Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ. Ovidius poēta in terrā Ponticā exulat. Epistulas Rōmam scriptitat. Epistulae

Transcript

1 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΗΜ 1 LECTIO PRIMA Ο ΕΞΟΡΙΣΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ Ovidius poēta in terrā Ponticā exulat. Epistulas Rōmam scriptitat. Epistulae plenae querelārum sunt. Rōmam desiderat et fortūnam adversam deplōrat. Narrat de incolis barbaris et de terrā gelidā. Poētam curae et miseriae excruciant. Epistulis contra iniuriam repugnat. Musa est unica amīca poētae.

2 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 1 Ovidius poēta exulat in terrā Ponticā. Scriptitat epistulas Rōmam. Epistulae sunt plenae querelārum. Desiderat Rōmam et deplōrat adversam fortūnam. Narrat de barbaris incolis et de terrā gelidā. Curae et miseriae excruciant poētam. Epistulis repugnat contra iniuriam. Musa est unica amīca poētae. Ο Οβίδιος ο ποιητής είναι εξόριστος στην Ποντική γη (στη γη του Εύξεινου Πόντου). Γράφει συχνά επιστολές στη Ρώμη. Οι επιστολές είναι γεμάτες παράπονα. Επιθυμεί τη Ρώμη και θρηνεί (για) την αντίξοη τύχη (του). φηγείται για τους βάρβαρους κατοίκους και για την παγωμένη γη. Οι έγνοιες και οι δυστυχίες βασανίζουν τον ποιητή. Με τις επιστολές αντιστέκεται/πολεμάει ενάντια στην αδικία. Η Μούσα είναι η μοναδική φίλη του ποιητή.

3 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ Ovidius: poēta: in: terrā: Ponticā: exulat: epistulas: Rōmam: scriptitat: epistulae: plenae: querelārum: sunt: desiderat: et: fortūnam: adversam: deplōrat: narrat: de: incolis: barbaris: gelidā: poētam: curae: miseriae: excruciant: epistulis: contra: iniuriam: repugnat: Musa: est: unica: amīca: poētae: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Ovidius, -ii/-i (= ο Οβίδιος). ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. poeta, -ae (= ποιητής). πρόθεση + αφαιρετική αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. terra, -ae (= γη, χώρα). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. Ponticus, -a, -um (= Ποντικός, ο κάτοικος του Εύξεινου Πόντου) γ εν. οριστ. ενεστ, ενεργ. φων. του ρήμ. exulo (exsulo) 1 (= είμαι εξόριστος) αιτιατ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. epistula, -ae (= επιστολή). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Roma, -ae (= η Ρώμη). γ εν. οριστ. ενεστ, ενεργ. φων. του ρήμ. scriptito 1 (= γράφω συχνά) ονομ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. epistula, -ae (= επιστολή). ονομ. πληθ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. plenus, -a, -um (= γεμάτος). Σ.: plenior, -ior, -ius / Υ.: plenissimus, -a, -um. γεν. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. querela, -ae (= παράπονο, διαμαρτυρία). γ πληθ. οριστ. ενεστ, του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). γ εν. οριστ. ενεστ, ενεργ. φων. του ρήμ. desidero 1 (= επιθυμώ, μου λείπει κάτι). συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και) αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. fortuna, -ae (= τύχη). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. adversus, -a, -um (= αντίξοος, κακός, ενάντιος). γ εν. οριστ. ενεστ, ενεργ. φων. του ρήμ. deploro 1 (= θρηνώ, κλαίω). γ εν. οριστ. ενεστ, ενεργ. φων. του ρήμ. desidero 1 (= επιθυμώ, μου πρόθεση + αφαιρετική (= για, σχετικά με) αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ. και θηλ., του ουσ. α κλ. incola, -ae (= κάτοικος). αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. barbarus, -a, -um (= βάρβαρος). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. gelidus, -a, -um (= παγωμένος). αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. poeta, -ae (= ποιητής). ονομ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. cura, -ae (= έγνοια, φροντίδα). ονομ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. miseria, -ae (= δυστυχία). γ πληθ. οριστ. ενεστ, ενεργ. φων. του ρήμ. excrucio 1 (= βασανίζω). αφαιρ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. epistula, -ae (= επιστολή). πρόθεση + αιτιατική (= ενάντια, αντίθετα σε) αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. iniuria, -ae (= αδικία). γ εν. οριστ. ενεστ, ενεργ. φων. του ρήμ. repugno 1 (= αντιμάχομαι, αντιστέκομαι). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Musa, -ae (= η Μούσα). γ ενικ. οριστ. ενεστ, του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. unicus, -a, -um (= μοναδικός). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. amica, -ae (= φίλη). γεν. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. poeta, -ae (= ποιητής).

4 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ deploro, deploravi, deploratum, deplorāre 1 desidero, desideravi, desideratum, desiderāre 1 excrucio, excruciavi, excruciatum, excruciāre 1 exulo (ή exsulo), exulavi, exulatum, exulāre 1 narro, narravi, narratum, narrāre 1 repugno, repugnavi, repugnatum, repugnāre 1 scriptito, scriptitavi, scriptitatum, scriptitāre 1 sum, fui, -, esse ΝΩΜΛΟ ΟΥΣΙΣΤΙΚ ΕΠΙΕΤ α κλίση poeta, -ae incola, -ae (& ) amica, -ae cura, -ae epistula, -ae fortuna, -ae iniuria, -ae miseria, -ae Musa, -ae querela, -ae Roma, -ae terra, -ae β κλίση Ovidius, -ii/-i β κλίση adversus, -a, -um barbarus, -a, -um gelidus, -a, -um plenus, -a, -um Ponticus, -a, -um unicus, -a, -um

5 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΗΜ 2 LECTIO SECUNDA ΔΙΔΩ ΚΙ ΙΝΕΙΣ Aenēas filius Anchīsae est. Patria Aenēae Troia est. Graeci Troiam oppugnant et dolo expugnant. Aenēas cum Anchīsā, cum nato et cum sociis ad Italiam navigat. Sed venti pontum turbant et Aenēan in Africam portant. Ibi Didō regīna novam patriam fundat. Aenēas regīnae insidias Graecōrum renarrat. Regīna Aenēan amat et Aenēas regīnam. Denique Aenēas in Italiam navigat et regīna exspīrat.

6 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 2 Aenēas est. filius Anchīsae. Troia est patria Aenēae. Graeci oppugnant Troiam et expugnant dolo. Aenēas navigat ad Italiam cum Anchīsā, cum nato et cum sociis. Sed venti turbant pontum et portant Aenēan in Africam. Ibi Didō regīna fundat novam patriam. Aenēas renarrat regīnae insidias Graecōrum. Regīna amat Aenēan et Aenēas regīnam. Denique Aenēas navigat in Italiam et regīna exspīrat. Ο ινείας είναι γιος του γχίση. Πατρίδα του ινεία είναι η Τροία. Οι Έλληνες πολιορκούν την Τροία και (την) κυριεύουν με δόλο. Ο ινείας πλέει προς την Ιταλία με τον γχίση, με το γιο (του) και με τους συντρόφους (του). λλά οι άνεμοι ταράζουν τη θάλασσα και μεταφέρουν τον ινεία στην φρική. Εκεί η Διδώ, η βασίλισσα, ιδρύει (μια) νέα πατρίδα. Ο ινείας αφηγείται από την αρχή στη βασίλισσα την ενέδρα των Ελλήνων. Η βασίλισσα αγαπά (ερωτεύεται) τον ινεία και ο ινείας τη βασίλισσα. Τελικά ο ινείας πλέει προς την Ιταλία και η βασίλισσα πεθαίνει (ξεψυχάει).

