Ελληνική Γεωργία: μεγάλη ποικιλία δομών και παραγωγικών συστημάτων

Transcript

1 Ελληνική εωργία: μεγάλη ποικιλία δομών και παραγωγικών συστημάτων ηγή: Στ. Κλωνάρης,, Μέγεθος κύκλου: ΦΙΝΟΜΕΝΗ ΚΤΝΛΩΣΗ = ΡΩΗ + ΕΙΣΩΕΣ - ΕΞΩΕΣ

2 Δευτερογενής και Τριτογενής Τομέας της Οικονομίας

3 Ελλάδα: Δευτερογενής & Τριτογενής Τομέας (2013) ερίπου επιχειρήσεις Το 80% είναι ατομικές επιχειρήσεις Το 4% πραγματοποιεί τον μισό συνολικό κύκλο εργασιών : Οι επιχειρήσεις μειώθηκαν κατά (-25%) ηγή: ΣΕΒΕΕ 3

4 Ελλάδα: ριθμός Επιχειρήσεων Β γενούς & γενούς Τομέα (εκτός Εμπορίου), 2013 ριθμός Εργαζομ ένων ηγή: ΣΕΒΕΕ

5 Τάσεις των ΜΜΕ (1) ηγή: ΣΕΒΕΕ

6 Τάσεις των ΜΜΕ (2) ηγή: ΣΕΒΕΕ

7 Τάσεις των ΜΜΕ (3) ηγή: ΣΕΒΕΕ

8 Η πασχόληση στη εωργία

9 πασχόληση στη εωργία, 2010 (% της συνολικής απασχόλησης) ηγή: ΟΟΣ

10 Ε.Ε.: Συμμετοχή (%) του πρωτογενούς τομέα στη συνολική πασχόληση

11 Ελλάδα: πασχόληση στη εωργία (% στο σύνολο των απασχολούμενων) 60% 50% 40% 30% 59% 54% 20% 40% 31% 10% 22% 16% 11% 0%

12 Ελλάδα: πασχόληση κατά Τομέα (% της συνολικής) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 18,3% * 2012* 2013* 2014* 2015* 2016* 11,3% ρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής (*) προσωρινά στοιχεία ηγή: ΕΛΣΤΤ, Εθνικοί Λογαριασμοί

13 Ελλάδα: πασχόληση στον ρωτογενή Τομέα (άτομα) ,1% ,4% * 2012* 2013* 2014* 2015* 2016* Μέλη της Οικογένειας Μισθωτοί (*) προσωρινά στοιχεία ηγή: ΕΛΣΤΤ, Εθνικοί Λογαριασμοί

14 Συνολική πασχόληση στην Ελληνική εωργία (σε ΜΕ, δηλ. ισοδύναμα ανθρωποέτη πλήρους απασχόλησης, 1 ΜΕ=1800 ώρες) }-29% : αύξηση κατά ΜΕ και μετά μείωση ηγή: Eurostat

15 Συνολική πασχόληση στην Ελληνική εωργία (ΜΕ) % % 0.00 Μέλη του γρ. Νοικοκυριού Μισθωτοί 2017, μειβόμενοι/σύνολο: 12,2% ηγή: Eurostat

16 Οικογενειακή/Μη οικογενειακή απασχόληση στην Ελληνική εωργία 100% 90% 8.1% 11.3% 12.9% 12.4% 14.2% 19.1% 18.1% 17.8% 17.5% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Μέλη των Νοικοκυριών Μη οικογενειακή πασχόληση ηγή: Eurostat

17 Διαχρονικά: αύξηση των ατομικών και επιχειρηματικών γ. εκμ., μείωση των συμβοηθούντων μελών των αγροτικών νοικοκυριών ηγή: Επεξεργασία στοιχείων Ερευνών Εργατικού Δυναμικού της ΕΛ. ΣΤΤ.

