Μεταφραστικό Γραφείο, εργάστηκε από το 1986 ως το 1991 ως υπεύθυνος έργου για την δημιουργία της βάσης νομικών δεδομένων CELEX (σήμερα Eur-Lex) στα ελληνικά και τον εκσυγχρονισμό του όλου συστήματος. Το 1991 επέστρεψε στην Μεταφραστική Υπηρεσία όπου και συντόνισε, ανάμεσα σε άλλα, και τις εργασίες εισαγωγής της εκτεταμένης πολυγλωσσίας στους υπολογιστές της Επιτροπής. Από το τέλος του 1992 και μέχρι 1997 ήταν υπεύθυνος πληροφοριών (Information Officer) στην Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού. Από το 1997 ως 1998 ήταν υπεύθυνος πληροφοριών στην Γενική Διεύθυνση Ενέργειας. Στη συνέχεια και μέχρι το τέλος του 2002 υπηρέτησε στη Μονάδα Πολιτικής Προστασίας της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος ως υπεύθυνος έργου για τη δημιουργία του Κοινού Συστήματος Επικοινωνιών και Πληροφοριών Έκτακτης Ανάγκης (CECIS) και έργων σχετικά με την πληροφόρηση του κοινού, την ιατρική καταστροφών και τον ενιαίο ευρωπαϊκό αριθμό κλήσεως έκτακτης ανάγκης 112. Το 2003 επέστρεψε στο Ελληνικό τμήμα της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης. Από το 2014 εργάζεται ως στέλεχος της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. Τακτικός προσκεκλημένος ομιλητής σε πανεπιστήμια και το ευρύτερο κοινό για ευρωπαϊκά θέματα στους τομείς της πολιτικής προστασίας και της Ευρώπης των πολιτών. Κωνσταντίνος ΖΑΧΑΡΗΣ, Προϊστάμενος της Μονάδας Συντονισμού Ορολογίας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Σπούδασε αγρονόμος τοπογράφος μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Μετά από μια σύντομη περίοδο ως έφεδρος ανθυπολοχαγός του Μηχανικού του Ελληνικού Στρατού, προσλήφθηκε στην μεταφραστική υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Λουξεμβούργο. Εργάστηκε αρχικά ως μεταφραστής και αναθεωρητής μέχρι που το 1996 ορίστηκε προϊστάμενος της Ελληνικής Μεταφραστικής Μονάδας. Μεταξύ 2003 και 2004 ήταν ο κύριος 14

15 συντονιστής όλων των μεταφραστικών ομάδων των υπό ένταξη χωρών (την ομάδα διεύρυνσης των 10 του 2004) και αργότερα διετέλεσε ιδρυτής και προϊστάμενος του τσεχικού, πολωνικού και ρουμανικού τμήματος όλα αυτά σε διαφορετικές περιόδους. Από τον Ιανουάριο του 2013, ο Κωνσταντίνος Ζαχαρής είναι προϊστάμενος της Μονάδας Συντονισμού Ορολογίας, δηλ. και για τις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ. 15

16 8. Φωτογραφίες από την ημερίδα εργασίας 16

17 17

18 18

19 9. Παραρτήματα κείμενα ή/και περιλήψεις ομιλιών Α. Χαιρετισμός, Γεώργιος Μαρκοπουλιώτης, Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Κύπρο Κυρίες και κύριοι, Θα ήθελα και εγώ με τη σειρά μου να σας καλωσορίσω στη σημερινή ενημερωτική ημερίδα η οποία στόχο έχει να φέρει σε επαφή εσάς, τους δημόσιους λειτουργούς, με ειδικούς σε θέματα γλώσσας και ορολογίας ώστε να πετύχουμε ακριβώς αυτό που λέει ο τίτλος της ημερίδας: καλύτερα κείμενα με καλύτερα ελληνικά. Mε την ένταξη της Ελλάδος και της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την υπογραφή διαφόρων Συμβάσεων και την υιοθέτηση σειράς ευρωπαϊκών νόμων, το ελληνικό και κυπριακό δίκαιο κινούνται πλέον με Ευρωπαϊκό προσανατολισμό ενώ παράλληλα επιδεικνύουν έντονα «ευρωπαϊκά» γλωσσικά στοιχεία. Σ αντίθεση όμως με το ελληνικό νομικό σύστημα που ανέκαθεν είχε ως βάση τα Ελληνικά και στο οποίο, ως επί το πλείστον, παρατηρούνται διαφορές μεταξύ της ενωσιακής και της εθνικής νομοτεχνικής ορολογίας, για το νομικό σύστημα της Κύπρου πρέπει να συνυπολογιστεί μια επιπλέον σημαντική παράμετρος. Πιο συγκεκριμένα, μετά την ανεξαρτησία και την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, το κυπριακό δίκαιο υπέστη μια μεγάλη και ομολογουμένως εξαιρετικά δύσκολη «μεταστροφή» από την Αγγλική στην Ελληνική γλώσσα, ιδιαίτερα τη δεκαετία του '70. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ιδιόμορφου γλωσσικού χαρακτήρα, ιδιαίτερα όσον αφορά τα νομικά κείμενα, με λέξεις φανερά επηρεασμένες από την Αγγλική γλώσσα. Παράλληλα, πολλές νέες λέξεις εντάσσονται στη γλώσσα μας μέσα από τις νομοθετικές πράξεις που θεσπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, πράξεις που εμφανίζονται αρχικά ως μεταφράσεις αγγλικών κυρίως κειμένων, και στη συνέχεια ενσωματώνονται στην ελληνική και κυπριακή νομική πράξη επιβάλλοντας νεολογισμούς και νέους όρους ακόμη και στην καθημερινότητά μας. Ωστόσο, παρατηρείται και το φαινόμενο αδόκιμων όρων σε ενωσιακές οδηγίες που αποδίδονται αλλιώς στην εθνική νομοθεσία ή λοιπά προβλήματα που αφορούν στη σωστή χρήση όρων, π.χ. σε εξειδικευμένα τεχνικά κείμενα. Για να βοηθήσει τους ελληνόφωνους μεταφραστές των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και όσους δραστηριοποιούνται στο χώρο της μετάφρασης και αντιμετωπίζουν προβλήματα και θέματα όπως αυτά που ανέφερα προηγουμένως, η Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανακοίνωσε πέρυσι τη δημιουργία του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας (ΕΔΟ). 19

20 Αποστολή του Δικτύου είναι να φέρει σε άμεση επαφή τους ελληνόφωνους μεταφραστές σε Βρυξέλλες και Λουξεμβούργο με επιστήμονες όλων των κλάδων αλλά και υπαλλήλους της δημόσιας διοίκησης σε Ελλάδα και Κύπρο που είναι ευαισθητοποιημένοι σε θέματα επιστημονικής ορολογίας και ενδιαφέρονται να υποστηρίξουν τη σωστή χρήση της ελληνικής γλώσσας. Παράλληλα, το Δίκτυο μπορούν να χρησιμοποιούν και μεταφραστές σε Ελλάδα και Κύπρο, ιδίως όταν καλούνται να μεταφράσουν κείμενα της ελληνικής και κυπριακής δημόσιας διοίκησης. Κυρίες και κύριοι, Σήμερα βρίσκονται μαζί μας εκλεκτοί ομιλητές και διακεκριμένοι συνάδελφοι από το Λουξεμβούργο και την Αθήνα οι οποίοι ταξίδεψαν στην Κύπρο για να στηρίξουν την προσπάθεια αυτή και για να μοιραστούν μαζί σας τις εμπειρίες τους. Είτε σε επίπεδο ΕΕ, είτε σε επίπεδο Κυπριακής Δημοκρατίας, ο στόχος μας είναι κοινός: να παράγουμε καλύτερα κείμενα με καλύτερα ελληνικά. Είμαι σίγουρος πως η ημερίδα αυτή αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση αυτή. Σας ευχαριστώ. Μπορείτε να δείτε τις εισαγωγικές ομιλίες του κου Γεώργιου Μαρκοπουλιώτη και του κου Μάριου Μιχαηλίδη εδώ. 20

21 Β. Για καλύτερα Ελληνικά απλές μέθοδοι και απλά μεταφραστικά/γλωσσικά εργαλεία Γιώργος Φλώρος, Αναπληρωτής Καθηγητής Μεταφραστικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Σύνοψη ομιλίας/παρουσίασης: Όλοι οι υπάλληλοι στον κυπριακό δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα γράφουν κείμενα, ενώ αρκετές φορές καλούνται να μεταφράσουν. Το πρόβλημα είναι τα κείμενα είναι υψηλού υφολογικού επιπέδου, οι μεταφράσεις συχνά περιέχουν τεχνική ορολογία και οι πλείστοι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα δεν έχουν εκπαιδευτεί στη μετάφραση. Αρχίζοντας από το τι σημαίνει ακριβώς «καλύτερα Ελληνικά» και συνεχίζοντας με την εξέταση κάποιων μύθων για τη γνώση της γλώσσας και τη μεταφραστική ικανότητα, ο ομιλητής εξηγεί τι μπορεί να μάθει κανείς από τους μεταφραστές, χωρίς να είναι ο ίδιος/η ίδια μεταφραστής/μεταφράστρια. Τέλος, στην ομιλία παρουσιάζονται απλοί και πρακτικοί τρόποι, μεταφραστικά και γλωσσικά εργαλεία καθώς και παραδείγματα και εφαρμογές για την επίλυση μεταφραστικών προβλημάτων. Βίντεο της ομιλίας μαζί με τις διαφάνειες της παρουσίασης σε μορφή PowerPoint εδώ. 21

22 Γ. Διασφάλιση και έλεγχος ποιότητας των μεταφράσεων στην ελληνική γλώσσα στην ΕΕ Γιώργος Μαθιουδάκης, Προϊστάμενος της Μονάδας Β.EL.2 του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Η ποιότητα των παραγόμενων εγγράφων αποτελεί βασική επιδίωξη όλων των οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η επιδίωξη αντανακλάται, μεταξύ άλλων, στην εκπόνηση διαφόρων συντονιστικών ή καθοδηγητικών εγγράφων, τα οποία, αν και διαφορετικά ως προς τη φύση τους πολιτικά, διοικητικά, γλωσσικά, νομοτεχνικά κ.λπ., έχουν ως κοινή συνισταμένη και κοινό παρονομαστή την προσπάθεια για διασφάλιση της ποιότητας των εγγράφων που παράγει η Ένωση. Μετά τη συνοπτική καταγραφή αυτών των βασικών εγγράφων, η παρούσα εισήγηση σκιαγραφεί, ειδικότερα, το ευρύ πλαίσιο της συγκροτημένης πολιτικής την οποία εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στον τομέα της ποιότητας και, στη συνέχεια, παρουσιάζει αδρομερώς το βασικό εργαλείο που χρησιμοποιεί το Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας της Επιτροπής για τη διασφάλιση της ποιότητας των εγγράφων του: τον Οδηγό για τη σύνταξη, τη μετάφραση και την αναθεώρηση των νομικών πράξεων και των λοιπών εγγράφων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ελληνικά. Βίντεο της ομιλίας μαζί με τις διαφάνειες της παρουσίασης σε μορφή PowerPoint εδώ. 22

