Απόστολος Χελιδόνης Λέκτορας στη Νομική Σχολή Θράκης
|
|
- Σίβύλ Κεδίκογλου
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Η NOMIKH ΩΣ «ΤΕΧΝΗ» ΤΗΣ ΠΕΙΘΟΥΣ 1 Απόστολος Χελιδόνης Λέκτορας στη Νομική Σχολή Θράκης Αποτελεί μιαν αυτονόητη αλήθεια για τους νομικούς όλων των εποχών το γεγονός ότι η νομική επιστήμη, σε αντίθεση με άλλους επιστημονικούς κλάδους που ανήκουν στον χώρο των ερμηνευτικών 2, κοινωνικο-γλωσσικών 3 και ανθρωπιστικών επιστημών 4, αποτελεί γνωστικό αντικείμενο που χαρακτηρίζεται πρωτίστως από έναν εφαρμοστικό προσανατολισμό. Η καντιανή άρνηση της διάκρισης ανάμεσα στη θεωρία και την πράξη, βρίσκει ίσως εδώ την ευτυχέστερη επιβεβαίωσή της 5. Το δίκαιο, συνιστώντας το προϊόν της ρυθμιστικής επέμβασης στην κοινωνική πράξη, ασχολείται ως γνωστό με σχέσεις που δεν χαρακτηρίζονται ούτε πάντοτε από αρμονία, ούτε από συναντίληψη συμφερόντων. Γεννιέται λοιπόν η ανάγκη άρσης ή εξομάλυνσης των ανακυπτουσών διαφορών μεταξύ των κοινωνών του δικαίου. Στη διαδικασία αυτή, κρίσιμος είναι ο τρόπος με τον οποίο η νομοθετική δράση επεμβαίνει προσανατολιστικά στην κοινωνική δράση μέσω του κανόνα δικαίου. Η επιβολή των έννομων συνεπειών με τις οποίες απαντά ο νόμος στο παραπάνω φαινόμενο, αποτελεί στη συνέχεια έργο της Δικαιοσύνης. Η τελευταία συνιστά κυριολεκτικά το άγρυπνο μάτι του νόμου. Την καθοδηγεί αλλά και αυτός καθοδηγείται από το έργο της. Η σχέση τους είναι αμφίδρομη και αμοιβαία. Ο νομικός και ειδικότερα ο εφαρμοστής του δικαίου, σε αντίθεση με τις επιδιώξεις κάθε άλλου επιστήμονα, δεν αναζητά όμως την επιστημονική αλήθεια. Η μόνη οντολογία που γνωρίζει, είναι η δικαστική αναπαραγωγή της υπό κρίση κοινωνικής πραγματικότητας, που συμπυκνώνεται στην κρινόμενη διαφορά 6. Το προϊόν της αξιολογούσας 7 νομικής κρίσης, με βάση την οποία θα κριθεί η νομική διαφορά, ανήκει αντίθετα στον κόσμο του δέοντος 8. Αποτελεί κατά την καντιανή θεω- 1. Οι σκέψεις που ακολουθούν, συμπυκνώνουν επιγραμματικά τις θέσεις και ιδέες του εισαγωγικού μαθήματός μου προς τους φοιτητές του μεταπτυχιακού προγράμματος του Τομέα Ιδιωτικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κατά το ακαδημαϊκό έτος 2003/ R. Dworkin, Law s Empire 1986, σελ. 55 επ. 3. Wittgenstein, Philosophische Untersuchungen, Στην ομάδα αυτή επιστημών κατατάσσει τη νομική επιστήμη ο Jacque Derrida, To πανεπιστήμιο άνευ όρων, μετφρ. Β. Μπιτσιώρη, εκδ., Εκκρεμές, 2004, σελ Immanuel Kant, Δοκίμια, μτφρ. Ε.Π. Παπανούτσου, εκδ. Δωδώνη, 1971, σελ A. Kaufmann, Rechtspostivismus und Naturrecht in erkenntnistheoretischer Sicht, σε, ο ίδιος, Rechtsphilosophie im Wandel; Stationen eines Weges, 2η εκδ., 1984, σελ Arthur Kaufmann, σε A. Kaufmann/W. Hassemer, Einführung in Rechtsphilosophie und Rechtstheorie der Gegenwart, 6η εκδ., 1994, σελ Engisch, Auf der Suche nach der Gerechtigkeit - Hauptthemen der Rechtsphilosophie, 1971, σελ. 7 επ. 308
2 Digesta 2004 Η Νομική ως «τέχνη» της πειθούς 309 ρία, αντικείμενο της πρακτικής λογικής 9. Αυτό το γεγονός προσδιορίζει τον χαρακτήρα και το ρόλο του έργου του ουσιαστικού δικαίου. Το τελευταίο διατυπώνει κοινώς αποδεκτά μοντέλα συμπεριφοράς. Το έργο του θεωρητικού του δικαίου, όπως και αυτό του εφαρμοστή του δικαίου, χωρίς να ταυτίζονται, τέμνονται στην κοινότητα του ερμηνευτικού ρόλου τους. Αμφότεροι ερμηνεύουν κανονιστικά κείμενα 10, δηλαδή γλωσσικά δομημένες επιταγές συμπεριφοράς, οι οποίες προκαθορίζουν ανθρώπινες στάσεις. Ο θεωρητικός του δικαίου μάλιστα περιορίζεται μόνο στο έργο της ερμηνείας 11. Η ερμηνεία όμως στο βαθμό που ασχολείται με ανθρώπινες αξιολογήσεις ενέχει τον κίνδυνο της αβεβαιότητας και της αυθαιρεσίας. Τον κίνδυνο αυτόν προσπαθεί να περιορίσει η συστηματική διάρθρωση της νομικής ύλης. Ο νόμος δεν αποτελεί ούτε συνονθύλευμα προτύπων συμπεριφοράς, ούτε (πρέπει να) ανταποκρίνεται σε πρόσκαιρες και επισφαλείς για την κοινωνική δράση αξιoλογήσεις, που δεν αποτυπώνουν ένα ευρύτερο consensus περί του δέοντος. Το νομικό σύστημα δεν είναι εν τούτοις περαιτέρω από μόνο του πάντοτε αναγνωρίσιμο. Η ανασύνθεση των συστηματικών αξιολογήσεών