O Μινωικός πολιτισμός. 1. Από ποιον πήρε το όνομά του ο μινωικός πολιτισμός και σε ποια εποχή ακμάζει;...

Transcript

1 Ενότητα 3 O Μινωικός πολιτισμός 1. Από ποιον πήρε το όνομά του ο μινωικός πολιτισμός και σε ποια εποχή ακμάζει; 2. Ποιος αρχαιολόγος έκανε ανασκαφές στην Κνωσό και έφερε στο φως το μινωικό πολιτισμό; Ποιες ήταν οι επαγγελματικές ενασχολήσεις των Μινωιτών; 4. Με ποιους λαούς ήρθαν σε επαφή οι Μινωίτες; Έχουμε μαρτυρίες αυτών των επαφών;.. 5. Ποια προϊόντα εισάγουν και ποια εξάγουν οι Μινωίτες; 6. Πότε εμφανίζονται τα πρώτα ανάκτορα στην Κρήτη και πού βρίσκονταν τα σημαντικότερα από αυτά;. 7. Να ορίσετε χρονικά την εποχή των νέων ανακτόρων. Ποιον πολιτισμό που εμφανίζεται τότε επηρέασαν οι Μινωίτες; 8. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των μινωικών ανακτόρων, ποιες δραστηριότητες λάμβαναν χώρο σ αυτά και ποια ήταν η διοικητική οργάνωση της μινωικής Κρήτης;.. 9. Τι γνωρίζετε για τη γραφή των Μινωιτών και σε ποιον πήλινο δίσκο επάνω έχει βρεθεί μινωικό κείμενο;. 10. Πότε καταστρέφονται τα μινωικά ανάκτορα και ποιος λαός κατακτά σταδιακά την Κρήτη;.. 1

2 Ενότητα 4 η Η θρησκεία και η τέχνη των Μινωιτών για τη μινωική θρησκεία 1. Ποιες θεότητες λάτρευαν οι Μινωίτες και με τι σχετίζονταν οι θεότητες αυτές; 2. Σε ποιους τόπους πραγματοποιούσαν τη λατρεία του θείου, με ποιον τρόπο και με ποιες τελετές; 3. Ποιο είναι το ιερό δέντρο και ποιο το ιερό ζώο στη μινωική θρησκεία, από ποιους αποτελούταν το ιερατείο και ποιες είναι οι πηγές πληροφόρησής μας για τη θρησκεία τους; για τη μινωική τέχνη 1. Ποια είναι τα γενικότερα χαρακτηριστικά της μινωικής τέχνης και από πού αντλούν κυρίως τη θεματογραφία τους; Ποιους άλλους λαούς επηρέασε η τέχνη τους; 2. Τι γνωρίζετε γενικότερα για την κεραμική μινωική τέχνη και ειδικότερα για τα καμαραϊκά αγγεία; 3. Τι γνωρίζετε για τα μινωικά γλυπτά (ειδώλια), για τα ρυτά, τα κοσμήματα και τις σφραγίδες των Μινωιτών; 2

3 Ενότητα 5 η Μυκηναϊκός πολιτισμός : 1. Πότε αναπτύχθηκε, πού, πώς ονομάζεται και γιατί ο πρώτος μεγάλος ελληνικός πολιτισμός; Πότε:.. Πού:. Γιατί:. 2. Ποιος αρχαιολόγος έφερε στο φως ευρήματα του μυκηναϊκού πολιτισμού, ποιο μέρος ανέσκαψε, τι κτίσματα αρχικά βρήκε και πότε αυτά χρονολογούνται; Πότε και πού χτίζονται τα πρώτα μυκηναϊκά συγκροτήματα; Να προσδιορίσετε χρονικά την ανακτορική φάση του μυκηναϊκού πολιτισμού: 5. Ποιο ήταν το κέντρο του μυκηναϊκού πολιτισμού και ποια διοικητική μορφή παρουσίαζε η μυκηναϊκή Ελλάδα; 6. Πώς επέδρασε ο μινωικός πολιτισμός στους Μυκηναίους και σε ποιον τομέα οι Μυκηναίοι παρουσίασαν πρωτότυπη δημιουργία; 7. Σε ποιους επαγγελματικούς τομείς διακρίθηκαν οι Μυκηναίοι; 8. Πότε υποστηρίζεται ότι κατέλαβαν οι Μυκηναίοι την Κνωσό και τι συνέπειες είχε η κατάκτηση αυτή;

4 Οι Μυκηναίοι ενεπλάκησαν σε πολεμικές επιχειρήσεις και γιατί; Ποιος πόλεμος διαδραματίστηκε στα χρόνια του μυκηναϊκού πολιτισμού; 10. Ποια στοιχεία ένωναν τα ελληνικά φύλα κατά τη μυκηναϊκή εποχή και ποια συνέπεια είχε η ενοποιητική τους λειτουργία; 11. Πώς διαμορφώνεται η κοινωνική πυραμίδα (κοινωνική διαστρωμάτωση) στη μυκηναϊκή εποχή; 12. Πού βρέθηκαν πινακίδες με μυκηναϊκή γραφή και πότε αυτές χρονολογούνται; 13. Πώς αλλιώς ονομάζεται η μυκηναϊκή γραφή, πότε και από ποιους αποκρυπτογραφήθηκε, ποια είναι η μορφή της και ποιες οι αντιτιθέμενες γνώμες των μελετητών σχετικά με την προέλευσή της; 4

5 14. Ποιες δραστηριότητες καταγράφονται στις πινακίδες μυκηναϊκής γραφής και ποιες άλλες πληροφορίες αντλούμε μελετώντας τες; 15. Ποιοι γνώριζαν τη μυκηναϊκή γραφή και πώς αυτό συνδέεται με την εξαφάνισή της γύρω στα 1200 π.χ.;. 16. Γιατί η αποκρυπτογράφηση της μυκηναϊκής γραφής έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Έλληνες; Σε ποιες περιοχές εξαπλώθηκε ο μυκηναϊκός κόσμος, πότε κορυφώνεται η εξάπλωση αυτή και με ποιους λαούς ήρθαν σε επαφή οι Μυκηναίοι; Πότε αρχίζει να παρακμάζει ο μυκηναϊκός πολιτισμός, ποια στοιχεία φανερώνουν την κάμψη του και σε ποιους λόγους οφείλεται η καταστροφή του; 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Ενότητα 1 η Οι μεταβατικοί χρόνοι 1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας που βρίσκεται σε κρίση από το 1100 π.χ. έως το 950 π.χ.; α) β) γ) δ) ε) 2. Τι παρατηρείται στην Ελλάδα από τα μέσα του 10 ου αι. π. Χ.; 3. Ποιον αιώνα σημειώνονται μετακινήσεις ελληνικών φύλων και σταδιακή μόνιμη εδαφική σταθεροποίησή τους; 4. Να περιγράψετε την πορεία των μετακινήσεων των δωρικών φύλων: 5. Να περιγράψετε την πορεία των μετακινήσεων των Θεσσαλών, Βοιωτών και Αιολέων. 6. Να περιγράψετε την πορεία μετακινήσεων των Ιώνων: 7. Πώς λέγεται ο αρχηγός των φυλετικών κρατών που δημιουργούνται και ποια τα χαρακτηριστικά του αξιώματός του; α) β) γ) δ) 8. Τι ονομάζουμε Πρώτο Ελληνικό αποικισμό, πότε έγινε και ποια τα αίτιά του; 9. Από πού ξεκίνησαν οι Ίωνες στη διάρκεια του 1 ου Ελληνικού αποικισμού και ποιες περιοχές αποίκισαν; 10. Από πού ξεκίνησαν οι Αιολείς στη διάρκεια του 1 ου ελληνικού αποικισμού και ποιες περιοχές αποίκισαν; 11. Από πού ξεκίνησαν οι Δωριείς στη διάρκεια του 1 ου Ελληνικού αποικισμού και ποιες περιοχές αποίκισαν; 12. Ποιες ήταν οι επαγγελματικές απασχολήσεις των Ελλήνων αποίκων; 6

7 13. Ποια εποχή ονομάζεται «γεωμετρική εποχή», ποιο λογοτεχνικό έργο τη χαρακτηρίζει και σε ποια γεγονότα αναφέρεται; 14. Ποιες διαφορές παρατηρούνται σε πολιτικό επίπεδο ανάμεσα στην ομηρική και μυκηναϊκή εποχή; 15. Πώς οι βασιλείς στη γεωμετρική εποχή προσπαθούν να διατηρήσουν το θρόνο τους, τι χαρακτηριστικά έχει η κοινωνία στην οποία ζουν και ποια εποχή περιγράφεται στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια; 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο : 2. Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ 1. Ποιες επιρροές δέχτηκε και πότε το ελληνικό αλφάβητο από το φοινικικό, πώς εξελίχτηκε η ελληνική γραφή και ποια με τη σειρά της γραφή επηρέασε; 2. Πώς ονομάζεται η τέχνη που δημιουργήθηκε από τον 11 ο έως τον 8 ο αιώνα π.χ. και γιατί και ποια τα χαρακτηριστικά της; 3. Ποια χαρακτηριστικά αποκτά η αρχιτεκτονική της παραπάνω εποχής να τη συγκρίνετε με την αρχιτεκτονική του μινωικού και μυκηναϊκού κόσμου. 4. Αφού διαβάσετε το παρακάτω κείμενο να αναφέρετε κάποια χαρακτηριστικά του «κόσμου του οίκου», όπως αλλιώς ονομάζεται η ομηρική εποχή: ΚΕΙΜΕΝΟ «Ο οίκος, ακόμη και από την άποψη του αριθμού των ανθρώπων, είναι κάτι πολύ περισσότερο από οικογένεια με τη σημερινή σημασία της λέξης. Αλλά περιλαμβάνει επίσης όλα εκείνα τα άτομα είτε πρόκειται για ελεύθερους είτε για δούλους τα οποία εξαρτώνται άμεσα από τον επικεφαλής του οίκου (όλους εκείνους τους υπηρέτες στους οποίους έχουν ανατεθεί τα πολλά και διάφορα καθήκοντα που απαιτούνται από την οικονομική ζωή του οίκου ). Με άλλα λόγια ο οίκος, με την καθαρά «ανθρώπινη» μορφή του δεν είναι ένας θεσμός που βασίζεται αποκλειστικά και μόνο στη συγγένεια. Ωστόσο η έννοια του οίκου καλύπτει πολύ περισσότερα από μιαν απλή ομάδα ανθρώπων. Ο οίκος περιλαμβάνει και περιουσιακά στοιχεία κάθε είδους, τα οποία στην πράξη δεν μπορούν να χωριστούν από την ανθρώπινη ομάδα, αφού εξασφαλίζουν την υλική της ύπαρξη. Επομένως, η γη, τα κτίρια, τα ζώα, τα κάθε είδους αποθέματα, ο εξοπλισμός και ούτω καθεξής αποτελούν όλα μέρος του οίκου». M.M. Austin, P. Vidal Naquet, Οικονομία και κοινωνία στην αρχαία Ελλάδα. 5. Αφού διαβάσετε το παρακάτω απόσπασμα από την Ιλιάδα να σχολιάσετε τον τρόπο με τον οποίο γίνονταν οι συναλλαγές στα ομηρικά χρόνια. «Οι ανταλλαγές αγαθών στους ομηρικούς χρόνους» Εκείθε οι Αργίτες οι μακρόμαλλοι ψωνίζαν το κρασί τους, κι έδινε ποιος χαλκό, ποιος σίδερο στραφταλιστό, ποιος πάλε με βόδια ζωντανά του τ άλλαζε ποιος με βοδιώ τομάρια, ποιος και με σκλάβους, κι έτσι εχαίρουνταν πλούσιο τραπέζι πάντα. Ιλιάδα, Η,

