Βηηακίλε D θαη Αλάινγα

Transcript

1

2 Βηηακίλε D θαη Αλάινγα Οκάδα ελψζεσλ, πνπ ζπκπεξηιακβάλεη: Φπζηθή βηηακίλε D Καιζηηξηφιε/Οξκφλε D (δξαζηηθφο κεηαβνιίηεο) Αιθαθαιζηδφιε (αλάινγν ηεο βηηακίλεο D)

3 Φπζηθή Βηηακίλε D πκπεξηιακβάλεη ηελ εξγνθαιζηθεξφιε (βηηακίλε D 2 ) θαη ηε ρνιεθαιζηθεξφιε (βηηακίλε D 3 ) Ο θχξηνο ξφινο ηεο είλαη ε δηαηήξεζε ησλ θπζηνινγηθψλ επηπέδσλ αζβεζηίνπ ζηνλ νξφ, Πεγέο πξφζιεςεο: 25 Σξνθή (θπξίσο δσηθά ιίπε ςαξηψλ) χλζεζε ζην δέξκα απφ ηελ επίδξαζε ηεο ειηαθήο ππεξηψδνπο αθηηλνβνιίαο ζηελ 7- δευδξνρνιεζηεξφιε HO 1 CH Βηηακίλε D 3

4 Η βηηακίλε D κεηαηξέπεηαη ζηνλ νξγαληζκό ζην δξαζηηθό κεηαβνιίηε ηεο, ηελ Οξκόλε D (θαιζηηξηόιε), κέζσ πδξνμπιίσζεο ζην ήπαξ θαη ηνπο λεθξνύο OH OH CH CH CH HO 1 HO 1 HO 1 OH Βηηακίλε D 3 25 (OH)D 3 1,25 (OH) 2 D 3 Καιζηηξηόιε Η κεηαηξνπή ηεο βηη. D ζε 25(ΟΗ)D είλαη άκεζε Η κεηαηξνπή ηεο 25(OH)D ζε Οξκόλε D ζηνπο λεθξνύο ππάγεηαη ζε κεραληζκό αλάδξνκεο ξύζκηζεο, δει. ζπληίζεηαη όζε Οξκόλε D απαηηεί ν νξγαληζκόο ε πεξίπησζε ππεξθάιπςεο ησλ εκεξήζησλ αλαγθώλ, ε βηη. D θαη ε 25(ΟΗ)D ζπζζσξεύνληαη ζην ιηπώδε ηζηό θαη ηνπο κύεο

5 ρέζε Αζβεζηίνπ θαη Vit D Vit D Ήπαξ 25(OH)D 3 Νεθξόο 1,25(OH) 2 D 3 Γηέγεξζε Αλαζηνιή Υακειό Ca 2+ Υακειό P PTH E 2 PRL GH Απμεκέλν Ca 2 + Απμεκέλν P 1,25(OH) 2 D 3

6 ΝΔΦΡΟ ΝΕΦΡΟΙ + - PTH ΠΘΑ - 1,25(OH) 2 D Ca - Ca + ΟΣΑ ΓΕΣ ΓΔ

7 ΔΡΑΕΙ ΣΟΝ ΚΤΣΣΑΡΙΚΟ ΠΤΡΗΝΑ (Α) Τποδοσέαρ Vit. D (VDR) (πςπήναρ/κςη-πλαζμα) Δνεπγοποίηζη γονιδίων Ππωηεϊνοζύνθεζη 1,25(OH) 2 D 3 Βιολογικέρ Γπάζειρ (Β) Μεμβπανικοί Τποδοσείρ Γιέγεπζη Ca 2+ διαύλων Αύξηζη ενδοκςηηάπιος Ca 2+ ΓΡΑΔΙ ΣΗΝ ΚΤΣΣΑΡΙΚΗ ΜΔΜΒΡΑΝΗ

