ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...6 EXTENDED ABSTRACT ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΡΓΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΤΥΠΟΙ ΕΡΓΩΝ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ) 13

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ - ΙΑΤΜΗΜΑΤIΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΝΟΤΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ Περικλής Α. Ζόλκου Αθήνα, Φλεβάρης 2010 «ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» Επιβλέπων: Καθηγητής Κ. Μουτζούρης 1

2 Ευχαριστίες Μετά την ολοκλήρωση αυτής της µεταπτυχιακής εργασίας οφείλω να ευχαριστήσω κάποιους ανθρώπους, οι οποίοι σε µικρότερο ή σε µεγαλύτερο βαθµό µε βοήθησαν στάθηκαν δίπλα µου στις καλές και στις δύσκολες στιγµές, µέχρι να φτάσω ως εδώ σήµερα. Αρχικά θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Μουτζούρη, ως επιβλέποντα καθηγητή µου για την επιλογή του θέµατος της µεταπτυχιακής εργασίας. Το συγκεκριµένο θέµα βοήθησε έτσι ώστε να ταιριάζει τόσο στο προφίλ ενός µηχανικού περιβάλλοντος, όσο και στον χαρακτήρα του µεταπτυχιακού που παρακολούθησα, συνδυάζοντας προπτυχιακές γνώσεις, αλλά και αυτές από το νέο αντικείµενο που παρακολούθησα. Επίσης να ευχαριστήσω την κα. Θεοδώρα Γιαντσή για την βοήθειά της στην εκπόνηση της µεταπτυχιακής εργασίας. Όπως προανέφερα, το θέµα της µεταπτυχιακής εργασίας ήταν συνδυασµός γνώσεων και αντικειµένων πέραν αυτού που κάλυπτε το µεταπτυχιακό. Για τον λόγο αυτό χρειάστηκε η συµβολή κάποιων ανθρώπων, την στιγµή που οι γνώσεις τόσο οι δικές µου όσο και της κα. Γιαντσή Θεοδώρας, δεν επαρκούσαν για την σωστή εκπόνησή της. Σε αυτό το σηµείο θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κ. Μαµάση Νίκο, λέκτορα της σχολής Πολιτικών Μηχανικών και διδάσκοντα στο µεταπτυχιακό πρόγραµµα και τον κ. Μπενάρδο Αντρέα, λέκτορα της σχολής Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών. Επιπλέον θα ήθελα να ευχαριστήσω τον συνάδελφό µου κ. Χονδρό Μιχάλη, για την βοήθεια του και σηµαντική συνεισφορά του στο ξεπέρασµα δυσκολιών κατά την διάρκεια αυτής της µεταπτυχιακής εργασίας. Η συµβολή του ήταν καθοριστική µια δεδοµένη στιγµή που όλα φάνταζαν πολύ δύσκολα, από όλες τις απόψεις. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συµφοιτητές µου και τις συµφοιτήτριες µου στο µεταπτυχιακό πρόγραµµα, την γραµµατέα κα. Γκιόκα Ευγενία, µε τους οποίους πέρασα δύο δηµιουργικά αλλά και όµορφα χρόνια, τόσο µέσα στην αίθουσα, όσο και στην συνολική µεταπτυχιακή µου ζωή. 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ...3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ...6 EXTENDED ABSTRACT ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΟΠΟΣ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΙΣΜΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΕΡΓΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΤΥΠΟΙ ΕΡΓΩΝ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ) ΕΡΓΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΕΡΓΑ ΚΑΘΕΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΠΡΟΒΟΛΟΙ ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΒΕΝΙ ΛΥΚΟΠΟΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΙΑΤΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟ ΕΡΓΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΡΟΤΑΘΕΝΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΘΕΝΤΑ ΕΡΓΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΝΕΜΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 43 3

4 3.4. ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ ΙΖΗΜΑΤΑ ΣΤΕΡΕΟΑΠΟΡΡΟΗ ΧΕΙΜΑΡΡΩΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗΣ ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΒΟΛΟΥΣ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ AUTOCAD ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΤΗΣ ΛΥΚΟΠΟΡΙΑΣ ΣΧΗΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΗΣ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ AUTOCAD ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΙΑΤΟ ΑΣΩΠΟΣ CRYSTAL BALL ANALYSIS FORECASTING ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΑΚΤΗΜΕΝΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ - ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΤΕΧΝΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΗ ΕΡΓΩΝ ΟΦΕΛΗ ΕΡΓΩΝ ΕΙΚΤΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

5 10. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Υδρολιθικός χάρτης της Ελλάδας Φωτογραφίες έργων προστασίας στις περιοχές ερβένι, Λυκοποριά και Κιάτο Υδραυλικές µελέτες απορροής όµβριων και αποκατάστασης δικτύων Ο.Κ.Ω. για τη νέα διπλή σιδηροδροµική γραµµή Κορίνθου Πατρών στο τµήµα από Χ.Θ έως πεδίου Οριζοντιογραφία κύριων λεκάνων απορροής 142 5

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείµενο της παρούσας εργασίας είναι η συνολική αποτίµηση διαφορετικών τύπων έργων προστασίας παράκτιας ζώνης τριών διαφορετικών ακτών στον νότιο κορινθιακό κόλπο, στις περιοχές ερβένι, Λυκοποριά και Κιάτο. Αρχικά γίνεται µια παρουσίαση της περιοχής µελέτης. Παρουσιάζονται στοιχεία που έχουν ληφθεί από τις αρµόδιες αρχές των περιοχών, την εθνική µετεωρολογική υπηρεσία και την µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εξεταζόµενων έργων. Εν συνεχεία παραθέτονται τα αποτελέσµατα των κοκκοµετρικών αναλύσεων που πραγµατοποιήθηκαν µε σκοπό να ταξινοµηθεί το ίζηµα της περιοχής. Επιπλέον υπολογίζεται η στερεοαπορροή των κείµενων χειµάρρων των περιοχών. Στο βασικό µέρος της µεταπτυχιακής εργασίας που ακολουθεί εξετάζεται η εξέλιξη της ακτής, η εκτίµηση της µελλοντικής ακτής, συµπεριλαµβανοµένου και του τµήµατος ακτής που θα έχει ανακτηθεί. Η εξέλιξη της ακτής στις περιοχές µελέτης τόσο βάσει µετρήσεων που έχουν πραγµατοποιηθεί στο πεδίο ανά τακτά χρονικά διαστήµατα, όσο και µε την χρήση του προγράµµατος Crystal Ball, αποτυπώνεται σχηµατικά µε τη χρήση του προγράµµατος AutoCAD. Λαµβάνοντας τους ανωτέρω παράγοντες υπ όψιν, όπως επίσης και τις περιβαλλοντικές συνιστώσες, που έχουν ληφθεί από την µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων πραγµατοποιείται η περιβαλλοντική αποτίµησή τους. Εξετάζεται, η αποδοτικότητα των έργων προστασίας των περιοχών µελέτης. Αντικείµενο εξέτασης, επίσης είναι και η οικονοµοτεχνική τους απόδοση, σε µικρότερο βαθµό, η συσχέτιση κόστους οφέλους των έργων. Παρουσιάζονται τα κόστη των έργων, σε αντιπαραβολή µε τα οφέλη που έχουν προξενήσει στην περιοχή. Συµπερασµατικά, αξίζει να αναφερθεί ότι τα έργα προστασίας παράκτιας ζώνης του νοτίου κορινθιακού κόλπου και συγκεκριµένα των περιοχών ερβενίου, Λυκοποριάς και Κιάτο αποδίδουν ως προς τον στόχο κατασκευής τους. Η ανάντη περιοχή των έργων έχει προστατευτεί από την διάβρωση και επιπλέον έχει και πρόκειται να ανακτηθεί σηµαντικό εµβαδόν ακτής. Βέβαια κατασκευαστικά λάθη, µειώνουν το πλήρες επιθυµητό αποτέλεσµα, όχι όµως σε ανησυχητικό βαθµό. 6

7 EXTENDED ABSTRACT Introduction The objective of this thesis is to examine the results and the consequences after the construction of coastal protection works in the South Corinthian Gulf (Fig. 1). These works were considered essential to be structured in order to avoid the erosion of the examined area. The results are studied from two different aspects of view (the environmental and the techno economical) and conclude that these structures seem to work. Fig.1. Areas at the Corinthian Gulf, where coastal protection works are recently constructed [Google Earth, 2009] Areas of South Corinthian Gulf, Derveni, Lukoporia and Kiato Asopos shoreline, were eroded, because of the intensive wave climate and the resulted waveinduced currents. Firstly, the parameters which affect each region where the protection works system was constructed are presented. For these regions the topographic, meteorological, demographic, and geological data are presented, in order to prove why these constructions were allowed. Moreover, the theoretical background of coastal protection works is presented. For the above reasons three different types of works were made. In the area of Derveni, revetment and groins were constructed, in the area of Lukoporia groins and detached breakwaters at Kiato Asopo (Fig. 2). 7