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο 1. ΑΠΟΙΚΙΑΚΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ 1. Ποιον αιώνα ξεκινά ο 2 ος ελληνικός αποικισμός; α) 2. Ποιοι λόγοι οδήγησαν τους Έλληνες στη μετανάστευση εκείνην την εποχή; β) γ) 3. Τι χαρακτηριστικά είχαν οι περιοχές που επέλεγαν για να εγκατασταθούν οι άποικοι και γιατί; 4. Τι ονομάζουμε «οικιστή», ποιος ήταν ο ρόλος του και ποια διαδικασία ακολουθούταν κατά την αναχώρηση των αποίκων από τις μητροπόλεις; 5. Πώς διαμορφώνονταν οι σχέσεις μητροπόλεων αποικιών; 6. Σε ποιες γεωγραφικές περιοχές εγκαταστάθηκαν κατά τον 2 ο ελληνικό αποικισμό οι Έλληνες και ποιος χώρος ονομάστηκε «Μεγάλη Ελλάδα Μagna Graecia»; α) 7. Ποιες ήταν οι συνέπειες του 2 ου ελληνικού αποικισμού; β) γ) δ) 8. Ποιες διαφορές βρίσκετε ανάμεσα στον 1 ο και τον 2 ο ελληνικό αποικισμό; 9

10 10

11 Κεφάλαιο 4 ο 2. Η πόλη κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος 1. Πότε εμφανίζεται στον ελληνικό κόσμο ο θεσμός της πόλης κράτους; 2. Πώς δημιουργήθηκε η πόλη κράτος και ποια τα γεωγραφικά της χαρακτηριστικά; 3. Ποιος είναι ο ρόλος του πολίτη στην πόλη κράτος; 4. Τι ονομάζεται «οπλιτική φάλαγγα», ποιοι συμμετέχουν σ αυτήν και ποιες οι συνέπειες της λειτουργίας της σε κοινωνικό πολιτικό επίπεδο;. 5. Πώς εξελίσσεται το πολίτευμα στο πλαίσιο του θεσμού της πόλης κράτους; (τι ονομάζουμε αριστοκρατικό και τι ολιγαρχικό πολίτευμα;). 6. Για ποιους λόγους εμφανίστηκε το τυραννικό πολίτευμα και ποια τα χαρακτηριστικά του; (Να αναφέρετε ονόματα τυράννων και κάποια από τα έργα τους); για το σπίτι γραπτά στο τετράδιο: Α. Ποια η βασική διαφορά ανάμεσα στην αριστοκρατία και την ολιγαρχία και ποιες οι συνέπειές της στην κοινωνική ζωή; Β. Αφού διαβάσετε την πηγή «έκοβε τα στάχια που εξείχαν» (Ηρόδοτος, Ιστορία) σχολ. βιβλίο σ. 47, να σχολιάσετε το βαθύτερο μήνυμα της πράξης του Θρασύβουλου που περιγράφεται στο απόσπασμα για τον τρόπο διακυβέρνησης που προτείνει στον Περίανδρο. 11

12 Κεφάλαιο 4 ο 3. Η Σπάρτη (σσ ) 1. Από ποιο ελληνικό φύλο ιδρύθηκε ένα ισχυρό κράτος στην Πελοπόννησο με κέντρο τη Σπάρτη; 2. Ποιον γειτονικό λαό και πότε υπέταξαν οι Σπαρτιάτες, για να επεκτείνουν την επικράτειά τους;. 3. Με ποια άλλη πόλη της Πελοποννήσου συγκρούστηκαν οι Σπαρτιάτες;.. 4. Ποιες ήταν οι συνέπειες των πολεμικών αυτών συγκρούσεων για τη Σπάρτη; Α).. Β). Γ).. Δ). 5. Ποιες ήταν οι κοινωνικές τάξεις στη Σπάρτη και ποιες οι απασχολήσεις των μελών τους, τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις τους; Α)... Β)... Γ) 6. Ποια ήταν η πολιτική διοικητική οργάνωση της Σπάρτης (πολιτειακοί θεσμοί); Α) Β) Γ).. Δ) 7. Ποιος θεωρείται ιδρυτής του πολιτεύματος της Σπάρτης;. 8. Τι περιλάμβανε η εκπαίδευση των αγοριών και των κοριτσιών στη Σπάρτη; Α).. Β).. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 1 & 3 (σ. 49) : ΓΡΑΠΤΑ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ 12

13 DVD Η άνοδος και η πτώση των Σπαρτιατών : (Να απαντήσετε στις ακόλουθες ερωτήσεις σύμφωνα με τις γενικότερές σας γνώσεις αλλά και με τις πληροφορίες που θα αντλήσετε από το DVD) 1. Τι ήταν οι είλωτες; 2. Ποιος ήταν ο πιο γνωστός Σπαρτιάτης νομοθέτης; 3. Πώς κατανοείτε τον όρο «μιλιταρισμός»; 4. Ποια ήταν η κοινωνική πυραμίδα στην αρχαία Σπάρτη; (να σχεδιάσετε σε μορφή πυραμίδας τις κοινωνικές ομάδες).. 5. Τι περιλάμβανε η σπαρτιατική αγωγή εκπαίδευση των αγοριών στην αρχαία Σπάρτη; 6. Τι περιλάμβανε η σπαρτιατική αγωγή εκπαίδευση των κοριτσιών στην αρχαία Σπάρτη; 7. Ποιο ήταν το πιο γνωστό σπαρτιατικό φαγητό; 8. Τι ονομάζεται «κρυπτεία»; 13

14 Κεφάλαιο 4 ο Ενότητα 4 η Αθήνα: από τη βασιλεία στην αριστοκρατία (σσ ) 1. Με ποιον τρόπο τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Αττικής επηρέασαν τη ζωή και τις επαγγελματικές απασχολήσεις των κατοίκων της στην αρχαιότητα και ποιες ήταν αυτές; α). β).. γ).. δ).. 2. Σε ποιον αποδόθηκε η ενοποίηση της Αττικής σε ενιαίο κράτος και ποια ήταν η έδρα του νέου αυτού κράτους;. 3. Ποια μεγάλη γιορτή σε ανάμνηση της δημιουργίας του Αθηναϊκού κράτους γιόρταζαν οι Αθηναίοι;.. 4. Σε αντίθεση με τη Σπάρτη που κατοικήθηκε από Δωριείς η Αθήνα κατοικήθηκε από.. 5. Πώς κατανοείτε την έννοια αθηναϊκός συνοικισμός; (να λάβετε υπόψη πως οι απαντήσεις σε όλες τις προηγούμενες ερωτήσεις δίνουν τα χαρακτηριστικά του). 6. Ποιο ήταν το πρώτο πολίτευμα της Αθήνας; Έχουμε πολλές μαρτυρίες για την εποχή του πολιτεύματος αυτού;.. 7. Ποιος ήταν ο τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας, ποιο ήταν το τέλος του και τι ενδεχομένως αυτό φανερώνει; Το επόμενο πολίτευμα που γνώρισε η πόλη κράτος της Αθήνας κατά την αρχαϊκή εποχή ήταν η 9. Κατά το πολίτευμα της..:. α)θρησκευτικές αρμοδιότητες είχε ο... β)ουσιαστική εξουσία ασκούσε ο, ο οποίος ήταν υπεύθυνος και για τη σύγκληση της γ) Αρμόδιος για στρατιωτικά θέματα ήταν ο.. δ) Με δικαστικά θέματα ασχολούνταν οι.. ε)υπεύθυνος για την τήρηση των νόμων ήταν ο

15 στ)η συνέλευση όλων των Αθηναίων ονομαζόταν. και απέκτησε μεγάλη δύναμη στα χρόνια του πολιτεύματος της. 10. Στηριζόμενοι στις απαντήσεις των προηγούμενων ερωτήσεων να αναφέρετε τους θεσμούς αξιωματούχους που ασκούσαν την εξουσία κατά το αριστοκρατικό πολίτευμα στην αρχαία Αθήνα. 11. Ποιοι αμφισβήτησαν και γιατί την εξουσία των ευγενών (αριστοκρατών) στην Αθήνα της αρχαϊκής εποχής; Ποια ήταν τα αιτήματα και τα προβλήματα των αγροτών εκείνης της εποχής; 13. Πώς προσπάθησε να εκμεταλλευτεί τις κοινωνικές εντάσεις στην Αθήνα εκείνη την εποχή ο Κύλωνας, ποια κατάληξη είχε το κίνημά του, τι ονομάστηκε τελικά «Κυλώνειο άγος» και ποιοι εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση αυτή καταλαμβάνοντας ποια περιοχή; Ποια ανάγκη οδήγησε στην καταγραφή του προφορικού (=εθιμικού) δικαίου στην αρχαία Αθήνα; Η καταγραφή των νόμων για πρώτη φορά στην αρχαία Αθήνα τον αιώνα π.χ. ανατέθηκε στον νομοθέτη Η έκφραση που ειπώθηκε για την αυστηρότητα των νόμων του ήταν ότι. ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΘΟΥΝ ΓΡΑΠΤΑ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 και 2 ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΣΕΛ

16 Κεφάλαιο 4 Ενότητα 5 Αθήνα: πορεία προς τη δημοκρατία (σσ ) : 1. Για ποιους λόγους εξακολουθούσαν να υπάρχουν αναταραχές στην Αθήνα της αρχαϊκής εποχής και μετά την καταγραφή των νόμων από τον Δράκοντα; Πότε ανατέθηκε στον Σόλωνα να επιλύσει τα δύσκολα προβλήματα της πόλης και ποια μέτρα πήρε για την επίλυσή τους ο Σόλων;.. α). β)... γ).. δ).. ε).. στ) ζ).. η).. θ).. 3. Πώς ονομάζεται και τι περιλάμβανε το μέτρο του Σόλωνα με το οποίο λυτρώθηκε από τα χρέη η αγροτική τάξη; Ποια είναι η ετυμολογία της λέξης; Ποιες συνέπειες είχαν τα μέτρα του Σόλωνα ; Γιατί προκλήθηκαν ταραχές στην αρχαϊκή Αθήνα και μετά τη νομοθεσία του Σόλωνα; Ποιος εκμεταλλεύτηκε τις ταραχές αυτές και ποιο πολίτευμα επέβαλε; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησής του, ποιοι τον διαδέχτηκαν και ποιο το τέλος τους; Ποια μέτρα έλαβε ο Κλεισθένης και γιατί θεωρείται ο θεμελιωτής του δημοκρατικού πολιτεύματος; α). β).. 16

17 γ)... δ).. ε). (ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΥΛΛΑΔΙΟΥ: ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΘΟΥΝ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΡΑΠΤΑ) 17

18 Κεφάλαιο 4 Ενότητα 6. Οι Πανελλήνιοι δεσμοί (σσ ) 1. Οι Έλληνες στην αρχαιότητα είχαν συγκροτήσει ενιαίο κράτος; 2. Ποια στοιχεία προσέδιδαν ενότητα στους Έλληνες της αρχαιότητας; 3. Για ποιους λόγους οι αρχαίοι Έλληνες ήθελαν να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις πανελλήνιου χαρακτήρα; 4. α) Κάθε πότε γίνονταν οι Ολυμπιακοί αγώνες;. β) Ποιοι είχαν δικαίωμα συμμετοχής σ αυτούς;. γ) Πότε έγιναν για πρώτη φορά;.. δ) Με ποιον τρόπο διαδίδονταν η έναρξή τους;.. ε) Τι σταματούσαν στη διάρκειά τους και γιατί;.. στ) Ποιο το έπαθλο του αθλητή που νικούσε στους αγώνες και πώς η πόλη του τον τιμούσε και ιδιαίτερα η Σπάρτη;.. 5. α) Γιατί προσέτρεχαν οι άνθρωποι στα μαντεία και ποιο ήταν το πιο ξακουστό μαντείο στην αρχαιότητα;. β) Σε ποιον θεό ήταν αφιερωμένο;. γ) Ποια ιέρεια υπηρετούσε στο μαντείο αυτό;.. δ) Τι χαρακτήρα (νόημα) είχαν οι χρησμοί που δίδονταν από το μαντείο και γιατί;.. ε) Ποιος θεός ονομαζόταν Λοξίας και γιατί; στ) Βασιλείς από ποιες χώρες είχαν καταφύγει για βοήθεια στο μαντείο αυτό;. 6.Τι ήταν οι αμφικτιονίες, γύρω από τι συγκροτούνταν και ποιος ο σκοπός της λειτουργίας τους; 7. Ποια ήταν η πιο διάσημη αμφικτιονία; 8. Πόσοι εκπρόσωποι των πόλεων συνεδρίαζαν στις αμφικτιονίες, πόσες φορές το χρόνο, τι είδους θέματα συζητούσαν και ποια απόφασή τους θεωρείται ως σήμερα ιδιαίτερα προοδευτική; 18

19 Κεφάλαιο 4 Ενότητα 7. Πέρσες και Έλληνες: Δύο κόσμοι συγκρούονται (σσ ) 1. Με ποιον λαό συγχωνεύτηκαν οι Πέρσες στην αρχαιότητα; 2. Ποιος θεωρείται ο ιδρυτής του περσικού κράτους και σε ποιον αιώνα έζησε; 3. Ποια ήταν η διοικητική οργάνωση του Περσικού κράτους; 4. Ποιον θεό λάτρευαν οι Πέρσες;. 5. Σε ποιους τομείς σύμφωνα με τον Ηρόδοτο εκπαιδεύονταν από μικρά τα παιδιά των Περσών; Ποια γραφή χρησιμοποιούσαν οι Πέρσες και από ποιους την είχαν υιοθετήσει; 7. Τι δραστηριότητες ανέπτυξαν οι Έλληνες της Μικράς Ασίας; 8. Από ποιους λαούς απειλήθηκε και περιορίστηκε η ανεξαρτησία των Ελλήνων της Μικράς Ασίας και ποιες ήταν οι υποχρεώσεις ανέλαβαν απέναντι σ αυτούς τους λαούς; 9. Πότε και γιατί οι Έλληνες της Μικράς Ασίας επαναστάτησαν κατά των Περσών (Ιωνική επανάσταση;) 10. Από ποιους ζήτησαν βοήθεια οι Έλληνες της Μικράς Ασίας κατά την Ιωνική επανάσταση και ποιοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά τους για βοήθεια; 11. Ποια κατάληξη είχε η Ιωνική επανάσταση και η πόλη της Μιλήτου; 12. Ποιος αρχαίος ποιητής παρουσίασε την καταστροφή της Μιλήτου, με ποιο έργο του και τι επιπτώσεις είχε η παρουσίαση αυτή; 13. Πότε ο Μαρδόνιος εκστράτευσε κατά των Ελλήνων, με ποια αφορμή, ποιες στρατιωτικές επιχειρήσεις έκανε και ποια η κατάληξη της εκστρατείας του;. 14. Ποια ήταν η επόμενη εκστρατευτική κίνηση των Περσών κατά των Ελλήνων, με ποια αφορμή στράφηκαν εναντίον τους, με ποιους στρατηγούς επικεφαλής και ποια η εξέλιξη των μαχών που δόθηκαν; σχολικού βιβλίου (σ. 59) γραπτά στο τετράδιο. Κεφάλαιο 4 19

20 Ενότητα 8 Η οριστική απομάκρυνση τη περσικής απειλής (σσ ) 1. Μετά την ήττα των Περσών στον Μαραθώνα, ποιος Πέρσης ανέλαβε την αρχηγία της νέας εκστρατείας στην Ελλάδα 2. Ποιες αποφάσεις είχαν λάβει οι Έλληνες στο συνέδριο της Ισθμού (481 π.χ.);.. 3. Ποια πορεία ακολούθησε ο Ξέρξης στην εκστρατεία του κατά της Ελλάδας;.. 4. Πότε έγινε και πώς εξελίχτηκε η μάχη στα στενά των Θερμοπυλών; 5. Ποιος ήταν ο Εφιάλτης και ποιο ρόλο έπαιξε στη μάχη στις Θερμοπύλες; Με ποιες σημασίες χρησιμοποιούμε σήμερα τη λέξη;. 6. Τι γνωρίζετε για τη ναυμαχία της Σαλαμίνας;. 7. Πότε έγινε η μάχη των Πλαταιών και πώς εξελίχτηκαν τα γεγονότα στη διάρκειά της;. 8. Με ποια ναυμαχία τελείωσαν οι περσικοί πόλεμοι και τι γνωρίζετε γι αυτή;. 9. Ποια τα αίτια και τα αποτελέσματα της νίκης των Ελλήνων επί των Περσών;. 10. Να σχολιάσετε τη θυσία των 300 Σπαρτιατών και των 700 Θεσπιών στη μάχη των Θερμοπυλών.. Ερώτηση 2 σχολικού βιβλίου: να απαντηθεί γραπτά στο τετράδιο 20

21 Κεφάλαιο 4 ο Ενότητα 9 η Τα Γράμματα (σσ ) 1. Ποιο ποιητικό είδος συναντάμε στην ομηρική εποχή; Πώς ονομάζεται η ποίηση του Ησιόδου, ποια είναι τα έργα του και ποιο το περιεχόμενό τους; Ποιο ποιητικό είδος αναπτύσσεται στην αρχαϊκή εποχή; Αυτό το είδος ποίησης προορίζεται για απαγγελία;.. 4. Πώς ονομάζεται η ποίηση που προορίζεται να τραγουδηθεί από ομάδα τραγουδιστών;. 5. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της λυρικής ποίησης (το περιεχόμενό της η θεματογραφία της); Να αναφέρετε ονόματα λυρικών ποιητών και τον τόπο καταγωγής τους:.. 7. Ποιες επιστήμες αναπτύσσονται κατά την αρχαϊκή εποχή;.. 8. Να αναφέρετε ονόματα ξεχωριστών πνευματικών ανθρώπων της αρχαϊκής εποχής και τον τόπο καταγωγή τους:.. 9. Να συμπληρώσετε την ακόλουθη φράση: «Ο Θαλής κατόρθωσε να προβλέψει». 10. Να συμπληρώσετε την ακόλουθη φράση: «Ο μαθητής του Θαλή, ο Αναξίμανδρος κατόρθωσε να σχεδιάσει......». Να απαντήσετε γραπτά στο τετράδιο τις ερωτήσεις 1 & 2 του σχολικού βιβλίου, σ