23 Δ. Ελληνική γλώσσα και ορολογία. Ποιος είναι ο ρόλος του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας (EΔΟ); Παναγιώτης Αλεβαντής, Γραφείο Αθηνών της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Στην ομιλία γίνεται παρουσίαση του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας (ΕΔΟ), μιας πρωτοβουλίας του Ελληνικού Τμήματος της Γενικής Διεύθυνσης Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το ΕΔΟ δημιουργήθηκε με στόχο την καθιέρωση και χρήση κοινώς αποδεκτής ελληνικής ορολογίας και τη βελτίωση της ποιότητας επικοινωνίας στην ελληνική γλώσσα. Αποτελεί χώρο επικοινωνίας και επαφών μεταξύ οργανισμών και φορέων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη συγκέντρωση ορολογικού υλικού, την απόδοση καινοφανών όρων στα ελληνικά και την υποβολή προτάσεων βελτίωσης των διαθέσιμων πόρων (κυρίως της βάσης ΙΑΤΕ), την ποιοτική αναβάθμιση των ορολογικών εργασιών και την καλύτερη αξιοποίηση ορολογικών πόρων, βάσεων και πληροφοριακών συστημάτων και πληροφορικών εργαλείων στη μετάφραση. Η ομιλία περιλαμβάνει ένα σύντομο ιστορικό της σύστασης του ΕΔΟ, τις αρχές λειτουργίας, δομές και διαδικασίες του Δικτύου καθώς και μια σύντομη αναφορά στην Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων και τις βικιομάδες (wikis) ανά γνωστικό αντικείμενο. Βίντεο της ομιλίας μαζί με τις διαφάνειες της παρουσίασης σε μορφή PowerPoint εδώ. 23

24 Ε. Διαδραστική Ορολογία για την Ευρώπη (IATE) Προκλήσεις για την ελληνική γλώσσα, Κωνσταντίνος Ζαχαρής, Προϊστάμενος της Μονάδας Συντονισμού Ορολογίας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Στην παρουσίαση γίνεται αρχικά μια πολύ σύντομη αναφορά στη Μονάδα Συντονισμού Ορολογίας και το ρόλο της για την παραγωγή ορολογίας και τον εμπλουτισμό της ΙΑΤΕ. Ακολούθως, η παρουσίαση αναφέρεται στο ρόλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσον αφορά την παραγωγή ορολογίας και στις ανάγκες για ορολογία. Στη συνέχεια ο ομιλητής επικεντρώνεται στη διοργανική βάση ορολογίας ΙΑΤΕ, αρχίζοντας από τη δημιουργία της και προχωρώντας στη λειτουργία της και τη δομή της παρέχοντας ταυτόχρονα βασικά αριθμητικά στοιχεία. Καλύπτονται οι ορολογικές ανάγκες και στόχοι των γλωσσικών τμημάτων της ΓΔΜ της Επιτροπής καθώς και ο τρόπος εμπλουτισμού της ΙΑΤΕ από τα γλωσσικά τμήματα γενικότερα και από το Ελληνικό τμήμα ειδικότερα. Τέλος, παρουσιάζονται οι προκλήσεις για την ελληνική γλώσσα. Βίντεο της ομιλίας μαζί με τις διαφάνειες της παρουσίασης σε μορφή PowerPoint εδώ. 24

25 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Για καλύτερα Ελληνικά: Απλές μέθοδοι και απλά μεταφραστικά/γλωσσικά εργαλεία ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήμιο Κύπρου Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Αγγλικών Σπουδών gfloros@ucy.ac.cy ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Όλοι γράφουμε κείμενα! Προβλήματα (;) Πολλοί πρέπει και να μεταφράσουμε! Οι μεταφράσεις περιέχουν τεχνική ορολογία και υψηλό υφολογικό επίπεδο Οι περισσότεροι εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα δεν είναι εκπαιδευμένοι μεταφραστές Πώς θα βελτιώσουμε το αποτέλεσμα; ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 1

26 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Στόχοι παρουσίασης: Τι σημαίνει «καλύτερα Ελληνικά»; Επισκόπηση Τι μύθοι υπάρχουν για τη γνώση της γλώσσας και για τη μεταφραστική ικανότητα; Τι μπορεί να μάθει κανείς από τους μεταφραστές, χωρίς να είναι ο ίδιος μεταφραστής; Πώς μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς μεταφραστικά προβλήματα; Δομή παρουσίασης: Εισαγωγικά σχόλια για τη γλώσσα και τη μεταφραστική ικανότητα Μεταφραστικά/γλωσσικά εργαλεία και μεταφραστική πρακτική Παραδείγματα και εφαρμογές για μη-μεταφραστές ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Ξέρουμε Ελληνικά; Σε ποια επίπεδα αναφερόμαστε όταν μιλάμε για «καλύτερα Ελληνικά»; Απλή ορθογραφία και σύνταξη Επίπεδο έκφρασης και ύφους Επίπεδο εξειδικευμένου λόγου ορολογία Ορθογραφία και σύνταξη: Το αμιγώς γλωσσικό λάθος και το «λάθος» στη νόρμα Έκφραση και ύφος: Επίσημος/καθημερινός λόγος, γραπτός/προφορικός λόγος, κειμενικά είδη Τι είναι η ορολογία και σε τι διαφέρει από την καθημερινή γλώσσα; Ποιες λέξεις αποτελούν όρους και ποιες λέξεις αποτελούν κοινό λεξιλόγιο; ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 2

27 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Ξέρουμε Ελληνικά; Ορθογραφία και σύνταξη *Η συναλλαγή σας επεξεργάζεται / (Γίνεται επεξεργασία της συναλλαγής σας) *υπέρ του δέοντος / υπέρ το δέον παρατηρείται ή παρατηρείτε; Χαίρεται ή Χαίρετε; Κινεζικά, Κινέζικα, κινεζικά, ή κινέζικα; Εξ αποστάσεως ή εξ αποστάσεως; Κατ ανάγκη ή κατ ανάγκην; Ελλιπής ή ελλειπής; Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να ενημερωθεί κανείς για τις νόρμες και τα συνήθη λάθη, όπως π.χ.: το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής: ή το Διοργανικό Εγχειρίδιο (ΕΕ): htm ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 3

28 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Ξέρουμε Ελληνικά; Έκφραση και ύφος: Επίσημος/καθημερινός λόγος, γραπτός/προφορικός λόγος, κειμενικά είδη Το ύφος και η έκφραση είναι αμιγώς ζητήματα γλωσσικής σύμβασης και νόρμας! Δηλαδή, είναι αποτέλεσμα συμφωνίας και συνήθειας. Ωστόσο, είναι καλό να ακολουθούμε τις γλωσσικές συμβάσεις, διότι αυτό είναι που αναμένεται από τους συνομιλητές μας, οπότε το κείμενό μας ή η ομιλία μας θα γίνει πιο «αποδεκτή». Ως εκ τούτου, γράφουμε (ή μιλάμε) διαφορετικά όταν συντάσσουμε μια αναφορά, μια αίτηση, ένα καλωσόρισμα, μια τιμητική πλακέτα. Πολύ απλό παράδειγμα, η χρήση ενικού και πληθυντικού αριθμού. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 4

29 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Ξέρουμε Ελληνικά; Τι είναι η ορολογία και σε τι διαφέρει από την καθημερινή γλώσσα; Ποιες λέξεις αποτελούν όρους και ποιες λέξεις αποτελούν κοινό λεξιλόγιο; Η ορολογία είναι ένα υποσύνολο της γενικής γλώσσας. Οι κυριότερες διαφορές με τη γενική γλώσσα είναι ότι οι όροι α) έχουν συνήθως ακριβέστατο ορισμό, β) απαντώνται σε συγκεκριμένα εξειδικευμένα είδη λόγου, και γ) προορίζονται για τη συνεννόηση ειδικών σε έναν τομέα. Το ότι κάποιος είναι φυσικός ομιλητής μιας γλώσσας δεν εξασφαλίζει ότι γνωρίζει όλα τα είδη λόγου που περιλαμβάνει η γλώσσα αυτή, ούτε ότι γνωρίζει όλους τους τρόπους έκφρασης που αρμόζουν σε κάθε ένα από τα είδη αυτά. Π.χ. ιατρικό και γιατρικό, σπίτι και οίκος, τόκος και επιτόκιο. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Τι συμβαίνει με τα Ελληνικά μας όταν μεταφράζουμε; Γιατί ξαφνικά η γλώσσα δεν ακούγεται φυσική, ακόμα και όταν μεταφράζουμε προς τη μητρική μας; Έχει παρατηρηθεί ότι ο μη εξασκημένος και μη έμπειρος μεταφραστικά εγκέφαλος θα αναζητήσει ενστικτωδώς την επιφανειακή αντιστοιχία. Δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι η εγγύτητα και η πιστότητα μπορεί να επιτευχθεί και με ευρύτερες αλλαγές η με επιλογές που δεν μοιάζουν απόλυτα στο πρωτότυπο. Αποτέλεσμα: κακό ύφος, κακή δομή, κακή χρήση ορολογίας. Απλό παράδειγμα: Like a bull in a china shop, Once beaten, twice shy Γιατί συναντάμε περιπτώσεις όπου δεν βρίσκουμε μεταφραστική λύση; Γιατί βρίσκουμε περισσότερες από μία λύσεις σε προβλήματα ορολογίας; Πώς κάνουμε επιλογή; Τι κάνουμε όταν διαπιστώσουμε πως στην Ελλάδα το λένε αλλιώς; Πόσα ξέρει το Google Translate; ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 5

30 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Ποιά Ελληνικά ξέρουμε; Η διμορφία μεταξύ Κοινής Νέας Ελληνικής και Κυπριακής διαλέκτου. Η μακρά επίδραση της Αγγλικής (μέχρι την Ανεξαρτησία) και η θέση της Αγγλικής στην Κύπρο σήμερα. Μεγαλύτερη «εμπιστοσύνη» στους αγγλικούς παρά στους ελληνικούς όρους. Οι πολιτισμικές διαφορές που οφείλονται στο διαφορετικό τρόπο δομής και οργάνωσης του Κράτους (Δικαστήρια, πολίτευμα, γραφειοκρατικές διαδικασίες). Μια πιθανή «προτίμηση» για διαλεκτική διαφοροποίηση σε όλα τα επίπεδα λόγου, μεταξύ αυτών και στην ορολογία. Πολυφωνία (Bakhtin 1981) οφειλόμενη σε πιθανή διαφοροποίηση μεταξύ εθνικής ταυτότητας και κρατικής ταυτότητας (Fishman 1968, nationalism vs. nationism). Διαφέρουν εντελώς οι περιπτώσεις όπου γράφουμε κατευθείαν στη μητρική μας από τις περιπτώσεις όπου μεταφράζουμε; Τι σημαίνει «σιωπηρή μετάφραση»; ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Ποιά Ελληνικά ξέρουμε; Παραδείγματα: Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 [Αστικό δίκαιο] Ο όρος αφυπηρέτηση διαφέρει στην έννοια (και κατ επέκταση στον ορισμό), ενώ γλωσσικά είναι ο ίδιος στις δύο χώρες. [κρατική οργάνωση] Ο όρος επαρχία, αν και γλωσσικά ίδιος σε Κύπρο και Ελλάδα, εμφανίζει διαφορές στην έννοια που προσλαμβάνει σε κάθε χώρα. [κρατική οργάνωση] Ο όρος Ταμείο Τουρκοκυπριακών Περιουσιών υπάρχει (εννοιολογικά) μόνο στο κυπριακό πολιτισμικό περιβάλλον. [ΜΜΕ] Ο όρος διάσκεψη τύπου ή δημοσιογραφική διάσκεψη στην Κύπρο αντιστοιχεί στον όρο συνέντευξη τύπου στην Ελλάδα. [Αστικό δίκαιο] Ο όρος λίβελλος στην Κύπρο αντιστοιχεί στον όρο συκοφαντική δυσφήμηση στην Ελλάδα [Δημόσια διοίκηση] Ο όρος νεοεισερχόμενοι στην Κύπρο αντιστοιχεί στον όρο νεοδιορισθέντες στην Ελλάδα [Οικονομία] Ο όρος παγοποίηση στην Κύπρο αντιστοιχεί στον όρο πάγωμα στην Ελλάδα ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 6

