3. Ε Μ Π Ρ Α Γ Μ Α Τ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο

Transcript

1 184 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ 3. Ε Μ Π Ρ Α Γ Μ Α Τ Ο Δ Ι Κ Α Ι Ο 16/2010 (Πρόεδρος: Νικόλαος Τρούσας, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: ΣτεφανίαΚαρατζά, Ελένη Κοτσομύτη-Εισηγήτρια, Εφέτες). (Δικηγόροι: Μαρία Ανδρεοπούλου, Ρήγας Παληοθόδωρος). Νομή. Αν κάποιος κατέχει πράγμα στο όνομα άλλου (π.χ στο χρησιδάνειο ο χρησάμενος) τεκμαίρεται ότι κατέχει στο όνομα του χρήστη. Έτσι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για έκτακτη χρησικτησία ή τακτική. Οι προϋποθέσεις για χρησικτησία αρχίζουν να υφίστανται από τότε που νέμεται ο χρησάμενος για τον εαυτό του και μάλιστα, για το ακίνητο πράγμα, από τότε που θα λάβει γνώση ο αληθινός νομέας (χρήστης) στο όνομα του οποίου κατείχε. Διανομή ακινήτου μεταξύ όλων των συγκυρίων με συμβόλαιο που μεταγράφηκε. Ο χρησάμενος μετά ταύτα εμφανίζεται ως εξ αδιαιρέτου συννομέας του όλου ακινήτου σε δίκη ασφαλιστικών μέτρων περί νομής με γείτονα. Το ειρηνοδικείο δέχεται την άποψη ότι είναι συννομέας και η απόφασή του επικυρώνεται από το Πρωτοδικείο. Έτσι η διανομή εξαφανίζεται. Μετά ταύτα διένεξη μεταξύ χρήστη και χρησάμενου όπου ο χρησάμενος ισχυρίζεται ότι δεν είναι κύριος ορισμένου τμήματος αλλά συννομέας του όλου ακινήτου, επικαλούμενος δεδικασμένο από την πιο πάνω δίκη. Το Εφετείο αποφαίνεται ότι δεν υπάρχει δεδικασμένο ούτε και προσωρινό. Από τις διατάξεις των άρθρων 974 επ., 980, 982, 1041 και 1045 ΑΚ προκύπτει ότι όποιος άρχισε να κατέχει στο όνομα άλλου, όπως είναι λ.χ. ο χρησάμενος ή κατά παράκληση λαβών (ΑΚ) τεκμαίρεται ότι, όσον διατηρεί την κατοχή, κατέχει στο όνομα του άλλου, δηλαδή ασκεί τη νομή του πράγματος όχι για λογαριασμό του αλλά για λογαριασμό του νομέα (χρήστη κ.λπ.), δεν μπορεί δε να αποκτήσει την κυριότητα του πράγματος με τα προσόντα της τακτικής ή έκτακτης χρησικτησίας, παρά μόνον εφόσον αντιποιηθεί τη νομή του πράγματος και συντρέξουν και οι λοιπές νόμιμες προϋποθέσεις των άρθρων 1041 και 1045 ΑΚ, μάλιστα στην περίπτωση ακινήτου η νομή δεν χάνεται για το νομέα προτού λάβει γνώση της αντιποιήσεως της νομής από το κάτοχο που νεμόταν για λογαριασμό του. Το προαναφερόμενο δε τεκμήριο της νομής (ΑΚ 980 2) έχει εφαρμογή όχι μόνο κατά τη διάρκεια της έννομης σχέσης (π.χ. χρησιδανείου), που συνδέει τον κάτοχο με το νομέα αλλά και μετά τη λήξη αυτής, εφόσον ο κάτοχος εξακολουθεί να κατέχει το πράγμα (βλ. Γεωργιάδη, άρθρο 980 αριθ.11, 14-17, Μπαλή, ΕμπρΔ 12, ΑΠ 217/2003 ΕλΔ , ΑΠ 1289/2002 ΕλΔ , ΑΠ 713/1993 ΕλΔ , ΑΠ 233/1982 ΝοΒ , ΑΠ 367/1990 ΝοΒ , ΕΑ 1670/1978 ΝοΒ , ΕΑ 2897/2001 ΕλΔ , ΕΑ 4045/2001, ΕλΔ , ΕφΠειρ 951/1994 ΕλΔ , ΕΑ 7236/1981 ΝοΒ ). Αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Με το 837/ διανεμητήριο συμβόλαιο της συμβολαιογράφου Αθηνών Δ.Μ-Π που μεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του υποθηκοφυλακείου Αρή-

2 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ νης (τόμος 49 και αριθμ.103), οι διάδικοι, οι οποίες είναι αδελφές, καθώς και ο αδελφός τους Ι.Μ, προέβησαν στην διανομή μεταξύ τους της γονικής τους περιουσίας, που είχε περιέλθει σ αυτούς κατά κυριότητα αδιαιρέτως, ως εξ αδιαθέτου κληρονόμους των γονέων τους Π. και Μ.Μ και την οποία (κληρονομιά τους ) είχαν αποδεχθεί προηγουμένως με την 836/1978 πράξη της ιδίας ως άνω συμ/ φου νομίμως μεταγραμμένης. Μεταξύ άλλων ακινήτων που διένειμαν, ήταν και ένας αγρός που βρίσκεται στη θέση «Αμμούλι» της κτηματικής περιφέρειας του Δήμου Ζαχάρως, εκτάσεως 11 στρεμμάτων που συνορεύει γύρωθεν (σύμφωνα με την πράξη διανομής), ανατολικά κ.λ.π. Ο αγρός αυτός,συμφωνήθηκε με την ως άνω πράξη διανομής, να διανεμηθεί μεταξύ των διαδίκων και να λάβει η καθεμιά τους στην αποκλειστική τους κυριότητα, νομή και κατοχή το 1/2 αυτού διαιρετώς, δηλαδή 5,5 στρέμματα η καθεμιά και συγκεκριμένα, η μεν ενάγουσα/εφεσίβλητη συμφωνήθηκε να λάβει το νότιο τμήμα αυτού που συνορεύει με την ιδιοκτησία του Ι.Δ, το οποίο είναι το επίδικο, η δε εναγομένη-εκκαλούσα το βόρειο τμήμα αυτού που συνορεύει με την ιδιοκτησία του Θ.Ζ. Μετά την ως άνω διανομή οι δύο αδελφές (διάδικοι), ανήγειραν στις χωριστές ως άνω ιδιοκτησίες από μια διώροφη κεραμοσκεπή οικία εκάστη δυνάμει των οικοδομικών αδειών με αριθμ. 435/1980 η εναγομένη και 437/1980 η ενάγουσα που εκδόθηκαν κατόπιν της από αιτήσεως τους, χρησιμοποιώντας τον ίδιο πολιτικό μηχανικό (Δ.Π). Στις ως άνω οικοδομικές άδειες αποτυπώνεται τοπογραφικό σκαρίφημα, όπου έχουν καθοριστεί σαφώς τα όρια των οικοπέδων τους και τα οποία έχουν ως ακολούθως: α)της μεν ενάγουσας 185 ορίζεται βόρεια με ιδιοκτησία της εναγομένης σε πλευρά μήκους 100 μ. κλπ και β) της δε εναγομένης ορίζεται βόρεια με ιδιοκτησία Θ.Ζ κ.λ.π εκτάσεως του καθενός οικοπέδου 5, 9 στρεμμάτων, σύμφωνα με νεότερη καταμέτρηση, κατά τα ως άνω τοπογραφικά σκαριφήματα. Η ενάγουσα, η οποία είναι μόνιμη κάτοικος Ελβετίας, μετά την διανομή κατά το έτος 1978 κατά την οποία σημειωτέον εκπροσωπήθηκε από την εναγομένη αδελφή της ως πληρεξούσια, αντιπρόσωπο και αντίκλητο της, ασκούσε πράξεις νομής στο επίδικο ακίνητο της, κατά παράκληση, μέσω της τελευταίας, η οποία ως αντιπρόσωπος της το όργωνε και έσπερνε τριφύλλι, επιστατούσε, επέβλεπε και προστάτευε αυτό, πάντοτε όμως για λογαριασμό της ενάγουσας, κατά την σαφή και κατηγορηματική κατάθεση της μάρτυρος αποδείξεως Ε.Μ, η οποία είναι σύζυγος του αδελφού των διαδίκων και έχει άμεση γνώση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του επιδίκου ακινήτου. Κατά το έτος 2003 η εναγομένη άσκησε ενώπιον του Ειρηνοδικείου Αρήνης την από αίτηση της περί λήψεως ασφαλιστικών μέτρων κατά του Γ.Μ, ζητώντας την προστασία της συννομής της λόγω της διαταράξεως αυτής με την, εκ μέρους του τελευταίου, διαπλάτυνση δρόμου ανατολικά προς την ιδιοκτησία της ενάγουσας. Με την 48/2003 απόφαση του Ειρηνοδικείου Αρήνης, η οποία κατέστη τελεσίδικη με την 130/2004 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ηλείας, έγινε δεκτή η αίτηση και η εναγομένη αναγνωρίστηκε προσωρινά συννομέας του όλου ακινήτου. Από την αιτιολογία αμφοτέρων των αποφάσεων αυτών προκύπτει σαφώς ότι ουδόλως έλαβαν υπόψη τους την 837/1978 προαναφερθείσα πράξη διανομής, παρά μόνο την 836/1978 πρά-

3 186 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ξη αποδοχής κληρονομιάς. Ειδικότερα, έγινε δεκτό ότι η αιτούσα (εναγομένη-ήδη εκκαλούσα) είναι συγκάτοχος, συννομέας και συγκυρία ενός ακινήτου εκτάσεως 11 περίπου στρεμμάτων στη θέση «Αμμούλι» (πρόκειται περί του επιδίκου) σε ποσοστό 1/3 αδιαιρέτως με την αδελφή της Χ.Μ-Β (ενάγουσα ήδη εφεσίβλητη ) και τον αδερφό της Ι.Μ, δυνάμει της 836/ δήλωσης αποδοχής κληρονομιάς της συμ/φου Αθηνών Δ.Μ-Π, νομίμως μεταγραφείσης, μάλιστα η 130/2004 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ηλείας, δέχθηκε ότι δεν έχει τεθεί θέμα διαχωρισμού του όλου ακινήτου με τα αδέλφια της, το ίδιο δε έγινε δεκτό και με την 8/2004 απόφαση της Αντεισαγγελέως Πρωτοδικών Ηλείας. Από τις ως άνω αποφάσεις δεν παρήχθη ούτε καν προσωρινό δεδικασμένο μεταξύ των διαδίκων, ενόψει του ότι αυτές έκριναν επί διαφοράς μεταξύ διαφορετικών προσώπων και επί διαφορετικής νομικής και ιστορικής αιτίας. Από την δε αιτιολογία των αποφάσεων αυτών, όπου γίνεται σαφής αναφορά μόνο της 836/1978 πράξεως αποδοχής αιτούσας ως συγκυρίας κατά το 1/3 αδιαιρέτως, είναι προφανές ότι δεν προσκομίστηκε στα ως άνω Δικαστήρια η 837/1978 πράξη διανομής της ως άνω συμ/φου γι αυτό και αμφότερα τα Δικαστήρια αυτά (Ειρηνοδικείο Αρήνης και Πολυμελές Πρωτοδικείο Ηλείας δικάζον ως Εφετείο επί εφέσεως ασφαλιστικών μέτρων νομής) οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα που προαναφέρθηκε. Με την ως άνω αίτηση ενώπιον του Ειρηνοδικείου Αρήνης κατά το έτος 2003, η εναγομένη για πρώτη φορά εκδήλωσε την πρόθεση της να αντιποιηθεί το δικαίωμα της νομής της ενάγουσας, η οποία έλαβε γνώση της προθέσεως αυτής της αδελφής της το πρώτον το έτος Δεδομένου δε ότι κατ άρθρο 982 ΑΚ η νομή δεν χάνεται για το νομέα προτού λάβει γνώση της αντιποίησης εκ μέρους του αντιπροσώπου, η ενάγουσα ουδέποτε είχε χάσει την νομή της στο επίδικο, ο δε ισχυρισμός που προέβαλε η εναγομένη με τις προτάσεις της ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και επαναφέρει ως λόγο εφέσεως ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, ότι δηλαδή παρά τη διανομή του έτους 1978, αυτή ασκούσε πράξεις νομής σε όλο το ακίνητο των 11 περίπου στρεμμάτων εν γνώσει της αδελφής της (ενάγουσας) είναι αβάσιμος, αφού από κανένα αποδεικτικό στοιχείο προέκυψε κάτι τέτοιο. Το γεγονός ότι, μετά την διανομή που αναφέρθηκε, το ακίνητο παρέμεινε ως ένα ενιαίο όλο, χωρίς να περιφραχθούν τα δύο οικόπεδα που προέκυψαν και εντός αυτού περιφέρονταν τα διάφορα ζώα που κατά καιρούς εξέτρεψε η εναγομένη, ουδόλως αποδεικνύει ότι η τελευταία νεμόταν αποκλειστικά για τον εαυτό της το επίδικο ακίνητο. Αντιθέτως αποδεικνύει ότι, τουλάχιστον εκ μέρους της ενάγουσας υπήρχε απόλυτη εμπιστοσύνη στο πρόσωπο της αδελφής της εναγομένης γι αυτό και άφησε χωρίς περίφραξη το ακίνητο της στο κοινό όριο με το ακίνητο της αδελφής της, την οποία άλλωστε είχε καταστήσει αντιπρόσωπο της, όπως ήδη αναφέρθηκε. Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι η εναγομένη είχε δική της είσοδο για να εισέρχεται στην χωριστή ιδιοκτησία της, παρά ταύτα όμως αυτή διέρχεται από την είσοδο που έχει διανοίξει η ενάγουσα και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του επιδίκου, προς την πλευρά του αγροτικού δρόμου παρά τη θέληση της τελευταίας, διαταράσσοντας έτσι παράνομα το δικαίωμα της κυριότητας της στο προα-

