CARBONTOUR. Strategic Planning Towards Carbon Neutrality in Tourism Accommodation Sector

Transcript

1 LIFE09 ENV/GR/ Strategic Planning Towards Carbon Neutrality in Tourism Accommodation Sector CARBONTOUR Deliverable 3.3: Carbon footprint software tool operational manual (in Greek) February 2012

2

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ Εισαγωγή Αντικείμενο του Εγχειριδίου Σύντομο Ιστορικό Διάρθρωση του τεύχους Οδηγίες εγκατάστασης και χρήσης του προγράμματος Οδηγίες Εγκατάστασης Ενεργοποίηση των Μακροεντολών στο MS Excel Εισαγωγικό παράθυρο της εφαρμογής Κύριο παράθυρο εφαρμογής Παράθυρο «Γενικές Πληροφορίες» Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» Παράθυρο «Ανάγκες» Παράθυρο «ΑΠΕ» Παράθυρο «Συστήματα» Παράθυρο «Μεταφορές και Μηχανοκίνηση» Παράθυρο «Διαχείριση Απορριμμάτων» Παράθυρο «Υγρά Απόβλητα και Νερό» Παράθυρο «Ετήσιες Καταναλώσεις» Παράθυρο «Αποτελέσματα» Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Κανονικοποιημένη Κατανάλωση Ενέργειας & Συνολικών Εκπομπών CO Δείκτες Κατανάλωσης Ενέργειας & Συνολικών Εκπομπών CO Επιμερισμός Καταναλώσεων Καυσίμων και Ηλεκτρικών Φορτίων Επιμερισμός Ηλεκτρικών Καταναλώσεων στον τομέα Λοιπός Κτιριακός Εξοπλισμός Κουμπιά Ελέγχου στο φύλλο Αποτελεσμάτων Παράρτημα Συνοπτική παρουσίαση απαιτούμενων δεδομένων Υποθέσεις (Assumptions)... 37

4

5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ Έκδοση Λογισμικού Ημερομηνία Κεφάλαια που Άλλαξαν Beta Version Φεβρουαρίου 2012 Αρχική Έκδοση 1

6 1 Εισαγωγή 1.1 Αντικείμενο του Εγχειριδίου Το τεύχος αυτό συνοδεύει το πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή CARBONTOUR Tool, και παρέχει οδηγίες χρήσης. Το πρόγραμμα αυτό καταρτίστηκε στα πλαίσια του ερευνητικού έργου Life+ CARBONTOUR "Στρατηγικός Σχεδιασμός προς ένα Ουδέτερο Ισοζύγιο Άνθρακα στον τομέα των Τουριστικών Καταλυμάτων (Life09 / ENV / GR / )", το οποίο υλοποιείται στο Βόρειο Αιγαίο και την Κύπρο, και αποτελεί παραδοτέο της Δραστηριότητας 3 (δ): Δημιουργία εγχειριδίου χρήσης του λογισμικού. 1.2 Σύντομο Ιστορικό Το εν λόγω ερευνητικό έργο ανατέθηκε και χρηματοδοτήθηκε από τη Ευρωπαϊκή Ένωση και συγκεκριμένα από το πρόγραμμα LIFE+, που χρηματοδοτεί έργα που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την εφαρμογή της πολιτικής και της νομοθεσίας στον τομέα του περιβάλλοντος. Σε γενικές γραμμές, σκοπός του προγράμματος είναι η δημιουργία ενός λογισμικού μοντέλου, το οποίο θα υπολογίζει την ενέργεια που καταναλώνει κάθε κατάλυμα (ανά κατηγορία και καύσιμο), δεδομένο που τελικώς θα οδηγεί στην εκτίμηση του αποτυπώματος άνθρακα του καταλύματος. Οι γενικές κατηγορίες που περιλαμβάνει το μοντέλο για τις τουριστικές μονάδες είναι (i) οι δραστηριότητες που καταναλώνουν ενέργεια, (ii) οι πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων και (iii) οι πρακτικές διαχείρισης νερού και λυμάτων. Προκειμένου να αναγνωριστούν και εκτιμηθούν ποιοτικά και ποσοτικά οι πηγές ισοδύναμων εκπομπών CO 2 από τις ξενοδοχειακές μονάδες, το καλοκαίρι του 2011, οργανώθηκε μία επίσκεψη ενεργειακή επιθεώρηση σε ξενοδοχειακές μονάδες της Λέσβου. Οι επιθεωρήσεις αυτές βοήθησαν αφενός στην ποιοτική αναγνώριση και κατηγοριοποίηση των πηγών CO 2, αφετέρου στην καλύτερη παραμετροποίηση του εργαλείου του έργου CARBONTOUR κατά το στάδιο της επαλήθευσης του εργαλείου. Οι μονάδες, στις οποίες πραγματοποιήθηκε επίσκεψη επιθεώρηση επιλέχθηκαν με την βοήθεια της Ένωσης Ξενοδόχων Λέσβου και από τις δέκα (10) προεπιλεγμένες μονάδες, μπόρεσε να πραγματοποιηθεί επιθεώρηση, μεταξύ 4 και 6 Ιουλίου, στις επτά (7) μονάδες. Η προεπιλογή βασίστηκε στα συμπεράσματα του παραδοτέου της Δράσης 1 του έργου, σχετικά με το τι υπηρεσίες πρέπει να διαθέτουν και παρέχουν οι μονάδες ενώ προτιμήθηκαν μονάδες που εκδήλωσαν ενδιαφέρον να συνεργαστούν στα αρχικά στάδια του έργου CARBONTOUR. 2

