ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ

Transcript

1 Σ ε λ ί δ α 1 ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΘΔΜΑ: Ο ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΑΝ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΣΑΘΔΡΟΣΖΣΑ ΣΖΝ Α.Δ. ΔΗΖΓΖΣΖ: ΣΑΛΗΚΖ ΠΔΡΗΚΛΖ ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΠΔΣΡΗΓΟΤ ΑΝΑΣΑΗΑ ΚΑΒΑΛΑ, ΝΟΔΜΒΡΗΟ 2010

2 Σ ε λ ί δ α 2 ΘΔΜΑ: Ο ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ ΑΝ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΣΑΘΔΡΟΣΖΣΑ ΣΖΝ Α.Δ. Ση είλαη Δμσηεξηθφο Έιεγρνο. Πφηε δηελεξγείηαη. Πσο γίλεηαη ν Δμσηεξηθφο Έιεγρνο. Πνηα είλαη ηα πξνζφληα ησλ ειεγθηψλ. χγθξηζε Δμσηεξηθνχ Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ. Απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Δθζέζεηο Διέγρνπ.

3 Σ ε λ ί δ α 3 ΑΦΗΔΡΩΖ Ζ πηπρηαθή απηή εξγαζία είλαη νπζηαζηηθά ην αληίθξηζκα ησλ γλψζεσλ πνπ κε θφπν θαη πξνζπάζεηα κνπ έρνπλ κεηαιακπαδεχζεη απηά ηα ηέζζεξα ηειεπηαία ρξφληα νη θαζεγεηέο κνπ ηεο ρνιήο Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο ηνπ ηκήκαηνο Λνγηζηηθήο, νπφηε είλαη θπζηθά αθηεξσκέλε ζε απηνχο.

4 Σ ε λ ί δ α 4 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΧΓΖ 6 ΜΔΡΟ Α ΣΗ ΔΗΝΑΗ ΔΛΔΓΚΣΗΚΖ.7 ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΚΟΠΖΖ.9 ΔΗΓΖ ΔΛΔΓΥΟΤ.11 ΔΧΣΔΡΗΚΟ-ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ (ΤΓΚΡΗΖ ΣΧΝ ΓΤΟ) 13 ΠΟΗΟΗ ΚΑΝΟΤΝ ΣΟΝ ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ(ΠΟΗΑ ΣΑ ΠΡΟΟΝΣΑ ΣΟΤ,ΣΤΠΗΚΑ ΚΑΗ ΟΤΗΑΣΗΚΑ)15 ΜΔΡΟ Β ΠΡΟΣΤΠΑ ΔΛΔΓΚΣΗΚΖ.17 ΑΠΟΓΔΗΚΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΓΔΝΗΚΑ ΜΔΘΟΓΟΗ ΤΧΡΔΤΖ ΑΠΟΓΔΗΚΣΗΚΧΝ ΣΟΗΥΔΗΧΝ ΤΝΟΥΖ ΑΠΟΓΔΗΚΣΗΚΟΤ ΤΛΗΚΟΤ ΣΤΠΟΗ ΑΠΟΓΔΗΚΣΗΚΧΝ ΣΟΗΥΔΗΧΝ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΟ ΚΟΣΟ Χ ΠΔΡΗΟΡΗΣΗΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΣΖΝ ΠΡΟΠΑΘΔΗΑ ΑΠΟΚΣΖΖ ΑΠΟΓΔΗΚΣΗΚΧΝ ΣΟΗΥΔΗΧΝ ΠΗΘΑΝΟΣΖΣΑ ΦΑΛΜΑΣΟ ΜΔΣΑΓΔΝΔΣΔΡΑ ΓΔΓΟΝΟΣΑ Χ ΑΠΟΓΔΗΚΣΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ..40 ΦΤΛΛΑ ΔΡΓΑΗΑ ΓΔΝΗΚΑ ΟΡΗΜΟ ΣΧΝ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ Ζ ΔΠΗΣΔΤΣΗΚΖ ΦΤΖ ΣΧΝ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ ΚΟΠΟΗ ΣΧΝ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ ΒΑΗΚΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΔΝΟ ΚΑΛΟΤ ΦΤΛΛΟΤ ΔΡΓΑΗΑ 47

5 Σ ε λ ί δ α 5 6. ΦΤΛΛΑ ΔΡΓΑΗΑ ΚΑΗ ΔΤΘΤΝΖ ΣΧΝ ΛΟΓΗΣΧΝ ΚΑΣΖΓΟΡΗΔ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ ΜΟΝΗΜΟ ΦΑΚΔΛΟ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ ΓΔΝΗΚΔ ΟΓΖΓΗΔ ΓΗΑ ΣΖ ΤΝΣΑΞΖ ΣΧΝ ΦΤΛΛΧΝ ΔΡΓΑΗΑ 53 ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΔΛΔΓΥΟ...53 ΈΛΔΓΥΟ ΣΑΜΔΗΟΤ...55 Α) ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΈΛΔΓΥΟ ΣΑΜΔΗΟΤ..55 Β) ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΈΛΔΓΥΟ ΥΡΔΟΓΡΑΦΧΝ..57 Γ) ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΈΛΔΓΥΟ ΠΧΛΖΔΧΝ ΚΑΗ ΓΡΑΜΜΑΣΗΧΝ ΔΗΠΡΑΚΣΔΧΝ...59 Γ) ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΈΛΔΓΥΟ ΑΠΟΘΔΜΑΣΧΝ ΚΑΗ ΚΟΣΟΤ ΠΧΛΖΘΔΝΣΧΝ...60 Δ) ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΈΛΔΓΥΟ ΑΚΗΝΖΣΧΝ, ΜΖΥΑΝΖΜΑΣΧΝ ΚΑΗ ΔΞΟΠΛΗΜΟΤ..62 Ε) ΔΞΧΣΔΡΗΚΟ ΈΛΔΓΥΟ ΣΧΝ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ ΣΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ 63 ΔΚΘΔΔΗ ΔΛΔΓΥΟΤ ΤΝΟΠΣΗΚΖ ΔΚΘΔΖ ΔΛΔΓΥΟΤ ΔΚΣΔΝΖ ΔΚΘΔΖ ΚΑΗ ΓΗΑΦΟΡΑ ΑΛΛΑ ΔΗΓΖ 66 ΣΔΔΡΗ ΣΡΟΠΟΗ ΔΚΦΡΑΖ ΓΝΧΜΖ ΑΠΟ ΣΟΤ ΔΛΔΓΚΣΔ ΑΝΔΠΗΦΤΛΑΚΣΖ ΓΝΧΜΖ ΑΝΣΗΘΔΣΖ ΓΝΧΜΖ ΓΝΧΜΖ ΜΔ ΔΠΗΦΤΛΑΞΔΗ ΑΡΝΖΖ ΓΝΧΜΖ...69 ΔΗΓΖ ΔΚΘΔΔΧΝ ΔΛΔΓΥΟΤ...70 ΔΠΗΛΟΓΟ..72 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ..74

6 Σ ε λ ί δ α 6 ΔΗΑΓΩΓΖ Γενικά Μέζα ζηελ πεξίπινθε θαη ξαγδαίσο εμειηζζφκελε ζεκεξηλή νηθνλνκηθή πξαγκαηηθφηεηα, ν ξφινο ηνπ Διεγθηή απνθηά κηα ζπλερψο απμαλφκελε ζεκαζία. Ο Έιεγρνο ησλ κεγάισλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ πνπ ζπγθεληξψλνπλ ζπλήζσο αμηφινγν πινχην, ν νπνίνο είλαη θηήκα ελφο επξχηεξνπ θάζκαηνο θνηλσληθψλ ηάμεσλ, θαζίζηαηαη ζήκεξα φιν θαη πην επηηαθηηθφο ν πεηξαζκφο γηα αηαζζαιίεο, θαηαρξήζεηο, απφθξπςε ζηνηρείσλ θαη άιιεο δηαρεηξηζηηθέο αλσκαιίεο, πξνθεηκέλνπ λα πξνζπνξηζηνχλ δηάθνξα άηνκα νηθνλνκηθά νθέιε, είλαη κεγάινο. Παξάιιεια ε αλάγθε λα δηαζαθεληζηνχλ πιήξσο νη δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο επηβάιεη ηνλ έιεγρν απφ ηνπο Οξθσηνχο Λνγηζηέο θαη κάιηζηα κέζα απφ ηηο λέεο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πνπ ραξάζζνληαη πάλσ ζηα Πξφηππα Διεγθηηθήο. Γελ πξέπεη επίζεο λα αγλνεζεί θαη ε λνκηθή επζχλε πνπ απνξξέεη απφ ηελ ππνγξαθή ησλ εθζέζεσλ Διέγρνπ, θαζψο θαη ε επηινγή ησλ θαηάιιεισλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, πάλσ ζηα νπνία ζα ζηεξηρζεί ν έιεγρνο,ζπλήζσο κέζα απφ ηε ρξήζε κεζφδσλ ζηαηηζηηθήο δεηγκαηνιεςίαο θαη δηεξεχλεζε ησλ δπλαηνηήησλ γηα ειεθηξνληθή επεμεξγαζία ησλ δηάθνξσλ δεδνκέλσλ. Μεγάιε ζεκαζία πξέπεη λα δψζνπκε ζηνλ αθξηβή θαζνξηζκφ ησλ θξηηεξίσλ κέζα απφ νπνία αζθείηαη ν έιεγρνο, αλάινγα βέβαηα κε ην ζπγθεθξηκέλν πεξηβάιινλ ηεο θάζε επηρείξεζεο θαη ηε «θηινζνθία» πνπ νξηνζεηεί ηελ έθηαζε θαη ην βάζνο ηνπ θάζε ζπγθεθξηκέλνπ ειέγρνπ. Έλα πξψην βήκα είλαη ν νξηζκφο θαη ε πξνζέγγηζε ηεο έλλνηαο θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο Διεγθηηθήο.

7 Σ ε λ ί δ α 7 ΜΔΡΟ Α Ση είλαη Διεγθηηθή; Έννοια,οπιζμόρ και πεπιεσόμενο ηηρ Δλεγκηικήρ. Ζ Έλλνηα ηνπ Διέγρνπ ζηηο επηρεηξήζεηο έρεη δηπιή ζεκαζία, σο πξνο ην ππνθείκελν ηνπ ειέγρνπ, δειαδή ζην πξφζσπν πνπ δηελεξγεί ηνλ Έιεγρν. Γηαθξίλεηαη ζηνλ Δζσηεξηθφ Έιεγρν, δειαδή ζηνλ Έιεγρν πνπ αζθείηαη απφ άηνκα πνπ αλήθνπλ ζην ππαιιειηθφ πξνζσπηθφ ηεο επηρείξεζεο, θαη ζηνλ Δμσηεξηθφ Έιεγρν, πνπ αζθείηαη απφ άηνκα μέλα θαη αλεμάξηεηα απφ ηνλ ζπγθεθξηκέλν νηθνλνκηθφ νξγαληζκφ, ηνλ νπνίν θαινχληαη λα ειέγμνπλ. Αθφκα γηα λα νξηνζεηήζνπκε θαιχηεξα ηελ έλλνηα, πξέπεη λα ηνλίζνπκε φηη απηή πεξηιακβάλεη θαη ην αληηθείκελν ηνπ Διέγρνπ, δειαδή ην ηη ειέγρεηαη θαη γηαηί θαη αθφκα πνηνη ζθνπνί επηδηψθνληαη κε ηνλ έιεγρν, ελψ δελ πξέπεη λα αγλννχληαη θαη νη ζπγθεθξηκέλεο ειεγθηηθέο δηαδηθαζίεο (ή ηερληθέο ηνπ ειέγρνπ) πνπ θάζε θνξά αθνινπζνχληαη, δειαδή ην πψο δηελεξγείηαη ν έιεγρνο (Σζαθιάγθαλνο,1997,ζει. 7-8). Ζ Διεγθηηθή είλαη θιάδνο ηεο Οηθνλνκηθήο ησλ Δπηρεηξήζεσλ θαη Δθκεηαιιεχζεσλ πνπ πξαγκαηεχεηαη ηνπο γεληθνχο θαλφλεο, φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο γηα ηε δηελέξγεηα ειέγρνπ ζε θάζε νηθνλνκηθή δηαρείξηζε μέλεο πεξηνπζίαο (Meigs et al.,1978, ζει. VII). Έλαο ζπλνπηηθφο νξηζκφο ηεο Διεγθηηθήο ζα κπνξνχζε λα είλαη ν εμήο: «Διεγθηηθή είλαη ζχλνιν θαλφλσλ, αξρψλ θαη ελεξγεηψλ, κε βάζε ηηο νπνίεο δηελεξγείηαη θάζε Λνγηζηηθφδηαρεηξηζηηθφο έιεγρνο κε ζθνπφ ηε δηαπίζησζε αηηηνινγηθψλ ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε θάπνηα νηθνλνκηθή δηαρείξηοε» (Σζαθιάγθαλνο,1997, ζει. 8). Μηα δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε, πνπ αθνξά ηνπο ζηφρνπο, ηελ νξγάλσζε θαη ηε δηεμαγσγή ηνπ επηζεσξεζηαθνχ ειέγρνπ ζε κηα νηθνλνκηθή κνλάδα, ππνγξακκίδεη :«Με ηνλ Έιεγρν, αληρλεχνληαη νη ελδερφκελεο επηθίλδπλεο ειιείςεηο, εληνπίδνληαη