7 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ Aenēas: filius: Anchīsae: est: patria: Aenēae: Troia: Graeci: Troiam: oppugnant: et: dolo: expugnant: cum: Anchīsā: nato: sociis: ad: Italiam: navigat: sed: venti: pontum: turbant: Aenēan: in: Africam: portant: ibi: Didō: regīna: novam: patriam: fundat: regīnae: insidias: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. Aeneas, -ae (= ο ινείας). ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. filius, -ii/ -i (= γιος). γεν. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. Anchises, -ae (= ο γχίσης). γ ενικ. οριστ. ενεστ, του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ονομ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. patria, -ae (= πατρίδα). γεν. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. Aeneas, -ae (= ο ινείας). ονομ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. Troia, -ae (= η Τροία). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Graecus, -i (= ο Έλληνας). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. Troia, -ae (= η Τροία). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. oppugno 1 (= πολιορκώ). συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και). αφαιρ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. dolus, -i (= δόλος). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. expugno 1 (= κυριεύω). πρόθεση + αφαιρετική (= με, μαζί). αφαιρ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. Anchises, -ae (= ο γχίσης). αφαιρ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. natus, -i (= γιος). αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. socius, -ii (= σύντροφος σύμμαχος). πρόθεση + αιτιατική (= προς / κατεύθυνση, προσέγγιση) αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. Italia, -ae (= η Ιταλία). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. navigo 1 (= πλέω). αντιθετικός σύνδεσμος (= αλλά). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. ventus, -i (= άνεμος). αιτιτ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. pontus, -i (= θάλασσα). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. turbo 1 (= ταράζω). αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. Aeneas, -ae (= ο ινείας). πρόθεση + αιτιατική (= σε / κατεύθυνση, άφιξη). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. Africa, -ae (= η φρική). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. porto 1 (= μεταφέρω, παρασύρω). τοπικό επίρρημα (= εκεί). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. Dido, -onis (= η Διδώ). ονομ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. regina, -ae (= βασίλισσα). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. novus, -a, -um (= νέος). Σ.: recentior, -ior, -ius (του επιθ. recens) και magis (ή plus) novus, -a, -um / Υ.: recentissimus, -a, -um (κυρίως) και novissimus, -a, -um (με σημασία «τελευταίος στην τάξη ή στη σειρά). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. patria, -ae (= πατρίδα). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. fundo 1 (= θεμελιώνω, ιδρύω). δοτ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. regina, -ae (= βασίλισσα). αιτιατ. πληθ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. insidiae, -arum (= ενέδρα, δόλος) / μόνο στον πληθυντικό αριθμό.

8 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Graecōrum: renarrat: amat: regīnam: denique: navigat: exspīrat: γεν. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Graecus, -i (= ο Έλληνας). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. renarro 1 (= αφηγούμαι από την αρχή). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. amo 1 (= αγαπώ). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ.., του ουσ. α κλ. regina, -ae (= βασίλισσα). χρονικό επίρρημα (= τέλος). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. navigo 1 (= πλέω). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. exspiro 1 (= πεθαίνω, ξεψυχώ). ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ amo, amavi, amatum, amāre 1 expugno, expugnavi, expugnatum, expugnāre 1 exspiro, exspiravi, exspiratum, exspirāre 1 fundo, fundavi, fundatum, fundāre 1 navigo, navigavi, navigatum, navigāre 1 oppugno, oppugnavi, oppugnatum, oppugnāre 1 porto, portavi, portatum, portāre 1 renarro, renarravi, renarratum, renarrāre 1 turbo, turbavi, turbatum, turbāre 1 sum, fui, -, esse ΝΩΜΛΟ ΟΥΣΙΣΤΙΚ ΕΠΙΕΤ α κλίση Aeneas, -ae Anchises/Anchisa, -ae Africa, -ae insidiae,insidiarum Italia, -ae patria, -ae regina, -ae Troia, -ae β κλίση dolus, -i filius, -ii/-i Graecus, -i natus, -i pontus, -i socius, -ii ventus, -i γ κλίση Didō, -ōnis β κλίση novus, -a, -um

9 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΗΜ 3 LECTIO TERTIA Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙ ΤΗΣ ΝΔΡΟΜΕΔΣ Cēpheus et Cassiope Andromedam filiam habent. Cassiope, superba formā suā, cum Nymphis se comparat. Neptūnus irātus ad oram Aethiopiae urget beluam marīnam, quae incolis nocet. Oraculum incolis respondet: «regia hostia deo placet!» Tum Cēpheus Andromedam ad scopulum adligat; Belua ad Andromedam se movet. Repente Perseus calceis pennātis advolat; puellam videt et stupet formā puellae. Perseus hastā beluam delet et Andromedam liberat. Cēpheus, Cassiope et incolae Aethiopiae valde gaudent.

10 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 3 Cēpheus et Cassiope habent Andromedam filiam. Cassiope, superba formā suā, comparat se cum Nymphis. Neptūnus irātus urget ad oram Aethiopiae beluam marīnam, quae incolis nocet. Oraculum respondet incolis: «regia hostia placet deo!» Tum Cēpheus adligat Andromedam ad scopulum; Belua se movet ad Andromedam. Repente Perseus advolat calceis pennātis; videt puellam et stupet formā puellae. Perseus delet beluam hastā et liberat Andromedam. Cēpheus, Cassiope et incolae Aethiopiae gaudent valde. Ο Κηφέας και η Κασσιόπη έχουν τη νδρομέδα κόρη. Η Κασσιόπη, περήφανη για την ομορφιά της, συγκρίνει τον εαυτό της με τις Νηρηίδες. Ο Ποσειδώνας οργισμένος στέλνει στην ακτή της ιθιοπίας (ένα) θαλάσσιο κήτος, το οποίο αφανίζει τους κατοίκους. Το μαντείο απαντά στους κατοίκους : «βασιλικό σφάγιο αρέσει στο θεό!» Τότε ο Κηφέας δένει την νδρομέδα πάνω σ (ένα) βράχο. Το κήτος κατευθύνεται προς την νδρομέδα. Ξαφνικά ο Περσέας καταφθάνει πετώντας με τα φτερωτά σανδάλια (του) βλέπει την κοπέλα και θαμπώνεται από την ομορφιά της κοπέλας. Ο Περσέας σκοτώνει το κήτος με το δόρυ και ελευθερώνει την νδρομέδα. Ο Κηφέας, η Κασσιόπη και οι κάτοικοι της ιθιοπίας χαίρονται πάρα πολύ.