8 Καηαλνκή Τπνδνρέσλ Vit. D (VDR) ύζηεκα Ιζηνί Αλαπαξαγσγηθό Αλνζνπνηεηηθό Όξρεηο, σνζήθεο, πιαθνύληαο, κήηξα, ελδνκήηξην, εκβξπτθνί ηζηνί Θπκόο, Μπειόο ησλ νζηώλ Αλαπλεπζηηθό Πλεύκνλεο Μπνζθειεηηθό Γέξκα πλδεηηθό Οζηά, ρόλδξνη, γξακκσηνί κπο Δπηδεξκίδα, καζηνί, ζύιαθεο ηξηρώλ Ιλνβιάζηεο ΚΝ Νεπξώλεο εγθεθάινπ

9 Καηαλνκή Τπνδνρέσλ Vit. D (VDR) χζηεκα Ιζηνί ΓΔ Οηζνθάγνο, ζηνκάρη, ι. έληεξν, π. έληεξν, νξζό Ήπαξ Ηπαηηθά θύηηαξα Νεθξνί Νεθξνί, νπξήζξα Καξδηαγγεηαθφ Καξδηά Δλδνθξηληθφ Παξαζπξενεηδείο, ζπξενεηδείο, επηλεθξίδηα, ππόθπζε Δμσθεληξηθφ Παξσηίδα, ζκεγκαηνγόλνη αδέλεο

10 Οξκόλε D - (1,25(OH)2Vit D 3 ) Οζηηθή δξάζε Βειηίσζε ηεο Πνηόηεηαο νζηνύ Βειηίσζε ηεο Αληνρήο Διάηησζε ηεο νζηηθήο απνξξφθεζεο (ηεο εμαξηψκελεο απφ PTH θαη TNF-α, IL-6 ) Διάηησζε ηεο απφπησζεο ησλ νζηενβιαζηψλ κέζσ θαηαζηνιήο ηνπ TNF-α ζε θιεγκνλψδε λνζήκαηα Πξνζηαζία ηεο αξρηηεθηνληθήο Αχμεζε ηεο παξαγσγήο θινηψδνπο νζηνχ

11 Οξκόλε D - (1,25(OH)2Vit D 3 ) Γξάζε ζην κπτθφ ζχζηεκα Ρχζκηζε ηνπ κεηαβνιηζκνχ Ca 2+ (έιεγρνο ζπζηαιηηθφηεηαο) Δπίδξαζε ζηελ ηειηθή δηαθνξνπνίεζε θαη κνξθνινγία ησλ κπτθψλ θπηηάξσλ Δπαγσγή ζχλζεζεο NGF (nerve growth factor) Κιηληθή ζεκαζία Βειηηψλεηαη ε κπτθή δχλακε θαη ε λεπξνκπτθή ιεηηνπξγία Διαηηψλεηαη ην άιγνο καιαθψλ κνξίσλ (bone pain), Διαηηψλεηαη ε πξνδηάζεζε γηα πηψζε θαη Διαηηψλεηαη ν ζπρλφηεηα ησλ θαηαγκάησλ ηνπ ηζρίνπ

12 Αιθαθαιζηδόιε: Αλάινγν ηεο Βηηακίλεο D Η αιθαθαιζηδφιε είλαη αλάινγν ηεο βηηακίλεο D, πνπ σο πξνθάξκαθν ηεο Οξκφλεο D κεηαηξέπεηαη απεπζείαο ζην δξαζηηθφ κεηαβνιίηε ζην ήπαξ θαη ηα νζηά CH 2 ΗΟ ΟΗ Αιθαθαιζηδφιε ΗΠΑΡ / ΟΣΟΤΝ 25 ΗΠΑΡ 25 ΟΗ ΝΔΦΡΟΙ 25 ΟΗ CH 2 CH ΗΟ ΗΟ ΗΟ CH 2 ΟΗ Βηηακίλε D 25 (OH) D 3 1,25 (OH) 2 D 3 (Οξκφλε D)

13 Aλάινγα ηεο Vit D Μεηαβνιέο ζηηο πιάγηεο αιχζνπο ηεο ρεκηθήο δνκήο Vit D ηεξνχληαη ππεξαζβεζηηαηκηθή δξάζε Έρνπλ επλντθή δξάζε ζηε δηαθνξνπνίεζε ησλ θπηηάξσλ Αλαζηέιινπλ ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ θπηηάξσλ ηνπ αλνζνπνηεηηθνχ ζπζηήκαηνο, δέξκαηνο, νζηψλ θαη θαθνεζψλ θπηηαξηθψλ ζεηξψλ. Αιθαθαιζηδόιε Γξήγνξε απνξξφθεζε απφ ΓΔ 25-Τδξνμπιίσζε ζην ήπαξ θαη ζηα νζηά (νζηενβιάζηεο) Peak 8-18 hrs Καιζηηξηόιε Γξήγνξε απνξξφθεζε απφ ΓΔ Peak 3-6 hrs, t ½ 4-6 hrs Γηάξθεηα θαξκ/θήο δξάζεο κίαο δφζεο 3-5 εκ.

