ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ 77/2013. (Άρθρο 77 παρ. 3 Ν.3852/2010) Προς. 1) κυρία *** *** *** Κοινοποίηση

Transcript

1 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 1 ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ 77/2013 (Άρθρο 77 παρ. 3 Ν.3852/2010) Ι. Η καταγγελία Προς 1) κυρία *** *** *** 2) Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως και Πολεοδομίας α) Τμήμα Πολεοδομικού Εφαρμογών & Απαλλοτριώσεων β) Τμήμα Πολεοδομικού Σχεδιασμού sxpol.poleod@cityofathens.gr Κοινοποίηση 1) Γραφείο Δημάρχου Αθηναίων sec.gkaminis@gmail.com 2) Κυρία Ε. Κοντοσταθάκου, Αντιδήμαρχο ad.sxpolpoleod@cityofathens.gr 3) Κύριο Θ.Λιβάνιο, Γενικό Γραμματέα secrgeneral@cityofathens.gr Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης δέχθηκε την υπ' αρ. πρωτ. ***/ καταγγελία, η οποία έλαβε αρ. *** στο Μητρώο καταγγελιών. Με την καταγγελία αιτείται η ανάκληση των υπ' αρ. ***/2001, ***/2005 και ***/2007 πράξεων προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημίωσης λόγω ρυμοτομίας της Δ/νσης Σχεδίου Πόλεως και Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων. ΙΙ. Η αρμοδιότητα του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης Σύμφωνα με το άρθρο 77 παρ. 3 του Ν.3852/2010, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης δέχεται καταγγελίες άμεσα θιγόμενων πολιτών για κακοδιοίκηση από τις υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις του Δήμου και διαμεσολαβεί για την επίλυση των σχετικών προβλημάτων. Στην προκειμένη υπό κρίση περίπτωση, η καταγγέλλουσα επικαλείται κατά παράβαση νόμου έκδοση διοικητικών πράξεων εις βάρος της εκ μέρους υπηρεσίας του Δήμου Αθηναίων και ως εκ τούτου παραδεκτώς υποβάλλεται η καταγγελία και πρέπει να εξεταστεί στην ουσία της.

2 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 2 ΙΙΙ. Στις ο Συμπαραστάτης του Δημότη και την Επιχείρηση ανέθεσε την σύνταξη εισηγήσεως σχετικής με την υπόθεση στον κ. Κωνσταντίνο Φατούρο, νομικό, στέλεχος του Γραφείου Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχειρήσεως. ΙV. Με δεδομένη την σύνθετη φύση της διαδικασίας ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως, καθώς και την συναρμοδιότητα πλείστων δημοσίων οργάνων στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης υπενθυμίζει ότι η διαμεσολάβηση που προβλέπεται από το άρθρο 77 παρ. 3 του Ν.3852/2010 αφορά μόνο τις υπηρεσίες, τα νομικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις του Δήμου. Ως εκ τούτου, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης είναι νομικά υποχρεωμένος να περιορίσει την παρέμβασή του στο πεδίο δράσεως των δημοτικών υπηρεσιών. V. Με την παρούσα διαμεσολάβηση, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης εκθέτει αρχικά ορισμένη συνοπτική νομική θεώρηση περί της ανάκλησης διοικητικών εν γένει πράξεων (υπό Α'). Στη συνέχεια, παρατίθεται η νομική και νομολογιακή βάση (υπό Β'), καθώς και ιστορικό και πραγματικό της υπό κρίσιν υπόθεσης (υπό Γ'), καταλήγοντας στο σχετικό συμπέρασμα (υπό Δ.) και προβαίνοντας σε προτάσεις (υπό Ε') για την διαμεσολαβητική επίλυση των πτυχών της υποθέσεως που αφορούν τις υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων. Α. Συνοπτική νομική θεώρηση περί της ανακλήσεως διοικητικών εν γένει πράξεων 1. Η διοικητική πράξη διαφέρει, μεταξύ άλλων, από την δικαστική απόφαση κατά το γεγονός ότι με αυτήν δεν παράγεται δεδικασμένο, δηλαδή, η ρύθμιση που επιφέρει δεν έχει πάγιο χαρακτήρα. Υπό την έννοια αυτή, επιτέπεται, υπό περιορισμούς, η ανάκληση των ατομικών διοικητικών πράξεων από την Διοίκηση, όπως αυτό προβλέπεται, κατά βάσιν, από τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου. 2. Κατ' αρχήν, οι νόμιμες ατομικές διοικητικές πράξεις, από τις οποίες οι διοικούμενοι απέκτησαν δικαιώματα, δεν ανακαλούνται, ούτε λόγω μεταγενέστερης μεταβολής των απόψεων της Διοικήσεως επί της συγκεκριμένης υπόθεσης. Έτσι, εφ' όσον η Διοίκηση χορήγησε νομίμως π.χ άδεια φαρμακείου, δεν δύναται να την ανακαλέσει με την αιτιολογία ότι η περιοχή, στην οποίαν χορήγησε την σχετική άδεια, δεν έχει πλέον ανάγκη άλλων φαρμακείων (βλ. και Σ.τ.Ε 4045/1976, 4412/1987, 1317/1976, 3376/1982, κ.τ.λ.). 3. Κατ' εξαίρεσιν, επιτρέπεται η ανάκληση των νομίμων ατομικών διοικητικών πράξεων: α) για λόγους δημοσίου συμφέροντος, βασιζομένη ακόμη και σε μεταγενέστερα πραγματικά περιστατικά από τον χρόνο εκδόσεως της, β) εάν ο διοικούμενος δεν συμμορφούται προς τους όρους, από τους οποίους εξαρτήθηκε η ισχύς της πράξεως και γ) εάν δεν έχουν απορρεύσει από αυτήν δικαιώματα του διοικουμένου. Έτσι, π.χ είναι ελευθέρως ανακλητή η πράξη χορηγήσεως αδείας λειτουργίας κέντρου διασκεδάσεως, εάν ο ιδιοκτήτης αυτού δεν τηρεί τους όρους περί κοινής ησυχίας ( βλ. και Σ.τ.Ε 1061/1982, 3402/1989, 1592/1987, 1799/1987, κ.λ.π ). 4. Αντιθέτως, είναι ελευθέρως ανακλητές οι παράνομες ατομικές διοικητικές πράξεις, έστω και αν δημιουργήθηκαν εξ' αυτών δικαιώματα των διοικουμένων, υπό την προϋπόθεση ότι η ανάκληση θα λάβει χώρα εντός ευλόγου χρόνου, ο οποίος, κατά τον Α.Ν 261/1968, δεν μπορεί να είναι λιγότερος από πέντε έτη από την έκδοση της πράξεως. Εάν η Διοίκηση π.χ μεταγενέστερα διαπιστώσει ότι παρανόμως χορήγησε άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας φαρμακείου, ενώ αυτό δεν απείχε 150 μέτρα από διπλανό του φαρμακείο, όπως απαιτεί ο νόμος, δύναται ελευθέρως να ανακαλέσει την σχετική διοικητική πράξη ( βλ. και Σ.τ.Ε 2282/1992, 380/1988, 3554/1988, 3424/1988, 2800/1991, κ.λ.π ). 5. Όμως και μετά την πάροδο του, κατά τα ως ανωτέρω, ευλόγου χρόνου, επιτρέπεται η ανάκληση των παρανόμων ατομικών διοικητικών πράξεων: α) εάν η Διοίκηση οδηγήθηκε στην έκδοση τους

3 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 3 από απατηλή ενέργεια του διοικουμένου, β) για λόγους δημοσίου συμφέροντος και γ) εάν αυτή γίνεται για την συμμόρφωση της Διοικήσεως σε ακυρωτική απόφαση του Σ.τ.Ε. Έτσι, π.χ είναι ελευθέρως ανακλητή και μετά την πάροδο της πενταετίας η άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας βιομηχανίας εντός κατοικημένης περιοχής, εάν ο αιτών είχε δηλώσει στην Διοίκηση ότι θα παράγει είδη τροφίμων, ενώ στην πραγματικότητα παράγει καύσιμες ύλες, οι οποίες καθιστούν επικίνδυνη και βλαβερή την λειτουργία της βιομηχανίας του εντός της κατοικημένης περιοχής ( βλ. και Σ.τ.Ε 3396/1987, 3866/1988, 2539/1988, 759/1987, κ.λ.π ). 6. Η Διοίκηση έχει, κατά βάσιν, διακριτική ευχέρεια να ανακαλεί τις παράνομες διοικητικές πράξεις, η δε σχετική της άρνηση δεν αποτελεί παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενεργείας, εκτός εάν ρητή διάταξη προβλέπει το αντίθετο. Έτσι, π.χ στην περίπτωση της κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, εάν η Διοίκηση δεν προβεί εντός ευλόγου χρόνου στις απαιτούμενες ενέργειες για την συντέλεση της, τότε υποχρεούται στην άρση της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως ( βλ. και Σ.τ.Ε 1448/1978, 992/1987, 5084/1987, 1240/1979, κ.λ.π ). 7. Αρμόδιο όργανο για την ανάκληση είναι το διοικητικό όργανο, το οποίο κατά τον χρόνο της ανάκλησης είναι αρμόδιο να εκδώσει την ανακαλουμένη πράξη. Έτσι, π.χ έχει κριθεί νομολογιακώς ότι ο Υπουργός Παιδείας δεν δύναται να ανακαλέσει πράξη του Πρυτάνεως περί διορισμού μέλους Δ.Ε.Π (Διδακτικού Επιστημονικού Προσωπικού) των Α.Ε.Ι (Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων) ( βλ. και Σ.τ.Ε 3595/1987, 1579/1988, 1143/1995, κ.λ.π ). 8. Η ανάκληση των παρανόμων διοικητικών πράξεων ενεργεί, κατά κανόνα, αναδρομικώς, δηλαδή, από τον χρόνο εκδόσεως της ανακαλουμένης πράξεως. Αντιθέτως, η ανάκληση των νομίμων διοικητικών πράξεων ενεργεί, κατά βάσιν, από την ημερομηνία εκδόσεως της ανακλητικής πράξεως, δηλαδή, δεν έχει αναδρομικό χαρακτήρα. Μόνη εξαίρεση στον κανόνα αυτόν εισάγεται, προκειμένου περί των παρανόμων διοικητικών πράξεων, δια των οποίων χορηγήθηκαν περιοδικές παροχές (π.χ μισθός, επιδόματα κ.λ.π) στους διοικουμένους και υπό την προϋπόθεση ότι αυτές εισεπράχθησαν καλοπίστως από τους διοικουμένους, οι οποίες δεν ανακαλούνται αναδρομικώς ( βλ. και Σ.τ.Ε 3667/1992, κ.λ.π). 9. Διαφορετική της ανάκλησης είναι η έννοια της κατάργησης των διοικητικών πράξεων. Η κατάργηση ατομικής διοικητικής πράξεως με την έκδοση νεότερης ατομικής ή κανονιστικής διοικητικής πράξης, που έχει αντίθετο περιεχόμενο, επιτρέπεται, εφ' όσον η σχετική αρμοδιότητα για την έκδοση της πράξης παραμένει σε ισχύ και στην περίπτωση αυτή, η κατάργηση δεν έχει αναδρομική ισχύ. Για παράδειγμα, ο διορισμός δημοσίου υπαλλήλου καταργείται με την έκδοση της πράξεως απολύσεως αυτού. 10. Προκειμένου περί των κανονιστικών διοικητικών πράξεων, χωρεί λόγος όχι για ανάκληση, αλλά μόνον για κατάργηση αυτών, η οποία συντελείται δια της εκδόσεως νεωτέρας κανονιστικής διοικητικής πράξεως αντιθέτου περιεχομένου, βάσει της ιδίας εξουσιοδοτικής διατάξεως νόμου ή βάσει νεωτέρας εξουσιοδοτήσεως. Στην περίπτωση αυτή, η κατάργηση δεν έχει αναδρομικό χαρακτήρα, εκτός εάν αυτό προβλέπεται ρητώς από την εξουσιοδοτική διάταξη. 11. Υπό την έννοια αυτήν, οι περιορισμοί στην ανάκληση και στην κατάργηση των διοικητικών πράξεων, οι οποίοι θεσπίσθηκαν από τον διοικητικό δικαστή ως γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου, επιδιώκουν την σταθερότητα των νομικών και των πραγματικών καταστάσεων, χάριν της ευρύθμου και χρηστής διοικήσεως, αλλά και της προστασίας των διοικουμένων.