11 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ Cēpheus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Cepheus, -i (και -eos) (= ο Κηφέας). et: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και). Cassiope: ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Cassiope, -es (= η Κασσιόπη). Andromedam: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Andromeda, -ae (= η νδρομέδα). filiam: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. filia, -ae (= η κόρη). habent: γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. habeo 2 (= έχω). superba: ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. superbus, -a, -um (= περήφανος). Σ.: superbior, -ior, -ius / Υ.: superbissimus, -a, -um. formā: αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. forma, -ae (= σχήμα, μορφή, ομορφιά). suā: αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., της κτητικής αντων. γ προσ. (εδώ : για έναν κτήτορα) suus, -a, -um (= δικός του, δική του, δικό του) cum: πρόθεση + αφαιρετική (= με). Nymphis: αφαιρ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Nympha, -ae (= η Νύμφη) / Nymphae, -arum (= οι Νηρηίδες). se: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., της προσωπικής αντων. γ προσ. (= τον εαυτό της). comparat: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. comparo 1 (= συγκρίνω). Neptūnus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Neptunus, -i (= ο Ποσειδώνας). irātus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., της επιθετικοποιημένης μτχ. παθ. παρακ. iratus, -a, -um (= οργισμένος) του αποθ. ρήμ. irascor 3 (= οργίζομαι). ad: πρόθεση + αιτιατική (= σε / κατεύθυνση, προσέγγιση). oram: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. ora, -ae (= ακτή). Aethiopiae: γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Aethiopia, -ae (= η ιθιοπία). urget: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. urgeo 2 (= σπρώχνω, στέλνω). beluam: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. belua, -ae (= κήτος). marīnam: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. marinus, -a, -um (= θαλάσσιος). quae: ονομ. ενικ., γέν. θηλ., της αναφορικής αντων. qui, quae, quod (= ο οποίος, -α, -ο). incolis: δοτ. πληθ., γέν. αρσ. και θηλ., του ουσ. α κλ. incola, -ae (= κάτοικος). nocet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. noceo 2 (= βλάπτω, αφανίζω). oraculum: ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. oraculum, -i (= μαντείο). respondet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. respondeo 2 (= απαντώ). regia: ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. regius, -a, -um (= βασιλικός). hostia: ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. hostia, -ae (= σφάγιο για θυσία). deo: δοτ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. deus, -i (= θεός). placet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. placeo 2 (= αρέσω). tum: χρονικό επίρρημα (= τότε). scopulum: αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. scopulus, -i (= βράχος). adligat: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. adligo 1 (= δένω σε κάτι). belua: ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. belua, -ae (= κήτος). movet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. moveo 2 (= κινώ). repente: τροπικό επίρρημα (= ξαφνικά).

12 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Perseus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Perseus, -i (και -eos) (= ο Περσέας). calceis: αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. calceus, -i (= υπόδυμα). pennātis: αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. pennatus, -a, -um (= φτερωτός). Σ.: pennatior, -ior, -ius / Υ.: -. advolat: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. advolo 1 (= καταφθάνω πετώντας). puellam: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. puella, -ae (= κορίτσι, κοπέλα). videt: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. video 2 (= βλέπω). stupet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. stupeo 2 (= βουβαίνομαι, θαμπώνομαι). puellae: γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. puella, -ae (= κορίτσι, κοπέλα). hastā: αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. hasta, -ae (= δόρυ). delet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. deleo 2 (= σκοτώνω, εξολοθρεύω, καταστρέφω). liberat: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. libero 1 (= ελευθερώνω). incolae: ονομ. πληθ., γέν. αρσ. και θηλ., του ουσ. α κλ. incola, -ae (= κάτοικος). valde: ποσοτικό επίρρημα (= πάρα πολύ). gaudent: γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ημιαποθ. ρήμ. gaudeo 2 (= χαίρομαι).

13 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ adligo, adligavi, adligatum, adligāre 1 advolo, advolavi, advolatum, advolāre 1 comparo, comparavi, comparatum, comparāre 1 libero, liberavi, liberatum, liberāre 1 deleo, delevi, deletum, delēre 2 gaudeo, gavisus sum, (gavisum), gaudēre 2 ΗΜΙΠΟΕΤΙΚΟ habeo, habui, habitum, habēre 2 moveo, movi, motum, movēre 2 noceo, nocui, nocitum, nocēre 2 placeo, placui, placitum, placēre 2 respondeo,respondi, responsum, respondēre 2 stupeo, stupui, -, stupēre 2 urgeo, ursi, -, urgēre 2 video, vidi, visum, vidēre 2 irascor, iratus sum, irasci 3 ΠΟΕΤΙΚΟ ΟΥΣΙΣΤΙΚ ΕΠΙΕΤ α κλίση incola, -ae Aethiopia, -ae Andromeda, -ae belua, -ae Cassiope, -es filia, -ae forma, -ae hasta, -ae hostia, -ae Nympha, -ae ora, -ae puella, -ae & β κλίση calceus, -i Cepheus, -i deus, -i Neptunus, -i Perseus, -i scopulus, -i oraculum, -i Ο β κλίση marinus, -a, -um pennatus, -a, -um regius, -a, -um superbus, -a, -um ΝΤΩΝΥΜΙΕΣ suus, sua, suum (κτητική γ προσ.) se (προσωπική, γ προσ.) qui, quae, quod (αναφορική)

14 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΗΜ 4 LECTIO QUARTA Τ ΗΗ ΤΩΝ ΡΧΙΩΝ ΡΩΜΙΩΝ Apud antīquos Rōmānos concordia maxima sed avaritia minima erat. Rōmāni in suppliciis deōrum magnifici sed domi parci erant. Iustitiā inter se certābant et patriam curābant. In bello pericula audaciā propulsābant et beneficiis amicitias parābant. Delecti consultābant patriae; eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat.

15 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 4 Apud antīquos Rōmānos erat maxima concordia sed avaritia minima. Rōmāni (erant) magnifici in suppliciis deōrum sed erant parci domi. Certābant inter se iustitiā et curābant patriam. In bello propulsābant pericula audaciā et parābant amicitias beneficiis. Delecti consultābant patriae; eis (erat) infirmum corpus ex annis sed erat validum ingenium propter sapientiam. Στους αρχαίους Ρωμαίους υπήρχε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια αλλά ελάχιστη πλεονεξία. Οι Ρωμαίοι (ήταν) γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών, αλλά ήταν οικονόμοι (φειδωλοί) στην ιδιωτική (τους) ζωή. Συναγωνίζονταν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα. Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με θάρρος και αποκτούσαν συμμαχίες με ευεργεσίες. Εκλεγμένοι (άντρες, ενν. οι Συγκλητικοί) φρόντιζαν για την πατρίδα σ αυτούς (υπήρχε) αδύναμο σώμα από τα χρόνια αλλά υπήρχε δυνατό πνεύμα εξαιτίας της σοφίας (τους).

16 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ apud: antīquos: Rōmānos: πρόθεση + αιτιατική (= κοντά, σε). αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. antiquus, -a, -um (= αρχαίος). Σ.: antiquior, -ior, -ius / Υ.: antiquissimus, -a, -um. αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Romanus, -i (= ο Ρωμαίος).