31 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Λίγα σχόλια για να ξεκινήσουμε Ποιά Ελληνικά ξέρουμε; Παραδείγματα: Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 [κρατική οργάνωση] Ο όρος Αριθμός Εγγραφής Οχήματος στην Κύπρο αντιστοιχεί στον όρο Αριθμός Κυκλοφορίας στην Ελλάδα [Τεχνολογία] Ο όρος σπαρκ στην Κύπρο αντιστοιχεί στον όρο μπουζί στην Ελλάδα, ως παράλληλοι όροι του επίσημου αναφλεκτήρας. [Τεχνολογία] Ο όρος κλατς στην Κύπρο αντιστοιχεί στον όρο ντεμπραγιάζ στην Ελλάδα, ως παράλληλοι όροι του επίσημου συμπλέκτης. [Τεχνολογία] Ο όρος κοτσάνι στην Κύπρο δεν αντιστοιχεί σε όρο στην Ελλάδα, ως παράλληλος όρος του επίσημου τίτλος ιδιοκτησίας. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ Τι μπορούμε να μάθουμε από μεταφραστές; Το μεταφραστικό «τρίπτυχο»: Δυσπιστία Εξακρίβωση Αναθεώρηση Δυσπιστία: «Αν ένα κείμενο δεν έχει γίνει κατανοητό, δεν θα αποδοθεί ποτέ καλά» «Ποτέ δεν μεταφράζουμε κάτι που δεν έχουμε κατανοήσει» «Ποτέ δεν εμπιστευόμαστε την πρώτη, αυθόρμητη μεταφραστική λύση» Εξακρίβωση: Ποιοι τρόποι υπάρχουν για να εξακριβώσουμε μια έννοια; Ποιοι τρόποι υπάρχουν για να αναζητήσουμε μια απόδοση; Ποιοι τρόποι υπάρχουν για να τεκμηριώσουμε την επιλογή μας; Αναθεώρηση ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 7

32 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Τι μπορούμε να μάθουμε από μεταφραστές; Πως κατανοούμε εις βάθος ένα κείμενο ή έναν όρο; Λεξικά (μονόγλωσσα, δίγλωσσα) και εξειδικευμένα γλωσσάρια, π.χ. Άλλες πηγές Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Παράλληλα κείμενα Τα παράλληλα κείμενα είναι κείμενα οποιασδήποτε μορφής (στη γλώσσα του πρωτοτύπου ή στη γλώσσα προς την οποία μεταφράζουμε), που είτε πραγματεύονται το ίδιο θέμα με το κείμενο που θέλουμε να μεταφράσουμε, είτε ανήκουν στο ίδιο κειμενικό είδος. Τα χρησιμοποιούμε για να διαπιστώσουμε το πώς χρησιμοποιείται ένας όρος, αλλά και για να συμβουλευτούμε αυθεντικούς τρόπους έκφρασης. Όπου είναι δυνατόν, προσπαθούμε να «οπτικοποιήσουμε» τον αναζητούμενο όρο, π.χ. vertical garden Ρωτάμε έναν ειδικό! ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 8

33 6/26/2016 9

34 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Τι μπορούμε να μάθουμε από μεταφραστές; Πως ψάχνουμε και εξακριβώνουμε όρους κλπ.; Λεξικά (μονόγλωσσα, δίγλωσσα) και εξειδικευμένα γλωσσάρια, π.χ. Proz.com ( Βάσεις ορολογικών δεδομένων, π.χ. ΙΑΤΕ (InterActive Terminology for Europe) Σώματα κειμένων και μεταφραστικές μνήμες, π.χ. Eur-Lex, Glosbe, Linguee Παράλληλα κείμενα Πλατφόρμες συζήτησης, π.χ. Ελληνικό Δίκτυο Ορολογίας, Translatum, Lexilogia, Proz.com Ρωτάμε έναν ειδικό! ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 10

35 6/26/

36 6/26/

37 6/26/

38 6/26/

39 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Τι μπορούμε να μάθουμε από μεταφραστές; Κάποιες επιπλέον δυνατότητες, Google Translate Στοχευμένη αναζήτηση στο Google Με «στοχευμένη αναζήτηση» εννοούμε την αναζήτηση όρων, λέξεων και εκφράσεων μέσω της εισαγωγής στο πλαίσιο αναζήτησης των κατάλληλων πληροφοριών που θα περιορίσουν τα αποτελέσματα και θα οδηγήσουν σε αποτελέσματα με υψηλότερες πιθανότητες ορθότητας ή καταλληλότητας. Το Google Translate Η μεταφραστική μηχανή της Google είναι ένα πανίσχυρο εργαλείο, η καλή χρήση του οποίου, ωστόσο, εξαρτάται από την εμπειρία του χρήστη στη μετάφραση και από την υψηλή προσοχή στην αξιολόγηση του μεταφραστικού προϊόντος. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 15

40 6/26/

41 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Κάποιες επιπλέον σκέψεις Τι γίνεται με τις ορολογικές διαφοροποιήσεις της ΚΔ; Συστηματική καταγραφή των ορολογικών διαφοροποιήσεων στους γλωσσικούς πόρους (κυρίως στα ηλεκτρονικά έργα αναφοράς) ως τοπικών ιδιαιτεροτήτων (regionalisms). Συστηματική αποτύπωση των ορολογικών διαφοροποιήσεων (ως εναλλακτικών μεταφράσεων) με προσβασιμότητα σε αυτές μέσω σωμάτων κειμένων, αλλά και μεταφραστικών μνημών. Τι μπορεί να προσφέρει η δημόσια υπηρεσία; Συστηματική τροφοδότηση των ορολογικών βάσεων και των σωμάτων κειμένων με μονόγλωσσα, δίγλωσσα ή πολύγλωσσα κείμενα, ώστε να αναπτυχθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο οι μεταφραστικές μνήμες και οι μεταφραστικές μηχανές. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ 17

42 6/26/2016 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ Διεύθυνση Β - Μετάφραση EL - Τμήμα Ελληνικής Γλώσσας Γραφείο Λευκωσίας Η μ ε ρ ί δ α Ε ρ γ α σ ί α ς «Γ λ ώ σ σ α κ α ι Ο ρ ο λ ο γ ί α κ α λ ύ τ ε ρ α κ ε ί μ ε ν α, κ α λ ύ τ ε ρ α Ε λ λ η ν ι κ ά» 2 0 / 5 / 2016 Ευχαριστώ για την προσοχή σας! ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΛΩΡΟΣ Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστήμιο Κύπρου Σχολή Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Αγγλικών Σπουδών gfloros@ucy.ac.cy 18

43 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗΝ ΕΕ Γιώργος Μαθιουδάκης Προϊστάμενος της Μονάδας B.ΕL.2 του Τμήματος Ελληνικής Γλώσσας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής 1 Διασφάλιση και έλεγχος της ποιότητας των μεταφράσεων Πολυσχιδές και πολυδιάστατο θέμα, δύσκολο να καλυφθεί διεξοδικά σε μια σύντομη παρουσίαση. Διάρθρωση της παρουσίασης: Γενική εισαγωγή στο θέμα και, στη συνέχεια, Εστίαση στο βασικό εργαλείο που χρησιμοποιούμε για την επίτευξη αυτού του στόχου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 2 1

44 Το βασικό μας εργαλείο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή: ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ, ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 3 ΒΑΣΙΚΑ ΕΝΩΣΙΑΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ (ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ - ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΑ) Διοργανική συμφωνία για τη βελτίωση της νομοθεσίας (Interinstitutional agreement on better regulation) (Κοινοβούλιο Συμβούλιο - Επιτροπή) Διοργανικό εγχειρίδιο σύνταξης κειμένων (όλα τα όργανα) Κοινός πρακτικός οδηγός για τη σύνταξη των κοινοτικών νομοθετικών κειμένων (Κοινοβούλιο Συμβούλιο - Επιτροπή) Joint Handbook for the Presentation and Drafting of Acts Subject to the Ordinary Legislative Procedure (περιλαμβάνει και τον Κοινό πρακτικό οδηγό) (Κοινοβούλιο Συμβούλιο - Επιτροπή) Τυπικό των Πράξεων του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Συμβούλιο) Règles de technique législative à l'usage des services de la Commission (Επιτροπή) GoPro Guide to Procedures (πρώην Manual of Procedures) Πώς να γράφετε με σαφήνεια (Επιτροπή) The Essential Guide to drafting Commission documents on EU competition law Guidelines for Better Press Releases Guidelines by DG HR on how to write for the web Guidelines by DGT on how to translate for the web 4 2

45 Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ (ΓΔΜ) ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 5 DGT QUALITY MANAGEMENT FRAMEWORK Είναι το γενικό πλαίσιο της πολιτικής που εφαρμόζει η ΓΔΜ στον τομέα της ποιότητας. Καθορίζει τις βασικές έννοιες και αρχές στις οποίες εδράζεται αυτή η πολιτική, τους κύριους παράγοντες που συμβάλλουν στην υλοποίησή της και τις σχετικές διαδικασίες. Ποιότητα είναι ο βαθμός στον οποίο ένα σύνολο χαρακτηριστικών ικανοποιεί καθορισμένες ανάγκες και προσδοκίες (πρβλ. πρότυπο ISO 9000 για τα συστήματα διαχείρισης της ποιότητας). Η βασική σχετική έννοια, σε επιχειρησιακό επίπεδο, είναι η έννοια της καταλληλότητας (του προϊόντος ή της υπηρεσίας) για τον σκοπό για τον οποίο προορίζεται ("fitness for purpose"). Βασική πρόκληση ποιότητας για τη μετάφραση των νομικών πράξεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση: multilingual concordance (απόλυτη συμφωνία και των 24 γλωσσικών εκδόσεων της νομικής πράξης). 6 3