του επιτυγχάνεται α- κριβέστερα μέσω της επιχειρηματολογικής - ερμηνευτικής αξιολόγησης. Ο νομικός πρωτίστως δεν αποδεικνύει, αλλά σταθμίζει και αξιολογεί. Η νομική επιστήμη ανήκει υπό το πρίσμα αυτό στις τέχνες 12 της επιχειρηματολογίας 13. Κυρίως ο διάδικος μιας δικαστικής διαφοράς πρέπει να πεισθεί από το περιεχόμενο της δικαστικής απόφασης που τον αφορά. Ο τελευταίος δεν αναγνωρίζει στη δικαστική απόφαση καμία φυσική ή μαθηματική αλήθεια. Με το ίδιο εντελώς σκεπτικό θα πρέπει να εκτιμηθεί και η αποτελεσματικότητα κάθε θεωρητικής νομικής άποψης. Για να μπορέσουν δικαιοσύνη και νομική επιστήμη να αναπτύξουν την παιδευτική τους λειτουργία, ώστε ο κανονιστικός χαρακτήρας του νόμου να υλοποιείται στην πράξη, να γίνεται, με άλλα λόγια, ζωντανό δίκαιο, θα πρέπει το ερμηνευτικό έργο του δικαστή αλλά και του ερευνητή να διακρίνεται από πειθώ. Στο σημείο αυτό, η νομική επιχειρηματολογία, που συμπυκνώνεται στο νομικό δόγμα, εκδηλώνει τον σταθεροποιητικό της ρόλο 14. Η νομική θεωρία διαμέσου της συστηματοποίησης, ταξινόμησης και αξιολόγησης των δικαιϊκών μηχανισμών συμβάλλει στην οργάνωση της δικαϊκής ύλης, προσδίδοντάς της τη μορφή συστήματος, το ο- 9. Immanuel Kant, Κριτική του πρακτικού λόγου, μετ. Γ.Δ. Σκούρτση, εκδ. Αναγνωστίδη, Gadamer, Wahrheit und Methode; Grundzüge einer philosophischen Hermeneutik, 4η εκδ., σελ. 250 επ., F. Müller, Juristische Methodik, 3η εκδ., 1989, σελ Schleichermacher, Hermeutik und Kritik, (επανεκδ. 1974), σελ. 309 επ. 12. Ο όρος τέχνη στα συγκεκριμένα συμφραζόμενα δεν κυριολεκτεί απόλυτα και εν πάση περιπτώσει δεν αμφισβητεί την βαθιά πεποίθηση του γράφοντος ότι η νομική σκέψη διέπεται από την επιστημονική μέθοδο και τις επαληθεύσιμες πρακτικές κάθε ερμηνευτικού γνωστικού κλάδου. 13. R. Alexy, Theorie der juristischen Argumentation, 2η εκδ., Luhmann, Soziale Systeme, Grundriss einer allgemeinen Theorie, 1984, σελ. 30.
3 310 Απόστολος Χελιδόνης Digesta 2004 ποίο ενισχύει και στηρίζει την πειστικότητα του δικανικού έργου 15, διακρίνοντας μάλιστα το τελευταίο από την αποσπασματική και ενστικτώδη ετυμηγορία του καδή 16. Με το περιεχόμενο, τις δομές, τις αξιολογήσεις και τη μεθοδολογία της η νομική θεωρία ερευνά το υλικό που της προσφέρει η πράξη 17. Η τελευταία εμπλουτίζει το συγκεκριμένο υλικό με νέους προβληματισμούς. Οι προτάσεις αυτές επιστρέφουν συχνά στην ίδια την πράξη είτε ως νέο νομοθετικό έργο είτε ακόμη συχνότερα ως αποτέλεσμα της δικαιοπλαστικής εξουσίας του δικαστή 18. Ο νόμος τις περισσότερες φορές έρχεται να καταγράψει το απόσταγμα της θεωρητικής αναζήτησης που φιλτραρίστηκε δημιουργικά μέσα από το έργο της θεωρητικής παρέμβασης 19. Η οργάνωση του νομικού συστήματος διαφέρει από την οργάνωση ενός μαθηματικού τύπου. Η διαφορά συνίσταται στο ότι κάθε προηγούμενο στάδιο της νομικής σκέψης δεν συνιστά ένα διαπιστωθέν λάθος. Κάθε επιχειρηματολογία αποτελεί αντίθετα μια ανοιχτή, εξελισσόμενη ερμηνευτική διαδικασία (offener Prozeß) 20. Η ίδια έχει μέσα της το σπέρμα της ανατροπής της 21. Ο ερμηνευτής, όπως και ο φιλόσοφος, οφείλει να έχει υπόψη του τη διεξαχθείσα συστηματική και δικαιοπολιτική συζήτηση, να διατηρεί και να ελέγχει την επιχειρηματολογική 22 εποπτεία. Η νομική επιστήμη είναι άρρηκτα δεμένη στο άρμα της ιστορικής 23 της εξέλιξης 24. Η νομική ερμηνεία προϋποθέτει μια ψύχραιμη, αντικειμενική και ουδέτερη προσέγγιση, ενώ εμπλουτίζεται και με νέα επιχειρήματα. Η διαφορετικότητα των συμφερόντων σε μια ιδιωτική δικαστική διαφορά, που χρωματίζει και την ποιότητα των αντίστοιχων αιτημάτων και επιδιώξεων των διαδίκων, δεν διαφέρουν λοιπόν λειτουργικά από την πρακτική των θεωρητικών αναλύσεων. Ένα νομικό επιχείρημα αναπτύσσει πειστικότητα στο βαθμό που α) δεν προσκρούει στο γράμμα και στο σκοπό του νόμου, β) δεν ανατρέπει χωρίς λόγο παραδεδομένες αξιολογήσεις, και γ) δεν αμφισβητεί άκριτα την πάγια νομολογία, που αξιοποιεί τις εκτιμήσεις της θεωρίας. Εξαιρετικά δε η νομολογία συμβάλει στην εμφάνιση και εθιμικού δικαίου α- 15. Luhmann, Sinn als Grundbegriff, σε Habermas/Luhmann, Theorie der