ΟΞΥΝΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967

Transcript

1 ΟΞΥΝΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΚΑΙ Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967

2 ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ Η Ένωση Κέντρου ήταν ένας συνασπισμός διαφόρων κομμάτων του κέντρου, που ιδρύθηκε από τον Γεώργιο Παπανδρέου το Στο κόμμα αυτό συμμετείχαν και οι: Σοφοκλής Βενιζέλος Ηλίας Τσιριμώκος Στέφανος Στεφανόπουλος Πηγή εικόνας πρώτης διαφάνειας: Πηγή εικόνας:

3 ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Στις εκλογές του 1963 η Ένωση Κέντρου αναδείχθηκε πρώτο κόμμα με κύριο σύνθημα την ανάγκη ομαλής λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών και κυβέρνησε από το 1963 έως το Ο βασιλιάς Παύλος δέχθηκε το εκλογικό αποτέλεσμα γιατί ήθελε να μετριάσει το αντιβασιλικό κλίμα και να ξεπεραστεί η πολιτική ένταση των προηγούμενων ετών.

4 Ο βασιλιάς Παύλος και ο Γεώργιος Παπανδρέου Πηγή εικόνας:

5 ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Οι κυβερνήσεις του Γεωργίου Παπανδρέου έλαβαν μέτρα ανακούφισης υπέρ των ασθενέστερων τάξεων κατάργησαν τα πιο αυταρχικά μέτρα σε βάρος της Αριστεράς προσπάθησαν να περιορίσουν τις αμερικανικές επεμβάσεις στη χώρα

6 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Η Ένωση Κέντρου προχώρησε, σε συνεργασία με τον παιδαγωγό Ευάγγελο Παπανούτσο, σε αλλαγές στην εκπαίδευση της Ελλάδας, όπως: τη θέσπιση της δωρεάν παιδείας την καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας τον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης

7 1964 ΘΑΝΑΤΟΣ ΠΑΥΛΟΥ Το 1964 πεθαίνει ο βασιλιάς Παύλος και τον διαδέχεται στον θρόνο ο γιός του Κωνσταντίνος. Ο Κωνσταντίνος δεν είναι σύμφωνος με τις αλλαγές που έκανε ή ήταν έτοιμη να κάνει η Ένωση Κέντρου. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος και το μετεμφυλιακό κατεστημένο φοβόντουσαν να χάσουν τον έλεγχο του μοναδικού τους στηρίγματος: του στρατού!

8 Πηγή εικόνας:

9 Από την πομπή κηδείας του βασιλιά Παύλου Πηγή εικόνας:

10 Η ορκωμοσία του βασιλιά Κωνσταντίνου στη Βουλή των Ελλήνων Πηγή εικόνας:

11 Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Γεώργιος Παπανδρέου με τον νέο βασιλιά Κωνσταντίνο κατά την ορκωμοσία του τελευταίου στη Βουλή των Ελλήνων Πηγή εικόνας:

12 Πρωτοσέλιδο της «Ελευθερίας» της 17 ης Φεβρουαρίου 1964 Πηγή εικόνας:

13 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ Η αντιπολίτευση κατήγγειλε ότι δήθεν στον στρατό δρούσε, με την ανοχή της κυβέρνησης Παπανδρέου, μια αντιβασιλική οργάνωση αξιωματικών. Αυτό ήταν το πρόσχημα που χρειαζόταν ο Κωνσταντίνος για να παρέμβει στα πολιτικά πράγματα της χώρας. Έτσι έστειλε επιστολές προς τον πρωθυπουργό της χώρας και αξίωνε:

14 ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑΚΤΟΡΩΝ ❶ να ορίσει ο ίδιος ο βασιλιάς τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ! ❷ να μην αναλάβει ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας, δηλαδή ο Γεώργιος Παπανδρέου το υπουργείο Εθνικής Άμυνας ΑΝΤΙΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ!