4 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 4 Β. Νομική βάση της υπό κρίση υπόθεσης 12. Κατά τις διατάξεις του άρθρου 29 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (Κ.Α.Α.A.), ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Ν. 2882/2001 (Φ.Ε.Κ: 17/Α/ ) και, σύμφωνα με το άρθρο δεύτερο του ίδιου Νόμου, ισχύει από ορίζονται τα ακόλουθα: 1. Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται επί των απαλλοτριώσεων που κηρύσσονται από την έναρξη ισχύος του και εφεξής. 2. Απαλλοτριώσεις που κηρύχθηκαν από 1ης Φεβρουαρίου 1971 και εφεξής διέπονται από τις διατάξεις του παρόντος από το σημείο στο οποίο βρίσκονται κατά την έναρξη της ισχύος αυτού. Εξαιρούνται τα θέματα εκείνα για τα οποία κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος έχει κοινοποιηθεί εισαγωγικό δικόγραφο της σχετικής δίκης ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου ή έχει εκδοθεί σχετική διοικητική πράξη, ως προς τα οποία εφαρμόζονται μόνον οι διαδικαστικές διατάξεις του παρόντος. 3. [...] 5. Απαλλοτριώσεις προς εφαρμογή σχεδίων πόλεων και ανάπτυξη οικιστικών περιοχών που κηρύχθηκαν οποτεδήποτε μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα διέπονται, κατά την έκταση που ορίζεται από την παράγραφο 2 από τις διατάξεις του Κώδικα τούτου, με την επιφύλαξη των εξαιρέσεων που ορίζονται από τις διατάξεις αυτές. 6. [ ] 7. [ ] 8. Με την επιφύλαξη των οριζομένων από τις λοιπές διατάξεις του παρόντος Κώδικα, από την έναρξη ισχύος αυτού καταργείται κάθε γενική ή ειδική διάταξη η οποία αφορά θέματα που ρυθμίζονται από αυτόν ή αντίκειται στις διατάξεις τούτου. Κάθε παραπομπή στον Α.Ν 1731/1939 ή στο Ν.Δ 797/1971 ή γενικά στη νομοθεσία περί απαλλοτριώσεων νοείται από την έναρξη ισχύος του παρόντος Κώδικα ότι γίνεται στις αντίστοιχες διατάξεις τούτου. 9 [ ]. 13. Κατά την πάγια νομολογιακή θέση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο καθορισμός ακινήτων ως κοινοχρήστων χώρων με πράξη έγκρισης, αναθεώρησης, τροποποίησης ή επέκτασης ρυμοτομικού σχεδίου ή, εφόσον πρόκειται για πολεοδόμηση κατά το σύστημα του Ν. 1337/1983, με την έγκριση πολεοδομικής μελέτης, ισοδυναμεί με κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης των χώρων αυτών (βλ. Ολ ΣτΕ 603/2008, ΣτΕ 270/2008, ΣτΕ 4010/2008, ΣτΕ 4587/2005). Επιπλέον, στην περίπτωση κατά την οποία η πολεοδομική μελέτη ή το ρυμοτομικό σχέδιο, με το οποίο καθορίστηκε ο κοινόχρηστος χώρος, τροποποιηθεί ή αναθεωρηθεί μεταγενεστέρως και δη μετά την πάροδο μακρού χρόνου, εάν η νεότερη πολεοδομική διαρρύθμιση δεν μεταβάλλει το είδος της δέσμευσης του ακινήτου, π.χ. από κοινόχρηστο χώρο σε χώρο για την ανέγερση κοινωφελούς κτιρίου, καθώς και την έκταση της δέσμευσης αυτής, η τροποποίηση ή αναθεώρηση του ρυμοτομικού σχεδίου ή της πολεοδομικής μελέτης δεν μεταθέτει το χρονικό σημείο από το οποίο εκκινεί ο υπολογισμός από το Δικαστήριο του χρόνου δεσμεύσεως του ακινήτου ούτε, άλλωστε, συνεκτιμάται μεταξύ των ιδιαίτερων συνθηκών που θα μπορούσαν να επιμηκύνουν τον επιτρεπτό χρόνο διατηρήσεως του συγκεκριμένου ρυμοτομικού βάρους (βλ. ΣτΕ 269/2008, ΣτΕ 4004/2008, ΣτΕ 1686/2000). 14. Όπως έχει κριθεί από την νομολογία των δικαστηρίων, εν όψει των διατάξεων του άρθρου 17 του Συντάγματος περί προστασίας της ιδιοκτησίας, ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις, καθώς και άλλα ρυμοτομικά βάρη που επιβάλλονται κατ εφαρμογή της νομοθεσίας περί εγκρίσεως και τροποποιήσεως σχεδίων πόλεων ή πολεοδομικών μελετών, με τον καθορισμό κοινοχρήστων χώρων ή χώρων προοριζομένων για κοινωφελείς εν γένει χρήσεις, δεν επιτρέπεται να διατηρούνται επί μακρό χρονικό διάστημα, το οποίο, υπό τις ιδιαίτερες συνθήκες που συντρέχουν σε κάθε περίπτωση, υπερβαίνει τα εύλογα όρια, χωρίς να πραγματοποιείται η συντέλεση των απαλλοτριώσεων σύμφωνα με τον νόμο. Επομένως, όταν οι πολεοδομικές αυτές δεσμεύσεις της ιδιοκτησίας διατηρούνται πέραν

5 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 5 του ευλόγου κατά τις περιστάσεις χρόνου, χωρίς τη συντέλεση της απαλλοτριώσεως των βαρυνομένων ακινήτων, ανακύπτει υποχρέωση του αρμοδίου κατά περίπτωση οργάνου της Διοικήσεως να άρει τη ρυμοτομική απαλλοτρίωση ή το ρυμοτομικό βάρος, η υποχρέωση δε αυτή δεν αναιρείται από το γεγονός, ότι για την άρση της απαλλοτριώσεως ή του βάρους απαιτείται η τροποποίηση του σχεδίου πόλεως ή της πολεοδομικής μελέτης, για την οποία ο νόμος προβλέπει την τήρηση ορισμένων διατυπώσεων. 15. Εξ άλλου, η Διοίκηση, όταν διαπιστώνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή ρυμοτομικού βάρους, οφείλει, πάραυτα και αφού τηρήσει τις διατυπώσεις δημοσιότητας που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις, ώστε να παρασχεθεί η δυνατότητα τόσο στους ιδιοκτήτες όσο και σε άλλους ενδιαφερόμενους να εκθέσουν τις απόψεις τους, να επιληφθεί προκειμένου να βεβαιώσει την άρση της ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως ή του ρυμοτομικού βάρους και, ταυτοχρόνως, να ρυθμίσει εκ νέου το πολεοδομικό καθεστώς του συγκεκριμένου ακινήτου, καθόσον, με μόνη την άρση της απαλλοτριώσεως ή του βάρους, το ακίνητο δεν καθίσταται αυτομάτως οικοδομήσιμο. Στη ρύθμιση αυτή προβαίνει η Διοίκηση, ενόψει της υποχρέωσής της που απορρέει από τη συνταγματικώς κατοχυρωμένη προστασία της ιδιοκτησίας, βάσει, όμως, των κριτηρίων που απορρέουν από το άρθρο 24 του Συντάγματος. Η Διοίκηση, δηλαδή, δεν δεσμεύεται να καταστήσει, άνευ ετέρου, το ακίνητο οικοδομήσιμο, αλλά οφείλει να εξετάσει εάν συντρέχουν λόγοι που εξ αντικειμένου δεν επιτρέπουν τη δόμησή του (π.χ. όταν πρόκειται για ακίνητο με δασικό χαρακτήρα, εντός αιγιαλού, σε ζώνη προστασίας ρέματος κ.λ.π.) και, περαιτέρω, να συνεκτιμήσει, κατά τρόπο τεκμηριωμένο, αφενός μεν, τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ακινήτου, καθώς και τα χαρακτηριστικά και το νομοθετικό καθεστώς του οικιστικού συνόλου και της ευρύτερης περιοχής στην οποία αυτό εντάσσεται (π.χ. πυκνοδομημένος οικισμός, παραδοσιακός οικισμός κατά τις διατάξεις του Ν. 1577/1985, οικισμός υπαγόμενος στις διατάξεις του Ν. 3028/2002, οικισμός σε περιοχή φυσικού κάλλους, οικισμός σε περιοχή προστασίας της φύσεως κ.λ.π.), αφετέρου δε, τις πολεοδομικές ανάγκες και τον πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής, ιδίως δε εάν συντρέχει σοβαρή ανάγκη για δημιουργία κοινοχρήστου ή κοινωφελούς χώρου, και τις δεσμεύσεις και κατευθύνσεις τυχόν υφισταμένου Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή άλλων συναφών σχεδίων, προκειμένου να αποφεύγονται αποσπασματικές ρυθμίσεις, οι οποίες θα ανέτρεπαν ουσιώδεις επιλογές του πολεοδομικού σχεδιασμού, τέλος δε, την πρόθεση και δυνατότητα για την άμεση κατά νόμο συντέλεση της νέας απαλλοτριώσεως, με την χωρίς καθυστέρηση καταβολή της προσήκουσας αποζημιώσεως στον θιγόμενο ιδιοκτήτη. 16. Εν όψει των ανωτέρω εκτιμήσεων, η Διοίκηση οφείλει να κρίνει εάν η ιδιοκτησία πρέπει, για κάποιο νόμιμο λόγο, (α) να παραμείνει εκτός πολεοδομικού σχεδιασμού ή (β) να δεσμευθεί εκ νέου, με την επανεπιβολή ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως ή ρυμοτομικού βάρους (δηλ. νέα δέσμευση του ίδιου ακινήτου), για την οποία κωλύεται, καταρχήν, η Διοίκηση, με τροποποίηση του σχεδίου, με την προϋπόθεση, αφενός μεν, να υπάρχει σοβαρή πολεοδομική ανάγκη χάριν της οποίας επιβάλλεται η εκ νέου δέσμευση του ίδιου ακινήτου, αφετέρου δε, να προκύπτει σοβαρή πρόθεση και δυνατότητα της Διοίκησης για άμεση κήρυξη της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και, στη συνέχεια, άμεση κίνηση της διαδικασίας που απολήγει στην συντέλεσή της (βλ. ΣτΕ 776/2008, ΣτΕ 3856/2008, ΣτΕ 3987/2008) ή (γ) να καταστεί οικοδομήσιμη, είτε με τους γενικούς όρους δόμησης είτε, ενδεχομένως, με ειδικούς όρους δόμησης, που πρέπει να καθορισθούν (βλ. ΣτΕ 4586/2005). Εξ άλλου, κατά την ανωτέρω εκτίμηση της Διοίκησης περί του επιβλητέου μετά την άρση της απαλλοτρίωσης ή του ρυμοτομικού βάρους πολεοδομικού καθεστώτος, η κρίση περί της δυνατότητας ή μη αποζημίωσης των θιγομένων ιδιοκτητών για την συντέλεση της απαλλοτρίωσης, με την οποία συναρτάται η δυνατότητα επανεπιβολής αυτής (δηλαδή, της απαλλοτρίωσης), πρέπει, επίσης, να είναι νομίμως και ειδικώς αιτιολογημένη. Τέλος, όταν η αρμοδιότητα τροποποίησης του σχεδίου ανήκει στα όργανα της κρατικής Διοικήσεως, η κρίση για τη συνδρομή των ανωτέρω προϋποθέσεων και στοιχείων, ιδίως δε για το πολεοδομικώς αναγκαίο ή μη της διατήρησης του

