ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΒΟΛΟΥ

Transcript

1 ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΒΟΛΟΥ Δ/ση Πολεοδομίας Δήμου Βόλου Σεπτέμβριος 2012 Μόσχος Νικόλαος, Δικηγόρος, Αντιδήμαρχος Πολεοδομίας και Ποιότητας Ζωής Πολυμενίδης Ιωάννης, ΠΕ Τοπ.Μηχανικός, Προϊστάμενος Τμήματος Σχεδίου Πόλης Δ/σης Πολεοδομίας Δήμου Βόλου Φουρνιτζή Αθηνά, ΠΕ Πολ. Μηχανικός, Προϊσταμένη Τμήματος Ελέγχου Οικοδομικών Αδειών, Δση Πολεοδομίας Δήμου Βόλου Μαραγκόζης Δημήτρης, ΠΕ Χωροτάκτης Πολεοδόμος, Δ/ση Προγραμματισμού Δήμου Βόλου

2 2 Ι. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΒΟΛΟΥ (Γ.Π.Σ.) ΑΝΑΓΚΗ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ 1. Ο Δήμος Βόλου είχε αναθέσει με το από ιδιωτικό συμφωνητικό στην εταιρεία «Γραφείο Δοξιάδη Σύμβουλοι για Ανάπτυξη και Οικιστική Α.Ε.» την εκπόνηση της μελέτης «Αναθεώρηση και Επέκταση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ.) 1 του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Βόλου» που περιλαμβάνει επιπλέον του Δ. Βόλου, τους όμορους Δήμους Ν. Ιωνίας, Πορταριάς, Αισωνίας, Αγριάς και Ιωλκού. 2. Η μελέτη του ΓΠΣ εκπονείται σε δύο στάδια : Το Α Στάδιο περιλαμβάνει την ανάλυση της ήδη υπάρχουσας κατάστασης, τη διάγνωση των προβλημάτων και τάσεων της περιοχής. Το Α στάδιο υποβλήθηκε ήδη από το 2009 στο Δήμο Βόλου ο οποίος το ενέκρινε την , με διάφορες παρατηρήσεις που έγιναν από το δημοτικό συμβούλιο και τη Διαπαραταξιακή Επιτροπή που είχε συγκροτήσει και έδωσε την εντολή έναρξης του Β1 σταδίου. Το Β Στάδιο υποδιαιρείται σε δύο επιμέρους στάδια το Β1 και το Β2 και περιλαμβάνει την πρόταση του ΓΠΣ (Στάδιο Β1) που οριστικοποιείται μετά τις συμμετοχικές διαδικασίες που προβλέπονται σε συνέχεια του σταδίου Β1 (στάδιο Β2). 2. Το Γραφείο Δοξιάδη, παρέδωσε την το Β1 στάδιο στη Δ/ση Πολεοδομίας του Δήμου Βόλου. Από τις έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση 3 η Β1 φάση της μελέτης αναθεώρησης και επέκτασης του Γ.Π.Σ του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Βόλου. Η διαβούλευση του Γ.Π.Σ. προβλέπεται από το αρ. 3 του Ν. 1337/1983 (όπως έχει τροπ.). Μετά την ολοκλήρωση της δημόσιας διαβούλευσης το Δημοτικό Συμβούλιο θα κληθεί να γνωμοδοτήσει επί των θεμάτων της πρότασης της μελέτης. Οι προτάσεις αυτές θα τύχουν επεξεργασίας από τους μελετητές, οι οποίοι και θα καταρτίσουν το τελικό Β2 στάδιο 1 O N. 1337/1983 «επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις» και ο μεταγενέστερος του ν. 2508/1997 «βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας και άλλες διατάξεις», προβλέπουν σύστημα πολεοδομικού σχεδιασμού σε δύο στάδια, με την εκπόνηση, σε πρώτο στάδιο του ΓΠΣ και σε δεύτερο στάδιο της Πολεοδομικής Μελέτης (ΠΜ) και της Πράξης Εφαρμογής της. Την ιεράρχηση των δύο αυτών επιπέδων σχεδιασμού ρητώς προβλέπει το αρ. 1 παρ. 3 του ν. 2508/1997, κατοχυρώνοντας έτσι την υποχρέωση διασφάλισης της συνοχής, αλληλουχίας και αρμονίας της συνολικής πολεοδομικής ρύθμισης. ΣτΕ 2831/1993, /1996, 2726/1997, 2283/2000, 4577/2001, 1256/2003, Δ. Χριστοφιλόπουλος, Πράξη Εφαρμογής Πολεοδομικής Μελέτης, β εκδ. 2007, σ. 7 2 Το ιδιωτικό συμφωνητικό υπογράφηκε βάση της υπ αρ. 434/2005 απόφαση της Δ.Ε. του Δήμου Βόλου, όπως αυτή εγκρίθηκε με την υπ αρ / απόφαση της Γ.Γ. Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η περιοχή εφαρμογής του Γ.Π.Σ. ακολουθεί την γενικότερη φιλοσοφία του προγράμματος Καλλικράτης αφού αντιμετωπίζει τους όμορους πρώην Δήμους Αγριάς, Ιωλκού, Πορταριας, Νέας Ιωνίας, Αισωνίας ως ένα ενιαίο χωρικό σύνολο προτείνοντας μέτρα ολοκληρωμένης τοπικής ανάπτυξης λαβαίνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικό των παραπάνω Δημοτικών Ενοτήτων. Ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι έχουν ήδη προκηρυχθεί σχετικοί διαγωνισμοί για το ΓΠΣ Ν. Αγχιάλου και το ΣΧΟΟΑΠ Μακρινίτσας, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται ένας ενιαίος συμπαγής πολεοδομικός σχεδιασμός για το νέο Καλλικρατικό Δήμο Βόλου 3 Η διαβούλευση έλαβε χώρα με την ανάρτηση ολόκληρης της μελέτης στις ιστοσελίδες του Δήμου Βόλου και της Δ/σης Πολεοδομίας και την δυνατότητα υποβολής παρατηρήσεων από τον κάθε πολίτη ή φορέα. Επίσης κληθήκαν να καταθέσουν εγγράφως τις απόψεις τους στη Δ/ση Πολεοδομίας του Δήμου Βόλου. Ακολούθησαν ειδικές εκδηλώσεις παρουσίασης της μελέτης σε κάθε δημοτική ενότητα ξεχωριστά. Από τη διαβούλευση προέκυψε ανάγκη παράτασης αυτής

3 3 της μελέτης, το οποίο και θα υποβληθεί προς έγκριση στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, μετά και από τη γνωμοδότηση του περιφερειακού Σ.Χ.Ο.Π. 4. Η σημασία του Γ.Π.Σ. είναι μείζονος σημασίας και γι αυτό δόθηκε και ιδιαίτερη έμφαση στις συμμετοχικές αυτές διαδικασίες. Το προηγούμενο Γ.Π.Σ. για την πόλη του Βόλου εγκρίθηκε μόλις το Η διαδικασία λήψης απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου για την Β1 φάση του Γ.Π.Σ., ανεστάλη προσωρινά, αφού στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα προέκυψε η ανάγκη γνωμοδότησης για το Σχέδιο Π.Δ. για το Ρυθμιστικό Σχέδιο και Πρόγραμμα Προστασίας Περιβάλλοντος Οικιστικού Συγκροτήματος Βόλου, που αποστάλθηκε στο Δήμο Βόλου στις από το ΥΠΕΚΑ. Για Το Ρ.Σ.Β. ξεκίνησαν νέες διαδικασίες διαβουλεύσεις. Τελικώς εκδόθηκε η 530/2001 απόφαση του Δ.Σ. Βόλου, σε ειδική συνεδρίαση στην οποία συμμετείχαν Βουλευτές, Περιφερειάρχης, ΤΕΕ, κλπ. Ο Δήμος Βόλου απέστειλε τις παρατηρήσεις του, χάρτες, διαγράμματα καθώς και το σχέδιο Π.Δ. συνταγμένο από την αρχή. Περαιτέρω ακολούθησε και η ειδικότερη υπ αρ. 215/2012 απόφαση Δ.Σ. - γνωμοδότηση για την τροποποίηση Ζ.Ο.Ε., προκειμένου να προωθηθεί προς έκδοση κοινού Π.Δ. Η διεξαγωγή εθνικών εκλογών καθυστέρησε την προώθηση του Π.Δ. του Ρ.Σ.Β.. Η ανάγκη προηγούμενης έκδοσης του Π.Δ. του Ρ.Σ.Β. είναι προφανής, αφού το Ρυθμιστικό Σχέδιο αποτελεί υπέρτερο πολεοδομικό και χωροτακτικό σχεδιασμό, που θα δώσει τις κατευθύνσεις στο Γ.Π.Σ Το Γ.Π.Σ. αποτελεί πολεοδομικό, χωροτακτικό και αναπτυξιακό «εργαλείο» μείζονος σημασίας, αποτελεί ένα κατευθυντήριο σχέδιο για την ορθολογική οργάνωση και ανάπτυξη της πόλης. Το ΓΠΣ περιλαμβάνει κατευθύνσεις ως προς τα θέματα του πολεοδομικού σχεδιασμού (δημογραφικά, οικονομικά, ενεργειακά, κυκλοφοριακά). Το Γ.Π.Σ. αποσκοπεί στη διαμόρφωση το ενδεδειγμένου πλαισίου σχεδίου και προγράμματος για τη σύμμετρη πολεοδομική ανάπτυξη σύμφωνα με το ν. 1337/1983 και το ν. 2508/1997, σε ολόκληρη την έκταση του, τον εξοπλισμό με τα αναγκαία δίκτυα κοινωνικής, παραγωγικής και τεχνικής υποδομής, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η ορθή κοινωνική και οικονομική λειτουργία του και η προστασία του περιβάλλοντος. Αποτελεί επίσης το προγραμματικό πολεοδομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη των παραγωγικών λειτουργιών της πόλης, την άσκηση της στεγαστικής πολιτικής και της πολιτικής γης, την ανάπλαση υποβαθμισμένων περιοχών την εσωτερική ανασυγκρότηση του πολεοδομικού ιστού, καθώς και για τις αναγκαίες αναθεωρήσεις τροποποιήσεις του σχεδίου πόλης 7. Σύμφωνα με την εξεταζόμενη μελέτη ΓΠΣ έχει ως στόχο να εξασφαλίσει με βάση τα σημερινά δεδομένα, την προστασία, αποκατάσταση και την αποτελεσματική διαχείριση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος των δήμων του Π.Σ. δίνοντας κατευθύνσεις πολεοδομικής οργάνωσης και επεκτάσεων των θεσμοθετημένων και 4 σύμφωνα με την παρ. 10 του αρ. 4 του ν. 2508/ Δύο χρόνια μετά την εισαγωγή του με το Ν. 1337/1983 και όπως μετά εισήχθη με το Ν. 2508/ Την ιεράρχηση των δύο αυτών επιπέδων σχεδιασμού ρητώς προβλέπει το αρ. 1 παρ. 3 του Ν. 2508/1997, κατοχυρώνοντας έτσι την υποχρέωση διασφάλισης της συνοχής, αλληλουχίας και αρμονίας της συνολικής πολεοδομικής ρύθμισης. Βλ. Χριστοφιλόπουλο Δ., Πράξη Εφαρμογής Πολεοδομικής Μελέτης, β εκδ. 2007, σ. 7 7 Βλ. αντί άλλων Μέλλισσα Δ., Σάκκουλας 2010, Οι χρήσεις γης, το ΓΠΣ και η ΖΟΕ, σ. 133 επ.