8 Σ ε λ ί δ α 8 ζεκεία πνπ πξνζθέξνπλ δπλαηφηεηεο κειινληηθήο επεθηάζεσο, εμνπδεηεξψλνληαη νη ζπαηάιεο θαη πεξηνξίδνληαη νη δαπάλεο, δηαπηζηψλεηαη αλ ε παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα αληαπνθξίλεηαη πξνο ηα πξνθαζνξηζκέλα standards παξαγσγήο, αμηνινγνχληαη ηα εθαξκνδφκελα ζπζηήκαηα ειέγρνπ, εμαζθαιίδεηαη ε πξνζαξκνγή ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο θαη ησλ εξγαζηαθψλ κεζφδσλ πξνο ηνλ επηδησθφκελν ζηφρν, ειέγρνληαη ηα δηάθνξα πξνγξάκκαηα εξγαζίαο θαη νη ζηφρνη ηνπο, κειεηψληαη θαηλνχξγηεο ηδέεο,θαηλνχξγηεο δπλαηφηεηεο αλαπηχμεσο, θαηλνχξγηνη ηχπνη ηερληθνχ εμνπιηζκνχ. Γηαπηζηψλεηαη επνκέλσο αλ ε επηρεηξεζηαθή κνλάδα ιεηηνπξγεί ζην επηζπκεηφ επίπεδν απνδνηηθφηεηαο (Σζαθιάγθαλνο, 1997, ζει.8).

9 Σ ε λ ί δ α 9 Ηζηοπική Αναζκόπηζη Γξαπηέο καξηπξίεο γηα ηελ αξρηθή ζεζκνζέηεζε ηνπ ειέγρνπ (εκπνξηθνί λφκνη, ινγηζηηθέο εθζέζεηο ) ζπλαληάκε απφ ην π. Υ. ζηνπο Νηλεπίηεο ηεο αξραίαο Βαβπιψλαο. ηελ Αξραία Αίγππην, νη Φαξαψ θνξνινγνχζαλ θπξίσο ηηο ζπγθνκηδέο ησλ ζηηεξψλ θαη γηα ην ιφγν απηφ ζεζπίζηεθε ην αμίσκα ησλ «Δπηζηαηψλ» γηα ηα ζηηεξά. ηελ αξραία Αζήλα, πξηλ απφ ην 300 π. Υ., είρε δεκηνπξγεζεί ην πλέδξην ησλ «Λνγηζηψλ» σο ζεζκφο γηα ηελ επηηήξεζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπ θξάηνπο. Αθφκα, ππήξραλ νη «Δχζελνη», νη νπνίνη καδί κε ηνπο «Λνγηζηέο» έιεγραλ ηνπο «Λνγαξηαζκνχο Γηαρεηξίζεσο» ησλ αξρφλησλ πνπ απνρσξνχζαλ απφ ηα δεκφζηα αμηψκαηα. πλαληάκε επίζεο ηνπο «Δμεηαζηάο», ηνπο «πλεγφξνπο», ηνπο «Γνθηκαζηήξηνπο», ηνπο «Αξρηζθφπνπο», ηνπο «Καηφπηνπο», ηνπο «Απνιφγνπο» νη νπνίνη ήηαλ επηθνξηηζκέλνη κε δηάθνξεο ειεγθηηθέο αξκνδηφηεηεο. Αξγφηεξα ζηε Ρψκε, ππήξραλ νη «Ύπαηηνη», νη «Κήλζνξεο», νη «Σηκεηέο», νη «Σακίεο», νη νπνίνη ήηαλ ππνρξεσκέλνη λα ππνβάιινπλ εθζέζεηο ζηελ χγθιεην γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ Γεκφζηνπ ρξήκαηνο. Καηά ην Μεζαίσλα δελ ππάξρνπλ ελδηαθέξνληα ζηνηρεία γχξσ απφ ηελ Διεγθηηθή. ηηο αξρέο ηεο Αλαγέλλεζεο βξίζθνπκε ίρλε ζνβαξνχ ειέγρνπ. πγθεθξηκέλα ζηελ παηξίδα ηεο Λνγηζηηθήο, ηελ Ηηαιία, θαηά ηηο αξρέο ηνπ 16 νπ αηψλα ε πφιε ηεο Πίδαο είρε ηνλ επίζεκν ειεγθηή ηεο. ηελ Αγγιία ζε ζρεηηθφ δηάηαγκα ηνπ Δδνπάξδνπ ηνπ Α πξσηνεκθαλίδεηαη ν φξνο Auditors (Διεγθηέο ). Ζ πξψηε επίζεκε «έλσζε Διεγθηψλ» εκθαλίζηεθε ζηε Βελεηία ην 1581 θαη είρε ηνλ ηίηιν «Coliegio dei Raxonati». Πνιχ αξγφηεξα εκθαλίδνληαη ζηηο ππφινηπεο Δπξσπατθέο ρψξεο θαη ζηηο Ζ.Π.Α. ηελ Διιάδα ε αξρηθή κέξηκλα γηα ηελ ίδξπζε νξγαλσκέλνπ ζψκαηνο Διεγθηψλ, ιήθζεθε αξρηθά κε ηνλ λφκν 5076/1931.Σειηθά ε πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ εμαγγειηψλ έγηλε ην 1955, νπφηε κε ην Ν.Γ. 3329/1955 ηδξχζεθε ην «ψκα Οξθσηψλ Λνγηζηψλ» (ΟΛ). χκθσλα κε ηνπο αληηθεηκεληθνχο εξεπλεηέο γέλλεζεο, εμέιημεο θαη εδξαίσζεο ηνπ ζεζκνχ ησλ Διεγθηψλ, απηφο ππήξμε πξντφλ ηνπ

10 Σ ε λ ί δ α 10 ζπγθεθξηκέλνπ θνηλσληθφ-νηθνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο, ην νπνίν θάζε θνξά επηθξαηνχζε (Σζαθιάγθαλνο, 1997, ζει.9). Ζ αλαπφθεπθηε δεκηνπξγία ινγηζηηθψλ ιαζψλ δηαηεξήζεθε κέζα απφ ηελ πάξνδν ησλ ρξφλσλ. Μάιηζηα έγηλε αθφκα πην ζπρλή. Φπζηθή θαηάιεμε ήηαλ ε αλάπηπμε ησλ δηάθνξσλ εηδψλ ειέγρνπ εθαξκφδνληαο πάληνηε ηνλ θαηάιιειν αλάινγα κε ηε θχζε ηεο επηρείξεζεο θαη ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αληηθεηκέλνπ πνπ ειέγρεηαη.

11 Σ ε λ ί δ α 11 Δίδη ελέγσος Ζ γεληθφηεηα ησλ φξσλ «Έιεγρνη» θαη «Διεγθηηθή» κπνξεί λα δηαζαθεληζηεί θαη λα γίλεη πην ζπγθεθξηκέλε ζηα πιαίζηα ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ δηαθφξσλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ κε ηελ θαηάηαμε ησλ ειέγρσλ ζε θαηεγνξίεο. 1.Αλάινγα κε ηελ έθηαζή ηνπο, νη έιεγρνη δηαθξίλνληαη ζε: Γενικούρ, πνπ επεθηείλνληαη ζε νιφθιεξε ηε δηαρείξηζε κηαο δνζκέλεο ρξνληθήο πεξηφδνπ (π.ρ. εηήζηνο έιεγρνο ηζνινγηζκνχ θαη απνηειεζκάησλ ρξήζεο ). Διδικούρ, πνπ έρνπλ σο αληηθείκελν έλα ζπγθεθξηκέλν ηνκέα ή ζέκα (π.ρ. έιεγρνο απνζεκάησλ, επηζθάιεηαο πειαηψλ, θ.ιπ.) 2. Αλάινγα κε ηνλ εηδηθφηεξν ζθνπφ ηνπο, νη έιεγρνη δηαθξίλνληαη ζε: Πποληπηικούρ, πνπ δηελεξγνχληαη θαηά ηελ εθηέιεζε ηεο νηθνλνκηθήο ζπλαιιαγήο θαη έρνπλ ζθνπφ λα πξνιάβνπλ ηα πηζαλά ιάζε. Καηαζηαληικούρ, πνπ δηελεξγνχληαη εθ ησλ πζηέξσλ θαη απνβιέπνπλ ζηελ απνθάιπςε παξαιείςεσλ θαη αλσκαιηψλ. 3.Αλάινγα κε ηε δηάξθεηά ηνπο, νη έιεγρνη δηαθξίλνληαη ζε: Μόνιμοςρ ή Γιαπκείαρ, πνπ δηελεξγνχληαη ζπλέρεηα θαη θαηά νιφθιεξε ηε δηάξθεηα ηεο νηθνλνκηθήο ρξήζεο. Σακηικούρ ή Πεπιοδικούρ, πνπ δελ είλαη κελ ζπλερείο αιιά δηελεξγνχληαη θαηά ηαθηηθέο ρξνληθέο πεξηφδνπο (εηήζηνη, ηξίκελνη, θ.ιπ.) Έκηακηοςρ ή Πεπιπηωζιακούρ, πνπ δηελεξγνχληαη ζε έθηαθηεο πεξηπηψζεηο γηα εηδηθνχο ιφγνπο (π.ρ. ππφλνηεο γηα θαηάρξεζε θ.ιπ.) 4.Αλάινγα κε ην πξφζσπν ηνπ Διεγθηή δηαθξίλνληαη ζε: Δζωηεπικούρ, πνπ νξγαλψλνληαη απφ ηελ ίδηα ηελ νηθνλνκηθή κνλάδα θαη δηελεξγνχληαη απφ πξφζσπα εμαξηεκέλα απ απηήλ. Δξωηεπικούρ, πνπ δηελεξγνχληαη απφ εηδηθνχο επαγγεικαηίεο ειεγθηέο, νη νπνίνη δελ πξέπεη λα έρνπλ θακία ζρέζε ή εμάξηεζε απφ ηελ ειεγρφκελε νηθνλνκηθή κνλάδα.

12 Σ ε λ ί δ α 12 ηελ θαζεκεξηλή πξαγκαηηθφηεηα δηάθνξσλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ ηα παξαπάλσ είδε ειέγρσλ δελ είλαη μεθνκκέλα κεηαμχ ηνπο. πλήζσο ζπλδπάδνληαη θαη αιιεινζπκπιεξψλνληαη, κε απψηεξν ζθνπφ ν (ζπλνιηθφο ) έιεγρνο λα είλαη πεξηζζφηεξν απνηειεζκαηηθφο θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ ζα εμαρζνχλ λα είλαη αξθνχληνο αηηηνινγεκέλα θαη ηεθκεξησκέλα. Πάλησο νη δχν θπξηφηεξεο θαηεγνξίεο ειέγρνπ, πνπ απνηεινχλ θαη ην βαζηθφ ζεκείν αλαθνξάο ηεο Διεγθηηθήο δηαδηθαζίαο, είλαη ν εζσηεξηθφο θαη ν εμσηεξηθφο (Σζαθιάγθαλνο,1997, ζει.11-12).

