Στέλιος Σαριβασίλης. ξαπόστασε, μη σταματάς, ανάσανε βαθιά, συνέχισε τον πηγαιμό,

Transcript

1 Στέλιος Σαριβασίλης, Εκείνοι τελούσαν εν αδεία: Ποίηση Επιμέλεια: Πέτρος Κ. Σαμσάρης Εκτύπωση: «Typographic» Σέρρες: ημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής & Κοινωνικής Ανάπτυξης Σερρών, 2006, 48 σ.; 23 εκ. ISBN Για όσα θυμάσαι και γι' αυτά που θέλεις να θυμάσαι, για όσα ξέχασες και γι' αυτά που θέλεις να ξεχάσεις, για όσα ζεις και γι' αυτά που θέλεις να ζήσεις, ξαπόστασε, μη σταματάς, ανάσανε βαθιά, συνέχισε τον πηγαιμό, σε καρτερούν νεράιδες στις πηγές και γοργόνες στις θάλασσες, μέχρι ν' ακουμπήσεις τον ορίζοντα. Στέλιος Σαριβασίλης Όταν ο ποιητής δημιουργεί τα ποιήματά του, επιτυγχάνει μεγάλη, χρυσή ηλιακή μαγεία και μετατρέπει τους λόγους σ εξορκισμούς, τις ρύμες σε φωτιές και τις εικόνες σε μυστήρια. Ο δημιουργός, ως έμπειρος μάγος, αναμειγνύει και ανακατεύει τις λέξεις πάνω στο χαρτί, προσθέτει δύο-τρεις σταλαγματιές λάμψης φεγγαριού, προφέρει ξόρκι και η μαγεία γίνεται οι στίχοι αρχίζουν να ακτινοβολούν αινιγματικοί σαν την πανσέληνο και σαγηνευτικοί σαν το Γαλαξία. Η αινιγματικότητα δε στην ποίηση, είναι σαν βαθύρρους ποταμός, ένας από τους παραποτάμους του οποίου είναι η δημιουργία ΣΙΡΙΣ 7 ( )

2 270 Βιβλιοκρισίες του συγχρόνου ποιητή Έλληνα, τέκνου των Σερρών και καλού μου φίλου Στέλιου Σαριβασίλη. Πριν πάνω από πέντε χρόνια, μετέφρασα στη Βουλγαρική γλώσσα το ποίημά του «Εκεί έσπειρα τα μέλη μου» και ανακάλυψα έναν κόσμο παραμυθένιο, γεμάτο ασυνήθιστες εικόνες και ιδέες, «εκεί που κόρες νεράιδων ακούν αηδόνες και τ αβρύαστα λιθάρια κάνουν τα τρεχάμενα νερά τραγούδι». Ήταν κόσμος που μου έδωσε το αίσθημα εσχατιάς. Γι αυτό, όταν μου δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσω το νέο του βιβλίο «Εκείνοι τελούσαν εν αδεία», σάμπως κατάλαβα ότι μόνο έτσι ο δικός του κόσμος θα γίνει δικός μου, και βυθίστηκα στο λόγο του. Η ποίηση του Στέλιου Σαριβασίλη είναι πολυσύνθετη, πλούσια με όμορφες εικόνες μυθολογικές και σύγχρονες: Και ακόμη: Απόκαμαν τα αγοραία ζωντανά κρεοσκευάσματα την ώρα της Ηούς και ο σκοτεινός βασιλιάς έμεινε μονάχος στον Αχέροντα. (Η ώρα της Ηούς). Ωσαννά και σε μας, που βάψαμε την ελπίδα, αναρριχόμενο γεράνι στη μάντρα των λογισμών, να κρύβει τον Αχέροντα και το σκοτεινό είδωλο τον Πλούτωνα. (Κρύψαμε τον Αχέροντα). Στην άπλα της δημιουργικής σκέψης συναντούμε φως και σκοτάδι, χρώματα και αχρωμία, Παράδεισο και Άδη: Στης φωτιάς τα σχήματα ένιωσες το βάθεμα της νύχτας και απ' το στήθος, τα αλαβάστρινα άτια σε ρυθμικό καλπασμό, ανάσα νοτισμένου κορμιού. Σκιά, στο χαμηλωμένο βλέμμα όσων ενέδωσαν χωρίς φραγμό,