7 Οι επισκέψεις επιθεωρήσεις και συνεπώς το λογισμικό, σχεδιάστηκαν και πραγματοποιήθηκαν βάσει του Ελληνικού και Κυπριακού Κανονισμού για την Ενεργειακή Αποδοτικότητα των Κτιρίων, τα δεδομένα εισόδου του εργαλείου CARBONTOUR και τα δεδομένα εισόδου του λογισμικού 4M-KENAK 1. Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, αναλύεται, ανά βήμα, στην Δραστηριότητα 2 (β): Ανάπτυξη κατάλληλου λογισμικού εργαλείου για τον προσδιορισμό και την ποσοτικοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα των τουριστικών καταλυμάτων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ανάπτυξη του εργαλείου CARBONTOUR μπορεί να θεωρηθεί καινοτόμος καθώς εκτός των ενεργειακών καταναλώσεων που προβλέπονται από την μεθοδολογία του ISO EN (και στο οποίο στηρίζονται οι Κανονισμοί Ενεργειακής Αποδοτικότητας Κτιρίων της Ελλάδας και Κύπρου) έχουν αναγνωριστεί και ενσωματωθεί οι καταναλώσεις εγκαταστάσεων και υπηρεσιών που, ενώ θεωρούνται σημαντικές για μία ξενοδοχειακή μονάδα, δεν περιλαμβάνονται στους δύο Κανονισμούς των δύο χωρών. Επίσης, με χρήση εμπειρικών συντελεστών και τύπων (και την βοήθεια των επιθεωρήσεων) έχουν ενσωματωθεί παράμετροι όπως ο δείκτης πληρότητας μίας μονάδας, η κατηγορία (αστέρια) της μονάδας, κτλ. Ως αποτέλεσμα της μεθοδολογίας που αναπτύχθηκε, συντάχθηκε ένα ερωτηματολόγιο, στο οποίο έγινε η καταγραφή, κατά την διάρκεια της επίσκεψης επιθεώρησης, των χαρακτηριστικών κάθε μονάδας και των καταναλώσεών της σε ενέργεια, νερό και απόβλητα. Όλα τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, προωθήθηκαν στην ομάδα ανάπτυξης του εργαλείου CARBONTOUR, ως έχει, αλλά και μετά την επεξεργασία τους μέσω του λογισμικού 4Μ-ΚΕΝΑΚ και του Κανονισμού Ενεργειακής Αποδοτικότητας των Κτιρίων, οπότε και προτάθηκαν τιμές για κάποιους από τους συντελεστές που χρησιμοποιούνται στην μηχανή υπολογισμών του εργαλείου. Τέλος αναφέρεται ότι το λογισμικό έχει προγραμματιστεί σε MS Excel, αλλά η αλληλεπίδραση του χρήστη με το πρόγραμμα γίνεται μέσω ενός γραφικού περιβάλλοντος (το οποίο σχεδιάστηκε με την χρήση της γλώσσας Visual Basic). Με τον τρόπο αυτόν, το πρόγραμμα είναι πολύ πιο φιλικό προς το χρήστη, ενώ φιλοδοξία της ερευνητικής ομάδας είναι η διαρκής εξέλιξη του λογισμικού τόσο ως προς το θεωρητικό υπόβαθρο όσο και ως προς τις προσφερόμενες δυνατότητες και την επικοινωνία με το χρήστη

8 1.3 Διάρθρωση του τεύχους Το τεύχος αποτελείται από το κύριο μέρος και ένα παράρτημα. Το κύριο μέρος απευθύνεται στον βασικό χρήστη των προγραμμάτων και παρέχει μόνο οδηγίες χρήσης. Το παράρτημα απευθύνεται στον εξειδικευμένο χρήστη και παρέχει περιληπτικά όλα τα απαιτούμενα δεδομένα και τις παραδοχές που έχουν γίνει. Υπενθυμίζεται ότι ολόκληρη η μεθοδολογία αναλύεται στο παραδοτέο για την Δραστηριότητα 2 (β): Ανάπτυξη κατάλληλου λογισμικού εργαλείου για τον προσδιορισμό και την ποσοτικοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα των τουριστικών καταλυμάτων. 4

9 2 Οδηγίες εγκατάστασης και χρήσης του προγράμματος 2.1 Οδηγίες Εγκατάστασης Η λειτουργία του λογισμικού δεν απαιτεί κάποιου είδους εγκατάσταση, αλλά προϋποθέτει να είναι προεγκατεστημένο στον υπολογιστή σας το MS Excel 2007, από τo πακέτο Office 2007 της Microsoft Ενεργοποίηση των Μακροεντολών στο MS Excel 2007 Η αλληλεπίδραση του χρήστη με το λογισμικό γίνεται μέσω ενός γραφικού περιβάλλοντος, το οποίο σχεδιάστηκε με την χρήση της γλώσσας Visual Basic, και για να λειτουργήσει προϋποθέτει οι μακροεντολές στο MS Excel 2007 να είναι ενεργοποιημένες. Εάν το πρόγραμμα ανοίξει, και οι εντολές δεν είναι ενεργοποιημένες, τότε θα εμφανιστεί στο πάνω μέρος τις οθόνης μία προειδοποίηση ασφαλείας, όπως φαίνεται στην ακόλουθη εικόνα. Εικόνα 1: Προειδοποίηση Ασφαλείας στο MS Excel 2007 Πατώντας το κουμπί Επιλογές, εμφανίζεται ένα νέο παράθυρο όπως παρουσιάζεται στην ακόλουθη εικόνα. 5

10 Εικόνα 2: Ειδοποίηση Ασφαλείας Μακροεντολών και Active X στο MS Excel 2007 Διαλέγετε την επιλογή «Ενεργοποίηση αυτού του περιεχομένου» και πατάτε ΟΚ Εισαγωγικό παράθυρο της εφαρμογής Στην συνέχεια θα εμφανιστεί το εισαγωγικό παράθυρο της εφαρμογής (Εικόνα 3), στο οποίο αναφέρονται ορισμένες γενικές πληροφορίες για το πρόγραμμα CARBONTOUR, καθώς και η ηλεκτρονική διεύθυνση που ο χρήστης μπορεί να απευθυνθεί για οποιαδήποτε πληροφορία σχετική με το λειτουργικό. Εικόνα 3: Εισαγωγικό παράθυρο της εφαρμογής CARBONTOUR Πατώντας το κουμπί ΕΞΟΔΟΣ η εφαρμογή τερματίζει, ενώ πατώντας το κουμπί ΕΝΑΡΞΗ Εργαλείου παρουσιάζεται το κύριο παράθυρο της εφαρμογής. 2.2 Κύριο παράθυρο εφαρμογής Το κύριο παράθυρο της εφαρμογής αποτελείται από 10 (υπο)παράθυρα, στα οποία, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήμα, ο χρήστης μπορεί περιηγηθεί πατώντας τα αντίστοιχα κουμπιά στο αριστερό μέρος τους παραθύρου. 6