14 Δπίπεδα Οξκόλεο D ζην πιάζκα Απνξξόθεζε Αζβεζηίνπ Δπίδξαζε ηεο Αιθαθαιζηδφιεο ζηελ απνξξφθεζε ηνπ αζβεζηίνπ vs. Καιζηηξηφιεο Υνξήγεζε Αιθαθαιζηδόιεο Υνξήγεζε Καιζηηξηόιεο Ώξεο Η απεςθείαρ σοπήγηζη Καλζιηπιόληρ έσει ωρ αποηέλεζμα ηην απόηομη άνοδο ζηο πλάζμα, πος ενέσει ηον κίνδςνο ςπεπαζβεζηιαιμίαρ, ζε ανηίθεζη με ηη σοπήγηζη Αλθακαλζιδόληρ, πος μεηαηπέπεηαι ζηαδιακά ζε Οπμόνη D. Ogata 1990

15 Αζβέζηην Πιάζκαηνο ή Ούξσλ (% αξρηθήο ηηκήο) Απορρόυηση Ασβεστίου Δπίδξαζε ηεο Αιθαθαιζηδφιεο vs. Βηη. D ζηα επίπεδα αζβεζηίνπ Βηηακίλε D Αιθαθαιζηδόιε Υξόλνο(κέξεο) Η Αλθακαλζιδόλη δε ζςζζωπεύεηαι ζηον οπγανιζμό όπωρ η θςζική βιηαμίνη D, πος μποπεί να πποκαλέζει παπαηεηαμένη ςπεπαζβεζηιαιμία Kanis, 1977

16 Μείσζε Οζηηθήο Απώιεηαο Αιθαθαιζηδφιε Η απνηειεζκαηηθή αύμεζε ησλ επηπέδσλ ηνπ αζβεζηίνπ πξνθαιεί κείσζε ηεο έθθξηζεο PTH θαη επνκέλσο ηεο νζηηθήο απνξξόθεζεο. Δπίζεο, ππάξρνπλ ελδείμεηο άκεζεο δξάζεο ζηε δηαδηθαζία ηεο νζηηθήο αλαθαηαζθεπήο. Οξκφλε D Απνξξφθεζε Ca Ca Οξνχ Οζηηθή Απνξξφθεζε Έθθξηζε PTH Ενδείξεις άμεζης δράζης Αιθαθαιζηδφιε

17 Orimo et al Effects of 1 alpha-hydroxyvitamin D3 on lumbar bone mineral density and vertebral fractures patients with postmenopausal osteoporosis. Cacif Tissue 1994 Orimo et al Alfacalcidol Reduced occurrence of vertebral crush fractures in senile osteoporosis treated with 1 alpha hydroxyvitamin D3. Bone Miner 1987 Orimo et al Clinical application of 1 alpha-hydroxyvitamin D3 in Japan. Akt Rheumatol 1994

18 Αληηκεηώπηζε Οζηενπόξσζεο? VIT D Αλάινγα Vit D Calcitriol Alfacalcidiol

19 Vitamin D θαη Οζηενπόξσζε Calcif Tissue 1999 K.H.W. LAU, D.J. BAYLINΚ: Vit D Therapy of osteoporosis: Plain Vit D versus active Vit D Analog (D-Hormone) Therapy