3 Στέλιος Σαριβασίλης, Εκείνοι τελούσαν εν αδεία 271 η Πύλη του Παράδεισου (Σχήματα φωτιάς). Ο ποιητής, πετώντας στο μαγικό χαλάκι της φαντασίας του, μας λέγει: Όταν στους μενεξεδένιους γαλαξίες κλείσαν οι ασημένιες πόρτες, ήρθε ο υπερδύναμος άρχων κι άνοιξε τη χρυσή πύλη του σύμπαντος, για να διαβούμε σε άλλους κόσμους εμείς, που σημαδέψαμε της γης τον ήλιο με ματωμένα τριαντάφυλλα (Υπέρβαση). Να πάμε σε «έναν κόσμο με χρώματα», όπου ο ύπνος μας δε θα είναι «ύμνος θανάτου», αλλά πολύφωνο τραγούδι των ονείρων: Τώρα μαζεύω τα όνειρα για να τα φυλάξω, έστω για μια ζωή, έστω για μια άλλη ζωή. (Μετά το όνειρο). Ο Στέλιος Σαριβασίλης ψάχνει τη γαλήνη όχι στην ψυχή του μόνο, αλλά και στην οικουμένη, για ν ατενίσει προς τον εαυτό του, να βρει και να μας χαρίσει τα ξεχασμένα μονοπάτια, τα οποία θα μας οδηγήσουν προς την Ελευθερία του πνεύματός μας: Ίσαλος ο γυμνός καλπασμός της και η θωριά εξαίσια στο φυσικό καθάριου σμαραγδιού. Υγρός ανασασμός στα στήθη, βαθύς και απέραντος, ως η ματιά στο πέλαγο. Σταμάτησα το χρόνο στο λευκό, ξεφόρτωσα το άχρηστο φορτίο, απόβρασμα άχαρης ψυχής και μόνος χαίρομαι ελεύθερος την ομορφιά της γαλήνης (Λεύτερη γαλήνη).

4 272 Βιβλιοκρισίες Όμως «μια σκιά ψυχής κρυστάλλωσε, πετώντας στα ουράνια λιβάδια της σιωπής» για να μας θυμίσει πως τα αισθήματά μας ψεύδονται κάπου-κάπου: Ψευδαίσθηση του ξεχωριστού στο μετέωρο πέρασμα από τον ψίθυρο στην κραυγή της σιωπής (Ψίθυρος λεμονανθού). Μπορούμε να πιστεύουμε στην αγάπη μόνο: Τεντώσαμε τα χέρια μας μαζί το σώμα και το είναι μας, όσο γίνεται ψηλότερα, να πιάσουμε τ' αστέρια, όμως αυτά ξεμάκραιναν. Φυτέψαμε ηλιοτρόπια στις γλάστρες της ψυχής μας, ευώδιασε το σώμα μας βασιλικό, φωτίστηκε το είναι μας, ψηλώσαμε μια αγάπη περισσότερο και φτάσαμε τον ήλιο (Ψηλότερα μια αγάπη). Η αγάπη μάς δίνει την δύναμη να πετάξουμε αντίπερα του ορίζοντα και να φτάσουμε τον ήλιο. Η αγάπη είναι αυτή η θεία ακτίνα της υπάρξεως η οποία συνδέει τους ανθρώπους με την αλήθεια των ουρανών και τους κάνει άρχοντες της Γης. Η αγάπη είναι αυτό το μαγικό περιβόλι, όπου ο ποιητής ανακαλύπτει την ειρήνη και την ευτυχία, το μέλι και το κρασί, τον ύπνο και την αγρυπνία: Και τ' απομεσήμερο στη δίψα μας δροσόκρασο στου πλατανιού τον ίσκιο, στην πίκρα μας το θυμαρίσιο μέλι, μας γλύκανε τα βλέφαρα κι ο Μορφέας ξετύλιξε το κόκκινο κουβάρι (Εξόριστος παράδεισος).