22 Κεφάλαιο 4 ο Ενότητα 10: Οι Τέχνες (σσ ) 1. Ποιες είναι οι κορυφαίες δημιουργίες στον τομέα της τέχνης της αρχαϊκής εποχής; α)..β). 2. Από ποιες γεωγραφικές περιοχές δέχτηκε επιρροές η αρχαϊκή τέχνη; α).β).. 3. Από τι υλικό χτίζονται οι πρώτοι μνημειακοί ναοί στην Ελλάδα; α)..β). 4. Ποιο αρχιτεκτονικό οικοδόμημα θυμίζει το βασικό σχήμα των αρχαϊκών ναών στην Ελλάδα; 5. Από ποια μέρη αποτελούνται οι ναοί της αρχαϊκής περιόδου; Σημειώστε και πάνω στην κάτοψη τα μέρη αυτά. α) β). γ).δ). 6. Σε ποιους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς χτίζονται οι ναοί της αρχαϊκής εποχής; α).β).. 7. Από πού είδη ξεχωρίζουν τα δύο των αρχιτεκτονικών ρυθμών; α) ο δωρικός ρυθμός.... β) ο ιωνικός ρυθμός.. 8. Τι ονομάζουμε αρχιτεκτονικά γλυπτά και ποια τα θέματά τους; Ποιοι παράγοντες οδήγησαν στη δημιουργία μεγάλων αγαλμάτων κατά την αρχαϊκή εποχή; α) β) 22

23 γ) Πώς ονομάζονται τα γυναικεία και πώς τα αντρικά αγάλματα στην αρχαϊκή εποχή και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους; (συμβουλευτείτε και τις εικόνες που σας δίνονται). α) αντρικά αγάλματα:... β) γυναικεία αγάλματα: Τι άλλες αναπαραστάσεις συναντάμε στα αγάλματα της αρχαϊκής εποχής; Πώς ξεχωρίζουν τα αγάλματα των θεών από τα αγάλματα των ανθρώπων; Τι είναι οι επιτύμβιες στήλες; Ποιοι είναι οι δύο ρυθμοί (τεχνικές) της αρχαϊκής κεραμικής; α)...β) Ποιες πόλεις κράτη συνιστούν τα μεγαλύτερα κέντρα παραγωγής και διακόσμησης κεραμικών στην αρχαϊκή εποχή; α) β) 16. Ποια θέματα συναντάμε ζωγραφισμένα πάνω στα αρχαϊκά κεραμικά;. Εργασία για το σπίτι: ερώτηση 3, σχολ. βιβλίου σ. 67, (γραπτά στο τετράδιο). 23

24 Κεφάλαιο 5 ο Ενότητα 1. Η συμμαχία της Δήλου Η συμμαχία όργανο της Αθηναϊκής ηγεμονίας (σσ ). 1. Μετά τους περσικούς πολέμους τι είναι αυτό που προκαλεί ανασφάλεια στις πόλεις του Αιγαίου και σε ποιους στρέφονται αρχικά ζητώντας προστασία; 2. Γιατί και πότε δημιουργήθηκε η συμμαχία της Δήλου, ποια ήταν τα μέλη της, ποιες οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των μελών της πού έδρευε η συμμαχία της Δήλου ποιοι ονομάζονταν Ελληνοταμίες γιατί ο Αριστείδης ονομάστηκε «ο δκαιότερος απ όλους τους ανθρώπους», ποια η θέση της Αθήνας στη συμμαχία αυτή; 3. Ποια είναι τα βασικά σημεία του πολιτικού σχεδιασμού του Κίμωνα; α) β) γ) 4. Σε ποια μάχη ο Κϊμων νίκησε τους Πέρσες; 5. Πόσες πόλεις συμμετείχαν στην Αθηναϊκή συμμαχία στα χρόνια του Κίμωνα ; 6. Για ποιους λόγους πολλές πόλεις της Αθηναϊκής συμμαχίας εξεγείρονται και πώς αντιμετωπίζει τις εξεγέρσεις ο Κίμων; 7, Τι μεταβολές σημειώνονται στα χρόνια του Περικλή στην Αθηναϊκή συμμαχία και τι φανερώνουν οι αλλαγές αυτές για το χαρακτήρα που αποκτά η συμμαχία; 8. Πότε και από ποιους υπογράφεται η συνθήκη του Καλλία και ποιοι οι βασικοί της όροι; 9. Με ποια συνθήκη τερματίστηκαν οι περσικοί πόλεμοι και γιατί παρέμεινε σε λειτουργία η Αθηναϊκή συμμαχία; ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1 & 7, σ. 70 σχολ. βιβλίου. (γραπτά στο τετράδιο) 24

25 Κεφάλαιο 5 ο 2. Το δημοκρατικό πολίτευμα σταθεροποιείται Ο Περικλής και το δημοκρατικό πολίτευμα (σσ ) 1. Ποια τύχη είχαν μετά τους περσικούς πολέμους ο Μιλτιάδης και ο Θεμιστοκλής;.. 2. Πώς διαμορφώνεται ο χαρακτήρας του πολιτεύματος της Αθήνας από την εποχή των μεταρρυθμίσεων του Κλεισθένη και μετά τους περσικούς πολέμους; Ποια αντίπαλα κόμματα κυριαρχούν στον πολιτικό της Αθήνας μετά τους Περσικούς πολέμους και ποιοι είναι οι κυριότεροι εκπρόσωποί τους;. 4. Πώς αποδεικνύεται η νομιμοφροσύνη του Κίμωνα στο δημοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας;. 5. Ποια θεωρείται και γιατί η μεγαλύτερη δόξα για τον Περικλή σε ό, τι αφορά στον τρόπο διακυβέρνησής του στη δημοκρατική Αθήνα;.. 6. Ο Περικλής ανήκε στο γένος των.και είχε δάσκαλό του τον φιλόσοφο Ο Περικλής εμφανίζεται στο πολιτικό προσκήνιο στο πλευρό του., αρχηγού του δημοκρατικού κόμματος, που πήρε την εξουσία, αφού κατάφερε να.. τον Κίμωνα, εκμεταλλευόμενο την ατυχή ανάμειξή του στην επανάσταση των. στη. 7. Πώς κορυφώνεται ο αγώνας του Εφιάλτη και του Περικλή για τη δημοκρατικότερη εξέλιξη του πολιτεύματος; 25

26 Με ποια μέτρα ο Περικλής μετά τη δολοφονία του Εφιάλτη προχωρεί στον εκδημοκρατισμό του αθηναϊκού πολιτεύματος; α).. β). γ) δ) ε).. στ) 9. Ποια η εξωτερική πολιτική του Περικλή; (Να αναφερθείτε στις συνθήκες ειρήνης που σύναψε και στις επιπτώσεις που είχαν οι συνθήκες αυτές για την αναπτυξιακή πολιτική της Αθήνας). α). β) Ποιοι δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα στη δημοκρατική Αθήνα και σε τι συμπέρασμα σας οδηγεί για τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος εκείνη την εποχή η επισήμανση αυτή;. 2 & 3 σχολ. βιβλίου σ. 72, γραπτά στο τετράδιο για το σπίτι. 26

27 Κεφάλαιο 5 ο 3. H λειτουργία του πολιτεύματος. Οι λειτουργίες (σσ ) 1. Πώς εξελίσσονται οι αρμοδιότητες και ποιος είναι ο ρόλος των θεσμικών και διοικητικών οργάνων στην Αθήνα της κλασικής εποχής στα χρόνια διοίκησης του Περικλή; α) Εκκλησία του Δήμου:. β) Βουλή των Πεντακοσίων:. γ) Εννέα άρχοντες:. δ) Δέκα στρατηγοί:. ε) Άρειος Πάγος:. στ) Ηλιαία: 27

28 2. Σε ποιους τομείς η Αθήνα δαπανούσε τεράστια χρηματικά ποσά;. 3. Τι ονομάζονται λειτουργίες και ποια η προσφορά τους σε κοινωνικό και ατομικό επίπεδο;.. 4. Ποιες ήταν οι κυριότερες λειτουργίες (να αναπτύξετε το περιεχόμενο κάθε μίας από αυτές χωριστά) α). β). γ).. ε) 5. Με ποιον τρόπο τιμούσε η Αθηναϊκή πολιτεία τους πλούσιους πολίτες που δαπανούσαν μεγάλα ποσά αναλαμβάνοντας χορηγίες; σχολικού βιβλίου 2 & 3 γραπτά στο τετράδιο 28

29 Κεφάλαιο 5 ο 4. H συγκρότηση της αθηναϊκής κοινωνίας η καθημερινή ζωή (σσ ) 1. α) Ποια ήταν τα δικαιώματα των Αθηναίων πολιτών; β) Ποια ήταν η προϋπόθεση για να ανήκει κάποιος στο σώμα των Αθηναίων πολιτών; Ποιοι ήταν οι μέτοικοι, ποια ήταν η κύρια ενασχόλησή τους και τι ονομαζόταν μετοίκιον; Ποιος ήταν ο πιθανός αριθμός των δούλων στην αρχαία Αθήνα στην εποχή του Περικλή, ποια ήταν η προέλευσή τους, ποιοι οι τομείς απασχόλησής τους και ποια η γενική θέση τους στην αθηναϊκή κοινωνία;.. 4. Ποια ήταν τα καθήκοντα της γυναίκας, οι υποχρεώσεις της και η καθημερινή της ζωή; Ποιες είναι οι ασχολίες του άντρα, οι καθημερινές του συνήθειες και τρόπος ζωής; Πώς ανατρέφονταν τα αγόρια στην παιδική τους ηλικία; Ποια ήταν η ανατροφή των κοριτσιών κατά την παιδική τους ηλικία;. 8. Τι περιλάμβανε η δίαιτα των Αθηναίων; Τι γνωρίζετε για τον ιματισμό, τα υποδήματα και τα κοσμήματα των Αθηναίων;.. 1, 2, 3 σχολικού βιβλίου σ. 77, γραπτά στο τετράδιο 29