11 Εικόνα 4: Κύριο Παράθυρο της εφαρμογής CARBONTOUR Τα 10 (υπο)παράθυρα είναι τα εξής: 1. Παράθυρο «Γενικές Πληροφορίες» 2. Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» 3. Παράθυρο «Ανάγκες» 4. Παράθυρο «ΑΠΕ» (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) 5. Παράθυρο «Συστήματα» 6. Παράθυρο «Μεταφορές και Μηχανοκίνηση» 7. Παράθυρο «Διαχείριση Απορριμμάτων» 8. Παράθυρο «Υγρά Απόβλητα και Νερό» 9. Παράθυρο «Ετήσιες Καταναλώσεις» 10. Παράθυρο «Αποτελέσματα» Στις ακόλουθες ενότητες δίνονται αναλυτικές πληροφορίες για την συμπλήρωση των δεδομένων κάθε παράθυρου Παράθυρο «Γενικές Πληροφορίες» Στο παράθυρο αυτό, ο χρήστης καλείται να εισαγάγει γενικά δεδομένα για το κατάλυμα, όπως το όνομα, τον τύπο, τον αριθμό κλινών, την μηνιαία πληρότητα κ.λπ. όπως φαίνεται στην ακόλουθη εικόνα. 7

12 Εικόνα 5: Παράθυρο «Γενικές Πληροφορίες» Ειδικά για τον τύπο καταλύματος, ο χρήστης μπορεί να επιλέξει ανάμεσα στις κατηγορίες Ξενοδοχείο, Διαμερίσματα, Β & Β (Bed & Breakfast) ή Άλλο. Σε περίπτωση όπου το κατάλυμα είναι συνδυασμός Ξενοδοχείου και Διαμερισμάτων, ο χρήστης θα πρέπει να επιλέξει την κατηγορία Ξενοδοχείο. Εικόνα 6: Επιλογές για το δεδομένο «Τύπο Καταλύματος» Επίσης κατά την εισαγωγή του δεδομένου για την διατροφή, σε περίπτωση όπου το κατάλυμα παρέχει συνδυασμό των επιλογών, ο χρήστης θα πρέπει να επιλέξει την κατηγορία που παρέχεται στο μεγαλύτερο ποσοστό. 8

13 Εικόνα 7: Επιλογές για το δεδομένο «Διατροφή» Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» Στο συγκεκριμένο παράθυρο, ο χρήστης εισαγάγει δεδομένα για τα χαρακτηριστικά του κτηρίου. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση όπου το κατάλυμα αποτελείται πέραν του ενός κτηρίου, ο χρήστης θα πρέπει να εισαγάγει τα αθροιστικά δεδομένα. Εικόνα 8: Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» Όπως φαίνεται και στην παραπάνω εικόνα, το παράθυρο χωρίζεται στις εξής κατηγορίες: 1. Κέλυφος 2. Δωμάτια και λοιποί χώροι 3. Εστιατόρια 4. Πισίνες και Κήπος 5. Αυτοματισμοί 9

14 Στην κατηγορία Κέλυφος, ο χρήστης συμπληρώνει δεδομένα σχετικά με την θερμομόνωση του κτηρίου, το έτος κατασκευής του, τον τύπο κουφωμάτων και τζαμιών καθώς και τους συνολικού ορόφους. Σε περίπτωση όπου το κατάλυμα αποτελείται πέραν του ενός κτηρίου, ο χρήστης θα πρέπει να εισαγάγει δεδομένα για το κτήριο με τα περισσότερα τετραγωνικά. Εικόνα 9: Κατηγορία Κέλυφος από το Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» Στην κατηγορία Δωμάτια και Λοιποί Χώροι, ο χρήστης θα πρέπει να συμπληρώσει τον αριθμό και την ΣΥΝΟΛΙΚΗ επιφάνεια κάθε χώρου, ενώ στην κατηγορία Εστιατόρια θα πρέπει να συμπληρώσει τον αριθμό και τις ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ θέσεις που εξυπηρετούν τα εστιατόρια, ανά τύπο εστιατορίου. Επίσης στην κατηγορία αυτή ο χρήστης επιλέγει εάν στις κουζίνες γίνεται χρήση ΚΑΙ συσκευών υγραερίου. Εικόνα 10: Κατηγορία Εστιατόρια από το Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» 10

15 Στην κατηγορία Πισίνες & Κήπος, όπως φαίνεται και στην Εικόνα 11, ο χρήστης θα πρέπει να συμπληρώσει δεδομένα σχετικά με τον αριθμό, την έκταση και τις ώρες λειτουργίας για τις πισίνες, αλλά και δεδομένα σχετικά με την πιθανή ύπαρξη Σάουνας, Jacuzzi ή Γηπέδων Αθλοπαιδιών όπως πχ γήπεδα τένις, μίνι γκολφ κ.λπ. Εικόνα 11: Κατηγορία Πισίνες & Κήπος από το Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» Τέλος, στην κατηγορία Αυτοματισμοί, ο χρήστης συμπληρώνει ανά υποκατηγορία (πχ φωτισμός, θέρμανση κ.λπ.) τους πιθανούς αυτοματισμούς που υπάρχουν εγκατεστημένοι στο κατάλυμα. Σε περίπτωση όπου το κατάλυμα παρέχει συνδυασμό των επιλογών, ο χρήστης θα πρέπει να επιλέξει τον αυτοματισμό που παρέχεται στο μεγαλύτερο ποσοστό. 11