6 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 6 κοινοχρήστου ή του κοινωφελούς χώρου, πρέπει να εκφέρεται και από τα όργανα αυτά ( βλ. ΣτΕ 3856/2008 ). 17. Περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου 1, υπό τον τίτλο Σύνταξη, έγκριση και εφαρμογή σχεδίων πόλεων, κωμών και συνοικισμών και γενικοί όροι αναπτύξεως αυτών, του Νομοθετικού Διατάγματος (Ν.Δ) της 17 ης 7 ου / 16 ης 8 ου 1923 Περί σχεδίων πόλεων, κωμών, συνοικισμών του κράτους και οικοδομής αυτών, ως ισχύει μέχρι σήμερα, με το οποίο επιχειρήθηκε το πρώτον ο πολεοδομικός σχεδιασμός της χώρας, ορίζεται ότι: 1. Πάσα πόλις και κώμη του Κράτους δέον να διαρρυθμίζηται και ν`αναπτύσσηται βάσει ωρισμένου εγκεκριμένου κατά τας διατάξεις του παρόντος Δ/τος σχεδίου, εξασφαλίζοντος την θεραπείαν των προβλεπομένων αυτής αναγκών κατά τους υπό της υγιεινής, της ασφαλείας, της οικονομίας και της αισθητικής επιβαλλομένους όρους. 2. Της εγκρίσεως του σχεδίου συστάσεως νέας πόλεως, κώμης ή συνοικισμού οιουδήποτε δέον να προηγήται εξακρίβωσις και αναγνώρισις της ανάγκης της τοιαύτης συστάσεως, ήτις εκτελείται κατά τα δια Β.Δ/τος κανονισθησόμενα. 3. Δια Β.Δ/των, εκδιδομένων προτάσει του επί της Συγκοινωνίας υπουργού, κανονίζονται: α) Οι γενικοί όροι υγιεινής, συγκοινωνίας, ασφαλείας, οικονομίας και αισθητικής, προς ους δέον να συμμορφώται παν νέον σχέδιον πόλεως, κώμης κλπ. και πάσα αναθεώρησις, τροποποίησις και επέκτασις παλαιού τοιούτου σχεδίου. β) Τα προς θεραπείαν των αναγκών των πόλεων, κωμών κλπ. εκτελεστέα γενικής φύσεως έργα υδρεύσεως, εξυγιάνσεως, συγκοινωνίας, εξωραϊσμού, αναψυχής κλπ., οι όροι και ο τρόπος μελέτης, εκτελέσεως, συντηρήσεως και χρήσεως των έργων τούτων. γ) Αι δια την κατασκευήν και συντήρησιν των ανωτέρω έργων υποχρεώσεις των δήμων, κοινοτήτων και ιδιοκτητών, ους (ιδιοκτήτας) εν πάση περιπτώσει βαρύνει μέρος τουλάχιστον των δαπανών διαμορφώσεως, κατασκευής και συντηρήσεως των προ των οικοπέδων των οδών, πλατειών και λοιπών κοινοχρήστων χώρων, και ο τρόπος επιβολής των υποχρεώσεων τούτων. Πάντως η κατασκευή (διαμόρφωσις, ιδοπέδωσις, οδοστρωσία κλπ.), επισκευή, συντήρησις, δενδροφύτευσις, και πλύσις των περί ων αι παρ. 2 και 3 του άρθρ. 21 χώρων, είτε εφαρμόσθησαν επ` αυτών αι περιοριστικαί διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου τούτου είτε ου, εκτελείται αποκλειστικώς δαπάνη και φροντίδι των ιδιοκτητών των υπό των εν λόγω χώρων κατά την κρίσιν της αρμοδίας τεχνικής υπηρεσίας εξυπηρετουμένων ιδιοκτησιών, του οδοστρώματος αυτών και της επιστρώσεως των πεζοδρομίων κατασκευαζομένων κατά μόνιμον τρόπον. δ) Παν έτερον γενικής φύσεως ζήτημα συναφές τη εξυπηρετήσει των αναγκών της πόλεως. 4. Υπόχρεοι δια την εκπόνησιν των κατά τα ανωτέρω σχεδίων και την εκτέλεσιν των τη μελέτη και εφαρμογή αυτών συναφών προπαρασκευαστικών τεχνικών εργασιών εισίν οι οικείοι δήμοι και κοινότητες, δυναμένων και των ιδιοκτητών να επιβαρύνωνται αμέσως δια μέρους των σχετικών δαπανών. Τας εργασίας ταύτας δύναται να εκτελή, εν μέρει ή εν όλω, εις βάρος και δια λογαριασμόν των υποχρέων και το Δημόσιον κατόπιν σχετικής αποφάσεως του επί της Συγκοινωνίας υπουργού, λαμβανομένης μετά γνώμην του συμβουλίου των δημοσίων έργων. Δια Β.Δ/των θα κανονισθή το είδος και ο τρόπος εκπληρώσεως των ανωτέρω υποχρεώσεων και το ποσοστόν της επιβαρύνσεως των ιδιοκτητών δι` εκάστην περίπτωσιν. 5. Αι ανωτέρω κατά τας παρ. 3 και 4 υποχρεώσεις δύνανται, εν μέρει ή εν όλω, να περιορίζωνται και εις απλήν χρηματικήν εισφοράν των εν ταις παραγράφοις ταύταις αναφερομένων προσώπων, καταβαλλομένην δι` εκάστην περίπτωσιν, προ ή μετά την εκτέλεσιν των σχετικών έργων εφ` άπαξ ή κατά δόσεις κατά τα δια Β.Δ/των ειδικώτερον κανονισθησόμενα Ακολούθως, με τις διατάξεις του άρθρου 2, του ιδίου ως ανωτέρω Ν.Δ, υπό τον τίτλο καθορισμός οδών, δημοσίων κ.λ.π χώρων και κτηρίων, διατυπώνεται ότι: 1. Τα κατά το προηγούμενον άρθρον σχέδια καθορίζουσιν αναλόγως των προβλεπομένων αναγκών, πλην των άλλων: α) Τας οδούς και πλατείας, τους κοινοχρήστους κήπους, πρασιάς και άλση και εν

