Αυτοµατοποίηση Βιβλιοθηκών & Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας. Καθηγητής Γ. Μπώκος

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αυτοµατοποίηση Βιβλιοθηκών & Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας. Καθηγητής Γ. Μπώκος"

Ειρηναίος Σπανού
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Αυτοµατοποίηση Βιβλιοθηκών & Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας Καθηγητής Γ. Μπώκος

2 Μάθηµα 1 2

3 Το γενικό διάγραµµα ΗΙστορία Η διαχείριση της αυτοµατοποίησης και των τεχνολογιών πληροφόρησης Ο εξοπλισµός Το λογισµικό Τα ολοκληρωµένα προγράµµατα βιβλιοθήκης (Έννοια, οµή, Συγκρότηση, Χαρακτηριστικά, Τρόπος λειτουργίας) Οι λοιπές τεχνολογίες πληροφόρησης στη Βιβλιοθήκη 3

ολοκληρωµένα προγράµµατα βιβλιοθήκης (Έννοια, οµή, Συγκρότηση,

4 Η Ιστορία 1936 διάτρητες κάρτες Hollerith (δανειστική βιβλιοθήκη-τέξας Εισαγωγή υπολογιστικής τεχνολογίας (δεκαετία ) ΕΝΙΑC-10 (Συσκευές( προγραµµατισµένες σε γλώσσα µηχανής) H/Y δεύτερης γενεάς - Transistors (δεκαετία ) 5) (Συσκευές προγραµµατισµένες σε γλώσσα COBOL- FORTRAN)-ανάπτυξη εταιρειών ΙΒΜ-Control Data Ανάπτυξη βιβλιοθηκών 4

γλώσσα µηχανής) H/Y δεύτερης γενεάς - Transistors (δεκαετία 1955-65) 5) (Συσκευές

5 Η Ιστορία- προβλήµατα των πρώτων βιβλιοθηκών οf-line batch-mode (µαζική( επεξεργασία) Υπολογιστικό σύστηµα µε µικρότερη επιβράδυνση (κυρίως τη νύχτα) 5

6 Η Ιστορία- οι κυριότερες έννοιες δηµιουργία: τεκµήριο: δηµοσίευµα 6

7 Η Ιστορία- οι κυριότερες εργασίες ανεισµός (απαιτήσεις: χρονοβόρα εργασία, σύνολο χρηστών και συλλογής) Καταλογογράφηση (δυνατότητα µε αντιγραφή καταλογογραφικής εγγραφής :δεκαετία 60-διάτρητες κάρτες (80) στήλες-national Union Catalog. Η µεγάλη διαρκής είσοδος νέων δηµοσιευµάτων στις συλλογές των βιβλιοθηκών οδήγησε στην ανάπτυξη µιας διάταξης για την καταχώρηση βιβλιογραφικών δεδοµένων σε υπολογιστικό σύστηµα. 7

8 Η Ιστορία Η Library of Congress και το MARC 1965: MARC I, : MARC II Ταινίες MARC: 16 βιβλιοθήκες που συµµετείχαν στο πρόγραµµα περί τις εγγραφές Σκοπός δηµιουργίας MARC: εξυπηρέτηση την ανταλλαγή βιβλιογραφικών δεδοµένων σε ηλεκτρονική µορφή µεταξύ διαφορετικών βιβλιοθηκών και συστηµάτων. Η δοµή της εγγραφής MARC υιοθετήθηκε ως πρότυπο από τον οργανισµό προτυποποίησης ANSI και αργότερο από τον ISO 8

την ανταλλαγή βιβλιογραφικών δεδοµένων σε ηλεκτρονική µορφή µεταξύ διαφορετικών βιβλιοθηκών και

9 ISO (International Organization of Standardization) ΙΕΘΝΗΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ Ο ιεθνής Οργανισµός Τυποποίησης είναι µια µη κυβερνητική οργάνωση που ιδρύθηκε το Η αποστολή του ISO είναι να προωθηθεί η ανάπτυξη της τυποποίησης και των σχετικών δραστηριοτήτων στον κόσµο µε σκοπό τη διευκόλυνση της διεθνούς ανταλλαγής των αγαθών και των υπηρεσιών, και την ανάπτυξη της συνεργασίας στις σφαίρες της πνευµατικής, επιστηµονικής, τεχνολογικής και οικονοµικής δραστηριότητας. 9