18 Διαχρονικά: αύξηση των αυτοαπασχολούμενων και των μισθωτών 100% 90% 80% 70% 60% 50% 3.8% 7.7% 9.1% 9.4% 8.6% 4.7% 16.5% 32.6% 19.7% Μισθωτοί Εργοδότες 40% 30% 20% 55.6% 62.6% 69.4% Μη αμοιβόμενα μέλη της οικογένειας υτοαπασχολούμενοι χωρίς προσωπικό 10% 0% ηγή: ΕΛ.ΣΤΤ, Έρευνα εργατικού δυναμικού

19 πώλειες και δημιουργία θέσεων απασχόλησης στην Ελληνική εωργία Χαμένες θέσεις(-) Νέες θέσεις (+) Εργοδότες με προσωπικό Μισθωτοί Βοηθοί στην οικογενειακή επιχείρηση Σύνολο χαμένων θέσεων: Εργοδότες χωρίς προσωπικό Σύνολο νέων θέσεων:

20 Ελλάδα: πασχολούμενοι στο σύνολο της οικονομίας (χιλιάδες άτομα, ετήσιοι μέσοι όροι) : πώλεια θέσεων απασχόλησης ΗΗ: ΕΛΣΤΤ, Εθνικοί Λογαριασμοί και κλείσιμο επιχειρήσεων (ΕΣΕΒΕ)

21 Η οικονομική συμβολή της εωργίας

22 Ελλάδα: Η συμμετοχή της εωργίας στο Ε (%)

23 καθάριστη ροστιθέμενη ξία κατά Τομέα 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Τριτογενής Δευτερογενής ρωτογενής 30% 20% 10% 0% 3,8% (*) ροσωρινά στοιχεία ηγή: Επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΤ

24 Συμμετοχή της εωργίας στο Ε (%) [2010 ή πιό πρόσφατα] ηγή: ΟΟΣ

25 Ε.Ε.: Συμμετοχή (%) του πρωτογενούς τομέα στη συνολική καθ. ροστιθέμενη ξία

26 Ο αγροτοδιατροφικός τομέας

27 Η γροτοδιατροφική λυσίδα στην Ελλάδα (2010) Επιχειρήσεις 81% 2% 6% 2% 9% πασχολούμενοι 50% 8% 7% 16% 19% ροστιθέμενη ξία 26% 23% 16% 20% 15% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% ρωτογενής Τομέας Βιομηχανία Τροφίμων-οτών-Καπνού Χονδρικό Εμπόριο Τρ--Κ Λιανικό Εμπόριο Τρ--Κ Υπηρεσίες Τρ- ηγή: Βάση Δεδομένων της Eurostat, Επεξεργασία: Εργαστήριο ολιτικής Οικονομίας Τμ. Ο, πρίλιος 2014

28 Ελλάδα: Επιδείνωση των όρων ενσωμάτωσης των γεωργών στην α/δ αλυσίδα 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Τελική Καταναλωτική Δαπάνη των Νοικοκυριών για εωργικά ροϊόντα και Τρόφιμα εωργικό Εισόδημα 30% 20% 10% 32% 25% 0% ηγή: Eurostat, Economic Accounts of Agriculture World Input-Output Database

29 Ελλάδα: νεπαρκής συλλογικότητα Οι Συνεταιρισμοί ελέγχουν περίπου το 7% της παραγωγής του αγροτοδιατροφικού τομέα Το 12% της συνολικά διακινούμενης ποσότητας οπωροκηπευτικών διακινείται μέσω Ομάδων και Οργανώσεων αραγωγών

30 ού δίνει το προϊόν του ο πρωτογενής τομέας; (% της συνολικής εκροής, 2014) 19% 13% 6% 42% Τελική Κατανάλωση Νοικοκυριών Βιομηχανία Τοφίμων- οτών-καπνού εωργία-κτηνοτροφία Εξαγωγές 23% Τουρισμός-Εστίαση ηγή: World Input-Output Database

31 Η πρωτογενής παραγωγή και η μεταποίηση τροφίμων-ποτών-καπνού Εκροή, εκατ. $ 24,000 22,000 20,000 18,000 16,000 14,000 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2, εωργία-κτηνοτροφία λιεία/υδατοκαλλιέργεια Βιομηχανία Τοφίμων-οτών-Καπνού ηγή: World Input-Output Database