46 Πολιτική Ολικής Ποιότητας (πριν, κατά και μετά τη μεταφραστική διαδικασία) Διεξαγωγή αδιάβλητων μεταφραστικών διαγωνισμών Προσεκτική επιλογή και πρόσληψη υπαλλήλων βάσει των εκάστοτε αναγκών Διεξοδική εισαγωγική κατάρτιση και συνεχής γενική και ειδική επιμόρφωση των υπαλλήλων Κατάλληλη προετοιμασία και προεπεξεργασία των προς μετάφραση εγγράφων [γλωσσική επιμέλεια (editing), αξιοποίηση μεταφραστικών μνημών] Προσεκτική κατανομή εργασίας (εκτίμηση κινδύνου) Πολύπλευρη υποστήριξη των μεταφραστών κατά τη μετάφραση [πληροφορική (μεταφραστικά εργαλεία Studio, Euramis, αναγνώριση φωνής, αυτόματη μετάφραση-), ορολογία (ΙΑΤΕ, EUR-Lex, Quest Metasearch, DGT Vista, ΟΤΟ, ΕΔΟ), μηχανισμοί διαμοιρασμού γνώσης (lead translator, Note/Elise), δίκτυα εμπειρογνωμόνων και επαφές με τις διοικητικές υπηρεσίες των κρατών μελών] Ενδελεχής έλεγχος ποιότητας μετά τη μετάφραση (αναθεώρηση, δεύτερη ανάγνωση) Συστηματικός εκ των υστέρων έλεγχος (και αξιολόγηση) ποιότητας Ανάλυση διορθωτικών (corrigenda) και αξιοποίηση αναπληροφόρησης (feedback) Ένας σύμβουλος ποιότητας σε κάθε επιχειρησιακή διεύθυνση της ΓΔΜ 7 Ένας υπεύθυνος για την ποιότητα σε κάθε γλωσσικό τμήμα DGT Translation Quality Guidelines Αποσαφηνίζουν τον σκοπό, τους κινδύνους και τις ειδικές απαιτήσεις ποιότητας των διαφόρων κειμένων, παρέχοντας στους μεταφραστές και τους αναθεωρητές συγκεκριμένες οδηγίες για την επίτευξη του απαιτούμενου επιπέδου ποιότητας (κατάταξη των εγγράφων σε 4 κατηγορίες και παροχή οδηγιών για τον χειρισμό τους όσον αφορά τη διασφάλιση και τον έλεγχο ποιότητας) 8 4

47 ΕΙΔΙΚΟΙ ΑΝΑ ΓΛΩΣΣΑ ΟΔΗΓΟΙ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ, ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΠΙΚΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΩΝ περίπου το 25% της μεταφραστικής μας παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή γίνεται από εξωτερικούς συνεργάτες (με αυξητική τάση) ως εκ τούτου, εφαρμογή ειδικής πολιτικής για τη διασφάλιση της ποιότητας των εξωτερικών μεταφράσεων (DGT Framework for Outsourcing) 9 ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ, ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ 10 5

48 Ένα έγγραφο έκτασης άνω των 400 σελίδων, χωρισμένο σε 6 μέρη, που αποσκοπεί στην έγκυρη επίλυση των προβλημάτων που καλείται να αντιμετωπίσει ο μεταφραστής εγγράφων της ΕΕ. Η γενική του φιλοσοφία: Παροχή χρηστικών και έγκυρων πληροφοριών Παροχή απαντήσεων και πρόταση λύσεων για συγκεκριμένα μεταφραστικά και συναφή προβλήματα Επισήμανση διαφόρων γλωσσικών, μεταφραστικών και συναφών ζητημάτων για γενικότερο και ευρύτερο προβληματισμό 11 1ο ΜΕΡΟΣ: Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Δύο κεφάλαια: Η ΘΕΣΜΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑÏΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΤΗΣ 12 6

49 Η ΘΕΣΜΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Συνοπτική περιγραφή του θεσμικού συστήματος της ΕΕ υπό «μεταφραστικό» πρίσμα Η μετεξέλιξη από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα και, στη συνέχεια, στην Ευρωπαϊκή Ένωση Εστίαση στα μεταφραστικά προβλήματα Παραδείγματα: το αρκτικόλεξο ΕΕ (Ευρωπαϊκή Ένωση, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Επίσημη Εφημερίδα, Εσθονία, Ευρωπαϊκή Εταιρεία;) το επίθετο ενωσιακός. 13 Τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Περιγραφή όλων των οργάνων υπό μεταφραστικό πρίσμα Συνοπτική περιγραφή του δικαιοδοτικού συστήματος της Ένωσης Εστίαση στα μεταφραστικά προβλήματα Παραδείγματα: Οι συνθέσεις του Συμβουλίου (Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων ή Συμβούλιο "Εσωτερικές Υποθέσεις";) Το Κολ(λ)έγιο των Επιτρόπων ή το Σώμα των επιτρόπων; Οι υποδιαιρέσεις (paragraphs/points) του σκεπτικού των αποφάσεων και των διατάξεων του Δικαστηρίου, του Γενικού Δικαστηρίου και του Δικαστηρίου Δημόσιας Διοίκησης: σκέψεις όχι παράγραφοι ούτε σημεία. 14 7

50 ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΤΗΣ Πρωτογενές, παράγωγο και συμπληρωματικό δίκαιο Αναλυτική περιγραφή των διαφόρων πράξεων και των επιμέρους στοιχείων τους, από τον τίτλο έως την υπογραφή, υπό μεταφραστικό πρίσμα 15 Ο τίτλος των νομικών πράξεων Σημασία της άψογης μετάφρασης του τίτλου: τα «διαπιστευτήρια» της πράξης πολύ μεγάλο ποσοστό των παραπομπών είναι παραπομπές σε τίτλους Η μετάφραση του as regards ή in respect of ή en ce qui concerne στους τίτλους τροποποιητικών ή εκτελεστικών πράξεων: όσον αφορά ή ως προς όχι σχετικά με Παρέκβαση για σύγκριση με τίτλους ελλαδικών και κυπριακών νομικών πράξεων. 16 8

51 Οι αιτιολογικές αναφορές των νομικών πράξεων Οι νομικές βάσεις της πράξης και οι αναφορές στις σχετικές διαβουλεύσεις Έχοντας υπόψη Έπειτα από διαβούλευση με Μεταφραστικά προβλήματα Ακρίβεια παραπομπών Στίξη και ιδίως 17 Οι αιτιολογικές σκέψεις των νομικών πράξεων Μη «επιτακτική» γλώσσα, αλλά με την ακόλουθη διάκριση: κανόνες που προβλέπονται από υφιστάμενες πράξεις: «επιτακτική» γλώσσα κανόνες που προβλέπονται από την υπό έκδοση πράξη: μη «επιτακτική» γλώσσα (should, θα πρέπει) Παρέκβαση: σύγκριση με ελλαδικές και κυπριακές πράξεις Άρθρο 296 δεύτερο εδάφιο της ΣΛΕΕ: Οι νομικές πράξεις αιτιολογούνται Ελλάδα: Δεν έχουν θέση στα νομοθετικά κείμενα αιτιολογίες (Σύνταξη των προσχεδίων νόμων και κανονιστικών πράξεων, 1984) Κύπρος: Παρέλκει η αντιγραφή του σκεπτικού της οδηγίας στο νομικό προσχέδιο (Σύνταξη νομοθεσίας εναρμόνισης με κοινοτικές οδηγίες) 18 9

52 Το διατακτικό των νομικών πράξεων Επιτακτική γλώσσα στον ενεστώτα, όχι στον μέλλοντα (όχι θα) Αρχίζει να ισχύει (enters into force), παράγει αποτελέσματα (takes effect) Αρχίζει να ισχύει (enters into force), εφαρμόζεται από [shall apply (with effect) from] This regulation = ο παρών κανονισμός (ο κανονισμός τον οποίο μεταφράζουμε) that regulation ή the said regulation = ο εν λόγω κανονισμός, ο προαναφερόμενος κανονισμός (άλλος κανονισμός, όχι αυτός τον οποίο μεταφράζουμε) Παραπομπές: Οι υποδιαιρέσεις που είναι ιεραρχημένες μεταξύ τους παρατίθενται χωρίς κόμματα κατά φθίνουσα τάξη: το άρθρο 1 παράγραφος 1 δεύτερη περίοδος Όταν απαριθμούνται υποδιαιρέσεις με την ίδια ονομασία, μία ή περισσότερες από τις οποίες ακολουθούνται από μερικότερες υποδιαιρέσεις, επαναλαμβάνεται η σχετική ονομασία πριν από κάθε υποδιαίρεση: παράγραφος 1 σημείο 5) και παράγραφος 2 δεύτερο εδάφιο [όχι: παράγραφος 1 σημείο 5) και 2 δεύτερο εδάφιο] 19 Τροποποίηση/διόρθωση πράξεων Απαλοιφή/διαγραφή (deletion): απαλοιφή, όταν πρόκειται για ολόκληρα άρθρα, παραγράφους κ.λπ. διαγραφή, όταν πρόκειται για μεμονωμένες λέξεις ή φράσεις Προσθήκη/παρεμβολή άρθρων, παραγράφων κ.λπ. (3a, 3b): στις πράξεις του παράγωγου δικαίου: μικρό γράμμα κολλημένο στον αριθμό (άρθρο 3α) στις πράξεις του πρωτογενούς δικαίου: κεφαλαίο γράμμα χωρισμένο με «προστατευμένο διάστημα» (control + shift + space) από τον αριθμό (άρθρο 3 Α)

53 2ο ΜΕΡΟΣ: ΟI AΡΧΕΣ, Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ, ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Τρία κεφάλαια: Σύνταξη Μετάφραση Αναθεώρηση 21 Σύνταξη Συντάκτης και σύνταξη: Ο μεταφραστής είναι κι αυτός συντάκτης Πρωτογενής και δευτερογενής συντάκτης 22 11

54 Σύνταξη, συνέχεια Οι βασικές αρχές που διέπουν τη σύνταξη των ενωσιακών νομικών πράξεων Σαφής, απλή και λιτή διατύπωση, χωρίς διφορούμενα Αποφυγή της κατάχρησης ενωσιακών νεολογισμών Αποφυγή της κατάχρησης εξεζητημένων εκφράσεων και ξενισμών Αποφυγή της κατάχρησης αρκτικολέξων Ουσιαστική και τυπική συνοχή της πράξης Επιλογή κατάλληλης ορολογίας και διατύπωσης στις τροποποιητικές πράξεις Προσαρμογή της διατύπωσης στο είδος της πράξης Προσαρμογή της ορολογίας και της διατύπωσης στους αποδέκτες της πράξης Αποφυγή της κατάχρησης παραπομπών Απόλυτη ακρίβεια των παραπομπών που υπάρχουν στο κείμενο 23 Μετάφραση - Διοικητικές, τεχνικές, επιχειρησιακές και δεοντολογικές πτυχές Τεχνική και μεθοδολογία της μετάφρασης Τα τρία επίπεδα του περιεχομένου των πράξεων στερεότυπες φράσεις και παραθέματα: σχεδόν ανύπαρκτα περιθώρια ελευθερίας ορολογία: περιορισμένα περιθώρια ελευθερίας (αρχή της ορολογικής συνοχής και συνέπειας ), αλλά: νεολογία ελεύθερο κείμενο: μεγάλα περιθώρια ελευθερίας, αλλά με κάποιους περιορισμούς (π.χ. τήρηση των γενικών αρχών σύνταξης των ενωσιακών νομικών πράξεων και των σχετικών «συμβάσεων γραφής») 24 12

55 Παραδείγματα Ορθογραφία Εναρμονισμένη ορθογραφία στο ίδιο έγγραφο Εφαρμογή των συμβατικών κανόνων του Διοργανικού εγχειριδίου και του Οδηγού ή των αποφάσεων του Τμήματος (π.χ. Λισαβόνα) Προσοχή στην ορθογράφηση ομόηχων λέξεων (σύγκλιση/σύγκληση, κήτος/κύτος, παραλειφθεί/παραληφθεί) κ.λπ. Ορθογράφηση σύνθετων λέξεων το δεύτερο συνθετικό των οποίων αρχίζει από ρ Ορθογράφηση θηλυκών ουσιαστικών σε -ia: αντιπροσωπεία ή αντιπροσωπία (αποδεκτά και τα δύο), εταιρεία (προτιμητέο) ή εταιρία; 25 Παραδείγματα, συνέχεια καταχώριση: προτιμητέο αντί του καταχώρηση καταχωρίζω: προτιμητέο αντί του καταχωρώ πληρώ: πληροί, πληρούται (όχι πληροίται) μονολεκτική γραφή προθετικών εκφράσεων που έχουν γίνει επιρρήματα ή σύνδεσμοι (παρόλο, καταρχάς, καταρχήν, εξαιτίας, επιμέρους, απευθείας κ.λπ.) η αόριστη αντωνυμία καθένας, καθεμία, καθένα: με μία και όχι με δύο λέξεις η γραφή (με <o> ή με <ω>) διαφόρων τύπων του ρήματος απόλλυμι/-μαι έκθλιψη και αποκοπή (προθέσεις με, σε, για και από) 26 13