13 Σ ε λ ί δ α 13 Δζωηεπικόρ έλεγσορ Δξωηεπικόρ έλεγσορ ύγκπιζη ηων δύο Δζσηεξηθφο έιεγρνο είλαη απηφο ν έιεγρνο πνπ έρεη νξγαλσζεί κέζα ζηελ επηρείξεζε θαη δηελεξγείηαη απφ ππαιιήινπο ηεο. Σνλίδεηαη επίζεο φηη κε ηνλ φξν «εζσηεξηθφο έιεγρνο» δελ ελλννχκε κφλν ηελ ηδηαίηεξε ππεξεζία ειέγρνπ ζηελ επηρείξεζε ή ηνπο ππαιιήινπο πνπ έρνπλ αλαιάβεη απηή ηελ εξγαζία παξάιιεια κε ηα άιια θαζήθνληά ηνπο, αιιά ελλννχκε ην φιν ζχζηεκα νξγάλσζεο ηεο δηαδηθαζίαο εθηέιεζεο δηαρεηξηζηηθψλ πξάμεσλ θαη ηεο ινγηζηηθήο απεηθφληζεο ηνπ (αξκνδηφηεηεο πξνζσπηθνχ, εθδηδφκελα δηθαηνινγεηηθά, δηαδξνκή θαη έιεγρφο ηνπο θ.ιπ.). Όια απηά απνηεινχλ ην ιεγφκελν «ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ» γηα ην νπνίν ηζρχεη κηα βαζηθή αξρή. Κακία δηαρεηξηζηηθή πξάμε θαη ινγηζηηθή θαηαρψξεζε δελ επηηξέπεηαη λα νινθιεξψλεηαη απφ έλα κφλν ππάιιειν αιιά ε εξγαζία θάζε ππαιιήινπ πξέπεη λα ζπκπιεξψλεη, νπσζδήπνηε, ηελ εξγαζία ηνπιάρηζηνλ ελφο άιινπ θαη λα ειέγρεηαη απφ θάπνηνλ ηξίην (εζσηεξηθφο ειεγθηήο ή επνπηεχσλ πξντζηάκελνο) (Meigs et al.,1978, ζει.xii-xiv). Δμσηεξηθφο έιεγρνο είλαη απηφο ν έιεγρνο πνπ δηελεξγείηαη απφ εηδηθνχο επαγγεικαηίεο κε αλεπίιεπην ήζνο θαη αθέξαην ραξαθηήξα, άξηηα επηζηεκνληθή θαηάξηηζε θαζψο θαη εηδηθή πείξα, ρσξίο λα έρνπλ θακία ππνβιεηηθή ζρέζε εμάξηεζεο κε ηελ ειεγρφκελε επηρείξεζε. Πξφθεηηαη γηα ην ζεζκφ ησλ εμσηεξηθψλ ειεγθηψλ. ηε ρψξα καο απηνί νη εηδηθνί επαγγεικαηίεο είλαη νη νξθσηνί ινγηζηέο. Οη εμσηεξηθνί ειεγθηέο ή νξθσηνί ινγηζηέο ζηελ Διιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, θαηά ηελ εμέηαζε ηεο νξζφηεηαο ησλ νηθνλνκηθψλ εθζέζεσλ ηεο επηρείξεζεο βαζίδνληαη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ γηα ηελ πξφιεςε ζθαικάησλ θαηά ηελ ειεγθηηθή δηαδηθαζία θαη ζηνπο ειέγρνπο ηεθκεξίσζεο γηα ηελ επαιήζεπζε ησλ πνζψλ ησλ νηθνλνκηθψλ εθζέζεσλ. Ο βαζκφο ηζρπξφηεηαο ηνπ

14 Σ ε λ ί δ α 14 εζσηεξηθνχ ειέγρνπ θαζνξίδεη θαη ηελ έθηαζε ησλ ειέγρσλ ηεθκεξίσζεο. απηφ ην ζεκείν ζα κπνξνχζακε λα δηαθξίλνπκε έλα ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα πνπ αθνξά ηνλ εμσηεξηθφ ειεγθηή : Ο ηειεπηαίνο πξνζθέξεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ ρσξίο λα έρεη ζπζρεηηζζεί ή εγθιηκαηηζηεί κε ηα άηνκα θαη ηνπο παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηηο αδπλακίεο ηεο επηρείξεζεο. Ζ έιιεηςε θάζε είδνπο δεζκψλ κε ηνπο δηνηθνχληεο ζηελ νηθνλνκηθή κνλάδα θαη ε απηνηέιεηα ηεο δξάζεο ηνπο απέλαληη ζηηο επηδξάζεηο ηνπο, απνηεινχλ ην θαιχηεξν πηζηνπνηεηηθφ ηνπ θχξνπο θαη ηεο επξχηαηεο ρξεζηκφηεηαο θαη νξζφηεηαο ησλ πνξηζκάησλ ηνπο. Αληίζεηα ν εζσηεξηθφο ειεγθηήο ζηαζκίδεη «εθ ησλ έλδνλ» ηηο ζπλαιιαγέο κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Ο εζσηεξηθφο ειεγθηήο είλαη κφληκνο (δηαξθήο ) έιεγρνο, αιιά θαηά θαλφλα είλαη θαη γεληθφο έιεγρνο. Αθφκε ν εζσηεξηθφο έιεγρνο είλαη θαη πξνιεπηηθφο, ζηηο κεγάιεο δε επηρεηξήζεηο πεξηιακβάλεη θαη ηκήκα κε ηε κνξθή ηνπ θαηαζηαιηηθνχ ειέγρνπ (ππεξεζία επηζεψξεζεο). Ο εμσηεξηθφο έιεγρνο είλαη θαηά θαλφλα θαηαζηαιηηθφο έιεγρνο, αιιά κπνξεί λα είλαη θαη πξνιεπηηθφο, φηαλ ν εμσηεξηθφο ειεγθηήο ειέγρεη ηηο δηαρεηξηζηηθέο πξάμεηο πξηλ απφ ηελ εθηέιεζή ηνπο (απηφ ζπκβαίλεη θπξίσο ζηε Γεκφζηα δηαρείξηζε, φπνπ ην Διεγθηηθφ πλέδξην «ζεσξεί» ηα εληάικαηα πιεξσκήο πξηλ απφ ηελ εθηέιεζε ηνπο). Αθφκα ν εμσηεξηθφο έιεγρνο κπνξεί λα είλαη γεληθφο ή εηδηθφο, ηαθηηθφο (πεξηνδηθφο) ή έθηαθηνο θ.ιπ. απηφ ην ζεκείν ζα καο απαζρνιήζεη ηδηαίηεξα ν εμσηεξηθφο έιεγρνο ησλ Α.Δ. θαζψο θαη ην αληηθείκελφ ηνπ είλαη ηεξάζηην ( Meigs et al., 1978, ζει. XIV).

15 Σ ε λ ί δ α 15 Ποιοι κάνοςν ηον Δξωηεπικό Έλεγσο; Ποια ηα πποζόνηα ηοςρ ηςπικά και οςζιαζηικά; Ο εμσηεξηθφο ειεγθηήο είλαη άηνκν φπσο ηνλίζακε αλεμάξηεην πξνο ηελ επηρείξεζε ηελ νπνία ειέγρεη, ζε αληίζεζε κε ηνλ εζσηεξηθφ ειεγθηή πνπ είλαη δέζκηνο απηήο. Σν γεγνλφο απηφ δίλεη ηδηαίηεξν θχξνο ζην έξγν ηνπ εμσηεξηθνχ ειεγθηή πνπ ζεσξείηαη εγγχεζε γηα ηε δηελέξγεηα αληηθεηκεληθνχ θαη αλεπεξέαζηνπ ειέγρνπ. Αληίζεηα απφ ηνλ εζσηεξηθφ ειεγθηή πνπ ε δξάζε ηνπ πεξηνξίδεηαη κέζα ζηελ επηρείξεζε φπνπ είλαη ππάιιεινο, ν εμσηεξηθφο ειεγθηήο έρεη πνιιά θαη πνηθίια πεδία δξάζεο (πηζηνπνίεζε γηα ηελ αιήζεηα θαη ηελ αθξίβεηα ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ επηρεηξήζεσλ, γηα ηελ πηζηνιεπηηθή ηθαλφηεηά ηνπο θ.ιπ.). Απηφ ην γεγνλφο ζε αλεμάξηεην ιεηηνχξγεκα κε ζεζκηθφ ραξαθηήξα. Δίλαη επλφεην φηη γηα λα κπνξεί ν νξθσηφο ειεγθηήο λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο κεγάιεο θαη πνηθίιεο απαηηήζεηο ηνπ ηφζν ζπνπδαίνπ θαη ιεπηνχ έξγνπ ηνπ, πξέπεη λα έρεη θαη ηα αλάινγα πξνζφληα πνπ αλαθέξνληαη ηφζν ζηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ φζν θαη ζηελ επαγγεικαηηθή ηνπ ζπγθξφηεζε. Πξψην θαη θχξην πξνζφλ ζεσξείηαη ην αλεπίιεπην ήζνο θαη ε αθεξαηφηεηα ηνπ ραξαθηήξα, πξνζφλ πνπ απαηηείηαη απφ φινπο ηνπο εμσηεξηθνχο ειεγθηέο ζε φιεο ηηο ρψξεο ηνπ θφζκνπ, γηαηί ην επάγγεικα ηνπ εμσηεξηθνχ ειεγθηή είλαη επάγγεικα ήζνπο φπσο αθξηβψο ην επάγγεικα ηνπ δηθαζηή. Άιια πξνζφληα πνπ επίζεο απαηηνχληαη είλαη ε άξηηα επηζηεκνληθή θαηάξηηζε, ε εμεηδηθεπκέλε πείξα, ε ηθαλφηεηα ηαρείαο αληίιεςεο θαη βαζεηάο θαη ζίγνπξεο θξίζεο, ε επηλνεηηθφηεηα, ε απηνπεπνίζεζε, ε αλαγθαία ιεπηφηεηα (θαη θάπνηε δηπισκαηηθφηεηα) γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ ιεπηνχ έξγνπ ηνπ ειέγρνπ ηεο εξγαζίαο ησλ άιισλ, ε ηθαλφηεηα επρεξνχο θαη ζσζηήο έθθξαζεο ζηνλ πξνθνξηθφ θαη γξαπηφ ιφγν, ε επηκέιεηα θαη εξγαηηθφηεηα, πξνζπκία γηα ζπλεξγαζία κε ηνπο ειεγρφκελνπο θαη θαιιηέξγεηα ζρέζεο ακνηβαίαο θαηαλφεζεο θαη αιιεινελεκέξσζεο.

16 Σ ε λ ί δ α 16 Όια απηά ηα πξνζφληα φζν θαη αλ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ έξγνπ ηνπ Οξθσηνχ ινγηζηή άιιν ηφζν ζα πξέπεη λα αθνινπζήζνπλ ηελ ίδηα θαηεπζπληήξηα γξακκή κε θαλφλεο θαη πξφηππα ειεγθηηθήο ψζηε λα απνθηήζεη ην έξγν ησλ Οξθσηψλ Λνγηζηψλ ηελ εγθπξφηεηα θαη πνηφηεηα πνπ απαηηείηαη (Σζαθιάγθαλνο,2000, ζει.17).

17 Σ ε λ ί δ α 17 ΜΔΡΟ Β Ππόηςπα Δλεγκηικήρ Πξφηππα Διεγθηηθήο είλαη επίζεκα θαλφλεο γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο κηαο εξγαζίαο. Ζ χπαξμε γεληθά παξαδεθηψλ πξνηχπσλ ειεγθηηθήο καξηπξεί φηη νη ειεγθηέο ελδηαθέξνληαη εμαηξεηηθά γηα λα δηαηεξεζεί ε ειεγθηηθή εξγαζία φισλ ησλ αλεμάξηεησλ επαγγεικαηηθψλ ινγηζηψλ ζε νκνηφκνξθα πςειφ επίπεδν. Αλ θάζε νξθσηφο ινγηζηήο έρεη ηελ θαηάιιειε ηερληθή εθπαίδεπζε θαη δηεμάγεη ηνπο ειέγρνπο κε επηδεμηφηεηα, επηκέιεηα θαη επαγγεικαηηθή θξίζε, ην θχξνο ηνπ επαγγέικαηνο ζα εληζρπζεί θαη ην θνηλφ ζα απνδίδεη φιν θαη κεγαιχηεξε ζεκαζία ζηε γλψκε ησλ ειεγθηψλ πνπ ζπλνδεχεη ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Α)Γεληθά Πξφηππα : 1. Ο έιεγρνο πξέπεη λα δηεμάγεηαη απφ πξφζσπν ή πξφζσπα πνπ έρνπλ ηελ θαηάιιειε ηερληθή εθπαίδεπζε θαη ηθαλφηεηα σο ειεγθηέο. 2. Ο ειεγθηήο ή νη ειεγθηέο πξέπεη λα δηαηεξνχλ αλεμαξηεζία πλεχκαηνο ζε φια ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ εξγαζία πνπ ηνπο έρεη αλαηεζεί. 3. Ζ δηεμαγσγή ηνπ ειέγρνπ θαη ε ζχληαμε ηεο εθζέζεσο πξέπεη λα γίλνληαη κε ηελ νθεηιφκελε επαγγεικαηηθή επηκέιεηα. Β)Πξφηππα Δπηηφπηαο Δξγαζίαο : 1. Ζ εξγαζία πξέπεη λα έρεη ζρεδηαζηεί επαξθψο θη αλ ζ απηή ζπκκεηέρνπλ βνεζνί ζα πξέπεη λα αζθείηαη ε θαηάιιειε επίβιεςε. 2. Πξέπεη λα κειεηεζεί θαη λα αμηνινγεζεί θαηάιιεια ην εθαξκνδφκελν ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, ψζηε λα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζαλ αμηφπηζηε βάζε γηα λα πξνζδηνξηζηεί ε έθηαζε ησλ δνθηκαζηψλ ζηηο νπνίεο ζα πεξηνξηζηνχλ νη ειεγθηηθέο δηαδηθαζίεο.