30 Κεφάλαιο 5 ο Ενότητα 5 Η διαδικασία της μόρφωσης Ο Αθηναίος και η εργασία Η Αθήνα γιορτάζει 1. Πού αποσκοπούσε η εκπαίδευση στην Αθήνα της κλασικής εποχής; α). β). γ). δ). ε).. 2. Ποιο μάθημα κατείχε δεσπόζουσα θέση στην αθηναϊκή εκπαίδευση;.. 3. Ποιοι ήταν αρμόδιοι για την εκπαίδευση των παιδιών και των εφήβων και τους δίδασκε καθένας από αυτούς; α). β). γ). δ). ε).. 4. Ποιες συνθήκες στην Αθήνα ευνοούσαν τη πνευματική ανάπτυξη των εφήβων στην κλασική εποχή; 5. Τι γνωρίζετε για τον αγροτοποιμενικό τομέα και τους αγρότες στην κλασική Αθήνα;.. 30

31 6. Τι γνωρίζετε για τους τεχνίτες της Αθήνας της κλασικής εποχής και τα εργαστήριά τους;. 7. Πώς εξελίσσεται το εμπόριο στην κλασική Αθήνα; Ποια προϊόντα εισάγονται και ποια εξάγονται και ποιος ο ρόλος των μετοίκων στην Αθήνα εκείνης τη εποχής;. 8. Από ποιους υλοποιήθηκε αυτό που ονομάζουμε «Χυσός αιώνας» της Αθήνας; 9. Να αναφερθείτε στις γιορτές της Αθήνας της κλασικής περιόδου. α). β). γ). δ). Ερώτηση 1 του σχ. βιβλίου, σ. 80 γραπτά στο τετράδιο. 31

32 Κεφάλαιο 6 ο Ενότητα 1 Τα αίτια και οι αφορμές του Πελοποννησιακού πολέμου Ο Αρχιδάμειος πόλεμος ( π.χ.) (σσ ) 1. Ποιες είναι οι αιτίες του Πελοποννησιακού πολέμου; 2. Ποιες ήταν οι 3 αφορμές του πελοποννησιακού πολέμου; α).. β).. γ).. 3. Πότε ξεκίνησε ο Πελοποννησιακός πόλεμος, από ποιους και σε ποιο συνέδριο αποφασίστηκε και ποιες είναι οι 3 φάσεις του; 4. Ποια είναι τα σημαντικότερα γεγονότα των 2 πρώτων χρόνων του πολέμου; α) β). γ).. 5. Πότε αποστάτησε και γιατί η Λέσβος και ποια η κατάληξη της αποστασίας της; Ποιοι λόγοι ανάγκασαν τους Σπαρτιάτες να ζητήσουν να ζητήσουν το 425 π.χ ειρήνη από τους Αθηναίους και ποια η στάση των Αθηναίων στην πρόταση αυτή;.. 7. Πώς εξελίσσεται ο πελοποννησιακός πόλεμος στη Μακεδονία, με ποιους αρχηγούς και με ποια κατάληξη (Νικίειος ειρήνη); ΕΡΩΤΗΣΗ 3 ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ, Σ. 85, ΓΡΑΠΤΑ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ 32

33 Πελοποννησιακός πόλεμος Το 481 π.χ. στο συνέδριο της Κορίνθου η Αθήνα, η Σπάρτη και πλήθος ακόμα πολιτείες είχαν συμπήξει την Ελληνική Συμμαχία, για να πολεμήσουν τους Πέρσες. Η συμμαχία διαλύθηκε μετά τα Περσικά, ή καλύτερα επιμερίστηκε σε δύο, στην Πελοποννησιακή και στη Συμμαχία της Δήλου, έτσι που η Ελλάδα να χωριστεί σε δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Ο διχασμός ήταν ουσιαστικός, καθώς οι δύο ηγετικές πόλεις αντιπροσώπευαν διαφορετικούς κόσμους: η Αθήνα τους προοδευτικούς Ίωνες και τη δημοκρατία, η Σπάρτη τους συντηρητικούς Δωριείς και την ολιγαρχία. Ωστόσο, ο χωρισμός δεν ήταν απόλυτος: στις δωρικές πολιτείες της Πελοποννησιακής Συμμαχίας υπήρχαν πάντα δημοκρατικοί πολίτες, όπως και στις ιωνικές πολιτείες της Συμμαχίας της Δήλου ποτέ δεν έλειψαν οι ολιγαρχικοί. Έτσι, ο πολιτικός διχασμός εισχωρούσε στα εσωτερικά κάθε πόλης, καθώς οι δύο μερίδες βρίσκονταν σε αδιάκοπη, κρυφή ή φανερή, σύγκρουση, που συχνά άγγιζε ή και ξεπερνούσε τα όρια της εμφύλιας σύρραξης. Τα πολιτικά πάθη οξύνθηκαν και οι ισορροπίες διαταράχτηκαν, όταν ξέσπασε ο Πελοποννησιακός πόλεμος, και οι συνέπειες ήταν για τις ελληνικές κοινωνίες καταστροφικές. «Αιτία όλων αυτών ήταν η φιλαρχία που έχει ρίζα την πλεονεξία και τη φιλοδοξία, που έσπρωχναν τις φατρίες ν αγωνίζονται με λύσσα», υποστηρίζει ο Θουκυδίδης και συνεχίζει γράφοντας (3.81-3): Ο θάνατος πήρε χίλιες μορφές και ό, τι φρικαλέο γίνεται σ αυτές τις περιστάσεις, έγινε στην Κέρκυρα, κι ακόμη χειρότερα. Πατέρας σκότωνε το παιδί του, άρπαζαν ικέτες απ τους ναούς και τους σκότωναν εκεί μπροστά, και άλλους τους έχτιζαν μέσα στο ιερό του Διονύσου και τους άφησαν να πεθάνουν εκεί. Σ αυτές τις ακρότητες έφθασε ο εμφύλιος πόλεμος και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, γιατί ήταν ο πρώτος που έγινε. Αργότερα μπορεί κανείς να πει ότι ολόκληρος ο ελληνισμός συνταράχθηκε, γιατί παντού σημειώθηκαν εμφύλιοι σπαραγμοί. Οι δημοκρατικοί καλούσαν του Αθηναίους να τους βοηθήσουν και οι ολιγαρχικοί τους Λακεδαιμόνιους. [ ] Οι εμφύλιες συγκρούσεις έφεραν μεγάλες κι αμέτρητες συμφορές στις πολιτείες, συμφορές που γίνονται και θα γίνονται πάντα όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου, συμφορές που μπορεί να είναι βαρύτερες ή ελαφρότερες, κι έχουν διαφορετική μορφή ανάλογα με τις περιστάσεις. Σε καιρό ειρήνης, και όταν ευημερεί ο κόσμος και οι πολιτείες, οι άνθρωποι είναι ήρεμοι, γιατί δεν τους πιέζουν ανάγκες φοβερές. Αλλ όταν έρθει ο πόλεμος, που φέρνει στους ανθρώπους την καθημερινή στέρηση, γίνεται δάσκαλος της βίας κι ερεθίζει τα πνεύματα του πλήθους σύμφωνα με τις καταστάσεις που δημιουργεί. [ ] Για να δικαιολογούν τις πράξεις τους άλλαζαν ακόμα και τη σημασία των λέξεων. Η παράλογη τόλμη θεωρήθηκε ανδρεία και αφοσίωση στο κόμμα, η προσωπική διστακτικότητα θεωρήθηκε δειλία που κρύβεται πίσω από εύλογες προφάσεις και η σωφροσύνη προσωπίδα της ανανδρίας. Η παραφορά θεωρήθηκε ανδρική αρετή, ενώ η τάση να εξετάζονται προσεκτικά όλες οι όψεις ενός ζητήματος θεωρήθηκε πρόφαση για υπεκφυγή. Όποιος ήταν έξαλλος γινόταν ακουστός, ενώ όποιος έφερνε αντιρρήσεις γινόταν ύποπτος. Όποιον επινοούσε κανένα τέχνασμα και πετύχαινε τον θεωρούσαν σπουδαίο ενώ όποιος ήταν αρκετά προνοητικός ώστε να μη χρειαστούν τέτοια μέσα, θεωρούσαν ότι διαλύει το κόμμα και ότι είναι τρομοκρατημένος από την αντίπαλη παράταξη. Με μια λέξη, όποιος πρόφταινε να κάνει κακό πριν από άλλον ήταν άξιος 33

34 επαίνου, καθώς κι εκείνος που παρακινούσε στο κακό όποιον δεν είχε σκεφτεί να το κάνει. [ ] Η συγγένεια θεωρήθηκε χαλαρότερος δεσμός από την κομματική αλληλεγγύη, γιατί οι ομοϊδεάτες ήσαν έτοιμοι να επιχειρήσουν οτιδήποτε, χωρίς δισταγμό, και τούτο επειδή τα κόμματα δεν σχηματίστηκαν για να επιδιώξουν κοινή ωφέλεια με νόμιμα μέσα, αλλά, αντίθετα, για να ικανοποιήσουν την πλεονεξία τους παρανομώντας. Οι αρχηγοί των κομμάτων, στις διάφορες πολιτείες, πρόβαλλαν ωραία συνθήματα. Ισότητα των πολιτών από την μία μεριά, σωφροσύνη της αριστοκρατικής διοίκησης από την άλλη. Προσποιούνταν έτσι ότι υπηρετούν την πολιτεία, ενώ πραγματικά ήθελαν να ικανοποιήσουν προσωπικά συμφέροντα και αγωνίζονταν με κάθε τρόπο να νικήσουν τους αντιπάλους τους. Καμιά από τις δύο παρατάξεις δεν είχε κανέναν ηθικό φραγμό, κι εκτιμούσε περισσότερο όσους κατόρθωναν να κρύβουν κάτω από ωραία λόγια φοβερές πράξεις. Όσοι πολίτες ήταν μετριοπαθείς θανατώνονταν από τη μια ή την άλλη παράταξη, είτε επειδή είχαν αρνηθεί να πάρουν μέρος στον αγώνα είτε επειδή η ιδέα και μόνο ότι θα μπορούσαν να επιζήσουν προκαλούσε εναντίον τους το φθόνο. Τις περισσότερες φορές επικρατούσαν οι διανοητικά κατώτεροι. Φοβόνταν την δική τους ανεπάρκεια και την ικανότητα των αντιπάλων τους κι έτσι, για να μην νικηθούν στην συζήτηση και για να μην πέσουν θύματα των όσων οι άλλοι θα επινοούσαν, δεν είχαν κανένα δισταγμό να προχωρήσουν σε βίαιες πράξεις. Έτσι οι εμφύλιοι σπαραγμοί έγιναν αιτία ν απλωθεί σ όλο τον ελληνικό κόσμο κάθε μορφή κακίας, και το ήθος, που είναι το κύριο γνώρισμα της ευγενικής ψυχής, κατάντησε να είναι καταγέλαστο, κι εξαφανίστηκε. "Θουκυδίδου, Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου". Βλάχος Άγγελος, Εστία, Αθήνα. 34