17 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ concordia: maxima: sed: avaritia: minima: erat: Rōmāni: in: suppliciis: deōrum: magnifici: domi: parci: erant: iustitiā: inter: se: certābant: et: patriam: curābant: bello: pericula: audaciā: propulsābant: beneficiis: amicitias: parābant: delecti: consultābant: patriae: eis: ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. concordia, -ae (= ομόνοια). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του υπερθ. βαθμού του δευτερόκλ. επιθ. magnus, -a, -um (= μεγάλος ). Σ.: maior, -ior, -ius / Υ.: maximus, -a, -um. αντιθετικός σύνδεσμος (= αλλά). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. avaritia, -ae (= πλεονεξία). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του υπερθ. βαθμού του δευτερόκλ. επιθ. parvus, -a, -um (= μικρός ). Σ.: minor, -or, -us / Υ.: minimus, -a, -um. γ εν. οριστ. παρατ. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Romanus, -i (= ο Ρωμαίος). πρόθεση + αφαιρετική (= σε). αφαιρ. πληθ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. supplicia, -orum (= ικεσίες, προσευχές, λατρεία). Το ουσιαστικό είναι ετερόσημο. Στον ενικό supplicium, -ii/-i (= τιμωρία ). γεν. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. deus, -i (= θεός). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. magnificus, -a, -um (= μεγαλόπρεπος, γενναιόδωρος). Σ.: magnificentior, -ior, -ius / Υ.: magnificentissimus, -a, -um. τοπικό επίρρημα (= στο σπίτι, στην ιδιωτική ζωή, στην πατρίδα). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. parcus, -a, -um (= οικονόμος, φειδωλός). Σ.: parcior, -ior, -ius / Υ.: parcissimus, -a, -um. γ πληθ. οριστ. παρατ. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. iustitia, -ae (= δικαιοσύνη). πρόθεση + αιτιατική (= μεταξύ). αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., της προσωπικής αντων. γ προσ. (= τον εαυτό του / τους εαυτούς τους). γ πληθ. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. certo 1 (= συναγωνίζομαι). συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. patria, -ae (= πατρίδα). γ πληθ. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. curo 1 (= φροντίζω). αφαιρ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. bellum, -i (= πόλεμος). αιτιατ. πληθ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. periculum, -i (= κίνδυνος). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. audacia, -ae (= τόλμη). γ πληθ. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. propulso 1 (= απωθώ, απομακρύνω). Το ρήμα είναι θαμιστικός τύπος του propello 3 (= απωθώ). αφαιρ. πληθ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. beneficium, -i/-i (= ευεργεσία). αιτιατ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. amicitia, -ae (= φιλία, συμμαχία). γ πληθ. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. paro 1 (= ετοιμάζω, αποκτώ). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., της μτχ. παθ. παρακ. delectus, -a, -um του ρήμ. deligo 3 (= εκλέγω). Εδώ delecti, -orum (= οι Συγκλητικοί). γ πληθ. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. consulto 1 (= φροντίζω για). Το consulto είναι θαμιστικός τύπος του consulo 3 (= βουλεύομαι). δοτ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. patria, -ae (= πατρίδα). δοτ. πληθ., γέν. αρσ., της δεικτικής επαναληπτικής αντων. is, ea, id

18 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ corpus: ex: annis: infirmum: ingenium: propter: sapientiam: validum: (= αυτός, -ή, -ό). ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. γ κλ. corpus, -oris (= σώμα). πρόθεση + αφαιρετική (= από). αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. annus, -i (= έτος). ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του δευτερόκλ. επιθ. infirmus, -a, -um (= αδύναμος). Σ.: infirmior, -ior, -ius / Υ.: infirmissimus, -a, -um. ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. ingenium, -ii/-i (= πνεύμα). πρόθεση + αιτιατική (= εξαιτίας, από, για, χάρη σε). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. sapientia, -ae (= σοφία, φρόνηση). ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του δευτερόκλ. επιθ. validus, -a, -um (= δυνατός, ρωμαλέος). ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ certo, certavi, certatum, certāre 1 consulto, consultavi, consultatum, consultāre 1 curo, curavi, curatum, curāre 1 paro, paravi, paratum, parāre 1 propulso, propulsavi, propulsatum, propulsāre 1 deligo, delēgi, delectum, deligĕre 3 sum, fui, -, esse ΝΩΜΛΟ ΟΥΣΙΣΤΙΚ ΕΠΙΕΤ α κλίση amicitia, -ae audacia, -ae avaritia, -ae concordia, -ae iustitia, -ae patria, -ae sapientia, -ae β κλίση annus, -i deus, -i Romanus, -i bellum, -i Ο beneficium, -ii/-i Ο ingenium, -ii/-i Ο periculum, -i Ο suplicia, -orum Ο γ κλίση corpus,-oris Ο β κλίση antiquus, -a, -um infirmus, -a, -um magnificus, -a, -um magnus, -a, -um (maximus, -a, -um) parcus, -a, -um parvus, -a, -um (minimus, -a, -um) validus, -a, -um ΝΤΩΝΥΜΙΕΣ se (προσωπική, γ προσώπου) is, ea, id (δεικτική - επαναληπτική)

19 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΗΜ 5 LECTIO QUINTA ΕΝΣ ΛΤΡΗΣ ΤΟΥ ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ Silius Italicus, poēta epicus, vir clarus erat. XVII (septendecim) libri eius de bello Punico secundo pulchri sunt. Ultimis annis vitae suae in Campaniā se tenēbat. Multos in illis locis agros possidēbat. Silius animum tenerum habēbat. Gloriae Vergili studēbat ingeniumque eius fovēbat. Eum ut puer magistrum honorābat. Monumentum eius, quod Neapoli iacēbat, pro templo habēbat.

20 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 5 Silius Italicus, poēta epicus, erat vir clarus. XVII (septendecim) libri eius de secundo Punico bello sunt pulchri. Ultimis annis vitae suae se tenēbat in Campaniā. In illis locis possidēbat multos agros. Silius habēbat tenerum animum. Studēbat gloriae Vergili et fovēbat ingenium eius. Eum honorābat ut puer magistrum. Monumentum eius, quod iacēbat Neapoli, habēbat pro templo. Ο Σίλιος Ιταλικός, ο επικός ποιητής, ήταν άνδρας ένδοξος / δοξασμένος. Τα δεκαεπτά βιβλία του για το δεύτερο Καρχηδονιακό πόλεμο είναι όμορφα. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του παρέμενε στην Καμπανία. Σ εκείνα τα μέρη είχε στην κατοχή του πολλούς αγρούς. Ο Σίλιος είχε ευαίσθητη (τρυφερή) ψυχή. Επιδίωκε τη δόξα του Βιργιλίου και περιέβαλλε με αγάπη / λάτρευε το πνεύμα του. Τον τιμούσε όπως το παιδί (τιμά) το δάσκαλο. Το μνημείο του, το οποίο βρισκόταν στη Νεάπολη, (το) θεωρούσε σαν ναό.

21 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ Silius: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Silius, -ii/-i (= ο Σίλιος). Italicus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Italicus, -i (= ο Ιταλικός). poēta: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. poeta, -ae (= ποιητής). epicus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. epicus, -a, -um (= επικός). vir: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. vir, γεν. viri (= άντρας). clarus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. clarus, -a, -um (= ένδοξος). Σ.: clarior, -ior, -ius / Υ.: clarissimus, -a, -um. erat: γ ενικ. οριστ. παρατ. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). XVII(septendecim): απόλυτο αριθμητικό, άκλιτο (= δεκαεπτά). libri: ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. liber, γεν. libri (= βιβλίο). eius: γεν. ενικ., γέν. αρσ., της δεικτικής επαναληπτικής αντων. is, ea, id (= αυτός, αυτή, αυτό). de: πρόθεση + αφαιρετική (= για, από). bello: αφαιρ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. bellum, -i (= πόλεμος). Punico: αφαιρ. ενικ., γέν. ουδ., του δευτερόκλ. επιθ. Punicus, -a, -um (= Καρχηδονιακός). secundo: αφαιρ. ενικ., γέν. ουδ., του δευτερόκλ. επιθ. secundus, -a, -um (= δεύτερος). pulchri: ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. pulcher, pulchra, pulchrum(=όμορφος). Σ.: pulchrior, -ior, -ius / Υ.: pulcherrimus, -a, -um. sunt: γ πληθ. οριστ. ενεστ. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ultimis: αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. υπερθ. βαθμού ultimus, -a, -um (= τελευταίος, ύστερος)..: (επίρρ.) ultra / Υ.: ulterior, -ior, -ius. annis: αφαιρ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. annus, -i (= έτος). vitae: γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. vita, -ae (= ζωή). suae: γεν. ενικ., γέν. θηλ., της κτητικής αντων. του γ προσ. suus, -a, -um (= δικός, -ή, -ό του και δικός ή, -ό τους / εδώ για έναν κτήτορα). in: πρόθεση + αφαιρετική (= σε / στάση σε τόπο). Campaniā: αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Campania, -ae (= η Καμπανία). se: αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., του γ προσ. της προσωπικής αντων. (= τον εαυτό του). tenēbat: γ εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. teneo 2 (= κρατώ). multos: αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. multus, -a, -um (=πολύς). Το επίθετο συνηθίζεται στον πληθυντικό αριθμό και σχηματίζει τα παραθετικά του ως εξής :.: multi, -ae, -a / Σ.: plures, -es, -a / Υ.: plurimi, -ae, -a. illis: αφαιρ. πληθ., γέν. ουδ., της δεικτικής αντων. ille, illa, illud (= εκείνος, -η, -ο). locis: αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. locus, -i (= τόπος). agros: αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. ager, γεν. agri (= αγρός). possidēbat: γ εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. possideo 2 (= κρατώ). animum: αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. animus, -i (= ψυχή). tenerum: αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. tener, tenera, tenerum (= τρυφερός, ευαίσθητος). Σ.: tenerior, -ior, -ius / Υ.: tenerrimus, -a, -um. habēbat: γ εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. habeo 2 (= έχω, θεωρώ). gloriae: δοτ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. gloria, -ae (= δόξα).