4 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ 187 ναφερθέν ακίνητο της. Επομένως το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο το οποίο με την εκκαλουμένη απόφαση του δέχθηκε τα ίδια, και έκρινε την αγωγή νόμιμη και στη συνέχεια δέχθηκε αυτήν και ως ουσιαστικά βάσιμη, αναγνωρίζοντας την ενάγουσα κυρία στο προπεριγραφέν ακίνητο των 5,5 στρεμμάτων και υποχρεώνοντας την εναγομένη να παύσει να διέρχεται από την είσοδο της ενάγουσας, ορθά ερμήνευσε το νόμο και εκτίμησε τις προσκομισθείσες αποδείξεις και δεν έσφαλε και επομένως άπαντες οι λόγοι της κρινόμενης εφέσεως με τους οποίους υποστηρίζονται τα αντίθετα κρίνονται αβάσιμοι. 25/2010 (Πρόεδρος: Νικόλαος Τρούσας, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Γεώργιος Οικονόμου-Εισηγητής, Ελένη Κούφη, Εφέτες). (Δικηγόροι: Γεώργιος Πεντζιάς, Απόστολος Πούλιος). Διεκδικητική αγωγή και αρνητική. Δεν μπορεί να γίνει σώρευση της πρώτης με τη δεύτερη γιατί υπάρχει αντίφαση. Πότε δεν υπάρχει αντίφαση. Μεσότοιχος. Σχετική νομοθεσία. Πάντως μεσότοιχος εννοείται τοίχος που ανεγείρεται σε δύο όμορες ιδιοκτησίες και καταλαμβάνει μέρος από κάθε μία από αυτές. Η νομή επί μεσότοιχου ασκείται από τους συγκυρίους του μάλλον κατά διαιρετά μέρη του. Επί προσβολής του μεσότοιχου εγείρονται οι αγωγές περί νομής και οι αγωγές από την κυριότητα. Η επί της διεκδικητικής αγωγής (ΑΚ 1094) απόφαση περί αποδόσεως του πράγματος στον κύριο εκτελείται κατά την διάταξη του άρθρου 943 παρ.1 ΚΠολΔ, κατά την οποία αν υπάρχει υποχρέωση να παραδοθεί ή να αποδοθεί ακίνητο, ο δικαστικός επιμελητής αποβάλλει εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και εγκαθιστά εκείνον υπέρ του οποίου γίνεται η εκτέλεση (βλ.κ.παπαδόπουλου Αγωγές Εμπραγμάτου δικαίου, Τόμος Α παρ σελ.324, ΑΠ 25/1978 ΝοΒ 26, 1342, Εφ.Αθην. 6555/1981 ΝοΒ 30, 71). Αντίθετα η επί της αρνητικής αγωγής απόφαση περί άρσεως της προσβολής εκτελείται κατά το άρθρο 945 ΚΠολΔ και περί παραλείψεως στο μέλλον κατά το άρθρο 947ΚΠολΔ (βλ.κ.παπαδόπουλου, Η αρνητική αγωγή, σελ.373). Η διεκδικητική αγωγή δεν μπορεί να σωρευθεί με την αρνητική αγωγή, γιατί υπάρχει αντίφαση μεταξύ τους (βλ.απ.γεωργιάδη Εμπράγματο Δίκαιο Ι παρ. 58 V αριθμ. 92 σελ. 580, Κ.Παπαδόπουλου, Αγωγές Εμπραγμάτου Δικαίου ο.π. 306, 371). Η διεκδικητική προϋποθέτει καθολική προσβολή της κυριότητας, ενώ η αρνητική μερική προσβολή. Δεν υπάρχει αντίφαση και είναι δυνατή η σώρευση των δύο αυτών αγωγών αν κάθε μία από αυτές αφορά συγκεκριμένο και διαφορετικό τμήμα του ίδιου ακινήτου (βλ. ΕφΑθην. 9519/1995 Ελ.Δ/νη 37, 1612, Εφ.Αθην /1995, Επ.Δικ.Πολυκ. 1996, σελ. 77, Εφ.Αθην. 5518/2003 Ελ.Δ/νη 45, 181, Εφετ.Θεσ. 725/1995 Ελ.Δ/νη 36, 889). Κατά το άρθρο 8 του έχοντος ισχύ νόμου β.δ. της 9/ , «περί εκτελέσεως του σχεδίου της πόλεως Αθηνών», η ισχύς του οποίου επεκτάθηκε και επί των λοιπών πόλεων, κωμών και χωρίων της χώρας, με το β.δ. της 8.5/ και του ν. ΣΚΒ /1867, «το μετα-

5 188 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ξύ των δύο οικιών μεσότοιχον θέλει οικοδομείσθαι καθ ημίσειαν επί αμφοτέρων των οικοπέδων της δι αυτό δαπάνης βαρυνούσης εξ ημισείας τους ομόρους ιδιοκτήτας απαγορευμένης της επ αυτού ανοίξεως θύρας ή άλλου ανοίγματος». Κατά δε το άρθρο 11 παρ. 6 του π.δ. της 3/ «περί Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού του Κράτους», εκδοθέντος κατ εξουσιοδότηση των άρθρων 9 και 28 του ν.δ. της 17.6./ «περί σχεδίων πόλεων, κωμών κλπ» που κατάργησε με το άρθρο 142 παρ.5 εδ.2 αυτού το άνω άρθρο 8, ως μεσότοιχος ή κοινός τοίχος καλείται ο τοίχος που ανεγείρεται επί του κοινού ορίου των δύο ομόρων ιδιοκτησιών και καταλαμβάνει μέρος καθεμιάς απ αυτές. Από τις διατάξεις αυτές, σαφώς προκύπτει ότι μεσότοιχος θεωρείται μόνον ο τοίχος ο οποίος ανεγείρεται επί του κοινού ορίου δύο όμορων ιδιοκτησιών και καταλαμβάνει μέρος από κάθε μία απ αυτές. Ο τοίχος αυτός, μολονότι ως συστατικό του εδάφους έπρεπε να ανήκει διηρημένως (pro diviso) στους όμορους ιδιοκτήτες διαχωριζόμενος δι ιδανικού επιπέδου αγομένου δια της οροθετικής γραμμής κατακορύφως, από διατάξεις του Βυζαντινορωμαϊκού δικαίου λογίζεται εξ αδιαιρέτου κοινό πράγμα και μάλιστα αυθύπαρκτο, χρησιμεύον, όμως ως ουσιώδες και αναγκαίο παράρτημα των οικιών που διαχωρίζονται απ αυτόν, παρέχον σε κάθε έναν από τους όμορους ιδιοκτήτες δικαίωμα να κάνει κάθε χρήση αυτού που συνάδει προς τον σκοπό της ανεγέρσεως του και μάλιστα να στηρίξει αυτός την επί της ιδιοκτησίας του ανεγειρόμενη οικοδομή, η οποία χρησιμοποίηση δεν συνιστά ως τέτοια δουλεία και μάλιστα αυτή της εμβολής δοκού ή του επιφορτισμού. Και υποβάλλεται μεν ο μεσότοιχος ως κοινό πράγμα γενικώς στις περί κοινωνίας διατάξεις πλην ως εκ του ιδιορρύθμου της επ αυτού συγκυριότητας που εγγίζει μάλλον την κατά διαιρετά μέρη έννοια αυτής (communio pro diviso) και της μη υπάρξεως συγκυριότητας επί του εδάφους επί του οποίου ο μεσότοιχος, αλλά κυριότητας καθενός επί χωριστού τμήματος αυτού, είναι νοητή επ αυτού η παρέκκλιση από τον κανόνα ότι ουδείς νέμεται τα κοινά διηρημένως» (νομ.8 Πανδ εν.βαδ ), αφού κατά το περιεχόμενο του ιδιορρύθμου δικαιώματος της μεσοτοιχίας, η νομή ασκείται από τους συγκυρίους αυτού μάλλον κατά διαιρετά μέρη αυτού (βλ.απ 625/1973 ΝοΒ 22, 33). Επί προσβολής δε των επί μεσοτοίχων δικαιωμάτων εγείρονται οι αγωγές περί νομής καθώς και οι αγωγές από την κυριότητα (βλ.α.τούση, Εμπράγματο δίκαιο σελ.737). 154/2010 (Πρόεδρος: Νικόλαος Τρούσας, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Ανδρέας Κακολύρης, Ελένη Μπερτσιά-Εισηγήτρια, Εφέτες). Δ(ικηγόρος: Δικαστικός Αντιπρόσωπος του Ν.Σ.Κ. Επαμεινώνδας Αποστολόπουλος). Ιόνια νησιά. Στα δάση της Επτανήσου δεν έχει δικαίωμα κυριότητας το ελληνικό δημόσιο. Κτηματολόγιο. Ενιαίο ακίνητο με ένα ιδιοκτήτη που έχει καταχωριστεί ως δύο τεμάχια με διαφορετικούς αριθμούς κτηματογράφησης. Αίτηση διόρθωσης από τον ιδι-