15 ΤΑ ΙΟΥΛΙΑΝΑ Όπως ήταν φυσικό ο Γεώργιος Παπανδρέου αντέδρασε. Τότε το παλάτι έπεισε διάφορα πολιτικά στελέχη της Ένωσης Κέντρου να εγκαταλείψουν τον αρχηγό τους με αποτέλεσμα να διασπαστεί η Ένωση Κέντρου. Το αποτέλεσμα ήταν να εξαναγκάσει ο βασιλιάς τον Γεώργιο Παπανδρέου σε παραίτηση. Οι πολιτικοί αυτοί ονομάστηκαν από τον λαό αποστάτες και η ενέργειά τους αποστασία.

16 Η ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ Επιστολή, η οποία έθετε ουσιαστικά τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου υπό κηδεμονία. Υπογράφεται από τους: Κωνσταντίνο Μητσοτάκη Γεώργιο Αθανασιάδη Νόβα Δημήτριο Παρασπύρου Πηγή εικόνας:

17 Πηγή εικόνας:

18 Πηγή εικόνας:

19 ΤΑ ΙΟΥΛΙΑΝΑ Ο λαός αντέδρασε στο κοινοβουλευτικό πραξικόπημα του βασιλιά και βγήκε στους δρόμους. Με μεγάλες διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα οι πολίτες αποδοκίμαζαν τις ενέργειες του βασιλιά και οι αντιδράσεις αυτές καταγράφηκαν στην Ιστορία με το όνομα «Τα Ιουλιανά». Πριν ακόμη παραιτηθεί ο Παπανδρέου ο βασιλιάς είχε ήδη ορκίσει πρωθυπουργό τον αποστάτη Γεώργιο Αθανασιάδη Νόβα.

20

21

22 Από την ορκωμοσία της κυβέρνησης Νόβα το 1965 Πηγή εικόνας:

23 Ο λαός στους δρόμους Πηγή εικόνας:

24 Πηγή εικόνας:

25 ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΑΠΟΣΤΑΤΩΝ Πρωθυπουργός: Υπουργός Άμυνας: Γεώργιος Νόβας Σταύρος Κωστόπουλος Υπουργός Συντονισμού: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης Υπουργός Δικαιοσύνης: Δημήτριος Παπασπύρου Υπουργός Εσωτερικών: Ιωάννης Τούμπας Υπουργός Εργασίας: Γεώργιος Μπακατσέλος Η κυβέρνηση Νόβα δεν έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή (131 υπέρ 167 κατά), παραιτήθηκε αλλά παρέμεινε στη θέση της μέχρι τις επόμενες εκλογές. Πηγή:

26 ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967 Η πολιτική ζωή στη χώρα όμως δεν εξομαλύνθηκε. Οι Γεώργιος Παπανδρέου της Ένωσης Κέντρου και ο ηγέτης της Ε.Ρ.Ε. Παναγιώτης Κανελλόπουλος, που είχε διαδεχθεί τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στην ηγεσία του κόμματος, αποφάσισαν από κοινού την διενέργεια εκλογών τον Μάιο του Άρμα μάχης Μ-47 Patton Πηγή εικόνας:

27 ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967 Μπροστά στο ενδεχόμενο να προκύψουν πολιτικές λύσεις, που θα ήταν ανεπιθύμητες στο μετεμφυλιακό κατεστημένο, ομάδα στρατηγών σχεδίαζε να ζητήσει τη συνεργασία του βασιλιά προκειμένου να εγκαθιδρύσει δικτατορία. Άρμα μάχης Μ-48 Patton III Πηγή εικόνας:

28 Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967 Τα σχέδια εγκαθίδρυσης δικτατορίας από τους στρατηγούς με τη συνεργασία του βασιλιά, τη λεγόμενη «χούντα των στρατηγών», πρόλαβε μία άλλη ομάδα μεσαίων και ανώτερων στρατιωτικών: η «χούντα των συνταγματαρχών» Επικεφαλής της ομάδας ήταν ο συνταγματάρχης Γεώργιος Παπαδόπουλος, η οποία κατέλαβε, την 21η Απριλίου 1967, την εξουσία με πραξικόπημα.