56 Γραμματική Παραδείγματα, συνέχεια Όχι στην αδικαιολόγητη χρήση τύπων της καθαρεύουσας (συμφώνησαν αντί συνεφώνησαν, υποβλήθηκαν αντί υπεβλήθησαν, κλήθηκαν αντί εκλήθησαν, εκδόθηκε αντί εξεδόθη, αδικαιολόγητα αντί αδικαιολογήτως, έκτακτης ανάγκης αντί εκτάκτου ανάγκης, τρέχουσας διαχείρισης αντί τρεχούσης διαχειρίσεως κ.ο.κ.) Θέση του τόνου στη γενική ορισμένων προπαροξύτονων ουσιαστικών, μετοχών ή επιθέτων (χρήση πρόσθετων/προσθέτων τροφίμων προετοιμασία των έντυπων/εντύπων και των πολυμεσικών εκδόσεων) Γενική επιθετικοποιημένων ή ουσιαστικοποιημένων μετοχών σε -ων (ο ρυπαίνων, του ρυπαίνοντος ο αιτών, του αιτούντος) Συμφωνικά συμπλέγματα <φτ>, <χτ> και <στ> και συμφωνικά συμπλέγματα <φθ>, <χθ> και <σθ>, αντιστοίχως, στον παθητικό μέλλοντα και τον παθητικό αόριστο. Προτιμητέο το σύμπλεγμα <στ> αντί του <σθ> (χαρακτηρίστηκε και όχι χαρακτηρίσθηκε, δικάστηκε και όχι δικάσθηκε, συμπιέστηκε και όχι συμπιέσθηκε) 27 Παραδείγματα, συνέχεια Εσωτερική αύξηση σύνθετων ρημάτων στον παρατατικό και τον αόριστο. Άτονη εσωτερική αύξηση δεν υπάρχει στα νέα ελληνικά (επισήμανε και όχι επεσήμανε). Η τονισμένη εσωτερική αύξηση άλλοτε διατηρείται και άλλοτε όχι (εξάντλησε, διέθεσε) Σύγχυση μεταξύ εξακολουθητικών και στιγμιαίων τύπων σύνθετων ρημάτων τα οποία έχουν ως δεύτερο συνθετικό τα ρήματα άγω, βάλλω, έχω: έχω εισ(αγ)άγει, υποχρεούται να υποβά(λ)λει κάθε χρόνο έκθεση Δικατάληκτα επίθετα σε ος (π.χ. ενεργός) στο θηλυκό γένος: πρωτοπόρος (πρωτοβουλία για τις πρωτοπόρους/πρωτοπόρες αγορές), καινοτόμος (καινοτόμος πολιτική αλλά καινοτόμες επιχειρήσεις) κ.λπ. Τήρηση ενιαίας γραμμής στο σύνολο του μεταφραζόμενου κειμένου και αποφυγή υβριδικών τύπων (π.χ. δικαιούντο) 28 14

57 Παραδείγματα, συνέχεια Συντακτικό Χρήση της μετοχής του ενεργητικού ενεστώτα ως μετοχής απόλυτης Η κανονική αξία κατασκευάστηκε χρησιμοποιώντας το κόστος παραγωγής και τα λοιπά έξοδα της εταιρείας Αποφυγή των αδικαιολόγητων υπερβατών Μηχανισμοί διάθεσης στην αγορά των φαρμάκων, ανακοίνωση στην Επιτροπή της κυρίας Βασιλείου Αδικαιολόγητη σύνταξη ορισμένων λόγιων ρημάτων με γενική αντί της (ορθής) αιτιατικής (π.χ. επιδέχεται άμεσης εφαρμογής αντί του ορθού επιδέχεται άμεση εφαρμογή) Η χρήση του συνδέσμου εάν να αποφεύγεται στις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις ολικής αγνοίας: όχι: Η Επιτροπή δεν γνωρίζει εάν όλα τα κράτη μέλη έχουν συμμορφωθεί (αδόκιμη χρήση), αλλά Η Επιτροπή δεν γνωρίζει αν όλα τα κράτη μέλη έχουν συμμορφωθεί. 29 Παραδείγματα, συνέχεια Η συμφωνία του ρήματος με το υποκείμενο, όταν το υποκείμενο είναι περιληπτικό όνομα, ποσοστό κ.λπ. Μεγάλος αριθμός αγροτών λαμβάνει/-ουν ενισχύσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμφωνία του ρήματος με το υποκείμενο, όταν τα υποκείμενα είναι περισσότερα από ένα (σύνθετες προτάσεις). Η ανακοίνωση καθορίζει μια κοινοτική στρατηγική δράσης, προκειμένου να βελτιωθεί/- ούν η αναγνώριση και η προβολή των σπάνιων νόσων. Άλλα θέματα Τήρηση νομοτεχνικών κανόνων Τα άρθρα 2 και 3 παράγραφος 1 του κανονισμού [ ] Εδώ παραβιάζεται ο ακόλουθος νομοτεχνικός κανόνας: Όταν γίνεται αναφορά σε υποδιαιρέσεις με την ίδια ονομασία, μία ή περισσότερες από τις οποίες συνοδεύονται από μικρότερες υποδιαιρέσεις, επαναλαμβάνεται η σχετική ονομασία πριν από κάθε υποδιαίρεση. Επομένως, το σωστό είναι: Το άρθρο 2 και το άρθρο 3 παράγραφος 1 του κανονισμού [ ] 30 15

58 Παραδείγματα, συνέχεια Άρση αμφισημιών και πολυσημιών Αμφίσημοι όροι και λέξεις application (αίτηση, εφαρμογή), εφόσον (άλλοτε αιτιολογική και άλλοτε υποθετική σημασία): Εφόσον οι οριστικοί δασμοί είναι υψηλότεροι από τους προσωρινούς, εισπράττονται οριστικά μόνο τα ποσά που έχουν καταβληθεί ως εγγύηση στο επίπεδο των προσωρινών δασμών. (Επειδή είναι υψηλότεροι ή αν είναι υψηλότεροι;) Ψευδόφιλες (ή ψευδοφίλιες) λέξεις dramatically, phenomenal, asbestos, ethics Αμφίσημοι ρηματικοί τύποι της ξένης γλώσσας should και devrait/devraient 31 Αναθεώρηση - Διοικητικές, τεχνικές, επιχειρησιακές και δεοντολογικές πτυχές Οι αρχές, η μεθοδολογία και η τεχνική της αναθεώρησης (έλεγχος ποιότητας) «Αποπροσωποποίηση» του προς αναθεώρηση κειμένου Σωστή «δοσολογία» της αναθεώρησης (1): όχι υπερβολές Σωστή «δοσολογία» της αναθεώρησης (2): όχι «εκπτώσεις» Σωστή «δοσολογία» της αναθεώρησης (3): προτεραιότητα στην ουσία Επισήμανση των απόλυτα αναγκαίων διορθώσεων Γραπτή συνοπτική επεξήγηση κάποιων διορθώσεων Επισήμανση των ιδιαίτερα εύστοχων αποδόσεων Καταγραφή ενδιαφερόντων σημείων της μετάφρασης Δυνατότητα τεκμηρίωσης όλων των αναθεωρητικών επιλογών Παιδαγωγική λειτουργία της αναθεώρησης 32 16

59 3ο ΜΕΡΟΣ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΕ Διάφορα ζητήματα που αφορούν τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης: προβλήματα γραμματικής και σύνταξης θέματα ορθογραφικά και λεξιλογικά ζητήματα που αφορούν ορισμένες απλές πρακτικές πτυχές της παρουσίασης των κειμένων. Μερικά από τα θέματα αυτά επισημαίνονται στο μέρος αυτό ακροθιγώς και αναπτύσσονται με μεγαλύτερη λεπτομέρεια σε ειδικά σημειώματα στο τέταρτο μέρος του Οδηγού. 33 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΕΕ Α. ΣΤΙΞΗ Β. Η ΣΤΙΞΗ ΣΤΙΣ ΑΠΑΡΙΘΜΗΣΕΙΣ ΣΕ ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Γ. ΣΗΜΕΙΑ ΣΤΙΞΗΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΙ Δ. ΧΡΗΣΗ ΠΛΑΓΙΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Ε. ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑ (ΠΕΖΑ) ΑΡΧΙΚΑ ΣΤ. ΤΟ ΤΕΛΙΚΟ Ν Ζ. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙ ΑΡΚΤΙΚΟΛΕΞΑ Η. ΞΕΝΙΚΑ ΚΥΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ (ΑΝΘΡΩΠΩΝΥΜΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ) Θ. ΑΡΙΘΜΟΙ Ι. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΚΑΙ ΩΡΕΣ ΙΑ. ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΙΒ. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΙΓ. ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΑ 34 17

60 4ο ΜΕΡΟΣ - ΕΙΔΙΚΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Άρθρα για διάφορα γλωσσικά θέματα γενικού χαρακτήρα (γραμματικής, συντακτικού κ.λπ.), τα οποία εξετάζονται είτε υπό γενικό είτε υπό ειδικότερο «ενωσιακό» πρίσμα. Άρθρα ειδικότερου μεταφραστικού ενδιαφέροντος, με έμφαση στα προβλήματα που ανακύπτουν στο πλαίσιο της μετάφρασης των ενωσιακών εγγράφων. Άρθρα για διάφορα νομοτεχνικά θέματα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για τον ελληνόφωνο μεταφραστή ενωσιακών εγγράφων. 35 ΕΙΔΙΚΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Α. ΤΑ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ΠΟΛΥΛΕΚΤΙΚΑ ΣΥΝΘΕΤΑ Β. Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΩΣ ΣΥΝΔΕΣΜΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΠΟΥ ΕΙΣΑΓΕΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Γ. Η ΑΜΦΙΣΗΜΙΑ ΤΟΥ ΕΦΟΣΟΝ Δ. Η ΠΛΕΟΝΑΣΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ Ε. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΟΣ (MOTIVÉ) ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΜΕΝΟΣ (JUSTIFIÉ) ΣΤ. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ Ζ. ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ Η. AND/OR: ΚΑΙ/Ή Ή Ή/ΚΑΙ Θ. SOFT LAW HARD LAW 36 18

61 ΕΙΔΙΚΑ ΓΛΩΣΣΙΚΑ, ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, συνέχεια Ι. ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΝΩΣΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΑ. ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΝΕΙΑ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ ΙΒ. ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ SUI GENERIS ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΙΓ. ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΚΑΙ ΕΓΓΡΑΦΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΙΔ. Η ΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΤΙΤΛΟΥΣ ΤΩΝ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΩΝ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΙΕ. ΛΙΣΑΒΟΝΑ ΙΣΤ. ΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΣΥΝΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΛΙΣΑΒΟΝΑΣ IZ. REPRESENTATION DELEGATION 37 5ο ΚΑΙ 6ο ΜΕΡΟΣ Ορολογία και τεκμηρίωση (υπό αναθεώρηση) Μεταφραστικά εργαλεία (υπό αναθεώρηση) 38 19