5 Στέλιος Σαριβασίλης, Εκείνοι τελούσαν εν αδεία 273 Εκεί ο ποιητής «ποτίστηκε, με ιδρώτα έρωτα, ένα τετράφυλλο τριφύλλι» και έστειλε την καρδιά του στις τέσσερες κατευθύνσεις του κόσμου, εισπνέοντας βαθιά το μοσκοβόλημα του θυμαριού και ντύνοντας την θαυμάσια εικόνα με μυρουδιά λόγου: Φιλούσε ο ουρανός το πέλαγο του Αυγούστου και ροδανέτειλες απ' τον υγρό ορίζοντα ολόγιομη σελήνη, πανσέληνε, μοναδικό φεγγάρι Αυγουστιάτικο, όνειρο ελληνικής αγάπης (Πανσέληνος του Αυγούστου). Ο δημιουργός υποκλίνεται μπροστά στην αγάπη και όλα τα συναισθήματά μας, αλλά αναζητάει ασταμάτητα τη σοφία, ταξιδεύοντας στις άπειρες εκτάσεις του σύμπαντος, μαντεύοντας το αλφάβητο των αστέρων, αγοράζοντας και πωλώντας τις μυστηριώδεις γνώσεις για τη Ζωή: Ταξιδευτής στους όλους ορίζοντες, φορτωμένος με μέρες και νύχτες στις μοναχικές περιπλανήσεις και στις πολύβουες οχλομαζώξεις των γνωστών αστικών σημείων της γης ψάχνω το φως που μεγαλώνει, το φως που όλο μεγαλώνει μέχρις να γιομίσει την τέλεια μέρα. Όμως, περιδιαβαίνοντας τις αγορές ψυχών και τα παζάρια εμπόρων ονείρων ορίστηκα κομιστής νοθευμένων σκέψεων ειδικών και ρευστής σκιάς γνώσης, των ανθρώπων που ζουν τη χαρά (Αναζητώντας την τέλεια μέρα). Σε μια στιγμή όμως ο ποιητής σταματάει, για να κοιτάξει γύρω του, να σκεφτεί, να κρίνει τις αξίες, τις τιμές, τις αξιοπρέπειες: Στο χρόνο που σταμάτησε,

6 274 Βιβλιοκρισίες από του έρωτα την τυραννία, έφερες λύτρωση απ' το βαθύ πόθο που λερώνει κι' αυξάνει το αίμα με βοτάνια στις φλέβες άστοχης ζωής ( ολερές χαρές). Ο Στέλιος Σαριβασίλης έχει γνωρίσει καλά το νόημα του ταξιδιού στα πελάγη της ζωής. Έχει βρει το καθαρό κρύσταλλο της σωφροσύνης, το οποίο γεννάει το πολύχρωμο τόξο των ανθρωπίνων ελπίδων. Έχει δακρύσει με τα δάκρυα του πόνου που ανασταίνει την ομορφιά της αιωνιότητας: Και ύστερα... στα δάκρυα της ύστερης στιγμής, ξεπλύναμε την πλάνη μας και γίναμε σοφότεροι (Πιστέψαμε χωρίς λογαριασμούς). Μήπως έχουμε αράξει στη δική μας Ιθάκη; Μήπως συναντήσαμε το προορισμό μας; Ή απλά στο νου μας αντηχεί το διάσημο ποίημα του Καβάφη: Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος, γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρης, αν μεν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει. Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις, αν δεν τους κουβαλείς μεσ στην ψυχή σου, αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου. Να εύχεσαι να ναι μακρύς ο δρόμος. Πολλά τα καλοκαιρινά πρωινά να είναι που με τι ευχαρίστηση, με τι χαρά θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους να σταματήσεις σ' εμπορεία Φοινικικά,

