Η αλληλοαντίληψη και η αλληλοκατανόηση μεταξύ δάσκαλου - μαθητών

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η αλληλοαντίληψη και η αλληλοκατανόηση μεταξύ δάσκαλου - μαθητών"

Ἀράχνη Γιαννόπουλος
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Η αλληλοαντίληψη και η αλληλοκατανόηση μεταξύ δάσκαλου - μαθητών

2 Εισαγωγικά στοιχεία Ερευνήθηκαν οι υποθέσεις H ικανότητα να μπορεί κανείς να αντιλαμβάνεται και να κατανοεί σωστά το συνάνθρωπό του στις διαπροσωπικές του σχέσεις, είναι ένα ιδιαίτερο ίτερο βοηθητικό στοιχείο που οδηγεί τον άνθρωπο στην έκφραση μιας επιτυ- χημένης συμπεριφοράς. Επικρατεί η αντίληψη ότι εκείνοι που μπορούν να αντιλαμβάνονται και να κατανοούν καλύτερα τους άλλους είναι κυρίως οι γονείς για τα παι- διά τους και οι δάσκαλοι για τους μαθητές τους. Σε ένα βαθμό, πιστεύ- εται πως αυτό ισχύει και αντίστροφα. (α) Αν ο δάσκαλος μπορεί να εκτιμήσει ορθά το πνευματικό επίπεδο των μαθητών του, τότε μπορεί να διδάξει καλύτερα. (β) Αν ο δάσκαλος μπορεί να εκτιμήσει αντικειμενικά το κοινωνικό επί- πεδο (status) των μαθητών του, τότε μπορεί να προάγει την κοινω- νικοποίησή τους. (γ) Αν ο δάσκαλος είναι καλός, τότε αυτός μπορεί να κατανοήσει τις τ α-α τομικές ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα των μαθητών του.

3 Οι έρευνες που έγιναν απέδειξαν: Αδυναμίες και προβλήματα Αποτελέσματα ερευνών Αποτέλεσμα (α) Οι δάσκαλοι δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν ακριβώς το πνευματι- κό επίπεδο των μαθητών τους. Δεν κατανοούν σε ποιο βαθμό οι μαθητές τους καταλαβαίνουν τη διδακτέα ύλη που διδάσκουν. Το γεγονός αυτό ρυθμίζει τη συμπεριφορά του δάσκαλου απέναντι στους μαθητές του, που λόγω εσφαλμένης εκτίμησης ακολουθεί λάθος πορεία. Οι απαιτήσεις για την ανταπόκριση των μαθητών στις σχολικές τους ερ- γασίες είναι κατά κανόνα δυσανάλογες των πνευματικών τους ικανοτή- των και είτε είναι εύκολες και επομένως ανιαρές, είτε είναι δύσκολες και επομένως (απαγοητευτικές( απαγοητευτικές). Και στις δυο περιπτώσεις παρατηρείται αναστολή μάθησης.

4 Αδυναμίες και προβλήματα Αποτελέσματα ερευνών (γ) Οι καλοί δάσκαλοι δε σημαίνει ότι κατανοούν και τα προσωπικά προβλήματα των μαθητών τους. Συμπέρασμα (β) Οι δάσκαλοι δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν σωστά τις πραγματι- κές κοινωνικές σχέσεις των μαθητών τους και κατά συνέπεια δεν μπορούν να συμβάλουν θετικά στην επιδιωκόμενη κοινωνικοποίη- σή τους. Αποτέλεσμα αυτής της σχέσης που επικρατεί, στο βαθμό αλληλοαντίλη- ψης και αλληλοκατανόησης μεταξύ δάσκαλου μαθητών, είναι οι συ- γκρούσεις,, οι δυσκολίες μάθησης και οι απογοητεύσεις που βιώνουν καθημερινά σε ένα μεγάλο ή μικρό βαθμό μαθητές και δάσκαλοι μέσα στην τάξη, με όλες τις συνέπειες που έχουν στη συγκρότηση της προ- σωπικότητας του μαθητή και στο ρόλο του δάσκαλου.

5 Αδυναμίες και προβλήματα Αναζήτηση και εντοπισμός αιτιών Τα βασικότερα αίτια αυτής της αδυναμίας του δάσκαλου πρέπει να αναζητηθούν: (α) στη θεωρητική και πρακτική κατάρτιση του δάσκαλου (β) στα εκπαιδευτικά προγράμματα και βιβλία (γ) στην υλικοτεχνική υποδομή του εκπαιδευτικού συστήματος (δ) στη σύνδεση θεωρίας και πράξης (ε) στην άμεση και ουσιαστική συμμετοχή της οικογένειας στις διαδικα- σίες εκπαίδευσης των παιδιών τους Είναι άστοχο να υποστηριχτεί ότι ο δάσκαλος δεν έχει καμιά δυνατότη- τα για μια σωστή εκτίμηση των ιδιοτήτων και ιδιαιτεροτήτων των μα-μ θητών του.