6 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ 189 οκτήτη. Κύρια παρέμβαση του ελληνικού δημοσίου και διεκδίκηση δικαιωμάτων κυριότητας. Απόρριψη της παρέμβασης και διόρθωση. Από το συνδυασμό των ορισμών του από 13/29 Δεκεμβρίου 1817 «Συντάγματος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων» (Κεφ.Α αρθ 2 ΚεφΔ Τμήμα α άρθ. 1, 2, 4, και 6 και Τμήμα Β άρθ 6) των από 6 Ιουνίου και 7 Ιουνίου 1830 Πρωτοκόλλων του Λονδίνου, της από 9 Ιουλίου 1832 συνθήκης της Κωνσταντινουπόλεως, του ν. ΡΝ/1866 «περί εισαγωγής εν Επτανήσω της εν λοιπώ Βασιλείω Ισχυούσης νομοθεσίας» (άρθ 10, 11, 13 και 14) του ν. ΣΟΕ/1868 και του ΝΑΦΙ/1887, συνάγεται ότι επί των εν Επτανήσω δασών το Ελληνικό Δημόσιο, δεν έχει δικαιώματα κυριότητας αφού κατά την ένωση αυτής με την Ελλάδα, ουδέν έλαβε ούτε σαν διάδοχο του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων το οποίο δεν είχε δημόσια κτήματα και μάλιστα δάση στην ιδιοκτησία του, ούτε στη συνέχεια από την επιχώρια (ή εγχώρια ή κοινή) καθεμίας Νήσου περιουσίας, δεδομένου ότι αυτή διανεμήθηκε μεταξύ των δήμων καθεμιάς Νήσου (ΑΠ 340/1985, ΕφΚΕρκ 3/2001 ΙΟΝΕπιθΔ ). Έτσι δεν γίνεται καμία μνεία για περιουσία του Κράτους στις προαναφερόμενες συνθήκες της Επτανήσου Πολιτείας και μετέπειτα Ιονίου Κράτους, ώστε αυτή, μετά τη με τη συνθήκη του Λονδίνου ένωση των Επτανήσων με το Ελληνικό Κράτος το 1864, να περιέλθει κατά διαδοχή στο Ελληνικό Δημόσιο, ενώ αντίθετα στη συνθήκη της 4/ περί ανεξαρτησίας της Ελλάδας γίνεται ειδική μνεία περί εκκλησιαστικών ή δημοσίων υπό το Οθωμανικό σύστημα ιδιοκτησιών οι οποίες θα ανήκουν αυτοδικαίως στην Κυβέρνηση της Ελλάδας. Τέλος μετά τη με το ν. ΡΝ της εισαγωγή στα Ιόνια νησιά της ελληνικής νομοθεσίας από , από την οποία έπαυσε η ισχύς της νομοθεσίας του Ιονίου Κράτους η διοίκηση της περιουσίας κάθε νησιού (εγχωρίου) ανατέθηκε σε Επιτροπή, αποτελούμενη από τόσα μέλη όσοι είναι οι συνιστώντες κάθε νησί δήμοι, διανεμομένων των εισοδημάτων από την περιουσία κάθε νησιού στους Δήμους αυτού, ανάλογα με τον πληθυσμό του νησιού. Κατά συνέπεια των ανωτέρω το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει το δικαίωμα στα δάση των Επτανήσων, γιατί τίποτε από την επιχώριο περιουσία δεν έλαβε με την ένωση αυτών και επομένως από αυτό το λόγo δεν έχει εφαρμογή στην περίπτωση αυτή το υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου τεκμήριο κυριότητας, που θεσπίστηκε από το β.δ. της «περί ιδιωτικών δασών» με το άρθρο 1 σε συνδυασμό προς τα άρθρα 2 και 3 του οποίου αναγνωρίστηκε η κυριότητα του δημοσίου επί των αποτελουσών δάση εκτάσεων από την έναρξη ισχύος του, με εξαίρεση τα δάση τα οποία προ της ενάρξεως του απελευθερωτικού αγώνα ανήκουν σε ιδιώτες βάση εγγράφου αποδείξεως της Τουρκικής Αρχής, ή σε ιδιωτικά χωριά των οποίων οι τίτλοι ιδιοκτησίας θα αναγνωρίζονταν από την Επί των Οικουμενικών Γραμματεία, στην οποία έπρεπε να υποβληθούν εντός του έτους από τη δημοσίευση του β.δ αυτού (ΑΠ 340/1985 οπ). Η εκτεθείσα ερμηνευτική άποψη περί μη ισχύος υπέρ του Δημοσίου τεκμηρίου κυριότητας στα δάση και γενικά στις δασικές εκτάσεις που βρίσκονται στα Ιόνια Νησιά, καθιερώθηκε και νομοθετικώς με το άρθρο 62 παρ.1 εδ. β του ν.998/1979 «περί των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας», στο οποίο ορίζεται ότι το κατά την παρ.1 εδ. α

7 190 του εν λόγω άρθρου τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου επί των δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων «δεν ισχύει εις τας περιφέρειας των Πρωτοδικείων των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης και των νομών Λέσβου, Σάμου και Χίου και των νήσων Κυθήρων, Αντικυθήρων και Κυκλάδων». Συνεπώς προκειμένου περί δασών που βρίσκονται στα Επτάνησα, μόνη η από το Δημόσιο επίκληση και απόδειξη της δασικής μορφής της διεκδικούμενης έκτασης δεν αρκεί για θεμελίωση του δικαιώματος της κυριότητας του σ αυτήν, αλλά πρέπει αυτό σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση να επικαλείται και σε περίπτωση αμφισβήτησης ν αποδεικνύει ότι έγινε κύριο με οποιοδήποτε των από τον Ιόνιο Αστικό Κώδικα ή από τον Αστικό Κώδικα ή ειδικούς νόμους, προβλεπόμενους τρόπους κτήσης κυριότητας. Περαιτέρω κατά τα άρθρα 2, 13, 14 και 16 του περί διακρίσεως δημοσίων κτημάτων νόμου της , που ίσχυσε στα Ιόνια Νησιά μετά την έκδοση του ν.ρν/1866, με το άρθρο 2 του οποίου καταργήθηκαν τα έχοντα το ίδιο αντικείμενο άρθρα του Ιόνιου Πολιτικού Κώδικα, δημόσια κτήματα είναι όσα ανήκουν στην Επικράτεια, όλα τα από ιδιώτες ή κοινότητες μη δεσποζόμενα, δηλαδή όλα τα αδέσποτα και τα κτήματα των αποθανόντων ακλήρων ή εγκαταλελειμμένα από τους κληρονόμους κτήματα, επί των οποίων δεν υπάρχουν άλλων αποδεδειγμένες απαιτήσεις και συνεπώς και τα αδέσποτα δάση και εν γένει δασικές εκτάσεις ανήκουν στο Δημόσιο. Από τις διατάξεις αυτές σαφώς συνάγεται ότι τα κατά την εισαγωγή του νόμου αυτού υπάρχοντα αδέσποτα περιήλθαν ex lege στο Δημόσιο, στο οποίο περιέρχονται και τα εκάστοτε καθιστάμενα αδέσποτα ακίνητα (εγκαταλελειμμένα από τους ιδιοκτήτες), καθώς και εκείνα των αποβιωσάντων ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ χωρίς διαθήκη και κληρονόμους. Με το άρθρο 44 ΕισΝΑΚ ο εν λόγω νόμος «περί διακρίσεως κτημάτων» καταργήθηκε, αντ αυτού δε, από την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα, ισχύει η αποδίδουσα όμοιο δίκαιο διάταξη του άρθρου 972 ΑΚ, με την οποία ορίζεται ότι τα αδέσποτα ακίνητα καθώς και οι περιουσίες όσων πεθαίνουν χωρίς κληρονόμους ανήκουν στο δημόσιο. Τέλος κατά το σύστημα του προαναφερομένου νόμου «περί διακρίσεως κτημάτων» καθώς εκείνο του Αστικού Κώδικα, τα αδέσποτα ακίνητα διακρίνονται: α) σε εκείνα τα οποία δεν υπήρξαν ποτέ στην κυριότητα κανενός, δηλαδή τα εξ αρχής αδέσποτα και β) σε εκείνα τα οποία έγιναν μεταγενέστερα αδέσποτα με εγκατάλειψη του προηγουμένου κυρίου, οπότε, για το νομότυπο της εγκατάλειψης αυτής απαιτείται μονομερής δήλωση του κυρίου με συμβολαιογραφικό έγγραφο, ότι παραιτείται από την κυριότητα επί ορισμένου ακινήτου και μεταγραφή αυτής, δοθέντος ότι υπόκειται δικαιοπραξία που περιέχει κατάργηση της κυριότητας (ΑΠ 340/85 ΝοΒ 1986,76, ΕφΚερκ 3/2001 ΙονΕπιθΔικ 2001, 80, 902, ΕφΠατρ 766/2004 ΑχΝομ ΕφΚερκ ΕλΔ 26, 902). Αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά : αιτών - καθού η κύρια παρέμβαση - εφεσίβλητος Η.Α - ήταν κύριος ενός ακινήτου το οποίο βρίσκεται στη θέση Ράλλη της περιοχής Μαντουκάτων του οικισμού Χελμάτων του Δήμου Αργοστολίου έχει εμβαδόν 2.749,10 τ.μ. και συνορεύει βόρεια σε πλευρά συνολικού μήκους 58,31 μ. με αγροτικό δρόμο που οδηγεί από Χελμάτα προς Κρανιά, νότια σε πλευρά μήκους 70,60 μ., με άλλο ακίνητο ιδιοκτησίας του αιτούντος, ανατολικά σε πλευρά μήκους 65,31 μ. με ακίνητο ιδιοκτησίας κληρονόμων Κ., δυτικά σε πλευρά μήκους 36,20 μ., με άλλο ακί-

8 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ νητο ιδιοκτησίας του αιτούντος. Το ανωτέρω ακίνητο κατά ένα τμήμα αυτού επιφανείας 2.287,48 τμ., βρίσκεται εντός Ζ.Ο.Ε. με αριθμό 7 και κατά το υπόλοιπο τμήμα επιφανείας 461,62 τμ. βρίσκεται εκτός Ζ.Ο.Ε., όπως αυτό απεικονίζεται στο προσκομιζόμενο και επικαλούμενο από τον αιτούντα από Νοέμβρη 2006 τοπογραφικό διάγραμμα του μηχανικού Β.Π με τα στοιχεία και έχει καταχωριστεί κατά την αρχική εγγραφή στα κτηματολογικά βιβλία του Κτηματολογικού Γραφείου Αργοστολίου ως δύο γεωτεμάχια συνεχόμενα μεταξύ τους από τα οποία το πρώτο φέρει Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου , έχει εμβαδόν τ.μ και συνορεύει βόρεια με αγροτικό δρόμο από Χελμάτα προς Κρανιά, νότια με άλλο ακίνητο του αιτούντος και κατά το κτηματολόγιο με δρομίσκο που φέρει Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου 25009ΕΚ00083, δυτικά με άλλο ακίνητο που φέρει Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου και ανατολικά με το υπόλοιπο τμήμα του παραπάνω περιγραφομένου ακινήτου του αιτούντος που έχει καταχωριστεί ως γεωτεμάχιο με Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου και το δεύτερο φέρει Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου , έχει επιφάνεια 1238 τ.μ. και συνορεύει βόρεια με αγροτικό δρόμο από Χελμάτα προς Κρανιά, νότια με άλλο ακίνητο του αιτούντος και κατά το κτηματολόγιο με δρομίσκο που φέρει Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου 25009ΕΚ00083, δυτικά με το υπόλοιπο τμήμα του ανωτέρω περιγραφομένου ακινήτου του αιτούντος που έχει καταχωριστεί ως γεωτεμάχιο με Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου και ανατολικά με ακίνητο κληρονόμων Κ. 191 που φέρει Κωδικό Αριθμό Εθνικού Κτηματολογίου Τα παραπάνω τμήματα του ενιαίου ακινήτου του αιτούντος έχουν καταχωριστεί κατά την αρχική εγγραφή στα κτηματολογικά βιβλία του Κτηματολογικού γραφείου Αργοστολίου ως ιδιοκτησία αγνώστου. Το ανωτέρω ακίνητο αρχικά νεμόταν με διάνοια κυρίου ο δικαιοπάροχος του αιτούντος Δ. Ά.Α στον οποίο περιήλθε το έτος 1954 λόγω αγοράς από τον Κ. ο οποίος έκτοτε ασκούσε συνεχώς και αδιατάρακτα τις προσιδιάζουσες στο ακίνητο αυτό πράξεις νομής το καλλιεργούσε ως αμπέλι έως το έτος 1980 όταν το παραχώρησε άτυπα στον αιτούντα ο οποίος έκτοτε συνέχισε έως το θάνατό του το έτος 2009 να ασκεί με διάνοια κυρίου τις προσιδιάζουσες στο ακίνητο πράξεις νομής προσμετρώντας στο χρόνο νομής του το χρόνο νομής του δικαιοπαρόχου του και συγκεκριμένα το εκμίσθωνε στους βοσκούς Δ.Κ και στον Σπ.Κ και λάμβανε ως αντάλλαγμα κτηνοτροφικά προϊόντα από τους μισθωτές και έτσι έγινε κύριος του ακινήτου αυτού με τα προσόντα της έκτακτης χρησικτησίας, αφού νεμόταν το ακίνητο αυτό με διάνοια αποκλειστικού κυρίου για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο της εικοσαετίας. Στις μετά την άσκηση της έφεσης, απεβίωσε ο αιτών και κληρονομήθηκε εξ αδιαθέτου από τη σύζυγό του Β. κατά ποσοστό 2/8 εξ αδιαιρέτου και τα τέκνα του Ά. και Γ.Α κατά ποσοστό 3/8 αδιαιρέτως έκαστος (βλ. υπ αριθμ 473/2009 ληξιαρχική πράξη θανάτου του Ληξιάρχου Αργοστολίου, με αριθμ. 4613/2009 πιστοποιητικό εγγυτέρων συγγενών Δημάρχου Αργοστολίου, υπ αριθμ. 138/2009 πιστοποιητικό μη αποποίησης κληρονομιάς και 795/2009 πιστοποιητικό μη δημοσίευσης διαθήκης του Γραμματέα του Πρωτοδικείου Κεφ/νίας) οι οποίοι ως καθολικοί διά-