4 4 προς πολεοδόμηση οικιστικών υποδοχέων και καθορίζοντας περιοχές ειδικής προστασίας, οι οποίες δεν πρόκειται να πολεοδομηθούν. Επίσης δε να διατηρήσει τα οικολογικά και πολιτισμικά αποθέματα καθώς και να αναδείξει τα γεωγραφικά, φυσικά, παραγωγικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά της περιοχής μελέτης. Παράλληλα δε να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής και να συμβάλει στην χωρική, οικονομική και κοινωνική συνοχή των οικισμών που απαρτίζουν το πολεοδομικό συγκρότημα. Επιπλέον στοχεύει να εξασφαλίσει ισότητα πρόσβασης στις υποδομές σε όλους τους κατοίκους, να τονώσει τις υπάρχουσες δραστηριότητες και να βοηθήσει να προσελκύσει νέων, υποδεικνύοντας ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων Η διαβούλευση και γενικά οι συμμετοχικές αυτές διαδικασίες, έχουν ιδιαίτερη σημασία στον πολεοδομικό και χωροτακτικό σχεδιασμό. O συμμετοχικός πολεοδομικός σχεδιασμός στηρίζεται στην αρμονική συνεργασία των φορέων του, δηλαδή του κράτους, των πολεοδόμων και των πολιτών. 9 Εξάλλου και με τη Σύμβαση του Άαρχους 10 το αποτέλεσμα της συμμετοχής του κοινού λαμβάνεται υπόψη όσο το δυνατόν περισσότερο». Στόχος είναι η διαβούλευση και τα αποτελέσματα αυτής να αποτελούν μέρος των σχετικών αποφάσεων, αφού μόνο όταν υπάρχει μια ευρεία συναίνεση μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα μέτρα και ρυθμίσεις. Εξάλλου η «αστική διακυβέρνηση», δεν αφορά απλά και μόνο τη διοίκηση της πόλης. Αφορά ένα «σύστημα σχέσεων μεταξύ των θεσμών, των οργανισμών και των ατόμων που διασφαλίζει τις συλλογικές επιλογές και την υλοποίηση τους» Η αστική διακυβέρνηση προϋποθέτει λοιπόν συνεννόηση μεταξύ των πολλών συντελεστών που εμπλέκονται στην εξέλιξη των πόλεων Η ανάγκη εξέτασης του θέματος της χωροθέτησης του Δικαστικού Μεγάρου από την μελέτη αναθεώρησης του Γ.Π.Σ., είχε ήδη επισημανθεί και κατά την εξέταση διαφόρων προτάσεων που συζητήθηκαν κατά καιρούς. Συγκεκριμένα το Σ.Χ.Ο.Π. Μαγνησίας, με το από πρακτικό γνωμοδότησης, γνωμοδοτεί ομόφωνα να εξεταστεί το θέμα στα πλαίσια της αναθεώρησης του Γ.Π.Σ. Στο ίδιο πλαίσιο και η υπ αρ. 9681/ απόφαση Νομάρχη Μαγνησίας, η οποία εξετάζοντας το θέμα της τροποποίησης σχεδίου πόλης στο Πολιτιστικό Άλσος Ν. Ιωνίας (πρόταση η οποία αναλύεται πιο κάτω) έλαβε υπόψη του το γεγονός «έχει προγραμματισθεί η αναθεώρηση επέκταση του Γ.Π.Σ. Βόλου Ν. Ιωνίας. Το δικαστικό μέγαρο ως κτίριο 8 βλ. Τεχνική Έκθεση, κεφ. Π.Ο, σ. 1 διαθέσιμη στην 9 Βλ. Μανιάτη Α., Η εξελικτική πορεία του πολεοδομικού σχεδιασμού, Νόμος και Φύση, Ιανουάριος 2009, διαθέσιμο και στην ιστοσελίδα 10 Κυρώθηκε από την Ελλάδα με το Ν. 3422/2005 ( ΦΕΚ Α 303/ ) Βλ. αντί άλλων Κ. Αθανασόπουλο, Θ. Βλαστό, Διεύρυνση της συμβατότητας της Σύμβασης του Άαρχους με το θεσμικό πλαίσιο σχεδιασμού του αστικού χώρου στην Ελλάδα, Περιβάλλον και Δίκαιο, 3/2010, σ Δαγκλή Κορ. Πολιτικές Αειφόρου Ανάπτυξης, ΠερΔικ 2008, σ. 592

5 5 διοίκησης, αφορά την ευρύτερη περιοχή του Πολεοδομικού Συγκροτήματος και επιτελεί κεντρική λειτουργία διοίκησης.» ΙΙ. ΠΡΟΤΑΣΗ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ 1. Στα πλαίσια της ανωτέρω διαβούλευσης και των συμμετοχικών διαδικασιών για την αναθεώρηση και επέκταση του Γ.Π.Σ., ο Δήμος Βόλου αποφάσισε την ειδική συζήτηση συγκεκριμένων θεμάτων ιδιαίτερης σημασίας για την λειτουργία της πόλης, για τα οποία αξίζει να πραγματοποιηθεί ειδική συζήτηση. Εξάλλου η ανάγκη αυτή είχε προκύψει από την πρώτη στιγμή της διαβούλευσης, αφού δεν είναι δυνατόν να τύχουν επεξεργασίας επαρκώς όλα τα μεγάλα θέματα που θίγει η μελέτη του Γ.Π.Σ.. Την ο Δήμος Βόλου απέστειλε την πρόταση του στους Βουλευτές, στον Πρόεδρο Πρωτοδικών Βόλου, στον Προϊστάμενο Εισαγγελίας Βόλου, στον Προϊστάμενο Ειρηνοδικείου Βόλου, στον Προϊστάμενο Διοικητικού Πρωτοδικείου Βόλου, στο Δικηγορικό Σύλλογο Βόλου, στον Σύλλογο Δικαστικών Υπαλλήλων Βόλου, στο TEE Παράρτημα Μαγνησίας, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Χωροταξίας και Πολεοδομίας, στο Συμβούλιο Δημοτικής Κοινότητας Βόλου, στο Σύλλογο Αρχιτεκτόνων Βόλου. Οι εμπλεκόμενοι φορείς θα αποστείλουν τις προτάσεις τους έως τις , προκειμένου να ληφθούν υπόψη στην τελική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με τις τελικές παρατηρήσεις για το σύνολο της Μελέτης του Γ.Π.Σ. Η πρόταση του Δήμου συνδυάζεται με την μεταφορά του Σωφρονιστικού Καταστήματος (Ε.Κ.Κ.Ν) από την οδό Μεταμορφώσεως, στη συνοικία «Χιλιαδού». Η μετακίνηση αυτή μπορεί να δημιουργήσει τις συνθήκες για μια «διπλή ανάπλαση» στον χώρο της Πλατείας Ελευθερίας και στον χώρο του Σωφρονιστικού Καταστήματος, η οποία θα εξυπηρετήσει ουσιωδώς και αποτελεσματικά τις ανάγκες του πολεοδομικού συγκροτήματος και την εύρυθμη λειτουργία του Δικαστικού Μεγάρου. 2. Θεμελιώδης προϋπόθεση για τη «διπλή ανάπλαση» αποτελεί η ανέγερση νέου Δικαστικού Μεγάρου στον χώρο του Ε.Κ.Κ.Ν, στην οδό Μεταμορφώσεως. Με την επιλογή αυτή ανακουφίζεται το κέντρο της πόλης από το λειτουργικό και κυκλοφοριακό φόρτο, που δημιουργεί η λειτουργία των δικαστηρίων στην Πλατεία Ελευθερίας και δημιουργούνται συνθήκες για την ανάπλαση της πλατείας με ενοποίηση αυτής με τον περιβάλλοντα χώρο αυτών, δημιουργώντας έναν άλλο πόλο μέσα στην πόλη, διατηρώντας φυσικά το υφιστάμενο κτίριο, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει για άλλους σκοπούς. Προτεινόμενες Χρήσεις : Μουσείο Δικαιοσύνης. Παράλληλη λειτουργία βιβλιοθήκης. Μεταφορά βιβλιοθήκης Πανταζόπουλου από το ΔΗΚΙ. Συνεδριακός Χώρος Πινακοθήκη. Παράλληλη λειτουργία Δικηγορικού Συλλόγου Βόλου

6 6 Η χρήση πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να αναπτυχθεί ένας «διάλογος ανάμεσα στην Πλατεία Ελευθερίας και το Δικαστικό Μέγαρο» Η αξιοποίηση του υφιστάμενου δικαστικού μεγάρου για άλλες χρήσεις, πρέπει να αντιμετωπισθεί πολύ προσεκτικά, προκειμένου να μην παρουσιαστούν φαινόμενα εγκατάλειψης ή υποβάθμισης της περιοχής. Η επιλογή της χρήσης θα πρέπει να είναι τέτοια, ώστε να εξασφαλίζει τα λειτουργικά έξοδα. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η από κοινού προώθηση των δύο αναπλάσεων, στους αρμόδιους κυβερνητικούς φορείς, προκειμένου η διπλή ανάπλαση να πραγματοποιηθεί συγχρόνως. 3.Χαρακτηριστικά Οικοπέδου Ε.Κ.Κ.Ν. Το οικόπεδο των φυλακών Βόλου, που βρίσκεται στην οδό Μεταμορφώσεως, μεταξύ των οδών Θεμιστοκλέους και Ορμενού, εντάχθηκε στο ρυμοτομικό σχέδιο πόλης Βόλου, με τροποποίηση, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ.182/δ/ , με αριθμό οικοδομικού τετραγώνου 1089.Α και χαρακτηρισμό του σαν «χώρο δι ανέγερση φυλακών». Βρίσκεται σε απόσταση 1200μ. από τα τωρινά δικαστήρια κέντρο της πόλης του Βόλου και 200μ. από τον περιφερειακό δρόμο. Παραπλεύρως των φυλακών, υπάρχει το Μουσικό Γυμνάσιο Λύκειο Βόλου, το 3 ο Επαγγελματικό Λύκειο Βόλου, το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Βόλου, καθώς και πολλές πολυκατοικίες και μονοκατοικίες. Το εμβαδόν του οικοπέδου, όπως είναι υλοποιημένο, είναι 7945,93 τ.μ. και το βασικό κτίριο, έχει κάλυψη 1198 τ.μ. (δόμηση ισογείου 1198 τ.μ. και δόμηση ορόφου 272 τ.μ. και συνολική δόμηση 1470 τ.μ.). Ο συντελεστής δόμησης του οικοπέδου 1,80, μέγιστο ύψος 16,50 μ. και η κάλυψη 60%, σύμφωνα με τον Ν.Ο.Κ.