16 Εικόνα 12: Κατηγορία Αυτοματισμοί από το Παράθυρο «Χαρακτηριστικά του Κτηρίου» Παράθυρο «Ανάγκες» Στο παράθυρο αυτό ο χρήστης εισαγάγει τα εξής δεδομένα: 1. Την θερμοκρασία που έχει ρυθμίσει τον θερμοστάτη τον χειμώνα αλλά και το καλοκαίρι 2. Εάν λειτουργεί μηχανικός εξαερισμός, και εφόσον λειτουργεί αν γίνεται ανάκτηση θερμότητας 3. Την ποσόστωση των λαμπτήρων που είναι εγκατεστημένοι στο κτήριο. Το άθροισμα των ποσοστών πρέπει να είναι ίσο με 100%, ενώ στην περίπτωση που ο χρήστης δεν γνωρίζει το ακριβές ποσοστό κάντε καλείται να κάνει μια προσεγγιστική εκτίμηση. 12

17 Εικόνα 13: Παράθυρο «Ανάγκες» Παράθυρο «ΑΠΕ» Στο παράθυρο ΑΠΕ ο χρήστης εισαγάγει δεδομένα σχετικά με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας που πιθανώς να είναι εγκαταστημένες στο κτήριο και να χρησιμοποιούνται. Οι κατηγορίες είναι Τηλεθέρμανση, Ηλιακοί Θερμοσίφωνες, Σύστημα Συμπαραγωγής Ενέργειας, Ανεμογεννήτριες και Φωτοβολταϊκά Συστήματα. Στην περίπτωση όπου στο κτήριο λειτουργεί σε έκτακτες περιπτώσεις κάποια ηλεκτρική γεννήτρια, αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη από το λειτουργικό σύστημα. Εικόνα 14: Παράθυρο «ΑΠΕ» 13

18 Εκτός από την Τηλεθέρμανση, σε κάθε άλλη περίπτωση ο χρήστης εφόσον διαλέξει ότι υπάρχει σύστημα ΑΠΕ καλείται να εισαγάγει ορισμένα χαρακτηριστικά όπως το εμβαδόν των πανέλλων (στην περίπτωση του ηλιακού θερμοσίφωνα), την εγκαταστημένη ισχύς (σε περίπτωση ύπαρξης Ανεμογεννήτριας) κ.λπ. Εικόνα 15: Λεπτομέρειες για την Συμπαραγωγή και τις Ανεμογεννήτριες από το Παράθυρο «ΑΠΕ» Παράθυρο «Συστήματα» Στο συγκεκριμένο παράθυρο, ο χρήστης εισαγάγει δεδομένα και χαρακτηριστικά για τα συστήματα του κτηρίου. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση όπου το κατάλυμα αποτελείται πέραν του ενός κτηρίου, ο χρήστης θα πρέπει να εισαγάγει δεδομένα για όλα τα κτήρια. Όπως φαίνεται και στην ακόλουθη εικόνα, το παράθυρο χωρίζεται στις εξής κατηγορίες: 1. Συστήματα Παραγωγής Ζεστού Νερού Χρήσης 2. Συστήματα Παραγωγής Θέρμανσης 3. Συστήματα Παραγωγής Ψύξης 14

19 Εικόνα 16: Παράθυρο «Συστήματα» Στην κατηγορία Ζεστό Νερό Χρήση, ο χρήστης συμπληρώνει δεδομένα σχετικά με τα υφιστάμενα συστήματα παραγωγής Ζεστού Νερού Χρήσης (δεν συμπεριλαμβάνεται η θερμαινόμενη πισίνα). Όπως φαίνεται και στην ακόλουθη εικόνα, ο χρήστης καταρχάς επιλέγει εάν παράγεται Ζεστό Νερό από κάποιο σύστημα ΑΠΕ. Επίσης επιλέγει εάν υπάρχει κάποιο συμβατικό σύστημα παραγωγής Ζεστού Νερού, καθώς και τον τύπο αλλά και το καύσιμο. Τις ίδιες πληροφορίες συμπληρώνει και για την παραγωγή Ζεστού Νερού στην περίπτωση όπου υπάρχει θερμαινόμενη πισίνα. Εικόνα 17: Κατηγορία Ζεστό Νερό από το Παράθυρο «Συστήματα» Στην κατηγορία Θέρμανση, ο χρήστης συμπληρώνει δεδομένα σχετικά με τα υφιστάμενα συστήματα παραγωγής θέρμανσης. Όπως φαίνεται και στην ακόλουθη εικόνα, ο χρήστης καταρχάς επιλέγει εάν παράγεται θέρμανση από κάποιο σύστημα ΑΠΕ. Επίσης επιλέγει εάν υπάρχει κάποιο συμβατικό σύστημα, καθώς και τον τύπο αλλά και το καύσιμο. Σε περίπτωση που υπάρχουν 2 συστήματα, ο χρήστης θα πρέπει να εισάγει κατ εκτίμηση το ποσοστό των τετραγωνικών που καλύπτει το κάθε σύστημα. 15

20 Εικόνα 18: Κατηγορία Θέρμανση από το Παράθυρο «Συστήματα» Ομοίως συμβαίνει και με τα δεδομένα στην κατηγορία Ψύξη (Εικόνα 19). Εικόνα 19: Κατηγορία Ψύξη από το Παράθυρο «Συστήματα» Στο σημείο αυτό όμως τονίζεται ότι η χρήση ΑΠΕ για την κάλυψη αναγκών κλιματισμού προϋποθέτει την χρήση ειδικών συσκευών ψυκτών απορρόφησης (absorption chillers), οι οποίοι χρησιμοποιούν την θερμότητα που εκλύεται για την παραγωγή ψύξης νερού. Με τον τρόπο αυτόν, το παραγόμενο ψυχρό νερό χρησιμοποιείται για κλιματισμό χώρων όπως και το ψυχρό νερό των συμβατικών ηλεκτροκίνητων ψυκτών. 16