8 Fig.2. Detached breakwaters at Kiato Asopo. Methods Results To investigate the environmental aspect, firstly a parameter which influences the physical processes of the area is the incoming sediment from rivers (Dervenios, Skoupeikos and Asopos). This is calculated using the equation: G = 15 γ e 3P (2) G : Incoming sediment from rivers, (t/km 2 ) γ : Geological factor P : Average height of rain, (m) Analysis of the results shows that the incoming sediment after the works construction is held between the groins and contributes to the work s purpose. In Derveni the incoming sediment on average is 7.38 t/km 2, Lykoporia 4.53 t/km 2 and in Kiato Asopos t/km 2. Moreover, field measurements were taken every two months, in order to evaluate the shoreline evolution. Coastal evolution is portrayed schematic for each coast using AutoCAD software program. Figure 3 presents an example of how measurements affect the coast which is produced between groins. In particular, this figure shows Lykoporia s groins, where eleven of them have been constructed. Besides, using Crystal Ball program, coastal evolution has been calculated for next two annual periods. By this method, which is applied in each point of coast measurement, the future place of coast is observed and estimated. In this example (Fig.4), for Lykoporias coast it is predicted that groins will work properly and land will be gained. In addition, the grain size of the accumulated sediment, is calculated, presented and discussed (Fig.5). Lykoporia s coast contains grain size sediment which ranges between mm, and as a result of this, it is characterized as sandy clay and respectively in Kiato between mm and it is characterized as sandy silt, according to Folk s method. 8

9 F???S 2 /? Shoreline Evolution 29/4/09 28/5/09 28/6/09 25/9/09 13/11/09 Fig.3 Shoreline evolution at Lykoporias coast between two groins. 25,00 Shoreline Evolution 20,00 Coastal Width (m) 15,00 10,00 5,00 0,00 Data Fitted Forecast Upper: 80% Low er: 20% Periods (months) Fig. 4 Coastal Evolution using Crystal Ball Predictor Software % Sediment /09/ /04/ /11/ , ,5 9,5 4,75 1,18 Sieves' Diameter (mm) 0,6 0,3 0,15 0,075 0 Fig. 5 Rate of grain size sediment flow 9

10 In order to quantify the effect of coastal protection works, environmental indicators have been used with weighting factors (Fig. 6). These indicators measure the impacts in natural and anthropogenic environment and of the examined regions. Impacts to Natural Environment Coast Morphology Waters Quality Natural Ecosystems Natural Recourses Atmosphere Litters Anthropogenic Environment Land Planning and Urban Work Land Use Population Residence Social Cultural Economical Structure Circulation Noise Fig. 6 Indicators which measure how works affect to examined regions After these calculations, it is possible to estimate the contribution of coastal protection works. The contribution of these protection works system in Derveni and Lykoporia was not as good as expected at first. The main goal, which was to protect the eroded land, was achieved, but due to construction errors did not gain as much land as it was expected. More specific, Derveni reached 40 % and Lykoporia 50 % of the target. In Kiato Asopos, the detached breakwaters surely worked very well. Land behind breakwaters has been protected from the erosion and also more land was gained. Moreover, a beach which is friendlier to people s needs was created. This is proved with the results of the previous calculations, which show that the whole target achieved 80 %. Furthermore, an approach to the techno economical aspect is made by the cost benefit analysis, which shows how these works help to increase the land value. In one hand, the cost is combined by constructional and operational expenses. On the other hand, benefits include the protection of the previous eroding land and the socio economic handling of the recovered one. In order to investigate separately and more specific the influences, the land uses are discritized (as presented by CORINE LAND COVER project Fig. 7). 10

11 Fig. 7 Land use in Lykoporia presented by CORINE LAND COVER project This method proves that all three areas are in a positive trend growth, since the end of the construction works. More specific, the financial loss is compared to benefits which this protection works system provide to the regions under protection. Conclusions In the present thesis, an effort to present the consequences of these coastal protection works is made, from both environmental and techno-economical aspect. In order to achieve this goal a complicated methodology is used to express all aspects of regions that were influenced. Coastal evolution was measured as well as the incoming sediment from nearby rivers. Environmental indicators are also used to express the impacts of the works to the examined regions. The conclusion of this essay is that coastal protection works in the South Corinthian Gulf achieved their goal to protect the eroded land (Fig. 6). More specifically, in examined regions Derveni, Lykoporia and Kiato Asopos eroded land has been protected. Furthermore in Lykoporia and Kiato Asopos, beach has been created suitable for resident s pleasure. The present results may be used by the coastal or the environmental engineer when studying the performance of a project or protection works system to protect the coastal zone. 11

12 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. ΣΚΟΠΟΣ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Με την παρούσα εργασία γίνεται µία προσπάθεια συνολικής αποτίµησης διαφορετικών τύπων έργων προστασίας παράκτιας ζώνης τριών διαφορετικών ακτών στον νότιο κορινθιακό κόλπο, στις περιοχές ερβένι, Λυκοποριά και Κιάτο. Η εργασία αποτελείται από οκτώ κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο περιγράφονται ο σκοπός της εργασίας και γίνεται παρουσίαση ορισµένων θεωρητικών στοιχείων των τύπων των έργων προστασίας που θα αξιολογηθούν αποτιµηθούν. Στο δεύτερο κεφάλαιο, παρουσιάζονται στοιχεία της περιοχής µελέτης ( ερβένι, Λυκοποριά, Κιάτο), όπως επίσης και περιγραφή της προγενέστερης κατάστασης και των κατασκευασθέντων έργων προστασίας. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι φωτογραφίες των έργων στις περιοχές µελέτης έχουν ληφθεί από την κα. Θεοδώρα Γιαντσή και τον κ. Περικλή Ζόλκου, οι οποίες βρίσκονται σε όλο το σώµα του κειµένου. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται στοιχεία που έχουν ληφθεί από τις αρµόδιες αρχές των περιοχών, την εθνική µετεωρολογική υπηρεσία και την µελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων των εξεταζόµενων έργων. Το τέταρτο κεφάλαιο περιλαµβάνει την αποτύπωση των χρήσεων γης της περιοχής µελέτης, καθώς επίσης την παρουσίαση των ιζηµάτων που βρίσκονται στις ακτές των περιοχών µελέτης. Επιπλέον υπολογίζεται η στερεοαπορροή των κείµενων χειµάρρων των περιοχών και παρουσιάζεται η θαλάσσια στερεοµεταφορά. Στο πέµπτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η εξέλιξη της ακτής στις περιοχές µελέτης τόσο βάσει µετρήσεων που έχουν πραγµατοποιηθεί στο πεδίο ανά τακτά χρονικά διαστήµατα, όσο και µε την χρήση του προγράµµατος Crystal Ball. Επιπλέον για την κάθε περιοχή µελέτης έχει αποτυπωθεί µε τη χρήση του προγράµµατος AutoCAD σχηµατική απεικόνιση της εξέλιξης της ακτής. Το έκτο και το έβδοµο κεφάλαιο περιλαµβάνουν την περιβαλλοντική και τεχνοοικονοµική αποτίµηση των έργων προστασίας. Στο έκτο κεφάλαιο, µε χρήση περιβαλλοντικών συνιστωσών, γίνεται ποσοτικοποίηση των θετικών ή αρνητικών επιπτώσεων των έργων στην περιοχή. Στο έβδοµο κεφάλαιο, παρουσιάζονται τόσο τα κόστη κατασκευής των έργων σε αντιπαραβολή των οφελών που αποκοµίζει η περιοχή, τόσο από την έκταση γης που προστατεύτηκε όσο και από την ακτή που ανακτήθηκε και είναι προσβάσιµη από τον πληθυσµό για αναψυχή. Συµπερασµατικά το όγδοο κεφάλαιο, περιλαµβάνει τις τελικές εκτιµήσεις συνολικά για την απόδοση των έργων προστασίας της παράκτιας ζώνης, παρατηρήσεις και προτάσεις για µελλοντική βελτίωση. 12