9 192 δοχοι αυτού συνεχίζουν τη δίκη. Τα ανωτέρω αποδεικνύονται από τη σαφή κατάθεση του μάρτυρα απόδειξης που εξετάστηκε στο ακροατήριο του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου ο οποίος κατέθεσε από ιδία αντίληψη για τις πράξεις νομής του αιτούντος γνωρίζει το ακίνητο και είναι μισθωτής αυτού. Το κυρίως παρεμβαίνον - εκκαλούν ισχυρίστηκε ότι τα επίδικα ακίνητα αποτελούν δασικές εκτάσεις, οι οποίες δεν έχουν αναγνωριστεί αναμφισβήτητα ως ιδιωτικές με έναν από τους νομίμους τρόπους και επομένως θεωρούνται δημόσιες, σύμφωνα με τα στοιχεία των προσωρινών δασικών χαρτών και ανήκουν κατά κυριότητα στο ίδιο, έχει μάλιστα υποβάλει ένσταση στον Ο.Κ.Χ.Ε. κατά των αναρτηθέντων στοιχείων Β ανάρτησης της Κτηματογράφησης του Ο.Τ.Α. Αργοστολίου προκειμένου ν αναγραφεί το ίδιο ως δικαιούχος (βλ. υπ αριθμ. πρωτ. 1313/2003 προσκομιζόμενη ένσταση). Σύμφωνα με την επικαλούμενη και προσκομιζόμενη από το κυρίως παρεμβαίνον στο Εφετείο αυτό (άρθρο 529 παρ. 1 ΚΠολΔ) έκθεση αυτοψίας - φωτοερμηνείας της Δασολόγου Ά.Λ, το επίδικα ακίνητα εμπίπτουν στο ν. 998/1979. Επίσης από το επικαλούμενο και προσκομιζόμενο από το κυρίως παρεμβαίνον υπ αριθμ. πρωτ. 1386/ έγγραφο της Δ/νσης Δασών Ν. Κεφαλληνίας προς την Κτηματική Υπηρεσία Κεφαλληνίας, που αναφέρεται στα επίδικα ακίνητα, προκύπτει ότι ο προσωρινός δασικός χάρτης της περιοχής δεν έχει θεωρηθεί από το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, ούτε έχει κυρωθεί και αναρτηθεί, όπως προβλέπεται από το άρθρο 27 του ν. 2664/1998 η διαδικασία κύρωσης και προβολή αντιρρήσεων κατά του δασικού χάρτη. Όμως σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 27 του ν. 2664/1998, μόνο ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ από την ανάρτηση και την κύρωση των δασικών χαρτών, δημιουργείται αμάχητο τεκμήριο και για τη δικαστική αρχή για το χαρακτήρα μιας έκτασης ως δασικής. Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν στη νομική σκέψη, προκειμένου περί δασών και δασικών εκτάσεων που βρίσκονται στα Επτάνησα, δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ του Δημοσίου και επομένως ο παραπάνω ισχυρισμός του κυρίως παρεμβαίνοντος ότι τα επίδικα ακίνητα αποτελούν δασικές εκτάσεις και ως τέτοιες ανήκουν κατά κυριότητα στο ίδιο, είναι μη νόμιμος. Ισχυρίστηκε ακόμα το κυρίως παρεμβαίνον ότι από το χρόνο ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα (1864) μέχρι και το έτος 1946 τα άνω επίδικα ακίνητα υπήρξαν «εξ υπαρχής αδέσποτα» ως μη ανήκοντα στην κυριότητα κανενός και επομένως ως «εξ υπαρχής αδέσποτα» περιήλθαν, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 972 ΑΚ, στην κυριότητα του ίδιου. Από κανένα όμως στοιχείο δεν προέκυψε συγκεκριμένα και σοβαρά ότι το επίδικο ακίνητο υπήρξε από το έτος 1864 μέχρι και το έτος 1946 αδέσποτο ή ανεξουσίαστο γενικά. Αντίθετα αποδείχτηκε ότι ανήκε αυτό αρχικά κατά πλήρες δικαίωμα κυριότητας στον Κ, από το έτος 1954 στον πατέρα του αιτούντος Δ. Ά.Α και από το έτος 1980 στον αιτούντα οι οποίοι πριν από το έτος 1954 το καλλιεργούσαν αρχικά ως αμπέλι και από το 1980 και μετά το εκμίσθωναν σε βοσκούς. Άλλο νόμιμο τρόπο κτήσης κυριότητας των άνω επιδίκων ακινήτων, είτε υπό το καθεστώς του Ιονίου Αστικού Κώδικα, είτε υπό το καθεστώς του Αστικού Κώδικα, δεν επικαλέστηκε το κυρίως παρεμβαίνον. Η επικαλούμενη δε από αυτό κτήση κυριότητας του επιδίκου ακινήτου με τακτική, άλλως έκτακτη χρησικτησία, απαραδέκτως προβλήθηκε για

10 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ πρώτη φορά με τις προτάσεις του ενώπιον του Εφετείου αυτού (άρθρο 527 ΚΠολΔ). Από τα ανωτέρω αποδεικτικά μέσα αποδείχθηκε ότι κατά την κτηματογράφηση της περιοχής αυτής το ενιαίο αυτό ακίνητο έχει καταχωριστεί ως δύο ξεχωριστά ακίνητα που φέρουν Κωδικούς Αριθμούς Εθνικού Κτηματολογίου και αντίστοιχα, τα οποία φέρεται να ανήκουν σε άγνωστο ιδιοκτήτη, οι ανωτέρω αρχικές εγγραφές είναι ανακριβείς, αφού, όπως προαναφέρθηκε, το επίδικο είναι ενιαίο ακίνητο και ανήκε στην αποκλειστική κυριότητα του αιτούντα, του οποίου καθολικοί διάδοχοι είναι η σύζυγός του Β. και τα τέκνα του Ά. και Γ. Α. 193 Επομένως το Πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που με την εκκαλούμενη απόφασή του δέχτηκε τα ίδια και αφού απέρριψε τους ισχυρισμούς του κυρίου παρεμβαίνοντος περί κυριότητας του στα επίδικα ακίνητα, έκανε δεκτή την αίτηση η οποία ήταν νόμιμη και ορισμένη και απέρριψε την κύρια παρέμβαση, ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο και εκτίμησε τις αποδείξεις και όσα αντίθετα υποστηρίζει το κυρίως παρεμβαίνον με τους σχετικούς λόγους της έφεσής του είναι αβάσιμα και απορριπτέα. Μετά από τα παραπάνω και δεδομένου ότι δεν υπάρχει άλλος λόγος έφεσης προς έρευνα, πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση έφεση ως αβάσιμη στην ουσίαν. 155/2010 (Πρόεδρος: Νικόλαος Τρούσας, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Στεφανία Καρατζά-Εισηγήτρια, Γεώργιος Αλεξόπουλος, Εφέτες). (Δικηγόροι: Μιχαήλ Τζιμόπουλος, Δικαστικός Αντιπρόσωπος του Ν.Σ.Κ. Αικατερίνη Καραγιάννη). Κτηματολόγιο.Αίτηση διόρθωσης πρώτης εγγραφής στα κτηματολογικά βιβλία του κτηματολογικού γραφείου Λεχαινών. Κύρια παρέμβαση του ελληνικού δημοσίου με αίτημα να αναγνωρισθεί η κυριότητά του. Δεκτή η αίτηση διόρθωσης γιατί οι αιτούντες απέδειξαν ότι είναι κύριοι του ακινήτου που βρίσκεται μέσα στο σχέδιο πόλεως σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 4 του ν. 3127/2003 που απαιτεί νομή μέχρι την έναρξη του νόμου αυτού δέκα ετών., με νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία υπέρ του νομέα ή του δικαιοπαρόχου του που έχει καταρτισθεί με συμβόλαιο και μεταγραφεί μετά την 23/2/1995 (εκτός εξαιρέσεων). Περιστατικά. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του ν. 3127/2003 «1. Σε ακίνητο που βρίσκεται μέσα σε σχέδιο πόλεως ή μέσα σε οικισμό που προϋφίσταται του έτους 1923 ή μέσα σε οικισμό κάτω των 2000 κατοίκων που έχει οριοθετηθεί, ο νομέας του θεωρείται κύριος έναντι του Δημοσίου εφόσον α)νέμεται μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, αδιαταράκτως για δέκα (10) έτη το ακίνητο, με νόμιμο τίτλο από επαχθή αιτία υπέρ του ιδίου ή του δικαιοπαρόχου του, που έχει καταρτισθεί και μεταγραφεί μετά την 23/2/1945, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη β)νέμεται, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού, το ακίνητο αδιαταράκτως για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ετών, εκτός εάν κατά την κτήση της νομής βρισκόταν σε κακή πίστη. Αποδείχτηκαν τα ακόλουθα: Δυ-