32 Η προστιθέμενη αξία (εκατ. $) 10,000 9,000 8,000 7,000 6,000 5,000 4,000 3,000 2,000 1, Κτ λ-υδατ Βιομ Τρ--Κ Linear (-Κτ) Linear (λ-υδατ) Linear (Βιομ Τρ--Κ) ηγή: World Input-Output Database

33 Η πρωτογενής παραγωγή και η μεταποίηση τροφίμων-ποτών-καπνού Ιδιαίτερα δυναμικός κλάδος μεταποίησης τροφίμων και φθίνων πρωτογενής τομέας Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της World Input-Output Database ( από το 2005 έως το 2011, σε τρέχουσες τιμές, η προστιθέμενη αξία της βιομηχανίας τροφίμων-ποτών-καπνού στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 67%, στην Ιταλία κατά 22%, στην Ισπανία κατά 40%, ενώ στην ορτογαλία μειώθηκε κατά 5%. Επομένως, τα μεταποιημένα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα καταφέρνουν και αυξάνουν σημαντικά την προστιθέμενη αξία τους. Την ίδια περίοδο, η εγχώρια εισροή της γεωργίας-κτηνοτροφίας-αλιείας στη βιομηχανία τροφίμων-ποτών-καπνού μειώθηκε κατά 64% στην Ελλάδα, ενώ αυξήθηκε κατά 15% στην Ιταλία, κατά 24% στην Ισπανία και κατά 9% στην ορτογαλία. ς σημειωθεί ότι την ίδια περίοδο, η εισαγόμενη εισροή της γεωργίας-κτηνοτροφίας-αλιείας στη βιομηχανία τροφίμων-ποτώνκαπνού παρέμεινε στα ίδια επίπεδα στην Ελλάδα (-1%), ενώ αυξήθηκε κατά 65% στην Ιταλία, κατά 59% στην Ισπανία και κατά 38% στην ορτογαλία. Τα δεδομένα αυτά, αφ ενός, υπογραμμίζουν την ανάγκη για ισχυρότερη διασύνδεση των δύο τομέων και αφ ετέρου, δείχνουν τα μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα, με δεδομένο τον δυναμισμό της μεταποίησης τροφίμων.

34 Ελλάδα: την επισκέπτονται κάθε χρόνο ~30 εκατομμύρια τουρίστες κόμα και σε περιοχές με έντονη παρουσία του τουρισμού (π.χ. Κρήτη), η κατανάλωση Ελληνικών διατροφικών προϊόντων από τον τουριστικό κλάδο δεν ξεπερνά το 15%. Στην Ιταλία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 70%-75% (ηγή: «Φόρουμ γροδιατροφής») Διασύνδεση του αγροτοδιατροφικού τομέα με τις τουριστικές αγορές;

35 Διασύνδεση του αγροτοδιατροφικού τομέα με τις τουριστικές αγορές; Εγχώριες Ενδιάμεσες Εισροές του Κλάδου "Τουρισμός-Εστίαση", από: 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% εωργία-κτηνοτροφία λιεία-υδατοκαλιέργεια Βιομηχανία Τοφίμων- οτών-καπνού Σύνολο Κλάδων ηγή: World Input-Output Database

36 γροτοδιατροφικός Τομέας και Τουρισμός πό τις συνολικές προμήθειες των ξενοδοχείων, το 20% είναι νωπά και το 53% επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά. πό τις προμήθειες σε νωπά, περίπου το 1/3 πραγματοποιείται απ ευθείας απ τους παραγωγούς

37

38 Το χωρικό κριτήριο

39 Ελλάδα: η συμμετοχή των διαφόρων τύπων περιοχών σε Τυπολογία των περιοχών, με βάση την αναθεωρημένη μεθοδολογία OECD-Eurostat

40 Επίσης

41 ΕΕ: Διαφορές 1:17 στη μέση παραγωγικότητα γεωργικής εργασίας (καθ. ροστιθ. ξία / ΜΕ) ΕΕ

42 ΕΕ: Διαφορές και στη μέση παραγωγικότητα εργασίας στη βιομηχανία τροφίμων ΕΕ

43 Ελλειμματικό Εμπορικό Ισοζύγιο στα Τρόφιμα-οτά-Καπνό (εκατ. ) 6, % 4,000 2, ,000-4,000-6,000-8,000-13% Εξαγωγές Εισαγωγές Ισοζύγιο ηγή: Eurostat