Gesellschaft als Sozialtechnologie - was leistet die Systemforschung, 1971, σελ Bund, Juristische Logik und Argumentation, 1983, σελ. 100 επ. 17. Zippelius, Die experimentierende Methode im Recht, σε Akademie der Wissenschaften und der Literatur Mainz, Abhandlungen der geistes - und sozialwissenschaftlichen Klasse, 1991, Nr F. Müller, Richterrecht, Luhmann, Positives Recht und Ideologie, σε ARSP LII (1967), σελ. 567 επ. 20. Luhmann, Rechtssoziologie 1, 1972, σελ J. Schneider, Information und Entscheidung des Richters; Zu einer juristischen Entscheidungs - und Kommunikationstheorie automatischer Informationssysteme im Recht, 1980, σελ. 77 επ. 22. Habermas, Theorie des kommunikativen Handels, 1981, τόμος 2, σελ. 535 επ. 23. Radbruch, Rechtsphilosophie, 8η εκδ. 1983, σελ. 222 επ. 24. Hegel, Grundlinien der Philosophie des Rechts - oder Naturrecht und Staatswissenschaft im Grundrisse, 185 (Suhrkamp, τόμος 7, σελ. 341). 02/05/14 Digesta ΡΕΝΑ Φωτοστοιχειοθεσία Α. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 7 ΤΗΛ FAX
4 Digesta 2004 Η Νομική ως «τέχνη» της πειθούς 311 κόμη και σε έννομες τάξεις, όπως η δική μας, που χαρακτηρίζονται από έντονη ε- ξάρτηση από το γραπτό δίκαιο 25. Κλασικό παράδειγμα από την περιοχή του αστικού δικαίου αποτελεί η θεωρία περί θετικής παράβασης της ενοχής, που συνιστά το προϊόν διαλόγου μεταξύ νομολογίας και θεωρίας. Η νομική επιχειρηματολογία αποτελεί μεθοδολογικά τη διαδικασία με την ο- ποία προβάλλεται μια θέση και διατυπώνεται μια αντίθεση 26. Οι δύο πόλοι συναπαρτίζουν τον διαλεκτικό συλλογισμό που αποσκοπεί στην επίτευξη συμφωνίας και συνεννόησης μέσω των επαρκών αξιολογικών αντιπαραθέσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι και σε δικονομικό επίπεδο αυτό το διαλεκτικό (συμβατικό στη βάση του) μοντέλο κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος για την κατανόηση και αυτού ακόμη του νομιμοποιητικού ρόλου της δικαστικής απόφασης 27. H συμφωνία και ο συμβιβασμός μέσα από την επιχειρηματολογία και τον δημιουργικό διάλογο γεννά κατόπιν την αξιοπιστία της νομικής απόφανσης. Με τον τρόπο αυτό διαδίδεται και διαχέεται σε όλες τις πτυχές του νομικού πράττειν μια ηθική του διαλόγου και της συνδιαλλαγής, μια Diskursethik 28. Αυτή, ως φαίνεται, είναι η μεγαλύτερη συμβολή της νομικής θεωρίας στο σύγχρονο πολιτισμό μας. Οι νεότεροι φιλόσοφοι κάνουν σε αυτά τα συμφραζόμενα λόγο για διαλεκτική αντιπαράθεση 29. Η νομική επιχειρηματολογία επιτυγχάνει το ίδιο, παραμένοντας παράλληλα προσανατολισμένη στο πρόβλημα και στο σύστημα 30. Η νομική επιχειρηματολογία διαχέεται ήδη όμως στη λειτουργία του δικανικού συλλογισμού. Η μετάβαση από την λεγόμενη ελάσσονα πρόταση, που ενσωματώνει το υπό κρίσιν περιστατικό, στη μείζονα πρόταση, που αποδίδει το περιεχόμενο του κανόνα δικαίου, περνά μέσα από το φίλτρο της ερμηνείας 31. Η ερμηνεία συνοδεύει κάθε έργο του νομικού. Η μέθοδος δουλειάς του τελευταίου είναι αντίστροφη αυτής ενός μαθηματικού. Ο μαθηματικός εργάζεται απαγωγικά 32. Από αξιωματικές παραδοχές καταλήγει σε νέα συμπεράσματα και άλλες παραδοχές. Δεν επιχειρηματολογεί αλλά αποδεικνύει. Ο νομικός κινείται από το άλλο μέρος κατά βάση αντίστροφα, δηλαδή επαγωγικά. Από την επιμέρους εκτίμηση ιδιαίτερων περιστατικών ή προβλημάτων ανάγεται σε γενικότερες αρχές και συμπεράσματα. Δεν είναι το αξίωμα αλ- 25. Μιχαηλίδη - Νουάρου, Δίκαιον και κοινωνική συνείδησις, 1972, σελ. 89 επ. 26. Lorenzen, Logische Strukturen in der Sprache, σε ο ίδιος, Methodisches Denken, 1974, σελ. 60 επ. 27. Luhmann, Legitimation durch Verfahren, 1969, Habermas, Moralbewusstsein und kommunikatives Handeln, 1983, σελ. 76 επ. 28. Hassemer, Rechtsphilosophie, σε Handlexikon zur Rechtswissenschaft (Ed. Axel Görlitz), 1972, σελ. 333 επ. 29. Apel, Diskurs und Verantwortung, Willke, Εισαγωγή στη συστημική θεωρία, εκδ. Κριτική, μτφρ. Ν. Λίβου, Haft, Einführung in das juristische Lernen, 1983, σελ. 83, Rudolf Schreiber, Die Geltung von Rechtsnormen, 1966, σελ. 36 επ. 32. Koch/Rüssmann, Juristische Begründunguslehre, 1982, σελ. 59 επ.