22 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Vergili: studēbat: ingenium: -que: fovēbat: eum: ut: puer: magistrum: honorābat: monumentum: quod: Neapoli: iacēbat: pro: templo: γεν. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Vergilius, -ii/-i (= ο Βιργίλιος). γ εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. studeo 2 (= σπουδάζω, επιδιώκω). αιτιατ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. ingenium, -ii/-i (= πνεύμα). συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και / εγκλιτική χρήση του et). γ εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. foveo 2 (= περιβάλλω με αγάπη). αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., της δεικτικής επαναληπτικής αντων. is, ea, id (= αυτός, αυτή, αυτό). παραβολικός σύνδεσμος (= ως, σαν, σαν να). ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. puer, γεν. pueri (= παιδί). αιτιατ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. magister, γεν. magistri (= δάσκαλος). γ εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. honoro 1 (= τιμώ). ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. monumentum, -i (= μνημείο, τάφος). ονομ. ενικ., γέν. ουδ., της αναφορικής αντων. qui, quae, quod (= ο οποίος, -α, -ο). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. Neapolis, -is (= η Νεάπολη). γ εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. iaceo 2 (= κείμαι, βρίσκομαι). πρόθεση + αφαιρετική (= ως, σαν). αφαιρ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. templum, -i (= ναός).

23 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ honoro, honoravi, honoratum, honorāre 1 foveo, fovi, fotum, fovēre 2 habeo, habui, habitum, habēre 2 iaceo, iacui, iacitum, iacēre 2 possideo, possedi, possesum, possidēre 2 studeo, studui, -, studēre 2 teneo, tenui, tentum, tenēre 2 ΟΥΣΙΣΤΙΚ ΕΠΙΕΤ α κλίση poeta, -ae Campania, -ae gloria, -ae vita, -ae β κλίση ager, agri animus, -i annus,-i liber, -bri locus, -i magister, -i puer, -i Silius, -ii/-i Vergilius, -ii/-i vir, viri bellum, -i Ο ingenium, -ii/-i Ο monumentum, -i O templum, -i O γ κλίση Neapolis, -is ΝΤΩΝΥΜΙΕΣ β κλίση clarus, -a, -um epicus, -a, -um multus, -a, -um pulcher, -chra, -chrum Punicus, -a, -um secundus, -a, -um tener, -era, -erum ultimus, -a, -um is, ea, id (δεικτική - επαναληπτική) suus, sua, suum (κτητική, γ προσ.) se (προσωπική, γ προσώπου) ille, illa, illud (δεικτική) qui, quae, quod (αναφορική)

24 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΗΜ 6 LECTIO SEXTA ΟΙ ΝΟΜΟΙ In eā civitāte, quam leges continent, boni viri libenter leges servant. Lex enim est fundamentum libertātis, fons aequitātis. Mens et animus et consilium et sententia civitātis posita est in legibus. Ut corpora nostra sine mente, sic civitas sine lege non stat. Legum ministri sunt magistrātus, legum interpretes iudices, legum denique omnes servi sumus: sic enim liberi esse possumus.

25 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 6 In eā civitāte, quam continent leges boni viri servant leges libenter. Lex enim est fundamentum libertātis, fons aequitātis. Mens et animus et consilium et sententia civitātis posita est in legibus. Ut corpora nostra (non stant) sine mente sic civitas non stat sine lege. Magistrātus sunt ministri legum, iudices (sunt) interpretes legum, denique omnes sumus servi legum: sic enim possumus esse liberi. Σ αυτή την πολιτεία, την οποία στεριώνουν οι νόμοι, οι καλοί άντρες τηρούν τους νόμους πρόθυμα. Γιατί ο νόμος είναι το θεμέλιο της ελευθερίας, η πηγή της δικαιοσύνης. Ο νους και η ψυχή και η σκέψη και η κρίση της πολιτείας βρίσκονται στους νόμους. Όπως τα σώματά μας (δεν υπάρχουν) χωρίς το νου, έτσι και η πολιτεία δεν υπάρχει χωρίς το νόμο. Οι αρχές / άρχοντες είναι υπηρέτες των νόμων, Οι δικαστές (είναι) ερμηνευτές των νόμων, Τέλος όλοι είμαστε υπηρέτες των νόμων γιατί έτσι μπορούμε να είμαστε ελεύθεροι.

26 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ in: eā: civitāte: quam: leges: continent: boni: viri: libenter: leges: servant: lex: enim: est: fundamentum: libertātis: fons: aequitātis: mens: et: animus: consilium: sententia: civitātis: posita est: legibus: ut: corpora: nostra: sine: mente: sic: civitas: lege: non: stat: legum: ministri: πρόθεση + αφαιρετική (= σε). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., της δεικτικής επαναληπτικής αντων. is, ea, id (= αυτός, -ή, -ό). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. civitas, -atis (= πολιτεία). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., της αναφορικής αντων. qui, quae, quod (= ο οποίος, -α, -ο). ονομ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. lex, -gis (= νόμος). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. contineo 2 (= συγκρατώ, στερεώνω). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. bonus, bona, bonum (= καλός). Σ.: melior, -ior, -ius / Υ.: optimus, -a, -um. ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. vir, γεν. viri (= άνρας). τροπικό επίρρημα (= πρόθυμα). Σ.: libentius / Υ.: libentissime. αιτιατ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. lex, -gis (= νόμος). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. servo 1 (= τηρώ, φυλάω). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. lex, -gis (= νόμος). αιτιολογικός σύνδεσμος (= γιατί). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. fundamendum, -i (= θεμέλιο). γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. libertas, -atis (= ελευθερία). ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. fons, -ntis (= πηγή). γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. aequitas, -atis (= δικαιοσύνη). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. mens, -ntis (= νους, πνεύμα). συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και). ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. animus, -i (= ψυχή). ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. consilium, -ii/-i (= σκέψη). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. sententia, -ae (= άποψη, κρίση, «θέση»). γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. civitas, -atis (= πολιτεία). γ εν. οριστ. παρακ. παθ. φων. του ρήμ. pono 3 (= τοποθετώ). αφαιρ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. lex, -gis (= νόμος). παραβολικός σύνδεσμος (= όπως). γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. civitas, -atis (= πολιτεία). ονομ. πληθ., γέν. ουδ., της κτητικής αντων. α προσ. noster, nostra, nostrum (= δικός μας, δική μας, δικό μας). πρόθεση + αφαιρετική (= χωρίς). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. mens, -ntis (= νους, πνεύμα). τροπικό επίρρημα (= έτσι). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. civitas, -atis (= πολιτεία). αφαιρ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. lex, -gis (= νόμος). αρνητικό μόριο (= όχι, δεν). γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. sto 1 (= στέκομαι, υπάρχω). γεν. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. lex, -gis (= νόμος). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. minister, γεν. ministri (= θεράποντας,