11 194 νάμει του υπ αρθμ /1976 αγοραπωλητηρίου συμβολαίου του συμ/φου Βάρδας Γ.Τ που έχει νόμιμα μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο Μυρτουντίων στο τόμο 282 και αριθμό 85 ο Χ.Κ σύζυγος της πρώτης των αιτούντων και πατέρας των λοιπών αγόρασε από τους Β.Α το γένος Γ.Δ και Ν.Δ το επίδικο οικόπεδο 641 τ.μ. το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του Δημοτικού διαμερίσματος Αρετής του Δήμου Λεχαινών Ηλείας και συνορεύει γύρωθεν ιδιοκτησίες κ.λ.π. Στους δε δικαιοπαρόχους του Χ.Κ το επίδικο είχε περιέλθει από εξ αδιαθέτου κληρονομία του αποβιώσαντος το έτος 1939 πατέρα τους Γ.Δ. Ο Χ. Κ. το έτος 1997 απεβίωσε και κατέλιπε ως μοναδικούς εξ αδιαθέτου κληρονόμους του τους αιτούντες, οι οποίοι αποδέχτηκαν την κληρονομία στην οποία περιλαμβανόταν και το ανωτέρω ακίνητο, δυνάμει της 2089/ πράξης αποδοχής κληρονομίας της συμ/φου Μ θυγατέρας Ε. Π, κατά ποσοστό 4/16 εξ αδιαιρέτου η πρώτη και 3/16 εξ αδιαιρέτου καθένας των λοιπών αιτούντων. Το ακίνητο αυτό νεμήθηκαν αρχικά από το έτος 1939 με διάνοια κυρίου και καλή πίστη μέχρι τις 23/2/1946 οι ανωτέρω δικαιοπάροχοι του Κ. και στη συνέχεια από της εγκαταστάσεώς του σαυτό το έτος 1976 δυνάμει του ανωτέρω συμβολαίου ο ίδιος μέχρι το θάνατό του το έτος 1997 και στη συνέχεια σι αιτούντες μέχρι και σήμερα. Ειδικότερα τόσον οι αιτούντες όσο και ο άμεσος και απώτεροι δικαιοπάροχοί τους από τους ανωτέρω χρόνους ασκούσαν όλες τις προσιδιάζουσες στη φύση και τον προορισμό του πράξεις νομής ήτοι το επέβλεπαν, το καθάριζαν, το εκμίσθωναν σε τρίτους, πλήρωναν τα πάγια και τις εισφορές τους προς το ΤΟΕΒ Μυρτουντίων ενεργώντας τα ανωτέρω με διάνοια κυρίου και ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ καλή πίστη και χωρίς τα δικαιώματά τους να αμφισβητηθούν από κανέναν. Μάλιστα οι αιτούντες εντός του επιδίκου ανήγειραν ισόγεια αποθήκη εμβαδού 28,80 τ.μ. από τσιμεντόλιθους και ελενίτ δυνάμει της 175/1986 άδειας της Πολεοδομίας Αμαλιάδας, δήλωσαν δε την ως άνω κληρονομία τους δυνάμει της υπ αριθμ. 18/2001 δηλώσεως φόρου κληρονομίας στην αρμόδια ΔΟΥ Λεχαινών. Περαιτέρω από τα τοπογραφικά αποσπάσματα και σχεδιαγράμματα του σχεδίου πόλεως Λεχαινών όσο και τα αποσπάσματα προσωρινού κτηματολογικού διαγράμματος της Β ανάρτησης αποδεικνύεται ότι το επίδικο ακίνητο βρίσκεται εντός του οικισμού της Μυρσίνης ο οποίος υπάρχει πριν το έτος 1923 με την ονομασία Ρετούνη, ενώ δίπλα στο επίδικο βρίσκεται και η κύρια κατοικία στην οποία κατοικούν για χρονικό διάστημα άνω των εξήντα ετών οι εκκαλούντες. Σύμφωνα λοιπόν με τα ανωτέρω ο ισχυρισμός των εκκαλούντων που προβάλλεται παραδεκτά το πρώτον στην κατ έφεση δίκη με το δικόγραφο της έφεσης (765 ΚΠολΔ) ότι έναντι του εφεσιβλήτου κυρίως παρεμβαίνοντος Ελληνικού Δημοσίου έχουν καταστεί κύριοι του επιδίκου εφόσον πληρούν όλες τις προϋποθέσεις του προπαρατεθέντος άρθρου 4 του ν. 3127/2003 (έναρξη ισχύος 19/3/2003), είναι βάσιμος κατ ουσίαν. Περαιτέρω ο ισχυρισμός του εφεσιβλήτου ότι το γεγονός ότι οι δικαιοπάροχοι του Χ.Κ φέρονται στο ανωτέρω αγοραπωλητήριο συμβόλαιο να απέκτησαν το ακίνητο με έκτακτη χρησικτησία αποκλείει την ύπαρξη καλής πίστης τόσο στο πρόσωπο του δικαιοπαρόχου τους όσο και στους ίδιους τους αιτούντες κατά τους χρόνους κτήσης της νομής του επιδίκου είναι απορριπτέος ως μη νόμιμος και ουδόλως αναιρεί τα ανω-

12 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ τέρω αφού η χρησικτησία αποτελεί νόμιμο τρόπο κτήσεως κυριότητας. Εξάλλου ενόψει των ανωτέρω αποδειχθέντων πραγματικών περιστατικών προκύπτει η εσφαλμένη αναγραφή του ανωτέρω ακινήτου στα κτηματολογικά βιβλία του κτηματολογικού γραφείου 195 Λεχαινών με αριθμό ως αγνώστου ιδιοκτήτη. Συνεπώς το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο που απέρριψε την αίτηση ως προς το ακίνητο αυτό, ενώ δέχτηκε την κύρια παρέμβαση ως βάσιμη κατ ουσίαν έσφαλε και πρέπει κατά παραδοχή της έφεσης να εξαφανιστεί. 172/2010 (Πρόεδρος: Γεώργιος Σπηλιωτόπουλος, Πρόεδρος Εφετών). (Δικαστές: Γεώργιος Οικονόμου-Εισηγητής, Ελένη Κούφη, Εφέτες). (Δικηγόροι: Παναγιώτης Θεοφανόπουλος, Ιωάννης Ρωμανός). Υποθηκοφύλακας. Υποχρεώσεις του (άρθρο 1334 και 1201 ΑΚ) και ευθύνη του σε αποζημίωση (1344 ΑΚ). Περιπτώσεις ευθύνης του Υποθηκοφύλακα. Αν η ζημία προήλθε από προσωπικό του άμισθου υποθηκοφύλακα, ευθύνεται αυτός με βάση το άρθρο 914 ΑΚ. Περιστατικά για το ύψος της ζημίας. Μάρτυρες. Λόγοι εξαίρεσης. Πάντως ο σύζυγος δεν είναι εξαιρετέος. Πότε προτείνεται νόμιμα η εξαίρεση και περιεχόμενο των λόγων εξαιρέσεως. Περιστατικά και καταδίκη του υποθηκοφύλακα σε αποζημίωση. Κατά την διάταξη του άρθρου 1334 ΑΚ. «Ο φύλακας των υποθηκών οφείλει να τηρεί το βιβλίο των υποθηκών, να καταχωρίζει σ αυτό ακριβώς και κατά χρονολογική τάξη τις εγγραφές, τις προσημειώσεις και τις σημειώσεις, όσες κατά το νόμο είναι δεκτές και πρέπει να καταχωριστούν, καθώς και να τηρεί με επιμέλεια τα έγγραφα που του παραδίδονται κατά το νόμο», ενώ κατά την διάταξη του άρθρου 1201 Α.Κ. «ο φύλακας των βιβλίων μεταγραφών οφείλει να δίνει σε όσους υποβάλουν αίτηση αντίγραφα ή καταστάσεις ή περιλήψεις του περιεχομένου τους». Εξάλλου κατά το άρθρο 1344 του ίδιου ως άνω Κώδικα «Ο φύλακας υποθηκών ευθύνεται σε αποζημίωση όποιου ζημιώθηκε για κάθε πράξη ή παράλειψη σχετικά με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που του επιβάλλονται». Από τον συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται με σαφήνεια ότι ο υποθηκοφύλακας ευθύνεται σε αποζημίωση εάν από πταίσμα του κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που του επιβάλλονται, ζημίωσε κάποιον. Αυτό προκύπτει και από τις διατάξεις περί αδικοπραξιών (ΑΚ 914 επ.). Ο σκοπός δε του άρθρου 1344 είναι να αποχωρισθεί σαφέστερα η ευθύνη του υποθηκοφύλακα από την αναφερόμενη στο επόμενο άρθρο 1345 ΑΚ ευθύνη του δημοσίου (Γ. Μπαλή, Εμπράγματον Δίκαιον έκδοση 4η, παρ. 302). Μεταξύ των πράξεων ή παραλείψεων του υποθηκοφύλακα, που γεννούν ευθύνη γι αυτόν, περιλαμβάνεται και η άρνηση καταχωρίσεως στο βιβλίο ή η μη καταχώριση αυθημερόν ή η άκυρη καταχώριση, ελλείψει π.χ. κάποιου από τα καταχωριστέα και την περίληψη εγγραφής υποθήκης περιεχόμενα στοιχεία, ή η παράλειψη περιλήψεως στο εκδιδόμενο απ αυτόν πιστοποιητικό εγγεγραμμένης υποθήκης. Έτσι ευθύνεται έναντι τράπεζας, που προέβη σε άνοιγμα πιστώσεως σε

13 196 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ τρίτον βάσει εσφαλμένου πιστοποιητικού αυτού (υποθηκοφύλακα) μη περιλαβόντος τις εγγεγραμμένες υποθήκες (Α. Τούση, Εμπράγματον Δίκαιον, έκδοση 4η, σελίδα 1052). Αν η ζημία στον τρίτο προήλθε από υπάλληλο και βοηθητικό γενικά πρόσωπο του άμισθου υποθηκοφύλακα, η ευθύνη αυτού μεν έναντι του τρίτου υφίσταται με βάση τις διατάξεις περί αδικοπραξιών, του υποθηκοφύλακα δε με βάση είτε την Α.Κ είτε την ΑΚ. 922 κατά περίπτωση. Ευθύνεται δηλαδή και όταν ακόμη δεν τον βαρύνει προσωπικά υπαιτιότητα (Μάζης σε Α.Κ. Γεωργιάδη-Σταθόπουλου υπ άρθρα αριθμ. 15, Φίλης σε Α.Κ. Γεωργιάδη-Σταθόπουλου 1200 αριθμ. 11,12, άρθρο αριθμ.5, πρ.βλ. Εφ. Αθηνών 309//1972 ΝοΒ 21,387). Για την ύπαρξη όμως ευθύνης του υποθηκοφύλακα δεν αρκεί η παράνομη πράξη ή παράλειψη αλλά και να επήλθε ζημία εξ αιτίας της. Δεν αρκεί λ.χ. να εχώρησε από υπαιτιότητα του υποθηκοφύλακα άκυρη εγγραφή αλλά και να προκλήθηκε απ αυτό ζημία στον δανειστή και συγκεκριμένα να μην μπόρεσε να ικανοποιηθεί, όπως το ίδιο αν με βάση ανακριβές πιστοποιητικό παρασχέθηκε πίστωση με υποθήκη για ασφάλειά της, που δεν επιστράφηκε (η πίστωση) στην συνέχεια λόγω ικανοποιήσεως προηγουμένων, μη εμφανιζομένων στο πιστοποιητικό, ενυπόθηκων πιστωτών. Κατά τα λοιπά, η ανόρθωση περιλαμβάνει τόσο την θετική όσο και την αποθετική ζημία του τρίτου, χωρίς να αποκλείεται και επιδίκαση, εφόσον ζητηθεί, χρηματικής ικανοποιήσεως για τυχόν ηθική βλάβη κατά άρθρο 932 Α.Κ. (Μάζης ο.π. αριθμός 20) Στην προκειμένη περίπτωση η εκκαλουσα Αγροτική Τράπεζα εκθέτει στην κρινόμενη αγωγή της ότι η εφεσίβλητη (άμισθη) Υποθηκοφύλακας Αιγιαλείας της χορήγησε από υπαιτιότητα της ανακριβή πιστοποιητικά βαρών για τα εκτιθέμενα ακίνητα της οφειλέτριάς της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Τ.Α- ΕΕ», ήτοι ότι επί των εν λόγω ακινήτων δεν υπήρχαν βάρη υπέρ άλλων προσώπων, με αποτέλεσμα να πεισθεί αυτή (εκκαλούσα) ότι στα ως άνω ακίνητα δεν υπήρχαν εμπράγματα βάρη τρίτων και να της χορηγήσει τμηματικά πίστωση συνολικού ποσού δρχ. εγγράφοντας υποθήκες επί των ανωτέρω ακινήτων προς εξασφάλισή της. Ότι το προεκτεθέν ποσόν της πιστώσεως δεν της επιστράφηκε λόγω αφερεγγυότητας και ανερχόταν κατά τον χρόνο ασκήσεως της αγωγής μαζί με τους τόκους υπερημερίας σε δρχ. Στις της κοινοποιήθηκε το υπ 3233/ πρόγραμμα πλειστηριασμού της συμβολαιογράφου Αιγίου Α.Τ, από το οποίο πληροφορήθηκε για πρώτη φορά ότι η ίδια δεν ήταν πρώτη ενυπόθηκη δανείστρια αλλά ότι στο ενιαίο οικόπεδο εμβαδού 4.380,10 τ.μ. της παραπάνω οφειλέτριας προϋπήρχαν δύο υποθήκες υπέρ της Εθνικής Στεγαστικής Τράπεζας για το συνολικόν ποσόν των δρχ καθώς και προσημείωση υποθήκης υπέρ της Ιονικής Τράπεζας για το ποσόν των δρχ. Ότι μετά τον εκπλειστηριασμό των ως άνω ακινήτων συντάχθηκε ο υπ αριθμ. 1338/1997 πίνακας κατατάξεως δανειστών, λόγω μη επάρκειας του εκπλειστηριάσματος, με τον οποίον (πίνακα) κατατάχθηκε η ίδια για το συνολικό ποσόν των δρχ., η Εθνική Στεγαστική Τράπεζα που επέσπευδε αρχικά τον πλειστηριασμό και ο Κ.Π, που είχε υποκατασταθεί εν μέρει στα δικαιώματά της, για το συνολικό ποσό των δρχ., το οποίο απώλεσε αυτή λόγω της κατατάξεως των προηγούμενων ενυπόθηκων πιστωτών της οφειλέ-