13 1.2. ΟΡΙΣΜΟΙ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΕΡΓΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ (ΤΥΠΟΙ ΕΡΓΩΝ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ) Η διάβρωση των ακτών από τα αρχαία χρόνια είχε αρχίσει να προβληµατίζει τις κοινωνίες των ανθρώπων, ως ένα φυσικό φαινόµενο, στο οποίο ο άνθρωπος δεν µπορεί να επέµβει. Περί τον 18ο αιώνα έγιναν οι πρώτες προσπάθειες ελέγχου της διαβρώσεως, άλλοτε µε επιτυχία, άλλοτε όχι, µε αποτέλεσµα να χρειαζόταν µία πιο συστηµατική µελέτη της κείµενης περιοχής και αναπροσαρµογή των έργων προστασίας. Με την κατασκευή ενός έργου προστασίας σε µια ακτή µελέτης, ένας από τους κύριους παράγοντες που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι η φυσική παράκτια κίνηση των ιζηµάτων. Σε περιοχές µε µεγάλη στερεοµεταφορά, η διακοπή της διακινήσεως δηµιουργεί απόθεση στα ανάντη και διάβρωση στα κατάντη του έργου, κάτι το οποίο απαιτεί προσοχή κατά των σχεδιασµό των έργων. Οι παλιότερες µέθοδοι προστασίας επιδίωκαν κατά κύριο λόγο την ενίσχυση ή θωράκιση της ακτής µε ογκολίθους, προστατευτικό τοίχο ή άλλη πρόσφορη µέθοδο. Νεότερες και πλέον συνηθέστερες µέθοδοι προστασίας είναι οι πρόβολοι (groynes ή groins) κάθετα ή υπό γωνία ως προς την ακτογραµµή, όπως θα αναλύσουµε στην συνέχεια στην περιοχή του ερβενίου και της Λυκοποριάς. Επίσης παράλληλα ή σχεδόν παράλληλα έργα σε κάποια απόσταση από την ακτογραµµή, όπως φαίνεται στην περιοχή του Κιάτου, είναι κατάλληλα για περιοχές µε συγκεκριµένη µορφολογία όπως και κάθε είδους έργου. Αναµφισβήτητα, η καλύτερη και φυσικότερη προστασία µιας ακτής επιτυγχάνεται, όταν υπάρχει δηµιουργηθεί µία ευσταθής κεκλιµένη παράκτια ζώνη, στην οποία αποβάλλεται το µεγαλύτερο µέρος της κυµατικής ενέργειας. Σε θέσεις, όπου δεν υπάρχουν τέτοιες ζώνες, θα ενδεικνυόταν κατ αρχήν η τεχνητή δηµιουργία τους. Βέβαια και στην συγκεκριµένη περίπτωση απαιτείται κατάλληλος σχεδιασµός, όπως επίσης και κατάλληλα µορφολογικά χαρακτηριστικά του πυθµένα, καθώς υπάρχει περίπτωση τα έργα να είναι πολυέξοδα ή να µην ενδείκνυνται λόγο της υποθαλάσσιας µορφολογίας [Μουτζούρης Κ., 1994]. Τα σηµαντικότερα κριτήρια σχετικά µε τα οποία επιλέγεται ο τύπος έργου σε µία περιοχή είναι µεταξύ των άλλων: ο µηχανισµός διαβρώσεως της ακτής ο τύπος ακτής και ιζηµάτων η χρήση της παράκτιας ζώνης η οικονοµικότητα του προτεινόµενου έργου Τα έργα προστασίας, µπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Τα έργα θωράκισης µετώπου ή έργα που τοποθετούνται σε απόσταση από την ακτογραµµή ονοµάζονται και έργα παράλληλα στην ακτογραµµή, καθώς ο διαµήκης άξονας είναι παράλληλος στην ακτογραµµή. Ενώ οι πρόβολοι ως έργα κάθετα στην ακτογραµµή [Μουτζούρης Κ. et al, 2006]. 13

14 ΕΡΓΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ Α) ΘΩΡΑΚΙΣΗ ΜΕΤΩΠΟΥ ΑΚΤΗΣ Με τα έργα θωρακίσεως επιδιώκεται η επένδυση της προσβαλλόµενης ακτής µε φυσικούς και τεχνητούς ογκολίθους, πλάκες ή στοιχεία ειδικής µορφής (Φωτογραφία 1.1). Τα έργα θωρακίσεως µετώπου ακτής διακρίνονται ανάλογα µε το υλικό των στοιχείων αλλά και τον τρόπο τοποθετήσεως τους. Στη θωράκιση µε ογκολίθους η τοποθέτηση είναι σχεδόν τυχαία, ενώ στις άλλες δύο υποκατηγορίες θωράκιση µε πλάκες και στοιχεία ειδικής µορφής η τοποθέτηση είναι κανονική. Πρόσθετη διαφοροποίηση µπορεί να γίνει µε βάση τις διαστάσεις των στοιχείων: οι πλάκες µπορούν να χαρακτηριστούν σαν δυσδιάστατα στοιχεία, ενώ οι ογκόλιθοι και τα ειδικά στοιχεία σαν τρισδιάστατα. Ένα µειονέκτηµα που εµφανίζουν τέτοιου είδους έργα, είναι η πιθανή δηµιουργία υποσκαφής στον πόδα του έργου και διάβρωση στα αµέσως κατάντη, φαινόµενο που οφείλεται σε αυξηµένη διαβρωτική ικανότητα στις δύο περιοχές αυτές. Για την αποφυγή τέτοιου είδους φαινόµενου συνίσταται η συνέχιση της θωράκισης ως την πλησιέστερη θέση µε ανθεκτικό πέτρωµα ή ριζικής µεταβολής της ακτογραµµής. Τα τελευταία χρόνια διάφοροι ειδικοί τύποι θωρακίσεως ακτών εφαρµόστηκαν, κατόπιν πιλοτικής εφαρµογής τους πρώτα σε προστασίες της κοίτης εσωτερικών υδάτων. Η χρήση σε ακτή απαίτησε πρόσθετη ενίσχυσή τους, λόγω των διαφορετικών φορτίσεων. Συνηθέστεροι τύποι είναι οι αµµόσακκοι, οι αµµοσωλήνες ή επιµήκεις κυλινδρικοί αµµόσακκοι και τα συρµατοκιβώτια [Μουτζούρης Κ., 1994]. Θωράκιση του µετώπου της ακτής Φωτογραφία 1.1: Θωράκιση µετώπου ακτής µε φυσικούς ογκολίθους 14

15 Β) ΕΡΓΑ ΣΕ ΑΠΌΣΤΑΣΗ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΚΤΟΓΡΑΜΜΉ Τα παράκτια έργα σε απόσταση από την ακτογραµµή µπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: αποσπασµένοι κυµατοθραύστες ή κυµατοθραύστες φυσικοί αναβαθµοί Οι φυσικοί αναβαθµοί σχηµατίζονται κατά βάση από φυσικές διεργασίες και αποτελούνται από λεπτόκοκκο ίζηµα. Η ανθρώπινη παρέµβαση συνιστάται στην ενίσχυση του αναβαθµού µε πρόσθετο ίζηµα. Σε αντιδιαστολή µε την παραπάνω κατηγορία οι κυµατοθραύστες είναι τεχνητά έργα µε διάφορα υλικά. Τα υλικά κατασκευής των κυµατοθραυστών είναι συνήθως φυσικοί ογκόλιθοι και λίθοι, τεχνητοί ογκόλιθοι από σκυρόδεµα ή συνδυασµός των παραπάνω (Φωτογραφία 1.2). Φωτογραφία 1.2: Κυµατοθραύστης στην ακτή του Κιάτου Κριτήριο για την επιλογή της τεχνολογίας κατασκευής είναι το βάθος του πυθµένα στην περιοχή κατασκευής, η κατάσταση του πυθµένα και κυρίως τα διαθέσιµα υλικά στην κοντινή ενδοχώρα, όπως επίσης και ο µηχανολογικός εξοπλισµός. Η βασική επιδίωξη αυτών των έργων είναι η κατασκευή ενός αναχώµατος µε πυρήνα, κατά το δυνατόν αδιαπέρατο. Για τον λόγο αυτό απαιτείται ειδική µελέτη σχεδιασµού, έτσι ώστε να προστατεύεται ο πυρήνας από την δράση των κυµατισµών. Για την επίτευξη αυτού τοποθετούνται διαδοχικές στοιβάδες από λίθους και ογκολίθους, των οποίων οι διαστάσεις αυξάνονται από τον πυρήνα έως την εξωτερική στοιβάδα. Τα υλικά που χρησιµοποιούνται για την κατασκευή του πυρήνα είναι λεπτόκοκκα, µικρού ατοµικού βάρους, που µπορεί να φτάσει µέχρι την κατηγορία της άµµου. Τα υλικά των εξωτερικών προστατευτικών στοιβάδων είναι φυσικοί ογκόλιθοι λατοµείου ή και τεχνητοί ογκόλιθοι από σκυρόδεµα [Μουτζούρης Κ., 1994]. 15