35 1. Ποιες είναι οι αιτίες που οδηγούν στην εκδήλωση πολέμων κατά τον Θουκυδίδη; 2. Ποια είναι η χειρότερη έκφανση του εμφυλίου πολέμου στην Κέρκυρα κατά τα γραφόμενα του Θουκυδίδη; 3. Ποιες λέξεις αλλοιώνονταν και έχαναν την πραγματική σημασία τους στη διάρκεια του εμφυλίου; 4. Ποιες πράξεις και συμπεριφορές που σε καιρό ειρήνης θεωρούνταν κατακριτέες στον εμφύλιο πόλεμο θεωρήθηκαν θεμιτές; 5. Πώς λειτουργούσαν τα κόμματα στη διάρκεια του εμφυλίου, ποιες ήταν οι επιδιώξεις τους, τι υπόσχονταν και τι πραγματικά έπρατταν; 6. Ποιοι πολίτες βρίσκονταν στη χειρότερη θέση στη διάρκεια του εμφυλίου, από ποιους κινδύνευαν και γιατί; 7. Ποιοι από τους πολίτες επικρατούσαν στη διάρκεια του εμφυλίου και με ποιον τρόπο; 8. Τι εξαφανίστηκε από τις ζωές των ανθρώπων στη διάρκεια του εμφυλίου και γιατί; 9. Πότε έγιναν ξανά εμφύλιοι πόλεμοι στην Ελλάδα κατά τα νεότερα χρόνια; 10. Πώς ένας λαός μπορεί να αποφύγει τις εμφύλιες συρράξεις και τις καταστροφικές συνέπειές τους; 35

36 36

37 Κεφάλαιο 6 ο Ενότητα 2 H εκστρατεία στη Σικελία ( π.χ.) Ο Δεκελεικός πόλεμος ( π.χ.) (σσ ) 1. Ποια πρόφαση χρησιμοποίησε ο Αλκιβιάδης, για να υποκινήσει τους Αθηναίους να εκστρατεύσουν κατά της Σικελίας και ποιος έφερε αντιρρήσεις σ αυτήν την πρόταση ;.. 2. Ποιους όρισε η Εκκλησία του Δήμου ως αρχηγούς της εκστρατείας;.. 3. Ποιοι οι λόγοι της πολιτικής κρίσης που ξέσπασε στην Αθήνα, όταν ο αθηναϊκός στόλος έφτασε στη Σικελία; (γιατί κατηγορήθηκε ο Αλκιβιάδης, πού κατέφυγε μετά την εξαπόλυση των κατηγοριών και τι έπραξε εκεί);.. 4. Πώς εξελίχτηκε μετά την αποχώρηση του Αλκιβιάδη η Σικελική εκστρατεία και ποια η κατάληξή της;.. 5. Ποιος ο ρόλος του Αλκιβιάδη στην αποδυνάμωση της Αθήνας και την παρέμβαση των Περσών; Με ποιον τρόπο αναμειγνύονται οι Πέρσες στα ελληνικά πράγματα και τι θέλουν να πετύχουν μ αυτό;.. 37

38 7. Ποιος αναλαμβάνει την ηγεσία του σπαρτιατικού στρατού και σε ποιον αναθέτουν την αρχηγία οι Αθηναίοι; Πώς κρίνετε την απόφαση αυτή των Αθηναίων; Τι συνέβη στις ακόλουθες μάχες: α) ναυμαχία στο Νότιο ακρωτήριο τη Σάμου:. β) Αργινούσες: γ) Αιγός ποταμοί:.. δ) πολιορκία της Αθήνας από τους Σπαρτιάτες: 9. Ποιοι οι όροι της συνθηκολόγησης στο Συνέδριο της Σπάρτης για τους Αθηναίους; α) β)... γ). δ). 10. Τι τιμωρία ζητούσαν οι Κορίνθιοι και άλλοι σύμμαχοι των Σπαρτιατών για τους Αθηναίους και γιατί οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν να την εφαρμόσουν; Ποια πόλη νίκησε στον πελοποννησιακό πόλεμο και ποιες οι επιπτώσεις του εμφυλίου αυτού πολέμου για την ελληνική πραγματικότητα;.. Να απαντήσετε γραπτά στο τετράδιο τις ερωτήσεις 1& 3 του σχολικού βιβλίου, σ

39 Ξενοφῶντος Ἑλληνικά, 2, 2, 3-4 Στην Αθήνα από την άλλη όταν έφθασε η Πάραλος την νύχτα, διαδιδόταν η συμφορά και ο θρήνος από τον Πειραιά μέσα από τα μακρά τείχη έφτασε στην πόλη καθώς ειδοποιούσε ο ένας τον άλλον. Ώστε εκείνη την νύχτα δεν κοιμήθηκε κανείς, όχι μόνο γιατί πενθούσαν αυτούς που είχαν χαθεί, αλλά πολύ περισσότερο οι ίδιοι τους εαυτούς τους, γιατί νόμιζαν ότι θα πάθουν τέτοια που έκαναν στους Μηλίους, που ήταν άποικοι των Λακεδαιμονίων, αφού τους νίκησαν με πολιορκία και στους κατοίκους της Ιστιαίας και της Σκιώνης και της Τορώνης και της Αίγινας και σε άλλους πολλούς από τους Έλληνες. Την επόμενη μέρα συγκάλεσαν συνέλευση των πολιτών, στην οποία αποφάσισαν να φράξουν με επιχωμάτωση τα λιμάνια, εκτός από ένα και να επισκευάσουν τα τείχη και να τοποθετήσουν φύλακες και ως προς όλα τα άλλα να προετοιμάσουν την πόλη σαν να βρισκόταν σε κατάσταση πολιορκίας. Ερώτηση: Ποιες είναι οι αντιδράσεις των Αθηναίων όταν μαθαίνουν για την ήττα τους από τους Σπαρτιάτες στους Αιγός ποταμούς; Τι είναι αυτό που φοβούνται περισσότερο και γιατί; 39

40 Κεφάλαιο 6 ο Ενότητα 3 Η ηγεμονία της Σπάρτης: μια κυριαρχία ε αμφισβήτηση (σσ ) 1. Ποια κόμματα υποστήριξαν οι Σπαρτιάτες στις πόλεις μετά την νίκη τους στον πελοποννησιακό πόλεμο και πώς φέρθηκαν στις πόλεις αυτές; Τι γνωρίζετε για το καθεστώς τον τριάκοντα τυράννων στην Αθήνα και την ανατροπή του; Ποια γεγονότα αφηγείται το έργο του Ξενοφώντος «Κύρου Ανάβασις»; Ποιο είναι το όραμα του Αγησίλαου, και ποια εμπόδια αντιμετωπίζει στην εφαρμογή του; 5. Η μάχη της Κορώνειας: Ναυμαχία της Κνίδου: 7. Πότε, ανάμεσα σε ποιους και με ποιου όρους υπογράφηκε η Ανταλκίδειος ειρήνη; Ερώτηση 2 & 3 σχολ. βιβλίου, σ. 91: γραπτά στο τετράδιο 40

41 Κεφάλαιο 6 ο Ενότητα 4 η Η κυριαρχία της Θήβας στην Ελλάδα 1. Με ποια πόλη ήταν σύμμαχος η Θήβα στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου; Τι στάση τηρεί απέναντι στη Σπάρτη η Θήβα μετά τη λήξη του πελοποννησιακού πολέμου; Ποιες εσωτερικές πολιτικές συγκρούσεις αντιμετωπίζει η Θήβα; Οι δύο μεγάλοι ηγέτες της Θήβας, Πελοπίδας και Επαμεινώνδας σε ποιον πολιτικό χώρο ανήκουν; Πώς παρεμβαίνει το 382 π.χ. η Σπάρτη στην πολιτική ζωή της Θήβας; Ποιος Θηβαίος ηγέτης αναλαμβάνει δράση κατά των Σπαρτιατών; Πώς λέγεται ο κύριος πυρήνας του στρατού που συγκροτεί; Από πόσους άνδρες αποτελείται και τι χαρακτηριστικά έχει; Ποιος νεότερος αλλά πολύ σημαντικός στρατηγός μάχεται δίπλα στον Πελοπίδα; 10. Πότε γίνεται η μάχη στα Λεύκτρα της Βοιωτίας, ανάμεσα σε ποιους, τι κατάληξη είχε και ποια στρατηγική μέθοδος εφαρμόστηκε; Ποιο ήταν το τέλος του Πελοπίδα και ποια η πορεία εκστρατείες του Επαμεινώνδα στην Πελοπόννησο; Τι γνωρίζετε για τη μάχη της Μαντίνειας και ποια εικόνα παρουσιάζει η Ελλάδα μετά τη μάχη, σύμφωνα με τον Ξενοφώντα;... 41