14 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ τριας εταιρείας. Ότι η εναγομένη υποθηκοφύλακας με την παραπάνω παράνομη συμπεριφορά της που οφείλεται σε δόλο άλλως σε βαρειά της αμέλεια την ζημίωσε κατά το προαναφερόμενο ποσόν των δρχ. που της οφείλεται από την προεκτεθείσα ανώνυμη εταιρία, άλλως κατά το ποσό των δρχ. του εκπλειστηριάσματος, το οποίο δεν μπόρεσε να εισπράξει η ίδιο λόγω της κατατάξεως πριν από αυτήν των ανωτέρω ενυπόθηκων πιστωτών της οφειλέτριας. Με βάση αυτό το ιστορικό ζήτησε να υποχρεωθεί η εφεσίβλητη να της καταβάλει για αποζημίωσή της το ποσό των δρχ. άλλως το ποσόν των δρχ. νομιμοτόκως από της επιδόσεως της αγωγής. Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα η αγωγή είναι νόμιμη μόνον κατά το ποσό των δρχ. που αποτελεί την ζημία την οποία υπέστη στην πραγματικότητα η εκκαλούσα από την επικαλούμενη παράνομη πράξη της εφεσίβλητης υποθηκοφύλακος, καθόσον κατά το εν λόγω ποσό δεν μπόρεσε να ικανοποιηθεί από το εκπλειστηρίασμα λόγω της κατατάξεως σ αυτό των προηγούμενων ενυπόθηκων δανειστών και όχι και κατά το υπόλοιπο ποσόν των δραχμών κατά το οποίο είναι απορριπτέα ως μη νόμιμη, καθόσον το ποσόν αυτό δεν αποτελεί ζημία της από την εκτιθέμενη παράνομη πράξη της εφεσίβλητης, διότι και εάν ακόμη δεν είχαν καταταγεί οι προηγούμενοι ενυπόθηκοι δανειστές στο εκπλειστηρίασμα για το ανωτέρω ποσόν και πάλι αυτό δεν θα επαρκούσε για την ικανοποίηση του ως άνω υπόλοιπου ποσού της απαιτήσεως της εκκαλούσας. Συνεπώς ορθώς απορρίφθηκε η αγωγή ως μη νόμιμη κατά το ανωτέρω ποσό και για τούτο ο συναφής λόγος εφέσεως κρίνεται ως κατ ουσίαν αβάσιμος. 197 Κατά την διάταξη του άρθρου 400 περ. 3 του ΚΠολΔ γενικώς δεν εξετάζονται, όταν κληθούν ως μάρτυρες, πρόσωπα που έχουν συμφέρον από την έκβαση της δίκης. Η ένσταση εξαιρέσεως είναι βάσιμη, όταν το συμφέρον από το αποτέλεσμα της δίκης παρουσιάζεται ως αναγκαία συνέπεια της εκβάσεώς της (ΑΠ 1198/1995 Αρχ. Νομ. 1996, 54, ΑΠ. 162/1996 ΕλΔ/νη 1996, 1080). Αυτό συμβαίνει ιδίως, όταν το δεδικασμένο, η εκτελεστότητα ή οι αντανακλαστικές συνέπειες της αποφάσεως επεκτείνονται και στον μάρτυρα, όταν ενδέχεται να υποχρεωθεί σε αποζημίωση κάποιου διαδίκου σε περίπτωση ήττας του ή όταν πήρε αμοιβή ή δέχθηκε υπόσχεση αμοιβής για την συγκεκριμένη μαρτυρία (Ράμμος Εγχειρίδιον Πολ. Δικον. ΙΙ παρ.273 σελ. 845). Η ιδιότητα πάντως του μάρτυρος ως συζύγου, συγγενούς οποιουδήποτε βαθμού ή αντιπροσώπου του ενός ή του άλλου διαδίκου δεν αποτελεί λόγο μη εξετάσεώς του, εφόσον οποιαδήποτε από τις ιδιότητες αυτές δεν συνδέεται με συμφέρον του μάρτυρος να καταλήξει η δίκη υπέρ ή εις βάρος του ενός ή του άλλου διαδίκου (ΑΠ 217/1980 ΝοΒ 28,1490, Εφ. Αθην. 6613/1995 Ελ.Δ/νη 37). 1418). Περαιτέρω ο λόγος εξαιρέσεως του άρθρου 400 προβάλλεται μόνον κατ ένσταση (ΑΠ 748,/1993 Ελ Δ/νη 1995,107), πριν από την όρκιση του μάρτυρα, μεταγενεστέρως δε μόνον κατά την μετ απόδειξη συζήτηση, αν αποδεικνύεται εγγράφως (ΑΠ 410/1993 Ε.Ε.Ν.1994, 287). Αν εξετάσθηκε στο ακροατήριο κατά την συζήτηση της υποθέσεως, μπορεί να προβληθεί και με την προσθήκη, εφόσον αποδεικνύεται με έγγραφο (Εφ. Αθην. 3242/1986 Ελ.Δ/νη 1986, 958), αλλιώς απορρίπτεται ο λόγος ως απαράδεκτος (ΑΠ 514/1982 ΝοΒ 1983, 356).

15 198 ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Αν όμως ο ενιστάμενος διάδικος έλαβε γνώση του λόγου μετά την όρκιση και πριν από την περάτωση της καταθέσεως (λ.χ. έμαθε τον λόγο από όσα καταθέτει ο μάρτυρας), μπορεί να τον προτείνει κατά την διάρκεια της εξετάσεως χωρίς τον περιορισμό της έγγραφης αποδείξεως (ΑΠ.410/1993 ο.π., Εφ. Αθηνών 8887/1985 ΕλΔ/νη 1986, 503). Στην προκειμένη περίπτωση κατά την ενώπιον του Εισηγητή Δικαστή του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου εξέταση των μαρτύρων, ο πληρεξούσιος δικηγόρος της εκκαλούσας-ενάγουσας υπέβαλε, πριν την όρκιση του μάρτυρας ανταποδείξεως Ζ-Π, ένσταση εξαιρέσεώς του με την αιτιολογία ότι είναι σύζυγος της εφεσίβλητηςεναγομένης και προσδοκά οικονομικό και ηθικό συμφέρον από την έκβαση της δίκης. Η ένσταση αυτή απορρίφθηκε ως κατ ουσίαν αβάσιμη από την Εισηγήτρια Δικαστή και σιωπηρώς από την εκκαλουμένη και επαναφέρεται με τον 6 λόγο της υπό κρίση εφέσεως. Ο λόγος όμως αυτός κρίνεται ως ουσιαστικά αβάσιμος καθόσον ο εν λόγω μάρτυρας, που κατά τον χρόνο της εξετάσεώς του ασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου, έχοντας οικονομική αυτοτέλεια από την εφεσίβλητη σύζυγό του, υποθηκοφύλακα, δεν πιθανολογείται ότι προσδοκά έννομο συμφέρον από την έκβαση της παρούσας δίκης, καθόσον το δεδικασμένο, η εκτελεστότητα ή οι αντανακλαστικές συνέπειες της αποφάσεως δεν επεκτείνονται και σ αυτόν, ο οποίος, και σε περίπτωση αποδοχής της αγωγής, δεν πρόκειται να υποχρεωθεί σε καταβολή αποζημιώσεως προς την εκκαλούσα Τράπεζα.. Περαιτέρω ο πληρεξούσιος δικηγόρος της εφεσίβλητης κατά την ενώπιον του Ειρηνοδίκη Πειραιώς, ως εντεταλμένου Δικαστού, εξέταση των μαρτύρων της εκκαλούσας, υπέβαλε μετά την όρκιση και την έναρξη καταθέσεως της μάρτυρός της Π.Κ, υπαλλήλου ΑΤΕ, ένσταση εξαιρέσεώς της με την αιτιολογία ότι, όπως προέκυψε από την κατάθεσή της, η μάρτυρας αυτή ήταν αρχικά προϊσταμένη του γραφείου χορηγήσεων και εν συνεχεία του γραφείου ρευστοποιήσεως και συνεπώς ως προστηθείσα της Τράπεζας σε περίπτωση απορρίψεως της αγωγής θα έχει ευθύνη απέναντί της και για τούτο προσδοκά έννομο συμφέρον από την έκβαση της δίκης. Ο ανωτέρω εντεταλμένος Δικαστής επέτρεψε την συνέχιση της εξετάσεώς της και η εκκαλουμένη απέρριψε ρητώς την ως άνω ένσταση εξαιρέσεως λαμβάνοντας υπόψη την κατάθεση της μάρτυρος. Ορθώς δε έλαβε υπόψη της την κατάθεσή της, όσον δεν πιθανολογείται από οποιοδήποτε στοιχείο ότι η εν λόγω μάρτυρας, σε περίπτωση απορρίψεως της αγωγής, θα υπέχει οποιαδήποτε ευθύνη έναντι της εκκαλούσας ή ότι θα υποστεί πειθαρχική ή άλλη δίωξη. Αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Από τα μέσα του έτους 1992 προσήλθε στο ευρισκόμενο επί της οδού Ηρώων Πολυτεχνείου 37 του Πειραιώς κατάστημα της εκκαλούσας η Π. σύζυγος Μ.Π, κάτοικος Αθηνών, ως νόμιμη εκπρόσωπος της εδρεύουσας στο Μοσχάτο Αττικής ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Τ.Α.Ε.Ε» και ζήτησε να της χορηγηθεί αρχικό δάνειο ύψους δρχ. προκειμένου να χρηματοδοτήσει η εταιρεία την ανέγερση και πώληση εξοχικών κατοικιών επί των παρακάτω οικοπέδων της που είχαν προέλθει από την κατάτμηση μεγαλύτερου οικοπέδου της. Ειδικότερα η ανώνυμη Εταιρεία είχε αγοράσει με το / συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Αθηνών Κ.Π, το οποίο μεταγράφηκε νομίμως στα βιβλία μεταγραφών του Υπο-