16 ΕΡΓΑ ΚΑΘΕΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΠΡΟΒΟΛΟΙ Το έργο προστασίας ακτής, του οποίου ο διαµήκης άξονας είναι κάθετος στην ακτογραµµή και συνήθως συνδέεται µε την ακτή, έχει καθιερωθεί να ονοµάζεται πρόβολος (groyne ή groin) (Φωτογραφία 1.3). Είναι ένα επίµηκες έργο εγκάρσιο στην παράκτια ζώνη, του οποίου η κατασκευή έχει µεγάλη διάδοση ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα, λόγω των σηµαντικών πλεονεκτηµάτων του. Είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο παλιότερος τύπος έργου µε κύριους στόχους είτε την προστασία ακτής είτε την τεχνητή συσσώρευση ιζήµατος. Ειδικότεροι στόχοι µπορεί να είναι η σταθεροποίηση µιας ακτής, η µείωση της παροχής στερεοµεταφοράς, η παρεµπόδιση της επιχώσεως µιας λιµενολεκάνης στα κατάντη κλπ. Φωτογραφία 1.3: Σύστηµα προβόλων στην ακτή της Λυκοποριάς Η γεωµετρία της διατοµής ενός προβόλου είναι συνήθως παρόµοια µε την διατοµή ενός κυµατοθραύστη, αν και ο επιδιωκόµενος στόχος είναι διαφορετικός. Ο κυµατοθραύστης βρίσκεται σε ισορροπία µε τα κύµατα, που προσπίπτουν κάθετα ή υπό γωνία στην ακτογραµµή. Η παρεχόµενη προστασία εξασφαλίζεται µε την ανακοπή της επιµέρους ενέργειας. Η επίδρασή του στα ιζήµατα είναι έµµεση. Ο πρόβολος επηρεάζει την ενέργεια, που κινείται κατά µήκος της ακτής και επιδρά άµεσα στο φορτίο ιζηµάτων στον πυθµένα και σε αιώρηση. Κατά συνέπεια, είναι προφανή τα δύο κρίσιµα σηµεία στο σχεδιασµό ενός προβόλου: η ενέργεια κατά µήκος της ακτής και το ίζηµα στην περιοχή. Το προστατευµένο µήκος της ακτής από ένα πρόβολο εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το µήκος του προβόλου και τη γωνία πρόσπτωσης των κυµάτων. Για τα συνηθισµένα οικονοµικά µήκη προβόλων και τις εµφανιζόµενες κλίµακες µήκους ακτών υπό διάβρωση σχεδόν ποτέ δεν επαρκεί ένας µόνο πρόβολος για την προστασία µιας ακτής. Συνήθως απαιτείται ένα σύστηµα προβόλων, όχι απαραίτητα σταθερών χαρακτηριστικών, που καλύπτει το µήκος της ακτής υπό προστασία. 16

17 Πριν από κάθε απόπειρα σχεδιασµού ενός συστήµατος προβόλων είναι απολύτως απαραίτητη η πλήρης κατανόηση των παράκτιων διαδικασιών στην υπό µελέτη περιοχή. Ειδικότερα απαιτείται: ο υπολογισµός της φοράς και του µεγέθους της στερεοπαροχής κατά µήκος και κάθετα στην ακτογραµµή η πρόβλεψη των πιθανών επιδράσεων στην ακτή. Πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό, ότι ένας ορισµένος σχεδιασµός προβόλου σχεδόν ποτέ δεν µπορεί να επαναληφθεί, επειδή ποτέ σε δύο παράκτιες ζώνες, έστω και κοντινής απόστασης, δεν εµφανίζονται οι ίδιοι παράκτιοι µηχανισµοί. Επίσης, αξίζει να σηµειωθεί, ότι πρόβολοι δεν κατασκευάζονται σε παράκτιες ζώνες µε ανεπαρκή στερεοµεταφορά. Ο πρόβολος εδράζεται στον πυθµένα, ενώ η στάθµη της στέψεως του ορίζεται ανάλογα µε τον επιδιωκόµενο επί µέρους στόχο αλλά και τις κατασκευαστικές απαιτήσεις. Το ύψος και το µήκος µπορούν να συνδυαστούν κατά διάφορους τρόπους, για να επιτευχθεί ο στόχος. Υψηλοί και/ή µεγάλου µήκους πρόβολοι τείνουν να εγκλωβίσουν µεγάλες ποσότητες ιζηµάτων, µε πιθανό αποτέλεσµα να προκληθεί διάβρωση στα κατάντη. Χαµηλοί και/ή µικρού µήκους πρόβολοι επιτρέπουν την διέλευση ιζηµάτων, µε αποτέλεσµα να αποτρέπεται η διάβρωση στα κατάντη, αλλά και δεν παρέχουν επαρκή παράκτια προστασία. Παρόµοιο αποτέλεσµα µπορεί να επιτευχθεί και µε την κατασκευή διαπερατού προβόλου. Η διαπερατότητα εξασφαλίζεται µε ανοίγµατα κατάλληλων διαστάσεων. Για τον σχεδιασµό ενός προβόλου ή ενός συστήµατος προβόλων σηµαντικοί και καθοριστικοί παράγοντες είναι το κυµατικό κλίµα, ο τύπος προβόλου και το υλικό κατασκευής. Επίσης, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, σε ένα βαθµό, σηµαντικές παράµετροι σχεδιασµού ενός προβόλου είναι το µήκος, το ύψος, ο προσανατολισµός του άξονα, η διαπερατότητα, το υλικό κατασκευής, η απόσταση διαδοχικών προβόλων και η διατοµή τους [Μουτζούρης Κ., 1994]. 17

18 2. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Η περιοχή µελέτης της εν λόγω εργασίας είναι ο νότιος κορινθιακός κόλπος, ιδιαίτερα οι περιοχές ερβένι, Λυκοποριά και Κιάτο, στην περιοχή που εκβάλει ο Ασωπός ποταµός. Ο Κορινθιακός Κόλπος περιβάλλεται από τα ακόλουθα νοµαρχιακά διαµερίσµατα Αιτωλοακαρνανίας, Φωκίδας στα βόρεια, Βοιωτίας στα βορειοανατολικά, Αττικής στα ανατολικά, Κορινθίας στο νοτιοανατολικό µέρος και Αχαΐας στο νοτιοδυτικό (σχήµα 2.1). Ο κόλπος είναι µια από τις πιο σεισµογενείς περιοχές στην Ευρώπη. Στους µεσαιωνικούς χρόνους ο κόλπος ήταν γνωστός ως κόλπος Λεπάντο από την τότε ονοµασία της Ναυπάκτου. Σχήµα 2.1: Περιοχή Μελέτης νότιου κορινθιακού κόλπου [ΕΟΤ, Ιούνιος 2004] 18

19 2.1. ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΒΕΝΙ Το ερβένι είναι παράλιος οικισµός του νοµού Κορινθίας, στα σύνορα µε την Αχαΐα. Είναι η έδρα του ήµου Ευρωστίνης. Βρίσκεται 56 χιλιόµετρα δυτικά της Κορίνθου και 75 χιλιόµετρα ανατολικά των Πατρών, ενώ απέχει 141 χιλιόµετρα από την Αθήνα. Στην περιοχή του ερβενίου σύµφωνα µε την τελευταία απογραφή πληθυσµού το 2001, κατοικούν 1073 µόνιµοι κάτοικοι, ενώ ο πραγµατικός πληθυσµός προστιθέµενων και των εποχιακών ανέρχεται στους Πλησίον της υπό µελέτη ακτής εκβάλει ο ερβένιος ποταµός (φωτογραφία 2.1). Φωτογραφία 2.1: Εκβολή ερβένιου ποταµού Αποτελεί το επίνειο για τα µεσόγεια και ορεινά χωριά της Ευρωστίνης και του Φενεού. Το όνοµά του το πήρε από τη στενότητα της θέσεως ανάµεσα στο βουνό και την θάλασσα. Η λέξη (derven = στενό πέρασµα) είναι τούρκικη, αλλά έχει πολιτογραφηθεί και προσαρµοστεί στο τυπικό της νεοελληνικής. Το ερβένι ιδρύθηκε στις αρχές του 19ου αιώνα από Ζαχολίτες που ασχολούνταν µε το εµπόριο σταφίδας. Τα περισσότερα σπίτια είναι διατεταγµένα εκατέρωθεν της παλαιάς Εθνικής οδού Κορίνθου - Πατρών, παράλληλα προς τον οποίο βαίνει επίσης η σιδηροδροµική γραµµή, αλλά και η νέα Εθνική οδός Αθηνών - Πατρών, αγγίζοντας σε πολλά σηµεία τους καταπράσινους από φυσική βλάστηση και καλλιέργειες λόφους. Το ερβένι είναι το ιοικητικό και Εµπορικό κέντρο της περιοχής, µε όλα τα αναγκαία για τη σύγχρονη ζωή καταστήµατα, υπηρεσίες, σχολεία. 19

20 Φωτογραφία 2.2: Ακτή ερβενίου ΛΥΚΟΠΟΡΙΑ Η Λυκοποριά (Αυγό) είναι το ανατολικότερο ηµοτικό ιαµέρισµα του ήµου Ευρωστίνης απέχει 50 km. από την Κόρινθο και απλώνεται σε 5 km κατά µήκος του Κορινθιακού Κόλπου. Στην περιοχή της Λυκοποριάς, σύµφωνα µε την τελευταία απογραφή πληθυσµού το 2001, κατοικούν 709 µόνιµοι κάτοικοι, ενώ ο πραγµατικός πληθυσµός προστιθέµενων και των εποχιακών ανέρχεται στους 858. Βρίσκεται βορειοδυτικά της Κορίνθου και ανατολικά του ποταµού Σκουπέικου, στην ακτή του Κορινθιακού Κόλπου. Φωτογραφία 2.3: Περιοχή Λυκοποριάς 20