7 7 Συνεπώς, η επιτρεπόμενη δόμηση είναι 1,80 * 7945,93 = ,67 τ.μ. και η κάλυψη 0,60 * = 4767,56 τ.μ., στοιχεία όπως βλέπουμε, κατά πολύ μεγαλύτερα της υλοποιημένης κάλυψης και δόμησης. Είναι ένα βασικό στοιχείο, το οποίο δεν απαιτεί έγκριση ειδικών όρων δόμησης, που θα χρειαζόταν σε οποιοδήποτε άλλο οικόπεδο λύση. Επί πλέον, με μια σωστή αρχιτεκτονική λύση, θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε το υπάρχον κέλυφος του κτιρίου, με σημαντική μείωση του κόστους. 4. Πλεονεκτήματα Επιλογής Η επιλογή του χώρου των φυλακών για την ανέγερση νέου δικαστικού μεγάρου στον χώρο του υφιστάμενου Ε.Κ.Κ.Ν. έχει πολλά πλεονεκτήματα : α. Ο χώρος του Ε.Κ.Κ.Ν αποτελεί ιδιοκτησία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, οπότε δεν απαιτείται επιπλέον οικονομική δαπάνη για αγορά νέου χώρου, απαλλοτριώσεις κλπ, ενώ εξοικονομείται χρόνος και γραφειοκρατικές διαδικασίες από τυχόν άλλες επιλογές (π.χ. δωρεά οικοπέδου από το Δήμο ή από άλλο φορέα) β. Ο χώρος αυτός είναι ιδιαίτερα μεγάλος σε έκταση (7.913 τ.μ.) και μπορεί να φιλοξενήσει εγκαταστάσεις σύγχρονες που θα καλύψουν τις ανάγκες ενός Δικαστικού Μεγάρου για τα επόμενα 50 τουλάχιστον χρόνια, ενώ παράλληλα έχει όλες τις προδιαγραφές για την πρόβλεψη χώρου στάθμευσης των αυτοκινήτων. γ. Η έκταση του οικοπέδου και το ποσοστό κάλυψης αυτού, ακόμη με τους υφιστάμενους όρους δόμησης, είναι υπέραρκετο για την ανέγερση ενός υπερσύγχρονου δικαστικού μεγάρου, με χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων. Περαιτέρω ακόμη και με τους υφιστάμενους όρους δόμησης, υπάρχει δυνατότητα να οικοδομηθεί και δεύτερο κτίριο, το οποίο μπορεί να δοθεί σαν αντιπαροχή στον κατασκευαστικό φορέα που θα αναλάβει την κατασκευή του Δικαστικού Μεγάρου, με χρήση γραφείων και καταστημάτων, μέσω του αντίστοιχου χρηματοδοτικού προγράμματος. Μια τέτοια περίπτωση θα αντιμετώπιζε αποφασιστικά το δεδομένο χρηματοδοτικό πρόβλημα που δημιουργείται από την οικονομική κρίση και την αντικειμενική αδυναμία κάλυψης του κόστους της κατασκευής από εθνικούς πόρους. Επίσης η εμπειρία από δικαστικά μέγαρα που κατασκευάστηκαν πρόσφατα, καταδεικνύει το έντονο ενδιαφέρον από τον τραπεζικό τομέα, για τέτοιου είδους επενδύσεις. δ. Ο χώρος των φυλακών είναι πολύ κοντά στο υφιστάμενο δικαστικό μέγαρο. Για την ακρίβεια αποτελεί την κοντινότερη δυνατή λύση (απόσταση μόλις 1.136μ. σε ευθεία γραμμή). Με την επιλογή αυτή δεν επιβαρύνονται τα δικηγορικά γραφεία που στεγάζονται πλησίον του υφιστάμενου μεγάρου. Η πολύ αυτή κοντινή απόσταση θα αποτρέψει μαζικά φαινόμενα μετεγκατάστασης δικηγορικών γραφείων και συνοδών υπηρεσιών, τα οποία μπορούν να αλλάξουν τη φυσιογνωμία της περιοχής περιμετρικά του Δικαστικού Μεγάρου. ε. Η απόσταση με όχημα από την συμβολή των οδών Ιωλκού Α.Γαζή έως την οδό Μεταμορφώσεως (κεντρική είσοδος Ε.Κ.Κ.Ν.) είναι μ. Εκτός του ότι η απόσταση αυτή είναι πολύ κοντινή για μια πόλη του μεγέθους του Βόλου, το θέμα της κυκλοφοριακής και άνετης σύνδεσης μπορεί να λυθεί με την δημιουργία νέας γραμμής αστικών λεωφορείων, που μπορεί να ενώνει τους δύο πόλους σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα.

8 8 στ. Ο αναφερόμενος χώρος είναι δίπλα στην Περιφερειακή Οδό, κάτι που μπορεί να εξυπηρετήσει μεγάλο αριθμό επισκεπτών του Δικαστικού Μεγάρου είτε από χωριά του Πηλίου, είτε από άλλες πόλεις, και φυσικά τους δικηγόρους οι οποίοι την χρησιμοποιούν για την μετάβαση σε άλλες πόλεις, ειδικά στο Εφετείο Λάρισας, στο οποίο οι μετακινήσεις μεγάλου αριθμού δικηγόρων Βόλου είναι καθημερινές. Να σημειωθεί επίσης, ότι μετά την διαφαινόμενη κατάργηση των περιφερειακών Ειρηνοδικείων, ο όγκος των επισκεπτών από περιφερειακούς Δήμους στο Δικαστικό Μέγαρο θα αυξηθεί σημαντικά. ζ. Με την επιλογή αυτή μετακινείται από το κέντρο της πόλης μια υπηρεσία, η οποία συγκεντρώνει μεγάλο αριθμό επισκεπτών καθημερινά, ενώ η επιλογή αυτή συμβαδίζει με τις γενικές αρχές της μελέτης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και τις σύγχρονες πολεοδομικές κατευθύνσεις. Η χωροθέτηση νέου Δικαστικού Μεγάρου στον υφιστάμενο χώρο του σωφρονιστικού καταστήματος δεν είναι καινούρια, αλλά πλέον αποτελεί όσο ποτέ άλλοτε μια επιλογή ρεαλιστική που μπορεί να αποτελέσει τη βάση πίεσης προς την κεντρική Διοίκηση. Η πόλη έχει ταλαιπωρηθεί στο παρελθόν από τις διαμάχες των φορέων της πόλης για την χωροθέτηση του νέου δικαστικού μεγάρου, οι οποίες έχουν αναιρέσει κάθε λύση που θα μπορούσε να προωθηθεί. Είναι προφανές ότι μόνο μια ομόφωνη απόφαση των φορέων της πόλης, θα ενίσχυε τη διαπραγματευτική θέση της προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης και θα τύγχανε ουσιαστικής αντιμετώπισης. ΙΙΙ. ΘΕΜΕΛΙΩΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ 1. Στοιχεία Δικαστικού Μεγάρου Το Δικαστικό Μέγαρο Βόλου, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, στην δυτική πλευρά της Πλατείας Ελευθερίας και καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, που περικλείεται από τις οδούς Ιωλκού, Α. Γαζή, Κουταρέλια και Γ. Καρτάλη. Πρόκειται για διώροφο λιθόκτιστο κτίριο το οποίο άρχισε να κατασκευάζεται στις αρχές του 20 ου αιώνα με δαπάνες του κληροδοτήματος Συγγρού και περατώθηκε τη δεκαετία του Στην αρχική του μορφή είχε πλούσιο διάκοσμο από μαρμάρινα και τραβηχτά διακοσμητικά στοιχεία, πολλά από τα οποία καταστραφήκαν από τους σεισμούς του 1955 που έπληξαν την περιοχή και τις επισκευαστικές εργασίες που ακολούθησαν τους σεισμούς. Το 1974 στην πίσω πλευρά του κτιρίου έγιναν δύο προσθήκες ίσου ύψους με το παλιό κτίριο, προκειμένου να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες των Δικαστηρίων για λειτουργικούς χώρους, προσθήκες όμως που αλλοίωσαν ως ένα βαθμό την αρχική αρχιτεκτονική σύνθεση.» Το οικόπεδο του δικαστικού μεγάρου έχει εμβαδόν Το υφιστάμενο κτίριο έχει εμβαδόν 1.348,21 τ.μ

9 9 2. Ιστορικό Δικαστικού Μεγάρου Είναι χαρακτηριστικό, ότι ακόμη και κατά την πρώτη χωροθέτηση του κτιρίου, οι διαφωνίες και οι αντιδράσεις ήταν έντονες. Έτσι αναφέρεται χαρακτηριστικά στα πρακτικά συνεδρίασης του Δ.Σ. Παγασών 12, 2 Μαρτίου 1901 «Είτα το συμβούλιον εισήλθεν εις την συζήτησιν περί υποδείξεως γήπεδον δια την ανέγερσιν δικαστηρίων. Προτείνονται πολλά και αρχίζει συζήτησις λιαν ζωηρά και θορυβώδης, ένεκα δε τούτο ο. Πρόεδρος ηναγκάσθη να διαλύση την συνεδρίαν.» Το Δ.Σ. με την υπ αρ. 284/1902 απόφαση 13, ενέκρινε την ανέγερση Δικαστικού Μεγάρου στο χώρο δυτικά της πλατείας Ελευθερίας. Με την υπ αρ. 320 και 435 απόφαση εγκρίθηκε η μετατροπή του σχεδίου πόλης, στην πλατεία Ελευθερίας για την ανέγερση του μεγάρου. Με την 103/1905 απόφαση ακυρώθηκε το υπ αρ. 435 ψήφισμα του 1902 σχετικά με την ανοικοδόμηση του δικαστικού μεγάρου στο δυτικό τμήμα της Πλ. Ελευθερίας 14 Με την υπ αρ. 153/ απόφαση καθορίστηκε το ακριβές τμήμα της πλατείας Ελευθερίας δυτικά της οδούς Ιωλκού για την ανέγερση του δικαστικού μεγάρου. Με την 131/ απόφαση του Δ.Σ. αποφασίστηκε η Χορηγία έκτακτης πίστωσης 205 δρχ. για την περίφραξη των κτηρίων του Δικαστηρίου, του Αγίου Νικολάου και του βάθρου στο οποίο στηρίζεται το ρολόι της πόλης. Με την υπ αρ. 146/ απόφαση του Δ.Σ. αποφασίστηκε η «Έκφραση ευχής προς την Κυβέρνηση σχετικά με τη μέριμνα επανάληψης των εργασιών και αποπεράτωσης του Δικαστικού Μεγάρου» Με την υπ αρ. 221/ απόφαση του Δ.Σ. αποφασίστηκε η «Χορηγία έκτακτης πίστωσης δρχ. για την επισκευή της ημιτελούς οικοδομής των Δικαστηρίων στην πλατεία Ελευθερίας» Με την υπ αρ. 797/ απόφαση του Δ.Σ. αποφασίστηκε η τροποποίηση του σχεδίου πόλης στο δυτικό τμήμα της πλατείας Ελευθερίας, το οποίο κηρύσσεται ως απαλλοτριωτέο και παραχωρείται στο Δημόσιο για την ανέγερση δικαστικού μεγάρου 12 Βλ βλ

