Α Μέρος: Η οικονοµική, πολιτική και πολιτισµική κατάσταση του ελληνισµού στην Ο Γ

Transcript

1 Αποτελεί προτεινόµενη ενδεικτική λύση Μελετήστε και δώστε τη δική σας προσωπική µατιά Σε περίπτωση αντιγραφής ή τυπογραφικών λαθών δε φέρουµε καµία ευθύνη. ΕΛΠ 43 Σχεδιάγραµµα δεύτερης γραπτής εργασίας Θέµα: Ποιά είναι η σύγχρονη οικονοµική, πολιτική και πολιτισµική κατάσταση του Ελληνισµού στην Οµοσπονδιακή ηµοκρατία της Γερµανίας και στη Ρωσία; Εισαγωγή Θα πρέπει να γίνει µια σύντοµη αναφορά στην ιστορία της µετανάστευσης και εγκατάστασης των Ελλήνων σε κάθε µια από τις χώρες για τις οποίες γίνεται λόγος. Επίσης, θα πρέπει να γίνει διάκριση ανάµεσα στις δυο οµάδες ελλήνων που ζουν στη Ρωσία: τους Πόντιους και τους πολιτικούς πρόσφυγες και να επισηµανθεί ότι για κάθε µια από τις οµάδες αυτές ισχύουν διαφορετικές συνθήκες, που απορρέουν από τις διαφορετικές συνθήκες της εγκατάστασής τους στην περιοχή. Τα σχετικά κεφάλαια στο εγχειρίδιο του ΕΑΠ είναι τα ακόλουθα: Ενότητα 2.3. Ο ελληνισµός στην Ο Γ, σελ Κεφάλαιο 8. Ο ελληνισµός του Πόντου και των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξάρτητων Κρατών, σελ Κεφάλαιο 9. Ο ελληνισµός στην ανατολική Ευρώπη, σελ Πιο συγκεκριµένα, για τον ελληνισµό της Ο Γ θα πρέπει να αναφερθούν τα ακόλουθα: Ότι παρουσία του ελληνισµού στην περιοχή παρατηρείται ήδη από την εποχή της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας (17 ος -18 ος αι.) στο πλαίσιο των παροικιών, αλλά η παρουσία τους ήταν περιορισµένη. Ότι συστηµατική µετανάστευση Ελλήνων στην Ο Γ σηµειώνεται µετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο, και συγκεκριµένα, µετά το Ότι υπήρχε διακρατική συµφωνία που καθόριζε τα µεταναστευτικά δικαιώµατα (ελληνογερµανική συµφωνία ) Ότι µπορούµε να διακρίνουµε 3 φάσεις όσον αφορά την µεταναστευτική ροή: : ελεύθερη διακίνηση : είσοδος µόνο προσώπων από τις οικογένειες των µεταναστών µέχρι σήµερα: ελεύθερη είσοδος προσώπων πολιτών της Ε.Ε. Για τον ελληνισµό του Πόντου και των χωρών της ΚΑΚ θα πρέπει να αναφερθούν τα ακόλουθα: Η παρουσία του ελληνισµού στον Εύξεινο Πόντο χρονολογείται από τον 7 ο αι. π.χ και τους αποικισµούς της εποχής. Στην περιοχή άκµασαν δύο αξιόλογα ελληνικά βασίλεια: το ελληνιστικό των Μιθριδατιδών και η βυζαντινή Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας. Αδιάκοπη παρουσία ελλήνων απο την αρχαιότητα υπήρχε στην Κριµαία και στα νότια παράλια του Εύξεινου Πόντου. Στην υπόλοιπη περιοχή οι κοινότητες αυξήθηκαν κατά τον 18 ο και τον 19 ο αι. Στο τέλος του 19 ο αι. άρχισαν οι µετοικεσίες των ελλήνων του Πόντου προς τον Καύκασο και τα νοτιοανατολικά παράλια του Εύξεινου Πόντου.