16 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ θηκοφυλακείου Αιγιαλείας στον τόμο 1132 και αριθμό , ένα αγροτεμάχιο, κατά τον τίτλο κτήσεως, στην πραγματικότητα όμως οικοπεδική έκταση εμβαδού τ.μ. και ήδη κατά νεώτερη καταμέτρηση 4.380,10 τ.μ. μετά της ευρισκομένης εντός αυτής οικίας, αποτελούμενης από υπόγειο 200 τ.μ. και ισόγειο 200 τ.μ., κείμενο (ακίνητο) στην θέση «ΛΙΜΝΑ», εκτός σχεδίου πόλεως, της περιφέρειας της Κοινότητας άλλοτε Καθολικού στον Διακοπτικό Κάμπο του τέως Δήμου Βουρών και ήδη εντός του οικισμού Παραλίας Τράπεζας (Πούντα της Κοινότητας Τράπεζας). Εν συνεχεία με το υπ αριθμ /1992 συμβόλαιο του προαναφερόμενου συμ/φου, νομίμως μεταγραφέν στα αυτά ως άνω βιβλία μεταγραφών, η ανώνυμη εταιρεία προέβη στην κατάτμηση του ανωτέρω ακινήτου και δημιουργήθηκαν τέσσερα (4) άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα, ήτοι: 1)ένα οικόπεδο εκτάσεως 1329,20 τ.μ. επί του οποίου ευρίσκεται η προεκτεθείσα ισόγειος οικία και επί του οποίου η ανωτέρω εταιρεία ανήγειρε και νέα ανώγειο οικοδομή αποτελούμενη από τέσσερις οριζόντιες ιδιοκτησίες (διαμερίσματα) Εξάλλου: α) με την 99472/ πράξη συστάσεως καθέτου ιδιοκτησίας του παραπάνω συμ/φου που μεταγράφηκε νομίμως, η ανώνυμη εταιρία συνέστησε επί του υπ αριθμ. 1 οικοπέδου εκτάσεως 1329,20 τ.μ. δύο κάθετες ιδιοκτησίες, την υπάρχουσα και την νέα οικοδομή και β)με το ως άνω / συμβόλαιο, που μεταγράφηκε νομίμως υπήγαγε τα τέσσερα (4) διαμερίσματα) που ανήγειρε στο υπ αριθμ. 2 οικόπεδο των 1.010,90 τ.μ. στις διατάξεις του ν. 3329/1929 περί οριζοντίων ιδιοκτησιών. Κατά την αγορά του ενιαίου οικοπέδου των 4.380,10 τ.μ. η ανώνυμη 199 εταιρεία υπέβαλε, διά του συντάξαντος το αγοραπωλητήριο συμβόλαιο συμ/ φου Αθηνών Κ.Π, αίτηση προς την εφεσίβλητη Υποθηκοφύλακα Αιγιαλείας, με την οποία ζήτησε την μεταγραφή του υπ αριθμ / αγοραπωλητηρίου συμβολαίου και την χορήγηση πιστοποιητικού μεταγραφής, βαρών, ιδιοκτησίας και μη διεκδικήσεως. Η εφεσίβλητη, άμισθη υποθηκοφύλακας Αιγιαλείας, προέβη στην μεταγραφή του συμβολαίου και εξέδωσε το υπ αριθμ. 380 / πιστοποιητικό, με το οποίο πιστοποιούσε ότι «κατά της ανωτέρω ανώνυμης εταιρείας και στο ακίνητό της που αναφέρεται στο προεκτεθέν συμβόλαιο δεν υπάρχει καμία υποθήκη, προσημείωση ή κατάσχεση». Το πιστοποιητικό όμως αυτό ήταν ελλιπές κατά περιεχόμενο καθόσον αφορούσε μόνον στην μη ύπαρξη βαρών επί του ακινήτου εγγραφέντων κατά της αγοράστριας εταιρείας και όχι και βαρών εγγραφέντων επ αυτού κατά του προηγούμενου ιδιοκτήτη του, τα οποία βάρυναν σε κάθε περίπτωση το ακίνητο. Συγκεκριμένα αποδείχθηκε ότι κατά τον χρόνο της πωλήσεως του το ανωτέρω ακίνητο βαρυνόταν με: α)υποθήκη υπέρ της Εθνικής Στεγαστικής Τράπεζας εγγραφείσα στις στον τόμο 363 και αριθμό για ποσό δρχ. β)συμπληρωματική υποθήκη υπέρ της ιδίας ως άνω Τράπεζας εγγραφείσα στις στον τόμο 369 και αριθμό για ποσό δραχμών και γ)προσημείωση υποθήκης υπέρ της Ιονικής Τράπεζας εγγραφείσα στις στον τόμο 370 και αριθμό για ποσό δραχμών. Η ύπαρξη των βαρών αυτών αναφερόταν έστω και γενικά στο πωλητήριο συμβόλαιο, όπου αναγράφεται ότι «ο πωλητής δήλωσε

17 200 ότι εγγυάται και υπόσχεται το πωλούμενο με το παρόν και άνω περιγραφόμενο ακίνητο της αποκλειστικής και αδιαφιλονίκητης κυριότητας, νομής και κατοχής του, ελεύθερο, πλην των γνωστών βαρών στην αγοράστρια, εταιρεία τα οποία αναλαμβάνει αυτή να εξαλείψει με δαπάνες της από κάθε άλλο βάρος, χρέος, υποθήκη...». Όταν η προαναφερόμενη νόμιμη εκπρόσωπος της ανώνυμης εταιρείας προσήλθε για διαπραγματεύσεις προς δανειοδότηση αυτής (εταιρείας) στο κατάστημα της εκκαλούσας Τράπεζας, οι προστηθέντες υπάλληλοι της τελευταίας της ζήτησαν, πριν την έγκριση οποιουδήποτε δανείου, να καταθέσει στην Τράπεζα προς έλεγχο τους τίτλους ιδιοκτησίας ακινήτων στα οποία η Τράπεζα επρόκειτο να εγγράψει προς διασφάλιση του δανείου πρώτη υποθήκη, όπως είχε σχετικό δικαίωμα εκ του νόμου. Η εκπρόσωπος της εταιρείας προσκόμισε τους τίτλους ιδιοκτησίας των ακινήτων καθώς και το προεκτεθέν 380/ πιστοποιητικό βαρών της εφεσίβλητης με το προαναφερόμενα περιεχόμενο. Από το περιεχόμενο του εν λόγω πιστοποιητικού βαρών δεν παραπλανήθηκαν οι αρμόδιοι υπάλληλοι της εφεσίβλητης σχετικά με την μη ύπαρξη των προεκτεθέντων βαρών επί των επιδίκων ακινήτων της ανώνυμης εταιρείας, όπως αβασίμως υποστηρίζει η Τράπεζα στην αγωγή της, καθόσον μαζί με το πιστοποιητικά κατατέθηκε και το /1991 πωλητήριο συμβόλαιο του ενιαίου ακινήτου, από την απλή ανάγνωση του περιεχομένου του οποίου προέκυπτε με σαφήνεια η ύπαρξη βαρών προς διασφάλιση των απαιτήσεων τρίτων. Σε καμία δε περίπτωση δεν μπορεί να γίνει δεκτό ότι η διατηρούσα οργανωμένη νομική υπηρεσία Τράπεζα δεν είχε ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ λάβει γνώση της υπάρξεως των βαρών επί του ακινήτου, η οποία προέκυπτε με σαφήνεια από την απλή ανάγνωση του συμβολαίου. Άλλωστε και η ίδια στην 3η σελίδα της υπό κρίση εφέσεώς της συνομολογεί, εμμέσως πλην σαφώς, ότι τα αρμόδια όργανά της είχαν λάβει γνώση της υπάρξεως των ανωτέρω βαρών από το περιεχόμενο του πωλητηρίου συμβολαίου, πλην όμως μετά την έκδοση του δεύτερου πιστοποιητικού από την εφεσίβλητη, περί του οποίου θα γίνει αναλυτικά λόγος παρακάτω, «λογικά και εύλογα και δικαιολογημένα, αναμφισβήτητα και ατράνταχτα πείσθηκαν (τα όργανά της) ότι έχουν πλέον εξαλειφθεί τα βάρη αυτά». Μετά τον έλεγχο των προσκομισθέντων τίτλων η εκκαλούσα κατάρτισε στις στον Πειραιά την υπ αριθ. 69/1992 σύμβαση παροχής πιστώσεως με ανοικτό λογαριασμό με την οποία ανέλαβε την υποχρέωση να χορηγήσει στην ανώνυμη εταιρεία δάνειο μέχρι του ποσού των δραχμών. Με το άρθρο δε 5 παρ.2 της συμβάσεως χορηγήθηκε σ αυτήν το δικαίωμα της οποτεδήποτε εγγραφής υποθήκης σε οποιοδήποτε ακίνητο της εταιρείας, είτε πριν από την χρήση της πιστώσεως είτε μετά είτε για ολόκληρο το ποσόν της πιστώσεως είτε για μέρος της, με βάση το άρθρο 12 της από 27/6/1929 συμβάσεως μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, που κυρώθηκε με τον ν. 4332/1929, όπως ίσχυε κατά τον ανωτέρω χρόνο. Προτού όμως προβεί στην εκταμίευση οποιουδήποτε ποσού από την προεκτεθείσα πίστωση προς την εταιρεία, η εκκαλούσα υπέβαλε την από αίτηση και περίληψη εγγραφής υποθήκης στην εφεσίβλητη Υποθηκοφύλακα με την οποία ζητούσε την εγγραφή υποθήκης στα βιβλία Υποθηκών του Υποθη-

18 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ κοφυλακείου Αιγιαλείας επί των προαναφερμένων 1 και 4 ακινήτων της εταιρείας, ήτοι του οικοπέδου των 1329,20 τ.μ. μετά της επ αυτού υπάρχουσας οικοδομής και του οικοπέδου των 1019,60 τ.μ. προς εξασφάλιση απαιτήσεώς της ποσού δρχ. πλέον τόκων, τόκων υπερημερίας και εξόδων. Επίσης ζητούσε με την ανωτέρω αίτηση να της επιστρέψει η Υποθηκοφύλακας την μία από τις υποβληθείσες δύο περιλήψεις με βεβαίωσή της για την εγγραφή της αιτηθείσας υποθήκης καθώς και για τα βάρη που υπήρχαν στα ακίνητα αυτά και την διεκδίκηση και την μη μεταβίβασή τους. Η εφεσίβλητη προέβη στην αιτηθείσα εγγραφή της υποθήκης, πλην όμως από βαρειά αμέλειά της βεβαίωσε επί της επιστραφείσας στην εκκαλούσα περιλήψεως ότι μέχρι την 29η Ιουνίου 1993 (ημερομηνία βεβαιώσεως) δεν υπήρχε στα ανωτέρω ακίνητα, επί των οποίων ενεγράφη η υποθήκη της Τράπεζας, καμία άλλη υποθήκη ή προσημείωση ή κατάσχεση ή διεκδίκηση. Τούτο όμως ήταν παντελώς ανακριβές καθόσον επί του ενιαίου ακινήτου των 4.380,10 τ.μ. ήσαν εγγεγραμμένες οι προεκτεθείσες δύο υποθήκες υπέρ της Εθνικής Στεγαστικής Τράπεζας και η προσημείωση υποθήκης υπέρ της Ιονικής Τράπεζας, και, σύμφωνα με την επιβαλλόμενη από το άρθρο 1281 Α.Κ αρχή του αδιαιρέτου της υποθηκικής ευθύνης και υπεγγυότητας, κάθε ένα από τα 4 αυτοτελή πλέον οικόπεδα (μετά των κτισμάτων του) εξακολουθούσε να ασφαλίζει όλη την απαίτηση της ενυπόθηκης δανείστριας Εθνικής Στεγαστικής Τράπεζας. Κατόπιν τούτου τα αρμόδια όργανα της Τράπεζας πιστεύοντας βασίμως ότι τα μνημονευόμενα στο παραπάνω πωλητήριο συμβόλαιο βάρη υπέρ της ΕΣΤΕ και της Ιονικής Τράπεζας είχαν 201 εξαλειφθεί κατόπιν ενεργειών της ανώνυμης εταιρείας και σύμφωνα με την ρητή δέσμευση που είχε αναλάβει αυτή με την σύμβαση της πωλήσεως, χορήγησαν σε πέντε δόσεις κατά το χρονικό διάστημα από έως στην ανώνυμη εταιρεία το συνολικό ποσόν των δρχ. που προβλεπόταν στην υπ αριθμ. 69/1992 σύμβαση. Εν συνεχεία τα αρμόδια όργανα της εκκαλούσας πιστεύοντας βασίμως, ενόψει της προεκτεθείσας βεβαιώσεως της Υποθηκοφύλακος, ότι δεν υπάρχουν άλλα βάρη, πλην της υποθήκης αυτής, επί των ανωτέρω ακινήτων της ανώνυμης εταιρείας, κατάρτισαν με αυτήν στον Πειραιά στις την υπ αριθμ. 54/1993 σύμβαση βραχυπροθέσμου δανείου δρχ με ανοικτό λογαριασμό, με την οποία της χορήγησαν σε 10 δόσεις κατά το χρονικό διάστημα από έως δάνειο συνολικού ποσού δρχ., διατηρώντας με το άρθρο 7 παρ.4 της συμβάσεως το δικαίωμα εγγραφής υποθήκης προς διασφάλιση του δανείου κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα για την πρώτη σύμβαση. Εξάλλου στις τα αρμόδια όργανα της εκκαλούσας πιστεύοντας βασίμως ενόψει της παραπάνω βεβαιώσεως της Υποθηκοφύλακος ότι επί των ακινήτων της ανώνυμης εταιρείας δεν είχαν εγγραφεί άλλα βάρη, πλην της υποθήκης υπέρ της Τράπεζας, κατάρτισαν με την εταιρεία την υπ αριθμ. 38/1994 σύμβαση παροχής πιστώσεως με ανοικτό λογαριασμό ποσού δρχ., με την οποία της χορήγησαν στις το ποσό των δρχ. και στις το ποσόν των δρχ. Έτσι και με τις τρείς ανωτέρω συμβάσεις η Τράπεζα της κατέβαλε συνολικά λόγω δανείου το ποσόν των δραχμών. Στις η εκκαλούσα