10 10 3. Ακαταλληλότητα Κτιρίου Δικαστικού Μεγάρου α. Κτιριοδομικός Κανονισμός Η ανάγκη δημιουργίας νέου χώρου ως Δικαστικού Μεγάρου, κρίνεται απολύτως απαραίτητη εδώ και πολλά χρόνια, αφού το υφιστάμενο κτίριο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής, πολύ δε περισσότερο όταν δεν έχει καν τις απαραίτητες προϋποθέσεις λειτουργίας ως χώρος συνάθροισης κοινού, σύμφωνα με τις κείμενες πολεοδομικές διατάξεις (ΥΑ 3046/304/89, ΦΕΚ 59/Δ/ ). Το κτίριο δεν τηρεί τις προδιαγραφές του κτιριοδομικού κανονισμού και των κανονισμών πυροπροστασίας: Α) Σύμφωνα με τον κτιριοδομικό κανονισμό: το κτίριο με τη συγκεκριμένη χρήση του (αίθουσες Δικαστηρίων) κατατάσσεται στους χώρους συνάθροισης κοινού. 1.Για την κατηγορία αυτή των κτιρίων, ο πληθυσμός, δηλ. ο μέγιστος αριθμός ατόμων που επιτρέπεται να βρεθούν μέσα στο κτίριο υπολογίζεται ως εξής: - Χώρος χωρίς καθίσματα: 1 άτομο / 0,65 τ.μ. καθαρού εμβαδούδαπέδου. - Σε χώρους αναμονής και γενικότερα σε χώρους συνάθροισης ορθίων ατόμων: 1 άτομο/0,30 τ.μ. - Σε χώρους με σταθερά καθίσματα: α) με ατομικά: 1 άτομο / κάθισμα, β) με συνεχή καθίσματα όπως σταθεροί πάγκοι: 1 άτομο/0,45 τ.μ. 2. Άρθρο 11 του κτιριοδομικού κανονισμού: Ο φωτισμός να μην υπολείπεται του 10% του καθαρού εμβαδού του χώρου. Β) Σύμφωνα με τον κανονισμό πυροπροστασίας κτιρίων: 1. Π.Δ. 71/88 ΦΕΚ 32 Α, τα κτίρια προστατεύονται τα ίδια και το περιεχόμενό τους σε περίπτωση πυρκαγιάς. Το άρθρο 10 του κανονισμού αναφέρεται στους χώρους συνάθροισης κοινού. - Οδεύσεις διαφυγής (όδευση διαφυγής είναι η διαφυγή ενός ατόμου από οποιοδήποτε σημείο ενός κτιρίου προς κοινόχρηστο χώρο του οικισμού). Το μέγιστο μήκος όδευσης πρέπει να είναι <=45μ. - Όταν ο χώρος κατανέμεται σε δύο επίπεδα (διαφορά στάθμης 1,10 μ.) απαιτείται μία ξεχωριστή έξοδος για κάθε τμήμα. Έως 150 άτομα 2 έξοδοι κινδύνου πλάτους 0,90 μ. Από άτομα 2 έξοδοι κινδύνου πλάτους 1,80μ. και 0,90μ. Από άτομα 2 έξοδοι κινδύνου πλάτους 1,80μ. Από άτομα 3 έξοδοι κινδύνου πλάτους 1,80μ. Εξάλλου σύμφωνα με το αρ. 26 του Ν.Ο.Κ. (Ν. 4067/2012) (Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ατόμων με αναπηρία ) : «Στα υφιστάμενα κτίρια πριν από την ισχύ του παρόντος νόμου, με χρήση συνάθροιση κοινού, επιβάλλεται να γίνουν οι απαραίτητες διαμορφώσεις ώστε οι λειτουργικοί χώροι τους να είναι προσπελάσιμοι από άτομα με αναπηρία. Κατασκευή ανελκυστήρα μετά από σύμφωνη γνώμη του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής»

11 11 Η εκδίκαση υποθέσεων σε γραφεία, η απουσία χώρων για τα αρχεία, η συσσώρευση υπαλλήλων σε περιορισμένους και ακατάλληλους χώρους, η απουσία αποχωρητηρίων 20, η λειτουργία του Διοικητικού Πρωτοδικείου σε άλλο χώρο, η έλλειψη χώρων στάθμευσης, η έλλειψη ανελκυστήρων, η έλλειψη εξόδων κινδύνου, η έλλειψη υποδομών για ΑμεΑ, είναι μερικά μόνο από τα αντικειμενικά προβλήματα του συγκεκριμένου κτιρίου. β. Κυκλοφοριακοί Λόγοι Είναι αυτονόητο ότι από τα μεγαλύτερα προβλήματα λειτουργίας του δικαστικού μεγάρου, στην υφιστάμενη θέση, αποτελεί η μεγάλη κυκλοφοριακή φόρτιση που προκαλεί στην λειτουργία της πόλης. Η έλλειψη χώρων στάθμευσης, η προσέλκυση μεγάλου αριθμού υπαλλήλων και απασχολούμενων στο δικαστικό μέγαρο, ο μεγάλος αριθμός επισκεπτών δημιουργούν συνθήκες κυκλοφοριακής συμφόρησης, με όλες τις δυσμενείς για την πόλη συνέπειες. Το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου με την υπ αρ. 617/2011 Α.Δ.Σ. του «Λήψη απόφασης για την έγκριση Σχεδίου Κυκλοφοριακών Ρυθμίσεων Δήμου Βόλου» υιοθέτησε τις αρχές της βιώσιμης κινητικότητας και διαμόρφωσε ένα πλαίσιο μέτρων και κατευθύνσεων για το κυκλοφοριακό της πόλης, έως την σύνταξη ενοποιημένης Γενικής Κυκλοφοριακής Μελέτης. Συγκεκριμένα στην απόφαση αυτή αναφέρεται ως μέτρο και η απομάκρυνση Υπηρεσιών από το Κέντρο της πόλης, ειδικότερα «Απαιτείται η άμεση μετεγκατάσταση ορισμένων δημοσίων υπηρεσιών, η μεταφορά των οποίων θα ανακουφίσει σημαντικά το κέντρο της πόλης. Αυτό αφορά την Πυροσβεστική Υπηρεσία 21 και την Αστυνομία (είναι έτοιμο προς δημοπράτηση το νέο Αστυνομικό Μέγαρο στο Αλιβέρι Νέας Ιωνίας)». Η αποκέντρωση των δημοσίων υπηρεσιών 22 από το κέντρο της πόλης πρέπει να αποτελεί βασικό άξονα του κυκλοφοριακού και πολεοδομικού σχεδιασμού. 4. Διατηρητέος Χαρακτήρας Δικαστικού Μεγάρου Με την υπ αρ. 2258/44523/ απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, χαρακτηρίζεται ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο το Δικαστικό Μέγαρο Βόλου με τον περιβάλλοντα χώρο του στα όρια της ιδιοκτησίας του, γιατί αποτελεί αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα κτιρίου αρχιτεκτονικής δημοσίου κτιρίου της περιόδου του μεσοπολέμου, σημαντικό για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής στην περιοχή. Επίσης είναι σημείο αναφοράς για τους κατοίκους της πόλης, συνδεδεμένο με ιστορικές μνήμες». Σύμφωνα με το Ν. 3028/2002, αρ. 3 «1.Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της Χώρας συνίσταται κυρίως:α) στον εντοπισμό, την έρευνα, την καταγραφή, την τεκμηρίωση 20 Η οποία είναι τέτοια ώστε να αποτελεί και αντικείμενο δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος βλ. ενδεικτικά 21 Ήδη λήφθηκε η υπ αρ. 408/2011 Α.Δ.Σ. ενώ υπογράφηκε και η σχετική συμβολαιογραφική πράξη 22 Βλ. επιχειρήματα για την απομάκρυνση των Δικαστηριών από το κέντρο, στο