Η αποστολή του ISO είναι να προωθηθεί η ανάπτυξη της τυποποίησης και των σχετικών δραστηριοτήτων στον κόσµο µε σκοπό τη

10 Η Ιστορία MARC FORMATS Υλοποίηση του ISO 2709 Εθνικά formats (USMARC, UKMARC, CANMARC, AUSMARC, ΜΑΒΙ, INTERMARC, DANMARC, IBERMARC, INDIMARC κλπ.) Formats ανταλλαγής δεδοµένων (UNIMARC, CCF, Reference Manual) Από το USMARC στο MARC21 και το MARCXML Η IFLA (International Federation of Library Associations and Institution ) ανάπτυξε τη διάταξη ανταλλαγής UNIMAR 10

) Formats ανταλλαγής δεδοµένων (UNIMARC, CCF, Reference Manual) Από το USMARC στο MARC21

11 Η Εξέλιξη της Αυτοµατοποίησης Τα κύρια στάδια Ηεποχή των πρωτοπόρων ('60 - '70) Μεγάλα & ακριβά συστήµατα Πρόσβαση σε συστήµατα οργανισµών Ανάπτυξη λογισµικού στο εσωτερικό Επεξεργασία offline Περιορισµένες λειτουργίες Περιορισµένη επιτυχία (Γιατί?) 11

συστήµατα οργανισµών Ανάπτυξη λογισµικού στο εσωτερικό

12 Η διαχείριση της αυτοµατοποίησης και των τεχνολογιών πληροφόρησης 12

13 Η Εξέλιξη της Αυτοµατοποίησης Τα κύρια στάδια (2) Συστήµατα «Με το κλειδί στο χέρι (turnkey)"- 70 Συνδυασµός εξοπλισµού & λογισµικού από κοινό προµηθευτή Το σύστηµα ανήκει στη βιβλιοθήκη Ορισµένες λειτουργίες (Κατάλογος, δανεισµός) Μικρότερα σε µέγεθος, & φθηνότερα συστήµατα Bibliographic utilities & cooperatives 13

σύστηµα ανήκει στη βιβλιοθήκη Ορισµένες λειτουργίες (Κατάλογος, δανεισµός)

14 Η Εξέλιξη της Αυτοµατοποίησης Τα κύρια στάδια (3) Ολοκληρωµένα συστήµατα -'80 Όλες οι λειτουργίες Ενιαία Βάση εδοµένων Συστήµατα Πληροφόρησης Βιβλιοθηκών -'90 Ενσωµάτωση πολλαπλών λειτουργιών και εφαρµογών Internet & WWW Interoperability Open Systems 14

Συστήµατα Πληροφόρησης Βιβλιοθηκών -'90 Ενσωµάτωση πολλαπλών

15 Εξέλιξη µορφών αυτοµατοποίησης λειτουργιών βιβλιοθήκης 15

16 ιαµόρφωση τυπικού ολοκληρωµένου συστήµατος αυτοµατοποίησης βιβλιοθηκών Προσκτήσεις Καταλογογράφηση ανεισµός ιαχείριση περιοδικών OPAC (On-line Public Access Catalogue) ILL (Inter-Library Loan) 16

17 ιαλειτουργικότητα & Ανοικτά Συστήµατα ιαλειτουργικότητα (Interoperability): Η συνύπαρξη και παράλληλη λειτουργία εφαρµογών και εξοπλισµού προερχοµένων από διαφορετικούς κατασκευαστές ή προµηθευτές και διαφορετικά λειτουργικά περιβάλλοντα. Εξασφαλίζεται από τη σχεδιαστική φιλοσοφία των Ανοικτά συστήµατα (Open systems, OSI) Σύνολο προτύπων που υλοποιούν τη δυνατότητα και την απαίτηση ανάπτυξηc συµβατού εξοπλισµού και λογισµικού από τους διάφορους κατασκευαστές, µε την έννοια ότι τα συστατικά στοιχεία ενός συστήµατος, αν και προέρχονται από διαφορετικούς κατασκευαστές, µπορούν να συνδεθούν και να εργασθούν από κοινού. 17

Εξασφαλίζεται από τη σχεδιαστική φιλοσοφία των Ανοικτά συστήµατα (Open systems, OSI) Σύνολο προτύπων που υλοποιούν τη δυνατότητα και την απαίτηση ανάπτυξηc