18 Σ ε λ ί δ α Με επηζθνπήζεηο, παξαηεξήζεηο, εξσηεκαηνιφγηα θαη επηβεβαηψζεηο πξέπεη λα ζπγθεληξψλνληαη επαξθή θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ λα κπνξνχλ εχινγα λα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηε δηαηχπσζε γλψκεο σο πξνο ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πνπ ειέγρνληαη. Γ)Πξφηππα ζρεηηθά κε ηελ Έθζεζε Διέγρνπ: 1. Ζ έθζεζε πξέπεη λα αλαθέξεη αλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο παξνπζηάδνληαη ζχκθσλα κε ηηο γεληθά παξαδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο. 2. Ζ έθζεζε πξέπεη λα αλαθέξεη αλ νη ινγηζηηθέο αξρέο πνπ ηεξήζεθαλ θαηά ηελ πεξίνδν είλαη ζπλεπείο κε εθείλεο ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ. 3. Οη ζπκπιεξσκαηηθέο ππνζεκεηψζεηο πνπ αλαγξάθνληαη ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πξέπεη λα ζεσξνχληαη σο εχινγα επαξθείο, εθηφο αλ ζηελ έθζεζε ειέγρνπ δηαηππψλεηαη δηαθνξεηηθή άπνςε. 4. Ζ έθζεζε είηε πξέπεη λα εθθξάδεη γλψκε σο πξνο ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζην ζχλνιφ ηνπο, είηε λα γλσκαηεχεη φηη δελ είλαη δπλαηφ λα εθθξαζηεί γλψκε γη απηέο. Όηαλ είλαη αδχλαην λα εθθξαζηεί γλψκε γηα ην ζχλνιν ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ, πξέπεη λα αλαθέξνληαη νη ιφγνη ηεο αδπλακίαο. ε θάζε πεξίπησζε πνπ ην φλνκα ελφο ειεγθηή ζρεηίδεηαη κε ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, ε έθζεζε πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ζαθή έλδεημε ηνπ ραξαθηήξα ηνπ ειέγρνπ πνπ έθαλε ν ειεγθηήο, αλ έθαλε θαη ην βαζκφ επζχλεο πνπ αλαιακβάλεη. Σα δέθα πξφηππα πνπ έρνπλ θαζηεξσζεί πεξηέρνπλ ζαθείο θαη ππνθεηκεληθνχο φξνπο φπσο «επαξθήο ζρεδηαζκφο», «θαηάιιειε αμηνιφγεζε ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ», «επαξθή θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία» θαη «επαξθείο ζπκπιεξσκαηηθέο ππνζεκεηψζεηο». Γηα λα απνθαζηζηεί ηη είλαη θαηάιιειν θαη επαξθέο ζηηο ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο ππφ ηηο νπνίεο δηεμάγεηαη θάζε ειεγθηηθή εξγαζία πξέπεη ν

19 Σ ε λ ί δ α 19 ειεγθηήο λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ επαγγεικαηηθή ηνπ θξίζε. Ζ ειεγθηηθή δελ κπνξεί λα πεξηνξηζηεί ζε απιή κεραληθή εξγαζία ε ρξεζηκνπνίεζε ηεο επαγγεικαηηθήο θξίζεσο ηνπ ειεγθηή έρεη δσηηθή ζεκαζία ζε αλαξίζκεηα ζέκαηα πνπ εκθαλίδνληαη ζε θάζε έιεγρν. Οπσζδήπνηε ε δηακφξθσζε θαη δεκνζίεπζε πξνζεθηηθά δηαηππσκέλσλ πξνηχπσλ ειεγθηηθήο πξνζθέξεη αλεθηίκεηε βνήζεηα ζηελ αλχςσζε ηνπ πνηνηηθνχ επηπέδνπ ηεο ειεγθηηθήο εξγαζίαο, έζησ θαη αλ θαηά ηελ εθαξκνγή απηψλ ησλ πξνηχπσλ ρξεηάδεηαη θαη ε επαγγεικαηηθή θξίζε (Πάπαο,1999,ζει.31-33).

20 Σ ε λ ί δ α 20 Α1)Σερληθή Δθπαίδεπζε θαη ηθαλφηεηα: Πσο απνθηά ινηπφλ ν αλεμάξηεηνο ειεγθηήο ηελ «θαηάιιειε ηερληθή εθπαίδεπζε θαη ηθαλφηεηα»; Ζ απάληεζε ζ απηφ ην εξψηεκα είλαη πσο ε ζπλερήο κφξθσζε είλαη απαξαίηεηε. Γηα ηνλ νξθσηφ ινγηζηή θάζε ειεγθηηθή εξγαζία πξέπεη λα απνηειεί πξαθηηθή εθπαίδεπζε ν νξθσηφο ινγηζηήο πξέπεη λα παξαθνινπζεί ηα εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα ηνπ γξαθείνπ φπνπ εξγάδεηαη θαη πξέπεη λα δηαβάδεη θαη λα κειεηά ζπλερψο ηελ ηξέρνπζα βηβιηνγξαθία ζε ινγηζηηθά θαη ζπλαθή ζέκαηα. Α2)Αλεμαξηεζία- ην ζεκαληηθφηεξν πξφηππν ηεο Διεγθηηθήο : Ζ γλψκε ηνπ αλεμάξηεηνπ επαγγεικαηία ινγηζηή σο πξνο ηελ εηιηθξίλεηα ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κηαο επηρεηξήζεσο δελ έρεη θακία αμία αλ ν ινγηζηήο δελ είλαη πξαγκαηηθά αλεμάξηεηνο. Καηά ζπλέπεηα, ην πξφηππν ειεγθηηθήο πνπ νξίδεη φηη «ν ειεγθηήο πξέπεη λα δηαηεξεί αλεμαξηεζία πλεχκαηνο ζε φια ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ εξγαζία πνπ ηνπ έρεη αλαηεζεί» είλαη ίζσο ν ζεκαληηθφηεξνο παξάγνληαο πνπ δηθαηνινγεί ηελ χπαξμε ηνπ αλεμάξηεηνπ ινγηζηηθνχ επαγγέικαηνο. Αλ νη ειεγθηέο έρνπλ κεηνρέο ηεο εηαηξίαο ηελ νπνία ειέγρνπλ, ή αλ είλαη κέιε ζπκβνπιίνπ δηεπζπληψλ ηεο, είλαη ελδερφκελν θαηά ηελ εθηέιεζε ησλ ειεγθηηθψλ ηνπο θαζεθφλησλ λα ελεξγήζνπλ ππνζπλείδεηα κε κεξνιεπηηθφηεηα. Έηζη ν νξθσηφο ινγηζηήο πξέπεη λα απνθεχγεη νπνηαδήπνηε ζρέζε κε ηελ πειάηηδα επηρείξεζε, πνπ ζα έδηλε αθνξκή ζε θάπνηνλ γλψζηε ηεο θαηαζηάζεσο λα ακθηβάιιεη γηα ηελ αλεμαξηεζία ηνπ νξθσηνχ ινγηζηή. Γελ αξθεί νη νξθσηνί ινγηζηέο λα είλαη αλεμάξηεηνη πξέπεη θαη λα ζπκπεξηθέξνληαη θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε ην πιεξνθνξεκέλν θνηλφ λα κελ έρεη θαλέλα ιφγν λα ακθηβάιιεη γηα ηελ αλεμαξηεζία ηνπο.

21 Σ ε λ ί δ α 21 Σν φηη νη ειεγθηέο επηιέγνληαη θαη πιεξψλνληαη απφ ηελ δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο πνπ ειέγρνπλ, απνηειεί ίζσο έλα ιφγν πνπ ηνπο δπζθνιεχεη θάπσο λα δηαηεξήζνπλ ηελ αλεμάξηεηε ζέζε ηνπο. Αλ νη ειεγθηέο αλαιακβάλνπλ λα παίμνπλ ην ξφιν ηνπ επίζεκνπ εθπξνζψπνπ ηεο δηνηθήζεσο, ηφηε ζπζηάδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο ζέζε σο αλεμάξηεηνη επαγγεικαηίεο ινγηζηέο (Πάπαο,1999,ζει ).

22 Σ ε λ ί δ α 22 Σα ππόηςπα ηηρ ελεγκηικήρ ζε ζσέζη με ηιρ ελεγκηικέρ διαδικαζίερ. Σα πξφηππα ηεο ειεγθηηθήο δελ πξέπεη λα ζπγρένληαη κε ηηο ειεγθηηθέο δηαδηθαζίεο. Σα πξφηππα ειεγθηηθήο είλαη βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηε θχζε ηεο έξεπλαο πνπ είλαη απαξαίηεηε γηα θάζε έιεγρν. Κνηλφ παξάδεηγκα ειεγθηηθήο δηαδηθαζίαο είλαη ε επηζεψξεζε θαη κέηξεζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο πειάηηδαο επηρεηξήζεσο, φπσο είλαη ην ηακείν, ηα δηαπξαγκαηεχζηκα αμηφγξαθα θαη ηα εηζπξαθηέα γξακκάηηα. Έλα απφ ηα πξφηππα επηηφπηαο εξγαζίαο νξίδεη φηη πξέπεη λα «ζπγθεληξψλνληαη επαξθή, θαηάιιεια απνδεηθηηθά ζηνηρεία» πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηελ έθθξαζε γλψκεο. χκθσλα κε ην πξφηππν απηφ σο πξνο ηα απνζέκαηα ρξεηάδνληαη απνδεηθηηθά ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηηο πνζφηεηεο θαη ηηο ηηκέο ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ αλήθνπλ ζηελ θπξηφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο. Καηά ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνηχπνπ, νη ειεγθηέο πξέπεη λα βξνπλ ηθαλνπνηεηηθή ηελ απνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ, θαη γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο απηέο ζα πξέπεη λα εθαξκφζνπλ δηαδηθαζίεο φπσο : α)λα παξαθνινπζήζνπλ ηε δηεμαγσγή ηεο θπζηθήο απνγξαθήο, β)λα ζπγθξίλνπλ ηηο ηηκέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ απνηίκεζε ησλ απνζεκάησλ κε ηηο ηηκέο πνπ αλαγξάθνληαη ζηα ηηκνιφγηα αγνξάο θαη γ) λα δηαπηζηψζνπλ φηη ε κεηαθεξφκελε αμία ησλ «εμ απνγξαθήο» απνζεκάησλ δελ ππεξβαίλεη ηελ θαζαξά πξαγκαηνπνηήζηκε αμία ηνπο. Οη ηξεηο απηέο δηεξεπλεηηθέο εξγαζίεο είλαη ειεγθηηθέο δηαδηθαζίεο. Γηα λα απνθαζίζνπλ νη ειεγθηέο πφζα ηηκνιφγηα αγνξάο πξέπεη λα εμεηαζζνχλ θαη πνηα έθηαζε πξέπεη λα πάξεη ε ζχγθξηζε κε ηηο ηξέρνπζεο ηηκέο ηεο αγνξάο ρξεηάδνληαη λα έρνπλ ην πιαίζην ελφο πξνηχπνπ ειεγθηηθήο θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηελ θξίζε ηνπο θξίζε σο πξνο ην πφζα απνδεηθηηθά ζηνηρεία είλαη αξθεηά κε ηηο επηθξαηνχζεο ζπλζήθεο. ηελ ηδαληθή πεξίπησζε, ε απφθαζε απηή ζα

23 Σ ε λ ί δ α 23 πξέπεη λα είλαη ε ίδηα θαη απηήλ έπαηξλαλ δηαθνξεηηθνί ειεγθηέο ππφ ηηο ίδηεο ζπλζήθεο. Γελ ππάξρεη κηα κνλαδηθή ζεηξά δηαδηθαζηψλ πνπ λα πξνζαξκφδεηαη ζε φινπο ηνπο ειέγρνπο. ε θάζε έιεγρν πνπ αλαιακβάλνπλ νη Διεγθηέο, ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο Διεγθηηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ππαγνξεχνληαη απφ ηε θχζε ησλ ινγηζηηθψλ βηβιίσλ, απφ ηελ πνηνηηθή ζηάζκε ηνπ Δζσηεξηθνχ Διέγρνπ θαη απφ ηηο άιιεο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ ειεγρφκελε επηρείξεζε. Αιιά ηα πξφηππα, απφ έιεγρν ζε έιεγρν. Σα πξφηππα πξέπεη λα είλαη νκνηφκνξθα νη δηαδηθαζίεο φκσο πξέπεη λα δηαθέξνπλ γηα λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζε θάζε ειεγθηηθή εξγαζία. Οη ειεγθηηθέο δηαδηθαζίεο δελ θαζνξίδνληαη απφ ηελ πειάηηζζα επηρείξεζε. Ζ αλεμάξηεηε ζέζε ησλ Διεγθηψλ θαίλεηαη απφ ην γεγνλφο φηη νη ειεγθηέο θαη φρη ε πειάηηζζα επηρείξεζε είλαη εθείλνη πνπ θαζνξίδνπλ ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Ζ δηνίθεζε ηεο επηρεηξήζεσο θαζνδεγεί ηνπο ππαιιήινπο ηεο σο πξνο ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζα εθαξκφζνπλ ζηελ εξγαζία ηνπο αιιά δελ κπνξεί λα πξνδηαγξάςεη ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ζα εθαξκφζεη ν νξθσηφο ινγηζηήο ζηνλ νπνίν αλάζεζε ηνλ έιεγρν ηεο επηρεηξήζεσο. Ζ έθζεζε ειέγρνπ αλαθέξεη φηη νη ειεγθηέο ρξεζηκνπνίεζαλ φιεο ηηο δηαδηθαζίεο πνπ απηνί ζεψξεζαλ αλαγθαίεο γηα ηηο ππάξρνπζεο ζπλζήθεο.