21 Το όνοµά της σηµαίνει πέρασµα λύκου (λύκου ποριά). Η πόλη διέπεται, κατά κύριο λόγο, από νεόκτιστες κατοικίες και είναι κτισµένα στη νότια πλευρά του παλαιού εθνικού δρόµου, µε άµεση πρόσβαση στην ακτή. Οι πρώτοι, αλλά και η πλειοψηφία των κατοίκων της εγκαταστάθηκαν στην πόλη το 1865, από την περιοχή Ζάχολη, φέρνοντας παράλληλα τα τοπικά ήθη και έθιµα στην περιοχή, όπως επίσης και την ενασχόληση µε την γεωργία, η οποία αναπτύσσεται πλούσια στην περιοχή. Επιπλέον, οι κάτοικοι της περιοχής ασχολούνται έντονα και µε τον τουρισµό. Την Λυκοποριά την αποκαλούσαν «πατρίδα των φυτωρίων», καθώς πολλά δενδρύλλιά της έχουν φυτευτεί σε ολόκληρη την επικράτεια, ενώ παράλληλα οι κάτοικοί της δίδαξαν την τέχνη του µπολιάσµατος σε πολλά µέρη της χώρας. Σηµείο αναφοράς της Λυκοποριάς είναι ο φάρος της που διευκολύνει την ναυσιπλοΐα από και προς τον Ισθµό της Κορίνθου. Φωτογραφία 2.4: Ακτή Λυκοποριάς µε την κατασκευή των έργων ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΙΑΤΟΥ Το Κιάτο βρίσκεται 22 χιλιόµετρα δυτικά της Κορίνθου και είναι έδρα του ήµου Σικυωνίων, ο οποίος είναι ο δεύτερος µεγαλύτερος στο Νοµό Κορινθίας µε κατοίκους. Το Κιάτο έχει 9655 µόνιµους κατοίκους, ενώ ο πραγµατικός πληθυσµός προστιθέµενων και των εποχιακών ανέρχεται στους 9763, σύµφωνα µε την απογραφή του Ανατολικά της ακτής µελέτης εκβάλει ο ποταµός Ασωπός. 21

22 Φωτογραφία 2.5: Εκβολή Ασωπού ποταµού Η οικονοµία της πόλης βασίζεται κυρίως στο εµπόριο, αλλά, λόγω της παραλιακής της τοποθεσίας και της µικρής απόστασης από την Αθήνα, τους καλοκαιρινούς µήνες προσελκύει µεγάλο αριθµό παραθεριστών. Η λειτουργία του είναι εµπορικού χαρακτήρα και εξυπηρετεί κυρίως την µεταφορά των αγροτικών προϊόντων της περιοχής που εξάγονται από τα συσκευαστήρια της ευρύτερης περιοχής. Φωτογραφία 2.6: Ακτή Κιάτου 22

23 2.2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟ ΕΡΓΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Τα υπό µελέτη τµήµατα των ακτών των περιοχών ερβενίου, Λυκοποριάς και Κιάτου έχουν αλλοιωθεί από την δράση θαλάσσιων µηχανισµών. Η διάβρωση των ακτών παρουσιαζόταν έντονα τα προηγούµενα χρόνια, θέτοντας σε κίνδυνο καταστροφής έργα υποδοµής των περιοχών (παράκτιες οδούς), φυσικών πόρων (αµµώδεις ακτές), ακόµα και περιουσιών (τµήµατα οικοπέδων). Επιπροσθέτως η µειωµένη εισροή ιζηµάτων από τους χείµαρρους της περιοχής, σε συνδυασµό µε αµµοληψίες που πραγµατοποιήθηκαν για την κατασκευή τεχνικών έργων, άλλαξε το ιζηµατολογικό ισοζύγιο [Αναστασάκη Ε., 2007]. Το φαινόµενο της διάβρωσης ακτών αρχίζει να εµφανίζεται, σύµφωνα µε µαρτυρίες των κατοίκων, από το 1970 και αργότερα µέχρι να εξελιχθεί στη σηµερινή του µορφή. Όπως παρουσιάζεται και στην συνέχεια (φωτογραφία 2.7), η γραµµή αιγιαλού βρισκόταν σε απόσταση µεταξύ 20 και 50 m από τα κοντινότερα στη παραλία οικήµατα. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι κατά το 1960 κάθε σπίτι είχε και το δικό του περιβόλι προς τη µεριά της θάλασσας αλλά και σε ικανοποιητική απόσταση από αυτή. Το ίδιο παρατηρείται και κατά τη δεκαετία το Συνεπώς όλα αυτά τα χρόνια το φαινόµενο της διάβρωσης προκαλούσε και συνεχίζει να προκαλεί προβλήµατα τόσο στο φυσικό περιβάλλον, όσο και στο ανθρωπογενές και στην οικονοµία της περιοχής. Σε ότι αφορά το φυσικό περιβάλλον παρατηρείται η εξαφάνιση της παραλιακής ζώνης καθώς η θάλασσα καταλαµβάνει τη παραλία φτάνοντας µέχρι το επίπεδο του παραλιακού δρόµου. Οποιαδήποτε µορφή βλάστησης έχει εξαφανιστεί και κάθε είδους δραστηριότητα έχει νεκρώσει. Παράλληλα η εκβολή εντός της ζώνης αυτής ποταµών, χειµάρρων και αγωγών όµβριων υδάτων δηµιουργεί µια ακαλαίσθητη, µολυσµατική και απωθητική εικόνα. Εδώ πρέπει να συνυπολογιστεί το γεγονός ότι µέσω των όµβριων υδάτων µεταφέρονται αυξηµένες ποσότητες ρυπογόνων, µολυσµατικών ουσιών που προέρχονται από τη λίπανση των καλλιεργειών της περιοχής. Οι επιπτώσεις στο ανθρωπογενές περιβάλλον είναι ποικίλες. Κάθε είδους αναπτυξιακή δραστηριότητα επί της παραλιακής ζώνης αναστέλλεται. Όπως παρουσιάζεται και παρακάτω (φωτογραφία 2.8), η ένταση του φαινόµενου της διάβρωσης είναι τέτοια που µε την πάροδο του χρόνου καταστρέφει κάθε κατασκευή κοντά στη θάλασσα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγµα της πλατείας στο ερβένι της οποίας η στατικότητα δεν κρινόταν επαρκής, εγκυµονώντας κινδύνους για τους κατοίκους της περιοχής. Ακόµα πιο χαρακτηριστικό είναι παράδειγµα του ξενοδοχείου «Αλκυών» στη Λυκοποριά το οποίο είχε εγκαταλειφθεί καθώς είχε αποκτήσει επικίνδυνη κλίση προς τη θάλασσα [Μπουρλής Η., 2006]. Λαµβάνοντας όλα τα παραπάνω υπ όψιν, η κατασκευή έργων προστασίας της περιοχής κρινόταν κάτι παραπάνω από αναγκαία και επιτακτική. 23

24 Φωτογραφία 2.7: Περιοχή ερβενίου, 1960 [Μπουρλής Η., 2006] Φωτογραφία 2.8: ιάβρωση και καταστροφή τοιχίου αντιστήριξης σε πλατεία στο ερβένι [Μπουρλής Η., 2006] 24

25 2.3. ΠΡΟΤΑΘΕΝΤΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΘΕΝΤΑ ΕΡΓΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΩΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Τα έργα βρίσκονται στους δήµους Ευρωστίνης και Σικυωνίων του νοµού Κορινθίας και συγκεκριµένα στην παραλία του ερβενίου, της Λυκοποριάς και του Κιάτου. ΕΡΒΕΝΙ Στην περιοχή του ερβενίου το επιφανειακό υλικό στην παράκτια ζώνη είναι υλικό κατηγορίας άµµου αµµοχάλικου και υπάρχει έντονη διάβρωση κατά µήκος της ακτής. Για την αναχαίτιση της διάβρωσης έχουν τοποθετηθεί φυσικοί ογκόλιθοι για την θωράκιση της ακτής, όπως παρουσιάζονται και από τις φωτογραφίες που έχουν ληφθεί από την περιοχή. Επιπλέον για την ανάκτηση ακτής έχουν κατασκευαστεί πρόβολοι µε διεύθυνση σχεδόν κάθετη στην υφιστάµενη ακτογραµµή. Οι πρόβολοι αυτοί διατάσσονται ανά 40 m και η διεύθυνση του άξονά τους είναι ο εκτός από τον Π10 που ο άξονάς του έχει διεύθυνση ο και απέχει από τον Π9 περίπου 45 m. Το µήκος των προβόλων κατάντη της ακτογραµµής είναι 20.0 m. Ανάντη της ακτογραµµής το µήκος τους φθάνει τα 5.0 m, όπου το επιτρέπει το διαθέσιµο εύρος της παραλίας. Οι πρόβολοι έχουν διατοµή από φυσικούς ογκολίθους λατοµείου και προσπελάσιµη στέψη, καλυµµένη από σκυρόδεµα. Η στέψη των φυσικών ογκολίθων προβλέπεται στην στάθµη +1.0 m, το δάπεδο κυκλοφορίας του διαδρόµου στην στάθµη m. ΛΥΚΟΠΟΡΙΑ Στις υπό µελέτη περιοχές το επιφανειακό υλικό στην παράκτια ζώνη είναι υλικό κατηγορίας άµµου αµµοχάλικου και υπάρχει έντονη διάβρωση κατά µήκος της ακτής. Για την αναχαίτιση της διάβρωσης έχουν κατασκευαστεί πρόβολοι µε διεύθυνση σχεδόν κάθετη στην υφιστάµενη ακτογραµµή. Οι πρόβολοι αυτοί διατάσσονται ανά 40 m και η διεύθυνση του άξονά τους είναι ο εκτός από τον Π10 που ο άξονάς του έχει διεύθυνση ο και απέχει από τον Π9 περίπου 45 m. Το µήκος των προβόλων κατάντη της ακτογραµµής είναι 20.0 m. Ανάντη της ακτογραµµής το µήκος τους φθάνει τα 5.0 m, όπου το επιτρέπει το διαθέσιµο εύρος της παραλίας. Οι πρόβολοι έχουν διατοµή από φυσικούς ογκολίθους λατοµείου και προσπελάσιµη στέψη, καλυµµένη από σκυρόδεµα. Η στέψη των φυσικών ογκολίθων προβλέπεται στην στάθµη +1.0 m, το δάπεδο κυκλοφορίας του διαδρόµου στην στάθµη m. 25