21 2.2.6 Παράθυρο «Μεταφορές και Μηχανοκίνηση» Στο παράθυρο αυτό, ο χρήστης συμπληρώνει δεδομένα για τον στόλο των λεωφορείων που χρησιμοποιεί το κατάλυμα, αλλά και το εάν παρέχει μηχανοκίνητα θαλάσσια σπορ. Αναφορικά με το στόλο των λεωφορείων, ο χρήστης θα πρέπει να συμπληρώσει σε κάθε γραμμή (Εικόνα 20) δεδομένα για το καύσιμο, την ιπποδύναμη και την ετήσια κατανάλωση σε λίτρα ανά έτος ενός ή περισσότερων λεωφορεία με τα ίδια χαρακτηριστικά. Λεωφορεία με τα ίδια χαρακτηριστικά νοούνται αυτά που κινούνται με το ίδιο καύσιμο, έχουν την ίδια ιπποδύναμη αλλά κατά μέσο όρο έχουν και παρόμοια ετήσια κατανάλωση καυσίμου. Εικόνα 20: Παράθυρο «Μεταφορές και Μηχανοκίνηση» Εάν ο χρήστης πρέπει να εισαγάγει πάνω από 4 λεωφορεία, και τα υπόλοιπα δεν έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά έτσι ώστε να τα ομαδοποιήσεις, κάνει μια κατ εκτίμηση ομαδοποίηση χρησιμοποιώντας μέσους όρους των δεδομένων Παράθυρο «Διαχείριση Απορριμμάτων» Στο εν λόγω παράθυρο, ο χρήστης, καλείται να εισαγάγει δεδομένα σχετικά με την παραγωγή και διαχείριση των απορριμμάτων στο κατάλυμα. ακόλουθη εικόνα, το παράθυρο χωρίζεται στις εξής κατηγορίες: Όπως φαίνεται και στην 1. Πολιτικές Μείωσης Απορριμμάτων 17

22 2. Παραγωγή Απορριμμάτων 3. Διαχείριση Απορριμμάτων Στην πρώτη κατηγορία (Πολιτικές Μείωσης Απορριμμάτων) ο χρήστης συμπληρώνει εάν στο κατάλυμα βρίσκεται σε ισχύ οποιαδήποτε πολιτική ή καμπάνια ενημέρωσης για την μείωση παραγωγής ή την επαναχρησιμοποίηση. Εικόνα 21: Κατηγορία Πολιτικές Μείωσης Απορριμμάτων στο Παράθυρο «Διαχείριση Απορριμμάτων» Στην κατηγορία Παραγωγή Απορριμμάτων, ο χρήστης συμπληρώνει για κάθε ρεύμα αποβλήτων (οργανικά, ανακυκλώσιμα, πράσινα απόβλητα) εάν υπάρχει χωριστή συλλογή, αλλά και κατ εκτίμηση ( σε κιλά ή λίτρα) τις ποσότητες που παράγονται στο κατάλυμα. Σε περίπτωση όπου δεν υπάρχουν σχετικά δεδομένα, το πρόγραμμα λαμβάνει τιμές από την βάση δεδομένων όπου υπάρχουν τιμές που συναντώνται στην βιβλιογραφία. 18

23 Εικόνα 22: Κατηγορία Παραγωγή Απορριμμάτων στο Παράθυρο «Διαχείριση Απορριμμάτων» Στην κατηγορία Διαχείριση Απορριμμάτων, ο χρήστης συμπληρώνει για κάθε ρεύμα αποβλήτων εάν υπάρχει χωριστή επεξεργασία μέσα αλλά και εκτός καταλύματος. Σε περίπτωση όπου δεν υπάρχουν σχετικά δεδομένα σχετικά με την επεξεργασία εκτός της μονάδας, ο χρήστης διαλέγει την επιλογή «Χωρίς Δεδομένα» και το πρόγραμμα λαμβάνει τιμές από την βάση δεδομένων όπου υπάρχουν μέσες τιμές που συναντώνται στην βιβλιογραφία. Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι το πρόγραμμα, για την επεξεργασία των απορριμμάτων εντός του καταλύματος, παρέχει μόνο την εναλλακτική επιλογή της κομποστοποίησης οργανικών ή/και πράσινων αποβλήτων, δεδομένου ότι κάθε άλλη επιλογή (αναερόβια επεξεργασία κ.λπ) δεν συναντάται σε τουριστικά καταλύματα. 19

24 Εικόνα 23: Κατηγορία Διαχείριση Απορριμμάτων στο Παράθυρο «Διαχείριση Απορριμμάτων» Παράθυρο «Υγρά Απόβλητα και Νερό» Στο εν λόγω παράθυρο, ο χρήστης συμπληρώνει δεδομένα σχετικά με την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων αλλά και την πιθανή επεξεργασία νερού. Σχετικά με τα υγρά απόβλητα, το πρόγραμμα παρέχει την γενική εναλλακτική επιλογή της χρήσης βιολογικού καθαρισμού. Στην περίπτωση αυτή, ο χρήστης θα πρέπει να εισαγάγει και πληροφορίες σχετικά με την εγκατεστημένη ισχύς της αντλίας, αλλά και του χρόνου λειτουργίας. Εάν δεν γίνεται επεξεργασία μέσα στο ξενοδοχείο, τότε ο χρήστης θα πρέπει να διαλέξει την επιλογή Αποχέτευση. 20

25 Εικόνα 24: Επιλογή Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων από το Παράθυρο «Υγρά Απόβλητα και Νερό» Σχετικά με την επεξεργασία νερού, το πρόγραμμα παρέχει την γενική εναλλακτική επιλογή της χρήσης συστήματος αφαλάτωσης ή άλλου συστήματος (π.χ. σύστημα αντίστροφης όσμωσης). Στην περίπτωση αυτή, ο χρήστης θα πρέπει να παρέχει στο πρόγραμμα και δεδομένα σχετικά με την εγκατεστημένη ισχύς του εκάστοτε συστήματος, αλλά και του χρόνου λειτουργίας. Εάν δεν γίνεται επεξεργασία μέσα στο ξενοδοχείο, τότε ο χρήστης θα πρέπει να διαλέξει την επιλογή Κανένα. Εικόνα 25: Επιλογή Συστήματος Νερού από το Παράθυρο «Υγρά Απόβλητα και Νερό» 21