6 Αδυναμίες και προβλήματα Επισημάνσεις (α) Ο δάσκαλος έχει τη δυνατότητα μέσα στην τάξη να εκτιμήσει τις πνευ- ματικές ικανότητες των μαθητών του. Αυτό μπορεί να γίνει τόσο με τον προφορικό λόγο στις αλληλεπιδραστικές σχέσεις (στάση και συμπερι- φορά) όσο και με το γραπτό λόγο (σταθμισμένα tests, κριτήρια αξιολό- γησης). (β) Ο δάσκαλος έχει τη δυνατότητα να εκτιμήσει το κοινωνικό status των μαθητών του. Αυτό γίνεται με την παρατήρηση και το κοινωνιόγραμμα, α, όπου καταγράφονται οι στάσεις και οι σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους. (γ) Ο δάσκαλος έχει τη δυνατότητα να γνωρίσει τα προσωπικά προβλήματα των μαθητών του. Αυτό μπορεί να γίνει τόσο με τις κατ ιδίαν συζητή- σεις με τους μαθητές όσο και με τη συνεργασία του με τους γονείς τους

7 Αδυναμίες και προβλήματα Δυνατότητες πραγματοποίησης του δημοκρατικού στυλ αγωγής Οι περισσότεροι δάσκαλοι δέχονται ότι το δημοκρατικό στυλ αγωγής είναι το καταλληλότερο, αλλά στην πράξη αυτοί οι ίδιοι γίνονται αυθόρ- μητα αυταρχικοί. Το φαινόμενο αυτό ερμηνεύεται: (α) με βάση τη θεωρία του Freud, σύμφωνα με την οποία ο δάσκαλος μέσα στη σχολική τάξη δεν μπορεί να συμπεριφερθεί παρά όπως συμπεριφέρθηκαν σε αυτόν όταν ήταν μαθητής, οι γονείς του και ιδιαίτερα όπως ήταν οι δάσκαλοί του μέσα στο σχολείο. (β) ο δάσκαλος είναι αναγκασμένος να ακολουθεί ένα εξοντωτικό ωρά- ριο εργασίας, εφαρμόζοντας πολλές φορές κατά γράμμα σχετικούς νόμους και διατάξεις, προκειμένου να διεκπεραιώσει μια συγκεκρι- μένη διδακτέα ύλη. Για να μπορέσει ο δάσκαλος να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις του διδακτικού του έργου, πρέπει μεταξύ άλλων: (α) να δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις στο σχολείο (β) να εκπαιδευτεί ο δάσκαλος κατάλληλα

8 Αυτοεπιμόρφωση και αυτοκαλυτέρευση του δάσκαλου Ο δάσκαλος δεν πρέπει ποτέ να μένει απόλυτα ευχαριστημένος και ικα- νοποιημένος από τον εαυτό του, και τις ατομικές του δυνατότητες. Ιδιαίτερα ο δάσκαλος στις σχέσεις του με τους μαθητές αναζητά, πολ- λές φορές, ένα καλύτερο εαυτό. Οι πιο πρακτικές και σημαντικές μέθοδοι αυτοεπιμόρφωσης και αυτό- καλυτέρευσης είναι: (α) η παρακολούθηση και μελέτη της σχετικής με την εκπαίδευση βι- βλιογραφίας. (β) η παρακολούθηση επιμορφωτικών σεμιναρίων. (γ) η δυνατότητα ανάλυσης και αξιολόγησης βιντεοσκοπημένων διδα- σκαλιών. (δ) η παρακολούθηση διδασκαλίας από ένα φίλο συνάδελφο: συζήτη- ση, κριτική και αξιολόγηση. (ε) η παρακολούθηση διδασκαλίας σε ένα φίλο συνάδελφο: συζήτηση, κριτική, αξιολόγηση.