62 Ελληνική Γλώσσα & Ορολογία Ο ρόλος του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας Κυπριακή Ακαδημία Δημόσιας Διοίκησης 20 Μαΐου 2016 Παναγιώτης Αλεβαντής Γραφείο Αθηνών ΓΔΜ Γιατί χρειαζόμαστε ένα Ελληνικό Δίκτυο Ορολογίας; Η Ευρωενωσιακή μας καθημερινότητα 1

63 Η κυρία Παπαδοπουλάκη, νοικοκυρά Τρόφιμα (Ιχνηλασιμότητα, Δίαιτα, Αλλεργίες, Ασφάλεια τροφίμων) Ένδυση (Σύνθεση, Τιμές) Τηλέφωνο (Απελευθέρωση) Χημικά (Καλλυντικά, Απορρυπαντικά) Ηλεκτρικές συσκευές (Εξοικονόμηση ενέργειας) Προστασία καταναλωτή (Αθέμιτες πρακτικές, Πληροφόρηση, Προειδοποίηση) Ταξίδια στο εξωτερικό (Προξενική προστασία) Τηλεόραση (Τηλεόραση χωρίς σύνορα, Ευρωπαϊκές παραγωγές) Ο κύριος Παπαδοπουλάκης, αγρότης Κοινή Γεωργική Πολιτική (Καθεστώτα ενισχύσεων, αγορές προϊόντων) / Κοινή Αλιευτική Πολιτική Περιβάλλον (Βιομηχανικά ατυχήματα, Απόβλητα, Επίπεδο καυσαερίων) Περιφερειακή πολιτική (Υποδομές) Τυποποίηση & Ασφάλεια προϊόντων Κοινοτικό εμπορικό σήμα Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ελεύθερη διακίνηση προϊόντων Αυτοκίνητα (Τεχνικά πρότυπα, Ασφάλεια) Μεταφορές (Διευρωπαϊκά δίκτυα) 2

64 Ο υιός Παπαδοπουλάκης, φοιτητής Πολυγλωσσία (24 επίσημες γλώσσες, Νέοι μεταφραστές) Ανταλλαγές (Έρασμος+) Αναγνώριση πτυχίων (Ιατρικά, Παραϊατρικά, Μηχανικοί) Έρευνα και Τεχνολογία (Ορίζων 2020) Ελευθερία διακίνησης & εγκατάστασης Δημόσια υγεία (Δίκτυα μεταδοτικών ασθενειών) Απασχόληση (Στρατηγική Ευρώπη 2020 απασχόληση και προσόντα νέων) Κοινωνικές πρόνοιες (Υγεία και ασφάλεια στην εργασία) Η κόρη Παπαδοπουλάκη, μαθήτρια Ευρυζωνικότητα και διαδίκτυο Βοήθεια στο συνάνθρωπο (Ανθρωπιστική βοήθεια & Αναπτυξιακή συνεργασία) Άτομα με αναπηρία Κοινωνικό Ταμείο (Κατάρτιση) 112 Περιβάλλον (Οικολογικό σήμα, Προστασία της φύσης, Βιοποικιλότητα) Δημόσια υγεία (περιορισμός διαφήμισης τσιγάρων, συστάσεις για διατροφή, ναρκωτικά, ψυχική υγεία, αλκοολισμός, άσκηση) 3

65 Άλλες πολιτικές Ανταγωνισμός και φορολογία Επιχειρήσεις (καρτέλ, συγχωνεύσεις, κοινές επιχειρήσεις, δεσπόζουσες θέσεις) Κρατικές ενισχύσεις Φορολογία (ΦΠΑ) Κανόνες για δημόσιες προμήθειες Προστασία του πολίτη Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας, Ταμείο Αλληλοβοήθειας, Ασφάλεια Μεταφορών (οδική, αεροπορική, θαλάσσια, Επικίνδυνα εμπορεύματα, ναυτιλιακή και αεροπορική ασφάλεια) Πυρασφάλεια σε ξενοδοχεία (ελάχιστα πρότυπα ασφαλείας) Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις Αστικές υποθέσεις (διαζύγια/κληρονομιές) Ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης Πολίτες της Ένωσης Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων Καταγγελία, Αναφορά, Διαμεσολαβητής Οικονομική και νομισματική πολιτική (το υρώ) Γιατί χρειαζόμαστε ένα Ελληνικό Δίκτυο Ορολογίας; απαιτεί σωστή ορολογία 4

66 Μερικά προβλήματα Από τον Δ ρα Απόστολο Κ. Μιχόπουλο, Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Περιβάλλοντος, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου ωφέλιμη θερμότητα διεργασία διεργασίας 5

67 καθαρή θερμογόνος δύναμη αντίθλιψης θερμότητας Άλλοι λόγοι που καθιστούν αναγκαίο ένα Δίκτυο Ορολογίας; Η ενωσιακή νομοθεσία ενσωματώνεται στην εθνική Παρατηρούνται συχνά διαφορές με τα επίσημα έγγραφα κρατών μελών Ανανέωση μεταφραστών λόγω ορίου ηλικίας Επιστήμονες/Μηχανικοί vs. Γλωσσικού κλάδου Απουσία Εθνικών Δικτύων Ορολογίας σε Ελλάδα και Κύπρο 6

68 Τρία βήματα για τη δημιουργία του Ελληνικού Δικτύου Ορολογίας 1. Δημιουργία υποδομής 1 η Ημερίδα Εργασίας Αθήνα - 11/4/14 Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Τι θέλουν οι μεταφραστές; Η ορολογία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ερωτηματολόγιο - χρήση εργαλείων ορολογίας και ανάγκες σε ορολογία) ΕΛΕΤΟ : Ελληνική ορολογία παρόν και μέλλον Παρόν και μέλλον της μεταφραστικής τεχνολογίας Ομάδες εργασίας Συμπεράσματα Βελτίωση & ενοποιημένη διερεύνηση υφιστάμενων εργαλείων*, συγκέντρωση διαθέσιμων ορολογικών πόρων Ανάγκη δημιουργίας δικτύου άμεσης απάντησης σε ερωτήματα ορολογίας με εμπειρογνώμονες από διάφορους τομείς (θεσμικά αλλά όχι γραφειοκρατικά) Θεσμική επικύρωση και εναρμόνιση υφιστάμενης ορολογίας, και θέσπιση μεθόδων για την ομαλή αλληλεπίδραση των ενδιαφερομένων * MagicSearch.org 7

69 2. Προτάσεις & συνέχεια που δόθηκε Βελτίωση υφιστάμενων εργαλείων Eur-Lex επίλυση προβλημάτων ΙΑΤΕ - εμπλουτισμός με ελληνική ορολογία Διόρθωση μνημών με βάση τις υποδείξεις των χρηστών Παρουσιάσεις Eur-Lex, ΙΑΤΕ και μνημών Συγκέντρωση διαθέσιμων ορολογικών πόρων Χρήση ΙΑΤΕ ως αποθετηρίου ελεγμένης ορολογίας Υποβολή δελτίου ορολογίας από μεταφραστές Δίκτυο άμεσης απάντησης σε ερωτήματα ορολογίας Ομάδα εργασίας που θα καθορίσει τους τομείς Ιστότοπος εθελοντικής εγγραφής εμπειρογνωμόνων 3. Ανακοίνωση ίδρυσης ΕΔΟ 2 η Ημερίδα Εργασίας Αθήνα - 3/4/15 Το Δίκτυο (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) Δομές, λειτουργία Διαδικασίες, προτεραιότητες Ομάδες εργασίας Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων Αρχές και μέθοδοι ορολογικών εργασιών και προτεινόμενο πρόγραμμα κατάρτισης (ΕΛΕΤΟ) Ομάδες εργασίας Νομική, Οικονομική, Τεχνική 8

70 Συμπεράσματα 2 ης Ημερίδας εργασίας Συνέργεια ειδικών & μεταφραστών ΕΛ + ΚΥ Η ενωσιακή ορολογία επιστρέφει σε ΕΛ + ΚΥ Εκφράστηκαν Ανάγκες σε ορολογία Ενδιαφέρον συμμετοχής στο Δίκτυο Προσδοκίες Ανάγκη «διαφήμισης» του Δικτύου - παρουσιάσεις Εμπλουτισμός Υπηρεσίας Επείγουσας Απόδοσης Όρων αφού παγιωθεί Εμπλουτισμός ιστοσελίδας Δικτύου με γλωσσικούς πόρους Προτάσεις για αποσαφήνιση λειτουργίας DGT-EL-DIKTYO@EC.EUROPA.EU 9

71 Τα Μέλη δημόσιοι φορείς, επαγγελματικές και επιστημονικές οργανώσεις, ιδιωτικά ιδρύματα και οργανισμοί που δραστηριοποιούνται όσον αφορά την ελληνική γλώσσα, τη μετάφραση και την ορολογία μέλη των παραπάνω φορέων, οργανώσεων, ιδρυμάτων ή οργανισμών επαγγελματίες που εργάζονται από κοινού ή σε ατομική βάση Αρχές λειτουργίας Προσχώρηση στη Συμφωνία Τήρηση του Κανονισμού λειτουργίας Συνεισφορά δωρεάν και σε εθελοντική βάση Κοινή κυριότητα των πόρων από συλλογική εργασία Δεν χρησιμοποιούνται για εμπορικούς σκοπούς 10

72 Οι Δομές Η Γενική Συνέλευση (1x/έτος) Η 16μελής Συντονιστική Επιτροπή (3ετής θητεία) 4 προνομιακά μέλη (Προϊστάμενος ΤΕΓ, Υπεύθυνοι Γραφείων Αθηνών & Λευκωσίας, Πρόεδρος Επιστημονικής Επιτροπής) 3 μέλη: Θεσμικά όργανα της ΕΕ 3 μέλη: Επιστημονικοί και Διοικητικοί Φορείς ΕΛ 3 μέλη: Ακαδημαϊκός και Επαγγελματικός χώρος ΕΛ 3 μέλη: Επιστημονικός/Διοικητικός/Επαγγελματικός χώρος ΚΥ Η Επιστημονική Επιτροπή - εμπειρογνώμονες μετάφρασης & της ορολογίας (3ετής θητεία τουλάχιστον 1x/έτος) Η Γραμματεία Υπάλληλοι Ευρωπαϊκής Επιτροπής (BRU-ATH-NIC) Κοινή ηλεκτ. διεύθυνση: DGT-EL-DIKTYO@EC.EUROPA.EU Η Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων Διαδικασίες Εγγραφή με συμπλήρωση Δελτίου Εγγραφής 1 η Γενική Συνέλευση το Νοέμβριο του 2015 Διορισμός Συντονιστικής & Επιστημονικής Επιτροπής Συζήτηση και έγκριση κατευθύνσεων Επικαιροποίηση Συμφωνίας και Κανονισμού Συντονιστική Επιτροπή Πρόγραμμα εργασιών Ημερίδες για Δημόσια Διοίκηση σε Ελλάδα και Κύπρο Παρουσιάσεις στα Ελληνικά και Κυπριακά ΑΕΙ Ομάδες εργασίας - Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων 11