44 πό το 1981: Ελλειμματικό γροτικό Εμπορικό Ισοζύγιο

45 Η εγχώρια προστιθέμενη αξία στις ακαθάριστες εξαγωγές ηγή: ΟΟΣ 77%

46 Ελλάδα: Η ξένη προστιθέμενη αξία στις ακαθάριστες εξαγωγές ηγή: ΟΟΣ

47 Ελλάδα: Συμμετοχή των υπηρεσιών στις ακαθάριστες εξαγωγές (2009) ηγή: ΟΟΣ

48 πό τη εωργική Εκμετάλλευση στο γροτικό Νοικοκυριό

49 Τυπολογία όλων των Ελληνικών Νοικοκυριών (πλήθος και ποσοστά Νοικοκυριών) Έτος εωργικά Νοικοκυριά Μη εωργικά Νοικ., με κάποιο εισόδημα + επιδοτήσεις απ τη γεωργία Μη εωργικά Νοικ., με κάποιες επιδοτήσεις απ τη γεωργία Νοικ. Με αρχηγό συνταξιούχ ο του Ο Μη εωργικά Νοικ., με γεωργική παραγωγή για αυτοκατανάλ ωση Μη εωργικά Νοικοκυριά Σύνολο εωργική παραγωγή για αυτοκατανάλωση ,8% 7,3% 2,1% 5,6% 28,0% 53,3% 100% ,0% 5,7% 1,4% 6,0% 28,3% 54,5% 100% ηγή: Επεξεργασία στοιχείων Ερευνών Οικογενειακών ροϋπολογισμών

50 οσοστά Φτώχειας (% σε κάθε κατηγορία) 80% 70% 70% 60% 55% 50% 40% 30% 30% 28% 34% 20% 18% 20% 19% 19% 18% 16% 16% 20% 21% 10% 0% Farm Households Non-Farm Households with some income + subsidies from agriculture Non-Farm Households with some subsidies from agriculture Retired Farm Households Non-Farm Households with agr. production for selfconsumption Non-Farm Households Total ηγή: Επεξεργασία στοιχείων Ερευνών Οικογενειακών ροϋπολογισμών

51 εωργική αυτοκατανάλωση: μειώνει τα ποσοστά φτώχειας 60% 2012, οσοστά Φτώχειας 55% 50% 40% 30% 20% 10% 30% 24% 19% 11% 34% 17% 42% 19% 11% 18% 21% 15% 0% Farm Households Non-Farm Households with some income + subsidies from agriculture Non-Farm Households with some subsidies from agriculture Retired Farm Households Non-Farm Households with agr. production for self-consumption Non-Farm Households Total ηγή: Επεξεργασία στοιχείων Ερευνών Οικογενειακών ροϋπολογισμών Without agricultural self-consumption With agricultural self-consumption

52 ολλαπλές πηγές Εισοδήματος Διάγραμμα 11: Σύνθεση του οικογενειακού εισοδήματος κατά κατηγορία νοικοκυριού (ΕΟ 2004/05) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% γροτικά γροτικά Μερικής πασχόλ. Οριακά γροτικά Λοιπά Νοικοκυριά Σύνολο Νοικοκυριών γροτικό Επιδοτήσεις, ποζημιώσεις Τεκμαρτό γροτικό Λοιπά Εισοδήματα

53 υτοκατανάλωση στα αγροτικά νοικοκυριά 1,000, , ,000 λήθος εωργ. Εκμ/σεων 700, , , , , , , % 10% 16% 18% Eκμ/σεις των οποίων τα νοικοκυριά καταναλώνουν >50% της συνολικής τους παραγωγής ηγή: Eurostat, Farm Structure Survey

54 αράδειγμα: η αυτοκατανάλωση σε 56 γ. εκμ. του Νομού Ηλείας, που παράγουν πορτοκάλια, λάδι και μανταρίνια (2016) 40% 35% ξία αυτοκατανά λωσης / καθ. ξία αραγωγής 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Συνολική Έκταση εκμ/σης (στρέμματα)