26 ΚΙΑΤΟ Στην συγκεκριµένη περιοχή το επιφανειακό υλικό στην παράκτια ζώνη είναι υλικό κατηγορίας άµµου αµµοχάλικου και υπάρχει έντονη διάβρωση κατά µήκος της ακτής. Για την αναχαίτιση της διάβρωσης έχουν κατασκευαστεί ένα σύστηµα δύο παράλληλων κυµατοθραυστών, οι οποίοι αποτυπώνονται στο σχέδιο µε τα σηµεία Κ1 και Κ2, µε διεύθυνση o ως προς τον άξονα βορά νότου και σε απόσταση της τάξεως των 90 m από την υφιστάµενη ακτογραµµή. Οι κυµατοθραύστες αυτοί έχουν µήκος, µετρηµένο στην στέψη τους, 75.0 m. Οι κυµατοθραύστες προβλέπονται µε διατοµή από φυσικούς ογκολίθους λατοµείου. Η στέψη των φυσικών ογκολίθων προβλέπεται στην στάθµη m. Η ελεύθερη µεταξύ τους απόσταση είναι 30.0 m και ο Κ2 είναι µετατοπισµένος παράλληλα ανάντη κατά 15.0 m ως προς τον Κ1. 26

27 3. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 3.1. ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σε αυτό το κεφάλαιο παρουσιάζονται τα τοπογραφικά σχέδια που χρησιµοποιήθηκαν, των έργων προστασίας στις περιοχές Λυκοποριά και Κιάτο, από το Εργαστήριο Λιµενικών Έργων [ΕΛΕ, 2008]. Η σχεδίαση πραγµατοποιήθηκε σε περιβάλλον AutoCAD 2006 για κλίµακα 1:500. Στην εν λόγω εργασία, παρατίθενται σε σµίκρυνση. Επιπλέον για την αποτύπωση της ακτογραµµής των περιοχών µελέτης χρησιµοποιήθηκαν αεροφωτογραφίες, οι οποίες λήφθησαν από την Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, καθώς επίσης και χάρτες της ευρύτερης περιοχής. Περιοχή Έτος Κλίµακα Ξυλόκαστρο : Ξυλόκαστρο : Ξυλόκαστρο : Ξυλόκαστρο : 8000 Ξυλόκαστρο : Ξυλόκαστρο : Ξυλόκαστρο : Πίνακας 3.1: Στοιχεία αεροφωτογραφιών για την περιοχή του Ξυλόκαστρου [Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού] 27

28 Α) ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΛΥΚΟΠΟΡΙΑΣ 28

29 29

30 Β) ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΙΑΤΟΥ 30

31 Γ) ΑΕΡΟΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΞΥΛΟΚΑΣΤΡΟΥ 1. Φωτογραφία 3.1: Ξυλόκαστρο 1945, κλίµακα 1:42000 [ΓΥΣ] 31

32 2. Φωτογραφία 3.2: Ξυλόκαστρο 1960, κλίµακα 1:30000 [ΓΥΣ] 32

33 3. Φωτογραφία 3.3: Ξυλόκαστρο 1965, κλίµακα 1:15000 [ΓΥΣ] 33

34 4. Φωτογραφία 3.4: Ξυλόκαστρο 1980, κλίµακα 1:8000 [ΓΥΣ] 34

35 5. Φωτογραφία 3.5: Ξυλόκαστρο 1983, κλίµακα 1:15000 [ΓΥΣ] 35

36 6. Φωτογραφία 3.6: Ξυλόκαστρο 1987, κλίµακα 1:15000 [ΓΥΣ] 36

37 7. Φωτογραφία 3.7: Ξυλόκαστρο 1992, κλίµακα 1:15000 [ΓΥΣ] 37

38 3.2. ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΕΝΙΚΟ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σε αυτό το κεφάλαιο παρουσιάζονται οι γενικές κλιµατολογικές συνθήκες της περιοχής. Οι κλιµατικές συνθήκες, επηρεάζουν τόσο συνολικά την περιοχή, όσο και την παράκτια ζώνη, που µελετάται ειδικότερα. Συγκεκριµένα, στους πίνακες που ακολουθούν, παρουσιάζονται η µέση ετήσια ατµοσφαιρική πίεση, η µέση µηνιαία ετήσια και η µέγιστη µηνιαία ετήσια θερµοκρασία, η µέγιστη µηναία ετήσια κατακρίµνηση και η διεύθυνση των επικρατούντων ανέµων. Τα στοιχεία έχουν ληφθεί από την εθνική µετεωρολογική υπηρεσία, από τους πλησιέστερους σταθµούς µέτρησης οι οποίοι βρίσκονται στην Κόρινθο [Νο. 712 γεωγραφικό πλάτος 37 ο 56 και γεωγραφικό µήκος 22 ο 57 ] για τα έτη και στο Βέλο [Νο. 671 γεωγραφικό πλάτος 37 ο 58 και γεωγραφικό µήκος 22 ο 45 ] για τα έτη

39 39

40 40

41 41

42 ΑΝΕΜΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τα ανεµολογικά στοιχεία που παρατίθενται έχουν ληφθεί από το σταθµό Βέλο (Νο. 671), της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας. Υπό µορφή πίνακα παρατίθενται οι ετήσιες συχνότητες (%) της διεύθυνσης του ανέµου και δυνάµεων στην κλίµακα Beaufort. Οι παρατηρήσεις έχουν γίνει στις 06h, 12H, 18H GMT και καλύπτουν τα έτη (πίνακας 3.4). Σταθµός Βέλου 671 Γεωγραφικό Πλάτος 37 ο 58' Ν Γεωγραφικό Μήκος 22 ο 45' Ε Ύψος Βαροµέτρου 20.0 m BEAUF N NE E SE S SW W NW CALM SUM 0 43,376 43, ,055 0,132 0,307 0,417 0,987 0,494 0,187 0,077 2, ,448 3,313 3,017 1,733 5,189 2,249 0,900 0,943 18, ,975 4,279 3,039 0,933 1,459 0,746 0,538 1,086 14, ,106 4,542 2,841 0,702 0,702 0,373 0,461 1,964 13, ,516 1,711 0,856 0,165 0,132 0,066 0,154 0,976 4, ,252 0,889 0,362 0,022 0,055 0,055 0,121 0,538 2, ,044 0,274 0,066 0,000 0,011 0,011 0,033 0,110 0, ,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,011 0, ,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0, ,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0, ,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 SUM 6,396 15,140 10,488 3,972 8,535 3,994 2,394 5,705 43, ,000 Πίνακας 3.5: Ανεµολογικά εδοµένα, [ΕΜΥ, ιεύθυνση Κλιµατολογίας, Τµήµα Στατιστικής Κλιµατολογίας] Παρατηρείται ότι στην περιοχή ότι δεν πνέουν πολύ ισχυροί άνεµοι καθώς η άπνοια αγγίζει το 43%, ενώ σε πολύ µεγάλο ποσοστό πνέουν άνεµοι µέχρι 5 beaufor. Επίσης παρατηρείται ότι επικρατούντες άνεµοι είναι οι βορειοανατολικοί. Σχετικά µε την κατεύθυνση της πνοής των επικρατούντων ανέµων, κρίνονται αναµενόµενοι, καθώς βάσει της γεωγραφικής θέσης της περιοχής ενθαρρύνονται τέτοιοι άνεµοι. 42