24 Σ ε λ ί δ α 24 Ζ «παπάγπαθορ γνώμηρ» ηηρ εκθέζεωρ ελέγσος Ζ «παξάγξαθνο γλψκεο» απνηειείηαη απφ κία κφλν πξφηαζε θαη επαλαιακβάλεηαη εδψ κε νξηζκέλεο ζεκαληηθέο θξάζεηο: Καηά ηε γλψκε καο νη νηθνλνκηθέο εθζέζεηο πνπ αλαθέξνληαη παξαπάλσ παξνπζηάδνπλ κε εηιηθξίλεηα ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο εηαηξείαο ΥΦΧ θαηά ηελ 31 ε Γεθεκβξίνπ ηα δε απνηειέζκαηα ησλ εξγαζηψλ ηεο θαη νη κεηαβνιέο ηεο νηθνλνκηθήο θαηαζηάζεσο θαηά ηελ νηθνλνκηθή ρξήζε πνπ έιεμε ηελ εκεξνκελία απηή ππνινγίζηεθαλ ζχκθσλα κε ηηο γεληθά παξαδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο πνπ εθαξκφζηεθαλ κε ζπλέπεηα φπσο θαη θαηά ηελ πξνεγνχκελε ρξήζε. Κάζε θξάζε ηππσκέλε κε καχξα ζηνηρεία έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία. Ζ πξψηε θξάζε «θαηά ηε γλψκε καο» δείρλεη θαζαξά φηη νη ειεγθηέο δελ εθθξάδνπλ ηίπνηα παξαπάλσ απφ κηα έγθπξε γλψκε, δελ εγγπψληαη νχηε πηζηνπνηνχλ φηη νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ηεο επηρεηξήζεσο είλαη αθξηβείο, νξζέο ή αιεζείο. Οη ειεγθηέο δελ κπνξνχλ λα εγγπεζνχλ ηελ νξζφηεηα ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ γηαηί ε ζχληαμε απηψλ ησλ κάιινλ παξά απφιπησλ γεγνλφησλ. Δπηπιένλ νη ειεγθηέο δελ θάλνπλ πιήξε θαη ιεπηνκεξεηαθφ έιεγρν φισλ ησλ ζπλαιιαγψλ αθήλεη ηελ πηζαλφηεηα λα κελ απνθαιπθζνχλ κεξηθά ιάζε. Ζ αλάπηπμε ηνπ ινγηζηηθνχ επαγγέικαηνο θαη ε απμεκέλε εκπηζηνζχλε πνπ απνδίδνληαη απφ φινπο ηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο ζηηο ειεγκέλεο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο δείρλνπλ φηη ε γλψκε ησλ ειεγθηψλ απνηειεί ζπλήζσο επαξθή εμαζθάιηζε φηη νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο κπνξνχλ αλ ζεσξνχληαη αμηφπηζηεο. ηελ «παξάγξαθν γλψκεο» ηεο εθζέζεσο νη ειεγθηέο θάλνπλ ηηο εμήο ηέζζεξηο δηαπηζηψζεηο σο πξνο ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο : (1) Όηη νη θαηαζηάζεηο παξνπζηάδνπλ κε εηιηθξίλεηα ηελ νηθνλνκηθή ζέζε θαη ηα απνηειέζκαηα νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο (απηή είλαη ε

25 Σ ε λ ί δ α 25 πξσηαξρηθή θαη θχξηα γλσκάηεπζε) (2) Όηη ε παξνπζίαζε έρεη γίλεη ζχκθσλα κε ηηο ινγηζηηθά παξαδεθηέο αξρέο (3) Όηη νη γεληθά παξαδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο έρνπλ εθαξκνζηεί κε ζπλέπεηα (4) Τπνλνείηαη φηη νη ζπκπιεξσκαηηθέο ππνζεκεηψζεηο είλαη επαξθείο. Ζ επφκελε θξάζε ζηελ «παξάγξαθν γλψκε» πνπ ρξεηάδεηαη εηδηθή αλάπηπμε είλαη απηή πνπ ιέεη «παξνπζηάδνπλ κε εηιηθξίλεηα».αθνχ πνιιά απφ ηα θνλδχιηα ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ δελ κπνξνχλ λα κεηξεζνχλ κε αθξίβεηα, νη ειεγθηέο δελ κπνξνχλ λα πνπλ φηη νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο «παξνπζηάδνπλ αθξηβψο» ηελ νηθνλνκηθή ζέζε ή ηα απνηειέζκαηα ρξήζεσο. Ζ έλλνηα ησλ ιέμεσλ «παξνπζηάδνπλ κε εηιηθξίλεηα» φπσο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο εθζέζεηο ησλ ειεγθηψλ, έρεη πνιπζπδεηεζεί ηειεπηαία ζηα δηθαζηήξηα θαη ζηελ ειεγθηηθή βηβιηνγξαθία. Ζ δηαθσλία πεξηζηξέθεηαη γχξσ απφ ην εξψηεκα, αλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο πνπ έρνπλ ζπληαρζεί ζχκθσλα κε ηηο γεληθά ινγηζηηθέο αξρέο απνηεινχλ αλαγθαζηηθά εηιηθξηλή παξνπζίαζε. Οη αγσγέο πνπ ακθηζβεηνχλ ηελ εηιηθξίλεηα ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζπδεηνχληαη αξθεηά ζπλήζσο αξθεηά ρξφληα κεηά ηε ζχληαμε ησλ θαηαζηάζεσλ απηψλ. Καηαιήγνπκε φηη εθαξκφδνληαο ν ειεγθηήο ηελ επαγγεικαηηθή ηνπ θξίζε γηα λα απνθαζίζεη αλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη ζην ζχλνιφ ηνπο εηιηθξηλείο, ζα πξέπεη ίζσο λα πξνζδηνξηζηεί αλ νη ινγηζηηθέο αξρέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ είλαη γεληθά παξαδεθηέο, αλ νη αξρέο πνπ επηιέρηεθαλ είλαη νη αξκφδνπζεο γηα ηηο ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο, αλ ηα δεδνκέλα πνπ εκθαλίδνληαη, ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο έρνπλ νκαδνπνηεζεί θαη ηαμηλνκεζεί θαηά ηξφπν ινγηθφ, νχηε πνιχ αλαιπηηθά, νχηε πνιχ ζπλνπηηθά θαη αλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ζηε γεληθή ηνπο άπνςε ελεκεξψλνπλ θαη δελ παξαπιαλνχλ. Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο δελ απνηεινχλ πξνβιέςεηο, αιιά θαη δελ πξέπεη λα παξνπζηάδνληαη έηζη

26 Σ ε λ ί δ α 26 ψζηε λα νδεγνχλ εθείλνπο πνπ ηηο ρξεζηκνπνηνχλ ζε πξνβιέςεηο ή ζπκπεξάζκαηα πνπ ε ίδηα ε επηρείξεζε θαη νη αλεμάξηεηνη ειεγθηέο ηεο γλσξίδνπλ φηη είλαη αζηήξηθηα ή απίζαλα. Οη ζπκπιεξσκαηηθέο θαηαζηάζεηο κε εηιηθξίλεηα γηα ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαη ηα απνηειέζκαηα ρξήζεσο ηεο επηρεηξήζεσο, πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ επαξθείο ζπκπιεξσκαηηθέο ζεκεηψζεηο πνπ λα παξέρνπλ φιεο ηηο νπζηψδεηο πιεξνθνξίεο. Ζ ρξεκαηννηθνλνκηθή θαηάζηαζε κπνξεί λα είλαη παξαπιαλεηηθή, αλ δελ δίλεη πιήξε εηθφλα ηεο επηρεηξήζεσο. Γ ηα παξάδεηγκα, αλ έλα έθηαθην θνλδχιη δεκηάο, πνπ πξνέθπςε απφ πιεκκχξα ζε αλαζθάιηζηεο εγθαηαζηάζεηο θαη κεραλήκαηα, ζπγρσλεπζεί κε ηα θέξδε εθκεηαιιεχζεσο ρσξίο λα αλαθέξεηαη μερσξηζηά, ν αλαγλψζηεο ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κπνξεί λα απνθηήζεη εζθαικέλε εληχπσζε γηα ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επηρεηξήζεσο. «Οη επαξθείο ζπκπιεξσκαηηθέο ππνζεκεηψζεηο» δελ έρνπλ ζθνπφ ηελ απνθάιπςε «φισλ» ησλ γεγνλφησλ. Ζ πξφσξε απνθάιπςε επηθείκελεο ζπγρσλεχζεσο ηεο επηρεηξήζεσο, γηα παξάδεηγκα, ζα κπνξνχζε λα βιάςεη ηε ζέζε ηεο (Πάπαο,1999,ζει ).

27 Σ ε λ ί δ α 27 Ζ οςζιαζηικόηηηα ηων γεγονόηων ηε ινγηζηηθή πξαθηηθή έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά ζηνηρεία επαγγεικαηηθήο θξίζεσο είλαη ε ηθαλφηεηα λα δηαθξίλεη θαλείο αλάκεζα ζε νπζηψδε ή επνπζηψδε ζθάικαηα ή απνθιίζεηο απφ ηελ νξζή ινγηζηηθή πξαθηηθή. Έλα θνλδχιη πνπ είλαη νπζηψδεηο γηα κηα επηρείξεζε κπνξεί λα είλαη επνπζηψδεηο γηα κηα άιιε. Γηα παξάδεηγκα, ε θαηαζηξνθή αλαζθάιηζησλ απνζεκάησλ αμίαο ,00 ζε έλα κηθξφ θαηάζηεκα κπνξεί λα είλαη γεγνλφο ζρεηηθά ζεκαληηθφ. Ζ δεκία απηή ησλ ,00 κπνξεί λα αληηπξνζσπεχεη ίζσο ην έλα ηέηαξην ησλ εηήζησλ θαζαξψλ θεξδψλ ή ελδερνκέλσο ην 10% ησλ ζπλνιηθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ελφο θαηαζηήκαηνο. Αιιά ε θαηαζηξνθή απνζεκάησλ αμίαο ,00 αζθαιψο δελ απνηειεί νπζηψδεο θνλδχιη γηα ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο Roebuck and Co, πνπ ηα θαζαξά ηεο θέξδε μεπεξλνχλ ηα 50 εθαηνκκχξηα επξψ. Γηα λα θξηζεί ε νπζηαζηηθφηεηα ελφο θνλδπιίνπ, ην ζρεηηθφ ρξεκαηηθφ πνζφ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν, αιιά φρη ηνλ θχξην. Αλ κηα εηαηξεία πνπιήζεη ζ έλα απφ ηα ζηειέρε ηεο αλψηαηεο δηνηθήζεσο ηεο έλα πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν θαη απηφ ην ζηέιερνο πνπιήζεη έπεηηα ην ίδην πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν πάιη ζηελ εηαηξεία κε θέξδνο, ηφηε απηή ε ζπλαιιαγή κε πξφζσπν ζπλδεφκελν κε ηελ επηρείξεζε ζα πξέπεη λα απνθαιπθζεί έζησ θαη αλ ηα ρξεκαηηθφ πνζφ δελ είλαη ζεκαληηθφ ζε ζρέζε κε ην ζχλνιν ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Δίλαη πηζαλφ λα ππάξρεη ζχγθξνπζε ζπκθεξφλησλ γη απηφ θαη ε ζπλαιιαγή πξέπεη λα απνθαιπθζεί. Γηα λα θξηζεί ινηπφλ αλ έλα γεγνλφο είλαη νπζηψδεηο ή επνπζηψδεηο πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε θαη ηα πνζνηηθά θαη ηα πνηνηηθά ζηνηρεία, θαηά πφζν κπνξεί λα επεξεάζεη ηα ζπκπεξάζκαηα απηψλ πνπ ζα κειεηήζνπλ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Σέινο ε θξίζε ησλ ειεγθηψλ δελ κπνξεί λα αληηθαηαζηαζεί απφ θάπνηα απζαίξεηε πνζνζηηαία ζρέζε.