26 2.2.9 Παράθυρο «Ετήσιες Καταναλώσεις» Στο παράθυρο αυτό ο χρήστης θα πρέπει να εισαγάγει τις ετήσιες ηλεκτρικές καταναλώσεις, αλλά και τις καταναλώσεις κάθε καυσίμου, που πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια λειτουργίας του ξενοδοχείου. Εικόνα 26: Παράθυρο «Καταναλώσεις» Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι οι παραπάνω καταναλώσεις πρέπει να ανταποκρίνονται σε ολόκληρη την διαχειριστική περίοδο (σεζόν) που έχει δηλωθεί και ολοκληρωθεί, και δεν πρέπει να δίνονται δεδομένα για σεζόν που διανύονται. Επίσης ο χρήστης δεν πρέπει να εισαγάγει δεδομένα για καύσιμα που χρησιμοποιήθηκαν σε γεννήτριες οι οποίες λειτουργούν παροδικά Παράθυρο «Αποτελέσματα» Στο παράθυρο αυτό υπάρχουν επιλογές για 6 βασικές εργασίες, ήτοι: 1. Εμφάνιση Αποτελεσμάτων 2. Εκτύπωση Αποτελεσμάτων 3. Αποθήκευση 4. Άνοιγμα 5. Έναρξη Νέου Πρότζεκτ 6. Έξοδος Οι παραπάνω ενέργειας παρουσιάζονται και στην ακόλουθη εικόνα. 22

27 Εικόνα 27: Παράθυρο «Αποτελέσματα» Πατώντας το κουμπί Εμφάνιση Αποτελεσμάτων το πρόγραμμα επεξεργάζεται τα δεδομένα που έχει εισαγάγει ο χρήστης και παρουσιάζει τα αποτελέσματα που προκύπτουν, όπως παρουσιάζεται στην ακόλουθη εικόνα. 23

28 24

29 Αναλυτικότερα, τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στην παράγραφο Error! Reference source not found.. Πατώντας το κουμπί Αποθήκευση ο χρήστης μπορεί να σώσει σε ένα αρχείο Excel, όλα τα στοιχεία που έχει εισαγάγει για το συγκεκριμένο κατάλυμα. Το πρόγραμμα προτείνει ένα όνομα για το αρχείο βασισμένο στο όνομα του καταλύματος και την τρέχουσα ημερομηνία. Εικόνα 28: Αποθήκευση Αρχείου Μετά την αποθήκευση του αρχείου, το πρόγραμμα θα εμφανίσει σε ένα νέο παράθυρο την διαδρομή που σώθηκε το αρχείο. Εικόνα 29: Παράθυρο εμφάνισης διαδρομής που σώθηκε το αρχείο 25

30 Πατώντας το κουμπί Άνοιγμα Πρότζεκτ ο χρήστης μπορεί να εισαγάγει στο πρόγραμμα, στοιχεία που έχει σώσει προηγουμένως. Εικόνα 30: Άνοιγμα Αποθηκευμένων Δεδομένων Τέλος, πατώντας το κουμπί Έξοδος το πρόγραμμα κλείνει. 2.3 Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Τα αποτελέσματα του λογισμικού παρουσιάζονται αναλυτικά ακολούθως Κανονικοποιημένη Κατανάλωση Ενέργειας & Συνολικών Εκπομπών CO 2. Στο εν λόγω πίνακα παρουσιάζονται οι απόλυτες τιμές αλλά και τα ποσοστά κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας ανά Τομέα. Με τον τρόπο αυτόν, ο χρήστης μπορεί να εντοπίσει άμεσα τους πιο ενεργοβόρους τομείς του καταλύματός υπό εξέταση. Ομοίως, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα για τις εκπομπές CO 2 ανά τομέα. 26

31 Εικόνα 31: Πίνακας Κανονικοποιημένης Κατανάλωσης Ενέργειας και Συνολικών Εκπομπών CO2 Οι παραπάνω τιμές, παρουσιάζονται και με την μορφή σχεδιαγράμματος (μπάρες και ποσοστιαίες πίτες.) 27

32 Εικόνα 32: Σχεδιαγράμματα Κανονικοποιημένης Κατανάλωσης Ενέργειας και Συνολικών Εκπομπών CO2 Εικόνα 33: Σχεδιαγράμματα Κανονικοποιημένης Κατανάλωσης Ενέργειας και Συνολικών Εκπομπών CO2 χωρίς την συμμετοχή της Διαχείρισης των Απορριμμάτων Όπως αναφέρθηκε, η κατανάλωση παρουσιάζεται σε μορφή πρωτογενούς ενέργειας, η οποία ουσιαστικά συμπεριλαμβάνει και την ενέργεια που καταναλώθηκε κατά την μεταφορά της από τον τόπο παραγωγής στον τόπο κατανάλωσης, και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως τις απώλειες κατά την παραγωγή, μεταφορά και διανομή του ηλεκτρικού ρεύματος (στην περίπτωση ηλεκτρισμού), στην κατανάλωση καυσίμου κατά την 28

33 μεταφορά με βυτία κ.λπ. Στον ακόλουθο πίνακα παρουσιάζονται οι συντελεστές μετατροπής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας του κτιρίου σε πρωτογενή ενέργεια, σύμφωνα με τον Κανονισμού Ενεργειακής Απόδοσης Κτιρίων (ΚΕΝΑΚ), Εικόνα 34: Συντελεστές μετατροπής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας του κτιρίου σε πρωτογενή ενέργεια, (ΚΕΝΑΚ, 2010) Δείκτες Κατανάλωσης Ενέργειας & Συνολικών Εκπομπών CO 2. Το πρόγραμμα παρουσιάζει επίσης 4 δείκτες, βάσει της κανονικοποιημένης κατανάλωσης ενέργειας, των συνολικών εκπομπών CO2, αλλά και των συνολικών διανυκτερεύσεων στο κατάλυμα. Οι 4 αυτοί δείκτες παρουσιάζονται στην ακόλουθη εικόνα. Εικόνα 35: Συντελεστές μετατροπής της τελικής κατανάλωσης ενέργειας του κτιρίου σε πρωτογενή ενέργεια, (ΚΕΝΑΚ, 2010) Επιμερισμός Καταναλώσεων Καυσίμων και Ηλεκτρικών Φορτίων Στο εν λόγω πίνακα παρουσιάζονται οι τιμές κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας ανά τομέα και καύσιμο. Με τον τρόπο αυτόν, ο χρήστης μπορεί να εντοπίσει τον επιμερισμό 29