42 Κεφάλαιο 7 ο Ενότητα 1 η: To κράτος της Μακεδονίας 1. Σε ποιο γεωγραφικά τμήμα της Ελλάδας ζουν οι Μακεδόνες ως τον 5 ο αιώνα π.χ.;.. 2. Ποιο πολιτειακό θεσμό διατηρούσαν στη Μακεδονία;.. 3. Ποιοι εγκαταστάθηκαν στα παράλια της Μακεδονίας και ποιες επαγγελματικές δράσεις ανέπτυξαν; 4. Ποιων λαών τις επιθέσεις έπρεπε να αποκρούουν οι Μακεδόνες και τι συνέπειες είχε η απόκρουση των επιδρομών για τους ίδιους τους Μακεδόνες αλλά και για την νότια Ελλάδα; 5. Πότε οι σχέσεις των Μακεδόνων με τους νότιους Έλληνες έγιναν πιο στενές.. 6. Ποιοι εισάγουν μεγάλες ποσότητες ξυλείας για τη Μακεδονία και γιατί; 7. Ποια είναι τα σημαντικότερα σημεία της πολιτικής του Αλεξάνδρου Α ; Α). Β) Γ). Δ) Ε).. 8. Ποια ήταν η πρωτεύουσα της Μακεδονίας ως τις αρχές του 4 ου αιώνα; Ο Μακεδόνας βασιλιάς μετέφερε την πρωτεύουσα της Μακεδονίας από τις.... στην.; 9. Πού ενταφιάζονταν κατά παράδοση οι Μακεδόνες βασιλείς; 10. Πώς εξελίσσεται το μακεδονικό κράτος στα χρόνια του βασιλιά Αρχέλαου; Πώς ονομαζόταν το ιερό κέντρο των Μακεδόνων; Τι ακολούθησε στη Μακεδονία του θανάτου του βασιλιά Αρχέλαου; Άσκηση: ερώτηση 2 σχολικού βιβλίου, γραπτά στο τετράδιο. 42

43 . Κεφάλαιο 7 ο Ενότητα 2 η: To κράτος της Μακεδονίας επεκτείνεται (σσ ) 1. Ποιος ήταν ο βασικότερος σκοπός της πολιτικής του Φιλίππου σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής;.. 2. Με ποιον τρόπο οργάνωσε τον μακεδονικό στρατό ο Φίλιππος, ποιους επιστράτευσε σ αυτόν, ποια τα χαρακτηριστικά όπλα χρησιμοποίησε και ποια τακτική μάχης ακολούθησε; Ποιες οι επιτυχίες του Φιλίππου σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής; Ποια εικόνα παρουσιάζουν οι ελληνικές πόλεις του νότου στα χρόνια του Φιλίππου και ποιες προσδοκίες εκφράζει ο Ισοκράτης; Ποια ευκαιρία άδραξε ο Φίλιππος, για να επέμβει στη νότια Ελλάδα; Πότε έγινε η μάχη της Χαιρώνειας, ανάμεσα σε ποιους, με ποια αφορμή και ποια τα αποτελέσματά της; Πότε έγινε το συνέδριο της Κορίνθου, ποιοι συμμετείχαν σ αυτό και ποιοι απείχαν και ποιες αποφάσεις ελήφθησαν στη διάρκειά του;.... γραπτά στο τετράδιο: Α) Αφού μελετήσετε την πηγή «Συμβουλές προς τον Φίλιππο» της σ. 98 του σχολικού βιβλίου και την πηγή «Ο Δημοσθένης για τον Φίλιππο» της σ. 99 του σχολικού βιβλίου να σχολιάσετε τις διαφορετικές απόψεις που εκφράζονται στις πηγές για το πρόσωπο του Φιλίππου και το ρόλο που καλείται να διαδραματίσει. Β) Να απαντήσετε την ερώτηση 1, σ. 99 του χολικού βιβλίου γραπτά στο τετράδιο. 43

44 Κεφάλαιο 7 ο Ενότητα 3 η: Αλέξανδρος. Η κατάκτηση της Ανατολής (σσ ) 1. Πότε δολοφονήθηκε ο Φίλιππος; 2. Σε ποια ηλικία ο Αλέξανδρος έγινε βασιλιάς της Μακεδονίας; 3. Ποιος μεγάλος φιλόσοφος υπήρξε δάσκαλος του Αλεξάνδρου και ποιους ποιητές και ιστορικούς μελέτησε; Ποιο ήταν το μεγαλεπήβολο σχέδιο του Αλεξάνδρου;.. 5. Ποιον τίτλο αποκτά ο Αλέξανδρος στο συνέδριο της Κορίνθου; 6. Πότε και από πού ξεκίνησε την εκστρατεία του κατά των Περσών και με πόση αριθμητικά στρατιωτική δύναμη; 7. Ποιος ήταν ο βασιλιάς των Περσών, όταν ο Αλέξανδρος ξεκίνησε την εκστρατεία εναντίον τους, πού δόθηκε η πρώτη μάχη μαζί τους και ποιος νίκησε; Πού δόθηκε η δεύτερη μάχη με τους Πέρσες και ποιος ήταν ο νικητής; 9. Ποιες χώρες κατέλαβε στη συνέχεια ο Αλέξανδρος και σε ποια έχτισε πόλη δίνοντας το όνομά του;. 10. Σε ποια μάχη ο Αλέξανδρος συνέτριψε τον περσικό στρατό, ποιες περσικές πόλεις ύστερα από τη μάχη αυτή κατέλαβε και σε τι αναγορεύτηκε μετά τη δολοφονία του Δαρείου; 11. Πώς λέγονταν οι ανατολικές επαρχίες του περσικού κράτους, όπου κατόρθωσαν οι Μακεδόνες να εδραιώσουν την κυριαρχία τους;. 12. Σε ποιον ποταμό έδωσε την τελευταία μάχη και αντιμέτωπος με ποιον βασιλιά ο Αλέξανδρος; Ποιος νίκησε στη μάχη αυτή; 13. Πού επιθυμεί να φτάσει ύστερα από τη μάχη στον Υδάσπη ποταμό ο Αλέξανδρος και γιατί αναγκάζεται να επιστρέψει στα Σούσα; Πότε και σε ποια πόλη πέθανε ο Αλέξανδρος; 15. Τι αποτέλεσμα είχε η κατάκτηση και δημιουργία μίας αχανούς αυτοκρατορίας για τον Αλέξανδρο;.. Ερώτηση γραπτά στο τετράδιο: Αφού μελετήσετε την πηγή του βιβλίου σ. 100 «Η κτίση της Αλεξάνδρειας» να απαντήσετε: Τι σημαίνει κατά τη γνώμη σας, ότι ο Αλέξανδρος έχτισε ναό αφιερωμένο στην Ίσιδα; 44

45 Κεφάλαιο 7 ο Ενότητα 4 η: To έργο του Αλέξανδρου (σσ ) 1. Ποια τα όρια επέκτασης του κράτους του Αλέξανδρου; 2. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ο Αλέξανδρος στη διοίκηση του κράτους αυτού; 3. Ποια πολιτική εφαρμόζει ο Αλέξανδρος σε επίπεδο στρατιωτικής οργάνωσης και γιατί ; 4. Ποια διοικητικά μέτρα επιλέγει να εφαρμόσει και τι πετυχαίνει με αυτά; 5. Γιατί η ίδρυση νέων πόλεων στα κατακτημένα εδάφη θεωρείται η πιο μεγάλη προσφορά του Αλέξανδρου στον πολιτισμό; 6. Τι επιδιώκει ο Αλέξανδρος με την ανάμειξη πληθυσμών και πώς εφαρμόζει στην πράξη το σχέδιο των μεικτών γάμων; 7. Ποια πολιτική ακολούθησε σε επίπεδο εκπαίδευσης, τέχνης και πολιτισμού; 8. Ποια η θρησκευτική πολιτική του Αλέξανδρου; 9. Ποια μέτρα έλαβε για την οικονομική ενοποίηση και ανάπτυξη της αυτοκρατορίας του; 10. Με ποιο πολίτευμα διοίκησε το κράτος του; 11. Ποιοι θεωρούνται οι ριζικότεροι νεωτερισμοί του; 12. Για ποιον λόγο κυρίως η ιστορία αποκάλεσε τον Αλέξανδρο «Μέγα»; ΝΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΤΕ ΓΡΑΠΤΑ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΗ 2 ΤΟΥ ΣΧΟΛ. ΒΙΒΛΙΟΥ Σ. 103 & ΤΗΝ ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ «Η ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΣΙΑ» Σ. 102 ΤΟΥ ΣΧΟΛ. ΒΙΒΛΙΟΥ. 45

46 Κεφάλαιο 7 ο Ενότητα 5 η: Οι τύχες της Κύπρου (σσ ) 1. Σε πόσα βασίλεια ήταν χωρισμένη η Κύπρος; 2. Σε ποιες περιπτώσεις τα βασίλεια αυτά ακολουθούσαν ενιαία πολιτική; 3. Ποια διπλωματική οδό ακολουθούσε η Κύπρος, προκειμένου να αποφύγει τις βίαιες καταλήψεις από εξωτερικούς εχθρούς;. 4. Στους βασιλείς ποιανού λαού συγκεκριμένα πλήρωναν φόρο οι Κύπριοι και με ποιο αντάλλαγμα;. 5. Ποιος λαός κηδεμονεύει την Κύπρο από το 550 μέχρι το 525 π.χ. και υπό την κηδεμονία ποιου λαού περνάει αμέσως μετά;.. 6. Πότε αποχώρησαν προσωρινά οι Πέρσες από την Κύπρο και μετά τον θάνατο ποιανού Αθηναίου στρατηγού ξανατέθηκε η Κύπρος κάτω από τον περσικό ζυγό; Με ποια επανάσταση προσπάθησε να αποτινάξει τον περσικό ζυγό; Τι εξακολούθησαν να διατηρούν τα κυπριακά βασίλεια, ενόσω βρίσκονταν κάτω από τον περσικό ζυγό;. 9. Το π.χ. ανέρχεται στο..του κυπριακού βασιλείου της.ο Ευαγόρας. 10. Ποια τα χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης του Ευαγόρα; α).. β).. γ).. δ).. ε).. στ) 11. Γιατί οι Αθηναίοι έστησαν ανδριάντα του Ευαγόρα στην αγορά της Αθήνας; 46