43 3.3. ΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι περιοχές µελέτης ερβένι, Λυκοποριά και Κιάτο, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, εντάσσονται στους δήµους Ευρωστίνης και Σικυώνων αντίστοιχα. Εν συνεχεία, παρατίθενται, υπό µορφή πινάκων, τα παρακάτω δηµογραφικά στοιχεία, σύµφωνα µε την τελευταία απογραφή (2001). ήµος Ευρωστίνης Περιφέρεια Νοµός Πελοποννήσου Κορινθίας Πληθυσµός Έκταση (στρέµµατα) ηµοτικά ιαµερίσµατα 17 Κάτοικοι ανά km Πίνακας 3.6: ηµογραφικά στοιχεία δήµου Ευρωστίνης [Αναστασάκη Ε., Μάιος 2007] ήµος Σικυώνων Περιφέρεια Νοµός Πελοποννήσου Κορινθίας Πληθυσµός Έκταση (στρέµµατα) ηµοτικά ιαµερίσµατα 10 Κάτοικοι ανά km 2 56 Πίνακας 3.7: ηµογραφικά στοιχεία δήµου Σικυώνων [Αναστασάκη Ε., Μάιος 2007] 43

44 3.4. ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Οι περιοχές µελέτης ερβένι, Λυκοποριά και Κιάτο, βρίσκονται στον νότιο κορινθιακό κόλπο, όπου τα πετρώµατα που εδράζονται στην περιοχή είναι πορώδεις και καρστικοί σχηµατισµοί (σχήµα 3.1). Πιο συγκεκριµένα, η περιοχή του ερβενίου, αποτελείται από κοκκώδεις µη προσχωµατικές αποθέσεις µέτριας έως πολύ µικρής υδροπερατότητας κροκαλοπαγή και αλλουβιακά πετρώµατα. Στην πρώτη κατηγορία, συµπεριλαµβάνονται η άµµος, µάργες, άργιλοι, κροκαλοπαγή πετρώµατα, µαργαϊκοί ασβεστόλιθοι και ψαµµίτες. Στην δεύτερη κατηγορία, συµπεριλαµβάνονται κορήµατα και αλλούβια. Η περιοχή της Λυκοποριάς, αποτελείται από κοκκώδεις µη προσχωµατικές αποθέσεις µέτριας έως πολύ µικρής υδροπερατότητας, κροκαλοπαγή, αλλουβιακά πετρώµατα και ανθρακικούς σχηµατισµούς, όπως ασβεστόλιθους και δολοµίτες, όπου η υδροπερατότητα τους κυµαίνεται από µέτρια έως υψηλή. Στην πρώτη κατηγορία, συµπεριλαµβάνονται η άµµος, µάργες, άργιλοι, κροκαλοπαγή πετρώµατα, µαργαϊκοί ασβεστόλιθοι και ψαµµίτες. Στην δεύτερη κατηγορία, συµπεριλαµβάνονται κορήµατα και αλλούβια. Ενώ στην τρίτη κατηγορία διάφοροι τύποι ασβεστολιθικών πετρωµάτων, δολοµίτες και µάρµαρα. Η περιοχή του Κιάτου αποτελείται από κοκκώδεις µη προσχωµατικές αποθέσεις. Συγκεκριµένα αποτελείται από κροκαλοπαγή πετρώµατα, τα οποία χαρακτηρίζονται από µεγάλη υδροπερατότητα. Σχήµα 3.1: Γεωλογική απεικόνιση της περιοχής µελέτης µέσω του υδρολιθικού χάρτη της Ελλάδας [ΥΠ.ΑΝ., Νοέµβριος 1996] 44

45 3.5. ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τα παρακάτω στατιστικά στοιχεία παλίρροιας των περιοχών µελέτης έχουν υπολογιστεί για την περίοδο των ετών , βάσει των µετρήσεων του σταθµού της Ποσειδωνίας. Οι µετρήσεις µέχρι το 1975 πραγµατοποιείτο µε παλιρροιόµετρο, ενώ από το 1975 έως σήµερα χρησιµοποιείται παλιρροιογράφος. Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι τιµές βρίσκονται σε συνάρτηση µε το σηµείο + 0,00 του παλιρροιοµέτρου. Στοιχεία Παλίρροιας Τιµή (m) Μέγιστη πλήµµη 0,68 Μέση πλήµµη 1,13 Μέση στάθµη 1,29 Μέση ρηχία 1,43 Κατώτατη ρηχία 1,98 Πίνακας 3.8: Στατιστικά στοιχεία παλίρροιας του σταθµού της Ποσειδωνίας [Ωκεανογραφική Υπηρεσία] Η στάθµη της θάλασσας στις περιοχές µελέτης, κατά την διάρκεια των µετρήσεων εξέλιξης της ακτής, σύµφωνα µε τις καταγραφές του σταθµηγράφου της Ποσειδωνίας (γεωγραφικό πλάτος 37 57' 08.0'' γεωγραφικό µήκος 23 57' 38.6''), για τις παρακάτω ηµεροµηνίες, ήταν οι ακόλουθες: Ηµεροµηνία Τιµή (m) 22/10/08 0,75 26/4/09 0,48 28/5/09 0,71 28/6/09 0,94 25/9/09 0,82 13/11/09 0,82 Πίνακας 3.9: Στάθµη θαλάσσιων υδάτων των περιοχών µελέτης [Ωκεανογραφική Υπηρεσία] 45

46 Όλες οι µετρήσεις αναφέρονται σε τιµές που ελήφθησαν στις 12:00 π.µ. της αντίστοιχης ηµεροµηνίας. Τα στοιχεία ελήφθησαν από την Ωκεανογραφική Υπηρεσία. Ο υπολογισµός της στάθµης των υδάτων σε σχέση µε την µέση στάθµη πραγµατοποιείται µε την χρήση της παρακάτω σχέσης: Πραγµατική Στάθµη Υδάτων = Τιµή Μέτρησης (Κατώτατη Ρηχία Μέση Στάθµη) Συνεπώς, λόγω των ανωτέρω στοιχείων, τα δεδοµένα της στάθµης της θάλασσας για τις µέρες των µετρήσεων αναπροσαρµόζονται για να αποτυπωθεί η πραγµατική στάθµη της θάλασσας. Ηµεροµηνία Τιµή (m) 22/10/08 + 0,06 26/4/09-0,19 28/5/09 + 0,02 28/6/09 + 0,25 25/9/09 + 0,13 13/11/09 + 0,13 Πίνακας 3.10: Σταθµισµένη στάθµη θαλάσσιων υδάτων των περιοχών µελέτης [Ωκεανογραφική Υπηρεσία] Παρατηρώντας τα δεδοµένα είναι φανερό ότι τις περισσότερες φορές που πραγµατοποιήθηκαν µετρήσεις η στάθµη της θάλασσας ήταν πιο ψηλά από την κανονική. 46

47 4. ΣΥΛΛΟΓΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 4.1. ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Οι χρήσεις γης, οι οποίες παρατίθενται παρακάτω, αποτυπώθηκαν µε την βοήθεια του προγράµµατος γεωγραφικών συστηµάτων πληροφοριών ArcMap, µέσω του CORINE LAND COVER project (σχήµα 4.1). Στόχος αυτής της αποτύπωσης είναι η εκτίµηση των συντελεστών απορροής των περιοχών. Περιοχές Μελέτης Σχήµα 4.1: Αποτύπωση χρήσεων γης του νοµού Κορινθίας Εν συνεχεία, παρατίθεται το υπόµνηµα των χρήσεων γης, βάσει του οποίου ταξινοµήθηκαν οι εκτάσεις των κείµενων περιοχών µελέτης. 47

48 Κωδικοποίηση του ArcMap Περιγραφή Οπωροφόρα δένδρα και φυτείες µε σαρκώδεις καρπούς Αµπελώνες Γη που καλύπτεται κυρίως από τη γεωργία µε σηµαντικές εκτάσεις φυσικής βλάστησης Μικτό δάσος Μεταβατικές δασώδεις θαµνώδεις εκτάσεις Ελαιώνες ιακεκοµµένη αστική οικοδόµηση Θάµνοι και χερσότοποι Συνεχής αστική δόµηση Υπόµνηµα 4.1: Υπόµνηµα κωδικοποίησης συµβόλων του προγράµµατος ArcMap Στην περιοχή του ερβενίου, (σχήµα 4.2), η περιοχή ανάντη των έργων προστασίας της παράκτιας ζώνης, καλύπτεται στη µεγάλη πλειοψηφία από γεωργικές εκτάσεις φυσικής, ενώ παρατηρείται επίσης κάλυψη γης µε σύνθετες καλλιέργειες. Σε µικρότερο βαθµό η γη καλύπτεται από αραιή φυσική βλάστηση, µικτό δάσος, θαµνώδεις εκτάσεις, αµπελώνες, αλλά και αστική δόµηση. Σχήµα 4.2: Χρήσεις γης στην περιοχή του ερβενίου Στην περιοχή της Λυκοποριάς (σχήµα 4.3), παρατηρείται αφ ενός στην παράκτια ζώνη συνεχής αστική δόµηση, µε την ανάντη περιοχή να καλύπτεται από 48