27 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ sunt: magistrātus: interpretes: iudices: denique: omnes: servi: sumus: liberi: esse: possumus: υπηρέτης). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. δ κλ. magistratus, -us (= ο άρχοντας / στον πληθ. [όπως εδώ] οι αρχές). ονομ. πληθ., γέν. αρσ. και θηλ., του ουσ. γ κλ. interpretes, -etis (= ερμηνευτής). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. iudex, -icis (= δικαστής). χρονικό επίρρημα (= στο τέλος, τελικά). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του δικατάλ. τριτόκλ. επιθ. omnis, omnis, omne (= όλος, ο καθένας). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. servus, -i (= δούλος, υπηρέτης). α πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του δευτερόκλ. επιθ. liber, -era, -erum (= ελεύθερος). Σ.: liberior, -ior, -ius / Υ.: liberrimus, -a, -um. απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). α πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ανώμ. ρήμ. possum (= μπορώ). ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ servo, servavi, servatum, servāre 1 sto, steti, statum, stāre 1 contineo, continui, contentum, continēre 2 pono, posui, positum, ponĕre 3 sum, fui, -, esse ΝΩΜΛΟ possum, potui, -, posse ΝΩΜΛΟ ΟΥΣΙΣΤΙΚ α κλίση sententia, -ae β κλίση animus, -i minister, -stri servus, -i vir, viri consilium, -ii/-i Ο fundamentum, -i Ο γ κλίση fons, fontis iudex, -icis interpres, -etis & aequitas, -atis civitas, -atis lex, legis libertas, -atis mens, mentis corpus, -oris Ο δ κλίση magistratus, -us ΕΠΙΕΤ ΝΤΩΝΥΜΙΕΣ β κλίση bonus, -a, -um liber, -era, -erum ΜΗΜ 7 γ κλίση omnis, -is, -e is, ea, id (δεικτική - επαναληπτική) qui, quae, quod (αναφορική) noster, nostra, nostrum (κτητική, α προσ) LECTIO SEPTIMA

28 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΕΤΟΙΜΣΙΕΣ ΓΙ ΞΕΧΕΙΜΩΝΙΣΜ Caesar propter frumenti inopiam legiōnes in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemāre iubet et tribus imperat in Belgis remanēre. Legātos omnes frumentum in castra importāre iubet. Milites his verbis admonet : «Hostes adventāre audio; speculatōres nostri eos prope esse nuntiant. Vim hostium cavēre debetis; hostes enim de collibus advolāre solent et caedem militum perpetrāre possunt». ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 7 Caesar propter inopiam frumenti

29 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ conlocat legiōnes in multis hibernis. Ex quibus iubet quattuor hiemāre in Nerviis et imperat tribus remanēre in Belgis. Iubet omnes legātos importāre frumentum in castra. Admonet milites his verbis: «Audio adventāre hostes; speculatōres nostri nuntiant eos esse prope. debetis cavēre vim hostium; hostes enim solent advolāre de collibus et possunt perpetrāre caedem militum». εξαιτίας της έλλειψης σιταριού εγκαθιστά τις λεγεώνες σε πολλά χειμερινά στρατόπεδα. πό αυτές διατάζει τέσσερις να ξεχειμωνιάσουν στη χώρα των Νερβίων και διατάζει τρεις να παραμείνουν στη χώρα των Βέλγων. Διατάζει / δίνει εντολή σε όλους τους διοικητές των λεγεώνων να φέρουν σιτάρι μέσα στα στρατόπεδα. Συμβουλεύει τους στρατιώτες μ αυτά τα λόγια: «Πληροφορούμαι ότι οι εχθροί πλησιάζουν οι ανιχνευτές μας αναγγέλλουν ότι αυτοί (οι εχθροί) είναι κοντά. Πρέπει να προσέχετε (να φυλάγεστε από) τη δύναμη των εχθρών γιατί οι εχθροί συνηθίζουν να εξορμούν από τους λόφους και μπορούν Ο Καίσαρας να κατασφάξουν τους στρατιώτες». ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ

30 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Caesar: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. Caesar, -aris (= ο Καίσαρας). propter: πρόθεση + αιτιατική (= εξαιτίας). frumenti: γεν. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. frumentum, -i (= δημητριακά, σιτάρι). inopiam: αιτιατ. ενικ. γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. inopia, -ae (= έλλειψη). legiōnes: αιτιατ. πληθ. γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. legio, -onis (= λεγεώνα). in: πρόθεση + αφαιρετική (= σε / στάση σε τόπο). hibernis: αφαιρ. πληθ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. hiberna, -orum (= χειμερινό στρατόπεδο). multis: αφαιρ. πληθ., γέν. ουδ., του δευτερόκλ. επιθ. multus, -a, -um (= πολύς. Συναντάται συνήθως στον πληθυντικό αριθμό και σχηματίζει τα παραθετικά του ως εξής:.: multi, -ae, -a / Σ.: plures, -es, -a / Υ.: plurimi, -ae, -a. conlocat: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. conloco 1 (= εγκαθιστώ). ex: πρόθεση + αφαιρετική (= από). quibus: αφαιρ. πληθ., γέν. θηλ., της αναφορικής αντων. qui, quae, quod (= ο οποίος, -α, -ο). quattuor: απόλυτο αριθμητικό, άκλιτο (= τέσσερις, τέσσερα). Nerviis: αφαιρ. πληθ. γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Nervii, -orum (= οι Νέρβιοι,η χώρα των Νερβίων). hiemāre: απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. hiemo 1 (= ξεχειμωνιάζω). iubet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. iubeo 1 (= διατάζω). et: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και). tribus: δοτ. πληθ., γέν. θηλ., του απόλ. αριθμητικού επιθ. tres, tres, tria (= τρεις, τρία). imperat: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. impero 1 (= διατάζω). Belgis: αφαιρ. πληθ. γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. Belgae, -arum (= οι Βέλγοι, η χώρα των Βέλγων). remanēre: απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. remaneo 2 (= παραμένω). legātos: αιτιατ. πληθ. γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. legatus, -i (= ο διοικητής της λεγεώνας). omnes: αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του δικατάλ. τριτόκλ. επιθ. omnis, -is, -e (= όλος, ο καθένας). frumentum: αιτιατ. πληθ. γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. frumentum, -i (= δημητριακά, σιτάρι). in: πρόθεση + αιτιατική (= σε / κίνηση σε τόπο). castra: αιτιατ. πληθ. γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. castra, -orum (= στρατόπεδο). importāre: απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. importo 1 (= εισάγω, φέρνω μέσα). milites: αιτιατ. πληθ. γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. miles, -itis (= στρατιώτης). his: αφαιρ. πληθ., γέν. ουδ., της δεικτικής αντων. hic, haec, hoc (= αυτός, -ή, -ό). verbis: αφαιρ. πληθ. γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. verbum, -i (= λόγος). admonet: γ εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. admoneo 2 (= συμβουλεύω). hostes: αιτιατ. πληθ. γέν. αρσ. και θηλ., του ουσ. γ κλ. hostis, -is (= εχθρός). adventāre: απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. advento 1 (= πλησιάζω). Το ρήμα είναι θαμιστικός τύπος του ρήματος advenio 4 (= προσέρχομαι, φτάνω). audio: α εν. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. audio 4 (= ακούω, πληροφορούμαι). speculatōres: ονομ. πληθ. γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. speculator, -oris (= ανιχνευτής, κατάσκοπος).