12 12 και τη μελέτη των στοιχείων της, β) στη διατήρηση και στην αποτροπή της καταστροφής, της αλλοίωσης και γενικά κάθε άμεσης ή έμμεσης βλάβης της γ).δ στη συντήρηση και την κατά περίπτωση αναγκαία αποκατάστασή της, ε).. 2. Η προστασία των μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων περιλαμβάνεται στους στόχους οποιουδήποτε επιπέδου χωροταξικού, αναπτυξιακού, περιβαλλοντικού και πολεοδομικού σχεδιασμού ή σχεδίων ισοδύναμου αποτελέσματος ή υποκατάστατών τους» Η ανωτέρω διάταξη δημιουργεί (και αυτή) σαφής υποχρέωση, να ληφθεί υπόψη η προστασία του μνημείου του δικαστικού μεγάρου, κατά τον πολεοδομικό σχεδιασμό, όπως εν προκειμένω με το Γ.Π.Σ. Δεν μπορεί η απόφαση για το Γ.Π.Σ. να περιέχει ρύθμιση, πρόβλεψή ή κατεύθυνση που θα αποσκοπεί στην αλλοίωση της φυσιογνωμίας του δικαστικού μεγάρου. Περαιτέρω σύμφωνα με το αρ. 10 παρ. 1. «Απαγορεύεται κάθε ενέργεια σε ακίνητο μνημείο, η οποία είναι δυνατόν να επιφέρει με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του.» Η παρ. 4 αναφέρει : «Για κάθε εργασία, επέμβαση ή αλλαγή χρήσης σε ακίνητα μνημεία, ακόμη και αν δεν επέρχεται κάποια από τις συνέπειες της παραγράφου 1 σε αυτά, απαιτείται έγκριση που χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου» Ως επεμβάσεις επί ακινήτου μνημείου, απολύτως απαγορευμένες από το νόμο, νοούνται αυτές οι οποίες είναι δυνατόν να επιφέρουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καταστροφή, βλάβη, ρύπανση ή αλλοίωση της μορφής του και για το επιτρεπτό τέτοιων επεμβάσεων απαιτείται πάντοτε προηγούμενη έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού (ή της αρμόδιας Υπηρεσίας), ύστερα από γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι ο Υπουργός Πολιτισμού προκειμένου να χορηγήσει την έγκριση (άδεια) εκτελέσεως έργου επί ακινήτου μνημείου αξιολογεί τα χαρακτηριστικά του έργου και εκτιμά τις άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις που θα έχει η εκτέλεση του έργου στα μνημεία, δηλαδή στα αγαθά, που εμπίπτουν στο πεδίο προστασίας του αρχαιολογικού νόμου. 23 Η προστασία της κληρονομιάς αυτής συνίσταται κατά τις συνταγματικές διατάξεις (αρ. 24 παρ. 1-6) στη διατήρηση στο διηνεκές αναλλοίωτων τόσο των παραπάνω μνημείων και κάθε στοιχείου του πολιτιστικού περιβάλλοντος και συνεπάγεται τη δυνατότητα επιβολής και των αναγκαίων μέτρων και περιορισμών της ιδιοκτησίας για την αποκατάσταση στην αρχική τους μορφή, όταν έχουν φθαρεί από το χρόνο ή άλλες ανθρώπινες ενέργειες ή άλλα περιστατικά 24. Επομένως, κάθε επέμβαση ακόμη και πλησίον μνημείου πρέπει, καταρχήν, να αποβλέπει στην προστασία και ανάδειξη αυτού, να ενεργείται δε εν όψει των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών και του είδους του μνημείου και επί τη βάσει των δεδομένων της επιστήμης, 23 Βλ. και ΣτΕ 768/2011 με την οποία ανεστάλησαν διοικητικές πράξεις που επέτρεπαν την επέμβαση σε διατηρητέο κτίριο και την κατασκευή υπόγειου χώρου στάθμευσης, αφού «η εκτέλεση των προσβαλλόμενων πράξεων θα επιφέρει αλλοίωση του χώρου του βιομηχανικού συγκροτήματος, που αποτελεί προστατευόμενο στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς ως σύνολο και το οποίο περιλαμβάνει τα κτίρια που έχουν χαρακτηρισθεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία και τον περιβάλλοντα χώρο τους» 24 ΣτΕ Ολομ. 2801/1991, 1712/2002, 3040/2004

13 13 απαγορευομένων επεμβάσεων και χρήσεων μη συμβατών προς την κατά προορισμό χρήση του μνημείου 25 Εξάλλου δεν μπορεί να γίνεται λόγος για αποχαρακτηρισμό, αφού σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ δεν επιτρέπεται ο αποχαρακτηρισμός διατηρητέου κτιρίου, «εκτός εάν διαπιστωθεί αιτιολογημένα ότι ο χαρακτηρισμός του είχε γίνει χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις ή είχε εμφιλοχωρήσει πλάνη. 26 Το νομικό πλαίσιο 27 είναι τέτοιο, το οποίο σε συνδυασμό με την ακολουθούμενη, έως σήμερα, διοικητική πρακτική καθιστά μη ρεαλιστική την εμμονή αξιοποίησης του υφιστάμενου διατηρητέου δικαστικού μεγάρου, δοθέντος ότι οι επεμβάσεις που θα απαιτηθούν είτε είναι «υπόσκαφες προσθήκες» είτε «γυάλινες προσθήκες», είναι τέτοιες που θα προκαλέσουν αλλοίωση της μορφής του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου, τα οποία προστατεύονται ως πολιτιστικά αγαθά. 5. Αποτυχημένες Προσπάθειες Επίλυσης Προβλήματος με κεντρικό άξονα την μη απομάκρυνση του Δικαστικού Μεγάρου α. Αξιοποίηση Κτιρίου «Ταχυδρόμου» i. Το αναφερόμενο κτίριο ανεγέρθηκε το 1972 για την εγκατάσταση της εφημερίδα «Ταχυδρόμος» δυνάμει της υπ αρ. 315/1972 Οικοδομικής Αδείας. Σύμφωνα με την άδεια αυτή περιλαμβάνει ένα υπόγειο (530τ.μ) και 5 ορόφους (εμβαδού 2.010τ.μ.). Οι χρήσεις του κτιρίου ήταν τυπογραφείο και γραφεία σε ισόγειο, Α και Β όροφο και κατοικίες στους Γ και Δ ορόφους. Περαιτέρω στο ίδιο κτίριο ανεγέρθηκαν δύο αυθαίρετοι όροφοι (402 και 255 τ.μ.) καθώς και ένα διώροφο κτίσμα στον ακάλυπτο (402 και 255 τ.μ.). Η αξιοποίηση του κτιρίου «Ταχυδρόμος» θα λειτουργούσε συμπληρωματικά προς το υφιστάμενο δικαστικό μέγαρο και θα ανακούφιζε κάποιες χρήσεις, όπως τη λειτουργία του Ειρηνοδικείου και του Αρχείου. 25 ΣτΕ 841/2009, 2540/2005, πρβλ. Ολομ. 3279/2003 Οι πράξεις δε των αρμοδίων οργάνων της Διοικήσεως, με τις οποίες επιτρέπεται η εκτέλεση έργων ή εργασιών πλησίον μνημείου, πρέπει να είναι ειδικώς αιτιολογημένες ως προς την κρίση ότι με τα έργα ή τις εργασίες αυτές προστατεύεται, ναδεικνύεται ή, πάντως, δεν παραβλάπτεται ουσιωδώς το μνημείο, ούτε ο περιβάλλων χώρος του (ΣτΕ 841/2009, 2540/2005, πρβλ. ΣτΕ Ολομ. 1682/2002). 26 Δεν είναι επιτρεπτή η ανάκληση πράξεων χαρακτηρισμού στοιχείων της πολιτιστικής κληρονομιάς και υπαγωγής των στο ειδικό προστατευτικό καθεστώς, ούτε η έκδοση πράξεων αποχαρακτηρισμού, ολικού ή μερικού, των παραπάνω στοιχείων, εκτός αν διαπιστωθεί αιτιολογημένως, κατόπιν νέας γνωμοδοτήσεως του αρμόδιου Συμβουλίου, ότι ο χαρακτηρισμός είχε γίνει χωρίς να συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου, ή εμφιλοχώρησε πλάνη περί τα πράγματα (βλ. ΣΕ 4392/97, 4808/87, 730/82 κ.ά.). Εξ άλλου, κατ εξαίρεση της γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου, κατά την οποία η ανάκληση διοικητικής πράξεως επιτρέπεται, εντός ευλόγου χρόνου από την έκδοσή της, μόνο για λόγους νομιμότητας και όχι για διαφορετική εκτίμηση των αυτών πραγματικών περιστατικών, η διοικητική πράξη μπορεί να ανακληθεί για τον λόγο ότι εκτιμώνται ήδη με διαφορετικό τρόπο τα αυτά πραγματικά περιστατικά εφ όσον συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος (ΣΕ 4284/99, 1223/93, 4084/88 κ.ά.), όπως είναι η προστασία των αρχαιοτήτων και των λοιπών ιστορικών και καλλιτεχνικών μνημείων (ΣΕ 1529/93), όχι όμως χάριν της προστασίας ιδιωτικών συμφερόντων (βλ. ΣΕ /62).Βλ. και ΣτΕ ΠΕ102/1984, 586/ Βλ και αρ. 4 ΓΟΚ Ν. 1577/1985 όπως τροπ. με 2831/2000 συνυπάρχουν δύο παράλληλοι χαρακτηρισμοί, από διαφορετικά διοικητικά όργανα με διαφορετικές διαδικασίες

14 14 Η «Θέμις Κατασκευαστική Α.Ε.» όταν κλήθηκε να γνωμοδοτήσει το 2007, έθεσε θέματα περί αυθαιρέτων και εξασφάλιση στατικής επάρκειας. Σε κάθε περίπτωση το κτίριο που θα προέκυπτε με την ανακατασκευή θα ήταν ένα υπόγειο 530τ.μ. και ισόγειο με 4 ορόφους συνολικής επιφανείας 2.010τ.μ. Ωστόσο λόγω του κόστους ανακατασκευής που προέκυψε απορρίφθηκε αυτή η λύση β. Πρόταση Δ.Σ.Β. Υπόσκαφη Προσθήκη i. Στις η Γ.Σ. του Δ.Σ.Β. (6/2007 συνεδρίαση) επί του θέματος ημερήσιας διάταξης «Παρουσίαση της Πρότασης του μελετητικού γραφείου «Δημ. κ Μιχ. Θέμελης» για την αναδιαρρύθμιση αποκατάσταση του υπάρχοντος κτιρίου του Δικαστικού Μεγάρου και κατασκευή υπόσκαφης προσθήκης και λήψη σχετικής απόφασης» αποφάσισε υπέρ της πρότασης αυτής. ii. Διαδικαστικές Παρατηρήσεις Ο Δ.Σ.Β. εμμένει στην απόφαση του 2007 χωρίς η απόφαση αυτή της Γ.Σ. να επικαιροποιηθεί με τον οποιοδήποτε τρόπο και ειδικά μετά την στάθμιση των νέων πραγματικών περιστατικών και την εξέλιξη με την άλλη εναλλακτική λύση, αυτή της «γυάλινης προσθήκης». Η απόφαση της Γ.Σ. το 2007 λήφθηκε χωρίς να παρουσιαστεί καμία εναλλακτική λύση, βασισμένη σε μια παρουσίαση διαφανειών (power point), χωρίς να διερευνηθούν ενδελεχώς τυχόν προβλήματα της πρότασης αυτής. Μετά την πάροδο 5 ετών, ουδεμία εξέλιξη υπήρξε προς αυτή την κατεύθυνση. Η πρόταση της υπόσκαφης προσθήκης και με τον τρόπο με τον οποίο δρομολογήθηκε και δρομολογείται από την πλειοψηφία του Δ.Σ. του Δ.Σ.Β. αντίκειται πλέον στις διατάξεις περί αρχιτεκτονικών διαγωνισμών.

