Η Εθνική Κεφαλαιοποίηση της έρευνας & εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη γνώση και στην απασχόληση. Σοφία Σταματάκη Καθηγήτρια ΕΜΠ

Transcript

1 Η Εθνική Κεφαλαιοποίηση της έρευνας & εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στη γνώση και στην απασχόληση Σοφία Σταματάκη Καθηγήτρια ΕΜΠ 1

2 E&Π υδρογονανθράκων = Βιώσιμη Ανάπτυξη (?) Ο τομέας της Έρευνας και Παραγωγής (Ε/Π) υδρογονανθράκων μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό παράγοντα προόδου και να συμβάλλει ενεργά στην κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη της Χώρας υπό συγκριμένους όρους και προϋποθέσεις Είναι κοινή αίσθηση στο επίπεδο των πολιτών οι μεγάλες προσδοκίες που δημιουργούνται όταν ξεκινά μια τέτοια δραστηριότητα μαζί με το «μυστήριο» που καλλιεργείται για τη φύση της και τις πραγματικές της διαστάσεις Είναι κοινή η αμφιβολία για τη συμβατότητα της με υφιστάμενες οικονομικές και παραγωγικές δραστηριότητες σε εθνικό αλλά πολύ περισσότερο σε τοπικό επίπεδο, οι φόβοι για την τυχόν διατάραξη ή και ανατροπή τους Οι χώρες υποδοχής και οι τοπικές κοινότητες αναμένουν από τις εταιρείες πετρελαίου να συμβάλλουν ενεργά στην κοινωνικοοικονομική τους ανάπτυξη Ο πετρελαϊκός τομέας είναι και αυτός ένας από τους παραγωγικούς τομείς της Χώρας oμπορεί να συνυπάρξει με άλλους παραγωγικούς τομείς oμπορεί να στηρίξει/ενισχύσει υφιστάμενες οικονομικές δραστηριότητες oμπορεί να δημιουργήσει/ενεργοποιήσει παράλληλες υποστηρικτικές δραστηριότητες

3 E&Π υδρογονανθράκων = Βιώσιμη Ανάπτυξη (?) Στόχος: Το κτίσιμο μιας νέας οικονομίας και μιας νέας βάσης επιστημονικών και τεχνικών δεξιοτήτων που προκύπτουν τόσο από τις ευκαιρίες και τις ανάγκες απασχόλησης που προσφέρει ο πετρελαϊκός τομέας, όσο και από τα έσοδα και τις επενδύσεις που δημιουργούνται ή και ενεργοποιούνται παράλληλα και παράπλευρα με τη βασική αυτή δραστηριότητα H προστιθέμενη αξία που προσφέρεται σε ένα έθνος υποδοχής (και σε περιφερειακές και τοπικές περιοχές της εν λόγω χώρας) μέσω των δραστηριοτήτων της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου. Συνολική Κοινωνικο-οικονομική αξία τοπικού/εθνικού χαρακτήρα -Local Content Η έννοια του Local content έχει καταστεί στρατηγικό ζήτημα για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, παρουσιάζοντας προκλήσεις και ευκαιρίες

4 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία Δημιουργία εθνικού επίπεδου γνώσης, τεχνογνωσίας & δεξιοτήτων Εκπαίδευση επιστημονικού δυναμικού Εκπαίδευση & κατάρτιση τεχνικού & εργατικού δυναμικού Απασχόληση εργαζομένων Να ανταποκρίνεται στις μακροπρόθεσμες ανάγκες της χώρας για να αναπτύξει τους ανθρώπους της, να δημιουργήσει δεξιότητες, να δημιουργήσει τοπική ικανότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης, να κατανοήσει τη δυνατότητα μεταφοράς δεξιοτήτων σε άλλες βιομηχανίες, να δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης όπου χρειάζονται Ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τοπικού χαρακτήρα (αλυσίδα εφοδιασμού αγαθών & υπηρεσιών τεχνικών & λειτουργικών- υποστηρικτική βιομηχανική & κατασκευαστική δραστηριότητα κλπ) με γνώμονα την μέγιστη μακροπρόθεσμη οικονομική αποτελεσματικότητα και βιωσιμότητα Να ενισχύσει την παραγωγικότητα & την απασχόληση, να αξιοποιήσει την τοπική επιχειρηματικότητα και τις τοπικές δεξιότητες, να αναπτύξει καινοτόμες δράσεις με δυναμική εξωστρέφειας που να μπορούν αξιοποιηθούν & εκτός του πεδίου του πετρελαϊκού τομέα.