2 Μετά την ανταλλαγή των πληθυσµών, οι έλληνες του Πόντου έφυγαν ως πρόσφυγες στη Ρωσία ή στην Ελλάδα. Όσοι πήγαν στη Ρωσία, δέχτηκαν διώξεις από το σταλινικό καθεστώς. Στην ίδια περιοχή ζουν και οι έλληνες της Αζοφικής, στη Μαριούπολη. Τέλος, ειδική κατηγορία µε διαφορετικά χαρακτηριστικά αποτελούν οι πολιτικοί πρόσφυγες που κατέφυγαν στην περιοχή µετά τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο. Α Μέρος: Η οικονοµική, πολιτική και πολιτισµική κατάσταση του ελληνισµού στην Ο Γ Οικονοµική κατάσταση (σελ ) Οι έλληνες δεν επηρεάζουν σηµαντικά την γερµανική αγορά εργασίας. Αποτελούν το 0.5% του συνολικού εργατικού δυναµικού και το 5% των αλλοδαπών εργατών. Εξαίρεση αποτελούν οι 100 έλληνες γουνοποιοί που είναι συγκεντρωµένοι στην Φραγκφούρτη/Μάιν. (σελ. 62) Απασχολούνται κυρίως στη µεταποίηση (53%) και µάλιστα στους κλάδους της βαριάς βιοµηχανίας. Η ενδοκλαδική κινητικότητα ακολουθεί τη φορά από τον δευτερογενή στον τριτογενή τοµέα και από την µισθωτή εργασία στην αυτοαπασχόληση. Ο σηµαντικότερος τοµέας απασχόλησης είναι εστιατόρια, λιανεµπόριο, ταξί, µεταποιήσεις ενδυµάτων, ελεύθερα επαγγέλµατα. (σελ. 64) Τα κίνητρα είναι οικονοµικά (κέρδος) και κοινωνικά (κοινωνική αναγνώριση). (σελ. 65) Συγκριτικά µε τους γηγενείς οι έλληνες έχουν θέσεις υψηλής επικινδυνότητας, γεγονός που οφείλεται στην χαµηλή εξειδίκευση, στις αυστηρές θεσµικές προδιαγραφές του γερµανικού εκπαιδευτικού συστήµατος, στην ελλιπή γνώση της γερµανικής γλώσσας και στην επιλογή του γρήγορου κέρδους αντί της επαγγελµατικής εκπαίδευσης. (σελ. 66) Παρουσιάζεται υψηλό ποσοστό ανεργία λόγω έλλειψης εξειδίκευσης στο σύνολο του αλλοδαπού πληθυσµού. Το ελληνικό εργατικό δυναµικό είναι πλήρως ενσωµατωµένο στην γερµανική αγορά εργασίας µε θεσµοθετηµένη εργασιακή εξοµοίωση, αλλά µε χαµηλότερες αµοιβές, εξαιτίας της χαµηλής συγκριτικά επαγγελµατικής εξειδίκευσης.(σελ. 67) Πολιτική κατάσταση Μετά τη συνθήκη του Μάαστριχτ (1991) θεσπίζεται η «ιθαγένεια της Ευρώπης» και οι έλληνες υπήκοοι µετατρέπονται από φιλοξενούµενους εργάτες σε ενεργά πολιτικά άτοµα και έχουν πια το δικαίωµα: Της ελεύθερης κυκλοφορίας στο έδαφος των κρατών-µελών Της ελεύθερης διαµονής στο έδαφος κράτους-µέλους Του εκλέγιεν και του εκλέγεσθαι στις δηµοτικές και κοινοτικές εκλογές στο κράτος-µέλος όπου διαβιούν Του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι στις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο κράτος-µέλος της διαµονής τους Της διπλωµαντικές και προξενικής προστασίας στο έδαφος τρίτων χωρών Της αναφοράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Της προσφυγής στον Ευρωπαίο ιαµεσολαβητή

3 Της γραπτής επικοινωνίας µε τα όργανα της Ε.Ε. στη γλώσσα τους (συνθήκη του Άµστερνταµ, 1999) Της ίσης αντιµετώπισης (συνθήκη του Άµστερνταµ, 1999) (σελ. 69) Πολιτισµική κατάσταση Θα πρέπει να γίνει αναφορά στα ακόλουθα: Επιλογή όσων αφορά την εκπαίδευση των παιδιών (ελληνικό, γερµανικό ή Κρατικό Ευρωπαϊκό σχολείο) (σελ ) Αυτοοργάνωση ελλήνων Ο Γ. Οι περισσότερες συλλογικές οργανώσεις λειτουργούν µε την µορφή αναγνωρισµένων σωµατείων µε δηµοκρατική δοµή.: o Κοινότητες (ήδη από το 1960). Γεωγραφικός προσδιορισµός, πρωτοβάθµια οργάνωση γενικών στόχων. o 1965: Οµοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ο Γ (δευτεροβάθµιο όργανο) o Εθνοτοπικοί σύλλογοι (τα µέλη τους προέρχονται από συγκεκριµένο τόπο στην Ελλάδα και συνδράµουν τα ηθικά και υλικά αιτήµατα της ιδιαίτερης πατρίδας τους) o Εθνοοργανώσεις µε ποικίλους στόχους (σύλλογοι γονέων και κηδεµόνων, εκπαιδευτικών, επαγγελµατικοί, φοιτητικοί