31 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ nostri: eos: prope: esse: nuntiant: vim: hostium: cavēre: debetis: enim: de: collibus: advolāre: solent: caedem: militum: perpetrāre: possunt: ονομ. πληθ., γέν. αρσ., της κτητικής αντων. α προσ. noster, nostra, nostrum (= δικός μας, δική μας, δικό μας / για πολλούς κτήτορες). αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., της δεικτικής - επαναληπτικής αντων. is, ea, id (= αυτός, -ή, -ό). τοπικό επίρρημα (= κοντά). Σ.: propius / Υ.: proxime. απαρέμφ. ενεστ. του βοηθ. ρήμ. sum 1 (= είμαι). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. nuntio 1 (= αναγγέλλω). αιτιατ. ενικ. γέν. θηλ., του ελλειπτικού ουσ. γ κλ. vis (= δύναμη, βία). γεν. πληθ. γέν. αρσ. και θηλ., του ουσ. γ κλ. hostis, -is (= εχθρός). απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. caveo 2 (= προσέχω, φυλάγομαι). β πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. debeo 2 (= οφείλω, πρέπει). αιτιολογικός σύνδεσμος (= γιατί). πρόθεση + αφαιρετική (= από). αφαιρ. πληθ. γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. collis, -is (= λόφος). απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. advolo 1 (= εξορμώ). γ πληθ. οριστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. soleo 2 (= συνηθίζω). αιτιατ. ενικ. γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. caedes, -is (= σφαγή). γεν. πληθ. γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. miles, -itis (= στρατιώτης). απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. perpetro 1 (= διαπράττω, κάνω). γ πληθ. οριστ. ενεστ. του ανώμ. ρήμ. possum (= μπορώ). ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ

32 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ advento, adventavi, adventatum, adventāre 1 advolo, advolavi, advolatum, advolāre 1 conloco, conlocavi, conlocatum, conlocāre 1 hiemo, hiemavi, hiematum, hiemāre 1 impero, imperavi, imperatum, imperāre 1 importo, importavi, importatum, importāre 1 nuntio, nuntiavi, nuntiatum, nuntiāre 1 perpetro, perpetravi, perpetratum, perpetrāre 1 admoneo, admonui, admonitum, admonēre 2 caveo, cavi, cautum, cavēre 2 debeo, debui, debitum, debēre 2 iubeo, iussi, iussum, iubēre 2 remaneo, remansi, -, remanēre 2 soleo, solitus sum, -, solēre 2 ΗΜΙΠΟΕΤΙΚΟ audio, audi(v)i, auditum, audīre 4 possum, potui, -, posse ΝΩΜΛΟ sum, fui, -, esse ΝΩΜΛΟ ΟΥΣΙΣΤΙΚ α κλίση Belgae, -arum inopia, -ae β κλίση legatus, -i Nervii, -orum castra, -orum frumentum, -i hiberna, -orum verbum, -i Ο Ο Ο Ο γ κλίση Caesar, -aris collis, -is miles, -itis speculator, -oris hostis, -is caedes, -is legio, -onis vis & ΕΠΙΕΤ ΝΤΩΝΥΜΙΕΣ β κλίση multus, -a, -um γ κλίση omnis, -is, -e qui, quae, quod (αναφορική) noster, nostra, nostrum (κτητική, α προσ). is, ea, id (δεικτική - επαναληπτική) hic, haec, hoc (δεικτική) ΜΗΜ 8 LECTIO OCTAVA

33 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΟΤΝ ΒΓΕΙΣ ΣΤΟ ΚΥΝΗΓΙ, ΠΡΕ ΜΖΙ ΣΟΥ ΜΟΛΥΒΙ ΚΙ ΧΡΤΙ Gaius Plinius Cornēlio Tacito suo salūtem. Ridēbis. Ego tres apros ferōces cēpi. «Ipse?» interrogābis. Ipse. Ad retia sedēbam; erat in proximo non venabulum sed stilus et pugillāres; cogitābam aliquid enotabamque; etsi retia vacua, plēnas tamen cēras habēbam. Silvae et solitūdo sunt magna incitamenta cogitatiōnis. Cum in venatiōnibus eris, licēbit tibi quoque pugillāres adportāre: vidēbis non Diānam in montibus sed Minervam errāre. Vale! ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 8

34 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Gaius Plinius (mittit) suo Cornēlio Tacito salūtem. Ridēbis. Ego cēpi tres ferōces apros. «Ipse?» interrogābis. Ipse. Sedēbam ad retia; non erat in proximo venabulum sed stilus et pugillāres; cogitābam aliquid enotabamque; etsi (habēbam) vacua retia, habēbam tamen plēnas cēras. Silvae et solitūdo sunt magna incitamenta cogitatiōnis. Cum eris in venatiōnibus licēbit tibi quoque adportāre pugillāres: non vidēbis errāre in montibus Diānam sed Minervam. Vale! Ο Γάιος Πλίνιος (στέλνει) στο φίλο του Κορνήλιο Τάκιτο χαιρετισμούς. α γελάσεις. Εγώ έπιασα τρία φοβερά αγριογούρουνα. «Ο ίδιος;» θα ρωτήσεις. Ο ίδιος. Καθόμουν κοντά στα δίχτυα πλάι μου δεν είχα τη λόγχη αλλά τη γραφίδα και τις πλάκες σκεφτόμουν κάτι και κρατούσα σημειώσεις αν και (είχα) άδεια τα δίχτυα, είχα όμως γεμάτες τις πλάκες. Τα δάση και η μοναξιά είναι μεγάλα ερεθίσματα της σκέψης. Όταν θα είσαι / πας στο κυνήγι, θα μπορείς κι εσύ να φέρνεις τις πλάκες: θα δεις ότι περιπλανιέται στα βουνά όχι η Άρτεμη αλλά η θηνά. Γεια! ΣΧΟΛΙ : ΛΕΞΙΛΟΓΙΚ ΓΡΜΜΤΙΚ ΣΗΜΣΙΟΛΟΓΙΚ