34 που γίνεται στης πηγές ενέργειας αλλά και τους τομείς που καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος των ηλεκτρικών φορτίων (Εικόνα 36). Εικόνα 36: Πίνακας και γράφημα με τις επιμερισμένες καταναλώσεις καυσίμων και ηλεκτρικών φορτίων Ομοίως, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα για τις εκπομπές CO 2 ανά τομέα και καύσιμο, με την προσθήκη όμως και των εκπομπών που αναμένεται να εκλυθούν από την τις βιολογικές κ.α. διαδικασίες της διαχείρισης των απορριμμάτων (Εικόνα 37). 30

35 Εικόνα 37: Πίνακας και γράφημα με τις επιμερισμένες εκπομπές CO Επιμερισμός Ηλεκτρικών Καταναλώσεων στον τομέα Λοιπός Κτιριακός Εξοπλισμός Στο εν λόγω πίνακα παρουσιάζονται αναλυτικά οι τιμές κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας στον τομέα Λοιπός Κτιριακός Εξοπλισμός. Με τον τρόπο αυτόν, ο χρήστης μπορεί να εντοπίσει τα δωμάτια/υπηρεσίες που καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος των ηλεκτρικών φορτίων (Εικόνα 38). Οι πηγές που αθροίζονται στον Τομέα Λοιπός Κτιριακός Εξοπλισμός είναι: Δωμάτια, Εστιατόρια (χωρίς τις κουζίνες), Κουζίνες, Μπαρ, Κλαμπ, Αίθουσες Συνεδριάσεων, Γυμναστήρια, Μαγαζιά, Άλλοι Χώροι, Κοινόχρηστοι Χώροι (24ωρη λειτουργία), Πισίνες, Δωμάτιο Πλυντηρίων, Σπα και Παρκινγκ. 31

36 Εικόνα 38: Επιμερισμός Ηλεκτρικών Καταναλώσεων στον τομέα Λοιπόν Κτιριακός Εξοπλισμός Κουμπιά Ελέγχου στο φύλλο Αποτελεσμάτων Στο φύλλο με τα αποτελέσματα εμφανίζονται τα ακόλουθα κουμπιά: 1. Αποθήκευση 2. Εκτύπωση 3. Ανάλυση Ευαισθησίας 4. Επιστροφή 5. Έξοδος Εικόνα 39: Κουμπιά Ελέγχου στο φύλλο Αποτελεσμάτων Πατώντας το κουμπί Αποθήκευση ο χρήστης μπορεί να σώσει σε ένα αρχείο Excel, όλα τα στοιχεία που έχει εισαγάγει για το συγκεκριμένο κατάλυμα. Το πρόγραμμα προτείνει ένα όνομα για το αρχείο βασισμένο στο όνομα του καταλύματος και την τρέχουσα ημερομηνία. Πατώντας το κουμπί Εκτύπωση ο χρήστης μπορεί να εκτυπώσει τα αποτελέσματα. Πατώντας το κουμπί Ανάλυση Ευαισθησίας ο χρήστης μπορεί να εντοπίσει τις διαφορές σε καταναλώσεις και εκπομπές CO 2, αλλάζοντας 2 βασικές παραμέτρους του προγράμματος, ήτοι την επιθυμητή θερμοκρασία σε χειμώνα και καλοκαίρι. 32

37 Για παράδειγμα, ο χρήστης θα μπορεί να υπολογίσει πόσο μικρότερη κατανάλωση ενέργειας (και παράλληλα τι μείωση σε εκπομπές CO2) μπορεί να επιτύχει, ελαττώνοντας την επιθυμητή θερμοκρασία δωματίου τον χειμώνα κατά έναν ή δύο βαθμούς. Πατώντας το κουμπί Επιστροφή ο χρήστης επιστρέφει στο κύριο παράθυρο της εφαρμογής Πατώντας το κουμπί Έξοδος το πρόγραμμα κλείνει. 33

38 3 Παράρτημα Το εν λόγω παράρτημα απευθύνεται στον εξειδικευμένο χρήστη και παρέχει περιληπτικά όλα τα απαιτούμενα δεδομένα και τις παραδοχές που έχουν γίνει. Υπενθυμίζεται ότι ολόκληρη η μεθοδολογία αναλύεται στο παραδοτέο για την Δραστηριότητα 2 (β): Ανάπτυξη κατάλληλου λογισμικού εργαλείου για τον προσδιορισμό και την ποσοτικοποίηση του αποτυπώματος άνθρακα των τουριστικών καταλυμάτων. 3.1 Συνοπτική παρουσίαση απαιτούμενων δεδομένων Στους ακόλουθους πίνακες παρουσιάζονται συνοπτικά τα απαιτούμενα δεδομένα για την λειτουργία του προγράμματος. Όνομα Καταλύματος Τύπος Καταλύματος Κατάταξη Περιοχή Αριθμός Κλινών Πληρότητα ανά Μήνα Διατροφή Βραβεία, Οικολογικά Σήματα και ISO Διαχειριστική Περίοδος (Season) Αριθμός Υπαλλήλων Έτος Κατασκευής Θερμομόνωση Κτηρίου Τύπος κουφωμάτων και Τζαμιών Αριθμός Ορόφων (εκτός από υπόγεια) Δωμάτια Εστιατόρια (χωρίς την κουζίνα) Κουζίνες Μπαρ Κλαμπ Αίθουσες Συνεδριάσεων Γυμναστήρια Μαγαζιά Άλλα δωμάτια Κοινόχρηστη χώροι Κτήριο εσωτερικής πισίνας Δωμάτιο Πλυντηρίων ΣΠΑ Εσωτερικό Κτήριο Στάθμευσης Αριθμός Εμβαδόν Κήπος Γήπεδα Αθλοπαιδιών 34