29 Γεώργιος Παπαδόπουλος ( ) Δικτάτορας της Ελλάδας Πηγή εικόνας:

30 ΧΟΥΝΤΑ Ορισμός από το σχολικό βιβλίο: «Χούντα (ισπανική λέξη junta): Στρατιωτική ή παραστρατιωτική ομάδα ή οργάνωση που καταλαμβάνει την εξουσία με πραξικόπημα και την ασκεί τυραννικά.»

31 Οι πραξικοπηματίες αξιωματικοί από αριστερά: Παττακός, Παπαδόπουλος, Μακαρέζος Πηγή εικόνας:

32 21 η Απριλίου 1967: άρματα μάχης στο Καλλιμάρμαρο στάδιο της Αθήνας

33 21 η Απριλίου 1967: άρματα μάχης στη Βουλή των Ελλήνων

34 Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967 Για να δικαιολογήσουν το πραξικόπημα και τις αντιδημοκρατικές πράξεις τους οι αξιωματικοί πραξικοπηματίες επικαλέστηκαν: ❶ την ανικανότητα των πολιτικών να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της χώρας ❷ και τον κίνδυνο επιβολής κομμουνισμού στην Ελλάδα

35 ΧΟΥΝΤΑ ΚΑΙ ΠΑΛΑΤΙ Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος συνεργάστηκε με τους πραξικοπηματίες. Πρώτος πρωθυπουργός του καθεστώτος μάλιστα ορκίστηκε μετά από δική του υπόδειξη ο Κωνσταντίνος Κόλλιας. Όμως προετοίμαζε με δικό του πραξικόπημα την ανατροπή της χούντας των συνταγματαρχών. Οι προσπάθειες αυτές δεν είχαν επιτυχία, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει ανενόχλητος την Ελλάδα.

36 Συνέντευξη τύπου του δικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου στις «Αι σχέσεις ημών και του Βασιλέως παρουσιάζονται εις τον σημερινόν Τύπον με την φωτογραφία του Υπουργικού συμβουλίου έχοντας τον Βασιλέα εις το μέσον» Το σκίτσο αριστερά του Βασίλη Παυλίδη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Ο Ταχυδρόμος» στις Πηγή εικόνας:

37 Ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κατά την ορκωμοσία του υπουργικού συμβουλίου της χούντας Πηγή εικόνας:

38 ΧΟΥΝΤΑ ΚΑΙ Ε.Ο.Κ. Μετά το πραξικόπημα και την βίαιη ανάληψη της εξουσίας από τους στρατιωτικούς, η Ε.Ο.Κ. διέκοψε κάθε επικοινωνία με το καθεστώς και ανέστειλε τη διαδικασία σύνδεσης με την Ελλάδα. Η Ελλάδα μάλιστα αποβλήθηκε και από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

39 Πηγή εικόνας:

40 ΧΟΥΝΤΑ ΚΑΙ Η.Π.Α. Σε αντίθεση με την Ευρώπη οι Η.Π.Α. επέλεξαν να συνεργαστούν με τους δικτάτορες και να τους παρέχουν κάθε στήριξη. Αυτό οδήγησε την πλειοψηφία του ελληνικού λαού να αναπτύξει έντονα αντιαμερικανικά αισθήματα για μεγάλη χρονική περίοδο.