7 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 7 γένει τους προς κοινωφελείς σκοπούς αναγκαιούντας κοινοχρήστους χώρους. β) Τα προς ανέγερσιν δημοσίων, δημοτικών και θρησκευτικών κτιρίων και τα προς εκτέλεσιν οιωνδήποτε ετέρων κοινής ωφελείας έργων αναγκαιούντα οικόπεδα, και γ) Τους οικοδομησίμους χώρους και εν γένει την χρησιμοποίησιν εκάστης θέσεως προς ωρισμένον κοινωνικόν σκοπόν. Δια Β.Δ/τος, εκδιδομένου προτάσει του επί της Συγκοινωνίας υπουργού, μετά γνώμην του συμβουλίου των δημοσίων έργων, δύνανται να ορίζωνται λεπτομερώς εν εκάστη περιπτώσει οι ανωτέρω (εδ. α`) κοινωφελείς σκοποί και τα κοινής ωφελείας έργα (εδ. β`). Εν τοις αυτοίς ως άνω σχεδίοις δύνανται να χαρακτηρίζωνται και οι αρχαιολογικοί χώροι κατά τας σχετικάς υποδείξεις της αρμοδίας υπηρεσίας. (Εν προκειμένω πρέπει να επισημανθεί ότι, με την παρ.6 του άρθρου 29 του Ν.2831/2000,όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10 του Ν. 3044/2002,ορίζεται ότι: "6. Δεν απαιτείται εκ νέου η τήρηση της διαδικασίας της παρ. 1 του άρθρου 3 του π.δ/τος της , για την έγκριση ή τροποποίηση ρυμοτομικών σχεδίων που έγιναν με αποφάσεις νομαρχών ή δημοτικών συμβουλίων, οι οποίες έχουν ακυρωθεί επειδή εκδόθηκαν αναρμοδίως ή κατά των οποίων έχουν ασκηθεί ένδικα μέσα. Στην περίπτωση αυτή αρκεί η επικαιροποίηση της γνωμοδότησης του αρμόδιου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου.») 2. Τα κατά την προηγουμένην παράγραφον σχέδια δέον να συντάσσωνται επί τη βάσει της μεγίστης δυνατής προβλεπομένης επεκτάσεως των πόλεων, κωμών κλπ., να καθορίζωνται δ` εν αυτοίς, αναλόγως των υπαρχουσών αναγκών της πόλεως κλπ, ήν αφορώσι, τα όρια των αμέσως εφαρμοστέων τμημάτων του σχεδίου. Ο καθορισμός των κατά τα ανωτέρω στοιχείων, εκτός των ορίων τούτων, δύναται να περιορίζηται εις γενικότητας, αφιεμένου του λεπτομερειακού αυτών προσδιορισμού, κατά την επέκτασιν των εν λόγω ορίων, όστις εν τη περιπτώσει ταύτη εγκρίνεται ομού μετά της επεκτάσεως ταύτης, συνωδά ταις διατάξεσι της παρ. 2 του άρθρ. 5, κατόπιν συμφώνου γνωμοδοτήσεως του συμβουλίου των δημοσίων έργων. 3. Τα ανωτέρω σχέδια συντάσσονται βάσει τοπογραφικού και χωροσταθμικού χάρτου, εμφαίνοντος υπό κλίμακα την μορφήν του εδάφους και τας κατά την σύνταξιν του σχεδίου επ` αυτού υφισταμένας οδούς, ρεύματα, οικοδομάς και λοιπά αντικείμενα, και συνοδεύονται υπό των αναγκαιούντων επεξηγηματικών πινάκων και υπομνημάτων. 4. Δια Β.Δ/των κανονίζεται ο τρόπος συντάξεως και ελέγχου των κατά τα ανωτέρω τοπογραφικών κλπ, χαρτών και σχεδίων. 19. Εν συνεχεία, με τις διατάξεις του άρθρου 32 του αυτού Ν.Δ, υπό τον τίτλο Απαλλοτρίωση ακινήτων, πράξη αναλογισμού, ορίζεται ότι: 1. Η απαλλοτρίωσις των υπό των εν τη παρ. 1 του άρθρ. 2 υπό στοιχείων α` αναφερομένων χώρων του εγκεκριμένου σχεδίου καταλαμβανομένων ακινήτων ενεργείται κατά τας ακολούθους διατάξεις, δυναμένων να εφαρμόζωνται ως προς τους χώρους, τους προοριζομένους δια κοινοχρήστους κήπους, πρασιάς και άλση, εν όλω ή εν μέρει, και των ειδικών περί συνδυασμώ προς τας ανωτέρω, είτε και αυτοτελώς. 2. Η αρμοδία υπηρεσία, επί τη προσκλήσει των ενδιαφερομένων ή και οίκοθεν ενεργούσα, συντάσσει πράξιν αναλογισμού καθορίζουσαν εν προχείρω κτηματολογικώ διαγράμματι τα απαλλοτριωτέα ακίνητα και τον αναλογισμόν της αποζημιώσεως μεταξύ των υποχρέων. Προς σύνταξιν της πράξεως προσκαλούνται οι φαινόμενοι ιδιοκτήται των απαλλοτριωτέων ακινήτων, ίνα ωρισμένην ημέραν και ώραν παρουσιασθώσιν ενώπιον της υπηρεσίας και υποδείξωσι τα όρια των ιδιοκτησιών των. Εν ανάγκη προσκαλούνται κατά τον αυτόν τρόπον και προς τον αυτόν σκοπόν και οι φαινόμενοι ιδιοκτήται ακινήτων, οίτινες είναι υπόχρεοι δια την αποζημίωσιν των απαλλοτριουμένων. 3. Εν περιπτώσει αδυνάτου δι` οιονδήποτε λόγον συντάξεως της πράξεως, συντάσσεται περί τούτου υπό του επιφορτισθέντος την σύνταξιν αυτής υπαλλήλου πρωτόκολον, υπογραφόμενον και υπό των φερομένων ως ιδιοκτητών των ακινήτων, άτινα αφορά η πράξις. Εις περίπτωσιν αρνήσεως ή απουσίας τούτων και εις περιπτώσιν αγραμμάτου, το άνω πρωτόκολλον υπογράφεται υπό δύο μαρτύρων, ισχύουσι δε και ως προς τούτο αναλόγως αι διατάξεις των παρ. 1 και 2 του αρθρ Της πράξεως αναλογισμού δέον γενικώς να προηγήται η κατά το άρθρ. 42 τακτοποίησις των οικοπέδων, βάσει της οποίας θέλει συντάσσεσθαι αύτη, εκτό εάν λόγοι εξαιρετικοί δικαιολογώσι την σύνταξιν πράξεως προ της τακτοποιήσεως. Εις ειδικάς περιπτώσεις και ιδίως οπόταν ο τρόπος

8 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 8 αναλογισμού είναι συναφής τη τακτοποιήσει, δύναται δια τε τον αναλογισμόν και την τακτοποίησιν να συντάσσηται κοινή πράξις εφαρμοζομένων εν συνδυασμώ αναλόγως των σχετικών διατάξεων του παρόντος Διατάγματος. 5. Αι λεπτομέρειαι του τρόπου της συντάξεως της πράξεως, τα της προσκλήσεως και προθεσμιών και εν γένει τα της κατά το παρόν άρθρον διαδικασίας κανονίζονται δια Β.Διαταγμάτων. 20. Ως προς τις υποχρεώσεις των παροδίων ιδιοκτητών για την διάνοιξη οδών, σχετικώς ρυθμίζει ο Ν. 653/1977, ενώ κατά το άρθρο 2 του Π.Δ 255/1991 (Φ.Ε.Κ: 95/Α/1991) ορίζεται ότι: "Στον ίδιο δήμο [εννοείται ο Δήμος Αθηναίων] και για την περιφέρειά του μεταβιβάζονται επίσης οι αρμοδιότητες για τη σύμφωνα με το άρθρο 32 και επόμενα του Ν.Δ της , κατάρτιση και έκδοση πράξεων αναλογισμού προσκύρωσης και τακτοποίησης οικοπέδων, εκτός από τις περιπτώσεις που την διάνοιξη των οδών επισπεύδει το Δημόσιο, σύμφωνα με το άρθρο 5 του ν.653/1977 "Περί υποχρεώσεως των παροδίων ιδιοκτητών δια την διάνοιξιν εθνικών οδών, αντικαταστάσεως της παραγρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 5269/1931 και ρυθμίσεως συναφών θεμάτων" (Α` 214). Στις περιπτώσεις ενστάσεων για τις πιο πάνω πράξεις αποφασίζει ο αρμόδιος Νομάρχης σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά διατάξεις. Ο ίδιος δήμος, προβαίνει σε όλες τις υλικές και διαπιστωτικές ενέργειες που απαιτούνται για την εφαρμογή στο έδαφος των σχεδίων πόλεων, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. 21.Εν τέλει, με τις διατάξεις του άρθρου 34 του ιδίου Ν.Δ, υπό τον τίτλο Κοινοποίηση της πράξεως αναλογισμού και κύρωση αυτής, ρητώς διατυπώνεται ότι: 1. Η κατά το άρθρ. 32 πράξις εκτίθεται επί ωρισμένον χρόνον εις τα γραφεία της συντασσούσης ταύτην υπηρεσίας, ίνα λάβωσιν αυτής γνώσιν οι ενδιαφερόμενοι, ειδοποιούμενοι περί τούτου δια προσκλήσεως. 2. Οι ενιστάμενοι κατά της πράξεως δύνανται, εντός οριζομένης εκάστοτε ανατρεπτικής προθεσμίας, να υποβάλωσι τας ενστάσεις των εις το υπουργείον της Συγκοινωνίας. Ο υπουργός της Συγκοινωνίας, εις ον πάντως υποβάλλεται η συνταχθείσα πράξις, αποφαίνεται αμετακλήτως επί ταύτης και των τυχόν κατ` αυτής ενστάσεων, είτε κυρών, είτε ακυρών αυτήν και διατάσσων εν τη δευτέρα ταύτη περιπτώσει την ανασύνταξίν της. 3. Η περί κυρώσεως της πράξεως οριστική απόφασις του υπουργού κοινοποιείται εις την αρμοδίαν υπηρεσίαν, ήτις εντός δέκα ημερών από της κοινοποιήσεως προσκαλεί τους ενδιαφερομένους ίνα λάβωσι γνώσιν της αποφάσεως ταύτης και αντίγραφον αυτής. Οι αξιούντες δικαίωμα κυριότητος επί των εις ά αφορά η κυρωθείσα πράξις απαλλοτριωτέων ακινήτων δέον να προσφύγωσιν εις τον αρμόδιον πρόεδρον των πρωτοδικών και να ζητήσωσι, δυνάμει της ειρημένης πράξεως, τον υπό τούτου προσωρινόν καθορισμόν της καταβλητέας αποζημιώσεως, όστις εκτελείται κατά την διαδικασίαν του νόμου ΓπΝΑ`, ως ηρμηνεύθη και ετροποποιήθη ούτος δια μεταγενεστέρων διατάξεων. Εν πάση περιπτώσει τον κατά τα ανωτέρω προσωρινόν καθορισμόν της καταβλητέας αποζημιώσεως δύναται να επισπεύσει το Δημόσιον δια της αρμοδίας τεχνικής υπηρεσίας, ο οικείος δήμος ή κοινότης και παν έτερον φυσικόν ή νομικόν πρόσωπον ενδιαφερόμενον δια την εφαρμογή του σχεδίου. 4. Τα της κατά το παρόν άρθρον εκθέσεως της πράξεως των προσκλήσεων, των ενστάσεων, των σχετικών προθεσμιών και της υπουργικής αποφάσεως, ως και πάσα ετέρα αυτού λεπτομέρεια, κανονίζονται δια Β. Διαταγμάτων. 5. Εν επειγούση ανάγκη κατά την διαδικασίαν προς προσωρινόν καθορισμόν της αποζημιώσεως (παρ. 3) αποκλείεται η κατά το άρθρ. 635 της Πολιτικής Δικονομίας παραπομπή εις το Πρωτοδικείον, αι μαρτυρικαί αποδείξεις και η πραγματογνωσύνη, του προέδρου των πρωτοδικών οφείλοντος να εκδίδη την σχετικής απόφασίν του εντός δεκαπέντε ημερών από της εις τούτον υποβολής της προς καθορισμόν της εν λόγω αποζημιώσεως αιτήσεως. Το επείγον της ανάγκης αναγνωρίζει ο επί της Συγκοινωνίας υπουργός δι` αποφάσεώς του. Εν τη ανωτέρω περιπτώσει την πράξιν αναλογισμού δεον