5 312 Απόστολος Χελιδόνης Digesta 2004 λά το πρόβλημα που κινητοποιεί τη σκέψη του. Αυτή η αντίστροφη πορεία καθιστά το έργο του αντικείμενο κριτικής εκτίμησης 33. Η συναγωγή μιας γενικότερης νομικής αρχής δεν προκύπτει αξιωματικά αλλά ανακύπτει ως προϊόν μιας επιχειρηματολογικής, «τοπικής» με την αριστοτελική έννοια προσέγγισης 34. Τίποτε δεν επιβάλλεται αλλά όλα συζητούνται. Η δικαστική απόφαση και η επιστημονική εργασία υπόκεινται κατόπιν τούτου σε λογική εκτίμηση και έλεγχο υπό ένα άλλο πρίσμα. Η πρακτική αυτή δεν είναι η αποδεικτική λογική αλλά αυτή της αξιολόγησης για την επίτευξη μιας γενικά αποδεκτής, συνεπώς μιας πειστικής λύσης 35. Ο δικαστής και ο θεωρητικός δεν διαφέρουν ως προς το στόχο και τη μέθοδο της δουλειάς τους. Η κοινή μέθοδος επηρεάζει και το γλωσσικό ύφος που αμφότεροι χρησιμοποιούν. Έχοντας αυτό το τελευταίο στοιχείο υπόψη, επιβεβαιώνεται η μεγάλη εξάρτηση της νομικής επιστήμης από τη νομική ρητορική, φαινόμενο που αποτελούσε σχεδόν τον κανόνα στο ρωμαϊκό δίκαιο 36, αμφισβητήθηκε έντονα στην εποχή του νομικού θετικισμού που γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση κατά την εποχή της γερμανικής πανδεκτιστικής επιστήμης και αποκτά εκ νέου ζωηρό ενδιαφέρον στις μέρες μας 37. Η ρητορική έχει στο διάβα του χρόνου φορτωθεί ατυχώς όμως με ένα βαρύ αρνητικό φορτίο, κυρίως για το μη νομικό. Συνδέθηκε επιπόλαια και πρόχειρα με την άστοχη πρακτική αλλοίωσης της αλήθειας και της ουσίας των πραγμάτων. Αυτή η αντίληψη στις μέρες μας είναι πια παρωχημένη. Ενόσω η νομική επιστήμη δεν αναζητά αναλλοίωτες αλήθειες αλλά στοχεύει στην άρση διαφωνιών, είναι πρωτίστως η τέχνη της πειθούς 38. Με τη συλλογιστική αυτή φαίνεται να είναι 33. Luhmann, Zweckbegriff und Systemrationalität, Eike v. Savigny, Topik und Axiomatik; eine verfehlte Alternative, σε ASRP 59 (1973), σελ Κ. Popper, Logik der Forschung, 7η εκδ., Απόδειξη αυτού του πράγματος αποτελεί η ύπαρξη πολλών και στα μάτια ενός σύγχρονου νομικού ενδεχομένως αντιφατικών μεταξύ τους ρήσεων από τους ιουστινιάνειους Πανδέκτες. Για παράδειγμα, για την exceptio doli διατυπώνονται από τον ίδιο νομικό, τον Γάϊο, οι εξής φαινομενικά αλληλοαναιρούμενες ρήσεις: Αφενός, η άποψη: nullus videtur dolo facere, qui suo iure utitur (: κανείς δεν ενερεγεί παράνομα ασκώντας το δικαίωμά του, Π. 50, 17, 55) και, αφετέρου, η άποψη: male enim nostro iure uti non debemus (: με κακόβουλο τρόπο δεν επιτρέπεται να ασκούμε τα δικαιώματά μας, Γάϊος, Institutionen, 1, 53). Οι ρήσεις αυτές αποδεικνύουν ότι το περιεχόμενό τους δεν κρύβει αναλλοίωτες, τρόπον τινά μαθηματικές αλήθειες αλλά επιχειρηματικούς και ρητορικούς «τόπους» με την αριστοτελική έννοια του όρου, των οποίων γινόταν κατάλληλη εφαρμογή στην εκάστοτε κρινόμενη διαφορά. Η δομική αυτή αντίληψη καθιστούσε το εν λόγω δίκαιο ευέλικτο και προσαρμοστικό στις κοινωνικές, ρυθμιστικές ανάγκες, γεγονός που επέτρεψε άλλωστε την επιβίωσή του για περισσότερο από δύο χιλιάδες χρόνια σε πολλούς, ανόμοιους πολιτισμικά μεταξύ τους λαούς. Η ρητορική πρακτική δεν ήταν ουσιαστικά λοιπόν παρά η τέχνη της αξιολόγησης, γεγονός που δεν αμφισβητείται και σήμερα ακόμη κατά την εξειδίκευση των γενικών ρητρών. 37. U. Neumann, Rechtsontologie und juristische Argumentation, 1978, σελ. 1 επ., Ellscheid/Hassemer, Interessenjurisprudenz, Perelmann, Das Recht der Rhetorik; Rhetorik und Argumentnaion, /05/14 Digesta ΡΕΝΑ Φωτοστοιχειοθεσία Α. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ 7 ΤΗΛ FAX
6 Digesta 2004 Η Νομική ως «τέχνη» της πειθούς 313 πολύ πιο εξοικειωμένη η αγγλοσαξονική παρά η κεντροευρωπαϊκή νομική σκέψη. Ρητορική κάνουν συνειδητά ή ασυνείδητα τόσο οι δικαστές όσο και οι θεωρητικοί σε αμφότερες τις οικογένειες δικαίων 39. Η ευρωπαϊκή νομική σκέψη αποφεύγει όμως να το ομολογήσει. Η όσο το δυνατό γρηγορότερη κατανόηση αυτής της πρακτικής αλήθειας και η αξιοποίησή της στο νομικό έργο και κυρίως στο περιεχόμενο των νομικών σπουδών θα επέτρεπε να σχετικοποιηθεί ο ιστορικός κύκλος της εξάρτησης της νομικής σκέψης από τις (θεολογικές) καταβολές του αυθεντικού και δογματίζοντος λόγου, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση μιας ευρύτερης συσχέτισης της νομικής σκέψης με τη φιλοσοφική και κριτική αναζήτηση 40. Η σύγχρονη νομική επιστήμη θα ανέπτυσσε έτσι παράλληλα μια βαθύτερη και ζωογόνα, αναμορφωτική, κριτική 41 και απελευθερωτική 42 λειτουργία, καθιστάμενη περαιτέρω η βάση για τις αναγκαίες προσαρμοστικές κοινωνικές αλλαγές. Η συλλογιστική των ατομικών, συνταγματικών δικαιωμάτων αποτελεί έναν απτό παράδειγμα προς την κατεύθυνση αυτή 43. Η εμπειρία τόσο του ρωμαϊκού δικαίου, όσο και της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφικής γραμματείας, από την οποία μπορεί να αντλήσει κανείς και σήμερα α- κόμη γόνιμο προσανατολιστικό υλικό για τα σύγχρονα προγράμματα σπουδών, καταδεικνύει περίτρανα ότι η ρητορική διαθέτει τους δικούς της μηχανισμούς, οι ο- ποίοι κατακτώνται μόνο μέσα από τη διαρκή άσκηση και επανάληψη. Το αποτέλεσμα βεβαίως είναι κατά πολύ υψηλότερο, όταν σε αυτές τις παραδεδομένες και επιβεβαιωμένες πρακτικές συνδράμουν και οι ικανότητες και το ταλέντο του ρήτορος. Αυτό όμως το τελευταίο από μόνο του δεν αρκεί. 39. Haft, Juristische Rhetorik, 4η εκδ., 1990, Perelmann, Juristische Logik als Argumentationslehre, Weinberger, Kann man das normenlogische Folgerungssystem philosophisch begründen, σε ASRP 1979, σελ Rottleuthner, Rechtswissenschaft als Sozialwissenschaft, 1973, σελ Immanuel Kant, Τα θεμέλια της Μεταφυσικής των ηθών, μτφρ. Γιάννη Τζαβάρα, εκδ. Δωδώνη, 1984, σελ. 108 επ. 43. Πρβλ. Michel Foucault, Τι είναι Διαφωτισμός, μτφρ. Στ. Ροζάνη, εκδ. Έρασμος, 1988.