5 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία Διασύνδεση του κλάδου με άλλους παραγωγικούς τομείς Ανάπτυξη υπηρεσιών τροφοδοσίας & υποστήριξης Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας Δημιουργία εξειδικευμένου επιστημονικού, τεχνικού & εργατικού δυναμικού Πολλαπλασιαστικά οφέλη στην ευρύτερη οικονομία Η ανάπτυξη (Καναδά- Αυστραλία) δεν ήρθε μόνο από την εξορυκτική δραστηριότητα καθαυτή, αλλά από τον ευρύτερο μετασχηματισμό του επιχειρηματικού κλάδου, τον αναπροσανατολισμό της εκπαίδευσης, της έρευνας και ανάπτυξης, τη δημιουργία ανθρώπινου κεφαλαίου και την κατασκευή σημαντικών έργων υποδομών (Power, T.M. 2002)

6 E&Π υδρογονανθράκων = Βιώσιμη Ανάπτυξη (?) Πρώτο βήμα: Πολιτική βούληση: Θέσπιση στρατηγικής που θα εποπτεύει τον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργήσει ο κλάδος και τη σύνδεση του με τις τοπικές κοινωνίες o o Σαφές σχέδιο δράσης για την οικοδόμηση εθνικών και τοπικών δυνατοτήτων & αναγκών. Απαίτηση θαρραλέας προσέγγισης ώστε να σχεδιαστεί έγκαιρα ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο και που θα αντιστέκεται στον πειρασμό να υποταχτεί ο στόχος στο βωμό του άμεσου κέρδους (altar of quick money) Δέσμευση των εταιρειών για τη συνδρομή τους στην ικανοποίηση των εθνικών στόχων. Η κοινή ανάπτυξη να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του επιχειρηματικού μοντέλου τους & βασικό στοιχείο της εταιρικής & κοινωνικής ευθύνης τους Η στενότερη ενσωμάτωση τους με τις τοπικές κοινότητες να δημιουργεί όρους και συνθήκες που θα συμβάλλουν στη συνεχή και βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των περιοχών υποδοχής τους Δεύτερο βήμα: Οργάνωση και εφαρμογή της στρατηγικής μέσω θεσμικών φορέων (Υπουργείο, ΕΔΕΥ, Περιφέρειες, Πανεπιστήμια, Επιμελητήρια) 6

7 E&Π υδρογονανθράκων & Local content 7

8 Δυνατότητες παροχής αγαθών & υπηρεσιών (τεχνικών & λειτουργικών) προς τον τομέα Ε&Π 8

9 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία Απαιτήσεις για συμμόρφωση με τα Διεθνή Πρότυπα της πετρελαϊκής βιομηχανίας (HSE) Προσδιορισμός αναπτυξιακών αναγκών & προτεραιοτήτων Μελέτη/καταγραφή των τοπικών δυνατοτήτων- Εξισορρόπηση τοπικών ανισοτήτων Σημαντικό για νέες περιοχές Αποτύπωση-ανάλυση υφιστάμενων υποδομών για την υποστήριξη νέων οικονομικών δράσεων Αναγκαίες δράσεις χάραξης πολιτικής τοπικής ανάπτυξης Επιχειρησιακό σχέδιο Ανάλυση & αποτύπωση των αναγκών Ε&Π (αλυσίδα τροφοδοσίας)- Προσδιορισμός επιχειρηματικών δυνατοτήτων & ευκαιριών Για κάθε στάδιο έργου Ε&Π Χρηματοδοτικοί μηχανισμοί υποστήριξης & απλοποίηση διαδικασιών αξιοποίησης Ανάλυση εμποδίων- Προσδιορισμός απαιτούμενων παρεμβάσεων & αλληλουχία σχετικών δράσεων Ανάλυση κόστουςοφέλους (δυνητικοί κίνδυνοι & οφέλη σε μακροπρόθεσμη βάση)

10 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία Προϋποθέσεις για τη χάραξη πολιτικής τοπικής ανάπτυξης Καθοριστικός ο ρόλος των τοπικών φορέων, επαγγελματικών ενώσεων & επιμελητηρίων Σεβασμός στα ιδιαίτερα πολιτιστικά, οικονομικά & κοινωνικά χαρακτηριστικά της τοπικής κοινωνίας Συνεργασία με πετρελαϊκές εταιρείες Δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης Προστασία του περιβάλλοντος & της ιστορικής κληρονομιάς Ισόρροπη ανάπτυξη, Αποφυγή σχεδίων μεγάλης επίδρασης Συνεχής ενημέρωση, Διαφάνεια, Καλλιέργεια νέας κουλτούρας

11 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία BUILD A TECHNICALLY COMPETENT WORKFORCE the necessary ability, knowledge or skill to do something successfully Πρωτοβάθμια-Δευτεροβάθμια εκπαίδευση: o Εισαγωγή βασικών εννοιών (γένεση-συγκέντρωση-εντοπισμός & εκμετάλλευση) o Ανάπτυξη διαδραστικών εργαλείων εξοικείωσης o Υπεύθυνη περιβαλλοντική παιδεία o Εκπαίδευση δασκάλων & καθηγητών Κατάρτιση & Επανακατάρτιση τεχνικού & εργατικού δυναμικού o Χαρτογράφηση των υπαρχουσών δυνατοτήτων - βασικού επίπεδου εκπαίδευσης και τεχνολογίας που είναι διαθέσιμο. Εντοπισμός και αξιολόγηση των κενών σε απαιτούμενες δεξιότητες o Δημιουργία τοπικών ή περιφερειακών προγραμμάτων τεχνικής & επαγγελματικής εκπαίδευσης & κατάρτισης, ασφάλειας & υγείας στην εργασία o Προγράμματα Συνεχιζόμενης εκπαίδευσης σε συνδυασμό με την εξέλιξη του κλάδου & και τις απατήσεις σε πρόσθετες δεξιότητες o Πιστοποίηση εκπαιδευτών Στοχευμένη κατάρτιση ενδιαφερόμενων επιχειρηματιών: Ενίσχυση των τεχνολογικών δυνατοτήτων (η πολυπλοκότητα των Ε&Π εργασιών απαιτεί ικανό επίπεδο τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, γεγονός που αυξάνει τους φραγμούς/εμπόδια εισόδου τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην επιχειρηματική αλυσίδα του κλάδου)