9 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 9 να συνοδεύει έκθεσις εκτιμήσεως της αξίας των απαλλοτριωτέων ακινήτων, καταρτιζόμενη καθ` ον θέλει ορίζει ο επί της Συγκοινωνίας υπουργός, ήτις συνυποβαλλομένη μετά των λοιπών στοιχείων εις τον πρόεδρον των πρωτοδικών είναι συμβουλευτική δι` αυτόν. Κατά την περί ής η παρούσα πράγραφος σύντομον διαδικασίαν αποκλείεται πάσα υφ`οιωνδήποτε διατάξεων απαιτουμένη προυγουμένη εξακρίβωσις και βεβαίωσις των επί του απολλοτριωτέου ακινήτου βαρών και οιωνδήποτε μεταβολών. 22. Η, κατά τα άρθρα 32 έως 34 του εν λόγω Ν.Δ, διαδικασία για τις απαλλοτριώσεις τις προβλεπόμενες από το άρθρο 32 αυτού σε περίπτωση επειγούσας ανάγκης, (όπως αυτή καθορίζεται από το Διάταγμα 26/ ), ορίζεται με το Π.Δ. 14/ Υπό την έποψη των προεκτεθεισών διατάξεων, συνδυαστικώς και συστηματικώς ερμηνευομένων, καθίσταται σαφές ότι, δια της εντάξεως μιάς εδαφικής περιοχής σε σχέδιο πόλεως καθορίζονται, αφ' ενός μεν, οι κοινόχρηστοι και οι κοινωφελείς χώροι, αφ' ετέρου δε, τα οικοδομικά τετράγωνα επί των οποίων επιτρέπεται η δόμηση. Οι ιδιοκτησίες οι οποίες καταλαμβάνονται από τον κοινόχρηστο χώρο ή δεσμεύονται προκειμένου περί κοινωφελούς σκοπού και χρήσεως, απαλλοτριούνται αναγκαστικώς, εφ' όσον η ένταξη έλαβε χώρα κατά την έννοια των διατάξεων του Ν.Δ 17/7-16/8/1923, ασχέτως εάν για την περίπτωση των κοινωφελών χώρων απαιτείται και ιδιαιτέρα πράξη κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως από τον καθ' ύλην αρμόδιο προς τούτο φορέα. Στο σημείο δε αυτό, πρέπει να αναφερθεί ότι, εφ' όσον η ένταξη εδαφικών περιοχών σε σχέδιο πόλεως έλαβε ή λαμβάνει χώρα κατά τους ορισμούς του Ν. 1337/1983 Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και άλλες σχετικές ρυθμίσεις (Φ.Ε.Κ: 33/A/12-14/3/1983), οι εν λόγω ιδιοκτησίες μεταφέρονται κατ' αρχάς σε άλλες θέσεις, οι οποίες προέρχονται από εισφορές σε γη και μόνον εφ' όσον δεν υπάρχουν τέτοιες θέσεις εισφορών σε γη, τότε απαλλοτριούνται αναγκαστικώς). Με τον όρο αναγκαστική απαλλοτρίωση νοείται η αφαίρεση ιδιοκτησίας (π.χ οικοπέδου) με πράξη της Διοίκησης ένεκα δημοσίας ωφελείας, (η οποία ωφέλεια εν προκειμένω, συνίσταται στην εφαρμογή του σχεδίου πόλεως), κατόπιν καταβολής πλήρους αποζημιώσεως. Συνακόλουθα, η προσκύρωση ενός μη αρτίου οικοπέδου σε όμορο τοιούτο, συνιστά επίσης μορφή αναγκαστικής απαλλοτριώσεως. Το Διάταγμα ρυμοτομίας περί εντάξεως ή επεκτάσεως μιάς εδαφικής περιοχής σε σχέδιο πόλεως, συνιστά και την πράξη κηρύξεως της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως για τους κοινοχρήστους χώρους, ενώ για τους προοριζομένους, υπό του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, χώρους προς κοινωφελή σκοπό και συναφείς προς τούτο χρήσεις, απαιτείται η έκδοση ιδιαιτέρας πράξεως κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως από τον επιφορτιζόμενο με την σχετική αρμοδιότητα φορέα. Έτσι, το Διάταγμα ρυμοτομίας ισοδυναμεί με πράξη κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως μόνον για τους κοινοχρήστους και όχι για τους κοινωφελείς χώρους. 24. Όταν το σχέδιο πόλεως εκπονείται και εγκρίνεται κατά τους ορισμούς του Ν.Δ 17-7/ και προκειμένου να αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες των ρυμοτομουμένων ιδιοκτησιών, απαιτείται η σύνταξη, από την καθ' ύλην αρμοδία αρχή, πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας, η οποία αποτελεί μέρος της διαδικασίας αναγκαστικής απαλλοτριώσεως των τμημάτων οικοπέδων, τα οποία ρυμοτομούνται με την εφαρμογή του ισχύοντος και διεπομένου υπό του ανωτέρω Ν.Δ, ρυμοτομικού σχεδίου και σκοπεί στην τμηματική εφαρμογή του εγκεκριμένου κατά τους ορισμούς του εν λόγω Ν.Δ ρυμοτομικού σχεδίου πόλεως συντασσομένη ακόμη και για μεμονομένες περιπτώσεις, ενώ υπόχρεοι αποζημιώσεως των ως είρηται ιδιοκτησιών, καθίστανται οι οικείοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοικήσεως (Ο.Τ.Α), ως προς τις επικείμενες κατασκευές επί των ρυμοτομουμένων τμημάτων ιδιοκτησιών, ήτοι, κτίσματα, δένδρα, φρεάτια και λοιπές εγκαταστάσεις (άρθρο 6 παρ. 2 του Ν.5269/1931) και οι ωφελούμενοι παρόδιοι ιδιοκτήτες, που ως τέτοιοι νοούνται οι ιδιοκτήτες των οποίων οι ακίνητες ιδιοκτησίες έχουν πρόσωπο επί των οδών, των πλατειών και γενικότερα των κοινοχρήστων χώρων, που προβλέπονται από το ρυμοτομικό σχέδιο ή αποκτούν πρόσωπο επί των χώρων αυτών, κατόπιν της τακτοποιήσεως των (άρθρο 6 παρ.3 του Ν.5269/1931,

10 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 10 ως ισχύει) και περαιτέρω, όταν, πέραν του αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας, απαιτείται και η σχετική τακτοποίηση των οικοπέδων, τότε αυτή η τελευταία προηγείται του αναλογισμού αποζημιώσεως και τούτο, παρά το γεγονός ότι και οι δύο αυτές ενέργειες (ήτοι, η τακτοποίηση και ο αναλογισμός) λαμβάνουν χώρα ταυτοχρόνως ενσωματούμενες σε μία ενιαία πράξη, φέρουσα την ονομασία πράξη τακτοποιήσεως προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως (άρθρο 32 παρ.4 του ανωτέρω Ν.Δ). 25. Περαιτέρω, οι πράξεις τακτοποιήσεως προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως αποτελούνται από το λεκτικό και το τοπογραφικό διάγραμμα, τα οποία συντάσσονται από την καθ' ύλην αρμόδια Υπηρεσία του οικείου Δήμου και φέρουν την υπογραφή του συντάξαντος υπαλλήλου και τη θεώρηση του Προϊσταμένου αυτής. Οι εν λόγω πράξεις, ως διοικητικές πράξεις που υπάγονται στην κύρωση του οικείου Περιφερειάρχη δεν έχουν από μόνες τους εκτελεστό χαρακτήρα. Η ισχύς των διαμορφούται μετά την έκδοση της αποφάσεως κυρώσεως ή ακυρώσεως, μερικώς ή συνολικώς, από τον Περιφερειάρχη. Η διαδικασία κρίσεως των πράξεων αυτών, εκκινεί άμεσα μετά την σύνταξή τους και την ανάρτησή τους στην διαδικτυακή εφαρμογή με την ονομασία με την κοινοποίηση του λεκτικού και του τοπογραφικού διαγράμματος στους ενδιαφερομένους ιδιοκτήτες και φορείς, στους οποίους παρέχεται προθεσμία δέκα (10) ημερών για τη διατύπωση ενστάσεων ενώπιον του Περιφερειάρχη δια μέσου της καθ' ύλην αρμόδιας υπηρεσίας του οικείου Δήμου που συνέταξε τις σχετικές πράξεις, σύμφωνα με τους ορισμούς των διατάξεων της παρ.ii ΣΤ του άρθρου 186 του Ν.3852/2010, Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης-Πρόγραμμα Καλλικράτης, όπως συμπληρώθηκαν μεταγενέστερα με την παρ.2β του άρθρου 30 του Ν. 3889/10, Χρηματοδότηση Περιβαλλοντικών Παρεμβάσεων, Πράσινο Ταμείο, Κύρωση Δασικών Χαρτών και άλλες διατάξεις και, εν συνεχεία, αντικαταστάθηκαν με την παρ.10δ του άρθρου 44 του Ν.3979/2011 Για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση & λοιπές διατάξεις. Είναι δε προφανές ότι, οι σχετικώς υποβαλλόμενες ενστάσεις θα πρέπει να διατυπώνονται με σαφήνεια, να είναι τεκμηριωμένες και να συνοδεύονται από τα απαραίτητα δικαιολογητικά στοιχεία, προκειμένου να ευσταθούν οι κρισίμως προβαλλόμενοι ισχυρισμοί. 26. Εν συνεχεία και αφού εκπνεύσει η, ως ανωτέρω, δεκαήμερη προθεσμία υποβολής ενστάσεων κατά των εν λόγω πράξεων, η καθ' ύλην αρμόδια υπηρεσία του Δήμου προβαίνει στην συλλογή και στην επεξεργασία αυτών και κατόπιν διαβιβάζει τις επίμαχες απόψεις της στο καθ' ύλην αρμόδιο Τμήμα της οικείας Περιφερείας, προκειμένου το τελευταίο να εκκινήσει την προβλεπομένη διαδικασία εκδόσεως της σχετικής αποφάσεως. Ακολούθως ο οικείος Περιφερειάρχης, ο οποίος καθίσταται ο κατά νόμον αποκλειστικώς αρμόδιος για την κύρωση ή ακύρωση των σχετικών πράξεων, αποφασίζει κατά τις ως κατωτέρω διαλαμβανόμενες προβλέψεις, ήτοι: εφ' όσον απορρίπτονται οι υποβληθείσες ενστάσεις, κυρώνει την πράξη όπως συνετάγη, ή εφ όσον μερικές ή όλες οι ενστάσεις καθίστανται αποδεκτές και εφ όσον αυτές επηρεάζουν μόνο μερικά σημεία, κυρώνει εν μέρει την πράξη, όπως συνετάγη, ακυρώνει ορισμένα άρθρα της και παραγγέλλει την ανασύνταξή της, όσον αφορά τα σημεία αυτά, ή εφ' όσον κάποιες ή όλες οι ενστάσεις γίνονται αποδεκτές και εφ' όσον αυτές επηρεάζουν την πράξη στο σύνολό της, ακυρώνει την πράξη αυτή και παραγγέλλει την ανασύνταξή της. 27. Ακολούθως, η επίμαχη απόφαση του Περιφερειάρχη αναρτάται στην διαδικτυακή εφαρμογή και εν συνεχεία διαβιβάζεται στην καθ' ύλην αρμόδια Υπηρεσία του Δήμου που την συνέταξε, προκειμένου να μεριμνήσει για την κοινοποίησή της στους ενδιαφερομένους ιδιοκτήτες. Με την εν λόγω απόφαση και το διαβιβαστικό της, οι ιδιοκτήτες ενημερώνονται επίσης για τη δυνατότητα ασκήσεως προσφυγών κατ' αυτής, εγγράφως, για λόγους νομιμότητος σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1α του άρθρου 227 και της παραγράφου 1 του άρθρου 238 του Ν. 3852/2010 (ΦΕΚ 87/Α/ ), ενώπιον του Γενικού Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης

11 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 11 Διοικήσεως, διά της Περιφέρειας, εντός χρονικού διαστήματος δεκαπέντε (15) ημερών. Αντιστοίχως, πρέπει να αναφερθεί ότι και κατά την διαδικασία εκδόσεως της αποφάσεως του Περιφερειάρχη, το καθ' ύλην αρμόδιο Τμήμα της Περιφερείας συλλέγει και επεξεργάζεται τις υποβληθείσες προσφυγές, διατυπώνοντας συγχρόνως τις απόψεις του επ' αυτών. Μάλιστα, στην επίμαχη διαδικασία καλείται να συμμετάσχει και ο οικείος Δήμος, δια της αρμοδίας Υπηρεσίας του, η οποία συνέταξε την ελεγχομένη πράξη, προκειμένου να εκφράσει και να καταστήσει γνωστές τις απόψεις του στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση, προσκομίζοντας ταυτόχρονα το σύνολο των κρισίμων περί της σχετικής πράξεως στοιχείων, τα οποία τηρεί στο υπηρεσιακό του Αρχείο. Εν τέλει, ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης εκδίδει την απόφαση του επί της κρίσεως των υποβληθεισών προσφυγών, τις οποίες δύναται να αποδέχεται ή να απορρίπτει, εν όλω ή εν μέρει και αντιστοίχως, να διατηρεί σε ισχύ την απόφαση του Περιφερειάρχη ή να την ακυρώνει με ανάλογες συνέπειες και για την ίδια την πράξη, αλλά και την ισχύ αυτής. Σημειώνεται δε εν προκειμένω ότι, από την γνωστοποίηση της προσφυγής στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση μεσολαβεί ένα μέγιστο χρονικό διάστημα εξήντα (60) ημερών για την επ' αυτής σχετική κρίση και συνεπώς, οι προθεσμίες ανταποκρίσεως των σχετικώς συμπλεκομένων Υπηρεσιών του Δήμου και της Περιφέρειας μπορεί να είναι ιδιαίτερα στενές. Μετά δε την παρέλευση του προαναφερομένου χρονικού διαστήματος, η μη έκδοση αποφάσεως του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοικήσεως, διαλαμβάνεται ως σιωπηρά άρνηση επί της υποβληθείσης προσφυγής. 28. Επιπροσθέτως πρέπει να επισημανθεί ότι, η πράξη τακτοποιήσεως - προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως ιδιοκτησιών (π.χ οικοπέδων) φέρει χαρακτήρα εκτελεστής διοικητικής πράξεως, κατόπιν της κυρώσεως της από το Περιφερειάρχη και ως εκ τούτου, καθίσταται αμέσως εφαρμοστή, ανεξαρτήτως της ασκήσεως προσφυγής ή αίτησης ακυρώσεως κατ' αυτής, από τον έχοντα ή την έχουσα έννομο προς τούτο συμφέρον. Σε περίπτωση δε, που ένας εμπλεκόμενος επιθυμεί την περαιτέρω προσβολή της ως είρηται πράξεως, δύναται να απευθυνθεί ενώπιον των καθ' ύλην και κατά τόπο αρμοδίων διοικητικών δικαστηρίων, κατ' εξάντληση και του τελευταίου βαθμού δικαιοδοσίας των, δηλαδή, του Συμβουλίου της Επικρατείας (Σ.τ.Ε). Η πράξη τακτοποιήσεως - προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως οικοπέδων καθορίζει τα τμήματα και το εμβαδόν αυτών προς προσκύρωση ή αποζημίωση λόγω ρυμοτομήσεως. Η αντιστοίχιση του εμβαδού των εν λόγω τμημάτων με την επ' αυτών αναλογούσα χρηματική αξία, λαμβάνει χώρα κατ' ιδιωτική συμφωνία μεταξύ των συμβαλλόμενων ή με τον καθορισμό τιμής μονάδος, κατόπιν αποφάσεως του αρμοδίου πολιτικού Πρωτοδικείου. Εν τέλει, η εφαρμογή της, ως ανωτέρω, κυρωθείσης και κοινοποιηθείσης στους ενδιαφερομένους πράξεως επισπεύδεται από αυτούς, ο δε οικείος Δήμος δύναται να καταλάβει άμεσα με την κυρωτική απόφαση του Περιφερειάρχη τα αυτοαποζημιούμενα ρυμοτομούμενα τμήματα των ιδιοκτησιών. Εναλλακτικώς, η εφαρμογή της εν λόγω πράξεως, ως προς την κατάθεση αποζημιώσεως ρυμοτομούμενων, δύναται να επισπευσθεί και να εφαρμοστεί και από τρίτους, κατά τις σχετικές προβλέψεις των διατάξεων του άρθρου 17 του Ν.2508/ Εν κατακλείδι, τονίζεται ότι η προβλεπομένη στις διατάξεις του άρθρου 32 επ. του Ν.Δ 17/7-16/8/1923 πράξη τακτοποιήσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως ιδιοκτησιών, πρέπει απαραιτήτως να διακρίνεται από την προβλεπομένη στην διάταξη του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983 πράξη εφαρμογής πολεοδομικής μελέτης, η οποία συντάσσεται από την καθ' ύλην αρμοδία Υπηρεσία προκειμένου να αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες των ρυμοτομουμένων οικοπέδων ή να δοθεί σε αυτούς άλλο ακίνητο από εισφορά γής, επειδή οι προαναφερόμενες πράξεις ερείδονται επί διαφορετικής νομικής βάσης, που ρυθμίζει τα της υποστάσεως και του χαρακτήρος των και επομένως, διάφοροι καθίστανται οι σχετικώς προβλεπόμενοι όροι και προϋποθέσεις υπό το κράτος των οποίων τελεί η διοικητική διαδικασία εκδόσεως των. Βεβαίως, μία πράξη εφαρμογής πολεοδομικής μελέτης είναι δυνατόν να περιλαμβάνει και πράξεις αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας, όταν η εδαφική περιοχή είναι πυκνοδομημένη, ενώ το αντίθετο ουδέποτε συμβαίνει. Όμως, σε κάθε περίπτωση, οι προειρημένες πράξεις, ήτοι, η πράξη τακτοποιήσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως ιδιοκτησιών και η πράξη εφαρμογής πολεοδομικής μελέτης, είναι εκτελεστικές και μόνον της

12 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 12 πράξεως κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως (υπό τον όποιο νομικό τύπο αυτή περιβάλλεται) και, προκειμένου να εκδοθούν, δεν προϋποθέτουν την προηγούμενη έκδοση πράξεως εγκρίσεως μελέτης περιβαλλοντικών όρων, κάτι το οποίο εάν, κατά νόμον απαιτείτο, θα αφορούσε μόνον την διαδικασία εκδόσεως της πράξεως κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως και όχι αυτήν των εκτελεστικών της πράξεων. Γ. Ιστορική και πραγματική βάση της υπό κρίση υπόθεσης 30. Εν προκειμένω, εκ της μελέτης και εξετάσεως των στοιχείων του σχετικού της υποθέσεως φακέλου, που ετέθησαν υπ όψιν του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, προκύπτουν τα ως κατωτέρω διαλαμβανόμενα. 31. Με το από Βασιλικό Διάταγμα (Φ.Ε.Κ. 43/Δ/ ), το οποίο εκδόθηκε με πρόταση του τότε Υπουργού Δημοσίων Έργων, κατόπιν εισηγήσεως, πλην άλλων και της οικείας Δημοτικής Αρχής δια των υπ' αρ. 1088/ και 1290/ Πράξεων του Δημοτικού της Συμβουλίου, ενεκρίθη η τροποποίηση και η επέκταση του ρυμοτομικού σχεδίου Αθηνών, στην περιοχή πέραν των οδών *** και *** σύμφωνα με τους όρους της υπ' αρ. Ε. 5221/1970 πράξεως του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Οικισμού Σχεδίων Πόλεων και του συνημμένου αυτής σχετικού πρωτοτύπου διαγράμματος υπό κλίμακα 1: 500 και ανετέθη στον εν λόγω Υπουργό η εκτέλεση του παρόντος Διατάγματος. 32. Εν συνεχεία και μετά πάροδο μακρού χρονικού διαστήματος από την δημοσίευση του ως ανωτέρω Βασιλικού Διατάγματος ( ), οι κ.κ *** και ***, άμεσα ενδιαφερόμενοι περί της επιδίκου, υπό απαλλοτρίωση, εδαφικής εκτάσεως, δια της από αιτήσεως τους προς την Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως του Δήμου Αθηναίων, που έλαβε αριθμό πρωτοκόλλου ***/ , αιτήθηκαν την διάνοιξη τμήματος ανωνύμου οδού καθέτου της οδού *** και παραλλήλου της οδού *** και την επανασύνταξη της ήδη ακυρωθείσης υπ' αρ. ***/2001 πράξεως προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως, λόγω ρυμοτομίας, ιδιοκτησιών που έκειντο στον Δήμο Αθηναίων και συγκεκριμένα επί των οδών ***, *** και Ανωνύμου τοιαύτης. 33. Ακολούθως, η Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως του Δήμου Αθηναίων με το υπ' αρ. πρωτ. ***/ (αρ.εσωτ.πρωτ.***/ ) έγγραφο της προς την Διεύθυνση Πολεοδομίας του ιδίου Δήμου, ζήτησε από την τελευταία να προβεί, βάσει των υπαρχόντων τοπογραφικών διαγραμμάτων, στην ανασύνταξη της ήδη ακυρωθείσης υπ' αρ. ***/2001 πράξεως προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας. 34. Περαιτέρω, η Διεύθυνση Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων και δη, το Τμήμα Απαλλοτριώσεων αυτής, ως έχον, πλήν άλλων, την καθ' ύλην αρμοδιότητα επί της μελέτης και συντάξεως πράξεων τακτοποιήσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως ιδιοκτησιών λόγω ρυμοτομίας για την διάνοιξη κοινοχρήστων χώρων κατόπιν αιτήσεως του ενδιαφερομένου, όστις καθίσται και επισπεύδων της διαδικασίας εκδόσεως της επιμάχου πράξεως, επελήφθη του προτεινομένου εγχειρήματος και επί το πρώτον, δια του υπ' αρ. πρωτ. ***/ νομίμως επιδοθέντος στους σχετικώς ενδιαφερομένους, μεταξύ αυτών και του κ. ***, εγγράφου της, προέβη στην πρόσκληση των εν λόγω ενδιαφερομένων να παρευρίσκονται σε τακτώς ορισθείσα ημερομηνία και ώρα (***/5/2003, π.μ) στην υπό απαλλοτρίωση εδαφική έκταση, προκειμένου να υποδείξουν τά όρια των εκεί κειμένων ιδιοκτησιών τους, προσκομίζοντας ταυτόχρονα και τους σχετικούς τίτλους ιδιοκτησίας αυτών, ενώ εν συνεχεία, δια του υπ' αρ. πρωτ. *** νομίμως επιδοθέντος, δι' αρμοδίου δικαστικού επιμελητού, εγγράφου της προς τους ενδιαφερομένους κ.κ ***, ***,*** και ***, αφού προηγουμένως απεφάνθη ότι, τεμάχιο οικοπέδου ιδιοκτησίας της κ ας *** πρέπει να προσκυρωθεί στην ιδιοκτησία των κ.κ *** και λοιπών κατόπιν αποζημιώσεως, όρισε προθεσμία