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι. Παρούσης Μιχαήλ. Τμήμα Φιλοσοφίας
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 3: Δισσοί Λόγοι Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί της ενότητας 1. Δισσοί λόγοι: τί σημαίνει έχω δίκιο ή άδικο 2. Δίκαιο και εξουσία 1.Τί σημαίνει έχω δίκιο ή άδικο
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στην κοινωνική έρευνα. Earl Babbie. Κεφάλαιο 1. Βασικές αρχές 1-1
Εισαγωγή στην κοινωνική έρευνα Earl Babbie Κεφάλαιο 1 Βασικές αρχές 1-1 Σύνοψη κεφαλαίου Αναζητώντας την πραγματικότητα Τα θεμέλια της κοινωνικής επιστήμης Η διαλεκτική της κοινωνικής έρευνας Σχέδιο ερευνητικής
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή στην Παιδαγωγική
Εισαγωγή στην Παιδαγωγική ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Χειμερινό εξάμηνο 2016-2017 Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Επίκουρη καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Θεματική του μαθήματος Έννοια και εξέλιξη της Παιδαγωγικής
Διαβάστε περισσότερα1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου. Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία
1ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Φιλοσοφικού Δοκιμίου Η φιλοσοφία ως τρόπος ζωής Αρχαία ελληνική φιλοσοφία προκριματική φάση 18 Φεβρουαρίου 2012 υπό την Αιγίδα του ΥΠΔΒΜΘ Διοργάνωση Τμήμα Φιλοσοφίας
Διαβάστε περισσότεραΠτυχί ο στη Νομίκη ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Πτυχί ο στη Νομίκη ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου απονέμει Πτυχίο Νομικής, ισότιμο και αντίστοιχο Νομικών Σχολών Πανεπιστημιακού επιπέδου τετραετούς φοίτησης. Η
Διαβάστε περισσότεραΕισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία
The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της
Διαβάστε περισσότεραΤο Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία τους για τις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Αναλυτικό διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 5/10/2015
ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Αθ. Κανελλοπούλου-Μαλούχου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Δίκαιο, η Νομική Επιστήμη και η σημασία
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΚΟΠΟΣ Το διδακτορικό πρόγραμμα στην Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση αποσκοπεί στην εμβάθυνση και κριτική
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 3ο (σελ. 67-79) 2 Talcott
Διαβάστε περισσότεραΟ σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»
ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές
Διαβάστε περισσότεραΜεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας
Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο
Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ42 / Αρχαιολογία στον Ελληνικό Χώρο Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό Θεματική Ενότητα ΕΛΠ42
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Η εκπαιδευτική έρευνα και ο σχεδιασμός της Διδάσκων: Νίκος Ανδρεαδάκης ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ
Διαβάστε περισσότεραΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΝΟΜΟΥ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 1. Έννοια κ.λ.π... 23 ΕΡΜΗΝΕΙΑ 2. Έννοια κ.λ.π. - διακρίσεις... 24 3. Θεμελίωση - αναγκαιότητα... 26 4. Κατανόηση... 27 ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 5. Υπόσταση κ.λ.π.
Διαβάστε περισσότεραΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 25. ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016
ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 25. ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2016 Στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών και ερευνητικών δραστηριοτήτων του ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ,
Διαβάστε περισσότεραΠολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση
Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα
Διαβάστε περισσότεραΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. Βασικές Αρχές. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Βασικές Αρχές Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς ΓΝΩΣΗ Η βάση της γνώσης είναι η συναίνεση Γνώση μέσω άμεσης παρατήρησης ή εμπειρίας Πολλές φορές η εμπειρία προδίδεται
Διαβάστε περισσότεραΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804)
ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ - ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ 1 ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΑΝΤ (1724-1804) (Η σύντομη περίληψη που ακολουθεί και η επιλογή των αποσπασμάτων από την πραγματεία του Καντ για την ανθρώπινη γνώση,
Διαβάστε περισσότεραΔίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ι
Τίτλος Κωδικός Τύπος μαθήματος Επίπεδο Έτος / Εξάμηνο φοίτησης Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ι LAW 202 Υποχρεωτικό Προπτυχιακό 2 ο / 3 ο (Χειμερινό) ECTS 6 Διαλέξεις / εβδομάδα Στόχος 1 Εργαστήρια / εβδομάδα
Διαβάστε περισσότεραΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ Απαντήσεις
Σελίδα 1 από 5 Απαντήσεις Β.1 Το συγκεκριμένο απόσπασμα αντλήθηκε από το 8 ο βιβλίο των Πολιτικών του Αριστοτέλη, που έχει ως θέμα του την παιδεία. Ήδη, από την πρώτη φράση του αποσπάσματος (ὅτι μέν οὖν
Διαβάστε περισσότεραΠεριβαλλοντική Πολιτική και Βιώσιμη Ανάπτυξη
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Περιβαλλοντική Πολιτική και Βιώσιμη Ανάπτυξη Ενότητα 11: Οικονομικά Εργαλεία της Περιβαλλοντικής Πολιτικής Ι Πολυξένη Ράγκου Άδειες Χρήσης
Διαβάστε περισσότεραΆποψη περί εφαρμογής ν 4030/2011.
Άποψη περί εφαρμογής ν 4030/2011. Α. Την 25/10/2012 περιήλθε στην Περιφερειακή Συμπαραστάτη του Πολίτη και της Επιχείρησης της Περιφέρειας Αττικής και έλαβε αριθμ. πρωτ. 157658/387 το ανωτέρω σχετικό,
Διαβάστε περισσότεραΔεοντολογία Επαγγέλματος Ηθική και Υπολογιστές
Δεοντολογία Επαγγέλματος Ηθική και Υπολογιστές ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΛΑΙΓΕΩΡΓΙΟΥ Γ. Ηθική Φορτισμένος και πολυσήμαντος όρος Εικόνα μιας «βαθύτερης εσωστρεφούς πραγματικότητας»
Διαβάστε περισσότεραΣυγγραφή Επιστημονικής Εργασίας (ΨΧ126) Οι βασικές λειτουργίες της ακαδημαϊκής γραφής και οι απαιτούμενες δεξιότητες
Συγγραφή Επιστημονικής Εργασίας (ΨΧ126) Οι βασικές λειτουργίες της ακαδημαϊκής γραφής και οι απαιτούμενες δεξιότητες Σκοπός του μαθήματος Να προετοιμάσει τις φοιτήτριες/τους φοιτητές για το εγχείρημα της
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας ΔEE 225 / Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων
Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΔEE 225 / Δίκαιο Δημοσίων Συμβάσεων Σχολή ΣΟΕΔ Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Πρόγραμμα Σπουδών ΔEE Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Θεματική Ενότητα ΔEE 225 Δίκαιο Δημοσίων
Διαβάστε περισσότεραΟ Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 13: Ζητήματα Αποτίμησης της Μάθησης του Κριτικοστοχαστικού Εκπαιδευτή
Διαβάστε περισσότεραΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ
ΥΛΗ ΚΑΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛ. ΕΤΟΣ 2014-15 ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ Από το βιβλίο «Ευκλείδεια Γεωμετρία Α και Β Ενιαίου Λυκείου» των Αργυρόπουλου Η., Βλάμου
Διαβάστε περισσότεραΗ ΔΙΚΑΙΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ. Αλέξης ΤΑΤΤΗΣ, Δ.Ν. Μάιος 2013
Η ΔΙΚΑΙΙΚΗ ΘΕΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ Αλέξης ΤΑΤΤΗΣ, Δ.Ν. Μάιος 2013 ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΜΠΑΝ Συνήθης θεώρηση: 1. Το δίκαιο ρυθμίζει τον ιστορικά εξελισσόμενο κόσμο της πληροφορίας (π.χ. αρχεία,
Διαβάστε περισσότεραΠερί της Ταξινόμησης των Ειδών
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Φυσικής 541 24 Θεσσαλονίκη Καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου Tel.: +30 2310998051, Ιστοσελίδα: http://users.auth.gr/theodoru Περί της Ταξινόμησης
Διαβάστε περισσότεραΑ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ I.