12 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία BUILD A TECHNICALLY COMPETENT WORKFORCE 12

13 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία BUILD A TECHNICALLY COMPETENT WORKFORCE Πανεπιστημιακή εκπαίδευση/μετεκπαίδευση: o Ενίσχυση των προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών (ΠΣ) με διαχρονικές, θεμελιώδεις γνώσεις ανάλογα με τις επιστημονικές ειδικότητες o Αναβάθμιση υφιστάμενων ΠΣ με εισαγωγή γνωστικών αντικειμένων που να υποστηρίζουν νέες εφαρμογές στην πετρελαϊκή βιομηχανία (τεχνίτη νοημοσύνη, διαχείριση μεγάλου όγκου δεδομένων, ρομποτική) o Ενίσχυση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης (προσέλκυση νέων επιστημόνων, σεμινάρια από βιομηχανία & προσκεκλημένους επιστήμονες του εξωτερικού) o Ενίσχυση της ποιότητας των παρεχόμενων μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών o Πρακτική άσκηση στη βιομηχανία o Εκπόνηση Διπλωματικών εργασιών σε συνεργασία με τη βιομηχανία o Προσανατολισμένη χρηματοδοτούμενη έρευνα από εθνικούς (???) & ιδιωτικούς πόρους o Συνένωση πανεπιστημιακών δυνάμεων! Μη δημιουργήσουμε μια «μάζα ειδικευμένων αλλά ανέργων επιστημόνων» Να επενδύσουμε σε αυτό που πραγματικά μετράει για το εγγύς μέλλον σύμφωνα με τις ανάγκες, διασφαλίζοντας ότι δίνουμε προσοχή στις βασικές γνώσεις και δεξιότητες που μπορούν να λειτουργήσουν σε πολλαπλούς κλάδους, ειδικά στην αρχή της ανάπτυξης αυτού του παραγωγικού τομέα.

14 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία BUILD A TECHNICALLY COMPETENT WORKFORCE Καθοριστικός ο ρόλος των Πανεπιστημίων Απαραίτητη η μεταξύ τους συνεργασία Συνεργασία Πανεπιστημίων, Βιομηχανικών & Τεχνικών Επιμελητηρίων Συντονισμός εκπαιδευτικών φορέων όλων των βαθμίδων υπό την αιγίδα της Πολιτείας Συνεργασία με πετρελαϊκές εταιρείες Δημιουργία & υλοποίηση νέου οράματος για γνώση και απασχόληση στην τοπική κοινωνία & ιδιαίτερα στους νέους

15 15

16 Technical and Vocational Training Corporation (TVTC), Saudi Petroleum Services Polytechnic (SPSP), National Industrial Training Institute (NITI) Technical and Vocational Education and Training (TVET) 16

17 Technical and Vocational Education and Training (TVET) 17

18 Συνολική ενεργειακή στρατηγική Ανάπτυξη τεχνογνωσίας εξειδικευμένου επιστημονικού & τεχνικού προσωπικού Συνεργασία με τοπικές κοινωνίες Σχεδιασμός & Σαφείς στόχοι Οργάνωση & στελέχωση δημόσιων αρχών (ΕΔΕΥ + ΥΠΕΝ) Ενίσχυση κανονιστικού πλαισίου σε θέματα περιβάλλοντος & ασφάλειας Κατανόηση του διεθνούς περιβάλλοντος Ενίσχυση της γνώσης για τις δυνατότητες της Χώρας Συνέχεια δράσεων με Σταθερότητα

19 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία Δίκαια κατανομή παραγόμενης αξίας Βελτίωση της ευημερίας ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων Σταθερή συνεργασία, διαβούλευση, ενημέρωση τοπικών κοινωνιών Κοινωνικός έλεγχος Αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο προστασίας περιβάλλοντος & ασφάλειας Αξιοποίηση εσόδων στην ενίσχυση κοινωνικών δομών και υποδομών σε τοπικό επίπεδο & στο σύνολο

20 E&Π υδρογονανθράκων & κοινωνικό-οικονομική αξία Πετρελαϊκοί πόροι = Δώρο της φύσης (χωρικά εντοπισμένοι & περιορισμένοι) Η μετατροπή του σε οικονομικό & κοινωνικό αποτέλεσμα απαιτεί : Υψηλές επενδύσεις Συνεχή & Συστηματική προσπάθεια- Στοχευμένες δράσεις Σύνεση

21 21