47 12. Μετά την υπογραφή ποιας ειρήνης εκστρατεύουν οι Πέρσες στην Κύπρο και ποια τα αποτελέσματα της εκστρατείας τους; Πότε δολοφονήθηκε ο Ευαγόρας και ποιος τον διαδέχτηκε στον θρόνο του; 14. Πώς χαρακτηρίζει ο Ισοκράτης τον Ευαγόρα και τον Νεοκλή; 15. Πότε ο Αλέξανδρος απελευθέρωσε την Κύπρο από τους Πέρσες; 16. Αφού μελετήσετε τον παραπάνω χάρτη να απαριθμήσετε καταγράψετε τις` επαρχίες της Κύπρου. Ποιες από αυτές βρίσκονται υπό τουρκική κατοχή μετά την εισβολή του Αττίλα στη μεγαλόνησο το 1974; ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΡΑΠΤΑ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ: 1&2 ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Σ

48 Κεφάλαιο 8 ο Ενότητα 1 η: Tα Γράμματα στην κλασική εποχή (σσ ) ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ Οριζόντια 1. Ποιος αρχαίος ιστοριογράφος ονομάζεται επιστήμονας της Ιστορίας; 2. Ποιος έγραψε την ιστορία των περσικών πολέμων; 3. Ποιος τραγικός ποιητής παρίστανε ρεαλιστικά τα πράγματα στα έργα του; 4. Ποιος ιστορικός συνέχισε τη συγγραφή της ιστορίας του Πελοποννησιακού πολέμου μετά τον θάνατο του Θουκυδίδη; 5. Ποιος Αθηναίος ρήτορας εξέφρασε την «Πανελλήνια Ιδέα»; 6. Ποιος φιλόσοφος υπήρξε δάσκαλος του Μ. Αλεξάνδρου; 7. Ποιος φιλόσοφος υπήρξε δάσκαλος του Πλάτωνος; Κάθετα Α. Ποιος Αθηναίος ρήτορας ήταν εχθρός της «Πανελλήνιας Ιδέας»; Β. Ποιος τραγικός ποιητής έπλαθε του ανθρώπινους χαρακτήρες, όπως έπρεπε να είναι; Γ. Ποιος τραγικός ποιητής παρουσίαζε τους ανθρώπους καλύτερους απ όσο ήταν; Δ. Μεγάλος κωμωδιογράφος της αρχαιότητας. Ε. Ποιος θεωρείται ο σημαντικότερος γιατρός στην κλασική εποχή στην αρχαία Ελλάδα; ΣΤ. Αθηναίος ρήτορας. Ζ. Τόπος καταγωγής του μεγαλύτερου γιατρού της αρχαιότητας στην Ελλάδα της κλασικής εποχής. 48

49 49

50 Κεφάλαιο 8 ο Ενότητα 2 η: Οι Τέχνες (σσ ) 1. Τι σημαίνει ο όρος «κλασικός» στην ελληνική και άλλες γλώσσες;. 2. Τι ονομάζουμε κλασική τέχνη και ποια τα βασικά γνωρίσματά της; Σε ποιες περιόδους διακρίνεται η τέχνη της κλασικής εποχής και ποια τα χαρακτηριστικά της κάθε μίας από αυτές χωριστά; α) β)..... γ).... Ποια θέματα αναπαρίστανται στην αρχαία ελληνική τέχνη της κλασικής εποχής; Μέσω ποιας αυτοκρατορίας διαδόθηκε η αρχαία ελληνική τέχνη της κλασικής εποχής σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, στη Βόρεια Αφρική και στην Εγγύς Ανατολή; Ποιοι τομείς της ευρωπαϊκής τέχνης επηρεάστηκαν από την τέχνη της αρχαίας Ελλάδας της κλασικής εποχής;. 7. Τι σημαίνουν οι όροι: α) κλασικισμός, β) κλασικιστικά έργα και γ) νεοκλασικά κτίρια;.. 50

51 Κεφάλαιο 8 ο Ενότητα 3 η: Η αρχιτεκτονική των κλασικών χρόνων (σσ ) 1. Τι αρχιτεκτονήματα (κτίρια) χτίζονται σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο κατά τον 5 ο και 4 ο αιώνα π.χ.; 2. Ποιος γλύπτη θεωρείται ότι εφηύρε το κορινθιακό κιονόκρανο και ποια τα χαρακτηριστικά του; 3. Ποια λαμπρά κτίρια χτίζονται πάνω στην Ακρόπολη της Αθήνας, από ποιους αρχιτέκτονες και ποια τα χαρακτηριστικά τους; α)... β)... γ) δ) Ποιον αιώνα χτίζονται τα πρώτα λίθινα αρχαία θέατρα;. 5. Ποιο είναι το πιο ονομαστό θέατρο της αρχαίας Ελλάδας και διατηρείται μέχρι σήμερα σε πού καλή κατάσταση;.. 6. Πώς είναι χτισμένα τα αρχαία θέατρα, ποια τα αρχιτεκτονικά μέρη τους και ποιον σκοπό εξυπηρετούσε καθένα από αυτά;... ΕΡΩΤΗΣΗ 3 ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Σ. 112, ΓΡΑΠΤΑ ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ 51

52 Κεφάλαιο 8 ο Ενότητα 4 η: Η γλυπτική και η ζωγραφική των κλασικών χρόνων (σσ ) 1. Σε ποιες περιοχές της αρχαίας Ελλάδας έφεραν στο φως οι ανασκαφές αγάλματα και ανάγλυφα της κλασικής περιόδου;.. 2. Ποια ήταν τα κυριότερα υλικά κατασκευής γλυπτών; Ειδικότερα για τα λατρευτικά αγάλματα των θεών ποια υλικά χρησιμοποιούσαν;. 3. Ποια χρυσελεφάντινα αγάλματα της κλασικής περιόδου γνωρίζετε; Ποιος γλύπτης τα φιλοτέχνησε;.. 4. Από τι αντικαθίστανται οι κούροι της αρχαϊκής εποχής στην κλασική περίοδο; Ποια τα χαρακτηριστικά των αντρικών αγαλμάτων στην κλασική εποχή και ποιες μορφές κυρίως η γλυπτική αυτής της περιόδου απεικονίζει;. 5. Από τι αντικαθίστανται οι κόρες της αρχαϊκής εποχής στην κλασική περίοδο; Πώς αναπαρίσταται στη γλυπτική για πρώτη φορά η θεά Αφροδίτη; (συμβουλευτείτε και τη σ. 109 Ενότητα 2 η «Οι Τέχνες») Ποια ονόματα μεγάλων γλυπτών της κλασικής εποχής γνωρίζετε και από πού κατάγονταν οι γλύπτες αυτοί; 52

53 7. Ποια ονόματα σημαντικών ζωγράφων της κλασικής εποχής γνωρίζετε και ποιοι οι τόποι καταγωγής τους;. 8. Από το ζωγραφικό διάκοσμο ποιων δημόσιων κτιρίων επηρεάστηκαν οι ζωγράφοι των ερυθρόμορφων αθηναϊκών αγγείων;.. 9. Ποια είναι τα μοναδικά σωζόμενα μέχρι σήμερα ζωγραφικά έργα της κλασικής εποχής;. 10. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της αγγειογραφίας των κλασικών χρόνων και τι πληροφορίες μπορούμε να αντλήσουμε από τις αγγειογραφίες αυτές;..... Ερώτηση 1 σχολικού βιβλίου σ. 114 γραπτά στο τετράδιο 53

54 Κεφάλαιο 9 ο Ενότητα 1 η: Τα ελληνιστικά βασίλεια (σσ ) 1. Ποιες έριδες (διαμάχες συγκρούσεις) προέκυψαν μετά το θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου (323 π.χ.) και για ποιο λόγο; Γιατί τελικά η αυτοκρατορία του διασπάστηκε; 2. Ποια κράτη προέκυψαν μετά τη διάσπαση της αυτοκρατορίας του Μ. Αλεξάνδρου;. 3. Ποιος ήταν ο ιδρυτής του κράτους της Αιγύπτου και πώς οργανώθηκε η ζωή και η διοίκηση στο κράτος αυτό; Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του κράτους της Αιγύπτου και ποια η πρωτεύουσά του; 4. Τι γνωρίζετε για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, τη γεωπολιτική της θέση, τι εμπορικές της δραστηριότητες, το Μουσείο και τη Βιβλιοθήκη της και τον Φάρο της Αλεξάνδρειας;.. 5. Ποιος ήταν ο ιδρυτής του κράτους της Συρίας και ποια τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού και των συνόρων του κράτους αυτού;. 6. Γιατί το κράτος της Συρίας διεκδικούσε την κληρονομιά της αυτοκρατορίας του Μ. Αλεξάνδρου; 7. Πώς διοικήθηκε το κράτος της Συρίας και ποιος ο ρόλος των Ελλήνων γεωργών στην ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα της παραγωγής (γεωργία);.. 54

55 8. Ποια ήταν αρχικά η πρωτεύουσα του κράτους της Συρίας και σε ποια πόλη την μετέφερε αργότερα ο Σέλευκος; Ποια ήταν η επίσημη γλώσσα του κράτους; Πώς ο Άτταλος Α ενίσχυσε τη δύναμη του κράτους της Περγάμου;. 10. Πώς είχε χτιστεί η πρωτεύουσα του κράτους της Περγάμου;. 11. Τι γνωρίζετε για τη Βιβλιοθήκη της Περγάμου και ποια γραφική ύλη χρησιμοποιήθηκε στο κράτος της; 12. Ποιες οι συνέπειες της δημιουργίας νέων κρατών στα χρόνια της ελληνιστικής εποχής και ποια η τύχη των ελληνιστικών βασιλείων μέχρι και την εποχή κατάκτησής του από τη Ρώμη;. Εργασίες για το σπίτι γραπτά στο τετράδιο: 1. Να βρείτε και να γράψετε σε μία παράγραφο πληροφορίες για το βωμό του Δία στην Πέργαμο. 2. Να βρείτε και να γράψετε σε μία παράγραφο πληροφορίες για τον Φάρο της Αλεξάνδρειας. 55