73 Εδώ κτυπά η καρδιά του ΕΔΟ Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων ( Η Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων υλοποιείται με επιμέρους Ομάδες Εργασίας (βικιομάδες) Οι ομάδες εργασίας επικεντρώνονται σε έναν συγκεκριμένο τομέα προτεραιότητας. Στις ομάδες εργασίας μπορούν να συμμετέχουν μετά από πρόταση του συντονιστή και εμπειρογνώμονες από ομάδες εργασίας άλλων φορέων (π.χ. ΕΛΕΤΟ, ΕΛΟΤ κ.ά.) που ασχολούνται με την ορολογία χωρίς να απαιτείται η επίσημη συμμετοχή των οικείων φορέων ή των μεμονωμένων εμπειρογνωμόνων στο Δίκτυο. Η εγγραφή στις βικιομάδες γίνεται ακολουθώντας τις οδηγίες που υπάρχουν στο σχετικό εγχειρίδιο 12

74 Βικιομάδες ανά γνωστικό αντικείμενο 1. Οικονομικά (οικονομική, τραπεζική, λογιστική, στατιστική, διεθνείς οικονομικές σχέσεις) 2. Τεχνολογία (μηχανολογία, μεταφορές, ηλεκτρολογία, ηλεκτρονική, πληροφορική) 3. Χημεία (χημεία, βιοχημεία, φαρμακευτική) 4. Φυσικοί πόροι (ενέργεια, περιβάλλον, κλίμα, γεωργία, αλιεία) CES 5. Δίκαιο (δίκαιο και κοινωνικές επιστήμες) 13

75 Το σύστημα εξασφαλίζει την άμεση ενημέρωση μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όλων των μελών της ομάδας σχετικά με την υποβολή των ερωτημάτων. Ενημερώνονται επίσης και όλα τα άλλα ενδιαφερόμενα μέλη του Δικτύου που έχουν εγγραφεί ως παρατηρητές των εργασιών της ομάδας. Το ερώτημα για τον προς απόδοση όρο υποβάλλεται μέσω κατάλληλου δελτίου που θα πρέπει να περιλαμβάνει κωδικό του αιτήματος, ημέρα και ώρα εισόδου, θεματικό πεδίο, ορισμό και/ή συγκείμενο, ισοδύναμο ελληνικό όρο, πηγή του ελληνικού όρου, προθεσμία υποβολής απάντησης, ημερομηνία εξόδου και θεσμικό όργανο που θα ασχοληθεί. 14

76 15

77 16

78 Ορολογία για όλους Η Υπηρεσία Επείγουσας Απόδοσης Όρων δεν αποτελεί όργανο τυποποίησης όρων. Το αποτέλεσμα των εργασιών της συμβάλλει στην ορθή απόδοση καινοφανών όρων από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Οι προκύπτοντες όροι θα εισάγονται στην ΙΑΤΕ (Ιnteractive Terminology for Europe Διαδραστική Ορολογία για την Ευρώπη) μέσω της ΟΤΟ (Ομάδα Τυποποίησης Ορολογίας) και μπορούν στη συνέχεια να εξετάζονται από τις αρμόδιες επιτροπές και τα εθνικά όργανα τυποποίησης. 17

79 18

80 ΕΔΟ - σημερινή κατάσταση Που βρισκόμαστε Ιστοσελίδα ΕΔΟ Έγγραφα για το Δίκτυο (συμφωνία, κανονισμός, πρακτικά γενικής συνέλευσης, πρακτικά ημερίδων) Κατάλογος μελών του Δικτύου Χρήσιμες ιστοσελίδες και συλλογή πόρων (θα προστεθούν αργότερα) Στις 21 Φεβρουαρίου είχαμε 126 μέλη Μέχρι το Νοέμβριο, μέσω των βικιομάδων, είχαμε τροφοδοτήσει την ΙΑΤΕ με 100 όρους 19

81 Τελικές επισημάνσεις Τα μέλη των βικιομάδων δεν είναι απαραίτητο να είναι μέλη του Δικτύου. Ζητούμενο είναι η εμπειρογνωμοσύνη από διάφορες ειδικότητες σε Ελλάδα και Κύπρο - «ψυχή» του ΕΔΟ είναι οι βικιομάδες Ποιό είναι το όφελος συμμετοχής στο Δίκτυο; Συμβολή στην ανάπτυξη της ελληνικής γλώσσας «Βοηθήστε μας για να σας βοηθήσουμε» Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας! Много Ви благодарим! Hartelijk dank! Ďakujeme vám veľmi pekne! Go raibh maith agaibh! Tack så mycket! Kiitoksia paljon! Mulţumesc! Muchas gracias! Τhank you very much! Nuoširdžiai dėkojame! Mockrát děkujeme! Merci beaucoup! Vielen Dank! Suur tänu! Nirringrazzjawk ħafna! Grazie mille! Liels paldies! Mange tak! Dziękujemy za uwagę! Najlepša hvala! Muito obrigado! Köszönjük szépen! Hvala lijepa! 20

82 Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης IATE Διαδραστική Ορολογία για την Ευρώπη Προκλήσεις για την Ελληνική γλώσσα Kωνσταντίνος Ζαχαρής Προϊστάμενος της Μονάδας Συντονισμού Ορολογίας (DGT.D.1) Λευκωσία, 20 Μαΐου 2016 Περίγραμμα της παρουσίασης Η Μονάδα Συντονισμού Ορολογίας στη Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ορολογία - O ρόλος της Επιτροπής και οι ανάγκες για ορολογία Δημιουργία και λειτουργία της ΙΑΤΕ Δομή και αριθμητικά στοιχεία της ΙΑΤΕ Ορολογικές ανάγκες και στόχοι των γλωσσικών τμημάτων της Επιτροπής όσον αφορά την ΙΑΤΕ Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ, συνολικά από τη ΓΔΜ της Επιτροπής και ειδικότερα όσον αφορά την Ελληνική γλώσσας Προκλήσεις για την Ελληνική γλώσσα 1

83 Γενική Διεύθυνση Μετάφρασης (Ιανουάριος 2016) 4 Διευθύνσεις Μετάφρασης Μονάδα Συντονισμού Ορολογίας στη Διεύθυνση D Μονάδα Συντονισμού Ορολογίας (ΜΣΟ) της ΓΔΜ Η ΜΣΟ: Συντάσσει, από κοινού με τα γλωσσικά τμήματα, το ετήσιο Πρόγραμμα Ορολογικού Έργου Συντονίζει τις έργα πολύγλωσσης ορολογίας και επιτηρεί τα ειδικά για κάθε γλώσσα έργα Συνεργάζεται με τα άλλα Ευρωπαϊκά όργανα και οργανισμούς καθώς και με εξωκοινοτικούς οργανισμούς Είναι μέλος της Ομάδας Διαχείρισης της ΙΑΤΕ και υπεύθυνη για το μέρος της ΙΑΤΕ που ανήκει στην Επιτροπή Παρέχει εκπαίδευση σχετικά με την ορολογία και την ΙΑΤΕ Εμπλέκεται στην τεχνική ανάπτυξη της ΙΑΤΕ και παρέχει τεχνική υποστήριξη Διαχειρίζεται τον σχετικό με την ορολογία προϋπολογισμό αναθέσεων σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες 2

84 Τι είναι ορολογία; Η ορολογία είναι το DNA της γνώσης Kara Warburton (former Head of Terminology IBM) Δεν υπάρχει γνώση χωρίς ορολογία (TermNet.org) Τι είναι το ορολογικό έργο; Το ορολογικό έργο είναι η συστηματική συλλογή, περιγραφή, επεξεργασία και παρουσίαση εννοιών και των περιγραφών τους [ISO 5127: Information and documentation - Vocabulary] δηλ. ανάλυση ενός όρου στη γλώσσα-πηγή και εξεύρεση του ακριβούς αντιστοίχου του στη γλώσσα-στόχο με τη βοήθεια του κατάλληλου υλικού αναφοράς Αποτελεί βασικό μέρος του μεταφραστικού έργου Οι ορολόγοι στην υπηρεσία των μεταφραστών 3

85 Ο ρόλος της Επιτροπής Το δικαίωμα της πρωτοβουλίας Tο "δικαίωμα της πρωτοβουλίας" της Επιτροπής σημαίνει ότι είναι η κύρια πηγή νομοθεσίας. Συντάσσει και στη συνέχεια εφαρμόζει νομοθετικές πράξεις που εγκρίνονται από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. νέα ορολογία Θεματικά πεδία Οι ανάγκες σε νέους όρους Ένα μεγάλο εύρος θεματικών τομέων 4

86 Οι ανάγκες σε νέους όρους 24 επίσημες γλώσσες 1958 Γερμανική, Γαλλική, Ιταλική και Ολλανδική = 4 επίσημες γλώσσες 1973 Αγγλική και Δανική 6 επίσημες γλώσσες 1981 Ελληνική 7 επίσημες γλώσσες 1986 Ισπανική και Πορτογαλική 9 επίσημες γλώσσες 1995 Φινλανδική και Σουηδική 11 επίσημες γλώσσες 2004 Τσεχική, Εσθονική, Ουγγρική, Λιθουανική, Λετονική, Μαλτέζικη, Πολωνική, Σλοβακική και Σλοβενική 20 επίσημες γλώσσες 2007 Βουλγαρική, Ιρλανδική και Ρουμανική 23 επίσημες γλώσσες 2013 Κροατική 24 επίσημες γλώσσες Η εξέλιξη από το γλώσσες ΓΔ Μετάφρασης: Αποκέντρωση του ορολογικού έργου + + Νέο εργαλείο ορολογίας διοργανικό διαδραστικό Ο ορολόγος δίπλα στον μεταφραστή γλώσσες γλώσσα Παραγωγή ορολογίας πριν ή κατά τη διάρκεια της μετάφρασης Παραγωγή ορολογίας (εξαγωγή) από μεταφρασμένα κείμενα 5

87 Δημιουργία της ΙΑΤΕ Η βάση ορολογίας IATE IATE = "Inter Active Terminology for Europe" Στόχος: Η δημιουργία μιας διαδραστικής βάσης για την αναζήτηση, την τροφοδότηση και τη διαχείριση κοινών δεδομένων ορολογίας 10 εταίροι: Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συμβούλιο, Επιτροπή, Δικαστήριο, Ελεγκτικό Συνέδριο, Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, Επιτροπή των Περιφερειών, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και Κέντρο Μετάφρασης Ιανουάριος 2000: Έναρξη των εργασιών ανάπτυξης Αρχές 2005: Έναρξη λειτουργίας της ΙΑΤΕ στη ΓΔ Μετάφρασης της Επιτροπής 28 Ιουνίου 2007: Έναρξη λειτουργίας της IATE Public ( Δημιουργία της ΙΑΤΕ Eurodicautom Επιτροπή TIS Συμβούλιο Euterpe Κοινοβούλιο Υπόλοιποι 6