20 Figure 1. A,Prevalence (percentage) of low serum 25OHD (<25 nmol/l) in 7564 postmenopausal women according to region. B,Mean serum 25OHD concentration (±SD) in 7564 postmenopausal women according to region. A significant association between serum 25OHD and regions was observed (P < 0.01). A Global Study of Vitamin D Status and Parathyroid Function in Postmenopausal Women with Osteoporosis: Baseline Data from the Multiple Outcomes of Raloxifene Evaluation Clinical Trial Paul Lips, Tu Duong, Anna Oleksik, Dennis Black, Steven Cummings, David Cox, Thomas Nickelsen and for the Multiple Outcomes of Raloxifene Evaluation Study Group Department of Endocrinology,Academic Hospital Vrije Universiteit (P.L.,A.O.),1007 M.B. Amsterdam,The Netherlands; Preventive Sciences Group,University of California (T.D.,D.B.,S.C.),San Francisco, California 94105; and Lilly Research Laboratories (D.C.,T.N.), Indianapolis,Indiana 46285

21 Vit D θαη πξόιεςε νζηενπόξσζεο- ΟΠ θαηαγκάησλ Calcif Tissue 1999, K.H.W. LAU, D.J. BAYLINK : Vit D Therapy of osteoporosis: Plain Vit D versus active Vit D Analog (D-Hormone) Therapy

22 K.H.W. LAU, D.J. BAYLINK Calcif Tissue 1999 Vit D Therapy of osteoporosis: Plain Vit D versus active Vit D Analog (D- Hormone) Therapy

23 Γεξνληηθή νζηενπόξσζε Έλδεηα ππνζηξώκαηνο Vit D (δηαηξνθή,ζύλζεζε ζην δέξκα) Έλδεηα 1,25(ΟΗ) 2 D 3 (αλεπάξθεηα 1-α-πδξνμπιάζεο ζηα λεθξά θαη ζηα νζηά) Αληίζηαζε ζηελ δξάζε ηεο 1,25(ΟΗ) 2 D 3 Έλδεηα VDR (ΓΔ,νζηά) Γεξνληηθή Οζηενπόξσζε Ca 2+, P ALP PTH 25(OH)D 3 Γηαηαξαρή απνξξόθεζεο Ca 2+ Γεπηεξνπαζήο Τπεξπαξαζπξενεηδηζκόο 1,25(OH) 2 D 3

24 Μεηεκκελνπαπζηαθή Οζηενπόξσζε (ηύπνο Ι) E 2 = bone turn over Διάηησζε ξπζκνύ ζύλζεζεο 1,25(ΟΗ) 2 D 3 (απμάλεηαη ε νζηηθή απνξξφθεζε, απμάλεηαη ε PTH ) Διαηησκέλα επίπεδα 1,25(ΟΗ) 2 D 3 = Αχμεζε παξαγσγήο νζεναπνξξνθεηηθψλ θπηνθηλψλ Διάηησζε παξαγσγήο TGFβ απφ νζηενβιάζηεο κε απνηέιεζκα Διάηησζε ηνπ ξπζκνχ απφπησζεο νζηενθιαζηψλ Αχμεζε ηνπ ξπζκνχ νζηηθήο αλαδφκεζεο Αλεπάξθεηα VDR,(ΓΔ, Οζηά)

25 K.H.W. LAU, D.J. BAYLINK Calcif Tissue 1999 Vit ΣΩΜΑΛΗ D Therapy Μ. of osteoporosis: Plain Vit D versus active Vit D Analog (D-Hormone) Therapy

26 πνλδπιηθά θαηάγκαηα Endocrine Reviews 2002, Δ. Papadimitropoulos et al.: Meta-Analysis of the efficacy of Vitamin D Treatment in Preventing Osteoporosis in Postmenaupausal Women Figure 2. RR with 95% CI for vertebral fractures after treatment with vitamin D.

27 Με ζπνλδπιηθά θαηάγκαηα Endocrine Reviews 2002, Δ. Papadimitropoulos et al.: Meta-Analysis of the efficacy of Vitamin D Treatment in Preventing Osteoporosis in Postmenaupausal Women Figure 3. RR with 95% CI for nonvertebral fractures after treatment with vitamin D

28 Καηάγκαηα θεξθίδνο Endocrine Reviews 2002, Δ. Papadimitropoulos et al.: Meta-Analysis of the efficacy of Vitamin D Treatment in Preventing Osteoporosis in Postmenaupausal Women Figure 4. Weighted mean difference of distal forearm after treatment with vitamin D.