Γεωμετρία Α ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΛ I. Εισαγωγή Η διδασκαλία της Γεωμετρίας στην Α Λυκείου εστιάζει στο πέρασμα από τον εμπειρικό στο θεωρητικό τρόπο σκέψης, με ιδιαίτερη έμφαση στη μαθηματική απόδειξη. Οι
Διαβάστε περισσότεραΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016
ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 Ευθύνη του Δημοσίου Έννοια ευθύνης του Δημοσίου υποχρέωση του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, να αποζημιώσουν τρίτα πρόσωπα για ζημίες που έχουν
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9: Κριτήρια αξιολόγησης αυτοαξιολόγησης γραπτής ερευνητικής εργασίας με έμφαση στην πτυχιακή εργασία
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια και την ύλη της Εφαρμοσμένης Ηθικής
ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 1: Εισαγωγή στην έννοια και την ύλη της Εφαρμοσμένης Ηθικής Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοποί ενότητας 1. Το πεδίο της Εφαρμοσμένης Ηθικής 2. Σχέση της Εφαρμοσμένης Ηθικής
Διαβάστε περισσότεραΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ. Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER
ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ
Διαβάστε περισσότεραΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Κάποιες έννοιες Επιστήμη : κάθε συστηματικό πεδίο μελέτης ή σύστημα γνώσης που έχει ως σκοπό
Διαβάστε περισσότεραA. ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ
A. ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ α) Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: Λυσία, Υπέρ Μαντιθέου. Θα διδάσκεται επί μία
Διαβάστε περισσότεραΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Το Παραπρόγραμμα ή κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες
Διαβάστε περισσότεραΒ.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων
Β.δ Επιλογή των κατάλληλων εμπειρικών ερευνητικών μεθόδων Νίκος Ναγόπουλος Για τη διεξαγωγή της κοινωνικής έρευνας χρησιμοποιούνται ποσοτικές ή/και ποιοτικές μέθοδοι που έχουν τις δικές τους τεχνικές και
Διαβάστε περισσότεραΠολιτική Ποιότητας Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών
Πολιτική Ποιότητας Τμήματος Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών Το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών (ΤΟΕ) του Πανεπιστημίου Πατρών σε συνεργασία με την Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) και τις αρμόδιες
Διαβάστε περισσότεραΟ Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 5: Η Έννοια της Κριτικής Συνειδητοποίησης Γιώργος Κ. Ζαρίφης
Διαβάστε περισσότεραΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια
18 ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΓΝΩΣΗ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ; Το ερώτημα για το τι είναι η γνώση (τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάποιος γνωρίζει κάτι ή ποια χαρακτηριστικά αποδίδουμε σε ένα πρόσωπο το οποίο λέμε
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ 2003-2004 Υπεύθυνος Καθηγητής: Ανδρέας ηµητρόπουλος Μάθηµα: Συνταγµατικό ίκαιο ΘΕΜΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΘΟ ΟΥ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ
Διαβάστε περισσότεραΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη του
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία
Διδακτική Εννοιών τη Φυσικής για την Προσχολική Ηλικία Ενότητα 1η: Η Διδακτική στα πλαίσια της παραδοσιακής Παιδαγωγικής Κώστας Ραβάνης Σχολή Ανθρωπιστικών & Κοινωνικών Επιστημών Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης
Διαβάστε περισσότεραΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ (ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Α1. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη σπουδαιότητα των αρχαίων χώρων θέασης και ακρόασης. Αρχικά τονίζει πως
Διαβάστε περισσότεραΓια την εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών ως μαθήματος Προσανατολισμού, ισχύουν τα εξής:
Τρόπος εξέτασης των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων Τα θέματα των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων λαμβάνονται από την ύλη που ορίζεται ως εξεταστέα για κάθε μάθημα κατά το έτος που γίνονται οι εξετάσεις.