15 15 Συγκεκριμένα με την υπ αρ / Υ.Α. του Υπουργού Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής «Νέο πλαίσιο διενέργειας αρχιτεκτονικών διαγωνισμών & γενικά διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» (ΦΕΚ Β 1427/2011) και ειδικότερα με το αρ. 2 παρ. 1 προβλέπεται ότι : «Οι διαγωνισμοί μελετών προκηρύσσονται υποχρεωτικά για μελέτες ή για σχέδια ιδεών κάθε αξιόλογου τεχνικού έργου, του δημοσίου ή των νομικών προσώπων της παρ. 9 του άρθρου 1, του Ν. 3316/ Η υποχρέωση τουλάχιστον για τα σχέδια ιδεών υφίσταται και στις περιπτώσεις που πρόθεση της διοργανώτριας αρχής είναι η σύνταξη της μελέτης από την ίδια.2. Αξιόλογο τεχνικό έργο θεωρείται κάθε έργο που έχει ευρύτερη κοινωνική, αρχιτεκτονική, πολεοδομική, συμβολική και περιβαλλοντική σημασία και η λειτουργία του, ο όγκος, η θέση ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έχουν επίδραση στο ευρύτερο δομημένο ή φυσικό περιβάλλον ή προωθεί την έρευνα για νέες εφαρμογές υλικών και μεθόδους κατασκευής ή αφορά σε αρχιτεκτονικά έργα επαναλαμβανόμενου τύπου. 3. Ως αξιόλογα τεχνικά έργα θεωρούνται τα εξής: α. Στον τομέα των αρχιτεκτονικών μελετών κτηριακών έργων και έργων διαμόρφωσης ελεύθερων χώρων: α.1. Κτήρια με τις ακόλουθες χρήσεις: Πολιτιστικά κτήρια και πολιτιστικές εγκαταστάσεις (μουσεία, βιβλιοθήκες, κτίρια εκθέσεων, πινακοθήκες, γλυπτοθήκες, πνευματικά κέντρα κλπ). Χώροι συνάθροισης κοινού (συνεδριακά κέντρα, θέατρα, κινηματογράφοι, αμφιθέατρα, χώροι διαλέξεων, χώροι συναυλιών κλπ). Κτήρια ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης. Κτήρια διοίκησης (δικαστικά μέγαρα, δημαρχεία, υπουργεία, τελωνεία, πυροσβεστικοί σταθμοί, δασαρχεία, κλπ)..» iii. Μειονεκτήματα Πρότασης Η πρόταση αυτή, περιέχει πολύ σοβαρές αδυναμίες, οι οποίες παραβλέπουν το υφιστάμενο καθεστώς τέτοιων κατασκευών. Συγκεκριμένα : Η πρόταση δεν παρουσιάζει κόστος εργασιών, αναπάντεχων κλπ, αλλά αποτελεί μια γενική αρχιτεκτονική πρόταση Η πρόταση παραβλέπει το διατηρητέο καθεστώς τόσο του κτιρίου, όσο και του περιβάλλοντος χώρου. Δεν προτείνεται πως θα ξεπεραστεί αδειοδοτικά το κρίσιμο αυτό ζήτημα. Η πρόταση παραβλέπει την αντικειμενική αδυναμία δημιουργίας χώρων στάθμευσης κάτω από την Πλατεία Ελευθερίας. Δεν αντιμετωπίζει το κυκλοφοριακό πρόβλημα. 28 "Αναθέτουσες Αρχές" είναι το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.), οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) όλων των βαθμών, οι δημοτικές, νομαρχιακές και δημόσιες επιχειρήσεις κάθε νομικής μορφής, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου και οι ενώσεις κάθε νομικής μορφής που συγκροτούνται από τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα

16 16 Σύμφωνα με το αρ. 2 παρ. 87.ΝΟ.Κ. (Ν. 4067/2012) (Υπόσκαφο & Υπόγειο) «Υπόγειο είναι ο όροφος ή τμήμα ορόφου του οποίου η οροφή δεν υπερβαίνει την απόσταση 1,20 μ. από την οριστική στάθμη του εδάφους. Ο υπόγειος όροφος χρησιμοποιείται για την εξυπηρέτηση χώρων στάθμευσης ανεξάρτητα χρήσης κτιρίου, καθώς και για μηχανολογικές εγκαταστάσεις απαραίτητες για τη λειτουργία του κτιρίου και την υποστήριξη του ενεργειακού σχεδιασμού του κτιρίου, για χρήση υδατοδεξαμενής ή δεξαμενής συλλογής λυμάτων ή πισίνας όπως ορίζεται από τους ειδικούς κανονισμούς.» Σύμφωνα με την παρ. 88 «Υπόσκαφο είναι το κτίριο ή τμήμα του κτιρίου που κατασκευάζεται υπό τη στάθμη του φυσικού εδάφους και παρουσιάζει μόνο μία ορατή όψη. Η κατασκευή γίνεται κάτω από τη στάθμη του φυσικού εδάφους, με επέμβαση σ αυτό και πλήρη επαναφορά στην αρχική του μορφή.» Είναι σαφές ότι σύμφωνα με το Ν.Ο.Κ η αναφερόμενη πρόταση κάνει λόγο για Υπόγεια Προσθήκη και όχι Υπόσκαφη, αφού σύμφωνα με τα ανωτέρω το υπόσκαφο γίνεται κάτω από την στάθμη του φυσικού εδάφους και όχι κάτω από κτίριο. Η υπόγεια ή ακόμη και η υπόσκαφη προσθήκη, δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις του Κτιριοδομικού Κανονισμού (ΥΑ 3046/304/89, ΦΕΚ 59/Δ/ ) για τα κτίρια με χώρους συνάθροισης κοινού (έξοδοι κινδύνου, φωτισμός, αερισμός κλπ) γ. Πρόταση «Γυάλινη Προσθήκη» i. Στις πραγματοποιήθηκε ευρεία σύσκεψη στο Δημαρχείο Βόλου, παρουσία του Υπουργού Δικαιοσύνης κ. Χατζηγάκη, με τη συμμετοχή Βουλευτών και εμπλεκομένων φορέων. Κατά τη σύσκεψη αυτή προέκυψε ευρεία διαφωνία 29 στην λύση που θα προταθεί στον Υπουργό. Συγκεκριμένα οι κ.κ Νάκος, Καρτάλης τάχθηκαν υπέρ της αξιοποίησης του υφιστάμενου κτιρίου, ο κ. Σούρλας τάχθηκε υπέρ της πρότασης του Δ.Σ.Β. και της υπόσκαφης προσθήκης. Η κα Ζήση τάχθηκε υπέρ της αποκέντρωσης, όπως και ο κ. Γκατζής. Υπέρ ενός νέου κτιρίου τάχθηκε η Πρόεδρος Πρωτοδικών, ενώ ο Προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών πρότεινε το οικόπεδο της Στέγης Ανηλίκων. Ο Δήμαρχος Βόλου πρότεινε την αξιοποίηση του υφιστάμενου κτιρίου με την κατεδάφιση των προσθηκών και την ανέγερση ενός νέου κτιρίου, με την παράλληλη διαμόρφωση υπογείου χώρου στάθμευσης κάτω από την Πλατεία Ελευθερίας. Ο Δήμαρχος Ν. Ιωνίας, πρότεινε την ανέγερση νέου κτιρίου σε οικόπεδο, πίσω από τη Δ.Ο.Υ. Ν. Ιωνίας. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Δικαστικών Υπαλλήλων πρότεινε την κατασκευή νέου μεγάρου, όπου αποφασίσουν οι φορείς, ενώ επεσήμανε ότι η πρόταση του δικηγορικού συλλόγου δεν λύνει το πρόβλημα. Ο Πρόεδρος του Δ.Σ.Β. επέμενε στην πρόταση που κατέθεσε ο Σύλλογος. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρονται σε δημοσιεύματα της 29 Γεγονός που καυτηριάστηκε και από τον Τοπικό Τύπο. Βλ. χαρακτηριστικά εφημερίδα Μαγνησία η οποία αναφέρει «στην πράξη, μόνο λύση δεν βρέθηκε, καθώς η σύσκεψη θύμιζε περισσότερο «κόντρα» παρατάξεων και συμφερόντων, με τους υπέρμαχους κάθε πρότασης να αναλύουν, κατά το δοκούν τα υπέρ της»

17 17 εποχής «Κλείνοντας τη σύσκεψη ο υπουργός επισήμανε ότι Για την πρώτη πρόταση, δηλαδή το Δικαστικό Μέγαρο να παραμείνει στη θέση που βρίσκεται σήμερα, θα παρακαλέσει τη «Θέμιδα Α.Ε.» να κάνει αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ώστε με μικρές προθεσμίες να δώσει μια εικόνα, κατά πόσο είναι εφικτή η πρόταση. Συγχρόνως θα διερευνηθεί αν τα τετραγωνικά μέτρα που παρέχονται από τη λύση αυτή, μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες για τα επόμενα 20 ίσως και παραπάνω χρόνια. Επίσης θα ζητήσω από τη «Θέμιδα», επισήμανε ο υπουργός, να κάνει μια μελέτη για αξιοποίηση του κτιρίου του πρώην «Ταχυδρόμου», ώστε να στεγάσει βοηθητικές υπηρεσίες των Δικαστηρίων. Για τη δεύτερη πρόταση, δηλαδή κατασκευή νέου κτιρίου εκτός κέντρου της πόλης, ο υπουργός παρακάλεσε τους φορείς να καταλήξουν σε συγκεκριμένη άποψη για το οικόπεδο, τον τόπο, το χώρο και τον τρόπο ανέγερσης ενός νέου Δικαστικού Μεγάρου, Ο κ. Χατζηγάκης, δήλωσε ότι αν έχει μπροστά του και τις δύο απόψεις, θα μπορέσει να επιλέξει την καλύτερη δυνατή λύση. Διαβεβαίωσε δε ότι και προσωπικά τον ενδιαφέρει να επιλέξει την καλύτερη λύση, ώστε να υπάρξει συγκερασμός των αιτιολογήσεων.» 30 ii. Στις Το Δημοτικό Συμβούλιο Βόλου με την υπ αρ. 43/2008 απόφαση του αποφάσισε κατά πλειοψηφία : «1) να αναδειχθεί το αρχικό διατηρητέο κτίριο των Δικαστηρίων με τα μορφολογικά στοιχεία που κατασκευάσθηκε πριν από χρόνια και τα οποία έχουν αλλοιωθεί. 2) να ανεγερθεί ένα σύγχρονο και λειτουργικό κτίριο που θα καλύπτει τις ανάγκες του δικαστικού μεγάρου αφού πρώτα κατεδαφιστεί η μεταγενέστερη προσθήκη η οποία είναι κακόγουστη και δυσλειτουργική και έρχεται σε αντίθεση με το παλιό κτίριο και 3) στον ακάλυπτο χώρο των Δικαστηρίων να γίνει υπόγειος χώρος στάθμευσης ο οποίος θα συνδυαστεί με την υπόγεια στάθμευση κάτω από την οδό Ιωλκού και την πλατεία Ελευθερίας και με τελική κατασκευή στην επιφάνεια του χώρου αυτού με άλλες λειτουργίες που θα αναδεικνύουν την ιστορική αξία των δικαστηρίων και της πλατείας.» iii. Το ΤΕΕ με την από απόφαση του σε έκτακτη συνεδρίαση 31 αποφάσισε να «εξαντληθούν οι δυνατότητες να παραμείνει το Δικαστικό Μέγαρο στο υπάρχον κτίριο, με κτιριολογικό πρόγραμμα που να εξασφαλίζει την επάρκεια αναγκών σε βάθος χρόνος σε συνδυασμό με την αναμόρφωση της Πλατείας Ελευθερίας και των παράπλευρων κτιρίων. Αν αυτό δεν μπορεί να συμβεί τότε να βρεθεί έκταση μέσω του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου» 32 Το ΤΕΕ συγκρότησε ειδική επιτροπή διερεύνησης του θέματος, το οποίο έθεσε τις κατευθύνσεις της αξιοποίησης του υφιστάμενου κτιρίου, με αποχαρακτηρισμό του περιβάλλοντος χώρου, κατεδάφιση της νέας προσθήκης, ενοποίηση ή και τροποποίηση 30 rder=0&storyid= προφανώς για να συμμετέχει στις ανωτέρω συσκέψεις 32 Συμφωνα με το από Δελτίο Τύπου του ΤΕΕ, αυτή ήταν και η απόφαση της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ σε συνεδρίαση της