39 Εσωτερική Πισίνα (Μη θερμαινόμενη) Εσωτερική Πισίνα (Θερμαινόμενη) Εξωτερική Πισίνα (Μη θερμαινόμενη) Jaccuzzi / Hot tub Σάουνα Αριθμός Εμβαδόν Αυτοματισμός στον Φωτισμό Αυτοματισμός στην Θέρμανση Αυτοματισμός στον Κλιματισμό Γενικός Αυτοματισμός Θερμοκρασία Θερμοστάτη - Χειμώνα, [oc] Θερμοκρασία Θερμοστάτη - Καλοκαίρι, [oc] Ποσοστά φθορισμού Ποσοστά συμπαγείς φθορισμού Ποσοστά πυρακτώσεως Ποσοστά αλογόνου Ύπαρξη μηχανικού εξαερισμού; Δυνατότητα ανάκτησης θερμότητας; Αριθμός Λεωφορείων Τύπος Καυσίμου Ιπποδύναμη Ετήσια Κατανάλωση Καυσίμου Ύπαρξη Μηχανοκίνητων Θαλάσσιων Σπορ; Θέρμανση (1η Μονάδα) Θέρμανση (2η Μονάδα) Κλιματισμός (1η Μονάδα) Κλιματισμός (2η Μονάδα) Θέρμανση Πισίνας Ζεστό Νερό Χρήσης Συμπαραγωγή Ηλιακός Θερμοσίφωνας Συμβατικό Σύστημα Σύστημα Καύσιμο Τερματικά Ποσοστό επί της επιφάνειας Ύπαρξη δικτύου Τηλεθέρμανσης; Ύπαρξη μονάδας με ψύκτες απορρόφησης και ΑΠΕ; Ύπαρξη Φωτοβολαταϊκών συστημάτων; Ονομαστική ισχύς Φωτοβολταϊκών συστημάτων, [Κwp] Ύπαρξη Ανεμογεννήτριας 35

40 Ονομαστική ισχύς Ανεμογεννήτριας, [Mw] Ύπαρξη Συστήματος συμπαραγωγής; Ονομαστική ισχύς Μηχανής Συμπαραγωγής, [kw] Ώρες Λειτουργίας την μέρα, [h/day] Ύπαρξη Ηλιακού Θερμοσίφωνα; Εμβαδόν πανέλων [m2]; Καταναλώσεις Ποσότητα Μονάδα Υγραέριο Πετρέλαιο θέρμανσης Φυσικό αέριο Άνθρακας / ξύλο / pellets Βιομάζα Βενζίνη Πετρέλαιο Κίνησης (Diesel) Ηλεκτρικό Ρεύμα kwh Ύπαρξη συστήματος βιολογικού καθαρισμού; Εγκατεστημένη Ισχύς Βιολογικού, [kw] Ώρες λειτουργίας, [h] Ύπαρξη συστήματος επεξεργασίας νερού; Εγκατεστημένη Ισχύς Συστήματος, [kw] Ώρες λειτουργίας, [h] Ετήσια Κατανάλωση Νερού, [m3] Βρίσκεται στο κατάλυμα σε ισχύ οποιαδήποτε καμπάνια ενημέρωσης για την μείωση παραγωγής ή την επαναχρησιμοποίηση; Βρίσκεται στο κατάλυμα σε ισχύ οποιαδήποτε πολιτική για την μείωση παραγωγής ή την επαναχρησιμοποίηση; Κάδοι Ναι / Όχι Ποσότητ α Μονάδα Υπάρχει κάδος για τα οργανικά απόβλητα; Υπάρχει κάδος για τα απόβλητα συσκευασιών; Υπάρχει κάδος για τα πράσινα απόβλητα κήπου; Παραγωγή απορριμμάτων στον κάδο σύμμεικτων αποβλήτων Επεξεργασία στο κατάλυμα (κομποστοποίηση) Ποσότητες προς επεξεργασία 36

41 Οργανικά απόβλητα Απόβλητα συσκευασιών Πράσινα απόβλητα κήπου Ποσότητες κομπόστ που παράγεται ετησίως, [t] Επεξεργασία εκτός καταλύματος Οργανικά απόβλητα / Πράσινα απόβλητα κήπου Απόβλητα συσκευασιών Σύμμεικτα απόβλητα Ποσότητες προς επεξεργασία 3.2 Υποθέσεις (Assumptions) Στους ακόλουθους πίνακες παρουσιάζονται συνοπτικά οι υποθέσεις (assumptions) που γίνονται από το πρόγραμμα, αναφορικά με εκτιμώμενα μεγέθη τα οποία δεν δίνονται ή δεν ζητούνται άμεσα από τον χρήστη. Εάν η εισαγωγή μίας παραμέτρου είναι απαραίτητη για τους υπολογισμούς τότε φέρει την ένδειξη Απαραίτητο Δεδομένο (), ενώ μία παράμετρος που μπορεί να υπολογιστεί και έμμεσα και από το πρόγραμμα σε περίπτωση που δεν την εισαγάγει ο χρήστης φέρει την ένδειξη Προεπιλογή. Είναι προφανές ότι η χρήση προεπιλεγμένων τιμών, όσο σωστά και να υπολογίζονται, είναι σχεδόν αδύνατον να συμπίπτουν με τις πραγματικές τιμές, και ως εκ τούτου για μεγαλύτερη ακρίβεια των αποτελεσμάτων ο χρήστης θα πρέπει να εισαγάγει καθ ολοκληρία συγκεκριμένα δεδομένα. Όνομα Καταλύματος Τύπος Καταλύματος Κατάταξη Περιοχή Αριθμός Κλινών Πληρότητα ανά Μήνα Διατροφή Βραβεία, Οικολογικά Σήματα και ISO Διαχειριστική Περίοδος (Season) Αριθμός Υπαλλήλων Έτος Κατασκευής Θερμομόνωση Κτηρίου Τύπος κουφωμάτων και Τζαμιών Αριθμός Ορόφων (εκτός από υπόγεια) Αριθμός Εμβαδόν Δωμάτια Εστιατόρια (χωρίς την κουζίνα) 37