29 Αύμεζε Οζηηθήο Ππθλόηεηαο Endocrine Reviews 2002, Δ. Papadimitropoulos et al.: Meta-Analysis of the efficacy of Vitamin D Treatment in Preventing Osteoporosis in Postmenaupausal Women Η βηηακίλε D δελ έρεη επίδξαζε ζηελ νζηηθή ππθλφηεηα Η αιθαθαιζηδφιε δελ έρεη επίδξαζε ζηελ νζηηθή ππθλφηεηα ζε δφζεηο <0,5 κg/εκ Η αιθαθαιζηδφιε έρεη επίδξαζε ζηελ νζηηθή ππθλφηεηα ζε δφζεηο 0,5-1 κg εκεξεζίσο

30 πκπεξάζκαηα Endocrine Reviews 2002, Δ. Papadimitropoulos et al.: Meta-Analysis of the efficacy of Vitamin D Treatment in Preventing Osteoporosis in Postmenopausal Women Η Vit D θαη ηα αλάινγά ηεο ειαηηώλνπλ ηελ ζπρλόηεηα ησλ ζπνλδπιηθώλ θαηαγκάησλ (θαηά 37%) θαη ίζσο θαη ησλ κε ζπνλδπιηθώλ θαηαγκάησλ (θαηά 23%) Aκθηιεγόκελε ε επίδξαζε ζθεπαζκάησλ Vit D θαη αλαιόγσλ ζηα θαηάγκαηα ηζρίνπ Σα αλάινγα ηεο Vit D ππεξέρνπλ ζηελ αύμεζε ηεο ΒMD ζην ζύλνιν ηνπ ζθειεηνύ Γελ ύπαξρεη ηξόπνο λα μέξνπκε πνηα βηηακίλε λα δηαιέμνπκε θαη ζε πνηνπο πιεζπζκνύο Η επίδξαζε ησλ δηαθνξεηηθώλ ζθεπαζκάησλ Vit D θαη αλαιόγσλ ζηα θαηάγκαηα θαη πσο απηή δηαθέξεη από πιεζπζκό ζε πιεζπζκό είλαη εμαηξεηηθά αβέβαηε Απαηηνύληα πεξηζζόηεξεο ηπραηνπνηεκέλεο ηπθιέο κειέηεο ζπλππνινγίδνληαο ηα βαζηθά επίπεδα ηεο βηηακίλεο ζηνλ ππό κειέηε πιεζπζκό ΓΔΝ ΤΠΑΡΥΟΤΝ ΑΡΚΔΣΔ ΚΑΙ ΚΑΛΔ ΤΓΚΡΙΣΙΚΔ ΜΔΛΔΣΔ ΜΔΣΑΞΤ VIT D ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΩΝ ΣΗ

31 Αύμεζε Οζηηθήο Ππθλόηεηαο Δπίδξαζε ηεο Αιθαθαιζηδφιεο ζηελ Οζηηθή Ππθλφηεηα vs. Βηη. D ζε Αζζελείο κε Κνξηηδνγελή Ο/Π (1 κg αιθαθαιζηδφιεο, % κέζε κεηαβνιή BMD) Ringe, 1999

32 Αύμεζε Οζηηθήο Ππθλόηεηαο Δπίδξαζε ηεο Αιθαθαιζηδφιεο ζηελ Οζηηθή Ππθλφηεηα vs. Βηη. D ζε Αζζελείο κε Κνξηηδνγελή Ο/Π (1 κg αιθαθαιζηδφιεο, % κέζε κεηαβνιή BMD) Ringe, 2003

33 J.D. RINGE et al, 2003 Superiority of alfacalcidol over plain Vit D in the treatment of glucocorticoidinduced osteoporosis

34 Non vertebral RR 0.59 vs.0.41 RR 0.39 vs 0.61 J.D. RINGE et al, 2003 Superiority of alfacalcidol over plain Vit D in the treatment of glucocorticoid-induced osteoporosis RR 0.48 vs 0.52

35 Βειηίσζε Οζηηθήο Αληνρήο Σξηζδηάζηαηε Αξρηηεθηνληθή Γνθηδσηήο Γνκήο Οζθπτθνχ πνλδχινπ κεηά απφ Υνξήγεζε Αιθαθαιζηδφιεο Shiraishi, 2000