28 Σ ε λ ί δ α 28 Αποδεικηικά ζηοισεία 1.Γενικά Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο απνηεινχλ ηε βάζε πάλσ ζηελ νπνία ν Διεγθηήο ζα θξίλεη αλ απηέο έρνπλ εηνηκαζζεί ζχκθσλα κε ηηο γεληθά παξαδεθηέο Αξρέο ηεο Λνγηζηηθήο. Ο Διεγθηήο εμεηάδνληαο ηα δεδνκέλα πνπ πεξηγξάθνπλ ηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο πξέπεη λα ζπγθεληξψζεη απφ ηηο δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο απηέο πνπ είλαη αμηφπηζηεο. Μηα πεγή πνπ ζεσξείηαη ζεκαληηθφ απνδεηθηηθφ ζηνηρείν γηα ηνλ Διεγθηή είλαη ηα ινγηζηηθά ζηνηρεία θαη βηβιία. Λνγηζηηθά ζηνηρεία είλαη δηάθνξα δηθαηνινγεηηθά έγξαθα ηεο επηρείξεζεο, φπσο ηηκνιφγηα, ζπκβφιαηα, κηζζνδνηηθέο θαηαζηάζεηο θ.ιπ., ελψ ινγηζηηθά βηβιία είλαη ηα βηβιία ή θαξηέιεο φπνπ θαηαρσξνχληαη νη ζπλαιιαγέο. Σα ινγηζηηθά βηβιία θαη ζηνηρεία εθνδηάδνπλ ηνλ Διεγθηή κε πιεξνθνξίεο πνπ δείρλνπλ φηη: 1) Σα πνζά πνπ αλαθέξνληαη ζηηο Υξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο έρνπλ βάζε ζηα ππφινηπα ησλ ινγαξηαζκψλ ηνπ Καζνιηθνχ. 2) Οη ζσζηνί αιγεβξηθνί ππνινγηζκνί ησλ ρξεσζηηθψλ θαη πηζησηηθψλ εγγξάθσλ έρνπλ σο απνηέιεζκα ηε ζσζηή εθηίκεζε ησλ ππνινίπσλ ηνπ Καζνιηθνχ. 3) Οη εγγξαθέο ησλ ινγαξηαζκψλ ζηε ρξέσζε θαη ζηελ πίζησζε εθθξάδνπλ ηε ζσζηή ινγηζηηθή εξκελεία φισλ ησλ ζπλαιιαγψλ ηεο επηρείξεζεο. Σα ινγηζηηθά βηβιία φκσο δελ απνηεινχλ θαη ηε κφλε πεγή ζπζζψξεπζεο απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ. Ο Διεγθηήο ζα πξέπεη ζπλερψο λα αλαδεηεί θαη άιιεο πεγέο ή κπνξεί αθφκε λα επσθειείηαη θαη απφ ηελ πξνζσπηθή ηνπ επαθή θαη απφ ζπλεληεχμεηο έμσ απφ απηή (Σζαθιάγθαλνο,1997, ζει.99).

29 Σ ε λ ί δ α 29 2.Μέθοδοι ζςζζώπεςζηρ αποδεικηικών ζηοισείων Οη πνηθίιεο κέζνδνη πνπ πηνζεηνχληαη απφ έλαλ Διεγθηή ψζηε λα ζπγθεληξψζεη ζηνηρεία νλνκάδνληαη δηαδηθαζίεο Διέγρνπ. 1) Δμέηαζε: Δίλαη ε Σερληθή Διέγρνπ φπνπ ν Διεγθηήο εμεηάδεη νπνηνδήπνηε πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν. Δμεηάδνληάο ην, αλαγλσξίδεη ην είδνο πνπ είλαη θαη βεβαηψλεηαη αλ ππάξρεη. 2) Δπηζεψξεζε: Δίλαη ε Σερληθή Διέγρνπ φπνπ γίλεηαη ε αλαζεψξεζε ησλ ηεθκεξησκέλσλ ζηνηρείσλ. Ο Διεγθηήο γεληθά εμεηάδεη ην ηεθκήξην γηα λα θαζνξίζεη αλ είλαη γλήζην. Σν ηεθκήξην κπνξεί λα είλαη ρσξίο λα πεξηέρεη ελδείμεηο ηξνπνπνίεζεο. 3) Δπηβεβαίσζε: Δίλαη ε Σερληθή φπνπ ν Διεγθηήο επηβεβαηψλεη ηα ζηνηρεία πνπ έρεη ζηα ρέξηα ηνπ, ιακβάλνληαο απφ εμσηεξηθή πεγή κηα γξαπηή έθζεζε σο απφδεημε γλεζηφηεηαο ησλ ζηνηρείσλ. 4) Παξαηήξεζε: Ο Διεγθηήο παξαηεξεί ηεο δξαζηεξηφηεηεο κηαο επηρείξεζεο θαη είλαη έηνηκνο λα απνθαιχςεη νπνηεζδήπνηε παξεθθιίζεηο απφ ηε δηαγξαθφκελε πνξεία. 5) Έξεπλα: Ζ Σερληθή ηεο ζπλέληεπμεο θαη ππνβνιήο εξσηήζεσλ ρξεζηκνπνηείηαη πιαηηά. Οη εξσηήζεηο ίζσο πνηθίινπλ αμηνζεκείσηα σο πξνο ηε ζπνπδαηφηεηά ηνπο, αιιά είλαη πάληνηε απαξαίηεηεο. Δθηείλνληαη επίζεο απφ ηηο πνιχ γεληθέο κέρξη ηηο πνιχ εηδηθέο. 6) χγθξηζε: Ζ Σερληθή απηή εθαξκφδεηαη ζε δεηήκαηα φπνπ ν θίλδπλνο ζθάικαηνο είλαη κεγαιχηεξνο. Ο Διεγθηήο ζπγθξίλεη ηα δεδνκέλα ηνπ πειάηε κε απηά πνπ αλακέλεηαη λα πξαγκαηνπνηεζνχλ. 7) πκθσλία: Ζ επηβεβαίσζε θάπνησλ πνζψλ ή εγγξάθσλ απφ δχν δηαθνξεηηθέο ζεηξέο νη νπνίεο είλαη αλεμάξηεηεο κεηαμχ ηνπο, αιιά ζπλδένληαη κε θνηλά ή ζπγγελή απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Έηζη ν ινγαξηαζκφο θαηαζέζεηο φςεσο πξέπεη λα ζπκθσλεί κε ην ππφινηπν ηεο κεληαίαο θαηάζηαζεο ηεο Σξάπεδαο.

30 Σ ε λ ί δ α 30 Ο Διεγθηήο πξέπεη λα βεβαησζεί φηη φιεο νη ζπλαιιαγέο πνπ δηεμήρζεζαλ ζηελ πεξίνδν πνπ εμεηάδεη έρνπλ απεηθνληζηεί ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. ηε ζπλέρεηα ν Διεγθηήο ζα εθθξάζεη ηε γλψκε ηνπ γη απηέο ζην ζχλνιφ ηνπο. Όκσο απηφ πνπ πξέπεη λα επηδηψθεη ν ίδηνο είλαη λα ζπζζσξεχζεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία γηα ηα θνλδχιηα εθείλα πνπ επεξεάδνπλ εμαηηίαο ηεο ζνβαξφηεηαο ηνπο, ηηο Υξεκαηννηθνλνκηθέο Καηαζηάζεηο. Φπζηθά ηα νπζηψδε θνλδχιηα δηαθέξνπλ απφ επηρείξεζε ζε επηρείξεζε ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηεο (Σζαθιάγθαλνο,1997,ζει ). 3.ςνοσή αποδεικηικού ςλικού Σν απνδεηθηηθφ πιηθφ πξέπεη λα είλαη επαξθέο θαη θαηάιιειν. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηνλ Διεγθηή λα αλαδεηά ηφζν ηνπο πνηνηηθνχο φζν θαη ηνπο πνζνηηθνχο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην απνδεηθηηθφ πιηθφ. απηφ ην ζηάδην εηζέξρεηαη ην ζηνηρείν ηεο ππνθεηκεληθφηεηαο, γηαηί ε επηινγή ηνπ πιηθνχ γίλεηαη ζχκθσλα κε ηελ θξίζε ηνπ θάζε Διεγθηή. Ζ επαξθήο απφδεημε είλαη απαξαίηεηε γηα ηε δηθαηνιφγεζε ησλ πνξηζκάησλ ηεο έθζεζεο ειέγρνπ. Τπάξρεη αθφκε ην ζηνηρείν ηεο αβεβαηφηεηαο γη απηφ ν Διεγθηήο αληηκεησπίδεη έλαλ ππνινγηζκέλν θίλδπλν γηα ηελ νξζφηεηα ηεο γλψκεο ηνπ ζε ζρέζε κε ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Ο Διεγθηήο επηδηψθεη ηελ θαηαιιειφηεηα ηνπ πιηθνχ ηνπ ζηελ εμέηαζή ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ ηεο επηρείξεζεο. Αλ ν εζσηεξηθφο έιεγρνο είλαη απζηεξφο, ηφηε σο θχξην επαθφινπζν έρνπκε ηελ πςειή πνηφηεηα ηεο ηήξεζεο ησλ ινγηζηηθψλ βηβιίσλ. Αθφκε ε πξνζσπηθή επηζεψξεζε απφ ηνλ Διεγθηή, ε ζπζζψξεπζε πιηθνχ απφ πεγέο εμσηεξηθέο απφ ηελ επηρείξεζε είλαη Σερληθέο ειέγρνπ νη νπνίεο ζπληεινχλ ζηελ θαηαιιειφηεηα ηνπ απνδεηθηηθνχ πιηθνχ. Ζ πηζαλφηεηα ζθάικαηνο αλαιακβάλεηαη κε ηελ πξνζσπηθή επζχλε ηνπ Διεγθηή(Σζαθιάγθαλνο,1997, ζει.101).

31 Σ ε λ ί δ α 31 4.Σύποι αποδεικηικών ζηοισείων ελέγσος Σα ζπνπδαηφηεξα είδε απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ ειέγρνπ είλαη: 1) Φπζηθά απνδεηθηηθά ζηνηρεία 2) Τπνινγηζηηθέο εξγαζίεο 3) Έγγξαθα απνδεηθηηθά ζηνηρεία:-έγγξαθα πνπ εθδίδνληαη απφ Οξγαληζκνχο, έμσ απφ ηελ επηρείξεζε θαη ιακβάλνληαη απφ ηνπο Διεγθηέο. -Έγγξαθα πνπ εθδίδνληαη απφ Οξγαληζκνχο έμσ απφ ηελ επηρείξεζε θαη βξίζθνληαη ζηα αξρεία ηνπ πειάηε. Έγγξαθα πνπ εθδίδνληαη θαη ηεξνχληαη απφ ηελ επηρείξεζε. 4) Δζσηεξηθφο Έιεγρνο 5) Πξνθνξηθά απνδεηθηηθά ζηνηρεία 6) Λνγηζηηθά βηβιία 7) Αξηζκνδείθηεο θαη ζπγθξίζεηο 8) Απνδεηθηηθά ζηνηρεία απφ εκπεηξνγλψκνλεο θ.ιπ.(σζαθιάγθαλνο,1997,ζει.102).