19 202 υπέβαλε στην εφεσίβλητη διά των προστηθέντων υπαλλήλων της δύο αιτήσεις και περιλήψεις εγγραφής υποθήκης. Με την πρώτη εξ αυτών ζητούσε να εγγραφεί υποθήκη επί του υπ αριθμ. 1 ακινήτου ήτοι του οικοπέδου την 1329,20 τ.μ. και της ισόγειας οικοδομής του καθώς και επί του υπ αριθμ. 4 ακινήτου ήτοι του οικοπέδου των 1019,60 τ.μ., προς διασφάλιση απαιτήσεών της συνολικού ποσού δρχ., πλέον τόκων, τόκων υπερημερίας και εξόδων, προερχομένων από τις υπ αριθμ. 54/1993 και 38/1994 συμβάσεις παροχής πιστώσεως. Με την δεύτερη δε αίτησή της ζητούσε να εγγραφεί υποθήκη επί τεσσάρων (4) οριζοντίων ιδιοκτησιών (διαμερισμάτων) που είχαν ανεγερθεί στο υπ αριθμ. 2 ακίνητο, ήτοι το οικόπεδο των 1010,90 τ.μ. προς διασφάλιση απαιτήσεών της συνολικού ποσού δραχμών, πλέον τόκων, τόκων υπερημερίας και εξόδων, προερχομένων από τις υπ αριθμ. 69/1992 και 38/1994 συμβάσεις παροχής πιστώσεως. Με τις αιτήσεις αυτές που υποβλήθηκαν κάθε μία εις διπλούν ζητούσε να της επιστραφεί η μία από τις περιλήψεις με βεβαίωση της εφεσίβλητης υποθηκοφύλακος για την εγγραφή της υποθήκης καθώς και για τα βάρη που υπήρχαν στα ακίνητα αυτά και για την διεκδίκησή τους. Η εφεσίβλητη βεβαίωσε στις επί των περιλήψεων των ανωτέρω δύο αιτήσεων ότι στις έγινε εγγραφή των αιτηθεισών υποθηκών υπέρ της Αγροτικής Τράπεζας, ενώ διέγραψε το υπόλοιπο έντυπο τμήμα της βεβαιώσεως, το οποίο αναφερόταν στην ύπαρξη άλλων υποθηκών, προσημειώσεων, κατασχέσεων ή διεκδικήσεων επί των ακινήτων αυτών. Στις 21 Ιουλίου 1994 εξέδωσε όμως το υπ αριθμ πιστοποιητικό, στο οποίο ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ πιστοποιούσε ότι επί των ανωτέρω ακινήτων της ανώνυμης εταιρείας ήσαν εγγεγραμμένες μόνον οι ως άνω 3 υποθήκες υπέρ της εκκαλούσας καθώς και μία τέταρτη υποθήκη η οποία είχε εγγραφεί στις υπέρ της εκκαλούσας επί όλων των αυτοτελών ακινήτων της ανώνυμης εταιρείας προς διασφάλιση απαιτήσεώς της ποσού δρχ. προερχομένης από την υπ αριθμ. 54/1993 σύμβαση παροχής πιστώσεως, και ότι δεν υπήρχε κανένα άλλο βάρος επί των ακινήτων πλην των ανωτέρω τεσσάρων υποθηκών. Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι η πιστούχος ανώνυμη εταιρεία δεν μπόρεσε να αποπληρώσει τα ποσά των ληφθέντων δανείων, με αποτέλεσμα να οφείλει στις στην εκκαλούσα Τράπεζα το συνολικό ποσόν των δρχ. (συμπεριλαμβανομένων των τόκων υπερημερίας). Ειδικότερα: α)από το δάνειο των δρχ. που έλαβε με την 69/1992 σύμβαση όφειλε δρχ. β). από το δάνειο των δρχ. που έλαβε με την 54/1993 σύμβαση όφειλε δρχ. και γ)από το δάνειο των δρχ. που έλαβε με την 38/1994 σύμβαση όφειλε δρχ. Τον Φεβρουάριο του 1995 η εκκαλούσα ενέγραψε και άλλη υποθήκη επί της νέας οικοδομής που είχε ανεγερθεί στο υπ αριθμ. 1 οικόπεδο των 1329,20τ.μ. καθώς και στο υπ αριθ. 3 οικόπεδο των 1020,40 τ. μέτρων, προς διασφάλιση απαιτήσεών της ποσού δρχ. προερχομένων και από τις τρεις ανωτέρω συμβάσεις παροχής πιστώσεως. Επειδή όμως η πιστούχος εταιρεία δεν εξυπηρετούσε τα ληφθέντα δάνεια η εκκαλούσα ενέγραψε στις κατάσχεση στα ακίνητα της οφειλέτριας και η εφεσίβλητη εξέδωσε στις το υπ αριθμ. 9100/1995 πι-

20 ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΟ ΔΙΚΑΙΟ 203 στοποιητικό, στο οποίο για πρώτη φορά επληροφορείτο η Τράπεζα ότι Εκτός από τις αναφερόμενες ανωτέρω δικές της υποθήκες επί των ακινήτων της εταιρείας ήσαν εγγεγραμμένες προηγουμένως υποθήκες υπέρ της Εθνικής Στεγαστικής Τράπεζας και προσημείωση υποθήκης υπέρ της Ιονικής Τράπεζας. Στις κοινοποιήθηκε στην εκκαλούσα το υπ αριθμ. 3233/ πρόγραμμα πλειστηριασμού της συμ/φου Αιγίου Α. Τ, με το οποίο η Εθνική Στεγαστική Τράπεζα επέσπευδε για τις τον πλειστηριασμό των κατασχεθέντων υπ αυτής ως άνω ακινήτων, επί των οποίων είχε εγγράψει πριν την εκκαλούσα τις δύο αναφερόμενες ανωτέρω υποθήκες, προς ικανοποίηση των απαιτήσεών της κατά της ανώνυμης εταιρείας. Λόγω δε αναστολής του πλειστηριασμού των ακινήτων η εκκαλούσα, επί τη βάσει της εγγραφείσας στις δικής της κατασχέσεως επί των ακινήτων της οφειλέτριας επέσπευσε νέο πλειστηριασμό των υπ αριθμ. 1 και 2 ακινήτων (οικοπέδων και κτισμάτων), ο οποίος διενεργήθηκε στο Αίγιο στις ενώπιον της συμ/φου Αιγίου Α.Π-Ε. Τρία και πλέον έτη πριν την διενέργεια του πλειστηριασμού η ανώνυμη εταιρεία είχε μεταβιβάσει με το υπ αριθμ. 9022/ συμβόλαιο στον Κ.Π του Α., κάτοικο Πατρών, τρία από τα διαμερίσματα του πρώτου ορόφου της οικοδομής που είχε ανεγείρει επί του υπ αριθμ. 2 ακινήτων των 1010,90 τ.μ. Στις έγινε σημείωση στο περιθώριο του τόμου 363 και αριθ των βιβλίων υποθηκών του Υποθηκοφυλακείου Αιγιαλείας, ότι ο ανωτέρω Κ.Π ως τρίτος διακάτοχος των παραπάνω διαμερισμάτων καταβάλλοντας στις στην ενυπόθηκη δανείστρια Εθνική Στεγαστική Τράπεζα το ποσόν των δρχ. έναντι της ενυπόθηκης απαιτήσεώς της, υποκαταστάθηκε στα υποθηκικά της δικαιώματα για το ποσό των δρχ. κατ άρθρο 1298 Α.Κ. Μετά την διενέργεια του πλειστηριασμού, κατά τον οποίο επιτεύχθηκε πλειστηρίασμα δραχμών ανήγγειλαν τις απαιτήσεις τους και ζήτησαν να ικανοποιηθούν προνομιακά από το πλειστηρίασμα οι ακόλουθοι δανειστές: 1) Ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ ΦΑΕΕ Αθηνών ως εκπρόσωπος του Ελληνικού δημοσίου για ποσόν δρχ., 2) Ο Κ.Π για ποσόν δρχ. πλέον νομίμων τόκων από μέχρι της αναγγελίας του ( ) ποσού δρχ. κατά νόμιμη υποκατάσταση της Εθνικής Στεγαστικής Τράπεζας, 3) η «Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ» για ποσόν δραχμών, 4)η «ΕΘΝΙ- ΚΗ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ- ΔΟΣ ΑΕ» για το ποσόν των δραχμών και 5) η εκκαλούσα Τράπεζα για το ποσόν των δρχ. Επειδή όμως το ανωτέρω επιτευχθέν πλειστηρίασμα δεν επαρκούσε για την πλήρη ικανοποίηση των απαιτήσεων των πιο πάνω αναγγελθέντων δανειστών, η συμ/φος Αιγίου ως υπάλληλος επί του πλειστηριασμού, αφού προαφαίρεσε τα έξοδα εκτελέσεως και την αναγγελθείσα απαίτηση του Δημοσίου, συνέταξε τον υπ αριθμ. 1338/ πίνακα κατατάξεως δανειστών, στον οποίο κατέταξε στο υπόλοιπο πλειστηρίασμα των δρχ. τους ως άνω δανειστές ως εξής: 1) Την Εθνική Στεγαστική Τράπεζα για το ποσόν των δρχ., 2)Τον Κ.Π, ως υποκατάστατο στα υποθηκικά δικαιώματα της ανωτέρω Τράπεζας, για το ποσόν των δρχ. και συνολικά τους δύο ανωτέρω για το ποσό των δρχ. 3) Την Ιονική Τράπεζα για το ποσόν των δρχ.