κλπ) o εν έχει αναπτυχθεί η ενοριακή κοινότητα οι κοινότητες παραµένουν λαϊκές. Εκκλησία: «Μητρόπολη Γερµανίας και Εξαρχίας Κεντρώας Ευρώπης». Νοµικό Πρόσωπο ηµοσίου ικαίου. Απολαµβάνει προνόµια: χρηµατοδότηση κοινωφελών έργων, ίδρυση σχολείων κλπ Εκδίδει το περιοδικό «Ορθόδοξη Παρουσία». Έχει κοινωνική και πολιτιστική δράση. Μετεξέλιξη του Ινστιτούτου Θεολογίας του Μονάχου σε Θεολογική Σχολή (1997)(σελ. 80) Πληθώρα εντύπων και µερικές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκποµπές Λογοτεχνική παραγωγή λογοτεχνία των µεταναστών Β Μέρος: Η οικονοµική, πολιτική και πολιτισµική κατάσταση του ελληνισµού στην Ρωσία Οικονοµική κατάσταση Οι έλληνες που ζουν σε αγροτικές περιοχές ασχολούνται µε τη γεωργία. Αυτοί που ζουν σε αστικές περιοχές απασχολούνται ως εργάτες, οδηγοί ή οικοδόµοι.. Μετά το 1987 και την χαλάρωση των οικονοµικών περιορισµών, στρέφονται και σε εµπορικές και επιχειρηµατικές δραστηριότητες. Είναι η δεύτερη εθνότητα, µετά τους Αρµένιους, που απασχολούνται µε εµπορικές δραστηριότητες και µάλιστα η δραστηριότητά τους διαχέεται σε πολλές χώρες. (σελ. 265) Προβλήµατα πρώτης µετασοβιετικής περιόδου: (σελ. 267) Πολύ υψηλός πληθωρισµός Οικονοµική ένδεια Ανεργία Πτώση βιοτικού επιπέδου

4 Άνθιση παραοικονοµίας Μεγάλη ψαλίδα κατανοµής πλούτου Πολιτική κατάσταση Συµµετοχή στην άσκηση τοπικής και κεντρικής εξουσίας (ιδιαίτερα µετά το 1991) (σελ. 266) Ζητήµατα µετοικεσίας στην Ελλάδα (σελ. 268) Πολιτισµική κατάσταση Ιδιαίτερα υψηλό µορφωτικό επίπεδο (επιστήµη, τέχνη, πολιτική): Σαρηγιαννίδης, Κεσσίδης, ηµητριάδης, Ακρίτα, Ποπώφ. (σελ 266) Γλωσσική διάσπαση µετά την κατάρρευση της ΕΣΣ : ενώ πριν λειτουργούσαν τα ρωσικά ως γλώσσα επικοινωνίας, τώρα έχουν αναδειχθεί εθνικές γλώσσες, ενώ ταυτόχρονα η γνώση των ελληνικών έχει υποχωρήσει.(σελ. 268) Ελευθερία σε ό, τι αφορά γλώσσα, θρησκεία, πολιτισµό Πολιτιστικοί σύλλογοι για την καλλιέργεια του ελληνικού πολιτισµού. Πρωτοβάθµιοι και δευτεροβάθµιοι σύλλογοι, δεν είναι καταγεγραµµένοι στο σύνολό τους, υπολογίζονται περί τους 60. Στόχος: η διατήρηση και ανάπτυξη του ελληνικού πολιτισµού, η διάδοση της ελληνικής γλώσσας, και ιστορίας, η ηθική και υλική αποκατάσταση των ελλήνων που είχαν διωχθεί από τον σταλινισµό. Στις δραστηριότητές τους περιλαµβάνονται η µέριµνα για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και την εκπαίδευση των δασκάλων, η διοργάνωση εκδηλώσεων για την προβολή του ελληνικού πολιτισµού καθώς και η νοµική υποστήριξη της µετοικεσίας στις περιοχές από όπου είχε εξοριστεί ο ελληνισµός. (σελ. 269) Επισκευάζονται οι εκκλησίες που είχαν κλείσει επί σοβιετικού καθεστώτος. Αναγέννηση παρατηρείται στο θέµα της γλώσσας. Οι περισσότεροι δάσκαλοι των ελληνικών όµως είναι αυτοδίδακτοι (σελ. 270) Κρατικά σχολεία (τα ελληνικά ως ξένη γλώσσα) και Σχολεία ελληνικών κοινοτήτων Έντυπα ελληνοκεντρικά, όπου όµως η γλώσσα είναι ρωσικά. Γ Μέρος: Οµοιότητες και ιαφορές Οικονοµία Οι τοµείς απασχόλησης των Ελλήνων στην Ο Γ και τη Ρωσία είναι διαφορετικοί. Στην Ο Γ ασχολούνται µε την βαριά βιοµηχανία, την µεταποίηση και τα ελεύθερα επαγγέλµατα, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει µια τάση µετακίνησης από την µισθωτή εργασία στην αυτοαπασχόληση και από τον δευτερογενή στον τριτογενή τοµέα παραγωγής. Αντίθετα στη Ρωσία οι Έλληνες απασχολούνται παραδοσιακά ως εργάτες, οδηγοί ή οικοδόµοι, και µόνο µετά το 1987 στρέφονται προς εµπορικές και επιχειρηµατικές δραστηριότητες. Στις αγροτικές περιοχές ασχολούνται µε την γεωργία, κάτι που δεν συµβαίνει στην Ο Γ.