13 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 13 ενός μηνός από κοινοποιήσεως του εν λόγω εγγράφου, προκειμένου αυτοί να διακανονίσουν με ιδιωτική συμφωνία το ζήτημα της σχετικής προσκυρώσεως, παρερχομένης δε απράκτου της ορισθείσης προθεσμίας, θα προέβαινε στην αναγκαστική προσκύρωση του επιμάχου τεμαχίου. 35. Κατόπιν τούτων, το Τμήμα Απαλλοτριώσεων της Διευθύνσεως Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων, προέβη στην σύνταξη και έκδοση της υπ' αρ. ***/2005 πράξεως μετά του αναποσπάστως συνοδεύοντος και συνημμένου αυτής θεωρημένου τοπογραφικού διαγράμματος, εμφαίνοντος τις υπό απαλλοτρίωση εδαφικές εκτάσεις, αφού προηγουμένως έλαβε υπ' όψιν τις σχετικώς ισχύουσες διατάξεις, το από ***/1973 εκδοθέν Διάταγμα δια του οποίου ετέθησαν τα ελάχιστα όρια επιφανείας και διαστάσεων των οικοπέδων της επίμαχης περιοχής, ως και το προεκτεθέν Διάταγμα δια του οποίου ρυθμίζοντο ζητήματα ρυμοτομίας στην συγκεκριμένη εδαφική έκταση και κοινοποίησε αυτήν (την πράξη) μετά του σχετικού διαγράμματος σε όλους τους ενδιαφερομένους, δια του υπ' αρ. πρωτ. ***/ εγγράφου του, προκειμένου να λάβουν γνώση ή και να ασκήσουν ενστάσεις κατ' αυτής εντός δεκαπενθημέρου προθεσμίας από της κοινοποίησής της και, εν συνεχεία, διαβίβασε αυτήν στο Τμήμα Εφαρμογής Πολεοδομικών Σχεδίων της Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Τομέα Κεντρικής Αθήνας της τότε Νομαρχίας Αθηνών, προκειμένου να κυρωθεί κατά νόμο. 36. Πράγματι, η Νομαρχία Αθηνών, αφού προηγουμένως θεώρησε και ήλεγξε την προειρημένη πράξη μετά του συνημμένου αυτής τοπογραφικού διαγράμματος και διεπίστωσε, αφ' ενός μεν, την ανυπαρξία εμπροθέσμως ασκηθεισών κατ' αυτής ενστάσεων, αφ' ετέρου δε, την μη εφαρμογή του Α.Ν 625/1968, όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα με την διάταξη της παρ. 6 του άρθρου 11 του Ν. 3212/2003, επί της υπ' αρ. (1) εμφαινομένης στην επίμαχη πράξη ιδιοκτησίας προέβη στην κατά νόμο μερική κύρωση αυτής, ως καλώς εχούσης από τεχνικής άποψης, πλήν της παραγράφου 3 αυτής, την οποίαν (παράγραφο) ακύρωσε προκειμένου να ανασυνταχθεί κατά νόμο, δια της υπ' αρ. πρωτ. ***/ αποφάσεως της και συνάμα, δια ταυταρίθμου κοινοποιητικού εγγράφου της, την επέδωσε νόμιμα, με αρμόδιο δικαστικό επιμελητή, στο σύνολο των ενδιαφερομένων, επισημειώνοντας ταυτόχρονα στο σώμα αυτής την δυνατότητα των εν θέματι ενδιαφερομένων περί εμπροθέσμου ασκήσεως προσφυγής κατά της εν λόγω πράξεως ενώπιον του Γενικού Γραμματέα Περιφερείας, μόνο για λόγους αναγομένους στην νομιμότητα εκδόσεως της, σύμφωνα με την διάταξη της παρ. 12 του άρθρου 18 του Ν. 2218/ Κατόπιν της εξελίξεως αυτής, η Διεύθυνση Σχεδίου Πόλεως του Δήμου Αθηναίων με το υπ' αρ. πρωτ / (αρ. εσωτ. Πρωτ. 45/3196/ ) έγγραφο της προς την Διεύθυνση Πολεοδομίας του ιδίου Δήμου, ζήτησε την ανασύνταξη της υπ' αρ. 1/2005 πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως, προκειμένου περί συντελέσεως της απαλλοτριώσεως των επιδίκων εδαφικών εκτάσεων των κειμένων επί των οδών *** και ***, σύμφωνα με τα προηγουμένως αποσταλθέντα από αυτήν τοπογραφικά σχέδια. 38. Πράγματι, η Διεύθυνση Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων επελήφθη του προτεινομένου, ως ανωτέρω, αιτήματος και αφού μετήλθε της κατά νόμον οριζομένης διαδικασίας, προέβη στην έκδοση της υπ' αρ. ***/2007 πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως, λόγω ρυμοτομίας, ιδιοκτησίας κειμένης εντός των χωρικών ορίων του Δήμου Αθηναίων και επί των οδών ***, *** και Ανωνύνου, η οποία ανασύνταξε μερικώς την υπ' αρ. 1/2005 προηγουμένως εκδοθείσα ομοία πράξη της κατά το σημείο υπ' αρ. 3 του διατακτικού αυτής, το οποίο, ως προεμνήσθη, είχε ακυρωθεί δια της υπ' αρ. ***/ Αποφάσεως της (τότε) Νομαρχίας Αθηνών. Ακολούθως, η επίμαχη πράξη (***/2007) μετά του αναποσπάστως συνοδεύοντος και συνημμένου αυτής θεωρημένου από μηνός Μαΐου 2007 τοπογραφικού διαγράμματος, εμφαίνοντος τις υπό απαλλοτρίωση εδαφικές εκτάσεις, διεβιβάσθη στο Τμήμα Εφαρμογής Πολεοδομικών Σχεδίων της Διευθύνσεως Πολεοδομίας της Νομαρχίας Αθηνών και αφού προηγουμένως ελέγχθηκε κατά τον νόμο, κυρώθηκε από αυτήν, ως καλώς έχουσα από τεχνικής απόψεως, δια της υπ' αρ. πρωτ. ***/ Αποφάσεως της.

14 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα Περαιτέρω, το Πρωτοδικείο Αθηνών ( Τμήμα Απαλλοτριώσεων) δια της υπ' αρ. ***/ Αποφάσεως του, η οποία εξεδόθη επί ασκηθείσης από αιτήσεως του Δήμου Αθηναίων κατά των δικαιούχων και υποχρέων αποζημιώσεως των επιδίκων ιδιοκτησιών, καθόρισε προσωρινώς την τιμή μονάδος αποζημιώσεως των υπό ρυμοτομική απαλλοτρίωση εδαφικών εκτάσεων των ιδιοκτησιών των ευρισκομένων εντός των χωρικών ορίων του Δήμου Αθηναίων και κειμένων επί των οδών ***, *** αι Ανωνύμου τοιαύτης, ως αναφέρονται στις υπ' αρ. ***/2005 και ***/2007 πράξεις προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως με στοιχεία 1 και Εν συνεχεία, η κ. *** δια της υπ' αρ. πρωτ. ***/ αιτήσεως της προς την Διεύθυνση Οδοποιΐας & Αποχετεύσεως του Δήμου Αθηναίων, ζήτησε την χορήγηση της μελέτης περιβαλλοντικών όρων, την τεχνική περιγραφή, την οριζοντιογραφία, τις κατά μήκος τομές και την υδραυλική μελέτη της προς κατασκευήν, λόγω ρυμοτομήσεως, Ανωνύμου Οδού, η οποία είναι παράλληλη προς την οδό ***, αρχίζοντας από την οδό *** και καταλήγοντας στην οδό ***. 41. Ακολούθως, η Διεύθυνση Οδοποιΐας και Αποχετεύσεως του Δήμου Αθηναίων δια του υπ' αρ. πρωτ. ***/ εγγράφου της προς την κ. ***, ναι μεν απάντησε σε αυτήν, γνωστοποιώντας της την ανυπαρξία και την μη περιέλευση καθ' οιονδήποτε τρόπο σε αυτήν σχετικώς συνταχθεισών μελετών, αφορωσών περί του κρισίμως υποβαλλομένου αιτήματος της, όχι όμως και εντός της προς τούτο ταχθείσης πεντηκονθημέρου προθεσμίας, κατά τους ορισμούς των διατάξεων του άρθρου 4 του Ν.2690/1999 ως ισχύει. 42. Περαιτέρω, η καταγγέλλουσα μετά των υπολοίπων συγγενών της ιδιοκτητών των επιδίκων εδαφικών εκτάσεων, προσέφυγαν με την από ***/2012 εξώδικο δήλωση-πρόσκληση και διαμαρτυρία μετ' επιφυλάξεως δικαιωμάτων ενώπιον, πλήν άλλων και του Δήμου Αθηναίων, προτάσσοντας το απαράδεκτο, παράνομο και κατά πάντα αναιτιολόγητο επί της διαδικασίας εκδόσεως των υπ' αρ. ***/2005 και ***/2007 πράξεων προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως, εκ μέρους των αρμοδίων υπηρεσιών του Δήμου Αθηναίων και εκ τούτου, αιτούντο την άμεση ανάκληση των προειρημένων πράξεων, ως αυθαιρέτως και παρανόμως εκδοθεισών, επιφυλασσόμενοι, προς τούτο, επί παντός νομίμου δικαιώματος των. 43. Εν τέλει, η καταγγέλλουσα επανήλθε από κοινού μετ' άλλων ενδιαφερομένων επί των εν θέματι εδαφικών εκτάσεων και δια του από ***/2013 εγγράφου των προς τον Δήμαρχο Αθηναίων, αιτούντο την ανάκληση των υπ' αρ. ***/2001, ***/2005 και ***/2007 πράξεων προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως ιδιοκτησιών, λόγω ρυμοτομίας και την εκπόνηση και σύνταξη των αναγκαίων μελετών περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων, ως και την έκδοση των σχετικών διοικητικών πράξεων, προκειμένου περί κατασκευής της, ως ανωτέρω αναφερθείσης, Ανωνύμου Οδού καθ' άπαν το μήκος της. 44. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι, το Τμήμα Πολεοδομικών Εφαρμογών και Απαλλοτριώσεων της Διευθύνσεως Σχεδίου Πόλεως και Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων, ορθώς προέβη στην μελέτη και σύνταξη των επιμάχων πράξεων προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως ιδιοκτησιών λόγω ρυμοτομίας ( ***/2005 και ***/2007), οι οποίες σκοπούν στην τμηματική εφαρμογή του εγκεκριμένου, κατά την έννοια του Ν.Δ 17/7-16/8/1923 ως ισχύει, ρυμοτομικού σχεδίου πόλεως, δυνάμενες να συντάσσονται ακόμη και επί μεμονομένων περιπτώσεων, αφού προηγουμένως τήρησε την σχετικώς προβλεπομένη διαδικασία, ήτοι, συνέταξε κτηματολογικό διάγραμμα και συσχέτισε αυτό με τις σαφώς οριζόμενες ρυμοτομικές και οικοδομικές γραμμές του ισχύοντος ρυμοτομικού σχεδίου, προσεκάλεσε νομίμως τους ιδιοκτήτες των υπό απαλλοτρίωση εδαφικών εκτάσεων προκειμένου αυτοί να υποδείξουν τα όρια των κειμένων ιδιοκτησιών τους, παρέσχε προθεσμία μηνός σε αυτούς προκειμένου να διακανονίσουν κατ' ιδιωτική συμφωνία ζητήματα αποζημιώσεως επί αναγκαστικώς προσκυρωτέων τμημάτων ιδιοκτησιών, κοινοποίησε τις επίμαχες πράξεις δια δικαστικού επιμελητού στους σχετικώς ενδιαφερομένους και όρισε