7 Στέλιος Σαριβασίλης, Εκείνοι τελούσαν εν αδεία 275 και τες καλές πραγμάτειες ν' αποκτήσεις, σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους, και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής, όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας, να μάθεις και να μάθεις απ' τους σπουδασμένους. Πάντα στο νου σου νάχεις την Ιθάκη. Το φθάσιμον εκεί είν' ο προορισμός σου. Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου. Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί, πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο, μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη. Η Ιθάκη σ' έδωσε τ' ωραίο ταξείδι. Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο. Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια. Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε. Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν. Το ταξίδι μας επάνω στα φτερά των λέξεων μας έφερε πολλές απαντήσεις αλλά και περισσότερες ερωτήσεις, πολλές χαρές αλλά και περισσότερες θλίψεις, πολλές ελευθερίες αλλά και περισσότερες δουλείες. Και τώρα τι να κάνουμε; Ποιος θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε το πεπρωμένο μας; Ο δημιουργός μάς συμβουλεύει: Στους αχνούς ελαιώνες των καιρών όσοι αντάμωσαν την Ιέρεια, του ελφικού Απόλλωνα, αναζητούν την έννοια των σημείων κι' ας πήραν τις λέξεις των χρησμών (Επαίτες στο ελφικό τοπίο). Ο Μάντης, δηλαδή ο ποιητής, θα μας αποκαλύψει το μέλλον το μέλλον του φωτός, το μέλλον της αδελφότητος, το μέλλον της δικαιοσύνης. Μας ζωγραφίζει έναν κόσμο, στον οποίο θα ριζοβολήσει όλη η ανθρώπινη καλοσύνη, τα δένδρα της συνεννοήσεως άφθονα θα καρποφορήσουν και τα άνθη της τιμιότητας θα ευωδιάσουν:

8 276 Βιβλιοκρισίες Αγνό σπόρου φίλημα στις κρυμμένες πόλεις της χώρας των αετών, της χώρας των αγγέλων και όπου αλλού, όπου καρποί αγάπης σπάρθηκαν θ' ανθίσουν πανέμορφα ηλιοτρόπια. Εκεί όλοι θα γίνουμε αδέλφια στη μοναδική τάξη, με μοναδική συνείδηση, οι αλυσίδες του εγωισμού θα σπάσουν, το αυριανό φως θα φανεί την αυγή κι εμείς με καθαρή ματιά θα χαρούμε τα χρώματα (Αγνό σπόρου φίλημα). Η ποίηση του Στέλιου Σαριβασίλη μού επέτρεψε να ανακαλύψω μια άγνωστη λογοτεχνική οικουμένη, που έδωσε στο βλέμμα μου τη δύναμη να κοιτάξει πέρα από τα όρια της απλής καθημερινότητας και να με καθοδηγήσει προς τους ουρανούς του εξεζητημένου λόγου. Οι στίχοι του άφησαν στα χείλη μου γεύση αρίστου ουίσκι, που θα τη θυμάμαι μ ευχαρίστηση. Και θα τελειώσω το δικό μου αλχημικό πείραμα με τα λόγια του ημάρχου Σερρών κυρίου Ιωάννη Μωυσιάδη: «Εμάς, τους απλούς αναγνώστες, μας προκαλεί να στοχαστούμε βαθύτερα, να αναζητήσουμε κρυφά μονοπάτια που θα μας οδηγήσουν σε κόσμους πρωτόγνωρους και μαγικούς και να απογειωθούμε μέσα από τους στίχους του, χαρίζοντάς μας στιγμές πνευματικής ανάτασης». Ειλικρινά πιστεύω πως η πανσέληνος της ποίησης του Στέλιου Σαριβασίλη θα φωτίζει το δρόμο μας ακόμη πολλά χρόνια. BORIS JOGOV Βουλγαρία