5 Μια σηµαντική διαφορά αφορά στον βαθµό εξειδίκευσης και στο µορφωτικό επίπεδο: οι έλληνες της Ρωσίας έχουν συγκριτικά σηµαντικά υψηλότερο µορφωτικό επίπεδο από τους έλληνες της Ο Γ και είναι καλύτερα ενσωµατωµένοι στην τοπική κοινωνία, λαµβάνοντας πολλές φορές σηµαντικές θέσεις. Ωστόσο, παρά το υψηλότερο µορφωτικό τους επίπεδο και τη λειτουργικότερη ενσωµάτωσή τους, αντιµετωπίζουν σηµαντικά βιοτικά προβλήµατα, αποτέλεσµα της συνολικής κατάστασης που έχει διαµορφωθεί µετά την κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος και η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλό πληθωριµό, ανεργία και αβεβαιότητα για το µέλλον. Η άνθιση της παραοικονοµίας είναι ένα ακόµη χαρακτηριστικό της νέας κατάστασης, το οποίο δεν εµφανίζεται στην Ο Γ λόγων των λειτουργικότερων οργανωτικών δοµών της κοινωνίας. Πολιτική Σήµερα πια η πολιτική κατάσταση των ελλήνων της Γερµανίας είναι σαφώς βελτιωµένη, αφού τους αναγνωρίζονται και εξασφαλίζονται πολιτικά δικαιώµατα, όπως αυτά απορρέουν από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Η ιδιότητα του πολίτητ της ΕΕ έχει βελτιώσει σηµαντικά τη θέση τους στην Ο Γ και τους έχει µετατρέψει από φιλοξενούµενους εργάτες σε πολιτικά ενεργούς υπηκόους. Από την άλλη µεριά, η πολιτική κατάσταση των ελλήνων στην Ρωσία, αν και ήταν πολύ ευνοϊκή πριν την κατάρρευση, σε σηµείο που επέτρεπε την εκλογή ελλήνων σε θέσεις της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κεντρικής εξουσίας, έχει µεταβληθεί µετά την κατάρρευση της ΕΣΣ και την ανάκαµψη ζητηµάτων µετοικεσίας ή αυτοδιάθεσης. Πολιτισµικά Μια µεγάλη διαφορά που παρατηρείται πολιτισµικά αφορά στο θέµα της γλώσσας: ενώ οι Έλληνες της Ο Γ επικοινωνούν κυρίως στα ελληνικά και τα ελληνικά είναι η γλώσσα στην οποία εκδίδονται τα έντυπά τους, στη Ρωσία η κύρια γλώσσα επικοινωνίας είναι τα ρωσικά. Γι αυτό και µετά την κατάρρευση της ΕΣΣ και την ανάδειξη των εθνικών γλωσσών έχει δηµιουργηθεί πρόβληµα στην επικοινωνία µεταξύ των ελλήνων των διαφόρων περιοχών, αφού τα ελληνικά είχαν ούτως ή άλλως ατονήσει. Ακόµη και τα έντυπα που εκδίδουν οι Έλληνες της Ρωσίας εκδίδονται στα ρωσικά, αν και το θέµα τους είναι ελληνοκεντρικό. Και στις δύο περιπτώσεις έχουν αναπτυχθεί σύλλογοι σε πρωτοβάθµιο και δευτεροβάθµιο επίπεδο. Ωστόσο, στη Ρωσία οι σύλλογοι είναι κυρίως πολιτιστικοί και αποσκοπούν στην ανάπτυξη και διάδοση της ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και πολιτισµού, αλλά και στην αποκατάσταση των ελλήνων που είχαν υποστεί διώξεις από το σταλινικό καθεστώς, ενώ στη Γερµανία οι σύλλογοι έχουν ποικίλους προσανατολικσµούς (ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε φορά) και έχουν αναπτυχθεί και εθνοτοπικοί σύλλογοι. Τέλος, και στις δύο περιπτώσεις, οι έλληνες έχουν εναλλακτικές όσον αφορά τη µόρφωση των παιδιών τους: κρατικά όπου διδάσκονται ελληνικά ως ξένη γλώσσα) ή ελληνικά κοινοτικά σχολεία στη Ρωσία, γερµανικά, ελληνικά η Κρατικό Ευρωπαϊκό Σχολείο στην Ο Γ.