41 Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967 Οι δικτάτορες προχώρησαν στα εξής μέτρα: ❶ ανέστειλαν βασικά άρθρα του συντάγματος ❷ διέκοψαν τη λειτουργία του Κοινοβουλίου ❸ διέλυσαν τα κόμματα ❹ οργάνωσαν συστηματικές διώξεις πολιτικών κάθε πολίτη αριστερού παρελθόντος κάθε αντίθετου πολίτη στο καθεστώς

42 Η ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 1967 Η καθημερινότητα της 7ετίας περιείχε: ❶ εκτοπίσεις ❷ φυλακίσεις ❸ βασανιστήρια ❹ καταδίκες μελών αντιστασιακών οργανώσεων

43 ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ Πολλοί δημοκρατικοί πολίτες που είχαν αποφύγει τη σύλληψη άρχισαν να δημιουργούν πυρήνες αντίστασης. Οι κηδείες του Γεωργίου Παπανδρέου το 1968 και του νομπελίστα ποιητή Γεωργίου Σεφέρη το 1971 μετατράπηκαν σε αντιδικτατορικές διαδηλώσεις μνημειώδους μεγέθους.

44 Η κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου Πηγή εικόνας:

45 Ο λαός ακολουθεί τον Γεώργιο Παπανδρέου στη τελευταία του κατοικία. Το δικτατορικό καθεστώς δεν μπόρεσε να αντισταθεί στο λαό κατά τη κηδεία του Παπανδρέου. Πηγή εικόνας:

46 Η κηδεία του Γεωργίου Σεφέρη Πηγή εικόνας:

47

48 ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Κατά τη διάρκεια της 7ετίας υπήρξαν πολλές αντιδικτατορικές ενέργειες. Κορυφαίες ήταν: ❶ η απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου από τον Αλέκο Παναγούλη τον Αύγουστο του 1968 ❷ το κίνημα του Ναυτικού τον Μάιο του 1973 υπήρχαν πολλοί αξιωματικοί που δεν ήταν σύμφωνοι με την κατάλυση της δημοκρατίας

49 Αλέξανδρος Παναγούλης ( ) Στη φωτογραφία με την Ιταλίδα δημοσιογράφο Οριάνα Φαλάτσι, η οποία δημοσίευσε τις συνεντεύξεις με τον Παναγούλη στο βιβλίο της «Un Uomo» «Ένας Άνδρας» Πηγή εικόνας: eroma-ston-alexandro-panagoyli

50 Πηγή εικόνας:

51 Στις 17 Μαΐου 1973 το αντιτορπιλικό «Βέλος» με επικεφαλής τον αντιπλοίαρχο Νικόλαο Παππά ξεκίνησε την αντίσταση, με τον δικό του δυναμικό τρόπο, στη δικτατορία των συνταγματαρχών. Απέπλευσε προς το ιταλικό λιμάνι του Φιουμιτσίνο, όπου αγκυροβόλησε στις Πηγή εικόνας:

52 Το αντιτορπιλικό «Βέλος» είναι σήμερα πλωτό μουσείο και βρίσκεται στη παραλία του Φλοίσβου στην Αθήνα, όπου μπορεί κανείς να το επισκεφτεί. Πηγή εικόνας:

53 ΑΝΤΙΔΙΚΤΑΤΟΡΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ❸ το φοιτητικό κίνημα σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα, με σημαντικότερες εκδηλώσεις του τις καταλήψεις, από φοιτητές: του κτιρίου της Νομικής Σχολής τον Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1973 και του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 Πηγή εικόνας:

54 ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Η κορυφαία αντιδικτατορική ενέργεια αντίστασης ήταν το γεγονός-σταθμός της κατάληψης του Πολυτεχνείου από τους φοιτητές αλλά και άλλους πολίτες. Οι δικτάτορες θορυβήθηκαν: ❶ από την μεγάλη συγκέντρωση φοιτητών και πολιτών μέσα και γύρω από το Πολυτεχνείο ❷ τις εκπομπές του ραδιοφωνικού σταθμού των εξεγερμένων φοιτητών

55 Πηγή εικόνας:

56 Πηγή εικόνας:

57 Πηγή εικόνας:

58 ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ❸ τα αντιδικτατορικά συνθήματα που διέδιδε ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου και αναγράφονταν στους τοίχους ❹ την αλληλεγγύη που έδειχναν οι πολίτες στους φοιτητές παρέχοντάς τους τρόφιμα Το καθεστώς ήξερε να αντιδράσει μόνο με έναν τρόπο: Πηγή εικόνας:

59

60

61

62

63 Στις 17 Νοεμβρίου 1973 τα τανκς της χούντας κατεβαίνουν στην Αθήνα και ένα γαλλικό ΑΜΧ-30 εισβάλλει στο Πολυτεχνείο γκρεμίζοντας την πύλη του πανεπιστημιακού ιδρύματος Πηγή εικόνας:

64 Κατάθεση κόκκινων γαρύφαλλων στη πύλη του Πολυτεχνείου που γκρέμισε το άρμα μάχης Πηγή εικόνας:

65 Πηγή εικόνας:

66 ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Αυτό που ακολούθησε την εισβολή του άρματος μάχης από την Στρατονομία και τις δυνάμεις ασφαλείας του καθεστώτος ήταν: δολοφονίες συλλήψεις ξυλοδαρμοί πολιτών Πηγή εικόνας:

67 Ο ταξίαρχος Νικόλαος Ντερτιλής καταδικάστηκε από το Εφετείο Αθηνών σε ισόβια δεσμά για τη δολοφονία του 20χρονου Μιχάλη Μυρογιάννη το μεσημέρι της 18ης Νοεμβρίου 1973 Πηγή:

68 Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Η χούντα κατέρρευσε από ένα δικό της τραγικό λάθος: προκάλεσε πραξικόπημα στην Κύπρο εναντίον του εκλεγμένου προέδρου της, του Μακάριου. Ο Μακάριος δεν ήταν αρεστός στη χούντα των Αθηνών αλλά ούτε και στους Αμερικανούς. Αυτό όμως έδωσε το δικαίωμα στην Τουρκία να επέμβει στρατιωτικά στη Κύπρο.

69 Η ΠΡΟΔΟΣΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Η Τουρκία ως μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις της Κύπρου, σύμφωνα με τις συνθήκες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, προχώρησε σε επέμβαση στις με την δικαιολογία της προστασίας των Τουρκοκυπρίων. Η ονομασία της επιχείρησης των Τούρκων ήταν «Αττίλας Ι» και προέβλεπε την κατάληψη εδαφών στο βόρειο μέρος του νησιού.

70 Πηγή εικόνας:

71 Τουρκικά στρατεύματα έχουν αποβιβαστεί στο μαρτυρικό νησί της Κύπρου Πηγή εικόνας:

72 ΣΤΑ ΠΡΟΘΥΡΑ ΠΟΛΕΜΟΥ Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο έφερε την Ελλάδα και την Τουρκία στα πρόθυρα πολέμου. Η επιστράτευση στην Ελλάδα κλόνισε το καθεστώς των συνταγματαρχών, το οποίο αδυνατούσε να αντιμετωπίσει την κρίση, με αποτέλεσμα να παραδώσει την εξουσία στους πολιτικούς στις 23 Ιουλίου Στο μεταξύ η Τουρκία έθεσε σε ισχύ το σχέδιο «Αττίλας ΙΙ» καταλαμβάνοντας περίπου το 40% του νησιού.

73 Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΗΝ 23 η ΙΟΥΛΙΟΥ 1974 Πηγή εικόνας:

74 Ο στρατηγός Φαίδωνας Γκιζίκης ως πρόεδρος της Δημοκρατίας παραδίδει την εξουσία και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ορκίζεται πρωθυπουργός στις το πρωί της 24 ης Ιουλίου 1974 Πηγή εικόνας:

75 Κείμενα, συγγραφή, ιστορική έρευνα, εικόνες: Γαρίτατζης Χαράλαμπος (ΠΕ07) Φιλολογική επιμέλεια: Γεώργιος Σπανός (ΠΕ02)