32 Σ ε λ ί δ α 32 ΑΝΑΛΤΣΗΚΟΣΔΡΑ 1) Έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά είδε απφδεημεο είλαη ηα θπζηθά απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Ζ πξνζσπηθή παξαηήξεζε ηνπ Διεγθηή ελφο είδνπο απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ επηθπξψλεη ηελ χπαξμε ηνπ. Ο Διεγθηήο φκσο πξέπεη λα είλαη ελήκεξνο, φηη ε χπαξμε θαη ε θαηνρή είλαη δχν μερσξηζηά πξάγκαηα. Γη απηφ επηπξφζζεηα ζηνηρεία πξέπεη λα ππνζηεξίδνπλ ηελ θαηνρή ελψ ηα θπζηθά απνδεηθηηθά ζηνηρεία βεβαηψλνπλ ηελ χπαξμε ελφο είδνπο απηψλ, δελ ηθαλνπνηνχλ φκσο άιινπο αληηθεηκεληθνχο ζηφρνπο ηνπ Διέγρνπ. 2) Έλαο άιινο ηξφπνο απνδεηθηηθψλ εξγαζηψλ είλαη θαη νη ππνινγηζκνί θαη αλαιχζεηο πνπ γίλνληαη απφ ηνλ ίδην ηνλ Διεγθηή. Οη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο είλαη ηα απνηειέζκαηα ησλ αλαξίζκεησλ καζεκαηηθψλ ππνινγηζκψλ πνπ γίλνληαη ζχκθσλα κε ηε ινγηζηηθή δηαδηθαζία. Σέηνηνη ππνινγηζκνί κπνξεί λα είλαη αζξνίζκαηα ζηειψλ ηνπ αλαιπηηθνχ εκεξνινγίνπ πσιήζεσλ, αγνξψλ θ.ιπ. ή ησλ ζηειψλ ελφο ινγαξηαζκνχ ηνπ θαζνιηθνχ, ππνινγηζκνί απνζβέζεσλ ζηα ινγηζηηθά βηβιία, απνηίκεζε απνζεκάησλ πξψησλ πιψλ θαη έηνηκσλ πξντφλησλ θ.ιπ. 3) Έγγξαθα απνδεηθηηθά ζηνηρεία: Ο Διεγθηήο βαζίδεηαη ζηα έγγξαθα πνιχ πεξηζζφηεξν απφ νπνηνδήπνηε άιιν ηχπν απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ. ε θάζε πεξίπησζε φκσο ζα πξέπεη λα ειέγρεηαη ε αμηνπηζηία ηνπο θαη ηδηαίηεξα ε πεγή απφ ηελ νπνία πξνέξρνληαη ψζηε λα απνθεπρζνχλ πιαζηνγξαθίεο, αιινηψζεηο ή ηξνπνπνηήζεηο.-έγγαθα πνπ εθδίδνληαη απφ Οξγαληζκνχο έμσ απφ ηελ επηρείξεζε θαη ιακβάλνληαη απφ ηνπο Διεγθηέο: Απηά ηα έγγξαθα έρνπλ έλα κεγάιν βαζκφ αμηνπηζηίαο γηαηί ζηέιλνληαη απεπζείαο ζηνπο Διεγθηέο. Δάλ απηά ηα έγγξαθα ζηέιλνληαη απ επζείαο ζηνπο Διεγθηέο, ηφηε δελ ππάξρεη θακία δπλαηφηεηα απφ ην πξνζσπηθφ ηεο επηρείξεζεο λα παξαπνηήζεη ηα έγγξαθα ψζηε λα ζπκθσλνχλ κε ηα δεδνκέλα ηεο επηρείξεζεο. Σέηνηνπ είδνπο έγγξαθα είλαη

33 Σ ε λ ί δ α 33 νη γξαπηέο εθζέζεηο πνπ ζηέιλνληαη απφ ηελ Σξάπεδα ζηνλ Διεγθηή γηα ηελ αθξίβεηα ησλ θαηαζέζεσλ θαη αλαιήςεσλ ηεο επηρείξεζεο, νη επηζηνιέο απφ αζθαιηζηηθέο εηαηξείεο, απφ πειάηεο ηεο επηρείξεζεο γηα ηελ εμαθξίβσζε νξηζκέλσλ πνζψλ θ.α. Ζ θαηεγνξία απηή ησλ εγγξάθσλ πνπ ζηέιλνληαη απ επζείαο ζηνλ Διεγθηή απνηεινχλ έλα αμηφινγν ηκήκα ηεο ζπζζψξεπζεο ζηνηρείσλ ηα νπνία παξέρνπλ ηελ θαηάιιειε ζεκειίσζε γηα ηελ έθθξαζε ηεο γλψκεο ηνπ πάλσ ζηηο νηθνλνκηθέο εθζέζεηο.-έγγξαθα πνπ εθδίδνληαη απφ Οξγαληζκνχο έμσ απφ ηελ επηρείξεζε θαη βξίζθνληαη ζηα αξρεία ηνπ πειάηε: Απηά ηα έγγξαθα έρνπλ έλα ρακειφηεξν βαζκφ αμηνπηζηίαο, φκσο παξ φια απηά απνηεινχλ έλα ζπνπδαίν ηχπν απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ. Πεξηιακβάλνπλ εληνιέο αγνξάο πειαηψλ,κεληαίεο εθζέζεηο Σξαπεδψλ, γξακκάηηα εηζπξαθηέα, ηίηινπο κεηνρψλ, ηηκνιφγηα πξνκεζεπηψλ θ.α. Απηή ε θαηεγνξία εγγξάθσλ ζεσξείηαη αθφκα αξθεηά ηθαλή θαη έρεη ηζρχ. Πξέπεη φκσο ν Διεγθηήο λα είλαη πξνζεθηηθφο σο πξνο ηε γλεζηφηεηα ησλ εγγξάθσλ. Δάλ γίλεη θαρχπνπηνο σο πξνο ηελ αθεξαηφηεηα ηλ ηειεπηαίσλ, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη Σερληθέο Διέγρνπ νη νπνίεο παξάγνπλ έγγξαθα πνπ εθδίδνληαη απφ Οξγαληζκνχο έμσ απφ ησλ επηρείξεζε αιιά λα κελ ππφθεηληαη ζε επέκβαζε απφ ηε δηνίθεζε ηεο επηρεηξήζεσο. Έγγξαθα πνπ εθδίδνληαη θαη ηεξνχληαη απφ ηελ επηρείξεζε: Σα ιηγφηεξν αμηφπηζηα έγγξαθα απνδεηθηηθά ζηνηρεία είλαη απηά πνπ εηνηκάδνληαη απφ ηελ επηρείξεζε. Δάλ φκσο ηα εθδηδφκελα κέζα ζηελ επηρείξεζε έγγξαθα θπθινθνξνχλ θαη έμσ απφ ηελ εηαηξεία, απμάλνπλ ηελ αμηνπηζηία ηνπο, γηαηί εμεηάδνληαη απφ ηξίηνπο έμσ απφ απηή. Έλα ηέηνην έγγξαθν ζεσξείηαη ε εμνθιεκέλε επηηαγή ε νπνία μεθηλψληαο απφ ηελ επηρείξεζε θαηαιήγεη λα εμνθιείηαη ζηελ Σξάπεδα. Σα έγγξαθα πνπ θπθινθνξνχλ απνθιεηζηηθά ζε εζσηεξηθή βάζε είλαη ηα ιηγφηεξν απνδεηθηηθά ζηνηρεία. Σέηνηα έγγξαθα είλαη νη θαηαζηάζεηο ζπκθσλίαο ινγαξηαζκψλ κε ηξάπεδεο, κηζζνδνηηθέο θαηαζηάζεηο εληνιέο αγνξάο, εκεξνιφγηα,

34 Σ ε λ ί δ α 34 θαζνιηθά θ.α. Ζ έθηαζε φκσο ηεο αμηνπηζηίαο έρεη ζηελή ζρέζε κε ην βαζκφ ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ πνπ αζθείηαη ζηελ επηρείξεζε, θαη θαη επέθηαζε ηνπ ζσζηνχ θαηακεξηζκνχ εξγαζίαο ζην εζσηεξηθφ ηεο επηρείξεζεο. Γηα παξάδεηγκα, κηα ζπλαιιαγή απφ ηελ αξρή σο ην ηέινο ηεο λα κε ρεηξίδεηαη απφ έλαλ ππάιιειν. Μηα άιιε θαηεγνξία είλαη νη επηζηνιέο ή πξαθηηθά πνπ ζπληάζζνληαη απφ ην αλψηαην Management (πξφεδξνο, δηεπζχλνληα ζχκβνπιν, γεληθφ δηεπζπληή, θ.ιπ.) κηαο επηρείξεζεο, νη νπνίεο επεξεάδνπλ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαη έρνπλ ζρέζε κε ην ινγηζηηθφ ζχζηεκα πνπ εθαξκφδεηαη θαη ηελ επηινγή κεζφδσλ ελαιιαθηηθψλ γεληθά απνδεθηψλ αξρψλ ηεο ινγηζηηθήο. Αλ, φκσο θαη απηέο νη επηζηνιέο ή πξαθηηθά έρνπλ απνδεηθηηθή ηζρχ γηαηί ηηο ζπληάζζνπλ αλψηαηα ζηειέρε ηεο επηρείξεζεο κε πξνζσπηθή ηνπο επζχλε, ν Διεγθηήο δελ ηα δέρεηαη αλαληίξξεηα θαη ρσξίο θάπνηα εμέηαζε. Ο Διεγθηήο πξέπεη λα επηκέλεη ζηελ εμαθξίβσζε ηεο γλεζηφηεηάο ηνπο θαη ηνλ ζθνπφ πνπ εμππεξεηνχλ, ρσξίο λα απαιιάζζεηαη απφ ηνλ ππεχζπλν ραξαθηήξα πνπ κπνξεί λα πξνζδίδεη έλα ηέηνην έγγξαθν (Σζαθιάγθαλνο,1997,ζει ). 4) Δζσηεξηθφο Έιεγρνο: Έλα ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ζε κηα επηρείξεζε, φπσο εμεηάδνπκε ιεπηνκεξψο ζε άιιν θεθάιαην, πεηπραίλεη λα δηαζθαιίζεη θαη λα βεβαηψζεη γηα ηελ αθξίβεηα θαη αμηνπηζηία ησλ ινγηζηηθψλ ζηνηρείσλ. Όηαλ ν Διεγθηήο κειεηά θαη εθηηκά ην ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ κηαο εηαηξείαο, ην γεγνλφο απηφ ηνλ βνεζάεη λα αμηνινγήζεη θαιχηεξα ηα πνζά πνπ αλαγξάθνληαη ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Γηα λα εθηηκήζεη έλαο Διεγθηήο έλα ζχζηεκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, εμεηάζεη άιιεο κνξθέο απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ γηα λα απνθαζίζεη πφζν θαιά είλαη ζρεδηαζκέλν ην ζχζηεκα θαη πφζν απνδνηηθά ιεηηνπξγεί. Αλ νη ινγηζηηθέ δηαδηθαζίεο εθαξκφδνληαη θαη ηεξνχληαη κε ζπλέπεηα, ηφηε απνηεινχλ έγθπξν απνδεηθηηθφ ζηνηρείν. Ο Διεγθηήο εθηηκά ην βαζκφ- θαη εδψ έγθεηηαη ε ηθαλφηεηά ηνπ-

35 Σ ε λ ί δ α 35 εκπηζηνζχλεο φζν αθνξά ην ζχζηεκα ειέγρνπ ηεο επηρείξεζεο θαη θαηά ζπλέπεηα απνθαζίδεη γηα ηελ πνζφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ησλ επηπξφζζεησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ. Δπνκέλσο ε πνζφηεηα ή ε πνηφηεηα ησλ άιισλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ ζα ρξεηαζηνχλ ζα βξίζθεηαη ζε άκεζε ζρέζε κε ην βαζκφ θηλδχλνπ πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ αδπλακία θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ (Σζαθιάγθαλνο,1997, ζει.105). 5) Πξνθνξηθά απνδεηθηηθά ζηνηρεία: ηελ πεξίπησζε απηή ππάξρεη ν θίλδπλνο λα κελ κπνξεί λα γίλεη αξγφηεξα επαιήζεπζε απηψλ πνπ έρνπλ ιερζεί θάπνηε απφ θάπνηα πξφζσπα ή αθφκα θαη ηα πξφζσπα απηά κπνξεί λα αξλεζνχλ φηη ηα είπαλ. Πνιιέο θνξέο ππάξρεη θαη ε πηζαλφηεηα ηεο κε θαηαλφεζεο ηνπ πξνθνξηθνχ κελχκαηνο απφ ηνλ δέθηε. Με ηελ εμέηαζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο δηνίθεζεο θαη ηελ ππνβνιή εξσηήζεσλ ν Διεγθηήο κπνξεί λα αλαθαιχςεη ηνκείο πνπ ρξεηάδεηαη λα εξεπλεζνχλ πεξηζζφηεξν. Ο Διεγθηήο ζα πξέπεη λα ζπδεηήζεη κε ηα αλψηεξα ζηειέρε κηαο επηρείξεζεο ηνπο αληηθεηκεληθνχο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο, ηελ πξφνδφ ηεο ζηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, άιια ζεκαληηθά πξνβιήκαηα θαη ηηο κειινληηθέο πξννπηηθέο. Οη πξνθνξηθέο εθζέζεηο πνπ επηηπγράλνληαη ζε δηάθνξεο ζπδεηήζεηο θαη εγγξάθνληαη ζηα Φχιια Δξγαζίαο Διέγρνπ απνηεινχλ κέξνο, φρη ηφζν επαξθέο αιιά αμηνζεκείσην. Ζ ζπλεξγαζία φκσο αλάκεζα ζηα κέιε ηεο επηρείξεζεο θαη ηνπο Διεγθηέο απνηειεί κηα απαξαίηεηε πξνυπφζεζε φιεο απηήο ηεο δηεξγαζίαο, ε νπνία ζα είλαη πξνο ην ζπκθέξνλ ηεο επηρείξεζεο. 6) Λνγηζηηθά Βηβιία: Έλαο άιινο ηχπνο απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ κε κεγάιε ζπνπδαηφηεηα είλαη ηα ινγηζηηθά βηβιία. Απηά απνηεινχληαη ζπλήζσο απφ ηα αλαιπηηθά εκεξνιφγηα ηεο επηρείξεζεο, ηα θαζνιηθά, ηα απζεληηθά αξρεία, πξνγξάκκαηα κεραλνγξάθεζεο θαη άιια νηθνλνκηθά αξρεία. Όηαλ ν Διεγθηήο πξνζπαζεί λα επαιεζεχζεη έλα πνζφ πνπ έρεη θαηαρσξεζεί ζηηο