36 Δπίδξαζε ηεο Αιθαθαιζηδφιεο ζηελ κείσζε ηνπ πφλνπ ζε αζζελείο κε Κνξηηδνγελή Ο/Π Ringe, 2004

37 Οζηενπόξσζε από θνξηηθνεηδή Κνξηηθνεηδή Διαηηψλνπλ ηνλ αξηζκφ ησλ ππνδνρέσλ Vit D ζηα θχηηαξα ζηφρνπο Τςειά επίπεδα TNF-α, IL- 1,-6,12 ζηα θιεγκνλψδε λνζήκαηα ΣΝF-α αλαζηέιιεη ηελ 1α-πδξνμπιάζε, πξνάγεη ηε απφπησζε ησλ νζηενβιαζηψλ

38 Γεπηεξνγελήο Οζηενπόξσζε (πξόιεςε θαη ζεξαπεία) Κνξηηδνγελήο νζηενπόξσζε Οζηενπόξσζε από θιεγκνλώδεηο παζήζεηο Οζηενπόξσζε από κεηακόζρεπζε νξγάλσλ Απνηειεζκαηηθφηεηα Αιθαθαιζηδφιεο Πξνζηαζία νζηηθήο κάδαο Βειηίσζε πνηφηεηαο νζηψλ Αχμεζε κπτθήο ηζρχνο Σξνπνπνίεζε λφζνπ (TNF-α, IL-12 ) Διάηησζε ζπκπησκάησλ (πφλνο)

39 Άιιεο ηδηόηεηεο ηεο Alfacalcidiol Αιθαθαιζηδφιε έλαληη Βηηακίλεο D ζεηηθή ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή Δπίδξαζε ζηε κπτθή ηζρχ ζε αζζελείο κε Ρεπκαηνεηδή Αξζξίηηδα Θεηθή επίδξαζε ηεο Αιθαθαιζηδφιεο ζηελ Κηλεηηθφηεηα ζε ειηθησκέλνπο αζζελείο ΠΡΟΣΑΙΑ ΑΠΟ ΠΣΩΗ?

40 Θεξαπεία κε Αιθαθαιζηδόιε (1κg εκεξεζίσο) Αιθαθαιζηδόιε Ήπαξ / Οζηά Αχμεζε θαξκαθνινγηθψο δξαζηηθψλ επηπέδσλ ιφγσ παξάθακςεο ηνπ ελδνγελνχο κεραληζκνχ Δλδείμεηο: Μεηεκκελνπαπζηαθή νζηενπφξσζε Γεξνληηθή νζηενπφξσζε Κνξηηδνγελήο νζηενπφξσζε 1,25(ΟΗ) 2 D 3 (D-Οξκόλε) Δθηφο απφ δξάζε ζηνλ νζηηθφ κεηαβνιηζκφ, ε αιθαθαιζηδφιε επηδξά ζηνλ παξαζπξενεηδή αδέλα, ην κεηαβνιηζκφ ησλ κπψλ θαη ησλ λεχξσλ θαη ην αλνζνπνηεηηθφ ζχζηεκα. Dambacher, ΣΩΜΑΛΗ Schacht, Μ. Scharla, 1998

41 Πξόιεςε Γεξνληηθήο Οζηενπόξσζεο Vit. D 3-800IU/εκ. Ca 2+ 1,2gr/εκ. Βειηίσζε νζηηθήο ππθλφηεηαο Διάηησζε θαηαγκάησλ Σνμηθή δφζε Vit. D >2000IU/εκ. Ακθηιεγφκελα απνηειέζκαηα ζηελ πξσηνπαζή, δεπηεξνπαζή νζηενπφξσζε.

42 Θεξαπεία Οζηενπόξσζεο Καιζηηξηφιε - >0,5κg/εκ. Αιθαθαιζηδηφιε - 1κg/εκ. Ca mg/εκ. Kξ, Ca 2+ αηκ., Ca 2+ νχξσλ ζε 1, 3, 6 κήλεο θαη θάζε 6 κήλεο ζηε ζπλέρεηα (πξνζνρή δηγνμίλε, δηνπξεηηθά, ζεηαδηδηθά)