18 Παράγοντες που επηρεάζουν τη ιαλειτουργικότητα Πολλαπλά διακριτά συστήµατα Λειτουργικά συστήµατα, Συστήµατα αναζήτησης κλπ. Πολλαπλά πρωτόκολλα Z39.50, HTTP, SOAP κλπ. Πολλαπλές µορφές δεδοµένων, σύνταξης & σχηµάτων Μεταδεδοµένων MARC 21, MARCXML, UNIMARC, XML, / ISBD/AACR2-based, Dublin Core Πολλαπλά γλώσσες ευρετηρίασης, οντολογίες, επιστήµες MESH, LCSH, AAT κλπ. Πολλαπλές γλώσσες & σύνολα χαρακτήρων Πολλαπλές πολιτικές ευρετηρίασης, κανονικοποίησης κλπ. 18

Πολλαπλές µορφές δεδοµένων, σύνταξης & σχηµάτων Μεταδεδοµένων MARC 21, MARCXML, UNIMARC, XML, / ISBD/AACR2-based,

19 Ανοικτά Συστήµατα Ηυλοποίηση των ανοικτών συστηµάτων στηρίχθηκε και στηρίζεται στα εξής: Αρχιτεκτονική Client/Server Πρότυπα MARC Ζ39-50 OSI, TCP/IP Κατανεµηµένα ίκτυα ιαδίκτυο και www XML και Μεταγλώσσες XML 19

Client/Server Πρότυπα MARC Ζ39-50 OSI, TCP/IP

20 Περιεχόµενο & Σηµασία της Αυτοµατοποίησης Ηαυτοµατοποίηση στο παρελθόν: Ολοκληρωµένα συστήµατα µε τις παραδοσιακές λειτουργίες Συστήµατα σε supermicro, mini ή mainframe Συστήµατα σε περιβάλλον κειµένου Συστήµατα µε τοπικό προσανατολισµό 20

λειτουργίες Συστήµατα σε supermicro, mini ή mainframe

21 Περιεχόµενο & Σηµασία της Αυτοµατοποίησης (2) Ηαυτοµατοποίηση σήµερα (µερικά βασικά χαρακτηριστικά): Πρόσβαση σε πόρους εκτός βιβλιοθήκης υνατότητες διεθνούς δικτύωσης & πρόσβασης στις πληροφορίες Γραφικό περιβάλλον λειτουργίας Φθηνότερα συστήµατα µε µεγάλες δυνατότητες Επέκταση της αποθήκευσης και αναζήτησης πλήρους κειµένου 21

22 Ηαυτοµατοποίηση σήµερα (συνέχεια) Πρόσβαση στη βιβλιοθήκη από χώρους εκτός αυτής Πρόσβαση σε αποµακρυσµένες βάσεις δεδοµένων Ύπαρξη «έξυπνων» συστηµάτων αναζήτησης που µπορούν να καλύψουν ταυτόχρονα µεγάλο αριθµό βιβλιοθηκών ή άλλων σχετικών υπηρεσιών και να συνδυάσουν πολλαπλές µορφές πληροφορίας (π.χ. πρότυπο OpenURL) Πρόσβαση, µέσω του καταλόγου της βιβλιοθήκης σε καταλόγους και βάσεις εκτός αυτής 22

23 ιαχείριση της Αυτοµατοποίησης Κατεύθυνση και σχεδιασµός Επιχειρησιακό σχέδιο Στρατηγική Τεχνολογιών Πληροφορίας Ανάλυση Συστήµατος Μελέτη Σκοπιµότητας Ανάλυση Κόστους - Ωφέλειας Προσδιορισµός απαιτήσεων Επιλογή συστήµατος Εγκατάσταση - Παρακολούθηση - Επέκταση 23

Σχετικά έγγραφα

Tεχνολογίες της Πληροφορίας. Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας ΜΑΘΗΜΑ 1

Tεχνολογίες της Πληροφορίας. Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας ΜΑΘΗΜΑ 1 Tεχνολογίες της Πληροφορίας Ιόνιο Πανεπιστήµιο Τµήµα Αρχειονοµίας Βιβλιοθηκονοµίας ΜΑΘΗΜΑ 1 2 1 Πληροφορία Πληροφόρηση- Τεχνολογία Πληροφοριών Ε ΟΜΕΝΑ (Τα δεδοµένα (data), είναι γεγονότα, µηνύµατα, κωδικοποιηµένα