88 Λειτουργία της ΙΑΤΕ Ομάδα διαχείρισης της IATE (αποτελείται από τις μονάδες/ομάδες συντονισμού ορολογίας των 10 οργάνων) Υιοθέτηση κοινών μεθόδων και πρακτικών ( Βέλτιστες πρακτικές, Εγχειρίδιο εισαγωγής όρων ) Συντονισμός των προσπαθειών "ενοποίησης" Συντονισμός του ορολογικού έργου για τις "νέες γλώσσες" Λήψη αποφάσεων για τις τεχνική ανάπτυξη της ΙΑΤΕ Κέντρο Μετάφρασης Τεχνική συντήρηση και ανάπτυξη της ΙΑΤΕ Δίκτυα Ομάδες συντονιστών ορολογίας από όλους τους εταίρους της ΙΑΤΕ Διοργανικές ομάδες ορολογίας στα πλαίσια κάθε γλώσσας Δομή της ΙΑΤΕ Δομή της IATE Σύνολο (δελτία) Επιτροπή (δελτία) Επίπεδο Ανεξάρτητο Γλώσσας Έννοια Αντικείμενο 1,4 εκατομμύρια 0,8 εκατομμύρια Επίπεδο Γλώσσας Έννοια σε διάφορες γλώσσες EL: υψηλό φυτό με ξύλινο αυτοφερόμενο κορμό και κλάδους, που ζει πολλά χρόνια FR: ΕΝ: 6,9 εκατομμύρια 4,7 εκατομμύρια Επίπεδο Όρου Όροι που περιγράφουν τις έννοιες σε μια συγκεκριμένη γλώσσα Δένδρο Arbre Tree 8,5 εκατομμύρια (περιλαμβάνονται συντομογραφίες και φράσεις) 5,8 εκατομμύρια (περιλαμβάνονται συντομογραφίες και φράσεις) 7

89 Χρήση της ΙΑΤΕ παγκοσμίως Έτος Αριθ. χωρών Σύνολο επισκέψεων Επισκέψεις από Ελλάδα Θέση Ελλάδας Επισκέψεις από Κύπρο Θέση Κύπρου Σύνολο αναζητήσεων στην ΙΑΤΕ Public Σύνολο αναζητήσεων στην ΙΑΤΕ Internal η η η η η η η η Q η η Ελλάδα: 5,1 επισκέψεις ανά 100 κατοίκους Κύπρος: 2,2 επισκέψεις ανά 100 κατοίκους Ιταλία (1 η θέση): 1,8 επισκέψεις ανά 100 κατοίκους Γαλλία (2 η θέση): 1,4 επισκέψεις ανά 100 κατοίκους Υψηλή χρήση της ΙΑΤΕ σε Ελλάδα και Κύπρο Η ΙΑΤΕ σε αριθμούς Όροι ανά γλώσσα Γλώσσα Αριθμός όρων Γλώσσα Αριθμός όρων EN LA FR LT DE ET NL SL IT MT DA RO ES CS EL SK PT BG FI HU SV LV PL Άλλες GA HR

90 Ορολογία στη ΓΔΜ - Οι ανάγκες Kύριες προκλήσεις για τη ΓΔΜ, όσον αφορά την ΙΑΤΕ η δημιουργία νέων δελτίων (ιδιαίτερα για τις μετά το 2004 γλώσσες) η συμπλήρωση των κενών (σε υφιστάμενα δελτία) η μείωση του "θορύβου" (διπλές εγγραφές) η βελτίωση της ποιότητας (με παροχή ορισμών, συγκειμένων και αναφορών) των υφισταμένων δελτίων Παροχή "προστιθέμενης αξίας". ΙΑΤΕ Μονόγλωσσα δελτία Σύνολο και Ελληνική γλώσσα Επίπεδα ΙΑΤΕ LIL - Επίπεδο ανεξάρτητο γλώσσας (έννοιες): 1,4 εκατ. δελτία (πολύγλωσσα) LL - Επίπεδο γλώσσας (έννοιες): 6,9 εκατ. δελτία (μονόγλωσσα) TL - Επίπεδο όρου: > 8,5 εκατ. όροι Στις σε επίπεδο γλώσσας (όλες οι γλώσσες): δελτία, εκ των οποίων δελτία (25,4%) με προστιθέμενη αξία (ορισμό, συγκείμενο και σημείωση / παραπομπές) Στις σε επίπεδο Ελληνικής γλώσσας: δελτία, εκ των οποίων δελτία (18,1%) με προστιθέμενη αξία (ορισμό, συγκείμενο και σημείωση/παραπομπές) 9

91 IATE Εξέλιξη των μονόγλωσσων δελτίων Ημερομηνία ΙΑΤΕ Σύνολο ΙΑΤΕ ΠΑ % ΙΑΤΕ ΙΑΤΕ ΕΛ ΙΑΤΕ ΕΛ ΠΑ % ΕΛ ΠΑ ,5% ,3% ,4% ,8% ,3% ,8% ,0% ,0% ,4% ,1% ΙΑΤΕ Σύνολο: μονογλωσσικά δελτία ΙΑΤΕ με προστιθέμενη αξία: μονογλωσσικά δελτία ΙΑΤΕ Ελληνικά: μονογλωσσικά δελτία ΙΑΤΕ Ελληνικά με προστιθέμενη αξία: μονογλωσσικά δελτία Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ - Οι πόροι στην Επιτροπή Ανθρώπινοι πόροι 24 γλωσσικά τμήματα στις Βρυξέλλες και στο Λουξεμβούργο Τουλάχιστον 1700 μεταφραστές, περιλαμβανομένων και των ορολόγων πλήρους και μερικής απασχόλησης Η ΜΣΟ με 8 συντονιστές ορολογίας Τουλάχιστον 2 ορολόγοι (1 πλήρους και 1 αντίστοιχο πλήρους απασχόλησης) ανά γλωσσικό τμήμα 10

92 Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ - Οι πόροι στην Επιτροπή Χρηματοοικονομικοί πόροι: Εξωτερικές αναθέσεις Προϋπολογισμός εξωτερικών αναθέσεων Eυρώ/έτος Συμβάσεις χαμηλής αξίας με εμπειρογνώμονες που προσδιορίζονται από τα Γλωσσικά Τμήματα στα κράτη μέλη συμβάσεις/έτος Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ Τρόποι εμπλουτισμού στην Επιτροπή Μέσω του κεντρικώς συντονιζόμενου Προγράμματος Ορολογικού Έργου Μέσω του ορολογικού έργου ειδικού για κάθε γλώσσα, που εκτελείται εντός των γλωσσικών τμημάτων Μέσω αναθέσεων σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες Μέσω υλικού από τις Γενικές Διευθύνσεις της Επιτροπής 11

93 Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ Μέσω του κεντρικώς συντονιζόμενου Προγράμματος Ορολογικού Έργου (ΠΟΕ) Ο προγραμματισμός του ΠΟΕ βασίζεται: - στο Πρόγραμμα Εργασιών της Επιτροπής για κάθε επόμενο έτος - στα στοιχεία που προσκομίζουν τα Γλωσσικά Τμήματα Το ΠΟΕ περιέχει: - κατάλογο προτεραιοτήτων, σε αντιστοιχία με τα θεματικά πεδία που έχουν επιλεχθεί - αριθμό υποχρεωτικών εννοιών (950 έννοιες, από το 2013) - αριθμό προαιρετικών εννοιών ( ανά έτος) Κύριοι καλυπτόμενοι τομείς το 2015 και το 2016: Χρηματοοικονομικά, φορολογία, ηλεκτρικά δίκτυα, φαρμακευτική, καπνός, τελωνεία, γεωργία, λιπάσματα, πολιτική αεροπορία, εκπομπές οχημάτων, ταχογράφοι, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, μεταλλουργία, περιβάλλον, διατροφή ζώων, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, εκπαίδευση, απασχόληση, μετανάστευση, ευρωπαϊκή ασφάλεια, εξωτερικά σύνορα και συνοριακοί έλεγχοι Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ Μέσω του ορολογικού έργου που εκτελείται εντός των Γλωσσικών Τμημάτων Ορολογικές αναζητήσεις σχετικές με το καθημερινό μεταφραστικό έργο Δημιουργία, επικύρωση και ενοποίηση των δελτίων ΙΑΤΕ Έργα ορολογίας ειδικά για κάθε γλώσσα Διοργανική συνεργασία στα πλαίσια κάθε γλωσσικής κοινότητας Διμερείς επαφές με εθνικούς φορείς ορολογίας 12

94 Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ Μέσω αναθέσεων σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες Καλυπτόμενοι τομείς (όλες οι γλώσσες): Γεωργία, βοτανική (Λατινικά), κοινή αγροτική πολιτική, γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί, διαγνωστικές δοκιμές και εμβόλια για χερσαία ζώα Εναέριες και υδάτινες μεταφορές, πολιτική αεροπορία, εσωτερικές πλωτές και θαλάσσιες μεταφορές Χημικές δοκιμές, φαρμακολογία, τοξικολογία Ι, II & III, οικοτοξικολογία Τεχνολογία αυτοκινήτων, συστήματα πέδησης, υαλοπίνακες ασφαλείας Ηλεκτρικά δίκτυα, αιολική ενέργεια, τηλεπικοινωνίες Πλαίσιο κεφαλαιακών απαιτήσεων Basel II, συλλογικές απαιτήσεις σε κινητές αξίες (UCITS), χρηματοοικονομικές αγορές, φερεγγυότητα ΙΙ (Solvency II ασφάλιση και αντασφάλιση) Απασχόληση, λογιστική, βιομηχανία, νομική ορολογία Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ Μέσω αναθέσεων σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες Έτος Συνολικός αριθμός συμβάσεων Συνολικός αριθμός δελτίων Αριθμός ελληνικών συμβάσεων Αριθμός ελληνικών δελτίων

95 Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ 173 συμβάσεις δελτία έχουν εμπλουτίσει την ΙΑΤΕ από τα τέλη 2007 Δελτία από αναθέσεις σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες FR CS (1) (1) FI (1) NL HR SV DE DA ES MT PT (1) (4) (3) (3) (3) (4) (6) (6) IT EL PL BG HU SK RO LV SL ET LT (9) (10) (7) (10)(12)(11)(13)(16)(18)(17)(18) Series1 Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ (όσον αφορά την Ελληνική γλώσσα) Με δελτία Ελληνικής γλώσσας μέσω του ΠΟΕ Τουλάχιστον 950 έννοιες (δελτία) με προστιθέμενη αξία προστίθενται ανά έτος 2012: 690 υποχρεωτικές και 700 προαιρετικές 2013: 950 υποχρεωτικές και 227 προαιρετικές 2014: 950 υποχρεωτικές και 61 προαιρετικές 2015: 881 υποχρεωτικές και 58 προαιρετικές 2016 (μέχρι ) :206 υποχρεωτικές και 14 προαιρετικές Από το 2012 η ΙΑΤΕ εμπλουτίστηκε με υψηλής ποιότητας έννοιες (3677 υποχρεωτικές και 1060 προαιρετικές) Με δελτία Ελληνικής γλώσσας μέσω αναθέσεων σε εξωτερικούς εμπειρογνώμονες δελτία μέσω 10 συμβάσεων 14

96 Προκλήσεις για την Ελληνική γλώσσα Βελτίωση της ποιότητας της υφιστάμενης ορολογίας (7,3 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από τον μέσο όρο του ποσοστού προστιθέμενης αξίας) Αναθεώρηση και παγίωση/ενοποίηση της υφιστάμενης ορολογίας Κινητοποίηση και αξιοποίηση του εμπειρογνωμόνων σε Ελλάδα και Κύπρο μέσω του ΕΔΟ για την παραγωγή ορολογίας σε νέα θεματικά πεδία Αξιοποίηση των υφισταμένων επιμέρους συλλογών ορολογίας /βάσεων δεδομένων σε Ελλάδα και Κύπρο Εμπλουτισμός της ΙΑΤΕ με την Κυπριακή ορολογία Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας! Ερωτήσεις; 15

97 @Ευρωπαϊκή Ένωση, 2016 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή με αναφορά της πηγής.