15 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 15 δεκαπενθήμερη προθεσμία ασκήσεως ενστάσεων κατ' αυτών και εν τέλει, διεβίβασε τις εν λόγω πράξεις μετά του σχετικού φακέλλου στην τότε Νομαρχία Αθηνών, προκειμένου να κυρωθούν κατά νόμον. Ειδικώς και κατά την προεπισημανθείσα διαδικασία, το Τμήμα Πολεοδομικών Εφαρμογών και Απαλλοτριώσεων συνέταξε και κοινοποίησε σχετικώς, κατ' αρχάς, την υπ' αρ. ***/2001 πράξη προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας, η οποία ακυρώθηκε από την τότε Νομαρχία Αθηνών, δια της υπ' αρ. πρωτ. ***/2001 Αποφάσεως της, λόγω αμφισβητήσεως ορίων και προτάθηκε η κατά νόμον ανασύνταξη της και εν συνεχεία, τις υπ' αρ. 1/2005 και 3/2007 όμοιες πράξεις, αφορώσες περί των οδών ***, *** και Ανωνύμου τοιαύτης, χωρίς να ασκηθούν κατ' αυτών ενστάσεις, ενώ περαιτέρω, οι εν λόγω πράξεις κυρώθηκαν δι' αντιστοίχων αποφάσεων της τότε Νομαρχίας Αθηνών, κατά των οποίων, επίσης, δεν εχώρησαν προσφυγές. Ειδικότερα, στο σώμα της υπ' αρ. ***/2005 πράξεως προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως και δη, στο υπ' αρ. 1 στοιχείο του διατακτικού αυτής, αναφέρεται ρητώς η υποχρέωση της ιδιοκτησίας *** να αποζημιώσει την ιδιοκτησία της ***, λόγω προσκυρώσεως (στην ιδιοκτησία της πρώτης από αυτήν της δεύτερης) και ρυμοτομήσεως (δηλαδή, καταληφθείσης ιδιοκτησίας της δεύτερης από την υπό κατασκευήν οδό) εδαφικών εκτάσεων εμβαδού *** m 2 και *** m 2 αντιστοίχως. Ακολούθως, το περιεχόμενο της υπ' αρ. ***/2007 πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως, ουδόλως αφορά την ιδιοκτησία ***, καθ' όσον, η εν λόγω πράξη, ρυθμίζει το ζήτημα της αυτοαποζημιώσεως της ιδιοκτησίας *** για εδαφική έκταση εμβαδού *** m 2 και την υποχρέωση του Δήμου Αθηναίων να αποζημιώσει την εν λόγω ιδιοκτησία για εδαφική έκταση εμβαδού ***, αφού προηγουμένως η ως είρηται ιδιοκτησία προβεί στην εξάντληση των προβλεπομένων υποχρεώσεων της, κατά τους ορισμούς του Α.Ν 625/1968, ως τροποποιήθηκε και ισχύει μεταγενέστερα με τον Ν. 3212/ Περαιτέρω, ο Δήμος Αθηναίων, κατόπιν της υπ' αρ. πρωτ.***/2002 σχετικής αιτήσεως και του κ ου ***, που αιτείτο την ανασύνταξη της υπ' αρ. ***/2001 πράξεως αναλογισμού αποζημιώσεως, κατέστη επισπεύδων της διαδικασίας εκπονήσεως και συντάξεως των εν θέματι πράξεων ( ***/2005 και ***/2007), αναλαμβάνων έτσι και την σχετική οικονομική επιβάρυνση που συνεπήγετο η κρίσιμη διαδικασία (μελέτη και σύνταξη τοπογραφικών διαγραμμάτων, επιδόσεις σχετικών εγγράφων δια δικαστικού επιμελητή, κ.α ). 46. Εν τέλει και τούτο πρέπει να επισημανθεί εμφαντικώς, η καταγγέλλουσα εσφαλμένως χαρακτηρίζει και εκλαμβάνει τις υπ' αρ. ***/2005 και ***/2007 πράξεις προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας ως πράξεις εφαρμογής πολεοδομικής μελέτης, καθ' όσον, ως και εις την μείζονα σκέψη εξετέθη, οι μεν πρώτες αντλούν την νομική τους υπόσταση από τις διατάξεις του άρθρου 32 επ. του Ν.Δ 17/7 16/8/1923 ως ισχύει και προκειμένου να εκδοθούν, δεν προϋποθέτουν την προηγούμενη μελέτη και έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ενέργεια, που άλλωστε αφορά ορισμένη μόνον κατηγορία έργων και δραστηριοτήτων ρητώς περιγραφομένη στον νόμο και όχι περιπτώσεις τμηματικής εφαρμογής του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου πόλεως), οι δε δεύτερες ερείδονται επί διακριτής νομικής βάσεως και συγκεκριμένα, στις διατάξεις του άρθρου 12 του Ν.1337/1983, διαφοροποιουμένης, επομένως και της διοικητικής διαδικασίας εκδόσεως των, αφορούν εδαφικές περιοχές, οι οποίες εντάσσονται στο σχέδιο πόλεως μετά την έκδοση και δημοσίευση του Νόμου αυτού (1337/1983), καταρτώνται δε εφ' ολοκλήρου της πολεοδομικής ενότητος, η οποία περιλαμβάνει το σύνολο των ιδιοκτησιών των κειμένων στην περιοχή που αυτή καταλαμβάνει και που εντάσσεται στο σχέδιο πόλεως και τελούν υπό καθεστώς εισφορών γής και χρήματος. Δ. Συμπέρασμα 47. Εν όψει των ανωτέρω, συνάγεται ότι, ο προταθείς καταγγελτικός ισχυρισμός περί παραβάσεως των Νόμων, 1337/1983, 1515/1985 και 1650/1986, δια της εκδόσεως των υπ' αρ. ***/2001, ***/2005 και ***/2007 πράξεων προσκυρώσεως και αναλογισμού αποζημιώσεως λόγω ρυμοτομίας από την Διεύθυνση Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων, επειδή δεν τηρήθηκε προηγούμενη

16 Διαμεσολάβηση 77/2013 Σελίδα 16 διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδοτήσεως και δεν ελήφθη υπ' όψιν ολόκληρος η νότια πλευρά του επιμάχου οικοδομικού τετραγώνου, επί του οποίου κείται η ιδιοκτησία της καταγγέλλουσας, αλλά μόνον τμήμα αυτής, για μεν την πρώτη αναφερομένη πράξη (***/2001), παρέλκει ως αλυσιτελής, καθ' όσον, η πράξη αυτή ήδη ακυρώθηκε με την υπ' αρ. ***/2001 Απόφαση της τότε Νομαρχίας Αθηνών, για δε την δεύτερη και τρίτη αναφερομένη πράξη (***/2005 και ***/2007), αβασίμως προβάλλεται και ως εκ τούτου, καθίσταται απορριπτέος. Ομοίως και υπό τοιαύτη ιστορική και νομική θεώρηση, απορριπτέο καθίσταται και το προταθέν αίτημα της καταγγέλλουσας περί ανακλήσεως των επιδίκων πράξεων. VI. Προτάσεις 48. Ενόψει των ανωτέρω και υπό το πρίσμα της αρχής της χρηστής και επιεικούς διοίκησης, αλλά και της αποτελεσματικότητας της διοικητικής δράσης, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης προτείνει τις ως κατωτέρω διαλαμβανόμενες ενέργειες: α) Για λόγους συστημικής του δικαίου πληρότητος, η καταγγέλλουσα, εφ' όσον ήθελε προτάξει, διαφορετικούς, εν σχέσει με τους προταθέντες, νομικούς και πραγματικούς ισχυρισμούς, ικανούς να κλονίσουν το αιτιολογικό έρεισμα των επιδίκως αναφερομένων πράξεων (***/2005 και ***/2007), δύναται να αιτηθεί την ανάκληση αυτών ενώπιον της καθ' ύλην αρμοδίας Διεύθυνσης Σχεδίου Πόλεως και Πολεοδομίας του Δήμου Αθηναίων, η οποία εκκίνησε την επίμαχη διαδικασία εκδόσεως των και β) Επ' ευκαιρία της εξετασθείσης υποθέσεως και κατ' αναγωγή επί ενδελεχώς διερευνηθεισών περιπτώσεων ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως, που ήχθησαν ενώπιον του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης και προκειμένου οι περιπτώσεις αυτές να τυγχάνουν της δέουσας δραστικής και ουσιαστικής αντιμετωπίσεως, αποφεύγοντας έτσι την δημιουργία τελματωδών καταστάσεων, ικανών να πλήξουν τόσο την Διοίκηση, όσο και τους διοικουμένους και μόνον το δημόσιο συμφέρον, εν τέλει, να μην εξυπηρετείται, προτείνεται όπως, η Δημοτική Διοίκηση, δια του καθ' ύλην αρμοδίου οργάνου της, πριν ασκήσει την εκ του νόμου προβλεπομένη γνωμοδοτική της αρμοδιότητα επί της διαδικασίας εκδόσεως πράξεων κηρύξεως αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, προς εφαρμογήν σχεδίων πόλεων, από το αρμόδιο προς τούτο κρατικό όργανο, πρέπει να είναι ασφαλώς και επιμελώς βεβαία ότι κέκτηται όλων εκείνων των αναγκαίων μέσων, τον προγραμματισμό και την οργάνωση των οποίων έχει διασφαλίσει, που θα της επιτρέψουν να συμβάλλει στην συντέλεση και ολοκλήρωση των εν λόγω απαλλοτριώσεων, κατά τον λόγο της αρμοδιότητος της, ειδάλλως, να αφίσταται πάσης συναφούς διαδικασίας, ικανής να κατατείνει σε τέλμα την κρίσιμη διοικητική δράση. Αθήνα, 26 Απριλίου 2013 Ο ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Βασίλης Σωτηρόπουλος