18 18 σχεδίου σε συνδυασμό με την πλατεία Ελευθερίας και πιθανή συμπλήρωση με παρόδια κτίρια (Ταχυδρόμος). Το ΤΕΕ εξάλλου ήδη με το Κτιριολογικό Πρόγραμμα για το Δικαστικό Μέγαρο που έχει εκδώσει, είχε ήδη προτείνει «να βρεθεί νέο οικόπεδο του οποίου η καταλληλότητα να συνοδεύεται από μελέτη σκοπιμότητας πολεοδόμου, χωροτάκτη και συγκονωνιολόγου. Στο υπάρχον κτίριο να αφαιρεθούν οι προσθήκες του Να γίνουν εσωτερικές παρεμβάσεις έτσι ώστε να αλλάξει χρήση π.χ. Δημοτική Πινακοθήκη. Από σεβασμό στην ιστορία θα ήταν καλό να διατηρηθεί μια πλήρως επιπλωμένη αίθουσα δικαστηρίου για να θυμίζει το παρελθόν των δικαστηρίων στην πόλη μας.» iv. Μετά και από την τότε πρόταση του Δήμου Βόλου συντάχθηκε η από τον Ιούλιο του 2008 Μελέτη Προσθήκης στο υφιστάμενο κτίριο, της ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ Α.Ε. Η πρόταση αυτή υποβλήθηκε προς έγκριση στο Υπουργείο Πολιτισμού, στο οποίο γνωμοδότησε η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Θεσσαλίας, η οποία αναφέρει στην υπ αρ. 2366/8/9/2008 γνωμοδότηση της μεταξύ άλλων τα εξής : «Μετά από έλεγχο της μελέτης και ύστερα από αυτοψία που πραγματοποιήσαμε στο Μνημείο διαπιστώσαμε τα εξής : 1. Σε περίπτωση εφαρμογής της μελέτης θα καταστραφεί ολοσχερώς η μια από τις τέσσερις ελεύθερες όψεις του κτιρίου 2. Θα υποβαθμιστεί ολόκληρη η πίσω ζώνη του παλιού κτιρίου με την δημιουργία τυφλών χώρων και προκειμένου αυτοί να αποκτήσουν τον στοιχειώδη έμμεσο φωτισμό προτείνεται η κατεδάφιση σημαντικών τμημάτων της φέρουσας τοιχοποιίας του 3. Θα γίνει ανατροπή της κλίμακας των όγκων του παλιού με το νέο κτίριο, ο δε όγκος της προσθήκης είναι άκαμπτος σε σχέση με την πλαστικότητα του όγκου του παλιού κτιρίου και την διάσπαση που παρουσιάζει τόσο η πρόσοψη, όσο και η πίσω όψη του σε επιμέρους τμήματα, με αποτέλεσμα η σύζευξη παλιού νέου να μην εντάσσεται αρμονικά. 4. Η «Παλάσκα» του παλιού κτιρίου εγκιβωτίζεται μέσα στο νέο κτίριο, με αποτέλεσμα αυτή να ασφυκτιά αφού είναι ορατή μόνο η πρόσοψη της και αυτή μέσα σε νέα εσοχή 5. Η νέα μελέτη δεν προβλέπει τη στέγαση όλων των δικαστικών υπηρεσιών αφού τα Διοικητικά Δικαστήρια θα παραμείνουν και πάλι σε νοικιασμένα κτίρια. 6. Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για καμία θέση στάθμευσης με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται σημαντικά το κέντρο της πόλης. 7. Δεν υπάρχει επαρκής χώρος αρχείων 8. Δεν γίνεται αποκατάσταση του παλιού κτιρίου στην αρχική του μορφή σύμφωνα με το παλιό φωτογραφικό υλικό που διασώζεται. Άποψη της υπηρεσίας μας είναι ότι η μελέτη αυτή με την εφαρμογή της θα προκαλέσει άμεση αλλοίωση της μορφής του μνημείου με την καταστροφή της μιας από τις τέσσερις ελεύθερες όψεις τους, καθώς και άμεση αισθητική βλάβη με την πολυώροφη προσθήκη, ενέργειες που έρχονται σε ευθεία ρήξη με την παρ. 1 του αρ. 10 του Ν. 3028/2002 «για την προστασία των αρχαιοτήτων κει εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς» Για τους παραπάνω λόγους η Υπηρεσία μας εισηγείται να μην εγκριθεί η μελέτη της νέας

19 19 προσθήκης, να αποκατασταθεί το Παλιό κτίριο στην αρχική του μορφή, απαλλαγμένο από τις μεταγενέστερες προσθήκες και να στεγαστούν σε αυτό μέρος των Δικαστικών Υπηρεσιών, ενώ οι Υπόλοιπες Υπηρεσίες να στεγαστούν σε νέο κτίριο που θα κατασκευαστεί για αυτό το σκοπό σε άλλη θέση της πόλης» v. Μειονεκτήματα Πρότασης Αρνητική Γνωμοδότηση Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων Παραβλέπει το γεγονός ότι δεν μπορεί να κατασκευαστεί υπόγειος χώρος στάθμευσης κάτω από κοινόχρηστους χώρους πρασίνου. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει κρίνει ότι δεν είναι δυνατή η κατασκευή κάτω από κοινόχρηστο χώρο πρασίνου, αφού υπάρχει ασυμβατότητα της συγκεκριμένης χρήσης με τον προορισμό του υπερκείμενου χώρου πρασίνου. Οι κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου δε, αποτελούν οιονεί υποκατάστατα του φυσικού περιβάλλοντος εντός της πόλης και δεν επιτρέπεται παράλληλη χρήση που να αναιρεί η να μειώνει ουσιωδώς τη χρήση αυτή, όπως είναι η χρήση των υπόγειων χώρων στάθμευσης. 33 Στους κοινόχρηστους χώρους, οι οποίοι χαρακτηρίζονται σε σχέδιο πόλεως ως πλατείες, δεν είναι επιτρεπτή η στάθμευση αυτοκινήτων και η διαμόρφωση τμήματος αυτών ως χώρου στάθμευσης αυτοκινήτων. 34 Κυκλοφοριακός φόρτος με αυξητικές τάσεις. Υπερσυγκέντρωση χρήσεων 6. Αποτυχημένη Προσπάθεια Διαφορετικής Χωροθέτησης Στις ο πρώην Δήμος Ν.Ιωνίας με την υπ αρ. 6/ απόφαση του αποφάσισε κατά πλειοψηφία «την έγκριση της τροποποίησης σχεδίου πόλης για χαρακτηρισμό έκτασης εντός του Δημοτικού Πολιτιστικού Άλσους ως «Χώρος Ανέγερσης Δικαστικού Μεγάρου». Κατά της «προβληματικής» αυτής απόφασης, υπέβαλε ένσταση δημοτικός σύμβουλος, η οποία απορρίφθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο Ν. Ιωνίας. Περαιτέρω ο Νομάρχης Μαγνησίας με την υπ αρ. 9681/ απόφαση του, αποφάσισε την μη τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου πόλης στο Ο.Τ. 207 α για το χαρακτηρισμό έκτασης εντός του Πολιτιστικού Άλσους ως «Χώρου Ανέγερσης Δικαστικού Μεγάρου» και την εξέταση του θέματος στα πλαίσια της μελέτης αναθεώρησης του Γ.Π.Σ. Βόλου Ν. Ιωνίας. Εκτός της ανάγκης εξέτασης του θέματος στα πλαίσια του Γ.Π.Σ., η απόφαση του Δ.Σ. Ν. Ιωνίας απορρίφθηκε αφού : «σύμφωνα με το αρ. 29 του Ν. 1577/1985, όπως 33 Βλ. ΣτΕ 2242/1994, γνωμπε 258/2001. Από την υφιστάμενη νομολογία και τις εγκύκλιες διαταγές προκύπτει ότι ως πάρκα ή άλση αντιμετωπίζονται και οι κοινόχρηστοι χώροι που στο σχέδιο πόλης μπορεί να μη χαρακτηρίζονται ως χώροι κοινοχρήστου πρασίνου αλλά έχουν αποκτήσει εν τοις πράγμασι τέτοιον χαρακτήρα ΣτΕ 2588/1992, 1118/1993, γνωμ ΝΣΚ 2568/1981, 1006/1983 κ.π. καθώς και το πρόσφατο /1514/ έγγραφο του ΥΠΕΚΑ προς τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. 34 ΣτΕ 1351/2006 ακυρώθηκαν σχετικές αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων

20 20 αντικαταστάθηκε με το αρ. 10 του Ν. 3044/2002, η τροποποίηση εγκεκριμένου σχεδίου πόλης δεν πρέπει να επιφέρει μείωση της συνολικής επιφάνειας κοινοχρήστων χώρων ούτε των αναγκαίων κοινωφελών χώρων σύμφωνα με τα γενικά πλαίσια χρήσεων γης του ΓΠΣ. Η ζητούμενη τροποποίηση του εγκεκριμένου σχεδίου πόλης για τον χαρακτηρισμό έκτασης 9,0 στρεμμάτων εντός του Πολιτιστικού Άλσους Ν. Ιωνίας ως «Χώρου ανέγερσης Δικαστικού Μεγάρου» δεν αντισταθμίζεται με ανάλογη έκταση για τη δημιουργία κοινοχρήστου χώρου και δεν εξασφαλίζεται το ισοζύγιο κοινοχρήστων κοινωφελών χώρων στο Δήμο» 7. Σωφρονιστικό Κατάστημα Αιδινίου Το Υπουργείο Δικαιοσύνης, μέσω της εταιρείας «ΘΕΜΙΣ Κατασκευαστική Α.Ε.» (Υ.Α κ 2166(ΦΕΚ 550/Δ/ ) και τις τροποποιήσεις αυτών Υ.Α 3980 κ 3981, )ΦΕΚ 1409/Δ/ ) και ΥΑ (ΦΕΚ 1430/ Β/ ), έχει ήδη δρομολογήσει την κατασκευή του Νέου Σωφρονιστικού Καταστήματος Κασσαβέτειας, στη θέση «κτήμα φυλακών Κασσαβέτειας» περιφέρειας Αϊδινίου Δημοτικής Ενότητας Ν. Αγχιάλου Δήμου Βόλου. Το νέο Σωφρονιστικό Κατάστημα θα έχει συνολική δομημένη επιφάνεια ,34 τ.μ. και θα φιλοξενήσει το Ειδικό Κατάστημα Κράτησης Νέων Βόλου (Ε.Κ.Κ.Ν.) που τώρα στεγάζεται στις φυλακές Βόλου, στην οδό Μεταμορφώσεως, στην συνοικία Χιλιαδού. Ήδη για το έργο αυτό ενδεικτικά έχουν εκδοθεί : α) η Υ.Α / (ΦΕΚ Δ 795/ ) με την οποία καθορίζονται οι πολεοδομικοί και κτιριοδομικοί όροι, β) η Υ.Α. 2166/ (ΦΕΚ 550 Β / ) (όπως τροπ. με την 3981/ υπουργική απόφαση) για την Μελέτη, δημοπράτηση της κατασκευής, επίβλεψη και παραλαβή του έργου: «Νέο Σωφρονιστικό Κατάστημα Κασσαβέτειας - κατασκευή, διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου» γ) η υπ αρ. 1021/38321/ απόφαση της Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης οριοθέτησης παρακείμενου ρέματος (ΦΕΚ Δ 132/ ) και δ) πρόσφατα η 1153/61010/ απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για τον περιβαλλοντικό προέλεγχο για την υποβολή σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση του υπό τροποποίηση επέκταση ισχύοντος Τοπικού Ρυμοτομικού Σχεδίου (ΤΡΣ) για έκταση 228,9 στρεμμάτων για την ανέγερση εγκαταστάσεων του νέου «Γενικού Καταστήματος Κράτησης Θεσσαλίας ΙΙ». Ενώ το έργο αυτό προβλέπεται και από το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Καταστημάτων Κράτησης (ΚΥΑ 28704/4362/ , ΦΕΚ 1575Β / ). Από τα ανωτέρω γίνεται σαφές ότι το έργο της Ολοκλήρωσης Κατασκευής Νέου Καταστήματος Κράτησης Θεσσαλίας έχει ήδη δρομολογηθεί και είναι βάσιμη και ρεαλιστική η απομάκρυνση του Ε.Κ.Κ.Ν. δεδομένου ότι το νέο Σωφρονιστικό Κατάστημα εντάσσεται στον Εθνικό Σχεδιασμό για την αναμόρφωση της σωφρονιστικής πολιτικής. Το νέο κατάστημα θα αυξήσει κατά 800 θέσεις την συνολική χωρητικότητα των σωφρονιστικών καταστημάτων και αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για την Κυβέρνηση, ειδικά αυτή την χρονική περίοδο, που έχουν αυξηθεί τα μέτρα ασφαλείας, κυρίως κατά αλλοδαπών.

21 22 Πλεονεκτήματα : Οικόπεδο ιδιοκτησίας Υπουργείου Δικαιοσύνης. Δεν χρειάζεται κόστος απαλλοτριώσεων. Κοντινή απόσταση από Περιφερειακό. Κοντινή απόσταση από χώρους στάθμευσης εγκαταστάσεων Πανθεσσαλικού Σταδίου Ικανοποιητική έκταση οικοπέδου Μειονεκτήματα : Χαμηλοί ισχύοντες όροι δόμησης. Θα απαιτηθούν ειδικοί όροι δόμησης Μεγαλύτερη απόσταση από το κέντρο της πόλης Λύση Β- Βρίσκεται σε απόσταση 2100μ. από τα τωρινά δικαστήρια κέντρο της πόλης του Βόλου, 550μ. από τον περιφερειακό δρόμο, σε επαφή με το οικόπεδο που θα ανεγερθεί η πυροσβεστική και με δύο πολυκαταστήματα. Έχει προκύψει σαν τράπεζα γης (νέο οικόπεδο) από την υπ αριθ. 6/97 Πράξη εφαρμογής, της πολεοδομικής ενότητας Μαχαιρίτσα. Το οικόπεδο αυτό είναι δίπλα από αυτό που έχει παραχωρηθεί στην Πυροσβεστική Υπηρεσία. Το εμβαδόν είναι 1854,28 τ.μ., ο συντελεστής δόμησης του οικοπέδου 0,80, μέγιστο ύψος 8,50 μ. και η κάλυψη 60%, Φυσικά θα χρειαστεί έγκριση ειδικών όρων δόμησης, γιατί τα επιτρεπόμενα δεν καλύπτουν τις ανάγκες των δικαστηρίων.

22 24 2. Η Μελέτη της αναθεώρησης του Γ.Π.Σ. θέτει 35 ως βασική κατεύθυνση τα εξής: «γενική επιδίωξη της μελέτης είναι η εξομάλυνση της σημερινής έντονα μονοκεντρικής οργάνωσης, με την δημιουργία μιας ιεραρχημένης πολυκεντρικής δομής κεντρικών λειτουργιών, που θα βελτιώνει τη λειτουργικότητα της πόλης και θα ενισχύει την αναπτυξιακή προοπτική και βιωσιμότητά της..σε γενικές γραμμές η προτεινόμενη δομή λειτουργιών περιλαμβάνει ένα ισχυρό κέντρο στο Βόλο.ένα συμπληρωματικό ισχυρό κέντρο στη Ν. Ιωνία (στρατόπεδο Γεωργούλα) καθώς και μια σειρά από τοπικά κέντρα στις Πολεοδομικές Ενότητες του Βόλου και της Ν. Ιωνίας, ώστε οι γειτονιές της πόλης να αποκτήσουν ένα κεντρικό σημείο κοινωνικής και οικονομικής αναφοράς και να αναβαθμισθούν. Γενική επιδίωξη είναι οι κεντρικές λειτουργίες να μην αναπτύσσονται εκατέρωθεν σημαντικών οδικών αξόνων, ώστε να αποφεύγονται τα κυκλοφοριακά προβλήματα που δημιουργούνται σε τέτοιες περιπτώσεις.» 3. Προκειμένου να εξομαλυνθεί η σημερινή έντονη μονοκεντρική δομή της πόλης του Βόλου και να ενισχυθεί το χαρακτηριστικό της πολυκεντρικότητας προτείνεται τόσο από την μελέτη Ρυθμιστικού Σχεδίου Βόλου (ΡΣΒ) όσο και από την μελέτη Αναθεώρησης και Επέκτασης του Γενικού Πολεοδομικού Σχέδιου (ΓΠΣ) 36 Βόλου η αποκέντρωση κεντρικών λειτουργιών-χρήσεων πολεοδομικού κέντρου με τη δημιουργία πολλών τοπικών κέντρων. Για το σκοπό αυτό λαμβάνονται υπόψη το ισχύον θεσμικό πλαίσιο δόμησης, οι κατευθύνσεις του ΓΠΣ του 85, η σημερινή αστική δομή, οι χρήσεις γης, τα ζητήματα εσωτερικής κυκλοφοριακής οργάνωσης της πόλης, ώστε ο πολεοδομικός και κυκλοφοριακός σχεδιασμός να είναι συμβατοί και να αλληλουποστηρίζονται. Στην περίπτωση του ΡΣΒ προτείνεται η δημιουργία Διοικητικού και Εμπορικού Κέντρου σε τμήμα του Στρατοπέδου Γεωργούλα στην Νέα Ιωνία που αποτελεί δημόσια έκταση και επομένως, κάτω από κατάλληλες προϋποθέσεις, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ταχύτερα. Η πρόταση αυτή σύμφωνα με τους μελετητές του ΡΣΒ έχει το πλεονέκτημα ότι αποκαθιστά την αστική συνέχεια στη Νέα Ιωνία, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα σημαντικό κέντρο που θα εξισορροπήσει τη σημερινή μονοκεντρικότητα του Βόλου. Στην περίπτωση της μελέτης αναθεώρησης και επέκτασης του ΓΠΣ Βόλου προτείνεται η δημιουργία του Νέου Διοικητικού Κέντρου στην περιοχή Χορμοβέικων 37, μεταξύ Περιφερειακής οδού και Αγ. Παρασκευής. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της χωροθέτησης σύμφωνα με τους μελετητές είναι η δυνατότητα άμεσης προσπέλασης από την Περιφερειακή οδό μέσω των κόμβων Αγ. Παρασκευής και Αγ. Βαρβάρας, με αποτέλεσμα οι διαμπερείς κινήσεις στο εσωτερικό της πόλης να περιορίζονται. Στην κατεύθυνση αυτή κινείται και η πρόταση της Δ/νσης Πολεοδομίας του Δήμου Βόλου για την χωροθέτηση νέου Δικαστικού Μεγάρου στον χώρο του Σωφρονιστικού καταστήματος στην οδό Μεταμορφώσεως. Η πρόταση κρίνεται σκόπιμη διότι συνδυάζει τις απόψεις των δύο μελετών με αποτέλεσμα την ενίσχυση της προσπελασιμότητας του νέου Δικαστικού Μεγάρου μέσω της περιφερειακής οδού καθώς και της κυκλοφοριακής 35 Τεχνική Έκθεση, ΚεφΠ.Ε 3 σελ. 4, Β1 Στάδιο, 36 Τεχνική Έκθεση Κεφ. Π.3, σ αυτή ήταν και η πρόταση της Διαπαραταξιακής Επιτροπής του Δήμου Βόλου για την Α φάση του Γ.Π.Σ

23 25 αποσυμφόρησης του κέντρου της πόλης από διαμπερείς κινήσεις. Επιπλέόν εξασφαλίζεται η ταχύτερη αξιοποίηση της έκτασης του Σωφρονιστικού Καταστήματος καθόσον αποτελεί δημόσια έκταση που ανήκει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. 4. Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Δήμου Βόλου Σύμφωνα με το από τον Σεπτέμβριο του 2006 Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης του Δήμου Βόλου για την περίοδο , όπως εκπονήθηκε από το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας 38 τα Δικαστήρια προτείνεται να μεταφερθούν στο Στρατόπεδο Γεωργούλα, μετά την μετακίνηση του, και την δημιουργία χώρου ως Διοικητικού και Εμπορικού Κέντρου αφού όπως αναφέρεται «η δημιουργία του κέντρου αυτού «αποκεντρώνει σημαντικές διοικητικές λειτουργίες με μεγάλη επισκεψιμότητα πολιτών (συχνά από άλλες πόλεις της Μαγνησίας), οι οποίες ασφυκτιούν στο κέντρο της πόλης και δημιουργούν σημαντικά προβλήματα κορεσμού και κυκλοφοριακής συμφόρησης. Με τον τρόπο αυτό ανακουφίζεται το κέντρο της πόλης από χρήσεις που μπορούν να μεταφερθούν αλλού» VΙ. ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΜΕΓΑΡΑ ΣΕ ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΕΙΣ 38 Βλ. σελ. 351