35 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Gaius: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Gaius, γεν. Gai (= ο Γάιος). Plinius: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Plinius, -ii/-i (= ο Πλίνιος). Cornēlio: δοτ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Cornelius, -ii/-i (= ο Κορνήλιος). Tacito: δοτ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. Tacitus, -i (= ο Τάκιτος). suo: δοτ. ενικ., γέν. αρσ., της κτητικής αντων. του γ προσ. suus, sua, suum (= δικός -ή, -ό του, δικός -ή, -ό τους / εδώ για έναν κτήτορα). salūtem: αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. salus, -utis (= σωτηρία, υγεία, ευημερία). ridēbis: β εν. οριστ. μέλλ. ενεργ. φων. του ρήμ. rideo 2 (= γελώ). ego: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., της προσωπικής αντων. α προσ. ego (= εγώ). tres: αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του απόλ. αριθμητικού επιθ. tres, tres, tria (= τρεις, τρία). apros: αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. aper, γεν. apri (= κάπρος, αγριογούρουνο). ferōces: αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του μονοκατάλ. τριτόκλ. επιθ. ferox, -ocis (= άγριος, φοβερός). Σ.: ferocior, -ior, -ius / Υ.: ferocissimus, -a, -um. cēpi: α εν. οριστ. παρακ. ενεργ. φων. του ρήμ. capio 3 (= πιάνω). ipse: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., της δεικτικής - οριστικής αντων. ipse, ipsa, ipsum (= ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο). interrogābis: β εν. οριστ. μέλλ. ενεργ. φων. του ρήμ. interrogo 1 (= ρωτώ). ad: πρόθεση + αιτιατική (= δίπλα, κοντά σε). retia: αιτιατ. πληθ., γέν. ουδ., του ουσ. γ κλ. rete, -is (= δίχτυ). sedēbam: α εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. sedeo 2 (= κάθομαι). erat: γ εν. οριστ. παρατ. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). in: πρόθεση + αφαιρετική (= σε). proximo: αφαιρ. ενικ., γέν. ουδ., του επιθ. υπερθ. βαθμού proximus, -a, -um (= πολύ κοντινός)..: (επίρρ.) prope / Σ.: propior, -ior, -ius. non: αρνητικό μόριο (= όχι, δεν). venabulum: ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. venabulum, -i (= κυνηγετική λόγχη). sed: αντιθετικός σύνδεσμος (= αλλά). stilus: ονομ. ενικ., γέν. αρσ., του ουσ. β κλ. stilus, -i (= γραφίδα). et: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και). pugillāres: ονομ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί). cogitābam: α εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. cogito 1 (= σκέπτομαι). aliquid: αιτιατ. ενικ., γέν. ουδ., της αόριστης (ουσιαστικής) αντων. aliquis, aliqua (-ae), aliquid (= κάποιος, κάτι). enotabam: α εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. enoto 1 (= κρατώ σημειώσεις). -que: συμπλεκτικός σύνδεσμος (= και / εγκλιτική χρήση του et). etsi: εναντιωματικός σύνδεσμος (= αν και). vacua: αιτιατ. πληθ., γέν. ουδ., του δευτερόκλ. επιθ. vacuus, -a, -um (= άδειος). Σ.: magis vacuus, -a, -um / Υ.: maxime vacuus, -a, -um. plēnas: αιτιατ. πληθ., γέν. θηλ., του δευτερόκλ. επιθ. plenus, -a, -um (= γεμάτος). Σ.: plenior, -ior, -ius / Υ.: plenissimus, -a, -um.

36 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ tamen: cēras: habēbam: silvae: solitūdo: sunt: magna: incitamenta: cogitatiōnis: cum: venatiōnibus: eris: licēbit: tibi: quoque: pugillāres: adportāre: vidēbis: Diānam: montibus: Minervam: errāre: vale: αντιθετικός σύνδεσμος (= όμως). αιτιατ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. cera, -ae (= κερί). Στον πληθ. (όπως εδώ) cerae, -arum (= πλάκες αλειμμένες με κερί). α εν. οριστ. παρατ. ενεργ. φων. του ρήμ. habeo 2 (= έχω, θεωρώ). ονομ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. silva, -ae (= δάσος). ονομ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. solitudo, -inis (= ερημιά, μοναξιά). γ πληθ. οριστ. ενεστ. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). ονομ. πληθ., γέν. ουδ., του δευτερόκλ. επιθ. magnus, -a, -um (= μεγάλος). Σ.: maior, -ior, -ius / Υ.: maximus, -a, -um. ονομ. ενικ., γέν. ουδ., του ουσ. β κλ. incitamentum, -i (= ερέθισμα). γεν. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. cogitatio, -inis (= σκέψη, λογισμός). χρονικός σύνδεσμος (= όταν). αφαιρ. πληθ., γέν. θηλ., του ουσ. γ κλ. venatio, -onis (= κυνήγι). β εν. οριστ. μέλλ. του βοηθ. ρήμ. sum (= είμαι). γ εν. οριστ. μέλλ. ενεργ. φων. του απρόσ. ρήμ. licet 2 (= επιτρέπεται, είναι δυνατό). δοτ. ενικ., γέν. αρσ., της προσωπικής αντων. του β προσ. tu (= εσύ). τροπικό επίρρημα (= επίσης). Προέρχεται από το et quo κατ άλλους είναι συμπλεκτικός σύνδεσμος. αιτιατ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. α κλ. pugillares, -ium (= πλάκες αλειμμένες με κερί). απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. adporto 1 (= φέρνω κάπου). β εν. οριστ. μέλλ. ενεργ. φων. του ρήμ. video 2 (= βλέπω). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Diana, -ae (= η Άρτεμη). αφαιρ. πληθ., γέν. αρσ., του ουσ. γ κλ. mons, γεν. montis (= βουνό). αιτιατ. ενικ., γέν. θηλ., του ουσ. α κλ. Minerva, -ae (= η θηνά). απαρέμφ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. erro 1 (= περιπλανιέμαι). β εν. προστ. ενεστ. ενεργ. φων. του ρήμ. valeo 2 (= είμαι υγιής, γερός). ΠΙΝΚΣ ΓΡΜΜΤΙΚΗΣ

37 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΡΧΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΡΗΜΤΩΝ adporto, adportavi, adportatum, adportāre 1 cogito, cogitavi, cogitatum, cogitāre 1 enoto, enotavi, enotatum, enotāre 1 erro, erravi, erratum, errāre 1 interrogo, interrogavi, interrogatum, interrogāre 1 habeo, habui, habitum, habēre 2 licet, licuit (και licitum) est, -, licēre 2 rideo, risi, risum, ridēre 2 sedeo, sedi, sessum, sedēre 2 valeo, valui, -, valēre 2 video, vidi, visum, vidēre 2 capio, cepi, captum, capĕre 3 ΟΥΣΙΣΤΙΚ α κλίση cera, -ae Diana, -ae Minerva, -ae silva, -ae β κλίση aper, apri stilus, -i incitamentum, -i Ο venabulum, -i Ο γ κλίση mons, montis pugillares, -ium cogitatio, -onis salus, -utis solitudo, -inis venatio, -onis rete, -is Ο ΕΠΙΕΤ ΝΤΩΝΥΜΙΕΣ β κλίση magnus, -a, -um plenus, -a, -um vacuus, -a, -um γ κλίση ferox, -ocis ego (προσωπική, α προσώπου) ipse, ipsa, ipsum (δεικτική - οριστική) aliquis, aliqua/-ae, aliquid (αόριστη ουσιαστική) tu (προσωπική, β προσώπου) ΜΗΜ 9 LECTIO NONA

38 Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΛΪΤΖΙΔΟΥ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ Η ΕΓΚΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΤΙΣ ΣΤΗ ΡΩΜΗ Tarquinius Superbus, septimus atque ultimus regum, hoc modo imperium perdit. Filius eius Sextus Tarquinius pudicitiam Lucrētiae, uxōris Collatīni, laedit. Marītus et pater et Iunius Brutus eam maestam inveniunt. Illis femina cum lacrimis iniuriam aperit et cultro se ipsam interficit. Brutus ex vulnere dolōre magno cultrum extrahit et delictum punīre parat. Populum concitat et Tarquinio imperium adimit. Liber iam populus Rōmānus duo consules, Iunium Brutum et Tarquinium Collatīnum, deligere constituit. ΜΕΤΦΡΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ 9