Διαβάστε περισσότεραΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ. Επίκληση στη λογική Επίκληση στο συναίσθημα Επίκληση στο ήθος
ΤΡΟΠΟΙ ΠΕΙΘΟΥΣ Επίκληση στη λογική Επίκληση στο συναίσθημα Επίκληση στο ήθος ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΑ (ΜΕΣΑ ΠΕΙΘΟΥΣ ΕΠΙΚΛΗΣΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΚΗ) Όταν θέλουμε να πείσουμε με λογικές αποδείξεις, τότε χρησιμοποιούμε:
Διαβάστε περισσότεραΔιδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση Ενότητα # 1.2: Η προοπτική των βασικών αρχών της φύσης των Φυσικών Επιστημών στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών
Διαβάστε περισσότεραΈστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι. Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε. πριν από λίγο
Μορφές Εκπόνησης Ερευνητικής Εργασίας Μαρία Κουτσούμπα Έστω λοιπόν ότι το αντικείμενο ενδιαφέροντος είναι «η τηλεδιάσκεψη». Ας δούμε τι συνεπάγεται το κάθε ερευνητικό ερώτημα που θέσαμε πριν από λίγο Κουτσούμπα/Σεμινάριο
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος 15 Εισαγωγή 19
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 15 Εισαγωγή 19 I. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ - Η ΘΕΩΡΙΑ 27 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ 29 1.1. Οι Έννοιες Επιχείρημα, Επιχειρηματολογία, Αντεπιχείρημα, Ανασκευή, Πειθώ 29 1.2. Είδη
Διαβάστε περισσότεραΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες)
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες) 1.α 3 ώρες Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία των φιλολογικών µαθηµάτων Επισκόπηση
Διαβάστε περισσότεραΘέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος
Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος Η Ιστορία, όπως τονίζει ο Μεγαλοπολίτης ιστορικός Πολύβιος σε μια ρήση του, μας διδάσκει ότι τίποτα δεν γίνεται στην τύχη
Διαβάστε περισσότεραΦύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών
Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας DEE 226 / Δίκαιο Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Διάταξη Θεματικής Ενότητας DEE 226 / Δίκαιο Πνευματικής Ιδιοκτησίας Σχολή ΣΟΕΔ Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Πρόγραμμα Σπουδών DEE Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Θεματική Ενότητα DEE 226 Δίκαιο
Διαβάστε περισσότεραΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1 Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές
Διαβάστε περισσότεραΦιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ
Φιλοσοφία της Επιστήμης ΙΙ Τετάρτη, 3.30-6 μμ. Αίθουσα A Διδάσκουσα: Ελίνα Πεχλιβανίδη ΣΧΕΔΙAΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (SYLLABUS) Πληροφορίες για: ημέρα - ώρα - αίθουσα διεξαγωγής του μαθήματος στοιχεία επικοινωνίας,
Διαβάστε περισσότεραΠρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),
Διαβάστε περισσότεραΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Φιλία Ίσαρη 2016-17 Σεμινάριο Πτυχιακής Εργασίας Διάγραμμα παρουσίασης Εισαγωγή στην Ποιοτική Έρευνα Σύγκριση με την ποσοτική έρευνα Πλεονεκτήματα και περιορισμοί Βασικές
Διαβάστε περισσότεραΑναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 3: Η ανάπτυξη της σκέψης του παιδιού Η γνωστική-εξελικτική θεωρία του J. Piaget Μέρος ΙI
Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 3: Η ανάπτυξη της σκέψης του παιδιού Η γνωστική-εξελικτική θεωρία του J. Piaget Μέρος ΙI Θέματα διάλεξης Το στάδιο ανάπτυξης της συγκεκριμένης λογικής σκέψης Tο στάδιο ανάπτυξης
Διαβάστε περισσότεραΘέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000
Θέµα Α1 Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον καθένα: Α
Διαβάστε περισσότεραΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗΣ Ενότητα 2: Ερμηνευτική Προσέγγιση Κώστας Χρυσαφίδης Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Η ερμηνευτική μέθοδος ως ερευνητικό εργαλείο
Διαβάστε περισσότεραΘέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000
Θέµατα Αρχών Φιλοσοφίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης Γ Λυκείου 2000 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Θέµα Α1 Α.1.1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τα ονόµατα των φιλοσόφων (στήλη Α) και δίπλα την έννοια (στήλη Β) που συνδέεται µε τον
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ / ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ Κωνσταντίνος Καβουλάκος ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ (χειμ./εαρινό) Χειμερινό ΣΧΟΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό
Διαβάστε περισσότεραΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014
ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 Κεφάλαιο πρώτο: ΙΙ. Η διοίκηση, ΙΙΙ. Το διοικητικό δίκαιο (σελ. 16 25) Σκοπός των ως
Διαβάστε περισσότεραΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ»
ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΙΣΗΓΗΣΗ: «Πρακτικές αξιολόγησης κατά τη διδασκαλία των Μαθηματικών» Γιάννης Χριστάκης Σχολικός Σύμβουλος 3ης Περιφέρειας
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Κεφάλαιο 2 ο
ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Κεφάλαιο 2 ο Η Επιστήμη της Διοίκησης των Επιχειρήσεων 2.1. Εισαγωγικές έννοιες Ο επιστημονικός κλάδος
Διαβάστε περισσότεραΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ: ΠΕΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ Β ΦΑΣΗ: ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 3-02-2014
ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ: ΠΕΔΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΕΙΦΟΡΙΑ Β ΦΑΣΗ: ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟ ΜΕΓΑΡΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 3-02-2014 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Περιγραφή Παρουσίαση της πραγματικότητας της πόλης. Βιώματα
Διαβάστε περισσότεραΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛ201 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 1 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΩΡΙΑ
Διαβάστε περισσότεραΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα
Διαβάστε περισσότερα3 ο Πανελλήνιο Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή για το Εκπαιδευτικό Υλικό στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες
1 η ανακοίνωση 3 ο Πανελλήνιο Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή για το Εκπαιδευτικό Υλικό στα Μαθηματικά και τις Φυσικές Επιστήμες «Εκπαιδευτικό υλικό Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών: διαφορετικές χρήσεις,
Διαβάστε περισσότερα3.1. Η πρώτη επαφή των ειδικών εκπαιδευτικών με το «νέο» μέσο
Ειδική Παιδαγωγική και Πληροφορική. Στάσεις των ειδικών Παιδαγωγών απέναντι στη χρήση των Ηλεκτρονικών υπολογιστών Συμπεράσματα από μια πιλοτική έρευνα στην περιοχή της Ηπείρου Σ. Σούλης 1. Προβληματική
Διαβάστε περισσότεραΈννοιες Φυσικών Επιστημών Ι
Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι Ενότητα 3: Εναλλακτικές όψεις της επιστήμης που προβάλλονται στην εκπαίδευση Σπύρος Κόλλας (Βασισμένο στις σημειώσεις του
Διαβάστε περισσότεραΑνδρέας Ανδρικόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χίος, 9/04/2014
Ανδρέας Ανδρικόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Χίος, 9/04/2014 Η επιστήμη είναι ένα συστηματικό πλαίσιο αρχών που εξυπηρετεί την προσπάθειά μας να καταλάβουμε το φυσικό και κοινωνικό μας περιβάλλον.
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας DEE 222/ Συμπράξεις, Καταχρήσεις Δεσπόζουσας Θέσης και Συγκεντρώσεις
Διάταξη Θεματικής Ενότητας DEE 222/ Συμπράξεις, Καταχρήσεις Δεσπόζουσας Θέσης και Συγκεντρώσεις Σχολή ΣΟΕΔ Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Πρόγραμμα Σπουδών DEE Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Θεματική
Διαβάστε περισσότεραΔιάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ70/ Εκπαιδευτική Πολιτική και Αναλυτικά Προγράμματα
Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ70/ Εκπαιδευτική Πολιτική και Αναλυτικά Προγράμματα Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΠΑ Επιστήμες της Αγωγής Θεματική Ενότητα ΕΠΑ70
Διαβάστε περισσότεραΗθική & Τεχνολογία Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες
Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις Βασικές Έννοιες Άλκης Γούναρης Διδάκτωρ Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Αθηνών e-mail: alkismail@yahoo.com website: www.alkisgounaris.com http://eclass.uoa.gr/courses/ppp566/ 1 http://eclass.uoa.gr/courses/ppp566/
Διαβάστε περισσότεραΣκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας
Σκοποί της παιδαγωγικής διαδικασίας Θεματικές ενότητες Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Ιστορική εξέλιξη των σκοπών της αγωγής Σύγχρονος προβληματισμός Διαμόρφωση των σκοπών της αγωγής Η παιδαγωγική διαδικασία
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 9: Συμμετοχική Παρατήρηση (2/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση
Διαβάστε περισσότεραΤύπος Εκφώνηση Απαντήσεις
Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο
Διαβάστε περισσότεραΣχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες
Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες Εισηγητές: Απόστολος Κ. Σωτηρίου Γεώργιος Β. Παπαβασιλείου 20ο Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων 17&18 Μαρτίου 2009 Αλφαβητισμός Γραμματισμός Literacy Εγγραμματισμός
Διαβάστε περισσότεραΕρωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;
ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.