36 Σ ε λ ί δ α 36 ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, ηφηε αλαηξέρεη ζηα θαζνιηθά, κεηά ζηα εκεξνιφγηα θαη ηέινο ζηα απζεληηθά έγγξαθα, φπσο επηηαγέο, ηηκνιφγηα θ.α. Έλα ζεκαληηθφ κέξνο ησλ Λνγηζηηθψλ βηβιίσλ απνηεινχλ ηα αλαιπηηθά θαζνιηθά, ηα νπνία πξέπεη λα ηεξνχληαη απφ άηνκα πνπ δελ έρνπλ θακία ζρέζε θαη αξκνδηφηεηα γηα ηελ ηήξεζε ηνπ Γεληθνχ Καζνιηθνχ. Ζ αμηνπηζηία ησλ Λνγηζηηθψλ βηβιίσλ εμαξηάηαη απφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ εζσηεξηθνχ ειέγρνπ πνπ θαιχπηεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπο. Όκσο ζε εηδηθέο ζπλζήθεο ειέγρνπ φηαλ ν Διεγθηήο ζα πξέπεη λα πξνρσξήζεη πέξα απφ απηά, ζα πξέπεη λα επηρείξεζε λα εμεηάζεη ηα πξσηφηππα δηθαηνινγεηηθά. 7) Αξηζκνδείθηεο θαη πγθξίζεηο : Έλαο Διεγθηήο κπνξεί λα βαζηζηεί ζηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ αιιεινζπζρέηηζε ησλ ινγηζηηθψλ δεδνκέλσλ. Οπνηαδήπνηε ζηηγκή ππάξμεη απφθιηζε απφ ηηο αλακελφκελεο ζρέζεηο, ζα πξέπεη ν Διεγθηήο λα αλαδεηά ηελ αηηία ηεο δηαθχκαλζεο. Οη ζπζρεηίζεηο πνηθίινπλ απφ εηαηξεία ζε εηαηξεία, θαζψο επίζεο ε πνζνζηηαία αλάιπζε θαη νη ζπγθξίζεηο πνζψλ θάζε πεξηνπζηαθνχ ζηνηρείνπ, εζφδνπ, δαπάλεο θαη ππνρξεψζεσλ, κπνξνχλ λα είλαη πνιιαπιήο κνξθήο. 8) Απνδεηθηηθά ζηνηρεία απφ εκπεηξνγλψκνλεο : ε κεξηθά ζηάδηα Διέγρνπ ν Διεγθηήο αλαγλσξίδνληαο φηη δελ έρεη νξηζκέλεο εηδηθέο γλψζεηο, πνπ ηνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα ηε δηαπίζησζε αλ νη ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο απεηθνλίδνπλ πξαγκαηηθά ηελ θαηάζηαζε ηεο επηρείξεζεο, κπνξεί λα ζπκβνπιεπηεί κηα νκάδα εκπεηξνγλψκσλ, εηδηθψλ ζε πεδία εθηφο Λνγηζηηθήο ή Διεγθηηθήο. Σέηνηα κπνξεί λα είλαη θαζεγεηέο αλσηάησλ ζρνιψλ, δηθεγφξνη, κεραληθνί, γεσιφγνη, νξθσηνί εθηηκεηέο θαη άιινη εηδηθνί ζε ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα. Πξνυπφζεζε φκσο γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε απηψλ ησλ εκπεηξνγλσκφλσλ είλαη λα κελ έρνπλ θακία απνιχησο ζρέζε κε ηελ επηρείξεζε πνπ ειέγρεηαη. Ζ αλάζεζε θαζεθφλησλ ζ απηνχο πξέπεη λα είλαη ζπγθεθξηκέλε, ιεπηνκεξήο θαη ζαθήο. Ο Διεγθηήο ζπκβνπιεπφκελνο ηα απνηειέζκαηα ησλ

37 Σ ε λ ί δ α 37 εκπεηξνγλσκφλσλ δελ ζα πξέπεη λα ηα απνδέρεηαη αλεμέιεγθηα ρσξίο λα δηεξεπλά θαη ηηο κεζφδνπο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ θαη ηα ινγηζηηθά ζηνηρεία πνπ δφζεθαλ απφ ηελ επηρείξεζε. Αλάινγα κε ην αλ ηα απνηειέζκαηα ηεθκεξηψλνληαη ή φρη, θαη αλ ζπκθσλνχλ ή φρη κε ηηο εθηηκήζεηο ησλ Διεγθηψλ πνπ έρνπλ γίλεη, κπνξνχλ λα αλαθέξνπλ ζηηο εθζέζεηο ηνπο φηη δεηήζεθε θαη ε γλψκε εκπεηξνγλψκνλα. Τπάξρεη θαη έλαο αθφκε παξάγνληαο πνπ παίδεη απνθαζηζηηθφ ξφιν ζηελ απφθηεζε έγθπξσλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ έηζη ψζηε ηα ηειεπηαία λα γίλνληαη πνιιέο θνξέο δπζπξφζηηα. Δίλαη ην θφζηνο απφθηεζεο ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ (Σζαθιάγθαλνο,1997,ζει ).

38 Σ ε λ ί δ α 38 5.Σο κόζηορ ωρ πεπιοπιζηικόρ παπάγονηαρ ζηην πποζπάθεια απόκηηζηρ αποδεικηικών ζηοισείων Ο Διεγθηήο ζηελ πξνζπάζεηά ηνπ λα ζπγθεληξψζεη απνδεηθηηθά ζηνηρεία γηα λα ζπληάμεη ηελ έθζεζή ηνπ, ζα πξέπεη λα εξγαζηεί κέζα ζε θάπνηνπο νηθνλνκηθνχο πεξηνξηζκνχο. Γελ ζα πξέπεη λα ζπζζσξεχεη κεγάιν αξηζκφ ζηνηρείσλ, αθνχ κηα ηέηνηα πξνζπάζεηα ίζσο είρε σο απνηέιεζκα έλα απαγνξεπηηθφ θφζηνο γηα ηνλ πειάηε πνπ ζα ππεξέβαηλε ζε αμία ην φθεινο απφ ηνλ έιεγρν. Απηφο ν πξαθηηθφο πεξηνξηζκφο απαηηεί απφ ηνλ Διεγθηή λα ζπγθεληξψζεη κηα ηθαλνπνηεηηθή πνζφηεηα απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ κε έλα ινγηθφ θφζηνο. Σν θφζηνο ησλ απνθηψκελσλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ κπνξεί λα ζπγθξηζεί κε ην βάζνο αζθάιεηαο (βεβαίσζεο ) πνπ πξνθχπηεη απφ απηά. Γελ ππάξρεη φκσο αθξηβήο κέηξεζε ηνπ θφζηνπο απηνχ ή θαη ηνπ βαζκνχ βεβαηφηεηαο. Όηαλ ν Διεγθηήο πξέπεη λα απνθαζίζεη αλ κηα ηδηαίηεξε κνξθή απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ αμίδεη ην θφζηνο απφθηεζήο ηνπο, ζα πξέπεη ηαπηφρξνλα λα εμεηάζεη πνηνη άιινη ηχπνη απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ είλαη δηαζέζηκνη. Έηζη ην θφζηνο είλαη έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ, αιιά θαη ην θφζηνο ειέγρνπ ινγαξηαζκψλ δελ πξέπεη λα ζεσξείηαη απφ κφλν ηνπ έλαο βαζηθφο ιφγνο γηα ηελ παξάιεηςε ελφο ηξφπνπ (κηαο κεζφδνπ ) ειέγρνπ ή ε απφθηεζε ελφο ζεκαληηθνχ απνδεηθηηθνχ ζηνηρείνπ (Σζαθιάγθαλνο,1997,ζει.107). 6.Πιθανόηηηα ζθάλμαηορ Τπάξρεη ζπλήζσο άκεζε ζπζρέηηζε αλάκεζα ζην ζηνηρείν θηλδχλνπ πνπ πεξηθιείεηαη θαη ζηελ πνζφηεηα ησλ απνδεηθηηθψλ ζηνηρείσλ. θάικα κπνξεί λα ελλνείηαη φρη κφλν ε απψιεηα ρξφλνπ θαη ρξεκάησλ αιιά θαη φηαλ έρνπλ

39 Σ ε λ ί δ α 39 παξαιεηθζεί απαξαίηεηα δεδνκέλα θαηά ηε ρξεζηκνπνίεζε κε έγθπξνπ είδνπο ειέγρνπ. Παξάγνληεο νη νπνίνη κπνξνχλ λα απμήζνπλ ηελ πηζαλφηεηα ζθαικάησλ ζε κηα επηρείξεζε είλαη : Α) Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Όηαλ ν εζσηεξηθφο έιεγρνο κηαο επηρείξεζεο είλαη αξθεηά ηθαλφο πνηνηηθά, ηφηε ην ζηνηρείν ηνπ θηλδχλνπ είλαη πνιχ ρακειφ. Β) Άιινο παξάγνληαο είλαη νη πεξηβαιινληνινγηθέο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο ιεηηνπξγεί ε επηρείξεζε. Δάλ ε νηθνλνκία βξίζθεηαη ζε κεγάιε άλζεζε ή αλ ηα πνζνζηά θνξνινγίαο ηνπ εηζνδήκαηνο είλαη αξθεηά πςειά ηφηε ππάξρεη θίλδπλνο ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία λα ππνηηκεζνχλ θαη ην θαζαξφ εηζφδεκα αληίζηνηρα λα κεησζεί. Γ) Όηαλ ε εηαηξεία βξίζθεηαη ζε νηθνλνκηθή δπζρέξεηα ή φηαλ αλαζεσξνχληαη πνιχ ζπρλά ηα πνζνζηά θνξνινγίαο εηζνδήκαηνο ηφηε ππάξρεη θίλδπλνο ην εηζφδεκα λα ππεξεθηηκεζεί ζηελ ηξέρνπζα πεξίνδν. Γ) Όηαλ ε θχζε ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο επηρείξεζεο είλαη αληίζεηε κε απηή ηνπ θιάδνπ θαη ηεο βηνκεραλίαο γεληθφηεξα, ππάξρεη θίλδπλνο λα εκθαληζηνχλ αλαθξίβεηεο ζηηο νηθνλνκηθέο εθζέζεηο. Δ) Όηαλ ν κεραληζκφο κηαο επηρείξεζεο δελ βαζίδεηαη ζε εθπαηδεπκέλα θαη έκπεηξα ζηειέρε θαη δελ ρξεζηκνπνηνχληαη κνληέξλεο κέζνδνη Management ηφηε απηφο ν κεραληζκφο πεξηθιείεη ην ζηνηρείν ηνπ θηλδχλνπ. η) Όηαλ ε επηρείξεζε αιιάδεη ζπρλά ειεγθηέο ζα πξέπεη ν έιεγρνο λα είλαη πην ιεπηνκεξήο, αθνχ ε πηζαλφηεηα εχξεζεο ζθαικάησλ ζηελ επηρείξεζε είλαη πνιχ κεγαιχηεξε. Ε) Σέινο νη ξηςνθίλδπλεο θεξδνζθνπηθέο επηρεηξήζεηο πξέπεη λα πξνβιεκαηίδνπλ πεξηζζφηεξν ηνπο ειεγθηέο, γηαηί ηέηνηνπ είδνπο επηρεηξήζεηο έρνπλ αξθεηέο πηζαλφηεηεο ζθαικάησλ (Σζαθιάγθαλνο, 1997,ζει.108).