49 γεωργική έκταση φυσικής βλάστησης και σύνθετα συστήµατα καλλιέργειας. Επιπλέον µικρή έκταση καλύπτεται από αµπελώνες, αλλά και βοσκοτόπια. Σχήµα 4.3: Χρήσεις γης στην περιοχή της Λυκοποριάς Στην περιοχή του Κιάτου (σχήµα 4.4), η πλειοψηφία της έκτασης της περιοχής καλύπτεται από οπωροφόρα δένδρα και φυτείες µε σαρκώδεις καρπούς, ενώ σε ένα κοµµάτι της παράκτιας ζώνης καλύπτεται από συνεχή αστική και διακοπτόµενη αστική δόµηση. Μικρή έκταση επίσης καλύπτεται από αµπελώνες και ελαιόδεντρα. Σχήµα 4.4: Χρήσεις γης στην περιοχή του Κιάτου Παρατηρήσεις: Βάσει της ανωτέρας αποτύπωσης των χρήσεων γης, παρατηρείται ότι υπάρχει αρκετή γη, η οποία µπορεί να αξιοποιηθεί, δεδοµένου της προστασίας της παράκτιας ζώνης µε το σύστηµα των κατασκευασµένων έργων. Η δόµηση στην παράκτια ζώνη µπορεί να αυξηθεί, ενέργεια η οποία θα ενισχύσει την ανάπτυξη της περιοχής. Σκόπιµο βέβαια είναι να προηγηθεί περαιτέρω µελέτη πριν από οποιανδήποτε 49

50 ενέργεια, έτσι ώστε να εναρµονίζεται µε το περιβάλλον και να µην αποφέρει αρνητικές συνέπειες. Ειδικότερα στην περιοχή του Κιάτου, όπου η κάλυψη από κτίσµατα είναι πολύ µικρή σε σχέση µε τον ελεύθερο χώρο, απαιτείται προσοχή για οποιαδήποτε αλλοίωση του περιβάλλοντα χώρου. Στην περιοχή της Λυκοποριάς, η οποία αποτελείται από αρκετά δοµηµένη έκταση, απαιτείται σχεδιασµός, ο οποίος θα λαµβάνει υπ όψιν την ανάπτυξη της χρήσης γης, δεδοµένης της προστασίας της παράκτιας ζώνης από τα έργα ΙΖΗΜΑΤΑ Ο θαλάσσιος πυθµένας, κατά κανόνα, όσο και στις υπό µελέτη περιοχές, καλύπτεται από επιφανειακό στρώµα ιζηµάτων, που του προσδίδει αστάθεια. Ο βαθµός της µεταβλητότητάς του κάτω από την επίδραση, ακόµη και µικρών δυνάµεων εξαρτάται από το υλικό του ιζήµατος, το πάχος του στρώµατος των ιζηµάτων, αλλά και την κοκκοµετρία τους. Τα ιζήµατα που βρίσκονται στην παράκτια ζώνη, προέρχονται από την εναπόθεση φερτών υλών, που διακινούνται µε το θαλάσσιο νερό σε αιώρηση ή σε επαφή µε τον πυθµένα. Η µελέτη των ιζηµάτων και των κινήσεων τους είναι ένας βασικός τοµέας της ακτοµηχανικής τόσο για τον ρόλο τους στην ευστάθεια των ακτών και των παράκτιων έργων, όσο και για τις πιθανές παραµορφώσεις της παράκτιας ζώνης. Η δειγµατοληψία είναι η µόνη µέθοδος για την µελέτη αυτή. Τα θαλάσσια ιζήµατα προέρχονται από την ακτή αλλά και από την ίδια τη θάλασσα, δεδοµένου ότι σχεδόν το σύνολό τους φθάνει στο θαλάσσιο πυθµένα µε ένα από τους παρακάτω µηχανισµούς [Μουτζούρης, 1994]: Μεταφορά από διάβρωση της ακτής Καθίζηση στο νερό µετά από θαλάσσια ιζηµατογένεση. Για την εξέταση του ιζήµατος, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, πραγµατοποιήθηκαν επιτόπιες δειγµατοληψίες από την ακτογραµµή. Τα κλάσµατα που συναντιόνται στο φορτίο πυθµένα, είναι κατ αρχήν πιο χονδρόκοκκα από τα κλάσµατα σε αιώρηση. Κατά συνέπεια, πιστότερη εικόνα του ιζήµατος µιας παράκτιας ζώνης αποκτάται µε συνδυασµένη δειγµατοληψία από τα φορτία πυθµένα και αιωρήσεως. Για να είναι τα αποτελέσµατα, αντιπροσωπευτικά του συνόλου πληθυσµού του ιζήµατος, πραγµατοποιήθηκαν οι δειγµατοληψίες σε περιόδους θαλάσσιας ηρεµίας, οπότε καθιζάνουν σχεδόν όλα τα κλάσµατα. Η επιλογή των θέσεων δειγµατοληψίας, όταν πρόκειται για παραµόρφωση ακτής, είναι λεπτή διαδικασία. Σε γενικές γραµµές η λήψη των δειγµάτων γίνεται σε θέσεις παράλληλα στην ακτογραµµή (σχέδιο ). Η δειγµατοληψία είναι σηµειακή, ώστε να προκύψουν οι ιδιότητες µιας µόνο ιζηµατολογικής µονάδας και η ελάχιστη µάζα που απαιτείται για την εξαγωγή ασφαλών αποτελεσµάτων είναι 1 kg. Στα επιµέρους τµήµατα της περιοχής µελέτης (Λυκοποριά, Κιάτο), πραγµατοποιήθηκαν δειγµατοληψίες ιζήµατος από θέσεις πάνω στην ακτογραµµή για την εξέταση της φύσης του ιζήµατος, του µεγέθους των κόκκων και το πώς αυτοί κατανέµονται σε σχέση µε την εξέλιξη της ακτής. Να σηµειωθεί ότι οι θέσεις λήψεις των δειγµάτων είναι σταθερές και παρατίθενται τα σηµεία µε µορφή υποµνήµατος. 50

51 Έπειτα από κοκκοµετρικές αναλύσεις που πραγµατοποιήθηκαν στο εργαστήριο των λιµενικών έργων, προέκυψαν τα αποτελέσµατα που παρατίθενται υπό µορφή διαγραµµάτων. Αξίζει να σηµειωθεί, ότι στην περιοχή του ερβενίου, εκβάλλει ο ερβένιος ποταµός στα δεξιά των έργων θωράκισης της ακτής. Η ύπαρξη του ποταµού εξ αντικειµένου επηρεάζει την φύση των ιζηµάτων της ακτής, δεδοµένου και της διεύθυνσης της πνοής των ανέµων και των θαλάσσιων ρευµάτων που παράγονται. Α) ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΥΚΟΠΟΡΙΑΣ Θέσεις 1 15 Θέση Σηµείο Αναφοράς υτικά Π1 υτικά Π1 στον στύλο Ανατολικά Π1 Μεταξύ Π1 Π2 υτικά Π2 Ανατολικά Π4 Μεταξύ Π4 Π5 υτικά Π5 Ανατολικά Π5 υτικά Π6 Ανατολικά Π6 Ανατολικά Π9 Μεταξύ Π9 Π10 υτικά Π11 Ανατολικά Π11 Πίνακας 4.1: Πίνακας θέσεων µέτρησης ιζηµάτων της Λυκοποριάς Η µη ύπαρξη σηµείων δειγµατοληψίας ιζήµατος από τις ανάντη και κατάντη πλευρές όλων των προβόλων οφείλεται στη µη ύπαρξη ιζήµατος, κάτι που αποτυπώνεται και στις υπάρχουσες µετρήσεις (σχέδιο 4.1). 51

52 52

53 ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΟΚΚΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΚΑΜΠΥΛΩΝ 120 % ιερχόµενο Ίζηµα /09/ /04/ /11/ , ,5 9,5 4,75 1,18 0,6 0,3 0,15 0,075 0 ιάµετρος Κόσκινων (mm) ιάγραµµα 4.1: Κοκκοµετρική Καµπύλη Θέσης 1 % ιερχόµενο Ίζηµα /04/ /11/ , ,5 9,5 4,75 1,18 0,6 0,3 ιάµετρος Κόσκινων (mm) 0,15 0,075 0 ιάγραµµα 4.2: Κοκκοµετρική Καµπύλη Θέσης 2 53

54 120 % ιερχόµενο Ίζηµα /09/ /04/ /11/ , ,5 9,5 4,75 1,18 0,6 0,3 0,15 0,075 0 ιάµετρος Κόσκινων (mm) ιάγραµµα 4.3: Κοκκοµετρική Καµπύλη Θέσης 3 % ιερχόµενο Ίζηµα /04/ /11/ , ,5 9,5 4,75 1,18 0,6 0,3 0,15 0,075 0 ιάµετρος Κόσκινων (mm) ιάγραµµα 4.4: Κοκκοµετρική Καµπύλη Θέσης 4 % ιερχόµενο Ίζηµα /04/ /11/ , ,5 9,5 4,75 1,18 0,6 0,3 0,15 0,075 0 ιάµετρος Κόσκινων (mm) ιάγραµµα 4.5: Κοκκοµετρική Καµπύλη Θέσης 5 54