Διαβάστε περισσότερακατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό ότι, παραδοσιακά, όπως άλλα εκπαιδευτικά συστήματα έτσι και το ελληνικό στόχευαν στην καλλιέργεια και ενδυνάμωση της εθνοπολιτιστικής ταυτότητας. Αυτό κρίνεται θετικό, στο βαθμό που
Διαβάστε περισσότεραΠληροφορίες για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων
Πληροφορίες για το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων 1. Το Πλαίσιο Προσόντων του Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) Το Πλαίσιο Προσόντων του ΕΧΑΕ, γνωστό και ως Πλαίσιο της Μπολόνια, έχει ως στόχους:
Διαβάστε περισσότεραστις οποίες διαμορφώθηκαν οι ιστορικοί και οι πολιτισμικοί όροι για τη δημοκρατική ισότητα: στη δυτική αντίληψη της ανθρώπινης οντότητας, το παιδί
160 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα δικαιώματα του παιδιού και οι συνέπειες της αναγνώρισής τους σε διεθνές επίπεδο αντιπροσωπεύουν μια τεράστια αλλαγή των αντιλήψεων και των νοοτροπιών για το παιδί, γεγονός που συνοδεύτηκε
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι έρευνας και μεθοδολογικά προβλήματα της παιδαγωγικής επιστήμης
Μέθοδοι έρευνας και μεθοδολογικά προβλήματα της παιδαγωγικής επιστήμης http://users.uoa.gr/~dhatziha Αριθμός: 1 Η εισαγωγή σε μια επιστήμη πρέπει να απαντά σε δύο ερωτήματα: Ποιον τομέα και με ποιους τρόπους
Διαβάστε περισσότεραΦ 619 Προβλήματα Βιοηθικής
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Οι κυριότερες μέθοδοι της Βιοηθικής (1): Ωφελιμισμός, Καντιανισμός. Περιπτωσιολογία. Ελένη Καλοκαιρινού Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής
Διαβάστε περισσότερα7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού
7. Η θεωρία του ωφελιµ ισµ ού Α1. Ερωτήσεις γνώσης - κατανόησης 1. Ποιοι είναι οι κύριοι εκπρόσωποι της θεωρίας του ωφελιµισµού και µε βάση ποιο κριτήριο θα πρέπει, κατ αυτούς, να αξιολογούνται οι πράξεις
Διαβάστε περισσότεραΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ. Δρ. Γεώργιος Θερίου
ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗ Δρ. Γεώργιος Θερίου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του μαθήματος: Η μελέτη διαστάσεων επιχειρηματικής κοινωνικής ευθύνης και ηθικής. Ανάπτυξη της φιλοσοφίας και ηθικής όπως αυτά τα θέματα αναπτύχθηκαν
Διαβάστε περισσότεραΙδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 Ιδανικός Ομιλητής Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου «προσεκτικός ομιλητής»
Διαβάστε περισσότεραΜέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας
Μέθοδοι Γεωργοοικονομικής & Κοινωνιολογικής Έρευνας Ενότητα 2: Θεωρία, Μέθοδοι, Δεδομένα (1/2) 2ΔΩ Διδάσκοντες: Χ. Κασίμης- Ελ. Νέλλας Τμήμα: Αγροτικής Οικονομίας και Ανάπτυξης Μαθησιακοί στόχοι Η εκμάθηση
Διαβάστε περισσότεραΠαιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος)
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παιδαγωγοί και παιδαγωγική σκέψη στον ελληνόφωνο χώρο (18ος αιώνας Μεσοπόλεμος) Ενότητα 2: Ιστορική-ερμηνευτική μέθοδος Βασίλειος Φούκας
Διαβάστε περισσότεραΕνότητα 5: Ισχύς του δικαίου: πότε και πώς ισχύει ο νόμος
ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ενότητα 5: Ισχύς του δικαίου: πότε και πώς ισχύει ο νόμος Παρούσης Μιχαήλ Τμήμα Φιλοσοφίας 1 Σκοπός ενότητας 1. Από την έννοια του θεσμού στην έννοια του νόμου 2. Νομικός θετικισμός
Διαβάστε περισσότεραΚύριε εκπρόσωπε του Συμβουλίου της Ευρώπης, Κύριε Πρόεδρε του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου Μελετών Ασφάλειας,
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΡΧΗΓΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Κ.Ε.Μ.Ε.Α) ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΨΗΣ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (Παρασκευή 2 Ιουνίου 2017, Τεχνόπολη Δήμου
Διαβάστε περισσότεραΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ 2011 ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Τα σύγχρονα
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ. στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, 11.3.2014 COM(2014) 158 final ANNEXES 1 to 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση
Διαβάστε περισσότεραΑρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα»
Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα» Α] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό Λάθος) Για τον Πλάτωνα οι καθολικές έννοιες, τα «καθόλου», δεν είναι πράγματα ξεχωριστά
Διαβάστε περισσότεραΚοινωνιολογία της Εκπαίδευσης
Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Βεμπεριανές απόψεις για την Εκπαίδευση Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 12ο (σελ. 274 282) 2 Max Weber (1864 1920) Βεμπεριανές απόψεις για
Διαβάστε περισσότερατι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και
Διαβάστε περισσότερα3. Κριτική προσέγγιση
Επιστημολογική προσέγγιση της σχέσης θεωρίας και πράξη 3. Κριτική προσέγγιση Καθηγητής Κώστας Χρυσαφίδης Πανεπιστήμιο Αθηνών ΤΕΑΠΗ e.mail:kchrys@ecd.uoa.gr Θεωρία και Πράξη Κριτική Προσέγγιση Οι θετικιστικές
Διαβάστε περισσότεραΓΝΩΜΗ της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας
ΓΝΩΜΗ της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και
Διαβάστε περισσότερα