9 Αλληλεπίδραση μεταξύ των δάσκαλων στο σχολείο Οι τομείς στους οποίους μπορούν και πρέπει οι δάσκαλοι να αναπτύ- ξουν κοινωνικο εκπαιδευτικές σχέσεις είναι: (α) ο διοικητικός τομές (σχέσεις δάσκαλων προϊστάμενων) (β) ο εκπαιδευτικός τομέας (σχέσεις μεταξύ των δάσκαλων) Αναλυτικότερα: (α) Η επικοινωνία και αλληλεπίδραση ανάμεσα στους δάσκαλους επη- ρεάζεται από τη διάρθρωση, την οργάνωση και τη λειτουργία του σχολείου ως εκπαιδευτικού ιδρύματος. Το σχολείο εξαιτίας της ιεραρχικής του οργάνωσης, κάνει τους δά- σκαλους να λειτουργούν περισσότερο ως παραλήπτες και εκτελε- στές εντολών, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται μια ουσιαστική επικοινωνία και αλληλεπίδραση μεταξύ αυτών και των προϊσταμέ- νων τους. (β) Οι σχέσεις των δάσκαλων είναι καθαρά τυπικές και δεν έχουν να ν κάνουν με τη συνεργασία τους για σχολικά και εκπαιδευτικά προ- βλήματα.

10 Η οργανωτική κουλτούρα και η διεύθυνση της σχολικής μονάδας Η σχολική τάξη συνδέεται άμεσα με τη σχολική μονάδα και ειδικότερα με τα χαρακτηριστικά της οργάνωσής της και της διεύθυνσής της. Το τι συμβαίνει στη σχολική τάξη επηρεάζεται σημαντικά: (α) από τη νοοτροπία και το στυλ ηγεσίας του διευθυντή (β) από το σύλλογο διδασκόντων Η δυνατότητα κοινωνικής προσαρμογής του παιδιού εξαρτάται από ένα συνδυασμό παραγόντων: (α) τα ατομικά χαρακτηριστικά του μαθητή (β) η κουλτούρα του σχολείου και της τάξης στην οποία εντάσσεται (γ) η σχέση της οικογενειακής κουλτούρας με αυτή του σχολείου (δ) η σχέση της κουλτούρας του σχολείου με την επικρατούσα κουλ- τούρα της ευρύτερης κοινωνίας.

11 Η οργανωτική κουλτούρα και η διεύθυνση της σχολικής μονάδας Έρευνες έδειξαν ότι το κλίμα ανθρώπινων σχέσεων που επικρατεί στη σχολική τάξη εξαρτάται: (α) από το στυλ ηγεσίας του διευθυντή (β) από τις επαγγελματικές στάσεις και πρακτικές του συλλόγου διδα- σκόντων (γ) από την εμπλοκή του συλλόγου γονέων (δ) από το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει στο εκπαιδευτικό σύστημα Κάθε σχολείο δημιουργεί μια κουλτούρα, η οποία σχετίζεται με την πα- ράδοση που έχει δημιουργήσει. Η παράδοση έρχεται σε επαφή με το λεγόμενο «κλίμα εποχής» και τις κρατούσες απόψεις της ευρύτερης κοινωνίας. Η προσωπικότητα του διευθυντή και των υπηρετούντων εκπαιδευτικών διαμορφώνουν τελικά τη «σχολική κουλτούρα» η οποία αναφέρεται: σε αξίες, σε συμπεριφορές που είναι αποδεκτές και σε στόχους. Κάθε σχολική κουλτούρα επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό και το κλίμα ανθρώπινων σχέσεων που τελικά επικρατεί στο σχολείο και την κάθε τάξη.

12 Η οργανωτική κουλτούρα και η διεύθυνση της σχολικής μονάδας Ο σημαντικότερος συντελεστής για τη δημιουργία της κουλτούρας στο σχολείο θεωρείται ο διευθυντής. Επηρεάζει με την παρουσία του: (α) την παραγωγικότητα (β) τις διαπροσωπικές σχέσεις Σε αυτά συμβάλλει: (α) με την οργάνωση και κατανομή της εργασίας στο σχολείο (β) με την εγκαθίδρυση τρόπων και δικτύων επικοινωνίας (γ) με την καθιέρωση στρατηγικών επίλυσης προβλημάτων Ιδιαίτερα αποτελεσματικοί θεωρούνται διευθυντές οι οποίοι αντιμετω- πίζουν ως προτεραιότητα το κοινωνικο συναισθηματικό κλίμα της ο-ο μάδας των εργαζομένων ή καλύτερα τη συνδυασμένη φροντίδα τόσο για την οργάνωση του έργου όσο και για τις αρμονικές κοινωνικές σχέ- σεις. Οι φροντίδες αυτές προκαλούν γνησιότερη και πρόθυμη εμπλοκή των εκπαιδευτικών στο έργο του σχολείου (Ματσαγγούρας( 2000).

Σχετικά έγγραφα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι τρεις διαστάσεις της μάθησης Αλέξης Κόκκος Ο Knud Illeris, ο σημαντικότερος ίσως θεωρητικός της μάθησης σήμερα, στο κείμενό του «Μια